Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w źródłach rozproszonych (J. Paska)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w źródłach rozproszonych (J. Paska)"

Transkrypt

1 1. Idea wytwarzania skojarzonego w źródłach rozproszonych Rys. 1. Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła: rozdzielone (a) w elektrowni kondensacyjnej i ciepłowni oraz skojarzone (b) w elektrociepłowni z turbiną gazową i kotłem odzysknicowym (odzyskowym) a) (olej, gaz lub węgiel) 45% 55% Elektrownia kondensacyjna η = 38% Kocioł grzewczy η = 80% 11% Energia elektryczna 17% Ciepło użytkowe 28% straty b) (olej lub gaz) 100% Turbina gazowa Energia elektryczna 28% 44% Kocioł odzysknicowy 68% η = 65% 24% Ciepło użytkowe 44% 4% straty Rys. 2. Schemat przemian energetycznych i uproszczony obraz strat energii w konwencjonalnej elektrociepłowni parowej Argumenty przemawiające za skojarzoną produkcją energii elektrycznej i ciepła w źródłach rozproszonych są takie same jak w przypadku dużych elektrociepłowni: Konkurencyjność: Łatwość instalowania: skojarzone układy gazowo-parowe dzięki budowie modułowej, wysokiej sprawności i niskim wartościom emisji są bardzo łatwe do zainstalowania nawet w regionach wysoce zurbanizowanych; Gwarancja ciągłości dostaw: skojarzone układy gazowoparowe gwarantują ciągłość dostaw energii dzięki możliwości wykorzystania różnych rodzajów paliw w tym samym urządzeniu (gaz naturalny, gaz ciekły, olej napędowy, gaz z wysypisk śmieci lub z oczyszczalni ścieków, biogaz); Ekologia: układy gazowo-parowe realizujące wytwarzanie skojarzone są najlepszym rozwiązaniem, jeśli na danym terenie jest konieczne obniżenie emisji zanieczyszczeń. 2. Wytwarzanie skojarzone z wykorzystaniem turbin gazowych i silników tłokowych Temperatura spalin na wylocie z silnika wysokoprężnego wynosi C przy mocy znamionowej i spada nieco przy mniejszym obciążeniu. Ciepło spalin jest wykorzystywane do podgrzewania oleju opałowego ciężkiego (do temperatury C), którym silnik wysokoprężny jest zasilany. Może ono być wykorzystywane w kotle odzyskowym (odzysknicowym) do wytwarzania pary lub gorącej wody dla odbiorców zewnętrznych. Ciepło może być także odbierane od wody chłodzącej silnik. Ilość ciepła, którą można odzyskać ze spalin i z wody chłodzącej silnik wynosi ok %. Taka gospodarka skojarzona może zwiększyć sprawność układu nawet do 80%. Rys. 3. Schemat ideowy i bilans energetyczny elektrociepłowni z silnikiem tłokowym: HRSG odzyskowa wytwornica pary (Heat Recovery Steam Generator) Rys. 4. Układ CHP z gazowym silnikiem tłokowym: G generator 1

2 Rys. 5. Schemat układu do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z wykorzystaniem silnika spalinowego firmy Wärtsilä NSD Schemat konkretnej realizacji o mocy elektrycznej 5,9 MW i mocy cieplnej 6,9 MW (z wykorzystaniem silnika spalinowego firmy Wärtsilä NSD) W prostym układzie wytwarzania skojarzonego, z turbiną gazową, ciepło spalin wylotowych z turbiny jest odzyskiwane w kotle odzyskowym. Ilość i jakość (ciśnienie, temperatura) pary wytwarzanej w kotle odzyskowym (odzysknicowym) są ograniczone przez ilość i temperaturę spalin. Istnieją konstrukcje kotłów odzyskowych umożliwiające wytwarzanie pary o różnych wartościach ciśnienia. Ponieważ spaliny wylotowe z turbiny gazowej mają zawartość tlenu na poziomie 13% 16%, więc jest możliwe dopalanie w kotle odzyskowym w celu podniesienia parametrów (ilości) wytwarzanej pary. Rys. 6. Prosty układ skojarzony (turbina gazowa + kocioł odzyskowy): K komora spalania, S sprężarka, T turbina, G generator Układ, w którym para z kotła odzyskowego jest wykorzystywana do napędzania turbiny parowej, jest nazywany układem kombinowanym gazowo-parowym. W takich układach jest możliwe stosowanie turbin parowych kondensacyjnych, upustowych lub przeciwprężnych. Ciepło może być uzyskiwane ze spalin wylotowych z turbiny gazowej, z pary wytworzonej w kotle, z pary z upustów turbiny parowej, czy też z wylotu turbiny przeciwprężnej (w zależności od wymaganych parametrów). Podobnie jak w układzie prostym, jest możliwe dopalanie w kotle odzyskowym, ale zmniejsza ono całkowitą sprawność cyklu. Rys. 7. Układ kombinowany gazowo-parowy z kotłem odzyskowym: S sprężarka, T turbina, G generator, Q ot ciepło oddawane do otoczenia Rys. 8. Schemat ideowy układu CHP z mikroturbiną gazową 2

3 Typ urządzenia Tabela 1. Charakterystyka techniczna podstawowych układów CHP Zakres mocy, kw Sprawność elektryczna, % Sprawność całkowita, % Wskaźnik skojarzenia Nośnik ciepła Turbina parowa dowolne > ,1 0,33 para lub gorąca woda 0,4 0,8 Turbina gazowa, olej, gaz ziemny i > (ok. 0,2 z para lub gorąca woda układ prosty inne gazowe dopalaniem) Turbina gazowa w układzie kombinowanym jak dla turbiny gazowej > do 1,45 para o średnich parametrach, gorąca woda Silnik tłokowy gaz ziemny + olej 0,66 0,91 (0,4 z gorąca woda, rzadziej para dwupaliwowy napędowy dopalaniem) o niskich parametrach Silnik tłokowy gaz ziemny i inne gorąca woda, rzadziej para ,5 1,0 gazowy gazowe o niskich parametrach Mikroturbina gaz ziemny ,5 0,65 gorąca woda do 90 C 3. Wytwarzanie skojarzone z wykorzystaniem biomasy Rys. 9. Klasyfikacja małych elektrociepłowni na biomasę Rys. 10. Elektrociepłownia z silnikiem tłokowym zintegrowanym ze zgazowaniem biomasy: KW kocioł wodny 3

