Materiały dydaktyczne: wyłącznie do użytku wewnętrznego (studenci WSG I i II r. USM. 2011/12) Kopiowanie, udostępnianie w internecie zabronione.

Transkrypt

1 Materiały dydaktyczne: wyłącznie do użytku wewnętrznego (studenci WSG I i II r. USM. 2011/12) Kopiowanie, udostępnianie w internecie zabronione. Wszelkie sytuacje związane z nieprzestrzeganiem praw autorskich związanych z ww. materiałem będą piętnowane.

2 REGION TURYSTYCZNY podstawy teoretyczne Region turystyczny jest: najwyższą formą przestrzennej organizacji turystyki, za który uważa się obszar pełniący funkcję turystyczną dzięki pewnej jednorodności cech środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego oraz wewnętrznym powiązaniom usługowym. (def. ogólna)

3 REGION TURYSTYCZNY podstawy teoretyczne Regiony turystyczne cechują się wysokimi walorami turystycznymi i odpowiednim zagospodarowaniem turystycznym w celu obsługi ruchu turystycznego. Głównymi wyróżnikami regionu turystycznego są (Liszewski 2003a): zajmowanie konkretnego obszaru i posiadanie walorów turystycznych, występowanie zagospodarowania turystycznego oraz ruchu turystycznego istnienie powiązań wewnętrznych, występowanie ściśle określonych granic, jedność środowiska, dostępność komunikacyjna

4 Cechy regionu turystycznego Ruch turystyczny, zwartość przestrzenna, spójność i powiązania wewnętrzne [Liszewski 2003], Skład, otoczenie i struktura [Zmyślony 2003],

5 Elementy regionu Elementy regionu Mileska [1963] Bar, Doliński [1978] Warszyńska, Jackowski [1978] Liszewski [2002] Obszar Granice Walory turystyczne Zagospodaro wanie turystyczne Ruch turystyczny Powiązania wewnętrzne Jakość środowiska Dostępność

6 Koncepcje regionu turystycznego Obszar o dużych walorach turystycznych, na którym koncentruje się ruch turystyczny [Milewska 1963], Obszar pełniący funkcję turystyczną na zasadzie pewnej jednorodności cech środowiska geograficznego oraz wewnętrznych powiązań usługowych [Warszyńska, Jackowski 1978], Obszar, który charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami turystycznymi, głównie naturalnymi oraz odpowiednim zagospodarowaniem, na którym koncentruje się ruch turystyczny. Ważną cecha charakteryzującą każdy region, w tym również turystyczny, jest jego wewnętrzna spójność i powiązania, których intensywność wyznacza granicę regionu [Liszewski 2002], Są to większe obszary o jednakowym typie środowiska geograficznego. Wydzielona w ich obrębie mniejsze jednostki nazywa się dla odróżnienia rejonami turystycznymi Lijewski 1985]. Jedna z form regionu ekonomicznego [Zmyślony 2003],

7 Turystyczny region metropolitalny powstaje w otoczeniu dużych miast jako najbliższy obszar wypoczynkowy, zwłaszcza wypoczynku codziennego i weekendowego, ale również urlopowo wakacyjnego ich mieszkańców. W skład takiego regionu wchodzi zarówno miasto, jak i jego otoczenie (strefa podmiejska) (Liszewski 2003a) Turystyczne regiony metropolitalne przyjmują zazwyczaj formę przestrzenną uwarunkowaną układem sieci drogowej, co sprawia, że walory przyrodnicze nie zawsze odgrywają w jego rozwoju rolę nadrzędną

8 Turystyczny region peryferyjny powstaje i rozwija się na obszarach o dużej atrakcyjności walorów przyrodniczych (góry, wybrzeża, pojezierza), jako miejsce wypoczynku długookresowego (urlopy, wakacje).

9 W obrębie regionu turystycznego peryferyjnego zaspokajane są potrzeby turystyki masowej, co powoduje, że funkcja turystyczna staje się tam funkcją główną. Regiony peryferyjne przyjmują różnorodne formy przestrzenne, różna jest też ich wielkość

10 Turystyczny region węzłowy jest związany z wykształceniem się w przestrzeni wyraźnego rdzenia (miejscowości turystycznej), który jest najczęściej punktem rozrządowym ruchu turystycznego (Liszewski 2003a). Miejscowość taka oddziałuje na swoje otoczenie i podporządkuje go funkcjonalnie.

11 Turystyczne regiony węzłowe powstają w różnych warunkach środowiska naturalnego, najczęściej są związane ze środowiskiem górskim lub nadmorskim. Warunki środowiska przyrodniczego często determinują rozkład pzestrzenny takiego regionu, np. kotlina górska, gęsta sieć jezior itp

12 W przypadku turystycznego regionu pasmowego, jego rozwój i układ przestrzenny jest uwarunkowany przebiegiem linii brzegowej lub górskich pasm. Region taki rozwija się bowiem na obszarach nadmorskich lub u podnóży gór przez połączenie mniejszych regionów węzłowych i utworzenie pasm.

