TELEFONIA DIALOG S.A.

Transkrypt

1 TELEFONIA DIALOG S.A. PROJEKTOWANIE I BUDOWA SIECI TELEKOMUNIKACYJNEJ ZN-0/TD S.A.-09 BUDOWA SIECI OPTOTELEKOMUNIKACYJNYCH = Wrocław, marzec 00 r. =

2 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP Przedmiot normy Przeznaczenie normy...3. UKŁADANIE KABLI ŚWIATŁOWODOWYCH Wymagania ogólne Zaciąganie kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych metodami pneumatycznymi Założenia techniczne Wybór technologii Opis technologii pneumatycznego zaciągania kabli Czynności przy zaciąganiu kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych Zapasy kabli Układanie kabli światłowodowych w kanałach, tunelach i w metrze Układanie kabli światłowodowych na pomostach, wiaduktach i mostach Oznakowanie ostrzegawcze kabli Oznakowanie identyfikacyjne kabli Wprowadzanie kabli światłowodowych do budynków central i stacji teletransmisyjnych Prowadzenie kabli w budynkach Instalowanie kabli światłowodowych w szybach i kanałach MONTAŻ LINII ŚWIATŁOWODOWYCH Montaż liniowy Osłony złączowe Złącza spajane światłowodów jednomodowych Wymagania ogólne Wykonanie spoiny Narzędzia Czynności przy montażu złączy kabli światłowodowych Pomiary tłumienności połączeń spajanych w czasie ich montażu Wymagania na dokumentację Złączki światłowodowe Kable stacyjne Przełącznice światłowodowe Wymagania ogólne Zasady montażu i pomiarów złączy końcowych (stacyjnych) Wymagania transmisyjne dla zmontowanego odcinka regeneratorowego Niejednorodność tłumienności BADANIA I POMIARY LINII ŚWIATŁOWODOWYCH Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii Pomiary właściwości transmisyjnych torów światłowodowych metodą reflektometryczną Pomiary tłumienności wynikowej metodą transmisyjną Pomiary tłumienności odbicia wstecznego (reflektancji) złączy rozłączalnych Pomiary wykonywane przy odbiorze linii Wykonywanie testów odbiorczych DOKUMENTACJA POWYKONAWCZA...34

3 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot normy Norma określa zasady budowy sieci światłowodowych dla Telefonii DIALOG S.A.. Kanalizację kablową dla potrzeb sieci światłowodowych należy budować na podstawie normy zakładowej ZN-0/TD S.A Przeznaczenie normy Zawarte w normie dane techniczno-eksploatacyjne, dotyczące sieci światłowodowych dla Telefonii DIALOG S.A., zostały podane z punktu widzenia potrzeb służb inwestycyjnych oraz przedsiębiorstw wykonawczych realizujących budowę lub rozbudowę tych sieci. Do budowy sieci światłowodowych należy stosować wyroby (kable światłowodowe, przełącznice, osprzęt itp.) wg zatwierdzonego projektu technicznego).. UKŁADANIE KABLI ŚWIATŁOWODOWYCH.1. Wymagania ogólne Zastosowana technologia zaciągania kabli światłowodowych do rurociągów kablowych i kanalizacji wtórnej powinna zapewnić ułożenie kabli bez uszkodzeń i naruszania zewnętrznych osłon ochronnych, przy zachowaniu promienia wyginania kabla nie mniejszego od 0 jego średnic. Zaleca się stosowanie pneumatycznych metod zaciągania kabli światłowodowych. Ręczne lub mechaniczne zaciąganie kabli optotelekomunikacyjnych jest dopuszczalne w uzasadnionych przypadkach, ale pod warunkiem ciągłej kontroli siły naciągu i stosowania urządzeń zabezpieczających przed przekroczeniem dopuszczalnej wielkości tej siły. Kable optotelekomunikacyjne nie powinny być układane przy temperaturze powietrza poniżej -5 C. Odcinki fabrykacyjne kabli światłowodowych powinny być układane w taki sposób, aby koniec każdego odcinka fabrykacyjnego spotykał się z początkiem odcinka następnego. Kolejność układanych odcinków fabrykacyjnych powinna być zgodna z ich alokacją w linii (ze względu na rodzaj powłok i długości odcinków) i powinna być ewidencjonowana... Zaciąganie kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych metodami pneumatycznymi..1. Założenia techniczne Technologia pneumatycznego zaciągania kabli światłowodowych została opracowana z myślą o maksymalnym zabezpieczeniu włókien światłowodowych w kablach przed wszelkimi naprężeniami mechanicznymi i przegięciami, jakie mogą wystąpić w procesie zaciągania lub układania kabli na liniach lub w sieciach telekomunikacyjnych. W każdym przypadku zaciągania kabli światłowodowych należy przestrzegać, aby temperatura otoczenia nie była niższa od -5 C.

4 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34... Wybór technologii Kable światłowodowe z racji swej lekkości i małej średnicy mogą być na krótkich odcinkach układane ręcznie lub przy użyciu wciągarek mechanicznych. Jednak w przypadku dłuższych odcinków instalacyjnych kable te przy zaciąganiu narażone są na działanie nierównomiernie rozłożonych sił działających skokowo, które mogą ujemnie oddziaływać na włókno światłowodowe w kablu. Ze względu na to doszło do eliminacji sposobów ręcznych związanych z licznymi przeciąganiami i pętlowaniem kabli, a także metod mechanicznych z użyciem kosztownej komputerowej kontroli siły naciągu kabla w procesie jego układania. Rys.1. Zasada zaciągania kabla światłowodowego przy użyciu wciągarki ze wspomaganiem i z ciągłym zapisem parametrów pracy Jako łatwe i w największym stopniu bezpieczne metody zaciągania kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych rozpowszechniły się metody pneumatyczne, które w warunkach polskich uzyskały uzasadniony priorytet. Niezależnie od metody zaciągania należy zawsze dbać o to, by kabel wprowadzany do rury był czysty, bez śladów błota lub ziaren piasku. Obecność zanieczyszczeń ma istotny wpływ na wielkość tarcia, a więc długość zaciąganego odcinka. Zabrania się stosowania tzw. płynów poślizgowych, które mają wpływ na zmniejszenie tarcia tylko przy pierwszym zaciąganiu., natomiast są lepkie i po dłuższym czasie mogą spowodować przyklejenie się kabla lub zanieczyszczeń...3. Opis technologii pneumatycznego zaciągania kabli a) Metoda tłoczkowa W skład zestawu jak na rys.. wchodzą: tłoczek ciągowy ze specjalnymi uszczelkami, uchwyt ciągowy kabla (pończocha kablowa), głowica pneumatyczna z adapterami umożliwiającymi przyłączenie jej do rur polietylenowych o różnych średnicach, przeciągarka kablowa gąsienicowa, dostosowująca się automatycznie do średnicy kabla (10 do 30 mm), sterownik pneumatyczny.

