Energia geotermalna. Prof. dr inż. Ryszard Tytko
|
|
- Michalina Sobczyk
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Energia geotermalna Prof. dr inż. Ryszard Tytko
2 Energia cieplna ziemi i powietrza jest energią wnętrza Ziemi, Zgromadzoną w skałach i wodach podziemnych. Ciepło we wnętrzu Ziemi jest po części ciepłem pierwotnym, które powstało w trakcie formowania naszej planety, a częściowo jest ciepłem pochodzącym głównie z rozpadu pierwiastków promieniotwórczych takich jak uran, tor czy potas. Temperatura zwiększa się wraz z głębokością (ok. 25 C/km), osiągając ok C w jądrze Ziemi.
3 Pod skorupą ziemską znajduje się warstwa gorących i roztopionych skał, zwanych magmą. Czasami gorąca magma wydostaje się na powierzchnię jako lawa. Magma, której temperatura osiąga nawet 1400 C, ogrzewa otaczające skały i zawarte w nich wody. Ilość ciepła zmagazynowana we wnętrzu Ziemi jest ogromna i wynosi ok. 35 TW, do 10 km przekracza krotnie ilość ciepła zgromadzoną we wszystkich złożach gazu ziemnego i ropy naftowej na świecie.
4 Wody opadowe przenikają w głąb Ziemi, gdzie ogrzewane są przez ciepło pochodzące z jej wnętrza. W niektórych miejscach złoża ciepłych i gorących wód oraz par, znajdują się na tyle blisko powierzchni Ziemi (do 3 km), że mogą być wydobywane za pomocą otworów wiertniczych. Część gorącej wody poprzez uskoki (struktury powstające w wyniku przemieszczania się skał) i szczeliny, wydostaje się na powierzchnię Ziemi jako gorące źródła albo gejzery.
5 Jednak większość wody pozostaje głęboko pod ziemią w szczelinach i porach skał. Takie naturalne nagromadzenia wody i pary wodnej, nazywane są zbiornikami lub złożami geotermalnymi. Najwyższe temperatury związane są z obszarami gdzie zjawiska wulkaniczne występują współcześnie lub też miały miejsce w niedalekiej przeszłości geologicznej. Obszary takie określane są jako gorące plamy, a grubość skorupy ziemskiej jest tam najmniejsza. Tworzą one tak zwany pierścień ognia, przebiegający wzdłuż łuków wysp wulkanicznych na Pacyfiku i wzdłuż zachodnich wybrzeży Ameryki Płn. i Pd.
6 Zasoby geotermalne Dzielimy je na hydrotermiczne i petrotermiczne. Zasoby hydrotermiczne odnoszą się do wody, pary lub mieszaniny parowo-wodnej, które występują w szczelinach skalnych o temperaturze od C, żyłach wodnych lub w warstwach wodonośnych o temperaturze C. Są one wykorzystywane obecnie.
7 Zasoby petrotermiczne są zmagazynowane w gorących warstwach skalnych i mają znaczenie perspektywiczne. Sposób wykorzystania zasobów geotermalnych zależy od temperatury czynnika grzejnego. Przyjęto, że przy temperaturze powyżej C, opłaca się wykorzystać je do produkcji energii elektrycznej. Przy niższych temperaturach czynnika grzejnego, wchodzi w grę wykorzystanie zasobów geotermalnych do celów: ciepłowniczych, klimatyzacyjnych, wytwarzania ciepłej wody użytkowej w systemach miejskich i przemysłowych, do ogrzewania szklarni, hodowli ryb, do celów balneologicznych i rekreacyjnych.
8 Źródła energii geotermalnej Źródła energii geotermalnej można podzielić ze względu na stan skupienia nośnika ciepła, a także na wysokość temperatury na następujące grupy: grunty i skały do głębokości 2500 m, z których ciepło dla celów grzewczych z wykorzystaniem pomp ciepła, pobierane jest przy pomocy specjalnych sond, zwanych sondami ciepła; wody gruntowe jako dolne źródło ciepła dla pomp ciepła, stosowane do celów grzewczych;
9 wody gorące i ciepłe, wydobywane przy pomocy wywierconych otworów eksploatacyjnych (w przypadku dużej mineralizacji np. 50 mg/l, wody zatłaczane są z powrotem do złoża po ich wykorzystaniu energetycznym); para wodna wydobywana przy pomocy eksploatacyjnych otworów wiertniczych, znajdująca zastosowanie w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii elektrycznej;
10 wysady solne, z których energia odprowadzana jest przy pomocy solanki, lub przy pomocy cieczy obojętnych wobec soli, głównie węglowodorów, np.izobutanu; gorące skały, z których energia odbierana jest przez wodę cyrkulującą, pod wysokim ciśnieniem, przez system szczelin naturalnych lub wytworzonych sztucznie w kompleksach skalnych, na dużych głębokościach. Energia ta wykorzystywana jest w elektrowniach geotermalnych do wytwarzania energii elektrycznej oraz do celów grzewczych.
11 Oprócz wyżej wymienionych źródeł, istnieją jeszcze sztuczne geologiczne zbiorniki ciepła, powstające w suchych gorących skałach (hot dry rock). Powstają one w wyniku utworzenia systemu szczelin, podczas eksplozji ładunków wybuchowych o dużej mocy.
12 Parametry termodynamiczne wód geotermalnych Najistotniejszą charakterystyką źródła geotermalnego jest jego temperatura Tp, ilość rozpuszczalnych soli, zawartość rozpuszczonych gazów oraz ciśnienie na dnie studni geotermalnej Pr. Te parametry fizyczne decydują o porównawczym wskaźniku energetycznej wartości studni geotermalnej. Do porównania potencjalnych możliwości termodynamicznych używa się pojęcia egzergii geopłynu na powierzchni studni.
13 Egzergia to jakość energii. Jest to część energii, która może być wykorzystana. Niewykorzystana część energii (straty), nosi nazwę anergii. Wielkość egzergii jest iloczynem strumienia masy m i egzergii właściwej e.
14 gdzie: E wartość energii cieplnej złoża geotermalnego [J]; T temperatura geopłynu na powierzchni [K]; m masa geopłynu wypływająca z odwiertu [kg/h]; e egzergia właściwa geopłynu [J/kg]; h entalpia właściwa geopłynu wypływającego [kj/mol]; s entropia właściwa [J/K].
15 Wielkości h i s oznaczają entalpię właściwą i entropię właściwą, dla warunków na powierzchni studni. Wielkości opatrzone indeksem o, odnoszą się do warunków atmosferycznych, panujących w obrębie studni, T jest temperaturą.
16 W termodynamice technicznej entalpia właściwa (odniesienie do jednostki masy geopłynu) wyraża się wzorem: gdzie: H entalpia (zawartość ciepła) suma energii wewnętrznej układu w [J]. Jest to energia geopłynu, która zależy od temperatury, przy stałym ciśnieniu i nazywa się również pojemnością cieplną; h 0 entalpia standardowa, podawana jest przy ciśnieniu 1 bar i temperaturze 298 K. 1 mol wody posiada entalpię równą 286 kj/mol; s entropia, opisuje nie tylko ilość przeniesionej energii E, ale też warunki, w jakich ta ilość została przeniesiona (T).
17 Przybliżoną wartość energii uzyskanej ze złoża geotermalnego, można wyznaczyć za pomocą wzoru: gdzie: E wartość energii cieplnej złoża geotermalnego [J]; v prędkość wypływu geopłynu [m/s]; S π d 2 /4 przekrój rury doprowadzającej gorącą wodę na powierzchnię [m2]; cp ciepło właściwe wody [J/kg K]; ρ gęstość wody [kg/m3]; T1 temperatura wypływającej wody geotermalnej z otworu wydobywczego [K]; T2 temperatura wpływającej wody geotermalnej do otworu chłonnego [K].
18 Moc cieplną złoża geotermalnego można wyznaczyć z wzoru: gdzie: E wartość energii cieplnej złoża geotermalnego [J]; t czas [s].