4 Rys. 11. Schemat cieplny elektrociepłowni ORC z kotłem olejowym na biomasę Organic Rankine Cycle ORC jest to obieg elektrowni parowej, w którym czynnikiem roboczym jest związek organiczny. Pierwsza eksperymentalna elektrownia ORC powstała w 1967 r. w miejscowości Paratunka (Kamczatka, Rosja) i miała moc elektryczną 680 kw, a zasilana była wodą geotermalną o temperaturze 81 C. W układach ORC jako czynnik roboczy wykorzystuje się związki organiczne, umożliwiające (dzięki odpowiednim parametrom przemian fazowych) dokładne dostosowanie do temperatury źródeł ciepła. Lekkie węglowodory stosowane w układach ORC charakteryzują się ciepłem parowania stanowiącym ok. 17% ciepła parowania wody. Związki te spełniają w układzie taką samą rolę jak woda w układzie parowym, jednakże pracują w innym przedziale ciśnień (np. mogą skraplać się przy ciśnieniu atmosferycznym). Instalacje ORC charakteryzują się zwartą budową i niewielką ilością elementów składowych, dodatkowo małe jednostki mogą być uruchamiane i sterowane zdalnie, praktycznie bez udziału obsługi. Rys. 12. Schemat układu EC na biomasę z turbiną gazową w obiegu odwróconym, z odzyskiem energii ze spalin w kotle odzyskowym W obiegu odwróconym turbiny gazowej spalanie jest prowadzone przy ciśnieniu atmosferycznym, spaliny są rozprężane w turbinie do zakresu podciśnienia, a na końcu trafiają do sprężarki w celu ponownego sprężenia do ciśnienia otoczenia (rys. 12). Zaletą takiego procesu jest możliwość prowadzenia spalania przy ciśnieniu atmosferycznym. Eliminuje to trudny do realizacji proces doprowadzenia paliwa (w postaci biomasy) do ciśnieniowej komory spalania. 4. Wytwarzanie skojarzone z wykorzystaniem ogniw paliwowych i energii geotermalnej Schemat układu elektrociepłowni z ogniwem paliwowym, zintegrowanej ze zgazowaniem biomasy Rys. 13. Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w układzie z ogniwem paliwowym: 1 odsiarczanie, 2 reaktor reformingu, 3 CO-shift, 4 dopalanie (katalityczne), 5 falownik, 6 wspomagający kocioł gazowy, 7, 8 wymienniki ciepła, OP ogniwo paliwowe, Sp spaliny, OD odbiornik ciepła, E energia elektryczna, Q - strumienie ciepła, S sprężarka Rys. 14. Uproszczony schemat elektrociepłowni geotermalnej: Q g ciepło grzewcze, Q r ciepło niskotemperaturowe Pozyskiwana z otworu eksploatacyjnego OW gorąca woda przepływa przez geotermalny wymiennik ciepła oddając w nim ciepło czynnikowi roboczemu (obiegowemu), np. wodzie. Podgrzana w wymienniku woda obiegowa dopływa do wytwornicy pary gdzie przechodzi w parę nasyconą wskutek obniżenia ciśnienia w zaworze dławiącym ZD. Para nasycona dopływa do turbiny, gdzie jej ciepło jest zamieniane na pracę, a następnie ulega skropleniu w skraplaczu. Skropliny są ponownie wtłaczane do wymiennika geotermalnego, mieszając się jednocześnie z wodą opuszczającą rozprężacz. 4

