Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Kętach ( III filar)

Informacje o charakterze ilościowym i jakościowym dotyczące adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Kętach ( III filar) stan na dzień 31.12.2013 rok

2

Spis treści I.WSTĘP..5 1. Dane identyfikujące Bank...5 2. Podstawa sporządzania Polityki informacyjnej....5 II.CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RYZYKAMI.....5 1. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku...5 2. Struktura organizacyjna......6 3. Ryzyko kredytowe (w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyko rezydualne) 9 3.1 Strategia i procesy zarządzania....9 3.1.1 Ryzykiem kredytowym...9 3.1.2 Ryzykiem koncentracji zaangażowań... 11 3.1.3 Ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie...11 3.1.4 Ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych...11 3.1.5 Ryzykiem rezydualnym...12 3.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego )... 12 3.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kredytowego (w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego).. 12 4. Ryzyko stopy procentowej 13 4.1 Strategie i procesy zarządzania ryzykiem stopy procentowej....... 13 4.2 Zakres i rodzaje systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej....14 4.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stopy procentowej... 14 5. Ryzyko płynności... 15 5.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem płynności...15 5.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności... 15 5.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka płynności...16 6. Ryzyko walutowe...16 6.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem walutowym..16 6.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego.....17 6.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka walutowego...17 7. Ryzyko operacyjne. 17 7.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym...... 17 7.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego. 18 7.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka operacyjnego... 18 8. Ryzyko kapitałowe. 19 8.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem kapitałowym... 19 8.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kapitałowego. 19 8.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kapitałowego... 20 9. Ryzyko biznesowe.. 20 9.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem biznesowym... 20 9.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka biznesowego. 20 9.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka biznesowego... 21 III. JEDNOSTKA WYKAZYWANA METODĄ PRAW WŁASNOŚCI..... 21 IV. FUNDUSZE WŁASNE. 22 V. PRZESTRZEGANIE WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH.. 23 1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego...23 2. Wymóg z tytułu ryzyka kredytowego 23 3. Pozostałe wymogi kapitałowe......24 VI. RYZYKO KREDYTOWE.25 1. Definicja należności zagrożonych...25 2. Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości i rezerw....25 3. Łączna kwota ekspozycji według wyceny bilansowej i średnia kwota ekspozycji w podziale na klasy...26 4. Struktura ekspozycji w podziale według typu kontrahenta w rozbiciu na klasy ekspozycji...26 3

5. Struktura aktywów według okresu zapadalności w podziale na kategorie.. 27 6. Ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości w rozbiciu na typy kontrahentów.....27 7. Zmiana stanu wartości rezerw celowych na należności zagrożone...28 VII. RYZYKO OPERACYJNE. 28 1. Stosowane metody wyliczania wymogu kapitałowego na pokrycie ryzyka operacyjnego.....28 2. Profil ryzyka.......29 3. Suma strat brutto z tytułu ryzyka operacyjnego odnotowanych w danym roku......29 4. Zdarzenia w podziale na klasy i kategorie.....29 5. Działania mitygujące jakie zostały podjęte w celu uniknięcia zdarzeń w przyszłości.....30 6. Zdarzenia istotne odnotowane w danym roku.30 VIII. EKSPOZYCJE KAPITAŁOWE NIEUWZGLĘDNIONE W PORTFELU HANDLOWYM...30 IX. NARAŻENIE NA RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ POZYCJI ZAKWALIFIKOWANYCH DO PORTFELA BANKOWEGO... 31 X. ZASADY USTALANIA WYNAGRODZEŃ OSÓB ZAJMUJĄCYCH STANOWISKA KIEROWNICZE. 32 4

