GMP w wytwarzaniu produktu chemicznego

Transkrypt

1 GMP w wytwarzaniu produktu chemicznego

2 Good Manufacturing Practice - GMP Good Manufacturing Practice - GMP (Dobra Praktyka Wytwarzania/Produkcji) połączenie efektywnych procedur produkcyjnych oraz skutecznej kontroli i nadzoru produkcji gwarantujące powtarzalność i jednorodność wyrobu

3 Good Manufacturing Practice - GMP GMP Dobra Praktyka Wytwarzania Prawo farmaceutyczne Ustawa z dn z póź. zm. (Dyrektywa UE 91/356/EWG) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania

4 Good Manufacturing Practice - GMP GMP Dobra Praktyka Produkcji Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dn (Dyrektywa UE 93/43/EWG) Norma PN EN ISO 22000: System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności - Wymagania dla wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego Ustawa o kosmetykach z dn r. Norma PN EN ISO 22716:2007 Kosmetyki. GMP Przewodnik Dobrych Praktyk Produkcji

5 Good Manufacturing Practice - GMP Początek wprowadzenia GMP amerykański przemysł farmaceutyczny (przełom 60 i 70 lat XX wieku) GMP jest obowiązkowe w przemyśle farmaceutycznym chemicznym produkującym na potrzeby farmacji spożywczym kosmetycznym

6 Good Manufacturing Practice - GMP Nadrzędnym celem systemu GMP jest zapewnienie bezpieczeństwa i identyfikowalności produkowanych wyrobów. Co nie zostało zapisane nie zostało wykonane

7 Good Manufacturing Practice - GMP Dekalog GMP 1. Upewnij się czy posiadasz wymagane procedury i instrukcje 2. Postępuj dokładnie wg instrukcji. Jeśli czegoś nie rozumiesz, pytaj przełożonych lub sięgnij do dokumentacji 3. Upewnij się, że pracujesz z właściwym surowcem lub półproduktem 4. Upewnij się czy stan techniczny urządzeń i sprzętu jest odpowiedni 5. Maksymalnie ogranicz ryzyko zanieczyszczenia produktu, pomieszczeń, sprzętu, urządzeń

8 Good Manufacturing Practice - GMP Dekalog GMP 6. Bądź uważny, przeciwdziałaj błędom 7. Zgłaszaj kierownictwu wszelkie nieprawidłowości i odchylenia od parametrów procesu 8. Dbaj o higienę, utrzymuj swoje stanowisko w czystości i porządku 9. Dokładnie zapisuj wszystkie parametry procesu 10. Przyjmij na siebie odpowiedzialność za to co robisz

9 Dobra Praktyka... Dobra Praktyka Laboratoryjna (GLP) prowadzenie badań, wykonywanie analizy Dobra Praktyka Higieniczna (GHP) procedury zachowania czystości i higieny Dobra Praktyka Inżynierska (GEP) projektowanie instalacji, pomieszczeń Dobra Praktyka Rolnicza (GAP) - Dobra Praktyka Dystrybucji (GDP) - Dobra Praktyka Transportu (GTP) -

10 GMP w przemyśle farmaceutycznym Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania. Część I Podstawowe wymagania dla produktów leczniczych.

11 GMP w przemyśle farmaceutycznym Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF) Wydaje zezwolenie na wytwarzanie lub import produktów leczniczych Nadzoruje proces wytwarzania produktów leczniczych Zezwolenie na wytwarzanie produktu leczniczego konieczny certyfikat GMP dla procesów wytwarzania

12 GMP w przemyśle farmaceutycznym Za jakość stosowanych materiałów wyjściowych, opakowań i innych materiałów pomocniczych w produkcji produktów leczniczych odpowiedzialny jest właściciel produktu firma farmaceutyczna.