5 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Rys.. Schemat metody tłoczkowej zaciągania kabla światłowodowego, ze wspomaganiem W zależności od konfiguracji trasy system umożliwia szybkie i łatwe układanie odcinków kabli o długości ponad km, po 1 km w strony. W rurze polietylenowej, do której będzie zaciągany kabel, znajduje się tłoczek samodostosowujący się do średnicy rury, który połączony jest pończochą kablową z kablem. Głowica pneumatyczna, nałożona na koniec rury, zawiera specjalną uszczelkę przepustową, która nie stawia oporu przechodzącemu przez nią kablowi. Przeciągarkę należy ustawić dokładnie na linii wprowadzenia kabla do głowicy pneumatycznej. Do zestawu należy użyć sprężarki o wydajności co najmniej 5 m 3 /min. Sterownik pneumatyczny umożliwia regulowanie ilości powietrza wprowadzanego do rury, a więc sterowanie prędkością zaciągania kabla. Gdy siła ciągu tłoczka staje się zbyt mała i spada prędkość zaciągania kabla, to wówczas rozpoczyna pracę przeciągarka napędzana powietrzem. Wytwarza ona dodatkową siłę (do 500 N) wpychającą kabel do rury. Dzięki temu znacznie łatwiej pokonuje się zakręty na trasie linii, co stanowi istotną zaletę metody. b) Metoda strumieniowa. Rys. 3. Schemat strumieniowej metody zaciągania kabla światłowodowego ze wspomaganiem

6 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Istotą tej metody jest wytworzenie w rurze polietylenowej silnego strumienia powietrza, który unosi i pociąga za sobą kabel tylko w wyniku tarcia o jego powierzchnię, bez stosowania tłoczka. W urządzenie jest wmontowana miniaturowa przeciągarka automatyczna, która zapoczątkowuje proces zaciągania kabla (wpychanie) i przez cały czas trwania tego procesu umożliwia regulowanie prędkości ruchu kabla. Skojarzenie silnego strumienia powietrza z małą przeciągarką stwarza bardzo korzystne warunki przy zaciąganiu kabli do rurociągów o licznych krzywiznach i zakrętach. Osiągane długości jednorazowo zaciąganych odcinków kabli wynoszą od 500 do 000 m zależnie od stosunku wewnętrznej średnicy rury polietylenowej do średnicy kabla (pożądana wartość nie powinna być mniejsza od ), konfiguracji trasy linii oraz ciśnienia (do 800 kpa) i wydajności (do 1 m 3 /min) sprężarki. Wciągnięcie dłuższego odcinka kabla jest możliwe przez zastosowanie na trasie linii dodatkowych urządzeń tego samego rodzaju. Szybkość zaciągania może być regulowana w granicach m/min. Metoda umożliwia zaciąganie kabli o średnicach 9 0 mm do rur polietylenowych o średnicach 5 50 mm. Stosując odpowiednią ilość zestawów można w jednej operacji zaciągnąć odcinek kabla światłowodowego o praktycznie dowolnej długości...4. Czynności przy zaciąganiu kabli światłowodowych do kanalizacji wtórnej i rurociągów kablowych Długość odcinka pneumatycznego rur polietylenowych, do którego kabel światłowodowy może być zaciągnięty w jednej operacji, zależna jest od wielu czynników: stosunku średnicy rury do średnicy kabla, konfiguracji trasy, pochyłości, zakrętów itp., przypadkowych i celowych zafalowań rur na trasie linii. Długość tę określa się na podstawie doświadczeń praktycznych i wynosi ona zwykle dla metody strumieniowej: m w kanalizacji wtórnej, przy założeniu wykładania rur na wspornikach w każdej studni i istnienia 1-3 zakrętów do 90, m dla rurociągu kablowego ułożonego w ziemi przy założeniu w zasadzie prostoliniowego przebiegu, bez wzniesień i przy korzystnym stosunku średnicy rury do średnicy kabla. Rury na odcinku pneumatycznym powinny być szczelnie połączone złączkami odpornymi na ciśnienie do 1000 kpa. Wewnętrzne krawędzie rur powinny być sfazowane. Bęben z kablem należy zawiesić na osi i podnośnikach tak, aby mógł się lekko i swobodnie obracać. Kierunek schodzenia kabla z bębna powinien być zbliżony do kierunku wejścia w głowicę pneumatyczną lub w przeciągarkę. Jeśli jest to możliwe, należy zapewnić prowadzenie i ochronę kabla w odpowiednich prowadnicach lub ręcznie.

7 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Długość instalacyjną kabla na bębnie należy porównać z długością odcinka pneumatycznego rur, a w przypadku wciągania kabla etapowo z długością sumy odcinków pneumatycznych. Należy też sprawdzić cechowanie metryczne na powłoce kabla, a mianowicie odczyt na początku i końcu kabla. Dla metody strumieniowej z początku kabla należy usunąć elementy mogące zwiększać tarcie lub powodować zaczepianie na łukach i połączeniach rur (gumowe kapturki, wystające elementy wytrzymałościowe, ostre krawędzie powłoki). Natomiast zaleca się umocowanie na początku kabla elementu pilotującego o kulistej lub stożkowej powierzchni czołowej (np. pończochy kablowej z okrągłym uchem). W skład zestawu sprzętu dla jednego stanowiska roboczego wchodzą: a) sprężarka powietrza - ciśnienie robocze 0,6-1, MPa, - wydajność dla metody tłoczkowej 1-10 m 3 /min, - wydajność dla metody strumieniowej 5-1 m 3 /min, - długość węża ciśnieniowego co najmniej 5 m, b) osadnik wody i oleju z wężem długości ok. 5 m, c) głowica pneumatyczna z kompletem uszczelek odpowiednich do średnicy rur i kabla dla metody tłoczkowej głowica zewnętrzna lub wewnętrzna, dla metody strumieniowej głowica zewnętrzna o małym oporze pneumatycznym, d) układ sterujący (zawory i manometr), jako urządzenie oddzielne, albo połączone z głowicą pneumatyczną lub osadnikiem wody, e) przeciągarka mechaniczna odpowiednio przystosowana albo przyrząd do ręcznego wpychania kabla, f) komplet radiotelefonów, środki transportowe. Dla metody tłoczkowej ponadto: a) tłoczek o średnicy dobranej do średnicy rury, b) pończocha kablowa lub inne urządzenie do połączenia tłoczka z kablem. W przypadku konieczności zaciągania kabla do kilku szeregowo położonych odcinków pneumatycznych należy przewidzieć przerzuty sprzętu na nowe stanowiska albo wyposażenie tych stanowisk w urządzenia dodatkowe. Zespół roboczy dla jednego odcinka pneumatycznego powinien mieć następujący skład: a) obsługa sprężarki - 1osoba b) obsługa głowicy - 1osoba c) obsługa przeciągarki - 1osoba d) obsługa bębna z kablem - 1osoba e) obsługa końca odcinka - 1osoba pneumatycznego Na stanowiskach a) - d) mogą zaistnieć możliwości łączenia funkcji, a więc i zmniejszenia zespołu. Podczas zaciągania kabla należy wykonać następujące czynności: sprawdzić trasę kanalizacji lub rurociągu i na podstawie jej charakterystyki ustalić długość odcinków pneumatycznych oraz miejsca podłączenia głowic pneumatycznych do rur, jest pożądane, aby początek odcinka