19 W przypadku produkcji energii elektrycznej, niezależnie od rozwiązań technicznych siłowni, tylko część egzergii zamienia się w pracę elektryczną.
20 Gdzie η u jest sprawnością wykorzystania źródła geotermalnego (ang. resource utilization efficiency). Zależy m.in. od temperatury płynu geotermalnego na powierzchni studni T i wybranego obiegu cieplnego. Przy temperaturze T p = 170 C i temperaturze dolnego źródła T o = 10 C, η u wynosi 50 60%, dla siłowni z turbiną kondensacyjną. Odpowiada to zużyciu pary ok. 8 kg/kwh.
21 Z literatury fachowej, poświęconej energetyce geotermalnej, wynika, że powyżej 120 C opłaca się eksploatacja źródła geotermalnego dla celów produkcji energii elektrycznej. Istnieją również opracowania naukowe i na ich podstawie wykonane instalacje, potwierdzające możliwość wykorzystania geopłynu o niższych temperaturach, tj. ok. 80 C, z zastosowaniem w binarnych siłowniach energetycznych.
22 Moc cieplną i energię dostarczoną przez ciepłownię geotermalną można w przybliżeniu obliczyć znając: masę m wody wypływającej ze złoża, temperaturę T1 wody wypływającej z otworu wydobywczego, temperaturę T2 wody powrotnej, zatłaczanej do otworu chłonnego. Do obliczeń wykorzystano parametry ciepłowni geotermalnej realizowanej w Toruniu:
23
24
25 Zakładając zapotrzebowanie na ciepło w budynkach wielkogabarytowych, na poziomie A = 50 W/m2, można stwierdzić, że moc w/w ciepłowni zapewni ogrzewanie obiektów o powierzchni (N):
26 Koszt budowy w/w ciepłowni wyniesie ok. 45 mln zł. 1 MW zainstalowanej mocy, kosztować będzie ok. 2 mln zł. Koszt 1 kwh energii cieplnej, wytworzonej w tej ciepłowni wyniesie ok. 0,04 zł brutto (podobnie jak Geotermia Stargard Szczeciński). Roczny koszt eksploatacji ciepłowni o podobnej mocy, zasilanej gazem byłby 6-krotnie wyższy, węglem 4-krotnie. Czas zwrotu z inwestycji wyniesie ok. 5 lat. Należy zaznaczyć, że energia geotermalna wykorzystywana w ciepłowniach jest wielkością stałą w czasie przez dziesiątki lat. Jest to jedyne źródło OZE, które cechuje stałość pozyskiwanej energii w czasie.
27 Prof. dr hab. inż. Jacek Zimny z AGH Kraków twierdzi, że koszt Budowy elektrociepłowni geotermalnej jest 5-krotnie niższy od elektrowni atomowej o tej samej mocy.
28 Sposoby wykorzystania energii geotermalnej O możliwości wykorzystania energii wód geotermalnych, decydującą rolę odgrywa: temperatura, mineralizacja, wydajność cieplna, czas eksploatacji, temperatura wody sieciowej zasilającej i powrotnej, zapotrzebowanie ciepła przez odbiorców. Biorąc pod uwagę stopień mineralizacji nośników ciepła, systemy pozyskiwania energii wód geotermalnych można podzielić na: jednootworowe, i dwuotworowe.
29 Jednootworowe systemy eksploatacyjne, znajdują zastosowanie w przypadku wód geotermalnych zmineralizowanych do ok. 1 g/l (woda pitna). System taki składa się z pojedynczego otworu eksploatacyjnego, którym woda geotermalna wydobywana jest na powierzchnię, po czym kierowana jest do wymiennika ciepła. Schłodzona w wymienniku woda geotermalna pompowana jest do zbiornika retencyjnego, w celu wykorzystania jej dla potrzeb socjalno-bytowych.
30 Dwuotworowe systemy eksploatacyjne znajdują zastosowanie w przypadku wód geotermalnych wysokozmineralizowanych i składają się z dwóch odwiertów. Jednym z nich jest otwór wydobywczy, którym woda pobierana jest ze złoża geotermalnego, drugim otwór zatłaczający (chłonny), którym woda po obniżeniu temperatury w wymienniku (przeciwprądowy, wielopłytowy) ciepła, wtłaczana jest ponownie do złoża. Otwory powinny być oddalone od siebie o ok m. Powrót wody przepracowanej do złoża, zapewnia stałą temperaturę gorącej wody w złożu oraz wyrównuje ciśnienie wody, panujące w złożu.
31 Woda geotermalna wypływa z otworu wydobywczego samoistnie lub wydobywana jest za pomocą pompy głębinowej. Najbardziej efektywnym i najprostszym sposobem zagospodarowania wód geotermalnych jest ich wykorzystanie, do celów grzewczych w gospodarce komunalnej, w rolnictwie i procesach technologicznych.
32 Instalacje geotermalne mogą pracować w trzech układach: monowalentnym, w którym całe ciepło grzejne jest pobierane z instalacji geotermalnej, a moc źródła jest dostosowana do maksymalnego zapotrzebowania na moc cieplną. Układ ten można stosować, gdy temperatura wody geotermalnej, jest wyższa niż temperatura wody w urządzeniach grzejnych i technologicznych.
33 biwalentnym, w którym źródło geotermalne, wspomagane jest kotłami konwencjonalnymi. W układzie tym, w okresie szczytowego zapotrzebowania, brakującą ilość ciepła dostarcza kotłownia. Poza sezonem ogrzewczym, źródło geotermalne dostarcza ciepło jedynie do przygotowania c.w.u., wody technologicznej. Jako szczytowe źródło ciepła, wykorzystuje się istniejące kotłownie konwencjonalne.
34 kombinowanym, w którym część zapotrzebowania odbiorców ciepła niskotemperaturowego, zaspokajana jest przez instalację geotermalną, a pozostała część ciepła wysokotemperaturowego, przez kotłownię konwencjonalną.
35 Szczegółowe rozwiązania techniczne ciepłowni, uzależnione są od lokalnych warunków geotermalnych oraz możliwości zagospodarowania okresowych nadwyżek ciepła. Gdy woda geotermalna ma niski stopień mineralizacji i nie jest chemicznie agresywna, może być wprowadzana bezpośrednio do instalacji ciepłowniczej odbiorców ciepła.
36 Ciepło na potrzeby: c.o, c.w.u., procesów technologicznych, wytwarzane jest w centralnym źródle ciepła i rozprowadzane do odbiorców za pomocą magistrali przesyłowej, obejmującej system obiegu wody sieciowej o temperaturze ok. 90/60 C.
37 Dobrodziejstwa płynące z wykorzystania energii geotermalnej W co najmniej 65 krajach na całym świecie ludzie korzystają z dobrodziejstw geotermii. Stopień wykorzystania tego typu energii na świecie waha się w szerokich granicach. Krajem, który najszerzej ją stosuje jest Islandia, gdzie 50% całkowitego zużycia energii pochodzi z systemów geotermalnych. Całkowity udział energii geotermalnej w ciepłownictwie wynosi ok. 86% w skali kraju, a ok. 14% w produkcji energii elektrycznej. Energia geotermalna jest także stosowana w uprawach szklarniowych, w przemyśle, hodowli ryb, w procesie otrzymywania wody z lodu i w kąpieliskach. Wykorzystanie energii geotermalnej poprawiło stan środowiska naturalnego, znacznie wpłynęło na standard życia mieszkańców.
38 Zagrożenia wynikające z wykorzystania energii geotermalnej Eksploatacja energii geotermalnej stwarza także problemy ekologiczne, z których najważniejszy polega na emisji szkodliwych gazów, uwalniających się z geopłynu. Dotyczy to przede wszystkim siarkowodoru H 2 S, który na przykład zgodnie z prawem amerykańskim, musi być pochłonięty w odpowiednich instalacjach, podrażających oczywiście koszt produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Inne potencjalne zagrożenie dla zdrowia, powoduje radon, produkt rozpadu radioaktywnego uranu,wydobywający się wraz z parą ze studni geotermalnej. Ograniczenie szkodliwego oddziaływania tego gazu na środowisko naturalne, stanowi otwarty, nierozwiązany do tej pory problem techniczny.
