Akademia Górniczo-Hutnicza Grafika inżynierska i rysunek geodezyjny Mgr inż. Aleksandra Szabat-Pręcikowska
Normalizacja w rysunku technicznym i geodezyjnym W Polsce istnieją następujące rodzaje norm: polskie normy PN - ustanawiane przez Polski Komitet Normalizacyjny i obowiązujące powszechnie. Systematyczny spis wszystkich norm zawarty jest w Katalogu Polskich Norm; normy międzynarodowe EN ISO nr normy w skali międzynarodowej zagadnieniami normalizacji zajmuje się Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) z siedzibą w Genewie. Polskie normy podlegają sprawdzaniu, uzupełnianiu i zamienianiu na normy europejskie. Otrzymują one symbol: PN EN ISO nr normy i rok wydania; normy branżowe BN - ustanawiane przez właściwego ministra są obowiązujące w określonej branży; normy zakładowe ZN - ustanawiane przez prezesa Wyższego Urzędu Górniczego lub dyrektora zakładu lub związków zakładów - obowiązują w jednym zakładzie lub grupie zakładów pokrewnych. Normy posiadają symbole literowe i cyfrowe, np.: PN-EN ISO, PN, BN, ZN (norma: międzynarodowa, państwowa, branżowa i zakładowa), uzupełniane w niektórych przypadkach symbolem literowym określającym dziedzinę, której norma dotyczy, np. B- budownictwo, G - górnictwo, M - maszynoznawstwo itp. oraz kolejny numer normy. POLSKA NORMA PN-G-09001 POLSKA NORMA PN-EN ISO 128-20 Mapy górnicze Definicje, wzorce i symbole barw Rysunek techniczny Zasady ogólne przedstawiania Część 20: Wymagania podstawowe dotyczące linii
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Pismo Techniczne Obowiązująca norma: PN-EN ISO 3098 (w większości zgodna z PN-80/N-01606) PN- EN ISO 3098-0:2002, Pismo. Zasady ogólne; PN- EN ISO 3098-2:2002, Pismo. Alfabet łaciński, cyfry znaki; PN- EN ISO 3098-3:2002, Pismo. Alfabet grecki; PN- EN ISO 3098-4:2002, Pismo. Znaki diakrytyczne i specjalne alfabetu łacińskiego; PN- EN ISO 3098-5:2002, Pismo. Pismo alfabetu łacińskiego, cyfry i znaki w projektowaniu wspomaganym komputerowo (CAD);
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Wymiary pisma technicznego h wysokość nominalna d grubość linii C1 wysokość liter małych C2 część dolna liter małych C3 część górna liter małych f pole znaków diakrytycznych (litery wielkie) a odstępy między znakami b1, b2, b3 minimalny odstęp między liniami bazowymi e odstęp między wyrazami
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Wyróżniamy 2 rodzaje pisma technicznego Pismo A proste (V) i pochyłe (S) (d = 1/14h):
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Pismo B proste (V) i pochyłe (S) (d = 1/10h):
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Szereg wielkości nominalnych: 1.8mm; 2.5mm; 3.5mm; 5mm; 7mm; 10mm; 14mm; 20mm; Kąt nachylenia pisma dla pisma pochyłego (S):
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Wymiarowanie pisma rodzaju B
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Podkreślenia i linie nad tekstem lub pola tekstowe Jeżeli tekst lub pole tekstowe ma podkreślenie lub linie nad tekstem, to zaleca się przerwanie podkreślenia lub linii nad tekstem wszędzie tam, gdzie litery małe mają części dolne, i tam, gdzie litery wielkie lub litery małe mają znaki diakrytyczne. Jeżeli jest to niemożliwe, to odstęp między liniami bazowymi powinien być powiększony.
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Oznaczenie Oznaczenie pisma rodzaju A i B powinno zawierać następujące elementy w podanej kolejności: Przykłady: - Pismo ; - ISO 3098 ; - rodzaj pisma ( A lub B ); - nachylenie pisma ( V lub S ); - rodzaj alfabetu ( L, G lub C ); - wielkość nominalna pisma, w milimetrach. Pismo ISO 3098 BVL 5 Zbiór znaków graficznych pisma rodzaju B, prostego, alfabetu łacińskiego, o wielkości nominalnej 5 mm. Pismo ISO 3098 ASC 3,5 Zbiór znaków graficznych pisma rodzaju A, pochyłego, alfabetu cyrylickiego, o wielkości nominalnej 3,5 mm.