I. WSTĘP 1. Dane identyfikujące Bank Bank Spółdzielczy w Kętach, z siedzibą w Kętach przy ul. Jana III Sobieskiego 16, został wpisany do rejestru sądowego Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia w Krakowie XII Wydział Gospodarczy pod numerem 0000139310. Działalność Banku według PKD została sklasyfikowana jako: pozostała działalność bankowa, oraz pozostałe pośrednictwo finansowe. Zgodnie ze Statutem, Bank działa na terenie województwa małopolskiego, jak również na terenie następujących powiatów: bielskiego, pszczyńskiego, bieruńsko lędzińskiego, będzińskiego, cieszyńskiego, gliwickiego, lublinieckiego, mikołowskiego, myszkowskiego, rybnickiego, raciborskiego, tarnogórskiego, wodzisławskiego, zawierciańskiego, żywieckiego, oraz na obszarze miast na prawach powiatu: Bielsko Biała, Jaworzno, Bytom, Chorzów, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie Zdrój, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Ruda Śląska, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Żory. Bank nie posiada oddziałów i filii, natomiast posiada trzy punkty obsługi klienta. Bank działa na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, prowadząc operacje zarówno w złotych jak i w walutach obcych. 2. Podstawa sporządzenia Polityki informacyjnej Niniejszy dokument stanowi realizację postanowień Polityki Informacyjnej Banku Spółdzielczego w Kętach oraz Uchwały Nr 385/2008 Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie szczegółowych zasad i sposobu ogłaszania przez banki informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz zakresu informacji podlegających ogłaszaniu. II. CELE I ZASADY ZARZĄDZANIA POSZCZEGÓLNYMI RYZYKAMI 1. Informacje o zasadach zarządzania ryzykiem w Banku W Banku funkcjonuje zorganizowany proces zarządzania ryzykiem, w którym uczestniczą organy Banku oraz poszczególne komórki organizacyjne. Ogólny cel oraz zasady obowiązujące w Banku w procesie zarządzania ryzykiem określa Strategia zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach. Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne procedury, które określają sposób identyfikacji, pomiaru, monitorowania i raportowania poszczególnych rodzajów ryzyka uznanych przez Bank za istotne. Do ryzyk istotnych w swojej działalności, Bank zalicza: 1. Ryzyko kredytowe, 2. Ryzyko koncentracji zaangażowań, 3. Ryzyko rezydualne, 4. Ryzyko płynności, 5. Ryzyko stopy procentowej, 6. Ryzyko walutowe, 5

7. Ryzyko operacyjne, w tym ryzyko braku zgodności i ryzyko informatyczne, 8. Ryzyko kapitałowe, 9. Ryzyko biznesowe, oraz inne ryzyka jeżeli według oceny Banku winny podlegać odrębnemu zarządzaniu na podstawie pisemnych procedur. Na proces zarządzania ryzykiem bankowym składają się następujące czynności: identyfikacja ryzyka polegająca na określeniu źródeł ryzyka, zarówno aktualnych, jak i potencjalnych, które wynikają z bieżącej i planowanej działalności Banku, pomiar ryzyka, zarządzanie ryzykiem polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących akceptowanego poziomu ryzyka, planowaniu działań, stosowaniu narzędzi redukcji ryzyka, wydawaniu zaleceń, tworzeniu procedur i narzędzi wspomagających, monitorowanie polegające na stałym nadzorowaniu poziomu ryzyka w oparciu o przyjęte metody pomiaru ryzyka, raportowanie obejmujące cykliczne informowanie Kierownictwa o skali narażenia na ryzyko i podjętych działaniach. 2. Struktura organizacyjna Podstawowe zadania organów Banku w zakresie zarządzania ryzykiem zostały określone w Strategii zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach". W procesie zarządzania ryzykiem w Banku uczestniczą następujące organy i komórki organizacyjne: Struktura zarządzania ryzykiem w Banku Spółdzielczym w Kętach Rada Nadzorcza POZIOM NADZORCZY Zarząd Banku POZIOM ZARZĄDCZY Komitety POZIOM DORADCZY Zespół zarządzania ryzykami i sprawozdawczości Samodzielne Stanowisko Kontroli Wewnętrznej POZIOM ANALITYCZNY POZIOM KONTROLNY Pozostali pracownicy i komórki organizacyjne Banku POZIOM OPERACYJNY 6