39 W roku 2013, 6 krajów UE wykorzystywało pary geotermalne do generowania energii elektrycznej, 22 korzystało z par i wód w tzw. wykorzystaniach bezpośrednich. 21 listopada 2007 roku przekazano do wykorzystania przemysłowego, nową elektrociepłownię geotermiczną w Landau (Nadrenia-Palatynat). Elektrociepłownia w Landau posiada zdolność produkcyjną 2,6 MW mocy elektrycznej oraz 5 MW mocy cieplnej. Jest w stanie zaopatrzyć 5000 gospodarstw domowych w elektryczność gospodarstw domowych, ogrzewanych jest przez lokalną sieć ciepłowniczą. Projekt był wsparty przez Federalne Ministerstwo Ochrony Środowiska i Bezpieczeństwa Jądrowego, poprzez dotację ponad 2,6 mln euro. W celu wydobycia wód geotermalnych na powierzchnię, wykonano (przy współudziale polskich wiertników) dwa odwierty do głębokości 3000 m. Szacuje się, że dzięki tej inwestycji zmniejszy się o 5800 ton rocznie emisja CO2 do atmosfery. Nadrenia Palatynat zamierza uzyskać do 2030 roku ok. 18% energii elektrycznej z elektrowni geotermicznych.
40
41 Bezpośrednie zastosowania energii geotermalnej Bezpośrednie zastosowania energii geotermalnej obejmują szeroki zakres, np.: ogrzewanie/chłodzenie pomieszczeń, przemysł, ogrodnictwo szklarniowe, hodowla ryb, uzdrowiska. Na ogół wiążą się one z wykorzystaniem istniejących technologii i prostej inżynierii. Na całym świecie ten rodzaj pozyskiwania energii, charakteryzuje się dużą niezawodnością i posiada ogromne zalety technologiczne, ekonomiczne i ekologiczne. Wśród sposobów wykorzystania dominuje Ciepłownictwo (37%), jakkolwiek popularne są takie zastosowania jak: kąpieliska/pływalnie/ balneologia (22%), pompy ciepła do chłodzenia i ogrzewania (14%), szklarnie (12%), hodowle ryb (7%), przemysł (7%).
42
43 Wykorzystanie energii geotermalnej w elektrociepłowniach Para napędzająca turbinę, musi posiadać odpowiednie: ciśnienie, temperaturę, prędkość (para przegrzana). Może to być para wodna lub para innego czynnika grzewczego o niskiej temperaturze wrzenia np. amoniaku. Elektrownie geotermalne mogą pracować, jako jedno- lub dwuczynnikowe (system binarny).
44 Obecnie w praktyce stosuje się dwie metody konwersji energii z hydrotermicznych wolno dominujących źródeł na energię elektryczną. Pierwsza metoda polega na separacji fazy parowej z przepływu dwufazowego, który pojawia się na powierzchni eksploatowanej studni geotermalnej lub na połączeniu separacji i dalszym dławieniu płynu geotermalnego (ang. flashing), w wyniku czego powstaje para, kosztem obniżenia ciśnienia mieszaniny dwufazowej. W elektrowniach geotermalnych, wykorzystuje się również parę wodną, uzyskaną przy rozprężaniu wody geotermalnej o wysokiej temperaturze i ciśnieniu. Wyżej wymienione przypadki pozyskiwania pary wodnej ze złoża geotermalnego i skierowania jej na turbinę, będą zaliczane do obiegu jednoczynnikowego.
45 W przypadku elektrowni dwuczynnikowej (siłownia binarna), woda geotermalna z otworu wydobywczego, kierowana jest do wymiennika ciepła, gdzie oddaje ciepło czynnikowi termodynamicznemu właściwego obiegu (izobutan, amoniak), dla którego wymiennik ten spełnia rolę kotła. Woda geotermalna, służy wówczas do wytwarzania pary, czynnika roboczego, kierowanego następnie do turbiny parowej i skraplacza; jest to obieg Rankine a (w skrócie ORC, ang. Organic Rankine Cycle). Ochłodzona w wymienniku woda geotermalna otworem zatłaczającym, kierowana jest ponownie do złoża. W przypadku, gdy fizyko-chemiczne właściwości wody geotermalnej (wysoka mineralizacja) nie pozwalają na bezpośrednie jej wykorzystanie jako nośnika ciepła, stosuje się dodatkowy wymiennik ciepła.
46 Prowadzone w Katedrze Techniki Cieplnej Uniwersytetu Zachodniopomorskiego prace badawcze mają na celu stworzenie podstaw teoretycznotechnicznych, określają- cych możliwości produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem wód geotermalnych o temp. do 100 C, czyli temp. wód dostępnych w kraju. Naukowcy twierdzą, że takie możliwości daje stosowanie układów ORC, z pośrednim wykorzystaniem wody geoterm., poprzez odpowiedni dobór i dostosowanie czynnika organicznego w układzie. W proponowanym rozwiązaniu, w obiegu pośrednim, płynem roboczym jest mieszanina amoniaku i wody.
47 W układzie ORC, woda geotermalna przekazuje ciepło czynnikowi roboczemu w parowniku. Czynnik roboczy, czyli mieszanina amoniaku i wody w stanie dwufazowym, ciecz-para, kierowana jest do separatora, w którym następuje oddzielenie kropelek cieczy. Uzyskana w separatorze para, w skład której wchodzi 95% amoniaku, jest kierowana do turbiny parowej. Ciecz z separatora przepływa do wysokotemperaturowego rekuperatora, a następnie mieszana jest z rozprężoną parą z turbiny i kierowana do rekuperatora niskotemperaturowego, gdzie następuje ochłodzenie czynnika. Skroplony czynnik o składzie 82% NH 3, przepompowywany jest kolejno przez rekuperatory: nisko i wysokotemperaturowy, w których ulega podgrzaniu wodą geotermalną.
48 Pierwsza tego typu siłownia powstała w USA w roku Geopłyn wydobywa się na powierzchnię, przy użyciu pomp umieszczonych poniżej poziomu wrzenia w przypadku studni samowypływającej. Dzięki temu, na jej powierzchnię wypływa ciecz, oddająca ciepło do izobutanu w wymienniku ciepła, który spełnia rolę wytwornicy pary z przegrzewaczem. Przegrzana para izobutanu kierowana jest do turbiny, a następnie w skraplaczu pierwszego obiegu, oddaje ciepło wykorzystane dalej na wytworzenie par propanu w drugim obiegu siłowni binarnej.
49 Ta dwustopniowa siłownia zasilana płynem geotermalnym o temperaturze 182 C i stosunkowo wysokiej temperaturze dolnego źródła ciepła 27 C, uzyskuje sprawność wykorzystania źródła η u = 52%. Turbina w obiegu izobutanowym osiąga sprawność wewnętrzną η = 77%, natomiast turbina w obiegu Propanowym η = 86%.
50 Cechą charakterystyczną elektrociepłowni geotermalnych jest m.in. niski koszt eksploatacji, niski koszt obsługi (pełna automatyzacja) i niewielka opłata za zanieczyszczenie środowiska. Doświadczenia zagraniczne oraz obliczenia wykonane dla warunków polskich wykazują, że jednostkowy koszt pozyskania ciepła geotermalnego jest niższy, niż w elektrociepłowniach konwencjonalnych. Według danych światowych, średni nakład inwestycyjny na budowę elektrociepłowni geotermalnej wynosi ok. 1 mln euro za 1 MW mocy zainstalowanej. Koszt produkcji 1 kwh z tego typu elektrowni szacuje się na ok. 0,02 euro. Czas zwrotu z takiej inwestycji wynosi 4 5 lat. Należy zaznaczyć, że instalacja taka pracuje w układzie skojarzonym, produkując również ciepło.