13 Regulacje prawne dot. GMP w przemyśle chemicznym Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 1 X 2008 r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania część II Podstawowe wymagania dla substancji czynnych używanych jako materiały wyjściowe

14 Firmy produkujące na potrzeby przemysłu farmaceutycznego mają obowiązek prawny stosować wymagania GMP w procesach wytwarzania Certyfikacja systemu GMP dla tych firm jest dobrowolna Główny Inspektorat Farmaceutyczny posiada uprawnienia do wystawiania certyfikatów GMP

15 Personel (zasoby ludzkie) Wymagania zgodne z wymaganiami normy ISO 9001 Wymagania dodatkowe: - przestrzeganie zasad higieny osobistej i zdrowotnej - specyficzne procedury stosowania odzieży ochronnej - organizacji ruchu osób i materiałów - ograniczanie kontaktu z produktami - rejestr konsultantów

16 Najważniejsze odpowiedzialności przypisane są do stanowisk: Kierownika Działu Zapewnienia Jakości oraz Kierownika Produkcji

17 Dokumentacja systemu GMP Dokumentacja Główna Wytwórni (SMF) Główny Plan Walidacji (VMP) Plan Higieny (PH) Przeglądy Jakości Produktu (PQR) Udokumentowane pisemne procedury ok. 80 i zapisy określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia

18 Dokumentacja produkcji Instrukcje technologiczne Raporty produkcji serii Specyfikacje surowców, produktów pośrednich wyrobów gotowych i opakowań Instrukcje operacyjne i instrukcje obsługi

19 Najważniejsze zapisy GMP - dotyczące surowców, produktów pośrednich, materiałów opakowaniowych i substancji czynnych - z kontroli laboratoryjnej - z czyszczenia i użytkowania sprzętu i pomieszczeń - ze sprawdzania i wzorcowania AKP - z badań stabilności

20 Zarządzanie materiałami Materiały zgodne ze specyfikacją od kwalifikowanych dostawców Materiał oznakowany etykietą informacyjną oraz z określonym statusem Dostawa zwolniona do użycia przez Dział Jakości Oznakowane opakowania z których pobrano próby

21 Magazynowanie Wydzielone obszary kwarantanny materiałów zwolnionych materiałów odrzuconych

22 Produkcja i kontrola procesu Operacje produkcyjne Naważanie surowców w warunkach nie wpływających na ich jakość Operacje krytyczne wykonywane pod nadzorem drugiej osoby Każde odchylenie powinno być opisane i wyjaśnienie Każde urządzenie/instalacja powinna posiadać etykietę statusu

23 Produkcja i kontrola procesu Mieszanie serii Tylko serie spełniające wymagania specyfikacji wyrobu Seria po zmieszaniu ponowne badanie zgodności ze specyfikacją Udokumentowane (w raporcie serii informacje dot. mieszania) Termin powtórnego badania na podstawie daty produkcji najstarszej serii

24 Produkcja i kontrola procesu Kontrola międzyoperacyjna (IPC) Ustalone kryteria akceptacji i zasady prowadzenia kontroli procesu Kontrola procesu etapów krytycznych zatwierdzona przez Dział Jakości Pobieranie prób wg procedury zapewniającej integralności próbek Badanie, monitorowanie lub regulowanie procesu nie może być przyczyną wyrobu niezgodnego

25 Produkcja i kontrola procesu Kontrole laboratoryjne Procedury pobierania próbek zapewniające ich jednorodność i reprezentatywność Analiza wszystkich odchyleń (wynik niezgodny, powtórne pobranie próbki, zmiana wzorca lub aparatury) Nadzór nad odczynnikami i wzorcami stosowanymi do analiz

26 Badanie produktów pośrednich i substancji czynnych Dla każdej substancji czynnej - Badanie potwierdzające tożsamość substancji i jej struktury - Profil zanieczyszczeń (zidentyfikowane i niezidentyfikowane z podziałem na: organiczne, nieorganiczne, rozpuszczalniki oraz zanieczyszczenia mikrobiologiczne i genotoksyczne).

27 Certyfikat jakości Identyfikacja serii nazwę substancji numer i wielkość serii datę produkcji, datę zwolnienia, datę ważności/powtórnego badania Identyfikacja wytwórcy

28 Certyfikat jakości Wartości liczbowe uzyskanych wyników analiz z kryteriami akceptacji potwierdzenia tożsamości badania czystości substancji własności fizycznych Podpis osoby uprawnionej do zwolnienia wyrobu

29 Nadzór nad etykietami Ograniczenie dostępu do etykiet Rozliczania etykiet wydrukowanych, wydanych i zużytych do oznakowania opakowań Podwójna kontrola zgodności wydruku na etykietach z zapisami w dokumentach produkcyjnych. Raport serii powinien zawierać przykładową etykietę

30 Pakowanie i etykietowanie Pakowanie w pomieszczeniach o kontrolowanym środowisku Tylko jedna substancja pakowana w tym samym czasie w jednym pomieszczeniu Pojemniki zaplombowane, tak aby uszkodzenie plomby było widoczne Prowadzenie zapisów z operacji pakowania i etykietowania Etykieta zawiera: nazwę i adres producenta, nazwę substancji, numer serii, ilość, warunki transportu i przechowywania

31 Transport i dystrybucja Wysyłka tylko po zwolnieniu przez Dział Jakości Warunki transportu nie mogą wpływać negatywnie na jakość substancji Wytwórca zapewnia przestrzeganie zalecanych warunków transportu Ewidencja odbiorców na wypadek konieczności wycofania serii z obrotu

32 Badania stabilności Wyniki badań stabilności są jedyną podstawą do określenia terminu powtórnego badania / terminu ważności Program Badań Stabilności Badania krótkoterminowe określają warunki przechowywania bez zmiany jakości Badania długoterminowe określają czas przechowywania bez zmiany jakości

33 Badania stabilności Pierwsze trzy serie przeznaczone do celów handlowych Ciągłe potwierdzania stabilności produkowanych wyrobów

34 Termin ważności i termin ponownego badania Termin ważności dawniej stosowano dla substancji, których zgodność z wymaganiami potwierdzono po co najmniej dwóch lat od daty produkcji Obecnie stosuje się termin ponownego badania

35 Próby archiwalne Obowiązek przechowywania próbek archiwalnych przez okres co najmniej trzech lat od daty ważności/powtórnego badania Wielkość próbek archiwalnych wystarczająca do co najmniej dwóch kompletów analiz wymaganych przez specyfikację

36 Kontrola zmian Dział Jakości planuje, ocenia i zatwierdza zmiany zagadnień objętych wymaganiami GMP Klasyfikacja zmian w zależności od wpływu na jakość substancji: drobne i istotne Jeśli zmiany mogą wpływać na jakość substancji wytwórca informuje odbiorcę o wprowadzeniu zmian

37 Kontrola odchyleń Narzędzie kontroli procesów Analiza przyczyn odchyleń może być podstawą do doskonalenia procesu Zapis w chwili wykrycia w formularzu z realizacji procesu

38 Wyrób niezgodny ze specyfikacją Przetworzenie Przerobienie Zniszczenie

39 Wyrób niezgodny ze specyfikacją Przetworzenie Nie zmieniona droga syntezy i metody oczyszczania substancji czynnej (Powtórzenie rutynowego etapu procesu) Wyrób o powtarzalnym profilu zanieczyszczeń.

40 Wyrób niezgodny ze specyfikacją Przerobienie Zastosowanie innej metodyki postępowania (inna metoda oczyszczania, dodatkowa reakcja chemiczna, inny sposób prowadzenia procesu) Produkt po przerobieniu rozszerzone badania i testy (sprawdzenie profilu zanieczyszczeń) jeśli zmiana profilu zanieczyszczeń wykonanie badań stabilności przed zwolnieniem do obrotu.

41 Reklamacje Rejestrowanie zgłoszeń związanych z jakością substancji: Nazwę i adres składającego reklamację (nazwisko i numer telefonu) Charakter reklamacji (łącznie z nazwą i numer serii substancji czynnej) Datę przyjęcia reklamacji Opis wstępnie podjętych działań wyjaśniających Opis wszystkich podjętych kolejnych działań Odpowiedź wysłaną przez producenta do składającego reklamację Końcową decyzję dotyczącą serii substancji czynnej Analiza przyczyny reklamacji (trendy, działania korygujące)

42 Wycofanie wyrobu z obrotu Procedura postępowania po wykryciu niezgodności zagrażających życiu lub zdrowiu użytkowników wyrobu wprowadzonego na rynek Określa odpowiedzialności za informowanie odbiorców, władz lokalnych, państwowych lub międzynarodowych

43 GMP w przemyśle kosmetycznym Ustawa o kosmetykach z dn r. Pełną odpowiedzialność za jakość kosmetyku i wszelkie możliwe skutki jego stosowania ponosi producent

44 GMP w przemyśle kosmetycznym Spełnianie wymagań GMP w wytwarzaniu kosmetyków kontrolowane jest przez Państwową Inspekcję Sanitarną Obowiązek zgłoszenia każdego produktu kosmetycznego do rejestru Głównego Inspektora Sanitarnego

45 ISO/GMP w przemyśle kosmetycznym Norma PN EN ISO 22716:2009 Kosmetyki Przewodnik GMP 1. Personel 2. Pomieszczenia 3. Wyposażenia 4. Materiały wyjściowe i opakowaniowe 5. Produkcja 6. Laboratorium kontrola jakości 7. Odpady 8. Kooperacja 9. Reklamacje i wycofanie z obrotu 10.Audyty wewnętrzne 11.Dokumentacja

46 GHP w przemyśle spożywczym Good Hygiene Practice (GHP, Dobra Praktyka Higieniczna) Utrzymanie odpowiedniej kontroli higieny środowiska pracy i procesów technologicznych w firmach branży żywnościowej

47 Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli Weryfikacja spełnienia wymagań GMP/GHP/HACCP w przemyśle spożywczym prowadzona jest przez Państwową Inspekcję Sanitarną i Inspekcję Weterynaryjną

48 Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli GMP/GHP w produkcji i obrocie żywnością jest obligatoryjne GMP/GHP jest podstawą do wprowadzenia systemu Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli (Hazard Analysis and Critical Control Point HACCP) HACCP GMP GHP

49 Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli System HACCP Powstanie USA lata 60-tych (program kosmicznych lotów załogowych) Identyfikacja występujących zagrożeń (biologicznych, chemicznych, fizycznych) i określenie metod ich uniknięcia Wymagany przez Ustawę o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dn

50 Analiza Ryzyka i Krytyczne Punkty Kontroli 7 zasad systemu HACCP 1. Identyfikacja zagrożeń i prawdopodobieństwo ich wystąpienia 2. Określenie krytycznych punktów kontroli (KPK) 3. Ustalenie wartości krytycznych dla wszystkich KPK 4. Wprowadzenie systemu monitorowania KPK 5. Określenie działań korygujących 6. Ustalenie procedur weryfikacji systemu 7. Prowadzenie dokumentacji (procedury, zapisy)

51 ISO w przemyśle spożywczym Norma ISO dla systemu HACCP ISO 22000:2005 (PN EN ISO 22000:2006) System zarządzania bezpieczeństwem żywności Wymagania dla każdej organizacji należącej do łańcucha żywnościowego.

52 ISO w przemyśle spożywczym Elementy zapewniające bezpieczeństwo w łańcuchu żywnościowym (wg ISO 22000) Wzajemna komunikacja (wewnętrzna i zewnętrzna) Zarządzanie systemem Programy podstawowe (GMP, GHP, GAP, GDP, GTP) Zasady HACCP oparte na Codex Alimentarius

53 Podsumowanie 1. W jakich gałęziach przemysłu systemy GMP są obowiązkowe? 2. Jakie instytucje kontrolują spełnianie wymagań GMP w przemyśle spożywczym? 3. Na kim spoczywa obowiązek kontroli warunków wytwarzania materiałów wyjściowych dla przemysłu farmaceutycznego? 4. Co to jest GMP. 5. Na kim spoczywają najważniejsze odpowiedzialności w systemie GMP? 6. Co składa się na dokumentację produkcji w systemie GMP? 7. Na czym polega wg GMP przetworzenie wyrobu niezgodnego ze specyfikacją? 8. Na czym polega wg GMP przerobienie wyrobu niezgodnego ze specyfikacją? 9. Czy mieszanie serii substancji czynnej jest dopuszczalne wg GMP? 10. Jakiego rodzaju informacje powinny znajdować się w certyfikacie jakości wystawianym przez producenta substancji czynnej? 11. Na czym polega wg GMP nadzór nad etykietami substancji czynnej? 12. Co to jest system HACCP? 13. Podaj zasady systemu HACCP. 14. Podaj numer i tytuł normy ISO dla systemu HACCP.

54 Dziękuję za uwagę