5 Tabela 2. Wyniki obliczeń wielkości charakteryzujących efektywność energetyczną elektrociepłowni małej mocy opalanych gazem ziemnym oraz biomasą Wielkość Rodzaj technologii Średnioroczna sprawność wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu, η eec [%] 31,17 36,00 18,45 14,14 27,43 23,50 27,00 53,00 Średnioroczna sprawność wytwarzania ciepła w skojarzeniu, η cec [%] 53,49 48,50 64,00 68,36 54,07 60,60 55,00 25,50 Średnioroczna sprawność ogólna, η EC [%] 84,66 84,50 82,45 82,50 81,50 84,10 82,00 78,50 Oszczędność energii pierwotnej (paliwa), PES [%] 17,65 20,32 35,88 30,40 44,61 42,03 44,42 60, elektrociepłownia z turbiną gazową pracującą w obiegu prostym, opalana gazem ziemnym; 2 elektrociepłownia z silnikiem gazowym, opalana gazem ziemnym; 3 - elektrociepłownia ORC, opalana biomasą; 4 - elektrociepłownia z turbiną parową przeciwprężną, opalana biomasą; 5 - elektrociepłownia z silnikiem gazowym, zintegrowana z biologicznym generatorem biometanu; 6 - elektrociepłownia z turbiną gazową pracującą w obiegu prostym, zintegrowana ze zgazowaniem biomasy; 7 - elektrociepłownia z silnikiem gazowym, zintegrowana ze zgazowaniem biomasy; 8 - elektrociepłownia z ogniwem paliwowym, zintegrowana ze zgazowaniem biomasy W jednostkowych kosztach wytwarzania energii elektrycznej uwzględniano: koszty kapitałowe, koszty paliwa, koszty remontów, koszty obsługi, koszty środowiska oraz koszty finansowe. Wyniki obliczeń przedstawiono w tabeli 3. Obliczenia tych wielkości wykonano przyjmując jako dane wejściowe wielkości charakteryzujące efektywność energetyczną poszczególnych układów oraz: okres eksploatacji elektrociepłowni: z silnikiem gazowym 15 lat, z obiegiem ORC 20 lat, turbiną gazową 25 lat oraz turbiną parową 30 lat, cenę sprzedaży ciepła w wysokości 29,58 zł/gj, cenę biomasy uprawowej 0,33 zł/kg, cenę biomasy odpadowej 0,17 zł/kg, stopę dyskontową 7%. Wszystkie analizowane technologie zostały podzielone na trzy grupy, z punktu widzenia ich obecnego stanu rozwoju w skali światowej, a mianowicie: komercyjne (K), demonstracyjne (D) i pilotowe (P). Lp. Tabela 3. Charakterystyka perspektywicznych technologii wytwarzania energii elektrycznej w źródłach rozproszonych /technologia Stan rozwoju technologii na świecie Zdyskontowane koszty wytwarzania energii elektr. [zł/mwh] (0 zł/t CO 2) Elektrociepłownie małej mocy opalane gazem ziemnym 1 Ciepłowniczy blok gazowy z turbiną gazową w obiegu prostym (0,5 7,0 K 1) 256 2) Ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym (0,2 3,0 K 1) 341 2) 402 Elektrociepłownie małej mocy opalane biomasą 3 Ciepłowniczy blok ORC małej mocy (0,5 2,0 D 1) 384 2) Ciepłowniczy blok parowy małej mocy (1,0 3,0 K 1) 392 2) Ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym, z biologicznym generatorem biometanu (odpady) (0,1 2,0 D 1) 284 2) Ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym, z biologicznym generatorem biometanu (biomasa) (0,1 2,0 D 1) 434 2) Ciepłowniczy blok z turbina gazową zintegrowany ze zgazowaniem biomasy małej mocy (0,5 5,0 P 1) 469 2) Ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym, ze zgazowaniem biomasy małej mocy (0,1 2,0 P 1) 502 2) Ciepłowniczy blok z ogniwem paliwowym, ze zgazowaniem biomasy P 1) 579 2) 799 Elektrownie małej mocy opalane biomasą 10 Blok z silnikiem gazowym, z biologicznym generatorem biometanu (odpady) (0,1 2,0 D 1) 506 2) Blok z silnikiem gazowym, z biologicznym generatorem biometanu (biomasa) (0,1 2,0 D 1) 635 2) 656 Elektrownie wiatrowe i wodne małej mocy 12 Elektrownia wiatrowa (2,0 K Elektrownia wodna małej mocy (150 kw) K 470 1) czas wykorzystania mocy zainstalowanej T = h/rok. 2) czas wykorzystania mocy zainstalowanej T = h/rok. Wśród technologii możliwych do szerszego zastosowania w najbliższych latach w elektrociepłowniach małej mocy, najniższymi kosztami wytwarzania energii elektrycznej zdyskontowanymi na rok 2010 charakteryzują się skojarzone źródła rozproszone opalane gazem ziemnym, to znaczy przede wszystkim ciepłownicze bloki gazowe z turbinami gazowymi pracującymi w obiegu prostym. Natomiast ciepłownicze bloki gazowe z silnikami gazowymi w których jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej zdyskontowane na 2010 rok dla elektrycznej mocy zainstalowanej około 250 kw i czasu wykorzystania elektrycznej i cieplnej mocy zainstalowanej T = 6400 h/rok, wynoszą ok. 340 zł/mwh mogą uzyskać dodatnią efektywność ekonomiczną tylko w przypadku, gdy znaczna część wytwarzanej przez nie energii elektrycznej będzie zużywana przez inwestora i w związku z tym w analizach ekonomicznych, będzie możliwe przyjęcie znacznie wyższego równoważnika finansowego unikniętego kosztu zakupu zużywanej przez inwestora energii elektrycznej, w miejsce jej ceny sprzedaży. Uszeregowanie technologii stosowanych w elektrowniach i elektrociepłowniach małej mocy (źródłach rozproszonych), według kryterium jednostkowych kosztów wytwarzania energii elektrycznej, przyjmuje następującą postać: ciepłowniczy blok z turbiną gazową pracującą w obiegu prostym, opalany gazem ziemnym (256 zł/mwh dla czasu wykorzystania mocy zainstalowanej T = 6400 h/rok i 298 zł/mwh dla T = 4400 h/rok), ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym, opalany gazem ziemnym (341 zł/mwh dla T = 6400 h/rok i 402 zł/mwh dla T = 4400 h/rok), blok elektrowni wiatrowej (380 zł/mwh), ciepłowniczy blok ORC, opalany biomasą (384 zł/mwh dla T = 6400 h/rok i 548 zł/mwh dla T = 4400 h/rok), ciepłowniczy blok parowy małej mocy, opalany biomasą (392 zł/mwh dla T = 6400 h/rok i 554 zł/mwh dla T = 4400 h/rok), ciepłowniczy blok z silnikiem gazowym zintegrowany z biologicznym generatorem biometanu (434 zł/mwh dla T = 6400 h/rok i 596 zł/mwh dla T = 4400 h/rok), elektrownia wodna małej mocy (470 zł/mwh). Natomiast ciepłownicze bloki: z turbinami gazowymi pracującymi w obiegu prostym, z silnikami gazowymi oraz z ogniwami paliwowymi, zintegrowane ze zgazowaniem biomasy są obecnie dopiero na etapie badań pilotowych. Jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej w tych jednostkach prawdopodobnie nie będą niższe niż 500 zł/mwh. 5

IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ

IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Małe układy do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej

Bardziej szczegółowo

Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym

Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym Autor: dr hab. inŝ. Bolesław Zaporowski ( Rynek Energii 3/2) 1. WPROWADZENIE Jednym z waŝnych celów rozwoju technologii wytwarzania energii

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA

ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Bałtyckie Forum Biogazu ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 7-8 września 2011 Kogeneracja energii elektrycznej i ciepła

Bardziej szczegółowo

Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu

Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Biogazownie dla Pomorza Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN Przemysław Kowalski RenCraft Sp. z o.o. Gdańsk, 10-12 maja 2010 KONSUMPCJA ENERGII

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 1 Podziały i klasyfikacje elektrowni Moc elektrowni pojęcia podstawowe 2 Energia elektryczna szczególnie wygodny i rozpowszechniony nośnik energii Łatwość

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia inŝynierskie i ekonomiczne związane z produkcją energii w układach kogeneracyjnych

Zagadnienia inŝynierskie i ekonomiczne związane z produkcją energii w układach kogeneracyjnych Tomasz Kamiński Pracownia Technologiczna Zagadnienia inŝynierskie i ekonomiczne związane z produkcją energii w układach kogeneracyjnych Prezentacja wykonana m.in. na podstawie materiałów przekazanych przez

Bardziej szczegółowo

Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC.

Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC. Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC. Dariusz Mikielewicz, Jan Wajs, Michał Bajor Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Polska

Bardziej szczegółowo

ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ELEKTROCIEPŁOWNI OPALANYCH GAZEM ZIEMNYM PO WPROWADZENIU ŚWIADECTW POCHODZENIA Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI

ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ELEKTROCIEPŁOWNI OPALANYCH GAZEM ZIEMNYM PO WPROWADZENIU ŚWIADECTW POCHODZENIA Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ELEKTROCIEPŁOWNI OPALANYCH GAZEM ZIEMNYM PO WPROWADZENIU ŚWIADECTW POCHODZENIA Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI Autor: Bolesław Zaporowski ( Rynek Energii nr 6/2007) Słowa

Bardziej szczegółowo

G Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej. Nr turbozespołu zainstalowana

G Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej. Nr turbozespołu zainstalowana MINISTERSTWO GOSPODARKI pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni)

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne technologie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła

Nowoczesne technologie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła POLITYKA ENERGETYCZNA ENERGY POLICY JOURNAL 2017 Tom 20 Zeszyt 3 41 54 ISSN 1429-6675 Bolesław Zaporowski* Nowoczesne technologie skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła Streszczenie: W