13 W rzeczywistości wskazane typy regionów występują w formie mieszanej. Region metropolitalny jest zwykle regionem węzłowym i wielofunkcyjnym, region peryferyjny zaś ma najczęściej kształt liniowy i często bywa regionem wyspecjalizowanym, ale można także wskazać regiony peryferyjne węzłowe (Liszewski 2003a). Regionami turystycznymi peryferyjnymi pasmowymi np. są wybrzeża Morza Śródziemnego Hiszpanii (np. Costa del Sol), Włoch (np. Rudera Adriatica), Chorwacji, Grecji, wybrzeża Zatoki Meksykańskiej w Stanach Zjednoczonych, w Meksyku (np. Riviera Maya). Za regiony turystyczne peryferyjne węzłowe można uznać w Polsce np. region Zakopanego czy Kotliny Żywieckiej. Regionami metropolitalnymi natomiast są m.in. strefy wokół dużych polskich miast, np. Warszawy, Łodzi czy Krakowa

14 Inne typologie inne kryteria (na podstawie: Kruczek, Zmyślony 2010) typ krajobrazowy środowiska geograficznego (walory naturalne jako motywy determinujące przyjazd turystów do danego regionu (popyt turystyczny), jak rozwój zagospodarowania turystycznego i ofertę świadczonych usług» regiony nadmorskie,» regiony pojezierne,» regiony nizinne,» regiony wyżynne,» regiony górskie, (w niektórych przypadkach wyszczególnione wyżej rodzaje regionów turystycznych mogą wzajemnie się uzupełniać - np. region nadmorsko-górski, nadmorsko-pojezierny);

15 Inne typologie inne kryteria położenie geograficzne» regiony metropolitalne mające charakter wielofunkcyjny, spełniające najczęściej funkcję wypoczynku krótkookresowego, związane z wielkim miastem i jego obszarem metropolitalnym powstające w otoczeniu dużych skupisk ludzkich i przyjmujące formę przestrzenną wymuszoną ich kształtem i dostępnością komunikacyjną,» regiony peryferyjne bazujące na miejscowych walorach turystycznych i obsługujące ruch turystyczny związany z pobytami długoterminowymi

16 Inne typologie inne kryteria kryterium zasięgu oddziaływania regionu, czyli stopnia jego atrakcyjności (potencjał konkurencyjny regionów) (potencjał i zdolność przyciągania konkretnych grup odbiorców (Butler 1991):» rozpoznawalne na szczeblu międzynarodowym i będące w stanie przyciągnąć zróżnicowane segmenty odbiorców (np. Londyn lub Paryż),» rozpoznawalne na szczeblu międzynarodowym, ale będące w stanie przyciągnąć tylko wybrane segmenty turystów (np. piramidy w Egipcie),» rozpoznawalne na szczeblu krajowym, a więc atrakcyjne dla szerokiego grona turystów krajowych, ale stosunkowo małej liczby turystów zagranicznych (np. Quebec w Kanadzie)» rozpoznawalne na szczeblu krajowym, ale mające charakter wyspecjalizowany i będące w stanie przyciągnąć turystów tylko w połączeniu z innymi miejscami (atrakcjami),» mające zasięg przede wszystkim regionalny, a więc atrakcyjne dla turystów w skali jednego lub kilku województw,» mające zasięg lokalny, mające charakter pierwotny lub komplementarny w kreowaniu popytu turystycznego.

17 Inne typologie inne kryteria stopień atrakcyjności (zasięg oddziaływania) walorów turystycznych» międzynarodowe (walory turystyczne mają unikatowe znaczenie w skali światowej lub europejskiej, a zagospodarowanie turystyczne i organizacja usług dla turystów reprezentują wysoki poziom),» ogólnokrajowe (walory turystyczne są atrakcyjne w skali kraju, a zagospodarowanie turystyczne i organizacja ruchu turystycznego są dostosowane do charakteru tych walorów i ruchu turystycznego),» regionalne (posiadające walory będące przedmiotem zainteresowań ruchu turystycznego w skali jednego lub kilku województw, a poziom zagospodarowania turystycznego i organizacja obsługi turystów nie mają kompleksowego charakteru),» lokalne (walory są skromne, a elementy zagospodarowania turystycznego i poziom usług turystycznych znajdują się w początkowym stadium organizacji)

18 Inne typologie inne kryteria komplementarność występowania walorów turystycznych, zagospodarowania oraz ruchu turystycznego» regiony rzeczywiste, atrakcyjne przyrodniczo oraz odpowiednio zagospodarowane, udostępnione komunikacyjnie i wykorzystywane przez ruch turystyczny,» regiony potencjalne, bogate w walory przyrodnicze, ale niezagospodarowane;

19 Inne typologie inne kryteria typy rozwoju przestrzeni turystycznej - fazy rozwoju regionu turystycznego» regiony eksploracji turystycznej (mające charakter potencjalny),» regiony penetracji turystycznej (mające charakter potencjalny),» regiony asymilacji turystycznej,» regiony kolonizacji turystycznej,» regiony urbanizacji turystycznej.

20 Inne typologie inne kryteria gęstość zaludnienia» regiony turystyczne wiejskie,» regiony wiejsko-miejskie (z miastami poniżej 20 tys. mieszkańców),» regiony miejskie.