51 Układy elektrowni przedstawionych powyżej, pracują w systemie kogeneracyjnym tzn. z energii geopłynu otrzymujemy energie elektryczną i cieplną. Jako przykład przedstawiono elektrociepłownię w Nesjavellir, w której zainstalowano generatory o mocy 900 MW, i która dostarcza do sieci ciepłowniczej 60 tys. ton ciepłej wody dziennie. W Polsce do roku 2020 planuje się wybudowanie kilku elektrociepłowni geotermalnych, co jest zgodne z założeniami opracowanymi przez Ministerstwo Gospodarki, dotyczącymi rozwoju energetyki do roku Koszt budowy 1 MW w elektrociepłowni geotermalnej, szacuje się na ok. 3 mln zł.
52
53
54 W Polsce wody geotermalne mają ogół temperatury niższe niż 100 C. Wynika to z tzw. stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 110 m. Na przeważającym obszarze kształtuje się on na poziomie m. Wartość ta oznacza, że temperatura wzrasta o 1 C na każde m, pionowo w głąb ziemi. Całkowita objętość wód geotermalnych w Polsce wynosi około 6,7 103 km3 (ok. 3 objętości Bałtyku). Zasoby cieplne wód geotermalnych na terenie Polski, oszacowane zostały na około 34 mld ton paliwa umownego (tou) 36 mld ton węgla.
55 Wody zawarte w poziomach wodonośnych, występujących na głębokościach m, mogą być gospodarczo wykorzystane, jako źródła ciepła, praktycznie na całym obszarze Polski. Stosowanie ich jest technologicznie możliwe, natomiast wymaga zróżnicowanych, niekiedy wysokich nakładów finansowych. Najbardziej zasobne w wody regiony, to region grudziądzko-warszawski oraz szczecińsko-łódzki. Te dwa regiony zajmują około 1/2 obszaru Polski, natomiast ilość zawartych w nich wód wynosi ok. 90% wszystkich zasobów geotermalnych w Polsce. Obecnie, ze względów ekonomicznych, tylko część zasobów ciepła zawartych w wodach geotermalnych nadaje się do wykorzystania.
56
57 Charakterystyka złóż geotermalnych w Polsce Łączny potencjał teoretyczny energii wód geotermalnych szacuje się na ok. 77, PJ. Potencjał techniczny wynosi około PJ, roczny ok PJ. Generalnie obszar Polski, charakteryzuje się niskimi i umiarkowanymi wartościami głównych parametrów geotermalnych. Powierzchniowy strumień cieplny wynosi W/m2, podczas gdy gradienty geotermalne wynoszą 1 4 C/100 m. Na obszarze kraju, wyróżniono trzy główne prowincje geotermalne, w których skład wchodzą rozległe baseny sedymentacyjne, zawierające liczne zbiorniki wód geotermalnych. Łączna powierzchnia tych prowincji wynosi ok km2, co stanowi blisko 80% powierzchni kraju.
58 Krótką charakterystykę tych jednostek można przedstawić następująco: Prowincja Niżu Polskiego (środkowoeuropejska) zajmuje powierzchnię ok km2 i zawiera siedem regionów geotermalnych (zbudowanych ze skał, wieku od paleozoiku do kredy). Temperatury złożowe wynoszą C (głębokości 1 3 km). Mineralizacja ogólna wód, waha się w szerokim zakresie g/l. Zasoby geotermalne zostały oszacowane na ponad 6225 km3 wód,zawierających energię cieplną, równoważną mln ton paliwa umownego (ok. 35 mld ton węgla).
59 Prowincja przedkarpacka zajmuje powierzchnię ok km2. Wody geotermalne występują w skałach mezozoiku i trzeciorzędu. Temperatury złożowe wynoszą od 25 C do 50 C. Mineralizacja ogólna wód, jest zmienna, waha się g/l. Zasoby geotermalne zostały oszacowane na ponad 362 km3 wód, zawierających energię cieplną, równoważną 1555 mln ton paliwa umownego (1,7 mld ton węgla). Prowincja karpacka zajmuje powierzchnię ok km2. Wody geotermalne występują w skałach mezozoiku i trzeciorzędu. Temperatury złożowe wynoszą od 60 C do 90 C. Mineralizacja ogólna wód, zmienia się w zakresie 0,1 100 g/l. Zasoby geotermalne zostały oszacowane na ponad 100 km3 wód, zawierających energię cieplną, równoważną 714 mln ton paliwa umownego (ok. 0,8 mld ton węgla)
60 Spośród innych obszarów w Polsce, interesujące perspektywy geotermalne, posiadają Sudety, gdzie wody geotermalne występują w szczelinowatych partiach skał krystalicznych i metamorficznych prekambru i paleozoiku. Dla oszacowania podanej ilości ciepła możliwego do odebrania z wód geotermalnych, znajdujących się w formacjach zalegających do głębokości 3 km przyjęto, że ciepło będzie odbierane do temperatury 20 C, a schłodzone wody, nie będą zatłaczane z powrotem do złoża. Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne wód geotermalnych, wydobywanych z otworów wynoszą od kilku do 150 l/s.
61 Biorąc pod uwagę aktualne ceny tradycyjnych nośników energii, opłacalne pod względem ekonomicznym zakłady i instalacje geotermalne, można budować na około 40% powierzchni kraju. Najlepsze warunki geotermalne występują na rozległym obszarze Niżu Polskiego, w innych prowincjach są na ogół gorszej jakości, z wyjątkiem szczególnych przypadków, do których należy zwłaszcza rejon Podhala.
62
63 Funkcjonujące ciepłownie geotermalne Wody geotermalne o temperaturach do 100 C, występują praktycznie na całym obszarze kraju. Przyjęta w Prawie Geologicznym nomenklatura mówi, że wody termalne to te, które występują w ściśle określonych horyzontach wodonośnych i których temperatura przekracza 20 C. Około 2/3 powierzchni Polski, uznawane jest za perspektywiczne, pod względem możliwości technologicznych zagospodarowania potencjału geotermalnego, a około 40% powierzchni kraju ma korzystne warunki, dla budowy ekonomicznych instalacji, tj. takich, w których cena energii będzie niższa, od ceny energii konwencjonalnej. Do roku 2014 wybudowano i uruchomiono w Polsce, siedem zakładów geotermalnych.
64 Zakład w Mszczonowie Zakład Geotermalny w Mszczonowie zbudowany przez Geotermię Mazowiecką S.A. wykorzystuje wody geotermalne, wydobywane z otworu Mszczonów IG-1, do celów grzewczych i pitnych. Odwiert został wykonany w 1977 roku, a następnie zrekonstruowany przez IGSMiE PAN w 1998 roku. Wody pochodzą z głębokości m, pobierane pompą głębinową o temperaturze ok. 40 C, wydajności ok. 60 m 3 /h. Zakład działa jako zintegrowany, tzn. ciepło uzyskiwane jest z wód geotermalnych, absorpcyjnych pomp ciepła i kotłów gazowych.
65
66 Zakład w Mszczonowie (ok mieszkańców) został otwarty pod koniec 1999 r. Geotermalny poziom wodonośny znajduje się w piaskowcach dolnej kredy. Mineralizacja wody geotermalnej nie przekracza 1 g/l. Instalacja nie ma otworu chłonnego, służącego do ponownego wprowadzenia wody geotermalnej do warstwy wodonośnej. Woda cechuje się bardzo niskim stopniem mineralizacji, co pozwala na docelowe jej wykorzystanie jako wody pitnej i w efekcie, na rezygnację z kosztownego zatłaczania do złoża wodonośnego. Woda geotermalna opuszczająca pompę ciepła, trafia do stacji uzdatniania wody, zasila miejską sieć wodociągową.
67 Moc szczytowa zakładu, pracującego w układzie sprzężonych trzech źródeł ciepła (woda geotermalna, absorpcyjne pompy ciepła, kotły olejowo-gazowe), wynosi 12 MW z docelową roczną produkcją ciepła ok. 100 tys. GJ.