Bardziej szczegółowo

Kocioł na biomasę z turbiną ORC

Kocioł na biomasę z turbiną ORC Kocioł na biomasę z turbiną ORC Sprawdzona technologia produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu dr inż. Sławomir Gibała Prezentacja firmy CRB Energia: CRB Energia jest firmą inżynieryjno-konsultingową

Bardziej szczegółowo

ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE GAZU W ELEKTROCIEPŁOWNI GORZÓW

ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE GAZU W ELEKTROCIEPŁOWNI GORZÓW Polska Agencja Prasowa Warszawa 18.11.2010 r. ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE GAZU W ELEKTROCIEPŁOWNI GORZÓW Struktura zużycia paliwa do generacji energii elektrycznej STRUKTURA W UE STRUKTURA W POLSCE 2 BLOK

Bardziej szczegółowo

Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej

Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej Autor: Jacek Marecki Politechnika Gdańska ( Wokół Energetyki luty 2005) Ciepło skojarzone powstaje w procesie technologicznym, który polega na jednoczesnym

Bardziej szczegółowo

4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne

4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne 4. Wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej 4.1. Uwagi ogólne Elektrownia zakład produkujący energię elektryczną w celach komercyjnych; Ciepłownia zakład produkujący energię cieplną w postaci pary lub

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Układy z silnikami tłokowymi zasilane gazem Janusz Kotowicz

Bardziej szczegółowo

Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań

Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań 24-25.04. 2012r EC oddział Opole Podstawowe dane Produkcja roczna energii cieplnej

Bardziej szczegółowo

Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej

Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej Mgr inŝ. Witold Płatek Stowarzyszenie NiezaleŜnych Wytwórców Energii Skojarzonej / Centrum Elektroniki Stosowanej CES Sp. z o.o. Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych Seminarium Planowanie energetyczne w gminach Województwa Mazowieckiego 27 listopada 2007, Warszawa Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Bardziej szczegółowo

G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej

G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech KrzyŜy 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni)

Bardziej szczegółowo

5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia

5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii

Bardziej szczegółowo

Kogeneracja na biomasę

Kogeneracja na biomasę Kogeneracja na biomasę Autor: Robert Wróblewski - Politechnika Poznańska ("Energia Gigawat" - nr 10-11/2014) Postęp cywilizacji jest związany ze stałym wzrostem zużycia energii, która jest niezbędna do

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Odnawialne Źródła Energii w systemach grzewczych Seminarium Planowanie energetyczne na poziomie gmin 24 stycznia 2008, Bydgoszcz Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. BIOMASA BIOMASA DREWNO

Bardziej szczegółowo

Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Energia, ciepło i chłód

Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Energia, ciepło i chłód Skojarzona gospodarka cieplno-elektryczna. Energia, ciepło i chłód Autor: Piotr Kubski (Nafta & Gaz Biznes marzec 2005) Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej (ang. Combined Heat and Power

Bardziej szczegółowo

13.1. Definicje Wsparcie kogeneracji Realizacja wsparcia kogeneracji Oszczędność energii pierwotnej Obowiązek zakupu energii

13.1. Definicje Wsparcie kogeneracji Realizacja wsparcia kogeneracji Oszczędność energii pierwotnej Obowiązek zakupu energii 13.1. Definicje 13.2. Wsparcie kogeneracji 13.3. Realizacja wsparcia kogeneracji 13.4. Oszczędność energii pierwotnej 13.5. Obowiązek zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu. 13.6. Straty

Bardziej szczegółowo

silniku parowym turbinie parowej dwuetapowa

silniku parowym turbinie parowej dwuetapowa Turbiny parowe Zasada działania W silniku parowym tłokowym energia pary wodnej zamieniana jest bezpośrednio na energię mechaniczną w cylindrze silnika. W turbinie parowej przemiana energii pary wodnej

Bardziej szczegółowo

Seminarium Biomasa - Odpady - Energia 2011 Siłownie biomasowe Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 10-11 marca 2011

Seminarium Biomasa - Odpady - Energia 2011 Siłownie biomasowe Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 10-11 marca 2011 Seminarium Biomasa - Odpady - Energia 2011 Siłownie biomasowe Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 10-11 marca 2011 Energetyka biomasowa Spalanie biomasy drzewnej, rolnej i odpadowej

Bardziej szczegółowo

Technologie wytwarzania energii elektrycznej dla polskiej elektroenergetyki

Technologie wytwarzania energii elektrycznej dla polskiej elektroenergetyki POLITYKA ENERGETYCZNA ENERGY POLICY JOURNAL 2015 Tom 18 Zeszyt 4 29 44 ISSN 1429-6675 Bolesław Zaporowski* Technologie wytwarzania energii elektrycznej dla polskiej elektroenergetyki Streszczenie: W pracy

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1

Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1 Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1 Teza ciepło niskotemperaturowe można skutecznie przetwarzać na energię elektryczną; można w tym celu wykorzystywać ciepło

Bardziej szczegółowo

Ważniejsze symbole używane w schematach... xix

Ważniejsze symbole używane w schematach... xix Przedmowa do wydania siódmego......... xv Wykaz ważniejszych oznaczeń........... xvii Ważniejsze symbole używane w schematach..... xix 1. Wstęp prof. dr hab. inż. Maciej Pawlik......... 1 1.1. Rozwój krajowego

Bardziej szczegółowo

Biomasa jako paliwo w małych elektrociepłowniach

Biomasa jako paliwo w małych elektrociepłowniach Biomasa jako paliwo w małych elektrociepłowniach Pojęcie energetyki lokalnej (rozproszonej) wiąże się ze źródłami wytwórczymi małej mocy, niepodlegającymi centralnemu planowaniu, z reguły produkującymi

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 5 Projektowanie układów regeneracyjnego podgrzewania wody zasilającej 2 Układ regeneracji Układ regeneracyjnego podgrzewu wody układ łączący w jedną wspólną

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do formularza G-10.3

Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza za 2017 r. Do sporządzania sprawozdania są zobowiązane podmioty, których działalność została zaklasyfikowana według PKD 2007 do sekcji

Bardziej szczegółowo

TWEE, sem. 2. Wykład 6

TWEE, sem. 2. Wykład 6 TWEE, sem. 2 Wykład 6 Elektrownie gazowe i gazowo-parowe Dlaczego gaz i jaki gaz? Turbina gazowa budowa i działanie Praca turbiny gazowej w obiegu prostym Ważniejsze parametry wybranych turbin gazowych

Bardziej szczegółowo

Jerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl

Jerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl OCENA ENERGETYCZNA BUDYNKÓW Jerzy Żurawski Wrocław, ul. Pełczyńska 11, tel. 071-321-13-43,www.cieplej.pl SYSTEM GRZEWCZY A JAKOŚĆ ENERGETYCZNA BUDNKU Zapotrzebowanie na ciepło dla tego samego budynku ogrzewanego