8 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 pneumatycznego był na jak najdłuższym odcinku prostoliniowy bez zakrętów, ustawić sprężarkę i osadnik wody, wykonać połączenie, przygotować bęben z kablem, przygotować koniec kabla stosownie do przyjętej metody wdmuchiwania (tłoczek, krętlik, pończocha kablowa przy metodzie tłoczkowej, tylko pończocha kablowa przy metodzie strumieniowej), wprowadzić ręcznie początek kabla do rury polietylenowej na długość 0-30 cm, zainstalować głowicę pneumatyczną na początku rury i na kablu, połączyć ją z układem sterującym, osadnikiem i sprężarką, na końcu odcinka pneumatycznego ustawić pracownika z radiotelefonem, wylot rury skierować do góry i umocować, jeśli jest to możliwe, należy na rurę polietylenową nałożyć i umocować dodatkowy odcinek rury i wyprowadzić ją łukiem ponad studnię lub wykop, tak aby nie było zagrożeń i zakłóceń dla otoczenia, uruchomić sprężarkę i stopniowo zwiększać ciśnienie powietrza, uruchomić przeciągarkę lub rozpocząć ręczne wpychanie odcinka kabla, stopniowo otwierać zawór sterujący głowicy i zwiększać strumień powietrza, ustalić prędkość ruchu kabla w granicach 0, - 1 m/s, ewentualne zmiany prędkości wprowadzać stopniowo, łagodnie, prowadzić równomierne, bez zatrzymań, wciąganie kabla, aż do chwili pojawienia się go na końcu odcinka pneumatycznego, na sygnał od operatora na końcu odcinka pneumatycznego zamknąć zawór sterujący głowicy i zatrzymać sprężarkę, jeśli odcinek instalacyjny kabla obejmuje dwa lub więcej odcinków pneumatycznych i jest sprzęt i zespół do obsadzenia ich, wtedy po dotarciu kabla do końca pierwszego odcinka kabel powinien być wprowadzony (możliwie bez zatrzymania) w początek następnego odcinka pneumatycznego i dalej przeciągany przy jednoczesnej współpracy sprężarek i przeciągarek na obu odcinkach, jeśli odcinek instalacyjny kabla obejmuje dwa lub więcej odcinków pneumatycznych i brak jest dodatkowego sprzętu na organizację stanowiska, należy przez pierwszy odcinek przeciągnąć ilość kabla potrzebną dla następnego odcinka i ułożyć go w ósemkę na powierzchni terenu. Kabel najlepiej układać na podkładzie z folii, oraz przed wprowadzeniem do rury przeciągać go przez materiał czyszczący aby nie przykleiły się do niego ziarenka piasku. Przy technice wdmuchiwania piasek ten zmniejsza prędkość zaciągania, gdyż kabel musi być czyszczony. Natomiast przy zaciąganiu ręcznym lub wciągarką piasek ten może spowodować zatarcie kabla w rurze, całkowite zahamowanie prac, a nawet konieczność przecięcia rur i kabla. Następnie należy spętlowany kabel odwrócić tak, aby jego końcówka znalazła się na wierzchu zwojów, przenieść do tego punktu posiadany sprzęt i rozpocząć wciąganie kabla do następnego odcinka pneumatycznego w sposób opisany uprzednio,

9 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 zwykle, ze względu na znaczną długość odcinków fabrykacyjnych kabla światłowodowego, nie jest możliwe zaciągnięcie całego odcinka z jednego punktu i w jednym kierunku. W praktyce ze środkowego punktu na trasie odcinka instalacyjnego układa się tylko połowę kabla z bębna w jednym kierunku, a następnie pozostałą część kabla odwija się z bębna, układa w ósemkę i zaciąga się ten kabel w kierunku przeciwnym, po zaciągnięciu kabli rury polietylenowe z kablami należy odpowiednio uszczelnić, a w punktach, z których zaciągano kabel, rury ponownie połączyć przy pomocy złączek rurowych skrętnych naprawczych o odpowiednio wydłużonym korpusie, przed rozpoczęciem montażu kabel należy zbadać reflektometrem...5. Zapasy kabli Przy złączach kabli światłowodowych należy pozostawić zapasy kabli, umożliwiające swobodne wykonywanie złączy (spajanie światłowodów) i dokonywanie pomiarów, przy wyniesieniu końców kabla na zewnątrz studni lub zasobnika i wykonywanie złącza i pomiarów w samochodzie montażowym. Zapasy te powinny wynosić co najmniej po 15 m z każdej strony złącza. W środku odcinków instalacyjnych kabli, w miejscach skąd wdmuchiwano kabel do rur polietylenowych, można pozostawić zapasy kabli zabezpieczające kabel przed zerwaniem w razie przypadkowego poderwania rurociągu. Zapasy te o długości 10 m powinny być ułożone w zasobniku lub w studni kablowej. Zapasy kabli należy układać w kręgi z zachowaniem promienia wyginania kabla nie mniejszego niż 0 jego średnic w ten sposób, aby możliwe było bezpieczne ich wyciąganie na trasie odcinka instalacyjnego. Powinny być one starannie zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi na stelażach w studniach kablowych lub przez odpowiednie ułożenie w zasobnikach złączowych...6. Układanie kabli światłowodowych w kanałach, tunelach i w metrze Kable światłowodowe w kanałach i tunelach powinny być układane w kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych z rur polietylenowych lub, tam gdzie istnieje zagrożenie pożarowe, z rur bezhalogenowych albo rur z innych materiałów nie rozprzestrzeniających ognia. Kable układane w tunelach metra powinny być dielektryczne i powinny mieć powłoki i osłony ochronne z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych oraz powinny być układane w rurociągach z takich materiałów. Każdy ciąg rur powinien być oznaczony napisami, wydrukowanymi, wytłoczonymi lub naklejonymi na powłoce, bądź też taśmą ostrzegawczą. Jeżeli kable w kanałach lub tunelach mogą być narażone na uszkodzenia przez gryzonie, należy układać tam kable o wzmocnionej mechanicznie powłoce lub osłonie, bądź o specjalnej osłonie zabezpieczonej chemicznie przed gryzoniami...7. Układanie kabli światłowodowych na pomostach, wiaduktach i mostach Kable światłowodowe na pomostach, wiaduktach lub na mostach powinny być układane w rurach kanalizacji wtórnej lub w rurociągach kablowych, które w zależności od wymogów bezpieczeństwa pożarowego, powinny być wykonane z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych albo z polietylenu. Należy unikać wykonywania złączy kabli światłowodowych na mostach.