68 Geotermia na Podhalu Podhale jest unikatowym w skali Polski, regionem o dużych walorach turystycznych i krajobrazowych, co związane jest z corocznymi wizytami turystów. Zakopane i okoliczne miejscowości rozbudowują się, z czym połączony jest wzrostwy korzystania paliw do celów ciepłowniczych. Poziom zanieczyszczenia środowiska, wielokrotnie przekracza dopuszczalne normy. Jednym z zasadniczych sposobów ograniczenia szkodliwych emisji do atmosfery, jest wykorzystanie czystych ekologicznie nośników energii, wykorzystując jeden z nich energię geotermalną. Głównym celem projektu, jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, powstających w procesach spalania paliw kopalnych, a w ślad za tym poprawa stanu środowiska naturalnego.
69
70 Projekt geotermalnego ogrzewania Podhala jest przewidziany do wdrożenia w 4 etapach. Obecnie czynne są już dwa etapy geotermalnej sieci grzewczej: obszarwsi Bańska Niżna i obszar Zakopanego. Powstają nowe koncepcje zagospodarowania tych złóż (np. balneologia). W celu określenia wpływu stosowania ogrzewania geotermalnego na poprawę stanu środowiska przyrodniczego, a zwłaszcza, jakości powietrza atmosferycznego, prowadzone są badania emisji CO2 w wytypowanych obszarach. Jednym z nich jest rejon miasta Zakopane, drugim rejon wsi Biały Dunajec. Przedstawiony wykres, ilustruje uzyskany efekt ekologiczny, wprowadzenia ogrzewania geotermalnego w dolinie Białego Dunajca.
71
Czym w ogóle jest energia geotermalna?
Energia geotermalna Czym w ogóle jest energia geotermalna? Ogólnie jest to energia zakumulowana w gruntach, skałach i płynach wypełniających pory i szczeliny skalne. Energia ta biorąc pod uwagę okres istnienia
Bardziej szczegółowoTemat nr 1: Energetyka geotermalna Energia geotermalna. Energia geotermalna w Polsce. Geoenergetyka. Ciepłownie w Polsce
Temat nr 1: Energetyka geotermalna 22.11.2017 Energia geotermalna Energia geotermalna w Polsce Geoenergetyka Ciepłownie w Polsce Systemy energetyki odnawialnej Energia geotermalna Ciepło z Ziemi Energia
Bardziej szczegółowoElektrownie Geotermalne
Elektrownie Geotermalne Czym w ogóle jest energia geotermalna? Ogólnie jest to energia zakumulowana w gruntach, skałach i płynach wypełniających pory i szczeliny skalne. Energia ta biorąc pod uwagę okres
Bardziej szczegółowoNowy Targ, styczeń Czesław Ślimak Barbara Okularczyk
Nowy Targ, styczeń 2015 Czesław Ślimak Barbara Okularczyk Projekt geotermalny na Podhalu był pierwszym tego typu w Polsce. Początkowo realizowany jako projekt naukowy, szybko przekształcił się w zadanie
Bardziej szczegółowoG-TERM ENERGY Sp. z o.o. Geotermia Stargard
1 G-TERM ENERGY Sp. z o.o. Geotermia Stargard 16.05.2016 2 Energia geotermalna jest energią cieplną wydobytych na powierzchnię ziemi wód geotermalnych Energię tę zalicza się do energii odnawialnej, bo
Bardziej szczegółowoELEKTROWNIE I ELEKTROCIEPŁOWNIE GEOTRMALNE Z WYKORZYSTANIEM OBIEGÓW ORC
Prof. dr hab. Władysław Kryłłowicz Instytut Maszyn Przepływowych Politechnika Łódzka ELEKTROWNIE I ELEKTROCIEPŁOWNIE GEOTRMALNE Z WYKORZYSTANIEM OBIEGÓW ORC Wyjaśnienie: ORC Organic Rankine Cycle Organiczny
Bardziej szczegółowoInstalacja geotermalna w Pyrzycach - aspekty techniczne
Instalacja geotermalna w Pyrzycach - aspekty techniczne Bogusław Zieliński Geotermia Pyrzyce Sp. z o.o. ul. Ciepłownicza 27, 74-200 Pyrzyce bzielinski@geotermia.inet.pl Warszawa, 06 marzec 2017 Ogólna
Bardziej szczegółowo1. Zakład ciepłowniczy w Słomnikach
1. Zakład ciepłowniczy w Słomnikach W 2002 roku otwarto instalację geotermalną w mieście Słomniki k. Krakowa. Instalacja ta wykorzystuje płytko zalegający horyzont wodonośny na głębokości 150 300 m p.p.t.,
Bardziej szczegółowoWIELOSTRONNE WYKORZYSTANIE WÓD GEOTERMALNYCH NA PRZYKŁADZIE UNIEJOWA
WIELOSTRONNE WYKORZYSTANIE WÓD GEOTERMALNYCH NA PRZYKŁADZIE UNIEJOWA UNIEJÓW 2008 Energia geotermalna odnawialne źródło energii wykorzystujące ciepło energii z wnętrza Ziemi wędruje do powierzchni ziemi
Bardziej szczegółowoRytro, sierpień 2015. Czesław Ślimak Barbara Okularczyk
Rytro, sierpień 2015 Czesław Ślimak Barbara Okularczyk GENEZA POWSTANIA GEOTERMII PODHALAŃSKIEJ Projekt geotermalny na Podhalu był pierwszym tego typu w Polsce. Początkowo realizowany jako projekt naukowy,
Bardziej szczegółowoKoncepcja rozwoju geotermii w Polsce Słupsk,
Koncepcja rozwoju geotermii w Polsce Słupsk, 22.11.2005 J. Błażejewski, Z. Bociek, W. Górecki, N. Maliszewski, K. Owczarek, A. Sadurski, J. Szewczyk, M. Śliwińska Energia geotermiczna energia odnawialna,
Bardziej szczegółowoWarszawa, październik 2014. Czesław Ślimak Barbara Okularczyk
Warszawa, październik 2014 Czesław Ślimak Barbara Okularczyk Projekt geotermalny na Podhalu był pierwszym tego typu w Polsce. Początkowo realizowany jako projekt naukowy, szybko przekształcił się w zadanie
Bardziej szczegółowoWykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1
Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1 Teza ciepło niskotemperaturowe można skutecznie przetwarzać na energię elektryczną; można w tym celu wykorzystywać ciepło
Bardziej szczegółowoEnergetyka geotermalna i pompy ciepła
Energetyka geotermalna i pompy ciepła Wykład: Prowadzący: dr inż. Marcin Michalski Slajd 1 Energia geotermalna Energią geotermalną nazywamy energię pochodzącą z wnętrza Ziemi zakumulowaną w systemach hydrotermalnych
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. inż. Władysław Nowak dr hab. inż. Aleksander Stachel Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
prof. dr hab. inż. Władysław Nowak dr hab. inż. Aleksander Stachel Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Instalacje elektryczne Ocena możliwości pozyskiwania i wykorzystania energii
Bardziej szczegółowoCiepłownie geotermalne w Polsce stan obecny i planowany
Ciepłownie geotermalne w Polsce stan obecny i planowany Autorzy: prof. dr hab. inż. Władysław Nowak, dr inż. Aleksander A. Stachel ( Czysta Energia lipiec/sierpień 2004) Pomimo znacznego potencjału energetycznego
Bardziej szczegółowoPEC Geotermia Podhalańska S.A. Zakopane maj 2010
PEC Geotermia Podhalańska S.A. Zakopane maj 2010 1. Energia geotermalna na Podhalu 2. Historia i dzień dzisiejszy Połowa XIX wieku cieplice w Jaszczurówce, odkryte przez Ludwika Zejsznera źródło o temperaturze
Bardziej szczegółowoOCENA MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA I WYKORZYSTANIA ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE DO ZASILANIA CIEPŁOWNI I ELEKTROCIEPŁOWNI
OCENA MOŻLIWOŚCI POZYSKIWANIA I WYKORZYSTANIA ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE DO ZASILANIA CIEPŁOWNI I ELEKTROCIEPŁOWNI prof. dr hab. inż. Władysław NOWAK, dr hab. inż. Aleksander STACHEL Polska ma korzystne
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Filip Żwawiak
ODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Filip Żwawiak WARTO WIEDZIEĆ 1. Co to jest energetyka? 2. Jakie są konwencjonalne (nieodnawialne) źródła energii? 3. Jak dzielimy alternatywne (odnawialne ) źródła
Bardziej szczegółowoUkład siłowni z organicznymi czynnikami roboczymi i sposób zwiększania wykorzystania energii nośnika ciepła zasilającego siłownię jednobiegową
PL 217365 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217365 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 395879 (51) Int.Cl. F01K 23/04 (2006.01) F01K 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoCzy ogrzeje nas ciepło z ziemi?