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁPRACA UKŁADU SKOJARZONEGO Z TURBINĄ GAZOWĄ Z SYSTEMEM ELEKTROENERGETYCZNYM I SYSTEMEM CIEPŁOWNICZYM MIASTA OPOLA

WSPÓŁPRACA UKŁADU SKOJARZONEGO Z TURBINĄ GAZOWĄ Z SYSTEMEM ELEKTROENERGETYCZNYM I SYSTEMEM CIEPŁOWNICZYM MIASTA OPOLA WSPÓŁPRACA UKŁADU SKOJARZONEGO Z TURBINĄ GAZOWĄ Z SYSTEMEM ELEKTROENERGETYCZNYM I SYSTEMEM CIEPŁOWNICZYM MIASTA OPOLA MODERNIZACJE LIKWIDACJA DO 1998 ROKU PONAD 500 KOTŁOWNI LOKALNYCH BUDOWA NOWYCH I WYMIANA

Bardziej szczegółowo

G Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej za rok 2008

G Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej za rok 2008 MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech KrzyŜy 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej G 10.3 Numer identyfikacyjny - REGON Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła

Bardziej szczegółowo

Energetyka konwencjonalna

Energetyka konwencjonalna ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY w SZCZECINIE Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ Energetyka konwencjonalna Dr hab. inż. prof. ZUT ZBIGNIEW ZAPAŁOWICZ Energetyka

Bardziej szczegółowo

ECG-01 Blok Gazowo-Parowy w PGE GiEK S.A. oddział Gorzów Przegląd zagadnień związanych z technologią zastosowaną przy realizacji

ECG-01 Blok Gazowo-Parowy w PGE GiEK S.A. oddział Gorzów Przegląd zagadnień związanych z technologią zastosowaną przy realizacji ECG-01 Blok Gazowo-Parowy w PGE GiEK S.A. oddział Gorzów Przegląd zagadnień związanych z technologią zastosowaną przy realizacji Siemens 2017 siemens.com/gasturbines Rozwiązanie BGP Siemens SCC-800 2x1

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE UKŁADÓW ELEKTROCIEPŁOWNI GAZOWO-PAROWYCH ZINTEGROWANYCH ZE ZGAZOWANIEM BIOMASY

MODELOWANIE UKŁADÓW ELEKTROCIEPŁOWNI GAZOWO-PAROWYCH ZINTEGROWANYCH ZE ZGAZOWANIEM BIOMASY POZNAN UNIVE RSITY OF TE CNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 0 Electrical Engineering Robert WRÓBLEWSKI* MODELOWANIE UKŁADÓW ELEKTROCIEPŁOWNI GAZOWO-PAROWYC ZINTEGROWANYC ZE ZGAZOWANIEM BIOMASY W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

UKŁADY KOGENERACYJNE. DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA I EKSPLOATACJI

UKŁADY KOGENERACYJNE. DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA I EKSPLOATACJI UKŁADY KOGENERACYJNE. DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA I EKSPLOATACJI Autor: Andrzej Grzesiek Dorago Energetyka ( Energetyka Cieplna i Zawodowa - nr 5/2010) Obserwując zmiany zachodzące na światowych rynkach

Bardziej szczegółowo

Siłownie kogeneracyjne energetyki rozproszonej skojarzone z układami produkcji paliw z biomasy

Siłownie kogeneracyjne energetyki rozproszonej skojarzone z układami produkcji paliw z biomasy Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa) Siłownie kogeneracyjne energetyki rozproszonej skojarzone

Bardziej szczegółowo

Doświadczenie PGE GiEK S.A. Elektrociepłownia Kielce ze spalania biomasy w kotle OS-20

Doświadczenie PGE GiEK S.A. Elektrociepłownia Kielce ze spalania biomasy w kotle OS-20 Doświadczenie PGE GiEK S.A. Elektrociepłownia Kielce ze spalania biomasy w kotle OS-20 Forum Technologii w Energetyce Spalanie Biomasy BEŁCHATÓW 2016-10-20 1 Charakterystyka PGE GiEK S.A. Oddział Elektrociepłownia

Bardziej szczegółowo

Elektrownie / Maciej Pawlik, Franciszek Strzelczyk. wyd. 7 zm., dodr. Warszawa, Spis treści

Elektrownie / Maciej Pawlik, Franciszek Strzelczyk. wyd. 7 zm., dodr. Warszawa, Spis treści Elektrownie / Maciej Pawlik, Franciszek Strzelczyk. wyd. 7 zm., dodr. Warszawa, 2014 Spis treści Przedmowa do wydania siódmego Wykaz ważniejszych oznaczeń Ważniejsze symbole używane w schematach xv xvii

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do formularza G-10.3

Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza za 2019 r. Do sporządzania sprawozdania są zobowiązane podmioty, których działalność została zaklasyfikowana według PKD 2007 do sekcji

Bardziej szczegółowo

Obiegi gazowe w maszynach cieplnych

Obiegi gazowe w maszynach cieplnych OBIEGI GAZOWE Obieg cykl przemian, po przejściu których stan końcowy czynnika jest identyczny ze stanem początkowym. Obrazem geometrycznym obiegu jest linia zamknięta. Dla obiegu termodynamicznego: przyrost

Bardziej szczegółowo

Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady. Wykład 3

Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady. Wykład 3 Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady Wykład 3 Zakres wykładu Produkcja energii elektrycznej i ciepła w polskich elektrociepłowniach Sprawność całkowita elektrociepłowni Moce i ilość jednostek

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie biogazu w systemach kogeneracyjnych

Wykorzystanie biogazu w systemach kogeneracyjnych Wykorzystanie biogazu w systemach kogeneracyjnych Idea kogeneracji Wytwarzanie podstawowych nośników energetycznych przez energetykę przemysłową i zawodową (energia elektryczna i cieplna), realizowane

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa G-10.3

MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa G-10.3 MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G-10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła

Bardziej szczegółowo

Seminarium organizowane jest w ramach projektu Opolska Strefa Zeroemisyjna model synergii przedsiębiorstw (POKL.08.02.01-16-032/11) Projekt

Seminarium organizowane jest w ramach projektu Opolska Strefa Zeroemisyjna model synergii przedsiębiorstw (POKL.08.02.01-16-032/11) Projekt Seminarium organizowane jest w ramach projektu Opolska Strefa Zeroemisyjna model synergii przedsiębiorstw (POKL.08.02.01-16-032/11) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 8 Układy cieplne elektrowni kondensacyjnych 2 Elementy układów cieplnych Wymienniki ciepła Wymiennik ciepła - element w którym występują najczęściej dwa