10 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 W miejscach szczególnie narażonych na drgania (np. dylatacje między odcinkami mostu) oraz na przeginanie (np. doprowadzenia kabla do mostu ze stromych nabrzeży) należy stosować odpowiednie zabezpieczenia i umocowania np.. w postaci dodatkowych rur osłonowych i mocowania ich na poduszkach elastycznych lub zamocowaniach sprężystych. Podejście kablem światłowodowym w rurociągu kablowym na pomost powinno być wykonane w dodatkowej osłonie z rury stalowej o średnicy dostosowanej do potrzeb. Kable światłowodowe instalowane na mostach, pomostach lub wiaduktach narażone są na przemarzanie, powinny więc być odporne na działanie niskich temperatur, podobnie jak kable samonośne...8. Oznakowanie ostrzegawcze kabli W studniach, kanałach i tunelach, gdzie kable światłowodowe przechodzą bez złączy w rurach kanalizacji wtórnej lub rurociągów kablowych o zachowanej ciągłości, rury te należy oznakować opaskami ostrzegawczymi w kolorze jaskrawo pomarańczowym z napisem UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY oraz logo DIALOG. Opaski te powinny być rozmieszczone w odstępach co najwyżej 5 m i przymocowane do rur. Opaski powinny być umieszczane na wszystkich odcinkach rur dostępnych w toku eksploatacji dla własnych i obcych służb utrzymania. Szerokość opaski powinna wynosić 5 10 cm. Do czasu opracowania właściwej opaski dopuszcza się dla oznakowania kabli światłowodowych mocowanie na każdej rurze obwoju z taśmy ostrzegawczej o długości obejmującej cały napis UWAGA! KABEL ŚWIATŁOWODOWY oraz logo DIALOG...9. Oznakowanie identyfikacyjne kabli Dla identyfikacji kabli światłowodowych w studniach kablowych, kanałach i tunelach, na rurach kanalizacji wtórnej lub rurociągu kablowego, należy mocować tabliczki identyfikacyjne w kolorze żółtym z łatwo czytelnym napisem informującym o właścicielu kabla oraz o numerze paszportyzacyjnym linii. Wymiary tabliczek bez oprawy nie powinny być mniejsze niż 45x70 mm. Tabliczki powinny być trwale chronione przed dostępem wilgoci (np. przez foliowanie). Powinny być one umieszczane na rurach w każdej studni kablowej (po 1 - szt.) oraz w odstępach co najwyżej 5 m w kanałach i tunelach Wprowadzanie kabli światłowodowych do budynków central i stacji teletransmisyjnych Kanalizacja kablowe wprowadzana do budynków central i stacji teletransmisyjnych powinna być uszczelniana wg następujących zasad: - rury kanalizacji 110 mm z kablami prowadzonymi bezpośrednio w rurze uszczelki Jackmoon (typu Simplex, Triplex lub Quadriplex) lub TDUX rury HDPE 40 mm z kablami światłowodowymi uszczelki Jackmoon Simplex - rury HDPE puste uszczelki Jackmoon Blanck Jeśli do budynków central i stacji teletransmisyjnych nie jest doprowadzona kanalizacja kablowa 110 mm, to kable światłowodowe powinny być wprowadzane do budynków w rurociągu ze studni kablowej stacyjnej przez wbudowane w ściany

11 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 budynków przepusty z rur stalowych. Wloty przepustów powinny być dokładnie uszczelnione. Kabel światłowodowy wprowadzony do budynku powinien dochodzić do sali zakończeń kablowych. Wprowadzenie to powinno być wykonane kablem w powłoce (osłonie) nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej. Kabel powinien być zakończony na przełącznicy światłowodowej. Wprowadzenie może być wykonane jako: wprowadzenie kablem liniowym niepalnym - ostatni (pierwszy) odcinek instalacyjny w linii powinien być wykonany z kabla o powłoce nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej, co powinno być przewidziane na etapie projektowania i alokowania wzdłuż linii dostarczanych kabli, wprowadzenie kablem stacyjnym niepalnym - w tym przypadku na kablu liniowym wykonuje się złącze rozdzielcze lub przelotowe w komorze kablowej lub w specjalnym pomieszczeniu, dołączając kable stacyjne o powłoce nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej; wymaga to jednak wykonania dodatkowego złącza po każdej stronie linii, co musi być przewidziane w ogólnym bilansie mocy danej linii. wprowadzenie do budynków stacyjnych typowych kabli liniowych w palnych powłokach polietylenowych, po zabezpieczeniu ich przed bezpośrednim dostępem płomieni i przed rozprzestrzenianiem przez nie ognia między pomieszczeniami izolowanymi pożarowo. Zabezpieczenie to należy wykonać przez umieszczenie odcinków kabli wewnątrz budynku (w szybach i w dłuższych niż m poziomych przelotach) w rurach osłonowych z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, bezhalogenowych. Końce rur, przez które przechodzą kable w powłoce polietylenowej powinny być odpowiednio uszczelnione materiałem niepalnym i zabezpieczać przed wciekaniem do wnętrza rur palącego się polietylenu. Szczególną uwagę należy zwracać na uszczelnianie przepustów w stropach, między pomieszczeniami itp Prowadzenie kabli w budynkach Kable światłowodowe wewnątrz budynków można prowadzić: na drabinkach kablowych lub na odpowiednio przygotowanych konstrukcjach wsporczych mocowanych do ścian, stropów itp., w kanałach kablowych pod poziomem podłogi lub w kanałach ściennych, poziomych i pionowych, w rurach osłonowych ułożonych pod poziomem podłogi, w rurach osłonowych ułożonych pod lub na tynku w ciągach pionowych prostych. Należy przy tym uwzględnić następujące zalecenia: przy wyborze rodzaju kabli do instalacji wnętrzowych należy brać pod uwagę wymogi przeciwpożarowe i stosować kable o powłoce nie rozprzestrzeniającej ognia, bezhalogenowej, przy instalowaniu kabli światłowodowych wewnątrz budynków należy ściśle przestrzegać zaleceń co do geometrii prowadzenia kabli, tj. nie przekraczania dopuszczalnego promienia zginania kabla, nie

12 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 powodowania miejscowego nacisku na kabel oraz nie stosowania zbyt dużych sił przy zaciąganiu i wyginaniu kabli...1. Instalowanie kabli światłowodowych w szybach i kanałach Kable instalowane w szybach, kanałach pionowych lub w kanalizacji o dużym nachyleniu powinny być mocowane uchwytami w odstępach nie większych niż 6 m lub na każdej kondygnacji. Kable w dłuższych szybach (powyżej 30 m) powinny być kablami wzmocnionymi dodatkową warstwą włókien aramidowych lub szklanych. Dla kompensacji drgań i ciężaru kabli w szybach konieczne jest stosowanie na kablu zapasów kompensacyjnych (półpętli), w odstępach co 15 0 m, zamocowanych tak, aby półpętla wraz z kablem miała swobodę ruchów. Szyb w tym miejscu nie powinien być za ciasny, aby zapasy kabla mogły się ruszać i nie zakleszczały się między innymi kablami. Instalowane w szybie kable o długości większej niż 10 m powinny być wypełnione żelem nieściekającym. 3. MONTAŻ LINII ŚWIATŁOWODOWYCH 3.1. Montaż liniowy Odcinki regeneratorowe linii optotelekomunikacyjnych ze światłowodami jednomodowymi mogą osiągać długości kilkudziesięciu kilometrów. Zaleca się, aby montaż długich odcinków regeneratorowych prowadzić etapami, dzieląc je na krótsze (15 km) odcinki kontrolne. Dokładność pomiarów jest bowiem tym większa, im krótszy jest impuls pomiarowy, który jest bardziej tłumiony ze wzrostem długości nadanego odcinka linii. Dla każdego odcinka kontrolnego należy przeprowadzić pomiary montażowe w obu kierunkach transmisji dla fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie przeprowadzić łączenie odcinków z kolejnym sprawdzaniem połączeń spajanych. Po wykonaniu połączeń odcinków kontrolnych należy wykonać pomiary jak dla potrzeb końcowego odbioru. Przed przystąpieniem do montażu złączy należy sprawdzić reflektometrem stan ułożonych kabli pod względem zgodności ich parametrów z dokumentacją fabryczną. Łączenie i odgałęzianie kabli w liniach budowanych w kanalizacji wtórnej należy wykonywać w studniach kablowych. W liniach budowanych w rurociągach kablowych złącza należy umieszczać w zasobnikach złączowych. Kable powinny być łączone w osłonach złączowych, montowanych zgodnie z ich instrukcjami fabrycznymi. Światłowody powinny być łączone przez spajanie zgodnie z numeracją wg barwnego kodu identyfikacyjnego włókien. Każde złącze kabla światłowodowego powinno być zaopatrzone w woreczek ze świeżo wysuszonym, barwionym żelem krzemionkowym pochłaniającym wilgoć. W miejscach przewidzianych do wykonania odgałęzień z linii optotelekomunikacyjnej należy zainstalować osłony złączowe rozbieralne, do wielokrotnego otwierania, umożliwiające wprowadzenie dodatkowych kabli. Do odgałęziania z linii optotelekomunikacyjnej należy przeznaczać kolejne ostatnie światłowody z profilu kabla.