Bezpieczeństwo energetyczne regionu potrzeby, wyzwania, problemy Czy ogrzeje nas ciepło z ziemi? dr inż. Michał POMORSKI Wrocław, dn. 18.02.2013 r. Plan wystąpienia 1. Wprowadzenie 2. Geotermia głęboka
Bardziej szczegółowoI. Wykorzystanie wód termalnych w Uniejowie.
I. Wykorzystanie wód termalnych w Uniejowie. 1. Historia Wody termalne zostały odkryte w Uniejowie w 1978 roku. Prace związane z praktycznym wykorzystaniem gorących wód mineralnych w Uniejowie formalnie
Bardziej szczegółowoENERGETYKA A OCHRONA ŚRODOWISKA. Wpływ wymagań środowiskowych na zakład energetyczny (Wyzwania EC Sp. z o.o. - Studium przypadku)
ENERGETYKA A OCHRONA ŚRODOWISKA Wpływ wymagań środowiskowych na zakład energetyczny (Wyzwania EC Sp. z o.o. - Studium przypadku) Kim jesteśmy Krótka prezentacja firmy Energetyka Cieplna jest Spółką z o.
Bardziej szczegółowoSzanse rozwoju energetyki geotermalnej w Polsce na przykładzie Geotermii Podhalańskiej Zakopane, sierpień 2013
Szanse rozwoju energetyki geotermalnej w Polsce na przykładzie Geotermii Podhalańskiej Zakopane, sierpień 2013 Czesław Ślimak Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska S.A. jest największym
Bardziej szczegółowoCzłowiek a środowisko
90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20; 0-42 678-57-22 http://zsp15.ldi.pl ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 15 Człowiek a środowisko 90-242 ŁÓDŹ ul. Kopcińskiego 5/11 tel: 0-42 678-19-20;
Bardziej szczegółowoBudowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań
Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań 24-25.04. 2012r EC oddział Opole Podstawowe dane Produkcja roczna energii cieplnej
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoWP3.1. Warsztaty krajowe Możliwości rozwoju i bariery dla geotermalnych systemów c.o. Stan i możliwości rozwoju geotermalnych sieci c.o.
Promowanie systemów geotermalnego centralnego ogrzewania w Europie Promote Geothermal District Heating in Europe, GEODH WP3.1. Warsztaty krajowe Możliwości rozwoju i bariery dla geotermalnych systemów
Bardziej szczegółowoModernizacja gminnych systemów grzewczych z wykorzystaniem OŹE Przygotował: Prof. dr hab. inż. Jacek Zimny Mszczonów Miasto Mszczonów leży w województwie mazowieckim, 60 km na południowy- zachód od Warszawy.
Bardziej szczegółowoSTIEBEL ELTRON: Co to jest i jak działa pompa ciepła?
STIEBEL ELTRON: Co to jest i jak działa pompa ciepła? Pompa ciepła jest urządzeniem grzewczym, niskotemperaturowym, którego zasada działania opiera się na znanych zjawiskach i przemianach fizycznych. W
Bardziej szczegółowoZasada działania jest podobna do pracy lodówki. Z jej wnętrza, wypompowywuje się ciepło i oddaje do otoczenia.
Pompy ciepła Zasada działania pompy ciepła polega na pozyskiwaniu ciepła ze środowiska ( wody, gruntu i powietrza) i przekazywaniu go do odbiorcy jako ciepło grzewcze. Ciepło pobrane z otoczenia sprężane
Bardziej szczegółowoElektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady. Wykład 3
Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady Wykład 3 Zakres wykładu Produkcja energii elektrycznej i ciepła w polskich elektrociepłowniach Sprawność całkowita elektrociepłowni Moce i ilość jednostek
Bardziej szczegółowoautor dr inż. Piotr Długosz Prezes Zarządu
Energia Geotermalna niedocenione źródło energii odnawialnej. Polska energetyka w świetle ustaleń szczytu klimatycznego COP21 i najnowszych regulacji prawnych autor dr inż. Piotr Długosz Prezes Zarządu
Bardziej szczegółowo(54)Układ stopniowego podgrzewania zanieczyszczonej wody technologicznej, zwłaszcza
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)166860 (13) B3 (21) Numer zgłoszenia: 292887 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 20.12.1991 (61) Patent dodatkowy do patentu:
Bardziej szczegółowoKocioł na biomasę z turbiną ORC
Kocioł na biomasę z turbiną ORC Sprawdzona technologia produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu dr inż. Sławomir Gibała Prezentacja firmy CRB Energia: CRB Energia jest firmą inżynieryjno-konsultingową
Bardziej szczegółowoKogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu
Biogazownie dla Pomorza Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN Przemysław Kowalski RenCraft Sp. z o.o. Gdańsk, 10-12 maja 2010 KONSUMPCJA ENERGII
Bardziej szczegółowoPlany rozwoju ciepłownictwa geotermalnego w miastach i rola Projektu EOG Lądek-Zdrój
Plany rozwoju ciepłownictwa geotermalnego w miastach i rola Projektu EOG Lądek-Zdrój Roman Kaczmarczyk - Burmistrz Lądka-Zdroju 18 września 2017 Lądek-Zdrój Roman Kaczmarczyk Burmistrz Lądka-Zdroju 18
Bardziej szczegółowoEnergetyka w Środowisku Naturalnym
Energetyka w Środowisku Naturalnym Energia w Środowisku -technika ograniczenia i koszty Wykład 11-15.XII.2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/
Bardziej szczegółowoWykorzystanie pojemności cieplnej dużych systemów dystrybucji energii
Wykorzystanie pojemności cieplnej dużych systemów dystrybucji energii Leszek Pająk, Antoni Barbacki pajak.leszek@gmail.com AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska
Bardziej szczegółowoW kręgu naszych zainteresowań jest:
DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA W kręgu naszych zainteresowań jest: pozyskiwanie ciepła z gruntu, pozyskiwanie ciepła z powietrza zewnętrznego, pozyskiwanie ciepła z wód podziemnych, pozyskiwanie ciepła z wód powierzchniowych.
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 1 Podziały i klasyfikacje elektrowni Moc elektrowni pojęcia podstawowe 2 Energia elektryczna szczególnie wygodny i rozpowszechniony nośnik energii Łatwość
Bardziej szczegółowoIV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ
IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna instalacji geotermalnych w Polsce, doświadczenia eksploatacyjne
Efektywność energetyczna, ekonomiczna i ekologiczna instalacji geotermalnych w Polsce, doświadczenia eksploatacyjne Geotermia Uniejów im. Stanisława Olasa sp. z o.o. gr inż. Jacek Kurpik Prezes Spółki
Bardziej szczegółowoElement budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej
Mgr inŝ. Witold Płatek Stowarzyszenie NiezaleŜnych Wytwórców Energii Skojarzonej / Centrum Elektroniki Stosowanej CES Sp. z o.o. Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC.
Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC. Dariusz Mikielewicz, Jan Wajs, Michał Bajor Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Polska
Bardziej szczegółowoNiekonwencjonalne źródła energii
Niekonwencjonalne źródła energii ENERGIA GEOTERMALNA Energia geotermalna- jest wewnętrznym ciepłem Ziemi nagromadzonym w skałach oraz w wodach wypełniających pory i szczeliny skalne. Ogromna ilość ciepła
Bardziej szczegółowo1. Pojęcie wiatru, cyrkulacja powietrza w atmosferze. Historia wykorzystania energii wiatru, typy wiatraków występujących na ziemiach polskich
WYDZIAŁ GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: EKOLOGICZNE ŹRÓDŁA ENERGII RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2015/2016 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Energetyka
Bardziej szczegółowoDobry Klimat dla Dolnego Śląska
Dobry Klimat dla Dolnego Śląska Średnioroczny poziom B[a]P Dobry Klimat dla Dolnego Śląska Wielki Smog w Londynie 5 9 grudnia 1952 Dobry Klimat dla Dolnego Śląska [PM 10 mg/m3] [Liczba zgonów dziennie]
Bardziej szczegółowoCzyste energie. Przegląd odnawialnych źródeł energii. wykład 4. dr inż. Janusz Teneta. Wydział EAIiE Katedra Automatyki
Czyste energie wykład 4 Przegląd odnawialnych źródeł energii dr inż. Janusz Teneta Wydział EAIiE Katedra Automatyki AGH Kraków 2011 Odnawialne źródła energii Słońce Wiatr Woda Geotermia Biomasa Biogaz
Bardziej szczegółowoPRO-INVEST SOLUTIONS. tel/fax (+48) Sp. z o.o. Spółka komandytowa ul.kołowa 5/ Kraków (PL)
Techniczne i ekonomiczne uwarunkowania zastosowania energii geotermalnej na przykładzie Torunia i innych projektów geotermalnych dr inż. Piotr Długosz, Prezes Pro - Invest Solutions, Przewodniczący RN
Bardziej szczegółowoEkonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Małe układy do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej
Bardziej szczegółowoPochodzenie wód podziemnych
Wody podziemne Woda podziemna - to woda zmagazynowana w wolnych przestrzeniach skał zalegających poniżej powierzchni Ziemi. Stanowią jeden z bardzo istotnych elementów obiegu wody w przyrodzie. Pochodzenie
Bardziej szczegółowoWody geotermalne w powiecie nyskim
Wody geotermalne w powiecie nyskim Temat został opracowany na podstawie analizy warunków hydrotermalnych dla powiatu nyskiego wykonanej przez Zakład Energii Odnawialnej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Bardziej szczegółowo1 Układ kondensacji spalin ( UKS )
1 Układ kondensacji spalin ( UKS ) W wyniku spalania biomasy o dużej zawartość wilgoci: 30 50%, w spalinach wylotowych jest duża zawartość pary wodnej. Prowadzony w UKS proces kondensacji pary wodnej zawartej
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA
Bałtyckie Forum Biogazu ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 7-8 września 2011 Kogeneracja energii elektrycznej i ciepła
Bardziej szczegółowo5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii
Bardziej szczegółowoOdnawialne Źródła Energii (OZE) PREZENTACJA DLA MIESZKAŃCÓW GMINY ZIELONKI
Odnawialne Źródła Energii () PREZENTACJA DLA MIESZKAŃCÓW GMINY ZIELONKI CO TO JEST? Energia odnawialna to taka, której źródła są niewyczerpalne i których eksploatacja powoduje możliwie najmniej szkód w
Bardziej szczegółowoAlternatywne źródła energii
Eco-Schubert Sp. z o.o. o ul. Lipowa 3 PL-30 30-702 Kraków T +48 (0) 12 257 13 13 F +48 (0) 12 257 13 10 E biuro@eco eco-schubert.pl Alternatywne źródła energii - Kolektory słonecznes - Pompy ciepła wrzesień
Bardziej szczegółowoAnkieta do opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna"
Ankieta do opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna" I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA Nazwa firmy Adres Rodzaj działalności Branża Osoba kontaktowa/telefon II. Budynki biurowe
Bardziej szczegółowoObiegi gazowe w maszynach cieplnych
OBIEGI GAZOWE Obieg cykl przemian, po przejściu których stan końcowy czynnika jest identyczny ze stanem początkowym. Obrazem geometrycznym obiegu jest linia zamknięta. Dla obiegu termodynamicznego: przyrost
Bardziej szczegółowoZastosowanie odnawialnych źródeł energii w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów S.A. 26 listopada 2014
Zastosowanie odnawialnych źródeł energii w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów S.A. 26 listopada 2014 Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. jest największym w kraju i jednym z większych w
Bardziej szczegółowoUkłady kogeneracyjne - studium przypadku
Układy kogeneracyjne - studium przypadku 7 lutego 2018 Podstawowe informacje Kogeneracja jest to proces, w którym energia pierwotna zawarta w paliwie (gaz ziemny lub biogaz) jest jednocześnie zamieniana
Bardziej szczegółowoJak działają pompy ciepła?
Jak działają pompy ciepła? Pompy ciepła Pompa ciepła to rodzaj ekologicznego urządzenia, zapewniającego możliwość korzystania z naturalnych zasobów darmowej energii. Gruntowe pompy ciepła wykorzystywane
Bardziej szczegółowoI. CZĘŚĆ INFORMACYJNA. Nazwa firmy. Adres. Rodzaj działalności
Formularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Żory" I. CZĘŚĆ
Bardziej szczegółowoPGNiG TERMIKA nasza energia rozwija miasta
PGNiG TERMIKA nasza energia rozwija miasta Kim jesteśmy PGNiG TERMIKA jest największym w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej wytwarzanych efektywną metodą kogeneracji, czyli skojarzonej produkcji
Bardziej szczegółowo4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne
4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne Elektrownia zakład produkujący energię elektryczną w celach komercyjnych; Ciepłownia zakład produkujący energię cieplną w postaci pary lub
Bardziej szczegółowoPara wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia.
PARA WODNA 1. PRZEMIANY FAZOWE SUBSTANCJI JEDNORODNYCH Para wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia. Przy niezmiennym ciśnieniu zmiana wody o stanie początkowym odpowiadającym
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii - pompy ciepła
Odnawialne źródła energii - pompy ciepła Tomasz Sumera (+48) 722 835 531 tomasz.sumera@op.pl www.eco-doradztwo.eu Pompa ciepła Pompa ciepła wykorzystuje niskotemperaturową energię słoneczną i geotermalną
Bardziej szczegółowoBUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA ABSORPCYJNEJ POMPY CIEPŁA
Anna Janik AGH Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Energetyki i Paliw BUDOWA I ZASADA DZIAŁANIA ABSORPCYJNEJ POMPY CIEPŁA 1. WSTĘP W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania tematem pomp ciepła.