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 9 Układy cieplne elektrociepłowni ogrzewczych i przemysłowych 2 Gospodarka skojarzona Idea skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej-jednoczesna

Bardziej szczegółowo

Odnawialne Źródła Energii w ogrzewnictwie. Konferencja SAPE

Odnawialne Źródła Energii w ogrzewnictwie. Konferencja SAPE Odnawialne Źródła Energii w ogrzewnictwie Konferencja SAPE Andrzej Szajner Odnawialne Źródła Energii w ogrzewnictwie Zasady modernizacji lokalnych systemów ciepłowniczych Elektrociepłownie i biogazownie

Bardziej szczegółowo

DORAGO ENERGETYKA DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA I EKSPLOATACJI UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH Opracował Andrzej Grzesiek Pakiet 3x20 (marzec 2007r) Kompleksowe rozwiązania energetyczno klimatyczne kierunki dla ciepłownictwa:

Bardziej szczegółowo

Przyszłościowe technologie wytwarzania energii elektrycznej w Polsce

Przyszłościowe technologie wytwarzania energii elektrycznej w Polsce Bolesław ZAPOROWSKI Politechnika Poznańska, Instytut Elektroenergetyki doi:10.15199/48.2015.05.41 Przyszłościowe technologie wytwarzania energii elektrycznej w Polsce Streszczenie. W pracy jest przedstawiona

Bardziej szczegółowo

Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych

Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych Cele Zadania 4 Opracowanie innowacyjnych technologii kogeneracji energii elektrycznej i cieplnej

Bardziej szczegółowo

NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 TEMAT ZWIĘKSZENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA ENERGIĄ POPRZEZ ZASTOSOWANIE KOGENERACJI

NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 TEMAT ZWIĘKSZENIE EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA ENERGIĄ POPRZEZ ZASTOSOWANIE KOGENERACJI NUMER CHP-1 DATA 5.03.2012 Strona 1/5 KOGENERACJA- to proces jednoczesnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Zastosowanie kogeneracji daje Państwu możliwość zredukowania obecnie ponoszonych kosztów

Bardziej szczegółowo

Układ siłowni z organicznymi czynnikami roboczymi i sposób zwiększania wykorzystania energii nośnika ciepła zasilającego siłownię jednobiegową

Układ siłowni z organicznymi czynnikami roboczymi i sposób zwiększania wykorzystania energii nośnika ciepła zasilającego siłownię jednobiegową PL 217365 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217365 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 395879 (51) Int.Cl. F01K 23/04 (2006.01) F01K 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

Koszt produkcji energii napędowej dla różnych sposobów jej wytwarzania. autor: Jacek Skalmierski

Koszt produkcji energii napędowej dla różnych sposobów jej wytwarzania. autor: Jacek Skalmierski Koszt produkcji energii napędowej dla różnych sposobów jej wytwarzania autor: Jacek Skalmierski Plan referatu Prognozowane koszty produkcji energii elektrycznej, Koszt produkcji energii napędowej opartej

Bardziej szczegółowo

Analiza możliwości zastosowania układów ORC uwzględniając uwarunkowania dotyczące śladu węglowego GK JSW

Analiza możliwości zastosowania układów ORC uwzględniając uwarunkowania dotyczące śladu węglowego GK JSW Analiza możliwości zastosowania układów ORC uwzględniając uwarunkowania dotyczące śladu węglowego GK JSW Koksownictwo www.jsw.pl 2019 1 Histeria środowiskowa Cena uprawnienia do emisji CO2 [EUR] Koszt

Bardziej szczegółowo

KOGENERACJA W DUŻEJ I MAŁEJ SKALI

KOGENERACJA W DUŻEJ I MAŁEJ SKALI Kogeneracja w dużej i małej skali 21 KOGENERACJA W DUŻEJ I MAŁEJ SKALI prof. dr hab. inż. Jan Kiciński / Instytut Maszyn Przepływowych PAN doc. dr hab. inż. Piotr Lampart / Instytut Maszyn Przepływowych

Bardziej szczegółowo

ANALIZA UWARUNKOWAŃ TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH MAŁEJ MOCY W POLSCE. Janusz SKOREK

ANALIZA UWARUNKOWAŃ TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH MAŁEJ MOCY W POLSCE. Janusz SKOREK Seminarium Naukowo-Techniczne WSPÓŁCZSN PROBLMY ROZWOJU TCHNOLOGII GAZU ANALIZA UWARUNKOWAŃ TCHNICZNO-KONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGNRACYJNYCH MAŁJ MOCY W POLSC Janusz SKORK Instytut Techniki

Bardziej szczegółowo

Kierunki zrównoważonego rozwoju źródeł wytwórczych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym

Kierunki zrównoważonego rozwoju źródeł wytwórczych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2018, nr 104, s. 5 18 DOI: 10.24425/124364 Bolesław ZAPOROWSKI 1 Kierunki zrównoważonego rozwoju źródeł wytwórczych

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr Zakres

Załącznik nr Zakres Załączniki do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 grudnia 2014 r. (poz. 1940) Załącznik nr 1 SPOSÓB OBLICZANIA DANYCH STOSOWANYCH DO OBLICZANIA ILOŚCI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI

Bardziej szczegółowo

Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole.

Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole. Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole. Rytro, 25 27 08.2015 System ciepłowniczy w Opolu moc zainstalowana w źródle 282

Bardziej szczegółowo

KOGENERACJA Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną. 1 2013-01-29 Prezentacja TÜV Rheinland

KOGENERACJA Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną. 1 2013-01-29 Prezentacja TÜV Rheinland Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną 1 2013-01-29 Prezentacja TÜV Rheinland Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną Usługi dla energetyki Opinie i ekspertyzy dotyczące spełniania wymagań

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE SILNIKA STIRLINGA W MAŁYCH I ŚREDNICH AGREAGATACH TRIGENERACYJNYCH

WYKORZYSTANIE SILNIKA STIRLINGA W MAŁYCH I ŚREDNICH AGREAGATACH TRIGENERACYJNYCH INŻ. BARTOSZ SMÓŁKA, BEATA SZKOŁA WYKORZYSTANIE SILNIKA STIRLINGA W MAŁYCH I ŚREDNICH AGREAGATACH TRIGENERACYJNYCH S t r e s z c z e n i e W związku z wprowadzaniem kolejnych dyrektyw dotyczących oszczędzania

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa. 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

Dyrektywa. 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków DYREKTYWA 2004/8/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii Andrzej Jurkiewicz Dyrektywa 2001/77/WE z dnia

Bardziej szczegółowo

Specjalista w chłodnictwie, wentylacji i trójgeneracji Na rynku od 1989 roku.