13 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Nie dopuszcza się przy budowie linii optotelekomunikacyjnej wyprzedzającego wyprowadzania ze złączy kabli światłowodowych odcinków odgałęźnych kabla z przewidywaniem podłączenia ich w przyszłości do linii odgałęźnej. Kable światłowodowe powinny być zakończane na przełącznicach światłowodowych. 3.. Osłony złączowe Wybór rodzaju osłon złączowych do montażu linii światłowodowych Telefonii DIALOG S.A.. jest dokonywany w projekcie technicznym zgodnie z wykazem materiałów obowiązującym dla tej sieci. Dostarczone na budowę osłony złączowe powinny mieć aktualne świadectwo homologacji. Montaż osłon złączowych powinien być wykonany ściśle według zaleceń fabrycznych Złącza spajane światłowodów jednomodowych Wymagania ogólne Złącze spajane powinno umożliwiać stałe połączenie światłowodów z sąsiednich odcinków instalacyjnych kabli światłowodowych wchodzących w skład linii optotelekomunikacyjnej, z zachowaniem jak najlepszej jednorodności linii, trwałości połączeń i niezmienności ich parametrów w długim okresie czasu (około 30 lat). Złącze spajane powinno umożliwiać łączenie wszystkich rodzajów światłowodów jednomodowych. Łączenie światłowodów metodą spajania należy stosować przy montażu złączy przelotowych oraz złączy zakończeniowych stacyjnych na przełącznicach światłowodowych. Połączenia światłowodów jednomodowych w złączu powinny być tak wykonane, aby tłumienność wnoszona przez spoinę nie przekroczyła wartości 0,1 db. Tłumienność spoin powinna być określona jako wartość średnia z pomiarów reflektometrycznych w obu kierunkach transmisji (z uwzględnieniem znaków). Najlepsze parametry złącza spajanego uzyskuje się wtedy, gdy łączone światłowody są jednakowego typu i pochodzą z jednej serii produkcyjnej. Reflektancja, czyli tłumienność odbicia wstecznego złączy spajanych nie powinna być mniejsza niż 60 db. Wymagania powinny być spełnione dla fal o długości 1310 nm i 1550 nm. Pomiar może być wykonany reflektometrem posiadającym opcję pomiarową dla oszacowania reflektancji, albo też odrębnym zestawem przyrządów do pomiaru reflektancji Wykonanie spoiny W celu poprawnego wykonania spoiny światłowodowej należy: zdjąć pokrycie wtórne światłowodu w postaci luźnej tuby na długości ok. 1 m, w celu łatwiejszego ułożenia włókna w kasecie po wykonaniu spoiny. Zapas włókna z pokryciem wtórnym w postaci ścisłej tuby może być układany bez zdejmowania tego pokrycia; promień zginania światłowodu w pokryciu pierwotnym nie może być mniejszy niż 35 mm, na jeden z łączonych światłowodów nasunąć osłonkę spoiny, zdjąć pokrycie pierwotne światłowodu przy pomocy precyzyjnej ściągarki pokrycia na długości 0-30 mm, oczyszczone końce światłowodu należy przemyć czystym alkoholem (99%) lub alkoholem isopropylowym,

14 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 uciąć włókno w odległości 5 10 mm od miejsca pozostawienia pokrycia pierwotnego, przy pomocy precyzyjnej przecinarki światłowodów pozwalającej uzyskać prostopadłość przecięcia z dokładnością nie gorszą niż 0,5 w stosunku do osi światłowodu, oczyszczone i przycięte końce światłowodów przeznaczone do połączenia umieścić w uchwycie spawarki światłowodowej. Poprawnie wykonana i zbadana spoina powinna być zabezpieczona osłonką spoiny. Cały proces spajania światłowodów należy wykonywać w wozie montażowopomiarowym zapewniającym odpowiednie warunki w zakresie czystości, wilgotności i innych parametrów środowiska. Osłonka spoiny światłowodowej powinna stanowić trwałe zabezpieczenie miejsca połączenia światłowodów. Osłonka powinna składać się z rurki termokurczliwej, rurki termotopliwej oraz z elementu wytrzymałościowego, bądź mieć inną konstrukcję o nie gorszej skuteczności (rys. 4.) Rys. 4. Zestaw osłonki spoiny światłowodowej gdzie: 1- rurka termotopliwa - rurka termokurczliwa 3- element wytrzymałościowy Materiały osłonki nie mogą oddziaływać szkodliwie na światłowód i jego pokrycie. Element wytrzymałościowy może być wykonany w postaci pręta lub rynienki metalowej. Przyjmuje się następujące wartości temperatur: obkurczania rurki termokurczliwej ok. 140 C mięknięcia rurki termotopliwej C. Po obkurczeniu osłonkę umieszcza się w odpowiednim uchwycie w kasecie osłony złączowej. Wymiary osłonki spoiny światłowodowej powinny być dostosowane do używanych spawarek i kaset złączowych. Maksymalna długość rurki termokurczliwej nie powinna przekraczać 65 mm, a średnica 3 mm. Element wytrzymałościowy powinien być takiej długości, aby zabezpieczał światłowód z zakładką co najmniej 10 mm z każdej strony poza miejsce oczyszczone z pokrycia pierwotnego. Na osłonkę spoiny bądź kasetę należy nanieść numer identyfikacyjny światłowodu Narzędzia Do obróbki i spajania światłowodów używane są następujące narzędzia:

15 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 spawarki automatyczne z odczytem tłumienności wnoszonej przez połączenie (zwykle metodą PAS) oraz z grzejnikiem do zgrzewania termokurczliwych osłon spoiny, przecinarki światłowodów, szczypce do zdejmowania pokrycia pierwotnego i wtórnego światłowodów. Do montażu i uszczelniania osłon złączowych używa się typowych narzędzi monterskich opisanych w instrukcji fabrycznej osłon oraz dmuchawy gorącego powietrza do uszczelniania osłon termokurczliwych. Prace montażowe powinny być wykonywane w warunkach umożliwiających prawidłowy montaż, np. w samochodzie montażowo - pomiarowym Czynności przy montażu złączy kabli światłowodowych Obróbka włókien światłowodowych do spajania ich przy użyciu konkretnego typu spawarki powinna być wykonana zgodnie z instrukcją tej spawarki. Wszystkie połączenia spajane powinny być w czasie montażu sprawdzone reflektometrem. Montaż elementów osłony złączowej oraz kaset i zapasów włókien światłowodowych, a także ostateczne uszczelnienie osłony powinno być wykonane zgodnie z instrukcją fabryczną osłony. Wskazane jest, aby przynajmniej przykładowy proces spajania włókna został utrwalony zapisem ze spawarki na dyskietce komputerowej, dla obserwacji zmian parametrów spoiny w czasie eksploatacji. Połączenia spajane światłowodów powinny być tak wykonane, aby tłumienność złącza była jak najmniejsza. Nowoczesne spawarki do światłowodów, zwłaszcza wykorzystujące do centrowania rdzeni metodę PAS (Profile Alignement System - rys.5.) pozwalają dla jednakowych światłowodów osiągnąć tłumienności spoin o rozrzucie nie gorszym, niż na rysunku 6. Rys. 5. Zasady systemu centrowania PAS: PŚ - światłowód przygotowany do centrowania, UL - lustro, ŹŚ - źródło światła, KX - kamera CCD na osi X, KY - kamera CCD na osi Y