21 Inne typologie inne kryteria funkcja ruchu turystycznego (cele przyjazdu)» regiony wyspecjalizowane (jednofunkcyjne) z dominującym jednym celem przyjazdów,» regiony wielofunkcyjne (różnorodne cele przyjazdów turystycznych).

22 Inne typologie inne kryteria dominujący rodzaj turystyki w regionie» regiony wypoczynkowe,» regiony lecznicze (uzdrowiskowe),» regiony turystyki krajoznawczej» regiony turystyki kwalifikowanej,» regiony turystyki biznesowej,» regiony turystyki kulturowej,» regiony turystyki etnicznej,» regiony turystyki religijno-pielgrzymkowej,» inne (ze względu na to, że w praktyce rzadko zdarza się, aby w danym regionie dominował tylko jeden rodzaj turystyki, podział ten nie jest jednoznaczny w ocenie i nie jest precyzyjny)

23 Inne typologie inne kryteria kryterium gospodarczo-polityczne wprowadzone na potrzeby wsparcia finansowego w ramach polityki spójności Unii Europejskiej» regiony/obszary miejskie,» regiony/obszary wiejskie (niezurbanizowane),» regiony/obszary nadmorskie,» regiony/obszary górskie,» regiony/obszary przygraniczne,» regiony/obszary zdegradowane,» regiony/obszary z ograniczeniami geograficznymi.

24 Podsumowanie próba ujednolicenia kryteriów Typ Regiony o charakt erze miejskim Charakt eryst yka krajobraz zurbanizowany, duża gęst ość zaludnienia dominacja walorów ant ropogenicznych o znaczeniu kult urowym i hist orycznym duża koncent racja zagospodarowania t uryst ycznego oraz innych obiekt ów usługowych, kt órych organizacja przest rzeni jest zgodna zarówno z indywidualnymi, jak i wspólnymi pot rzebami mieszkańców miast a mot ywy przyjazdu t uryst ów: t uryst yka kult urowa i poznawcza, podróże w int eresach, uczest nict wo w kongresach, t argach i wyst awach, t uryst yka związana z wydarzeniami o zróżnicowanym charakt erze (kult uralnym, sport owym, religijnym, rozrywkowym it p.) Na podstawie: Zmyślony 2009

25 Podsumowanie próba ujednolicenia kryteriów Typ Regiony o charakt erze niezurbanizowanym Charakt eryst yka krajobraz leśny, pojezierny i rolniczy, mat a gęst ość zaludnienia dominacja walorów nat uralnych różnych t ypów (z wyjąt kiem gór i morza) niska koncent racja zagospodarowania t uryst ycznego, mat o int ensywna sieć osadnicza mot ywy przyjazdu t uryst ów: wypoczynek w ot oczeniu przyrody, z dala od uciążliwości związanych z miejskim t rybem życia, mat o int ensywne formy akt ywności t uryst ycznych, kt óre w niskim st opniu ingerują w środowisko nat uralne przykłady: obszary będące zapleczem rekreacyjno-t uryst ycznym aglomeracji miejskich, obszary prawnie chronione, obszary o bogat ej t radycji i odrębności kult urowej lub z

26 Podsumowanie próba ujednolicenia kryteriów Typ Regiony o charakt erze nadmorskim Charakt eryst yka krajobraz nadmorski: wyspowy, pót wyspowy lub nadbrzeżny; najczęściej niska lub średnia gęst ość zaludnienia (nie kwalifikują się do nich nadmorskie aglomeracje miejskie) dominujący walor t uryst yczny: wybrzeże morskie; wszelkie walory t uryst yczne niezwiązane bezpośrednio z ist nieniem morza mają w st osunku do niego charakt er posiłkowy główny walort uryst yczny st anowi odniesienie do rozwoju wszelkiej działalności zagospodarowania

27 Typ Regiony o charakt erze górskim Podsumowanie próba ujednolicenia kryteriów Charakt eryst yka krajobraz górski, przesądzający o kszt ałcie i rozmiarze regionów oraz kierunkach i sposobach rozwoju wszelkiej działalności zagospodarowania t uryst ycznego, niska lub średnia gęst ość zaludnienia dominują walory nat uralne związane z krajobrazem górskim mot ywy przyjazdu t uryst ów: akt ywny wypoczynek oraz poprawa zdrowia forma: węzłowa (kiedy ruch t uryst yczny koncent ruje się wokół jednego lub dwóch ośrodków rozrządowych) lub powierzchniowa (koncent racja obiekt ów usługowych jest w miarę jednolit a) przykłady obszarów: cent ra miejskie pełniące funkcje zaopat rzenia i obsługi ludności, cent ra t uryst yczne dysponujące bogatą i zdywersyfikowaną ofertą t uryst yczną oraz dobrym wyposażeniem infrast rukt uralnym, obszary agrot uryst yczne o słabej funkcji t uryst ycznej, gdzie rolnict wo ma znaczący udział w rozwoju spot eczno-ekonomicznym, obszary agroprzemyst owe