Specjalista w chłodnictwie, wentylacji i trójgeneracji Na rynku od 1989 roku. Specjalista w chłodnictwie, wentylacji i trójgeneracji Na rynku od 1989 roku. Mikroturbiny gazowe: urządzenia do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej oraz ciepła. Czym jest mikroturbina CAPSTONE?

Bardziej szczegółowo

KOGENERACJA OPTYMALIZACJA DOBORU TECHNOLOGII SZANSĄ ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA CIEPŁOWNICZEGO

KOGENERACJA OPTYMALIZACJA DOBORU TECHNOLOGII SZANSĄ ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA CIEPŁOWNICZEGO Krzysztof Figat Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. Stowarzyszenie Niezależnych Wytwórców Energii Skojarzonej KOGENERACJA OPTYMALIZACJA DOBORU TECHNOLOGII SZANSĄ ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA

Bardziej szczegółowo

Polskie Normy. Kotły i systemy kominowe

Polskie Normy. Kotły i systemy kominowe Polskie Normy. Kotły i systemy kominowe Jerzy Nowotczyński, Krystyna Nowotczyńska, Rynek Instalacyjny 7-8/2009 Zestawienie norm zawiera wybrane PN, które zostały ustanowione lub przyjęte na podstawie uchwał

Bardziej szczegółowo

Zrównoważony rozwój źródeł wytwórczych energii elektrycznej

Zrównoważony rozwój źródeł wytwórczych energii elektrycznej POLITYKA ENERGETYCZNA ENERGY POLICY JOURNAL 2016 Tom 19 Zeszyt 3 35 48 ISSN 1429-6675 Bolesław Zaporowski* Zrównoważony rozwój źródeł wytwórczych energii elektrycznej Streszcznie: W pracy jest przedstawiona

Bardziej szczegółowo

KOMISJA Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 338/55

KOMISJA Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 338/55 17.12.2008 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 338/55 KOMISJA DECYZJA KOMISJI z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie określenia szczegółowych wytycznych dotyczących wykonania i stosowania przepisów załącznika

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ LABORATORIUM GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA 2 Sporządzanie

Bardziej szczegółowo

Kluczowe problemy energetyki

Kluczowe problemy energetyki Kluczowe problemy energetyki Scenariusze rozwoju techniki dla ekologicznej energetyki Maria Jędrusik PROJEKT NR POIG.01.01.01-00-005/08 TYTUŁ PROJEKTU: Strategia rozwoju energetyki na Dolnym Śląsku metodami

Bardziej szczegółowo

ENERGETYKA JĄDROWA WYKŁAD 3

ENERGETYKA JĄDROWA WYKŁAD 3 ENERGETYKA JĄDROWA WYKŁAD 3 Gdańsk 2018 ENERGETYKA JĄDROWA wykład 3 1. System elektroenergetyczny: a) Budowa b) Wytwórcy c) Sieci d) Odbiorniki 2. Klasyfikacja elektrowni w KSEE 3. Podstawowe parametry

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Obieg cieplny Diesla na wykresach T-s i p-v: Q 1 ciepło doprowadzone; Q 2 ciepło odprowadzone

Rys. 1. Obieg cieplny Diesla na wykresach T-s i p-v: Q 1 ciepło doprowadzone; Q 2 ciepło odprowadzone 1. Wykorzystanie spalinowych silników tłokowych W zależności od techniki zapłonu spalinowe silniki tłokowe dzieli się na silniki z zapłonem samoczynnym (z obiegiem Diesla, CI compression ignition) i silniki

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do formularza G-10.3

Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia do formularza G-10.3 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza za 2015 r. Do sporządzania sprawozdania są zobowiązane podmioty, których działalność została zaklasyfikowana według PKD 2007 do sekcji

Bardziej szczegółowo

RYSZARD BARTNIK ANALIZA TERMODYNAMICZNA I EKONOMICZNA MODERNIZACJI ENERGETYKI CIEPLNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII GAZOWYCH

RYSZARD BARTNIK ANALIZA TERMODYNAMICZNA I EKONOMICZNA MODERNIZACJI ENERGETYKI CIEPLNEJ Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII GAZOWYCH POLITECHNIKA ŁÓDZKA ZESZYTY NAUKOWE Nr943 ROZPRAWY NAUKOWE, Z. 335 SUB Gottingen 7 217 776 736 2005 A 2640 RYSZARD BARTNIK ANALIZA TERMODYNAMICZNA I EKONOMICZNA MODERNIZACJI ENERGETYKI CIEPLNEJ Z WYKORZYSTANIEM

Bardziej szczegółowo

klasyfikacja kotłów wg kryterium technologia spalania: - rusztowe, - pyłowe, - fluidalne, - paleniska specjalne cyklonowe

klasyfikacja kotłów wg kryterium technologia spalania: - rusztowe, - pyłowe, - fluidalne, - paleniska specjalne cyklonowe Dr inż. Ryszard Głąbik, Zakład Kotłów i Turbin Pojęcia, określenia, definicje Klasyfikacja kotłów, kryteria klasyfikacji Współspalanie w kotłach różnych typów Przegląd konstrukcji Współczesna budowa bloków

Bardziej szczegółowo

OBJAŚNIENIA DO FORMULARZA G-10.3

OBJAŚNIENIA DO FORMULARZA G-10.3 OBJAŚNIENIA DO FORMULARZA G-10.3 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza za 2013 r. Do sporządzania sprawozdania są zobowiązane podmioty, których działalność została zaklasyfikowana według PKD 2007 do sekcji

Bardziej szczegółowo

Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni. mgr inż. Grzegorz Drabik

Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni. mgr inż. Grzegorz Drabik Produkcja ciepła i prądu z biogazu jako alternatywa dla lokalnych ciepłowni mgr inż. Grzegorz Drabik Plan prezentacji O firmie Technologia Wybrane realizacje Ciepłownia gazowa a elektrociepłownia gazowa

Bardziej szczegółowo

1 Układ kondensacji spalin ( UKS )

1 Układ kondensacji spalin ( UKS ) 1 Układ kondensacji spalin ( UKS ) W wyniku spalania biomasy o dużej zawartość wilgoci: 30 50%, w spalinach wylotowych jest duża zawartość pary wodnej. Prowadzony w UKS proces kondensacji pary wodnej zawartej

Bardziej szczegółowo

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Kurs energetyczny G2 (6 godzin zajęć) Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Zakres uprawnień: a. piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kw; b. przemysłowe