16 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Rys. 6. Rozrzut tłumienności uzyskany dla N=100 spoin Prawidłowe wykonanie spoiny światłowodu zależy również od: - ciśnienia atmosferycznego w miejscu pracy, - zapylenia środowiska, - wilgotności powietrza. Dlatego też spawarki światłowodów dysponują zwykle kilkoma programami procesu spawania zróżnicowanymi przede wszystkim co do czasu trwania procesu i wielkości prądu spajania. Objawem niedostosowania programu spajania do warunków otoczenia jest zwykle niemożność spajania automatycznego. Nie należy w tym przypadku stosować spajania ręcznego, lecz zmienić program, tak aby spajanie automatyczne mogło być uruchomione. Spajanie światłowodów o przesuniętej dyspersji wykonuje się tymi samymi metodami i przy użyciu tego samego sprzętu jak dla światłowodów bez przesuniętej dyspersji. Przy łączeniu światłowodów różniących się średnicą pola modów jednokierunkowe pomiary reflektometryczne wskazują pozorny zysk mocy (wzmocność) w jednym kierunku oraz pozorną wyolbrzymioną stratę (tłumienność) przy pomiarze w kierunku przeciwnym. Wynika to z zasady pomiaru przy pomocy reflektometru wykorzystującej rozproszenie wsteczne sygnału w światłowodzie do określenia miejsca oraz wielkości zmian wzdłuż tego światłowodu. W publikacjach technicznych tłumienność spoiny wyznacza się z następującego wzoru: W 1 W W n1 A1 = 0log ,5 + 10log 10log A A A W W + + = W 1 n gdzie: W 1, W promienie pól modów łączonych światłowodów, n 1, n współczynniki załamania światła w rdzeniach łączonych światłowodów. Pierwszy składnik określa rzeczywistą tłumienność wnoszoną przez spoinę, natomiast drugi i trzeci składnik przedstawiają tłumienność pozorną wynikającą z

17 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 różnicy wymiarów geometrycznych i współczynników załamania światła w łączonych światłowodach. W praktyce składnik trzeci jest bardzo mały i może być pominięty w obliczeniach. Jeśli założyć, że w 1 i w są promieniami pola modów łączonych włókien światłowodowych, to można zdefiniować względne niedopasowanie R jako: dla R <0,8 ( w R = w1 + w 1 w) Tłumienność ta niezależnie od znaku R jest zawsze dodatnia (od kierunku pomiaru w1 w 4 + R R A 1 = 0 log 0,5 + 0 log ln 4, 343 R w w1 = = = 4 R ln 10 4 R reflektometrycznego). Drugi składnik po wprowadzeniu R wynosi: dla R <0,35 w R 10 R A 1 = 10log = 10log = ln = 4, 343R w1 + R ln10 + R Składnik ten jest zależny od znaku R, a więc od kierunku pomiaru reflektometrycznego, (gdy w 1 >w lub w >w 1). Tak więc przy pomiarze reflektometrycznym w kierunku 1- tłumienność spoiny A 1 =4,343 (R -R), natomiast w kierunku -1 tłumienność spoiny A 1 =4,343 (R +R). Dla określenia rzeczywistej tłumienności spoiny A 1 równania powyższe należy dodać stronami: A 1 +A 1 =A 1 +A 1 +A 1 = 4,343 (R -R+R +R)=4,343 R, stąd A1 + A1 R A 1 = = 4,343 = 4, 343R W ten sposób następuje eliminacja wpływu tłumienności pozornych na określenie rzeczywistej tłumienności spoiny. Stąd dla określenia rzeczywistych tłumienności spoin występujących w linii światłowodowej należy postępować zgodnie z zasadą podaną na rysunku 7.

18 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Rys. 7. Zasada pomiaru i obliczania średniej tłumienności wnoszonej przez złącze światłowodowe. Oznaczenia: a 1, a, a 3 - tłumienności wprowadzane przez złącza dla jednego kierunku transmisji (linia gruba), a 1, a, a 3 - odp. tłumienności złączy dla odwrotnego kierunku transmisji, (linia cienka). A 1, A, A 3 - średnie tłumienności złączy Pomiary tłumienności połączeń spajanych w czasie ich montażu W czasie montażu złącza należy sprawdzić wszystkie połączone włókna przy pomocy reflektometru. Należy również odnotować długość optyczną linii przed i po połączeniu odcinków kabli. Pomiary należy wykonać dla fal 1310 i 1550 nm. Jeśli jest to możliwe, pomiar ten należy wykonywać z zakończeń kablowych tj. z przełącznicy światłowodowej. W każdym razie pomiary te mogą być wykonane z końca odcinka linii albo też z jakiegokolwiek odpowiedniego punktu na trasie linii z zastosowaniem adapterów do podłączania włókien światłowodowych. Ponieważ przy pomiarze reflektometrem występuje pewna strefa martwa, są trudności przy pomiarze tłumienności złączy położonych w pobliżu punktu pomiarowego. Sposobem na pokonanie tej trudności jest przeprowadzenie pomiaru ze złącza odległego o co najmniej 40 m od złącza badanego, albo też zastosowanie odpowiednio długiego odcinka tzw. włókna rozbiegowego. Wykonanie spoiny o minimalnej tłumienności może wymagać kilku prób i powtórzeń. Aby ilość prób spajania przy wykonywaniu złącza pozostawić na rozsądnym poziomie, należy przyjąć następujące zasady: jeśli tłumienność połączenia jest wyższa niż 0,10 db (odczyt ze spawarki), włókno powinno być przecięte i ponownie spojone, jeśli ponowna próba spajania nie daje pozytywnego rezultatu, należy przejść do montażu włókna następnego, jeśli to następne włókno daje się zmontować poprawnie, należy powrócić do włókna poprzedniego i starać się uzyskać prawidłowe połączenie, jeśli próby ponownego spojenia włókna nie dają pozytywnego rezultatu odnośnie tłumienności spoiny, a osiągane wyniki nie spełniają wymagań, ale są zbliżone co do wartości, należy uznać, że przyczyną są różne parametry światłowodów. Przy tej metodzie ilość prób na jedno włókno nie powinna przekroczyć trzech. Jeśli nie można uzyskać wymaganej tłumienności również na innym włóknie, a różnice osiąganych tłumienności włókien są stosunkowo duże, należy sprawdzić spawarkę i starannie oczyścić elektrody zgodnie z instrukcją obsługi. Jeśli połączenie włókna można uznać za poprawne, należy umieścić na swoim miejscu osłony spoiny włókna. Ważne jest, aby ułożenie pętli zmontowanego włókna w osłonie złączowej wykonać dopiero po całkowitym ostygnięciu osłonki spawu. Po zmontowaniu i ułożeniu włókna należy ponownie sprawdzić, czy tłumienność połączenia nie uległa zmianie. Sprawdzenie należy wykonać dla fal 1310 i 1550 nm i odnotować w protokole. Dla umożliwienia bardzo dokładnego pomiaru tłumienności połączeń spawanych w złączach zaleca się prowadzić montaż na odcinku regeneratorowym w krótszych, np. 15 km odcinkach kontrolnych, na których wykonuje się pomiary kontrolne w obydwu kierunkach transmisji.