Rada Nadzorcza Banku: 1. Zatwierdza strategię działania Banku oraz zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem, obejmujące m.in.: a) specyfikę i profil działalności, b) możliwy do zaakceptowania ogólny poziom ryzyka Banku, c) założenia polityki w zakresie ryzyka braku zgodności, d) zasady polityki zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku. 2. Zatwierdza procedury dotyczące procesów: a) szacowania kapitału wewnętrznego, b) planowania i zarządzania kapitałowego. 3. Zatwierdza strukturę organizacyjną Banku dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka. 4. Sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym Banku. 5. Zapewnia wybór członków Zarządu posiadających odpowiednie kwalifikacje do sprawowania wyznaczonych im funkcji. 6. Sprawuje nadzór nad wprowadzeniem systemu zarządzania ryzykiem występującym w działalności Banku oraz ocenia adekwatność i skuteczność tego systemu, głównie poprzez zapoznawanie się z raportami i sprawozdaniami dotyczącymi oceny narażenia Banku na poszczególne ryzyka i na ich podstawie dokonuje oceny stopnia efektywności i adekwatności zarządzania ryzykiem. 7. Ocenia, czy działania Zarządu w zakresie kontroli nad działalnością Banku są skuteczne i zgodne z polityką Rady Nadzorczej. Zarząd Banku: 1. Odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych strategii oraz procedur dotyczących identyfikacji, pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka w zakresie: a) systemu zarządzania ryzykiem, b) systemu kontroli wewnętrznej, c) szacowania kapitału wewnętrznego, zarządzania i planowania kapitałowego. 2. Odpowiada za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej, procesu szacowania kapitału wewnętrznego, dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz za nadzór nad efektywnością tych procesów. 3. Odpowiada za właściwe ustalenie całkowitego wymaganego poziomu kapitału na pokrycie wszystkich istotnych rodzajów ryzyka i jego jakościową ocenę. 4. Wprowadza zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka. 7

5. Wprowadza podział zadań realizowanych w Banku, który zapewnia niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej skutkującej podejmowaniem ryzyka przez Bank. 6. Zatwierdza rodzaje limitów wewnętrznych oraz ich wysokość dostosowaną do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku. 7. Odpowiada za przejrzystość działań Banku, a w szczególności za: a) ujawnianie informacji na temat działalności Banku, pozwalających na ocenę skuteczności działania Rady Nadzorczej i Zarządu w zakresie zarządzania Bankiem, monitorowania bezpieczeństwa działalności Banku i na ocenę sytuacji finansowej Banku, b) zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, c) zapewnienie, że Bank prowadzi politykę służąca zarządzaniu wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka w działalności Banku i posiada procedury w tym zakresie. 8. Uwzględnia rezultaty badań prowadzonych przez komórkę audytu wewnętrznego oraz biegłych rewidentów przy podejmowaniu decyzji w ramach zarządzania Bankiem. Komórki organizacyjne: 1. Zarządzanie ryzykiem jest zorganizowane w sposób umożliwiający zapobieganie konfliktom interesów pomiędzy pracownikami, czy też komórkami organizacyjnymi Banku. 2. Komórki organizacyjne Banku biorą udział w procesie zarządzania ryzykiem poprzez realizację celów zawartych przez Zarząd Banku w procedurach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Banku. 3. W procesie zarządzania ryzykiem udział bierze: a) Komitet Kredytowy Banku opiniujący transakcje kredytowe przekazywane do decyzji Zarządu oraz propozycje klasyfikacji ekspozycji pod kątem ryzyka kredytowego ponoszonego przez Bank, b) Zespół Analityków Kredytowych opracowujący projekty instrukcji, metodyk dotyczących zarządzania ryzykiem kredytowym oraz współuczestniczący w opracowaniu strategii, polityk i limitów ograniczających ryzyko kredytowe, w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, a także odpowiedzialny za monitorowanie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych, c) Wydział Restrukturyzacji i Windykacji opracowujący projekty instrukcji dotyczących windykacji i restrukturyzacji wierzytelności Banku, odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem ekspozycji zagrożonych, d) Wydział Kredytów i Wydział Obsługi Klienta odpowiedzialne za opracowanie i modyfikację regulacji produktowych oraz za sprzedaż produktów bankowych, e) Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości opracowujący projekty strategii, polityki, procedur i limitów ograniczających ryzyko a także odpowiedzialny za monitorowanie i zarządzanie ryzykiem, f) Dyrektor ds. Finansowych odpowiedzialny za zarządzanie płynnością bieżącą Banku oraz za wycenę aktywów i pasywów, 8