Bardziej szczegółowo

PL B1. Układ do zasilania silnika elektrycznego w pojazdach i urządzeniach z napędem hybrydowym spalinowo-elektrycznym

PL B1. Układ do zasilania silnika elektrycznego w pojazdach i urządzeniach z napędem hybrydowym spalinowo-elektrycznym RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211702 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382097 (51) Int.Cl. B60K 6/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 30.03.2007

Bardziej szczegółowo

Energetyczna ocena efektywności pracy elektrociepłowni gazowo-parowej z organicznym układem binarnym

Energetyczna ocena efektywności pracy elektrociepłowni gazowo-parowej z organicznym układem binarnym tom XLI(2011), nr 1, 59 64 Władysław Nowak AleksandraBorsukiewicz-Gozdur Roksana Mazurek Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Katedra Techniki Cieplnej

Bardziej szczegółowo

PL B1. INSTYTUT MASZYN PRZEPŁYWOWYCH IM. ROBERTA SZEWALSKIEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Gdańsk, PL BUP 20/14

PL B1. INSTYTUT MASZYN PRZEPŁYWOWYCH IM. ROBERTA SZEWALSKIEGO POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Gdańsk, PL BUP 20/14 PL 221481 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221481 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 403188 (51) Int.Cl. F02C 1/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko

M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko l/i M.o~. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko Adres e-mail szkoły:dyrektor@lo.olecko.pl Telefon: +875234183 Nauczyciel chemii: mgr Teresa Świerszcz

Bardziej szczegółowo

Czym w ogóle jest energia geotermalna?

Czym w ogóle jest energia geotermalna? Energia geotermalna Czym w ogóle jest energia geotermalna? Ogólnie jest to energia zakumulowana w gruntach, skałach i płynach wypełniających pory i szczeliny skalne. Energia ta biorąc pod uwagę okres istnienia

Bardziej szczegółowo

Analiza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach

Analiza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach Analiza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach Podstawy prawne Dyrektywa 2002/91/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej

Bardziej szczegółowo

Laboratorium LAB2 MODUŁ DYNAMIKI MIKROTURBIN I MINISIŁOWNI KOGENERACYJNYCH

Laboratorium LAB2 MODUŁ DYNAMIKI MIKROTURBIN I MINISIŁOWNI KOGENERACYJNYCH Laboratorium LAB2 MODUŁ DYNAMIKI MIKROTURBIN I MINISIŁOWNI KOGENERACYJNYCH U1 Badania sprawności energetycznej urządzeń kogeneracyjnych z miniturbiną gazową lub silnikiem spalinowym tłokowym (o spodziewanej

Bardziej szczegółowo

Nowe układy kogeneracyjne polska rzeczywistość i wyzwania przyszłości

Nowe układy kogeneracyjne polska rzeczywistość i wyzwania przyszłości Nowe układy kogeneracyjne polska rzeczywistość i wyzwania przyszłości Janusz Lewandowski Sulechów, 22 listopada 2013 Wybrane zapisy DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2012/27/UE z dnia 25 października

Bardziej szczegółowo

Kogeneracja gazowa kontenerowa 2,8 MWe i 2,9 MWt w Hrubieszowie

Kogeneracja gazowa kontenerowa 2,8 MWe i 2,9 MWt w Hrubieszowie Kogeneracja gazowa kontenerowa 2,8 MWe i 2,9 MWt w Hrubieszowie LOKALIZACJA CHP w postaci dwóch bloków kontenerowych będzie usytuowana we wschodniej części miasta Hrubieszów, na wydzielonej (dzierżawa)

Bardziej szczegółowo

Ź ródła ciepła i energii elektrycznej

Ź ródła ciepła i energii elektrycznej Ź ródła ciepła i energii elektrycznej Kogeneracja optymalizacja doboru technologii szansą rozwoju przedsiębiorstwa ciepłowniczego Cogeneration optimizing selection of technology an opportunity for development

Bardziej szczegółowo

KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI

KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI Autor: Opiekun referatu: Hankus Marcin dr inŝ. T. Pająk Kogeneracja czyli wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu

Bardziej szczegółowo

Wielkie zgazowanie w małej elektrociepłowni

Wielkie zgazowanie w małej elektrociepłowni Wielkie zgazowanie w małej elektrociepłowni Autor: Włodzimierz Kotowski, Eduard Konopka ( Energia Gigawat nr 8/2012) Miejskie przedsiębiorstwo z Ulm w FRN wybudowało ostatnio na terenie przedmieścia Senden

Bardziej szczegółowo

Techniki niskotemperaturowe w medycynie

Techniki niskotemperaturowe w medycynie INŻYNIERIA MECHANICZNO-MEDYCZNA WYDZIAŁ MECHANICZNY POLITECHNIKA GDAŃSKA Techniki niskotemperaturowe w medycynie Temat: Lewobieżny obieg gazowy Joule a a obieg parowy Lindego Prowadzący: dr inż. Zenon

Bardziej szczegółowo

OPŁACALNOŚĆ ZASTOSOWANIA UKŁADU SKOJARZONEGO Z TURBINĄ GAZOWĄ I KOTŁEM ODZYSKNICOWYM W CIEPŁOWNI KOMUNALNEJ

OPŁACALNOŚĆ ZASTOSOWANIA UKŁADU SKOJARZONEGO Z TURBINĄ GAZOWĄ I KOTŁEM ODZYSKNICOWYM W CIEPŁOWNI KOMUNALNEJ Kogeneracja w energetyce przemysłowej i komunalnej Mariusz TAŃCZUK Katedra Techniki Cieplnej i Aparatury Przemysłowej Politechnika Opolska 45-233 Opole, ul. Mikołajczyka 5 e-mail: mtanczuk@ec.opole.pl

Bardziej szczegółowo

AUTONOMICZNE REGIONY ENERGETYCZNE (ARE) - SZANSA DLA POLSKIEJ WSI

AUTONOMICZNE REGIONY ENERGETYCZNE (ARE) - SZANSA DLA POLSKIEJ WSI Jan Kiciński Instytut Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie AUTONOMICZNE REGIONY ENERGETYCZNE (ARE) - SZANSA DLA POLSKIEJ WSI Uwagi wstępne Koncepcja Autonomicznych

Bardziej szczegółowo

W temperaturze 850 stopni... Zgazowanie zrębków parą wodną

W temperaturze 850 stopni... Zgazowanie zrębków parą wodną W temperaturze 850 stopni... Zgazowanie zrębków parą wodną Autor: Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kotowski ( Energia Gigawat luty 006) Wobec ograniczonych zasobów nieodnawialnych nośników energii oraz rosnącej

Bardziej szczegółowo