19 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Po połączeniu odcinków kontrolnych w pełny odcinek regeneratorowy należy wykonać pomiary tłumienności złączy z obydwu jego końców dla fal 1310 i 1550 nm. Do pomiarów na odcinkach krótkich należy stosować możliwie krótki impuls sygnału pomiarowego. Tłumienność połączenia mierzona dla fali 1550 nm nie może różnić się od wartości uzyskanych dla fali 1310 nm o więcej, niż 0,05 db. Jeśli ta różnica jest większa dla jakiegoś włókna, to prawdopodobną przyczyną jest nadmierne jego naprężenie lub istnienie mikrozgięć w sąsiedztwie połączenia włókna. Jeśli to zjawisko obserwuje się na wszystkich włóknach, to należy sądzić, że kabel został zbyt mocno zagięty lub ściśnięty w pobliżu złącza Wymagania na dokumentację Dokumentacja powinna zawierać informacje dotyczące każdego złącza spajanego takie jak: a) tłumienność złącza, odczytaną ze spawarki, b) tłumienność złącza zmierzoną reflektometrem dla fal 1310 nm i 1550 nm w obu kierunkach transmisji, c) barwę połączonych włókien. lub ich numery Informacje wg punktów a) i c) powinny być dołączone do dokumentacji każdego złącza kabla optotelekomunikacyjnego, natomiast informacja wg punktu b) powinna być zawarta w protokóle pomiarów montażowych i końcowych linii Złączki światłowodowe Do montażu linii światłowodowych Telefonii DIALOG S.A. wykorzystuje się złączki zgodnie z obowiązującymi dla tej operatora. Dostarczone na budowę złączki powinny mieć aktualne świadectwo homologacji. Montaż złączek powinien być wykonany ściśle według zaleceń fabrycznych Kable stacyjne Wybór rodzaju kabli stacyjnych do montażu linii światłowodowych DIALOG jest dokonywany zgodnie z obowiązującymi dla tego operatora Przełącznice światłowodowe Wymagania ogólne Wybór rodzaju przełącznic do montażu linii światłowodowych DIALOG jest dokonywany w projekcie technicznym zgodnie z wykazem materiałów obowiązującym dla tej sieci. Montaż przełącznic powinien być wykonany ściśle według zaleceń fabrycznych. Jako dokumenty powykonawcze przełącznicy powinny być przekazane jej dokumenty fabryczne, dokumenty fabryczne elementów wyposażenia oraz informacje o rozmieszczeniu zakończeń wprowadzonych kabli. Dokumenty powykonawcze przełącznicy powinny być dołączone do dokumentacji powykonawczej linii Zasady montażu i pomiarów złączy końcowych (stacyjnych) Montaż złączy światłowodowych końcowych (w stojakach przełącznic światłowodowych) powinien być wykonany metodą spajania. Poza tym należy przestrzegać, aby: kable stacyjne i złączki światłowodowe spełniały wymagania norm,

20 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 sznury optyczne zakończeniowe (pigtajle) były układane łagodnymi łukami, bez nadmiernych wygięć i załamań, i posiadały właściwe oznakowanie, wiązki sznurów optycznych były umocowane w stojaku w sposób trwały, uniemożliwiający zbędne przemieszczenie w czasie eksploatacji. Złączki światłowodowe oraz złącza końcowe na przełącznicy, a czasem też złącza przelotowe w komorze kablowej znajdują się blisko siebie i nie jest możliwe ustalenie tłumienności ich spoin przy użyciu typowych reflektometrów o czasie trwania impulsu pomiarowego 10 ns. W związku z tym dla oceny poprawności montażu zakończeń kabli światłowodowych można posłużyć się niżej opisaną metodą pomiaru sumarycznej tłumienności zakończenia kabla w obydwu kierunkach transmisji (rys 8). Zestaw przyrządów: Reflektometr, Włókno rozbiegowe o długości co najmniej 1000 m zakończone obustronnie złączkami światłowodowymi standardu FC-PC Pomiar w kierunku A Badane zakończenie linii OTK Reflektom. Włókno rozbiegowe Złączka światłowodowa Złącze końcowe Kabel Pętla Reflektom. Pomiar w kierunku B Rys. 8. Schemat pomiaru tłumienności Procedura pomiaru Sprawdzić stan zastosowanego włókna rozbiegowego, a następnie wykonać pomiary zgodnie ze schematem podanym powyżej dla fali o długości 1550 nm. Przyrząd należy nastawić zgodnie z poniższymi zaleceniami: RANGE (zasięg) - powinien być zgodny z długością badanego odcinka, IOR (współczynnik refrakcji) - dla fali 1550 nm należy ustawić zgodnie z informacją dostawcy kabla, PULSE (długość impulsu) ns Skala przyrządu powinna być ustawiona, jak następuje HORIZONTAL (poziomo) - należy dobrać skalę tak, by możliwe było pokazanie tłumienności zakończenia linii światłowodowych i ustawienie markerów na przyległych długościach odcinków (włókno rozbiegowe i kabel). VERTICAL (pionowo) - 0,5 db/działka Wynik pomiaru jest określony metodą najmniejszej sumy kwadratów (LSA).