g) Kierownicy komórek organizacyjnych Banku dokonujący kontroli funkcjonalnej, h) Pozostali pracownicy Banku mający obowiązek przestrzegania obowiązujących w Banku wewnętrznych strategii, polityk, instrukcji, regulaminów i metodyk, uczestniczący w postępowaniu wyjaśniającym przyczyny wystąpienia zdarzeń generujących ryzyko oraz w raportowaniu tych zdarzeń, i) Samodzielne Stanowisko Kontroli Wewnętrznej kontrolujące i oceniające sprawność i prawidłowość działania w Banku systemu zarządzania ryzykiem, Spółka Kancelaria Finansowa INARI sp. z o.o. w likwidacji na dzień 31.12.2013 r. nie była dla Banku podmiotem zależnym w związku ze sprzedażą większości udziałów. W wyniku tego, Bank nie ma już obowiązku sprawowania nadzoru nad ryzykiem wynikającym z działalności spółki. 3. Ryzyko kredytowe ( w tym ryzyko koncentracji zaangażowań, ryzyko ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyko rezydualne) W celu zapewnienia odpowiedniej do profilu ryzyka Banku jakości aktywów kredytowych, Bank zarządza: ryzykiem kredytowym, ryzykiem koncentracji zaangażowań, ryzykiem kredytowym ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzykiem kredytowym ekspozycji detalicznych, ryzykiem rezydualnym. 3.1 Strategia i procesy zarządzania 3.1.1 Ryzyko kredytowe Ryzyko kredytowe związane jest z możliwością wystąpienia strat finansowych spowodowanych nie wywiązywaniem się kontrahenta Banku ze zobowiązań wynikających z warunków umowy. Z uwagi na możliwość poniesienia przez Bank relatywnie dużych strat, ryzyko kredytowe istotnie wpływa na działalność Banku. Zarządzanie ryzykiem kredytowym na poziomie strategicznym realizowane jest przez Zarząd Banku. Nadzór nad kreowaniem polityki Banku w zakresie ryzyka kredytowego sprawuje Rada Nadzorcza. Cele strategiczne dotyczące zarządzania ryzykiem kredytowym: 1. doskonalenie wewnętrznych procedur dotyczących zasad kredytowania, monitorowania i wyceny ryzyka kredytowego, 2. zapewnienie skutecznego i niezależnego procesu klasyfikacji ekspozycji kredytowych, 3. doskonalenie dostosowanych do profilu ryzyka, zasad dywersyfikacji portfela kredytowego oraz systemu ustalania i monitoringu limitów ostrożnościowych, 4. intensyfikacja działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych, 5. zapewnienie właściwego systemu raportowania organom Banku o ryzyku portfela kredytowego i ryzyku koncentracji zaangażowań, 6. poprawę skuteczności kontroli wewnętrznej w zakresie wyceny poziomu ryzyka kredytowego oraz procesu 9

zarządzania ryzykiem kredytowym. Naczelnym dokumentem stanowiącym ramowe zasady prowadzenia przez Bank polityki kredytowej oraz ustalającym najlepsze praktyki formułowania i realizacji strategii sprzedaży, marketingu i polityki ryzyka dla poszczególnych produktów kredytowych jest Polityka Kredytowa Banku Spółdzielczego w Kętach na lata 2013-2014. Dokument ten, jak również istniejący system kompetencji kredytowych oraz szczegółowe procedury dotyczące poszczególnych obszarów działalności kredytowej w tym segmentów klientów i produktów stanowią kompleksowy system zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmuje: identyfikację czynników ryzyka kredytowego, ocenę oraz ustalenie dopuszczalnych norm ryzyka kredytowego (limity), monitorowanie, pomiar i raportowanie ryzyka, wyliczenie wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego, kontrolę zarządzania ryzykiem kredytowym. Bank zarządza ryzykiem kredytowym zarówno w odniesieniu do pojedynczej transakcji jak i do całego portfela kredytowego. Zarządzanie ryzykiem kredytowym w odniesieniu do łącznego zaangażowania kredytowego, Bank prowadzi poprzez: 1) monitorowanie i raportowanie ryzyka kredytowego z tytułu koncentracji, 2) monitorowanie i raportowanie jakości, struktury i dynamiki portfela (badanie szkodowości kredytów w poszczególnych produktach, segmentach klientów, branżach), 3) monitorowanie i raportowanie adekwatności dokonywanych odpisów i wielkości tworzonych rezerw na należności zagrożone oraz sumy pomniejszeń podstawy tworzenia rezerw celowych, 4) monitorowanie ekspozycji zagrożonych, ich struktury, czynników ryzyka, 5) monitorowanie kredytów udzielanych podmiotom i osobom, o których mowa w art. 79 ustawy Prawo bankowe, 6) ocenę procesu monitorowania ekspozycji, 7) analizę wyników procesu dochodzenia roszczeń, 8) pomiar wartości odzysku z zabezpieczeń, 9) pomiar i analizę kwot nieodzyskanych ( strat kredytowych), 10) monitorowanie procesu ustanawiania zabezpieczeń, 11) pomiar poziomu pokrycia ekspozycji kredytowych zabezpieczeniami ( w szczególności hipotecznymi), w tym przeciętny poziom bieżącego LtV oraz poziom ekspozycji dla których zabezpieczenie hipoteczne nie jest własnością kredytobiorcy, 12) realizację przedsięwzięć organizacyjno-kadrowych, polegających w szczególności na: a) organizacji bezpiecznych systemów podejmowania decyzji kredytowych, b) prawidłowym przepływie informacji, 10

