Pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je podstawą swojego wychowania! (...). Przekażcie je następnym pokoleniom! Ojciec Święty Jan Paweł II Program edukacji regionalnej w Małopolsce Nieprzemijające wartości Kuratorium Oświaty w Krakowie od dwóch lat realizuje Program w zakresie edukacji regionalnej, którego działania skierowane są do przedszkoli, szkół i placówek województwa małopolskiego. Mając na uwadze fakt, że podejmują one liczne, ciekawe inicjatywy i wprowadzają młode pokolenie w świat nieprzemijających wartości poprzez edukację regionalną, Kuratorium Oświaty prowadzi działania mające na celu: wzmocnienie roli szkoły/placówki w przekazywaniu dorobku kulturowego regionu; umożliwienie im prezentowania osobliwości własnego regionu oraz podejmowanych działań; upowszechnianie różnorodnych form i metod realizacji treści z zakresu edukacji regionalnej.
Konferencje regionalne W ramach realizowanego programu organizowane są konferencje dla dyrektorów szkół, nauczycieli, uczniów, samorządów lokalnych, organizacji i stowarzyszeń działających w środowisku lokalnym poświęcone zagadnieniom edukacji regionalnej. Przykładem są Wojewódzkie Konferencje - Bogactwo kulturowe regionu Małopolski w działaniach edukacyjnych (czerwiec 2012 r.), Źródła kultury regionu Małopolski - Podtatrze (marzec 2013 r.) zorganizowane przez Małopolskiego Kuratora Oświaty oraz Rektora Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, w których uczestniczyło prawie 500 osób, w tym nauczyciele, uczniowie, dyrektorzy szkół, przedstawiciele samorządów lokalnych oraz parlamentarzyści. Podczas konferencji zaprezentowano dorobek artystyczny szkół województwa małopolskiego oraz wykłady/prezentacje pracowników/naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Oddział w Krakowie, Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem oraz projektantów/instruktorów muzyki, tańca, śpiewu i strojów różnych regionów Małopolski. Ponadto w Liceum Ogólnokształcącym w Suchej Beskidzkiej odbyła się konferencja regionalna Tożsamość kulturowa zbiorowości lokalnych z udziałem pracowników Babiogórskiego Parku Narodowego, w której uczestniczyło ok. 180 osób.
Współpraca z instytucjami Małopolski Kurator Oświaty podejmuje współpracę z wieloma osobami, instytucjami, stowarzyszeniami i związkami działającymi w środowisku lokalnym na rzecz dziedzictwa kulturowego regionu. Działania w tym zakresie zapoczątkowało porozumienie zawarte w 2011 r. z Podhalańską Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Nowym Targu, która aktywnie włącza się w organizowanie konferencji i spotkań różnych grup odbiorców. Zaprezentowane podczas konferencji wojewódzkich wykłady przez dr Annę Mlekodaj krzepią i zachęcają uczestników do realizacji zadań z zakresu edukacji regionalnej. Zapoczątkowana została również współpraca z Uniwersytetem Jagiellońskim, a dzięki organizowanemu Konkursowi Wiedzy Etnologicznej przez Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, uczniowie ze szkół ponadgimnazjalnych województwa małopolskiego mają szanse otrzymania indeksów na kierunek etnologia poza rekrutacją. W chwili obecnej uzgadniane są obszary współpracy z Instytutem Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, a wspólne działania zaktywizują młodzież szkolną oraz nauczycieli w tej dziedzinie. W czerwca 2013 r. odbyło się spotkanie Małopolskiego Kuratora Oświaty z dyrektorami i kierownikami miejskich i gminnych ośrodków kultury, muzeów, miejskich i gminnych bibliotek publicznych, parków narodowych oraz instytucji działających na rzecz edukacji regionalnej i patriotycznej na terenie powiatu nowotarskiego i tatrzańskiego w Nowym Targu, którego celem było zainicjowanie wzajemnej współpracy. Spotkanie uświetnił wykład dr Anny Mlekodaj na temat wartości wynikających z edukacji regionalnej oraz występ Regionalnego Zespołu Dziecięcego Orawianie im. Heródka z Lipnicy Wielkiej na Orawie. Ponadto partnerami Małopolskiego Kuratora Oświaty, którzy wyrazili chęć współpracy w zakresie przekazywania bogactwa nieprzemijających wartości Małopolski przyszłym pokoleniom są między innymi: Związek Podhalan w Polsce, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, Tatrzański Park Narodowy, Babiogórski Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy, Stowarzyszenie Drogami Tischnera Instytut Myśli Tischnera w Krakowie. dr Stanisława Trebunia Staszel UJ w Krakowie dr Anna Mlekodaj PPWSZ w Nowym Targu
Edukacja regionalna w szkołach/placówkach badanie ankietowe W 2013 roku zostało przeprowadzone badanie ankietowe na temat sposobów i form realizacji treści z zakresu edukacji regionalnej w celu zaplanowania działań przez Małopolskiego Kuratora Oświaty na rzecz wspomagania pracy szkół i placówek w tym zakresie. Jak wskazują wyniki badania, edukacja regionalna stanowi istotny obszar pracy dydaktycznej i wychowawczej szkół/placówek i realizowana jest poprzez szeroki wachlarz form umożliwiających dzieciom i młodzieży angażowanie się w różnorodne działania i inicjatywy. Szkoły/placówki są organizatorami konkursów/przeglądów o tematyce regionalnej, są inicjatorami działań promujących edukację regionalną w środowisku, a w szczególności form krajoznawstwa i turystyki szlakami dziedzictwa kulturowego oraz występów artystycznych i festynów. Ponadto podejmują one współpracę z instytucjami, organizacjami, osobami wspierającymi ich pracę w obszarze edukacji regionalnej, a najczęściej wskazywanym partnerem są gminne i miejskie ośrodki kultury. Nieliczne szkoły nawiązują współpracę z wyższymi uczelniami. Najrzadziej podejmowaną formę działania stanowią: zespoły folklorystyczne, nauka gry na instrumentach ludowych, wykorzystywanie zasobów izb regionalnych i organizacja plenerów plastycznych. Raport jest dostępny na stronie BIP. Zakładka edukacja regionalna Nauczyciele z małopolskich szkół aktywnie włączają się w tworzenie zakładki regionalnej na stronie www.kuratorium.krakow.pl, w której opublikowano około 150 artykułów. Bogaty materiał, zgromadzony w pięciu działach tematycznych, ukazuje dziedzictwo kulturowe regionów Małopolski, stanowi materiał dydaktyczny dla nauczycieli i uczniów oraz jest formą inspiracji do podejmowania różnorodnych działań w tym zakresie: warto zobaczyć: ścieżki przyrodnicze w regionie, architektura, izby regionalne, pomniki przyrody, ciekawostki krajoznawcze warto wykorzystać w praktyce szkolnej: scenariusze wycieczek po regionie; scenariusze szkolnych imprez regionalnych; scenariusze lekcji o regionie; programy i projekty edukacyjne o tematyce regionalnej;
osoby związane z regionem: pisarze, poeci, twórcy ludowi, inni; swego nie znacie: tradycje, obrzędy, zwyczaje kultywowane w szkołach; zespoły regionalne; produkty regionalne; konkursy o tematyce regionalnej o zasięgu gminnym, powiatowym, wojewódzkim Wojewódzki Przegląd Młodych Recytatorów i Gawędziarzy im. Andrzeja Skupnia Florka Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum Nr 2 w Białym Dunajcu Gminny Konkurs Legendy Ziemi Bocheńskiej Zespół Szkół Gminnych w Damienicach Gminny Konkurs Wiedzy o Trzebini: TRZEBINIA - MOJA MAŁA OJCZYZNA Szkoła Podstawowa Nr 6 w Trzebini Powiatowy Konkurs Plastyczny Tradycje świąteczne i noworoczne. Hej, kolęda, kolęda! pod patronatem Starosty Oświęcimskiego Młodzieżowy Dom Kultury w Oświęcimiu Aniela Kasiniak Starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Krakowie Delegatura w Nowym Targu