Bardziej szczegółowoOZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
OZE - ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Powiślańska Regionalna Agencja Zarządzania Energią Kwidzyn 2012 Przyczyny zainteresowania odnawialnymi źródłami energii: powszechny dostęp, oraz bezgraniczne zasoby; znacznie
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA ZASOBÓW GEOTERMALNYCH W POLSCE WSPIERANIE PRZEZ PIG PIB ROZWOJU GEOTERMII ŚREDNIOTEMPERATUROWEJ W POLSCE
POTENCJAŁ I PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA ZASOBÓW GEOTERMALNYCH W POLSCE WSPIERANIE PRZEZ PIG PIB ROZWOJU GEOTERMII ŚREDNIOTEMPERATUROWEJ W POLSCE Program Geologia Złożowa i Gospodarcza Zespół Wód Uznanych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii geotermalnej i geotermicznej: stan istniejący, perspektywy, doświadczenia
Politechnika Szczecińska Katedra Techniki Cieplnej Centrum Energii Odnawialnych PS dr hab. inż. Aleksander A. Stachel, prof. PS Wykorzystanie energii geotermalnej i geotermicznej: stan istniejący, perspektywy,
Bardziej szczegółowoTWEE, sem. 2. Wykład 6
TWEE, sem. 2 Wykład 6 Elektrownie gazowe i gazowo-parowe Dlaczego gaz i jaki gaz? Turbina gazowa budowa i działanie Praca turbiny gazowej w obiegu prostym Ważniejsze parametry wybranych turbin gazowych
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii geotermalnej na Podhalu Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej GEOTERMIA Podhalańska Spółka Akcyjna, Polska
Wykorzystanie energii geotermalnej na Podhalu Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Streszczenie Główne elementy tego projektu to: A. Produkcja i przesył ciepła, obejmujące następujące instalacje: siedem
Bardziej szczegółowo1994-2014. Prezes Geotermii Mazowieckiej S.A. Wiesław Bujakowski Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych w IGSMiE PAN Kraków
1994-2014 Marek Balcer Prezes Geotermii Mazowieckiej S.A. Wiesław Bujakowski Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych w IGSMiE PAN Kraków Ministerstwo Środowiska: Seminarium Potencjał
Bardziej szczegółowoEnergia geotermalna. W-7a
Energia geotermalna W-7a Co to jest energia geotermalna Nadwyżka energii cieplnej w stosunku do energii odpowiadającej średniej temperaturze powierzchni Ziemi. (ok.8. 10 30 J) Wewnętrzne ciepło Ziemi nagromadzone
Bardziej szczegółowoWienkra: Hydro Kit - Moduł centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla systemów MULTI V
Wienkra: Hydro Kit - Moduł centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla systemów MULTI V Hydro Kit LG jest elementem kompleksowych rozwiązań w zakresie klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, który
Bardziej szczegółowoSkojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w źródłach rozproszonych (J. Paska)
1. Idea wytwarzania skojarzonego w źródłach rozproszonych Rys. 1. Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła: rozdzielone (a) w elektrowni kondensacyjnej i ciepłowni oraz skojarzone (b) w elektrociepłowni
Bardziej szczegółowoBudowa ciepłowni na bazie źródła geotermalnego w Koninie
Budowa ciepłowni na bazie źródła geotermalnego w Koninie Stanisław Jarecki Prezes Zarządu MPEC - Konin Sp. z o.o. Konin, 22 marca 2018 fot. M. Jurgielewicz Blok ciepłowniczy w Elektrowni Konin Opalany
Bardziej szczegółowosilniku parowym turbinie parowej dwuetapowa
Turbiny parowe Zasada działania W silniku parowym tłokowym energia pary wodnej zamieniana jest bezpośrednio na energię mechaniczną w cylindrze silnika. W turbinie parowej przemiana energii pary wodnej
Bardziej szczegółowoLokalne systemy energetyczne
2. Układy wykorzystujące OZE do produkcji energii elektrycznej: elektrownie wiatrowe, ogniwa fotowoltaiczne, elektrownie wodne (MEW), elektrownie i elektrociepłownie na biomasę. 2.1. Wiatrowe zespoły prądotwórcze
Bardziej szczegółowoFormularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa Zdrój"
Formularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa Zdrój" I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA Nazwa firmy Adres Rodzaj działalności
Bardziej szczegółowoCiepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce
Ciepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce Janusz Starościk PREZES ZARZĄDU SPIUG Konferencja: Ciepło ze źródeł odnawialnych - stan obecny i perspektywy rozwoju, Warszawa, Ministerstwo
Bardziej szczegółowoOdnawialne Źródła Energii (OZE)
Odnawialne Źródła Energii (OZE) Kamil Łapioski Specjalista energetyczny Powiślaoskiej Regionalnej Agencji Zarządzania Energią Kwidzyn 2011 1 Według prognoz światowe zasoby energii wystarczą na: lat 2 Energie
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE. PROJEKTY I INSTALACJE EKSPLOATOWANE
INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych 31-261 Kraków ul. Wybickiego 7 WYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ W
Bardziej szczegółowoEnergia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie
Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie ultrafioletowe, Promieniowanie widzialne, Promieniowanie
Bardziej szczegółowoOdzysk i wykorzystanie ciepła w energetyce zawodowej. Michał Pilch Mariusz Stachurski
Odzysk i wykorzystanie ciepła w energetyce zawodowej Michał Pilch Mariusz Stachurski Firma 28 lat stabilnego rozwoju 85 pracowników 100% polski kapitał 5,8 mln zł 42,8 mln zł 87,3 mln zł 1995 2007 2015
Bardziej szczegółowoJerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl
OCENA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Jerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl SYSTEM GRZEWCZY A JAKOŚĆ ENERGETYCZNA BUDNKU Zapotrzebowanie na ciepło dla tego samego budynku ogrzewanego
Bardziej szczegółowoZielony Telefon Alarmowy OZE. http://zielonytelefon.eco.pl
Zielony Telefon Alarmowy OZE Energia Geotermalna : Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Energia geotermalna Źródłem energii geotermalnej jest gorące
Bardziej szczegółowoRynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe
Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe Janusz Starościk PREZES ZARZĄDU SPIUG Konferencja AHK, Warszawa 10 czerwca 2014 Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce Źródło:
Bardziej szczegółowoTechniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole.
Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole. Rytro, 25 27 08.2015 System ciepłowniczy w Opolu moc zainstalowana w źródle 282
Bardziej szczegółowoCO POWINNIŚMY WIEDZIEĆ O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII? JAK MOŻEMY POZYSKIWAĆ ENERGIĘ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH?
Dorota Zielińska Ośrodek Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego ŁCDNiKP CO POWINNIŚMY WIEDZIEĆ O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII? JAK MOŻEMY POZYSKIWAĆ ENERGIĘ ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH? IV etap edukacji (klasa
Bardziej szczegółowoJakość wody dodatkowej do uzupełniania strat w obiegach ciepłowniczych i współpracujących z nimi kotłach wodnych
i współpracujących z nimi kotłach wodnych Antoni Litwinowicz 6 maj, Zakopane i współpracujących z nimi kotłach wodnych Dobrze przygotowana woda dodatkowa musi spełniać dwa podstawowe zadania: w obiegach
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i klimatyzacja / Kazimierz M. Gutkowski, Dariusz J. Butrymowicz. wyd. 2-1 dodr. (PWN). Warszawa, cop
Chłodnictwo i klimatyzacja / Kazimierz M. Gutkowski, Dariusz J. Butrymowicz. wyd. 2-1 dodr. (PWN). Warszawa, cop. 2016 Spis treści Przedmowa do wydania w języku angielskim 11 Przedmowa do drugiego wydania
Bardziej szczegółowoDyrektywa IPPC wyzwania dla ZA "Puławy" S.A. do 2016 roku
Dyrektywa IPPC wyzwania dla ZA "Puławy" S.A. do 2016 roku Warszawa, wrzesień 2009 Nowelizacja IPPC Zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola Zmiany formalne : - rozszerzenie o instalacje
Bardziej szczegółowoO co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności. i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego.
O co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego. Czy szczelinowanie zanieczyszcza wody gruntowe? Warstwy wodonośne chronione są w ten sposób,
Bardziej szczegółowoEnergia geotermalna. Wykład WSG Bydgoszcz Prowadzący prof. Andrzej Gardzilewicz
Energia geotermalna Wykład WSG Bydgoszcz Prowadzący prof. Andrzej Gardzilewicz Materiały źródłowe: T. Chmielniak, W. Nowak, A. Stachel, J. Głuch wg. M. Lenza i P. Stubby 2 Geoenergetyka zakres prezentacji:
Bardziej szczegółowoK raków 26 ma rca 2011 r.
K raków 26 ma rca 2011 r. Zadania do ćwiczeń z Podstaw Fizyki na dzień 1 kwietnia 2011 r. r. dla Grupy II Zadanie 1. 1 kg/s pary wo dne j o ciśnieniu 150 atm i temperaturze 342 0 C wpada do t urbiny z
Bardziej szczegółowo1. Wykorzystanie energii geotermalnej
1. Wykorzystanie energii geotermalnej Wykorzystanie zasobów energii geotermalnej jest ściśle powiązane z parametrami termalnymi złoża. Przykładowo, wykorzystanie zasobów do produkcji energii elektrycznej
Bardziej szczegółowo