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Linie Obowiązująca norma: PN-EN ISO 128-20 Definicje: Linia obiekt geometryczny, którego długość jest większa niż połowa grubości i który w każdym przypadku łączy jakiś początek z końcem. Element linii pojedyncza część linii nieciągłej (np. kropka, kreska). Odcinek linii grupa dwu lub większej liczby elementów linii o kształcie nieciągłym.
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Podstawowe rodzaje linii
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Podstawowe rodzaje linii c.d.
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Odmiany podstawowych rodzajów linii
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Kombinacje linii o tej samej długości Układ dwóch lub więcej liczby linii równoległych względem siebie: Układ linii dwóch różnych rodzajów: Linie różnej grubości nakładające się. Układ linii leżących obok siebie.
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Kombinacje linii o tej samej długości c.d. Układ dwóch linii ciągłych równoległych z regularnie powtarzającymi się Między nimi elementami łączącymi: Układ regularnie powtarzających się elementów geometrycznych w połączeniu z liniami ciągłymi: Bez przerywania linii ciągłej Z przerywaniem linii ciągłej
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Wymiary linii Grubość linii: 0,13 mm; 0,18 mm; 0,25 mm; 0,35 mm; 0,50 mm; 0,70 mm; 1,00 mm; 1,40 mm; 2,00 mm. Grubości linii bardzo grubych, grubych i cienkich są w stosunku liczbowym 4 : 2 : 1 Grubość każdej linii powinna być stałą na całej długości. Odchyłka grubości linii nie może przekraczać ±0,1d (±0,1 grubości)
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Kreślenie linii Zaleca się, aby minimalny odstęp między liniami równoległymi nie był mniejszy niż 0,7 mm, jeżeli nie jest to sprzeczne z ustaleniami innych norm międzynarodowych. Barwy linii Linie powinny być rysowane jako czarne lub jako białe, zależnie od barwy tła. Inne znormalizowane barwy mogą także być stosowane do rysowania znormalizowanych linii. W takim przypadku znaczenie barw powinno być objaśnione.
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Połączenia i przecięcia linii
Akademia Górniczo-Hutnicza Rysunek techniczny i geodezyjny Oznaczenie Oznaczenie rodzajów podstawowych linii powinno zawierać następujące elementy w podanej kolejności: - Linia ; - powołanie niniejszej części ISO 128-20 ; - numer podstawowego rodzaju linii, zgodnie z tablicą 1; - grubość linii; - barwę (jeżeli jest stosowana). Przykłady: Linia ISO 128-20 03 x 0,25; Oznaczenie linii rodzaju nr 03 o grubości 0,25 mm. Linia ISO 128-20 05 x 0,13, barwy białej; Oznaczenie linii rodzaju nr 05 o grubości 0,13 mm, barwy białej.
Opis teczki
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Ćwiczenie 1
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Wzór arkusza rysunkowego: - wymiar ramki 287 x 200mm, - grubość linii 0,5mm, - wysokość pisma 3,5mm, - opis i wymiary tabelki:
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Siatka, litery: - 6 pól o wymiarach 200 x 15 mm; - wypełnione siatką 1 x 1 mm, grubość linii 0.18; - odstępy pomiędzy polami a ramką 10 mm; - kolejne pola wypełnione literami alfabetu (dużymi i małymi oraz cyframi od 0 do 9), Pismem B, Prostym i Pochyłym; - wysokość znaków 10 mm; - wolne miejsce w polach pozostaje na poprawy źle wykonanych liter; - obowiązują zasady dotyczące odległości pomiędzy znakami i wyrazami!!! 6 linijek pisma wykonanego od szablonu: - 2 linijki o wysokości 7 mm - 2 linijki o wysokości 5 mm - 2 linijki o wysokości 3.5 mm - obowiązują zasady dotyczące odległości pomiędzy znakami i wyrazami!!!
Rysunek techniczny i geodezyjny Akademia Górniczo-Hutnicza Uwagi końcowe Zasady pisania rapidografami: - pisaki podczas pisania trzymamy w pozycji pionowej - w celu rozpisania pisaka wstrząsamy nim w pozycji poziomej - włos (część pisząca) jest bardzo delikatna - w przypadku zaschnięcia końcówkę należy namoczyć w wodzie Powodzenia!