21 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Wymaganie Tłumienność zakończenia linii światłowodowych liczona jako średnia algebraiczna z pomiarów w obu kierunkach transmisji nie powinna przekraczać 0,60 db. Dla każdej dodatkowej spoiny na zakończeniu linii światłowodowych (np. dodatkowe złącze w komorze kablowej) do podanej wyżej wartości należy dodać 0,10 db. Powyższy warunek został ustalony przy założeniu, że tłumienność złączki światłowodowej nie powinna przekraczać 0,5 db, a tłumienność złącza spajanego może osiągnąć wartość 0,10 db Wymagania transmisyjne dla zmontowanego odcinka regeneratorowego Wszystkie tory światłowodowe jednomodowe na gotowej linii powinny mieć zmierzoną tłumienność dla fal 1310 nm i 1550 nm, a następnie wyliczoną tłumienność jednostkową. Jako decydujący należy przyjmować wynik pomiaru dla fali 1550 nm. Tłumienność jednostkowa każdego toru światłowodowego (bez połączeń) nie powinna przekraczać wartości przepisanych w uzgodnionych warunkach technicznych dla kabli danej klasy, wybranej przez projektanta, w sposób umożliwiający spełnienie wymagań bilansu mocy dla danego odcinka regeneratorowego. Dla przypadków krytycznych tj. dla długich odcinków regeneratorowych należy wybierać kable zawierające światłowody wyższej klasy. Tłumienność każdego toru światłowodowego (włókien wraz z ich połączeniami) nie powinna przekraczać wartości sumy tłumienności wszystkich połączonych odcinków włókien powiększonej o tłumienność połączeń stałych i rozłącznych. Tak więc rzeczywista tłumienność toru nie powinna przekraczać wartości: a tk α k l opt + n 1 0,10 + n 0,5 [db] gdzie : a tk - tłumienność toru światłowodowego na odcinku regeneratorowym, mierzona między półzłączkami na przełącznicach sąsiednich stacji regeneratorowych, w db. α k - tłumienność jednostkowa gotowego kabla, w db/km l opt - długość optyczna kabla światłowodowego wraz z zapasami kabla i włókien w złączach, w km. n 1 - liczba złączy kabla światłowodowego na odcinku regeneratorowym n - liczba złączy światłowodowych rozłącznych na odcinku regeneratorowym Połączenia światłowodów jednomodowych powinny być tak wykonane, aby ich tłumienność nie przekroczyła wartości: - 0,10 db dla połączeń spajanych, określona jako wartość średnia (z uwzględnieniem znaków) z pomiarów w obu kierunkach transmisji, - 0,5 db dla złączy rozłączalnych, jako wartość maksymalna przyjmowana do obliczeń, a średnia wartość tej tłumienności nie powinna przekraczać 0,3 db. Dla połączeń spajanych dopuszcza się maksymalną wartość bezwzględną tłumienności połączenia 0,3 db, jeśli próby spajania nie pozwoliły na uzyskanie wartości 0,10 db, przy czym uzyskiwane wyższe wartości były prawie jednakowe. Dopuszcza się na odcinku kontrolnym (15 km) nie więcej niż tego typu połączenia

22 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 dla każdego toru pod warunkiem uwzględnienia ich obecności w bilansie mocy odcinka regeneratorowego. Tłumienność odbiciowa złączek światłowodowych (reflektancja) nie powinna być mniejsza niż 35 db. Ze względu na położenie złączek światłowodowych w pobliżu źródła światła laserowego reflektancja jest niezmiernie ważna dla prawidłowej pracy lasera, zwłaszcza przy transmisji o dużych przepływnościach. Zbyt mała tłumienność reflektancji może zakłócać pracę lasera, jak to pokazano na rys. 9. Rys. 9. Wpływ reflektancji na pracę lasera: a) impuls laserowy bez zniekształceń, b) impuls przy tłumienności reflektancji ok. 4 db,c) przy tłumienności reflektancji ok. db, d) przy tłumienności reflektancji ok. 18 db. Jak widać na rysunku dla przypadku b) moc impulsu spada o połowę i zaczynają pojawiać się w widmie dodatkowe fale. W przypadku c) moc dodatkowych fal wyraźnie wzrasta, natomiast w przypadku d) moc impulsu laserowego maleje jeszcze bardziej, a generowane widmo fal klasyfikuje laser jako wzdłużnie wielomodowy. W granicznym przypadku laser może ulec uszkodzeniu. W dążeniu do zwiększenia tłumienności reflektancji opracowano sposób zaszlifowania światłowodów w złączce np. pod kątem 8-9. (system Angle Physical Contact - APC). W takim przypadku znaczna część światła odbitego nie trafia do lasera, lecz jest tracona w płaszczu światłowodu. Tłumienność reflektancji osiągana w tym systemie wynosi db Niejednorodność tłumienności Zmiana tłumienności jednostkowej wzdłuż odcinka, pomiędzy sąsiednimi złączami światłowodowymi, nie powinna przekraczać 0,1 db/km dla fal 1310 nm i 1550 nm, na każdym dowolnie wybranym jednokilometrowym odcinku światłowodu.

23 Departament Planowania i Modelowania Sieci ZN-0/TD S.A /34 Skokowy wzrost tłumienności wywołany punktowymi wtrąceniami nie powinien być większy od 0,1 db. 4. BADANIA I POMIARY LINII ŚWIATŁOWODOWYCH 4.1. Badania wykonywane w trakcie budowy i montażu linii. Przed przystąpieniem do prac instalacyjnych i montażowych na linii kablowej wszystkie odcinki fabrykacyjne kabli należy poddać szczegółowym oględzinom zewnętrznym w celu wykrycia jakichkolwiek uszkodzeń, które mogły powstać podczas transportu lub przeładunku bębnów. Należy sprawdzić prawidłowość zabezpieczenia końców kabli przed zawilgoceniem oraz zabezpieczenia samych kabli na bębnach przed uszkodzeniami, zwracając uwagę także na wygięcia kabla o zbyt małym promieniu. W przypadkach wątpliwych, tzn. jeśli istnieje podejrzenie o niewłaściwe obchodzenie się z kablem przed dostarczeniem go na plac budowy, konieczne jest wykonanie pomiarów reflektometrycznych kabli na bębnach takich, jak przy odbiorze kabli od producenta. Na tym etapie prac konieczne jest ustalenie kolejności instalowania poszczególnych odcinków kabli, dla zachowania zgodności z projektem, zarówno co do typów kabli przeznaczonych na odpowiednie odcinki w linii, jak i co do długości odcinków instalowanych. Konieczne jest więc dokonanie alokacji odcinków fabrykacyjnych, a w razie potrzeby sprawdzenie ich długości i konstrukcji, w celu stwierdzenia zgodności z projektem technicznym. W trakcie budowy i montażu linii powinny być wykonywane niżej podane pomiary: a) Po ułożeniu kabla, a przed rozpoczęciem montażu złączy należy wykonać pomiary kontrolne potwierdzające parametry światłowodów. Pomiary należy wykonać przy pomocy reflektometru dla fali 1550 nm. b) Po wykonaniu połączeń światłowodów należy wykonać pomiary reflektometryczne z obydwu stron odcinka zmontowanego dla fal 1310 nm i 1550 nm, w celu stwierdzenia poprawności wykonanych połączeń. Dopiero po pozytywnym wyniku tych pomiarów dla wszystkich włókien światłowodowych w kablu można przystąpić do ostatecznego zamknięcia mufy złączowej. c) Po całkowitym zmontowaniu odcinka kontrolnego, dla uzyskania wykresów reflektometrycznych, należy wykonać na wszystkich włóknach pomiary reflektometryczne dla fal 1310 nm i 1550 nm, z obydwu stron odcinka. Nie spełniające wymogów spojenia, ujawnione w trakcie pomiarów należy poprawić. Wykresy reflektometryczne uzyskane po naprawieniu wadliwych spojeń należy zarejestrować na dyskietkach komputerowych i przekazać jako załączniki do dokumentacji powykonawczej. Stanowić one będą charakterystyki wzorcowe (odniesienia) wybudowanej linii. d) Po zmontowaniu i połączeniu odcinków kontrolnych w odcinek regeneratorowy należy pomiędzy przełącznicami światłowodowymi wykonać pomiary reflektometryczne jak poprzednio. Wykresy reflektometryczne należy zarejestrować na dyskietkach komputerowych i przekazać jako załączniki do dokumentacji powykonawczej. Stanowić one będą charakterystyki wzorcowe (odniesienia) wybudowanej linii. Poza tym należy wykonać na odcinku regeneratorowym: