PROGRAM NAUCZANIA Budowa i naprawa silników spalinowych Budowa i naprawa silników spalinowych Szczegółowe cele kształcenia



Podobne dokumenty
Wymagania edukacyjne Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych

1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników

2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych

1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych

3.1. Budowa pojazdu samochodowego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Poziom wymagań programowych

Silniki pojazdów samochodowych : podręcznik do nauki zawodu Technik pojazdów samochodowych / aut. Richard Fischer [et al.].

PRAKTYKA ZAWODOWA TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH. Praktyka zawodowa

NAPRAWA. 1) lokalizuje uszkodzenia zespołów i podzespołów pojazdów samochodowych na podstawie pomiarów i wyników badań diagnostycznych;

Pytania na egzamin dyplomowy specjalność SiC

Mechanika i Budowa Maszyn Studia pierwszego stopnia

DIAGNOSTYKA. 1. Diagnozowanie podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych. Uczeń:

Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów Wprowadzenie... 13

SPECJALIZACJA BUDOWA SILNIKÓW SPALINOWYCH Z MECHATRONIKĄ

PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ Technik pojazdów samochodowych

PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi:

technik mechanik kwalifikacji M.18. Numer ewidencyjny w wykazie podręczników MEN: 56/2015 Od autorów 9 1. Wiadomości wstępne

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Spis treści. I. Wprowadzenie do naprawy zespołów i podzespołów pojazdów samochodowych

Karta (sylabus) przedmiotu

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Wymagania edukacyjne

Tabela efektów kształcenia. Kształcenie zawodowe teoretyczne

Zawód: Mechanik Pojazdów Samochodowych

Praktyki zawodowe Technik pojazdów samochodowych

(wersja anglojęzyczna): CONSTRUCTION AND EXPLOITATION OF COMBUSTION ENGINES

Moduł Z9 Praktyka zawodowa

PROGRAM PRZYGOTOWANY DLA PROWADZENIA STAŻU W GRUPIE ZAWODÓW MECHANICZNYCH

1. BADANIA DIAGNOSTYCZNE POJAZDU NA HAMOWNI PODWOZIOWEJ

PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ TECHNIKUM

PROGRAM PRAKTYKI ZAWODOWEJ

Transport I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) studia niestacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne)

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: SEN EW-s Punkty ECTS: 5. Kierunek: Energetyka Specjalność: Energetyka wodorowa

Mechanika i Budowa Maszyn II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Od autora 10 Bezpieczeństwo i higiena pracy podczas napraw pojazdów samochodowych Zasady bhp w zakładach naprawy pojazdów 11 1.

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH (Klasa 3 TPS)

SPIS TREŚCI. Przedmowa... 8

Właściwy silnik do każdego zastosowania _BlueEfficiencyPower_Polnisch_Schrift_in_Pfade.indd :55:33

Program praktyki zawodowej Praktyka zawodowa 311[07] - technik elektronik

Przedmiotowy System Oceniania

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Opracowano na podstawie dokumentu z dnia 7 lutego 2012 r.

Klasa I II III. Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne. Liczba godzin tygodniowo. II semestr. II semestr. II semestr. I semestr. I semestr.

Przykładowy szkolny plan nauczania*

PROGRAM DODATKOWEGO MODUŁU KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRAKTYCZNEGO DLA ZAWODU MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH PRAKTYKA

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 2 W OTWOCKU ul. Pułaskiego Otwock tel

Naprawa samochodów Fiat 126P / Zbigniew Klimecki, Józef Zembowicz. Wyd. 28 (dodr.). Warszawa, Spis treści

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

Rok akademicki: 2030/2031 Kod: SEN US-s Punkty ECTS: 5. Kierunek: Energetyka Specjalność: Urządzenia, sieci i systemy elektroenergetyczne

ISBN

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: STC TP-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Technologia paliw

opracował: dr Bolesław Kiczma Uniwersytet Opolski

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Technikum - 4-letni okres nauczania /1/

3. Kwalifikacje uzyskiwane w wyniku kształcenia: Kwalifikacja 1: MG.18. Diagnozowanie i naprawa podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych.

STANDARD PRAKTYKI ZAWODOWEJ DLA TECHNIKA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH Nr 311[52]

SZCZEGÓŁOWE WARUNKI I SPOSOBY OCENIANIA WEWNĄTRZSZKOLNEGO UCZNIÓW Z PRZEDMIOTU URZĄDZENIA I SYSTEMY MECHATRONICZNE

PRZYKŁADOWY SZKOLNY PLAN NAUCZANIA PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Technik pojazdów samochodowych

II semestr. I semestr. I semestr

Kierunek: Mechanika i budowa maszyn

/1/ /2/ Klasa I II III

Dalsze informacje na temat przyporządkowania i obowiązywnania planu konserwacji: patrz Okólnik techniczny (TR) 2167

AKADEMIA MORSKA w GDYNI WYDZIAŁ MECHANICZNY

Kompetentni nauczyciele kształcenia zawodowego branży motoryzacyjnej. Program praktyk w zakresie DIAGNOSTYKA UKŁADÓW POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

Instytut Transportu, Silników Spalinowych i Ekologii

Nr programu : nauczyciel : Jan Żarów

Numery identyfikacyjne i zakup części zamiennych Bezpieczeństwo przede wszystkim! Sprawdzenie skutera przed jazdą Rozdział 1 Obsługa codzienna

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: MECHANIK MOTOCYKLOWY

2.Informacje dodatkowe : Szkolenie w zakresie obsługi programu serwisowego dla warsztatu samochodowego AUTODATA

Kompetentni nauczyciele kształcenia zawodowego branży motoryzacyjnej. Program praktyk w zakresie ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

Przedmiotowy system oceniania w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych dla przedmiotów zawodowych elektrycznych klasy I,II i III ZSZ

Zespół Szkół Nr 1 im. Stanisława Staszica w Olkuszu WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA

Kierunek: Mechanika i budowa maszyn

4118 (76,9%) 3538 (85,7%) Tabela 1. Wyniki egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych

Klasa I II III. Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne. Liczba godzin nauczania. Liczba godzin tygodniowo. II semestr. II semestr. II semestr.

Pracownia Urządzeń i Systemów Mechatronicznych

Przykładowy szkolny plan nauczania* Technikum - : Technik pojazdów samochodowych; K.1. K.2. K.3. III Przedmioty ogólnokształcące

Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego

Instrukcja dla Opiekuna stażu

TECHNIK AUTOMATYK

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

SPIS TREŚCI 2. APARATURA PALIWOWA FIRMY BOSCH. :.,.. " 60

specjalność samochody i ciągniki

TECHNIK POJZADÓW SAMOCHODOWYCH (Klasa 4 TPS)

Charakterystyka zawodu

Centrum Szkoleniowe WSOP

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia I stopnia. Ekologiczne aspekty transportu Rodzaj przedmiotu: Język polski.

Zespół Szkół Mechanicznych Centrum Kształcenia Praktycznego Nr 2 im Św. Józefa w Białymstoku

Charakterystyka zawodu

Kompetentni nauczyciele kształcenia zawodowego branży motoryzacyjnej. Program praktyk w zakresie ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

KONSPEKT ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH

SILNIKI POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

Spis treści. 1. Badanie układu samodiagnostyki w silniku benzynowym typu Struktura systemu sterowania silnikiem benzynowym typu

Cena netto (zł) za osobę. Czas trwania. Kod. Nazwa szkolenia Zakres tematyczny. Terminy

Przy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej.

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: ELEKTROMECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE

Program praktyk nauczycieli. i instruktorów kształcenia zawodowego

I. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU

Transkrypt:

PROGRAM NAUCZANIA Przedmiot specjalizujący: Budowa i naprawa silników spalinowych Szkoła: Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zawód: Mechanik pojazdów samochodowych Podstawa prawna: 1. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych 723[04] 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89. poz. 730) Budowa i naprawa silników spalinowych - zajęcia teoretyczne. Zajęcia specjalizujące mają na celu rozwinięcie i uzupełnienie w końcowym etapie kształcenia, wiedzy i umiejętności ukierunkowanej na specjalizację silniki spalinowe. Na ten cel przewidziano zgodnie z szkolnym planem nauczania 3 godz. zajęć teoretycznych i 7 godzin zajęć praktycznych tygodniowo w cyklu kształcenia. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: Rozróżniać podstawowe elementy tłokowego silnika spalinowego oraz określić ich funkcje, wyjaśnić zjawiska zachodzące podczas pracy silnika spalinowego, wyjaśnić zasadę działania silników czterosuwowego i dwusuwowego, klasyfikować silniki stosowane do napędu pojazdów samochodowych, zinterpretować parametry pracy silnika spalinowego, scharakteryzować materiały konstrukcyjne stosowane do wytwarzania elementów silnika tłokowego, scharakteryzować nowoczesne procesy technologiczne części składowych silnika, scharakteryzować materiały stosowane w eksploatacji silnika, określić zależności kinematyczne i dynamiczne zachodzące w mechanizmach układów silnika, wyjaśnić zasadę działania układów silnika tłokowego, scharakteryzować budowę elementów układu silnika tłokowego, scharakteryzować rodzaje paliw stosowanych do zasilania silników, scharakteryzować proces spalania w silnikach z zapłonem iskrowym i samoczynnym, sklasyfikować układy zasilania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym, określić sposoby ograniczania emisji składników toksycznych przez silniki spalinowe,

scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania układów zasilania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym, scharakteryzować kierunki rozwoju konstrukcji silników spalinowych, określić zakres czynności obsługowych silnika, scharakteryzować metody badań stosowanych do określenia stanu technicznego silnika, dobrać metody weryfikacji elementów silnika, określić sposoby naprawy części silnika, scharakteryzować narzędzia, przyrządy i urządzenia stosowane podczas obsługi, diagnostyki i naprawy silnika, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz ochrony środowiska w trakcie eksploatacji i naprawy silników. Materiał nauczania 1. Podstawowe wiadomości o silnikach spalinowych. Rys historyczny rozwoju silników spalinowych. Klasyfikacja silników tłokowych. Ogólny układ konstrukcyjny silnika tłokowego. Parametry konstrukcyjne silnika. Stopień sprężania. Zasada działania silnika czterosuwowego i dwusuwowego. Wykres indykatorowy silnika. Fazy rozrządu silnika czterosuwowego. Doładowanie silników. analiza budowy silnika na podstawie dokumentacji konstrukcyjnej, obliczanie stopnia sprężenia silnika, porównywanie wykresów faz rozrządu na podstawie dokumentacji technicznej, 2. Proces spalania w silnikach. Rodzaje paliw silnikowych i ich własności. Teoria spalania. Współczynnik nadmiaru powietrza. Przebieg spalania w silniku z zapłonem iskrowym. Spalanie stukowe, zapłon powierzchniowy. Komory spalania w silniku z zapłonem iskrowym. Przebieg spalania w silniku z zapłonem samoczynnym. Komory spalania w silniku z zapłonem samoczynnym. Skład spalin. Toksyczność spalin silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym. porównywanie właściwości paliw silnikowych, analiza procesu przebiegu spalania w silnikach z zapłonem iskrowym i samoczynnym, rozpoznawanie komór spalania w silnikach, charakteryzowanie toksycznych składników spalin, porównywanie składu spalin w zależności od rodzaju mieszanki palnej. 3. Parametry pracy silnika.

Prędkość obrotowa. Moment obrotowy. Moc silnika. Średnie ciśnienie użyteczne. Zużycie paliwa. Sprawność silnika. Hamownia silnikowa. Charakterystyka eksploatacyjna silnika. porównywanie podstawowych elementów pracy silnika na podstawie dokumentacji technicznej, analiza charakterystyki eksploatacyjnej silnika. 4. Układ korbowy. Kinematyka mechanizmu korbowego. Siły działające na mechanizm korbowy. Wyrównoważenie silnika. Nierównomierność biegu silnika. Rozwiązania konstrukcyjne układu korbowego. Konstrukcja elementów układu korbowego. Weryfikacja elementów układu korbowego. Metody naprawy elementów układu korbowego. charakteryzowanie sił działających w układzie korbowym, rozpoznawanie konstrukcji układu korbowego silnika, identyfikacja elementów układu korbowego, określanie sposobu weryfikacji wału korbowego, określanie właściwości materiałów stosowanych do wytwarzania elementów układu korbowego, 5. Układ rozrządu. Rozwiązania konstrukcyjne układów rozrządu. Zadania układu rozrządu. Sposoby napędu wałka rozrządu. Dynamika układu rozrządu. Materiały stosowane na elementy układu rozrządu. Konstrukcja elementów układu rozrządu. Regulacja luzu zaworowego. Weryfikacja elementów układu rozrządu. Kierunki rozwoju układów rozrządu. rozpoznawanie konstrukcji układów rozrządu silnika, określanie właściwości materiałów stosowanych do budowy zaworów, wyznaczanie charakterystyki sprężyn zaworowych, określanie sposobów naprawy zaworów, planowanie operacji dotyczących wymiany elementów napędu wałka rozrządu. 6. Kadłuby i głowice. Elementy konstrukcyjne kadłuba. Kadłuby i głowice silników chłodzonych cieczą. Kadłuby i głowice silników chłodzonych powietrzem. Materiały stosowane w konstrukcji kadłubów i głowic. Procesy technologiczne kadłubów silnika. Zasady dokręcania śrub mocujących

głowice. Weryfikacja kadłuba i głowicy. Naprawa głowicy i kadłuba silnika. Pomiar ciśnienia sprężania w cylindrach. rozróżnianie konstrukcji kadłubów chłodzonych cieczą, charakteryzowanie materiałów stosowanych do budowy kadłubów silnika, określanie zasady dokręcania głowicy po naprawie, ustalanie wymiarów naprawczych cylindrów, określanie operacji związanych z pomiarem ciśnienia sprężania w cylindrach silnika, określanie sposobu naprawy głowicy. 7. Układy zasilania silników z zapłonem iskrowym. Zbiorniki paliw ciekłych. Układ pochłaniania par paliwa. Pompy zasilające silników z zapłonem iskrowym. Gaźnikowy układ zasilania. Urządzenia pomocnicze gaźnika. Układy wtryskowe benzyny o sterowaniu mechanicznym. Układy wtryskowe benzyny o sterowaniu elektronicznym. Elektroniczne jednopunktowe układy wtrysku benzyny. Zintegrowane systemy sterowania silnika typu Motronic. Układ wtrysku bezpośredniego benzyny. Gazowy układ zasilania. Elementy układów wtryskowych benzyny. Czujniki układów wtryskowych. Analiza spalin. porównywanie budowy i działania układu wtrysku jedno- i wielopunktowego, rozpoznawanie elementów układu wtrysku benzyny, charakteryzowanie czujników stosowanych w elektronicznych systemach wtrysku benzyny, określanie czynności obsługowych układu zasilania silników z zapłonem iskrowym, planowanie czynności dotyczących wykonania analizy spalin silnika. 8. Układy zasilania silników z zapłonem samoczynnym. Zadania układu zasilania silnika z zapłonem samoczynnym. Klasyfikacja układu zasilania. Budowa rzędowej pompy wtryskowej. Rozdzielaczowe pompy wtryskowe VE, DPA. Regulatory prędkości obrotowej. Wtryskiwacze paliwa. Układ zasilania z pompowtryskiwaczem. Elektronicznie sterowane układy zasilania silników z zapłonem samoczynnym. Układ wtryskowy common rail (CR). Obsługa układu zasilania silnika z zapłonem samoczynnym. Metody badań pomp wtryskowych i wtryskiwaczy paliwa. Kontrola zadymienia spalin. analiza pracy rzędowej pompy wtryskowej, charakteryzowanie układów zasilania silnika z zapłonem samoczynnym, określanie sposobu działania wtryskiwaczy mechanicznych,

analiza pracy rzędowej pompy wtryskowej, planowanie operacji dotyczących kontroli zadymienia spalin. 9. Układ chłodzenia. Sposoby chłodzenia silników. Układ chłodzenia silnika cieczą. Elementy pośredniego układu chłodzenia. Powietrzny układ chłodzenia silnika i jego elementy. Regulacja intensywności chłodzenia silnika. Obsługa układu chłodzenia silnika. porównywanie pośredniego i bezpośredniego układu chłodzenia, analiza pracy termostatu, planowanie czynności obsługowych układu chłodzenia, określanie sposobów regulacji intensywności chłodzenia, określanie metod naprawy chłodnicy. 10. Układ smarowania. Sposoby smarowania silników. Klasyfikacja olejów silnikowych. Obiegowy wymuszony układ smarowania silnika. Elementy układu smarowania silnika. Filtry oleju. Chłodzenie oleju silnikowego. Obsługa układu smarowania silnika. rozpoznawanie olejów silnikowych na podstawie oznaczeń, identyfikowanie elementów układu smarowania silnika, planowanie operacji dotyczących wymiany oleju w silniku, ocena stanu technicznego elementów silnika na podstawie pomiaru ciśnienia oleju. 11. Układy dolotowe i wylotowe. Konstrukcja układu dolotowego. System recyrkulacji spalin. Doładowanie mechaniczne silnika. Turbodoładowanie silników. Filtry powietrza. Konstrukcja układu wylotowego silnika. Tłumiki wylotu spalin. Reaktory katalityczne silników z zapłonem iskrowym. Układy oczyszczania spalin silnika z zapłonem samoczynnym. rozróżnianie tłumików wylotu spalin, określanie warunków eksploatacji samochodu wyposażonego w reaktor katalityczny, wyjaśnienie zasady działania turbosprężarki. 12. Napędy alternatywne układów samochodowych.

Zasada działania hybrydowego układu napędowego. Rozmieszczenie elementów hybrydowego zespołu napędowego w samochodzie. Akumulator hybrydowego zespołu napędowego. Wady i zalety napędu hybrydowego. Inne alternatywne napędy pojazdów samochodowych. porównywanie rozwiązań konstrukcyjnych napędów hybrydowych, wyjaśnianie zasady działania napędów hybrydowych. Środki dydaktyczne Modele i eksponaty silników. Modele, eksponaty układów i elementów silnika. Dokumentacja konstrukcyjna silników. Dokumentacja techniczno-obsługowa silników. Materiały eksploatacyjne silników. Katalogi części zamiennych elementów silników. Filmy, prezentacje multimedialne z zakresu budowy, obsługi i naprawy silników. Tablice poglądowe ilustrujące budowę oraz zasadę działania silnika. Uwagi o realizacji Podstawowym celem realizacji programu z przedmiotu specjalizującego budowa i naprawa silników spalinowych realizowanego w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych w ZSZ jest zapoznanie uczniów z budową, zasadami działania, obsługą, diagnostyką i naprawą silników spalinowych, stosowanych do napędu pojazdów samochodowych. Na ten cel przewidziano zgodnie ze szkolnym planem nauczania 3 godziny zajęć teoretycznych i 7 godzin zajęć praktycznych tygodniowo w cyklu kształcenia. W trakcie realizacji programu istotna jest korelacja z innymi przedmiotami nauczania. Program stanowi podstawę do realizacji treści kształcenia z zajęć praktycznych specjalizujących dotyczących metod obsługi, diagnostyki i naprawy silników spalinowych. W procesie nauczania należy odwoływać się do wiadomości i umiejętności uczniów uzyskanych w wyniku realizacji programu z przedmiotów: eksploatacja pojazdów samochodowych, konstrukcja pojazdów samochodowych. Program nauczania proponuje się realizować metodą opisu i wyjaśnienia w połączeniu z pokazem, a także metodą dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń, wskazane jest również użycie środków dydaktycznych ułatwiających uczniom zrozumienie realizowanej tematyki. Podczas realizacji programu należy podawać przykłady typowych rozwiązań konstrukcyjnych silników oraz stosowanego sprzętu diagnostycznego. Należy przeprowadzać dużą ilość pokazów i ćwiczeń z wykorzystaniem rzeczywistych elementów silników, materiałów w postaci plansz, rysunków i materiałów multimedialnych. W trakcie realizacji programu trzeba zwracać uwagę na stopień trudności ćwiczeń oraz możliwości percepcyjnych uczniów. Szczególną uwagę należy zwrócić na realizację treści programowych trudnych do realizacji przez uczniów. Do takich treści należy zaliczyć: mechanikę układu korbowego, działanie wtryskowych układów zasilania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym.

Istotną tematyką programową jest wpływ układów zasilania na przebieg procesu spalania, dynamikę i ekonomiczność silnika, oraz zanieczyszczenie środowiska. Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów tematycznych: Lp. Działy tematyczne Orientacyjna liczba godzin 1. Podstawowe wiadomości o silnikach 5 2. Proces spalania w silnikach 10 3. Parametry pracy silnika, charakterystyka silnika 5 4. Układ korbowy 10 5. Układ rozrządu 8 6. Kadłuby i głowice 6 7. Układ zasilania silników z zapłonem iskrowym 18 8. Układy zasilania silników z zapłonem samoczynnym 20 9. Układ chłodzenia 6 10. Układ smarowania 8 11. Układy dolotowe i wylotowe 6 12. Napędy alternatywne pojazdów samochodowych 6 Razem 108 Podział godzin dotyczy realizacji programu w zasadniczej szkole zawodowej dla młodzieży i młodocianych pracowników pobierających naukę w szkole. Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych ma charakter orientacyjny. Dział podstawowe wiadomości o silnikach ma charakter wprowadzający do przedmiotu. Uczniowie poznają historię rozwoju silników stosowanych do napędu pojazdów samochodowych, ich klasyfikację, zasadę działania. Realizację treści należy skoncentrować na silnikach czterosuwowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym. Podczas realizacji działu proces spalania w silnikach uczniowie poznają przebieg procesu spalania w silnikach z zapłonem iskrowym i samoczynnym, komory spalania stosowane w tych silnikach, produkty spalania. W trakcie realizacji treści programowych należy podkreślić wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych na przebieg procesu spalania w silnikach. W dziale parametry pracy silnika należy zapoznać uczniów ze sposobami oceny pracy silników na podstawie wartości parametrów przedstawianych na wykresach charakterystyki eksploatacyjnej silnika. W trakcie realizacji kolejnych działów tematycznych uczniowie powinni poznać budowę, zasadę działania i obsługi oraz sposoby naprawy poszczególnych układów silnika tłokowego. Należy zwracać uwagę na materiały z których wykonywane są: głowice i kadłuby, elementy układów korbowego i rozrządu. Podczas realizacji działów tematycznych układ zasilania silników z zapłonem iskrowym i układ zasilania silników z zapłonem samoczynnym, należy zwracać uwagę na dynamiczny rozwój konstrukcji tych układów, na potrzebę ciągłej aktualizacji wiedzy i umiejętności z tego zakresu. Podczas realizacji programu należy akcentować aspekty ekologiczne związane z pracą układów zasilania. Tematyka tych działów powinna być aktualizowana w miarę pojawiania się nowych rozwiązań konstrukcyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów Osiągnięcia edukacyjne uczniów powinny być sprawdzane i oceniane w ciągu całego procesu realizacji, programu przedmiotu na podstawie kryteriów określonych na początku zajęć. Podczas realizacji programu proponuje się sprawdzać osiągnięcia uczniów na podstawie: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń, - wykonanych zadań domowych. Sprawdziany ustne i pisemne dotyczące bieżącej oceny pracy uczniów stanowią informację dla nauczyciela o tym, jakie zagadnienia należy powtórzyć oraz jakie ćwiczenia dodatkowe należy przeprowadzić. Do oceny poziomu i zakresu realizacji programu wskazane jest stosowane testów osiągnięć szkolnych. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu przedmiotu należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela sposobów sprawdzania wiadomości i umiejętności. Literatura Kozłowski M. Redakcja. Mechanik pojazdów samochodowych. Budowa i eksploatacja pojazdów część I, II: Vogel, Wrocław 2005r. Praca zbiorowa: Budowa pojazdów samochodowych część I: REA, Warszawa 2006r. Praca zbiorowa: Budowa pojazdów samochodowych część I: REA, Warszawa 2003r. Rychter T.: Budowa pojazdów samochodowych WSiP Warszawa 1999r. Warszawa Rawski F.: Mechanik Silników spalinowych WSiP Warszawa1994r. Zając P., Kołodziejczyk L. M:. Silniki spalinowe. WSiP Warszawa 2001r. Zogbaum E. A.: Poradnik mechanika samochodowego WKŁ, Warszawa 2000r. Budowa i naprawa silników spalinowych - zajęcia praktyczne Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć. określić przyczyny zużycia eksploatacyjnego, opisać podstawowe systemy smarowania silnika, scharakteryzować etapy naprawy głównej silnika, opisać ramowy tok demontażu głównych zespołów silnika, scharakteryzować rodzaje badań diagnostycznych, zaplanować przebieg diagnozowania silnika, rozróżniać narzędzia przyrządy i urządzenia diagnostyczne, zaplanować prosty system obsługi i naprawy silnika, określić wpływ eksploatacji silnika na środowisko naturalne, posłużyć się Dokumentacją Techniczno Ruchową oraz dokumentacją technologiczną naprawy,

korzystać z różnych źródeł dokumentacji technicznej, zorganizować środowisko pracy zgodnie z zasadami BHP i PPOŻ oraz ochrony środowiska, dobierać przyrządy i narzędzia do wykonywanej obsługi i naprawy, zastosować urządzenia diagnostyczne i obsługowo naprawcze, sprawdzać stan techniczny silników z wykorzystaniem przyrządów i metod diagnostyki technicznej, rozwiązywać problemy techniczne w zakresie wykonywania obsługi silników spalinowych, zlokalizować uszkodzenia w elementach i układach zasilających silniki, wykonywać obsługę i naprawę silników spalinowych zgodnie z wymogami producenta, kontrolować jakość wykonywanych prac i usunąć ewentualne usterki, skorzystać z programów komputerowych umożliwiających identyfikację usterek, zastosować zasadę bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych, zastosować zasadę etyki zawodowej w kontaktach z przełożonymi, współpracownikiem i klientem, zastosować przepisy BHP ochrony PPOŻ i ochrony środowiska podczas wykonywania prac. Uwagi o realizacji części praktycznej Zajęcia specjalizacyjne praktyczne powinny odbywać się w zakładach samochodowych specjalizujących się między innymi w obsłudze i naprawie nowoczesnych silników spalinowych. Istotne jest zapoznanie uczniów z nowymi osiągnięciami przemysłu motoryzacyjnego. W trakcie realizacji programu należy wykorzystywać wiadomości i umiejętności uzyskane na zajęciach z podstaw konstrukcji maszyn, technologii mechanicznej oraz eksploatacji pojazdów samochodowych. Zajęcia powinny być prowadzone w grupach od 6 do 10 osób. Powinny być prowadzone metodą ćwiczeń praktycznych lub metodą ćwiczeniowo-usługową. W strukturze zajęć praktycznych należy uwzględnić, instruktarz wstępny, instruktarz bieżący, instruktarz końcowy. Uczniowie dokumentują realizację programu poprzez dokonywanie wpisów w dzienniczkach do zajęć specjalizujących. Podstawowe środki dydaktyczne zestawy przyrządów do pomiarów warsztatowych, zestawy narzędzi do obróbki ręcznej, zestawy kluczy, wkrętaków, ściągaczy do łożysk, wiertarki ręczne i stołowe, narzędzia ręczne i elektronarzędzia, komputery diagnostyczne, makiety do demonstracji działania układów sterowania silników z zapłonem iskrowym i samoczynnym, stanowisko kanałowe lub dźwigowe, diagnoskopy i analizatory spalin, schematy ideowe i montażowe układu sterowania,

schematy instalacji elektrycznej samochodów, dokumentacja techniczno ruchowa silników, instrukcje obsługi mierników i komputerów diagnostycznych, samochód wyposażony w systemy sterowane elektronicznie, czasopisma, katalogi, instrukcje do ćwiczeń. Propozycje metod oceniania Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji programu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć poprzez przeprowadzanie: Ocenianie części praktycznej w trakcie procesu kształcenia proponuje się, formułować na podstawie ukierunkowanej obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania obsługi i napraw silników spalinowych w pojazdach samochodowych. Dla potrzeb oceny sumującej należy przeprowadzić test praktyczny z zadaniem typu próba pracy. Podstawowe kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny obejmować organizacja stanowiska pracy, dobór materiałów, narzędzi i przyrządów, zachowanie ładu i porządku na stanowisku pracy, przestrzeganie przepisów BHP, zachowanie kolejności wykonywania czynności według zaleceń producenta lub obowiązującej technologii, jakość wykonanego zadania, prezentację wykonanej pracy. jakość i staranność prowadzonych zapisów w dzienniczkach. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich zastosowanych metod sprawdzania. Literatura wspomagająca Trzeciak K.: Diagnostyka samochodów osobowych Warszawa 2002, Rychter T.: Mechanik pojazdów samochodowych Warszawa 1999, Kozłowski M.: Mechanik pojazdów samochodowych- budowa i eksploatacja pojazdów cz. I, II, III. Wrocław 1999, Kasedorf J.: Układy wtryskowe benzyny. WKiŁ, Warszawa 1994, Zogbaum E.A.: Poradnik mechanika samochodowego. WKiŁ, Warszawa 2000 Książki z serii Autodata - Dane diagnostyczne samochodów. Rozkład programu Budowa i naprawa silników spalinowych - zajęcia praktyczne Lp. Tematy lekcji Ilość godzin Terminy realizacji I. Zajęcia wprowadzające 14 1. Instruktarz ogólny BHP 7

2. Instruktarz stanowiskowy 7 II. Silniki spalinowe 112 3. Zapoznanie z podstawowymi urządzeniami 3 zewnętrznymi silnika iskrowego 4. Zasady doboru narzędzi i urządzeń do obsługi 4 silników iskrowych. 5. Wykonywanie demontażu podstawowych urządzeń 7 zewnętrznych silników o zapłonie iskrowym 6. Demontaż silnika z pojazdu 7 7. Demontaż silnika na części składowe i ich 14 weryfikacja 8. Montaż części składowych silnika o zapłonie 14 iskrowym. 9. Montaż silnika w pojeździe 7 10. Weryfikacja, naprawa oraz montaż układu 7 chłodzenia w silnikach. 11. Weryfikacja, naprawa oraz montaż układu 7 rozruchowego w silnikach. 13. Wymiana, naprawa i regulacja układów rozrządu 7 14. Naprawa układów olejenia 7 15. Naprawa układów dolotowych 7 16. Naprawa układów wylotowych spalin 7 17. Weryfikacja i naprawa układów zasilania w energię 7 elektryczną 18 Weryfikacja i naprawa układu doładowania silnika 7 III. Układy zasilania silników 49 19. Weryfikacja i naprawa układów gaźnikowych 7 20. Weryfikacja i naprawa jednopunktowych układów 7 zasilania. 21. Weryfikacja i naprawa wielopunktowych układów 7 zasilania. 22. Weryfikacja i naprawa układu zasilania z pompą 7 rzędową 23. Weryfikacja i naprawa układów zasilnia z pompą 7 rotacyjną 24. Weryfikacja i naprawa układów zasilania z 7 pompowtryskiwaczami 25. Weryfikacja i naprawa układów zasilania Common 7 Rail IV. Diagnostyka silników 77 26. Diagnostyka silników o zapłonie iskrowym za 7 pomocą komputera. 27. Diagnostyka silników o zapłonie iskrowym za 7 pomocą innych metod. 28. Diagnostyka silników o zapłonie samoczynnym za 7 pomocą komputera. 29. Diagnostyka silników o zapłonie samoczynnym za 7 pomocą innych metod. 30. Analiza uzyskanych wyników i wprowadzanie 35

poprawek. 31. Sprawdzanie jakości wykonanych prac. 7 32. Do dyspozycji nauczyciela. 7 Razem 252 Opracował zespół: mgr inż. Jan Sopel mgr inż. Wojciech Gadamski Zespół Szkół w Strzyżowie