c) odpowiednim doborze i szkoleniu kadr, d) nadzorze nad działalnością kredytową. Zarządzanie ryzykiem kredytowym pojedynczej transakcji kredytowej polega na ustaleniu: 1) ryzyka wynikającego z sytuacji ekonomiczno finansowej kredytobiorcy, będącego zarówno osoba fizyczną, jak i podmiotem gospodarczym, 2) ryzyka związanego z zawieraną transakcją kredytową, 3) ryzyka związanego z transakcją kredytowa w trakcie jej trwania. 3.1.2 Ryzyko koncentracji zaangażowań Celem strategicznym w zakresie ryzyka koncentracji jest: - dywersyfikacja i zminimalizowanie poziomu ryzyka, - przestrzeganie limitów koncentracji wynikających z art. 71 i 79 Prawo bankowe, - ustalanie i przestrzeganie limitów koncentracji zaangażowań Banku w szczególności w odniesieniu do: grupy klientów, produktów, branż i zabezpieczeń. 3.1.3 Ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie Celem strategicznym w zakresie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości oraz ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie jest zapewnienie bezpiecznej działalności Banku poprzez stały monitoring, pomiar i ocenę: -poziomu zaangażowania Banku w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie i ekspozycje kredytowe finansujące nieruchomości, -jakości portfela kredytowego w grupie tych ekspozycji, - wartości ww. ekspozycji w sytuacji zagrożonej, - wartości i jakość indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych, w tym również w sytuacji zagrożonej, -wahań cen na rynku nieruchomości, prognozy kształtowania się rynkowych cen nieruchomości oraz ich wpływu na ryzyko kredytowe ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie i finansujących nieruchomości, -wahań stóp procentowych, -bieżącej wartości nieruchomości, -poziomu wskaźnika LtV dla ekspozycji kredytowych oraz portfela kredytowego Banku. 3.1.4 Ryzyko detalicznych ekspozycji kredytowych Celem strategicznym w zakresie ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych jest zminimalizowanie poziomu ryzyka kredytowego portfela detalicznych ekspozycji i stworzenie bezpiecznej struktury tego portfela. Istotnym elementem ww. ryzyka jest prawidłowo przeprowadzona ocena zdolności kredytowej oraz wiarygodność wszystkich osób zobowiązanych do spłaty detalicznej ekspozycji kredytowej. W celu ograniczenia ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, w Banku funkcjonuje system limitów 11

ostrożnościowych. 3.1.5 Ryzyko rezydualne Celem zarządzania ryzykiem rezydualnym w Banku jest monitorowanie tego ryzyka, zapewnienie skuteczności technik redukcji ryzyka kredytowego oraz ograniczanie ryzyka związanego ze stosowaniem zabezpieczeń ekspozycji kredytowych. Bank monitoruje ryzyko rezydualne w zakresie: - pojedynczej ekspozycji kredytowej, - portfela kredytowego. 3.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego) System informacji zarządczej w ramach ryzyka kredytowego obejmuje analizę i raportowanie kluczowych limitów, wskaźników ryzyka w tym: w okresach miesięcznych: Raport o wykorzystaniu limitów koncentracji zaangażowań A, B, C oraz zaangażowań kapitałowych, w okresach kwartalnych: Raport o wykorzystaniu pozostałych limitów koncentracji zaangażowań, Analiza ryzyka portfela ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, Analiza ryzyka portfela detalicznych ekspozycji kredytowych, Raport z działalności Wydziału restrukturyzacji i Windykacji, Analiza poziomu ryzyka rezydualnego, w okresach rocznych: Raport z przeprowadzonych testów wrażliwości limitów koncentracji zaangażowań, Analiza rynku nieruchomości. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego), na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 3.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kredytowego ( w tym ryzyka koncentracji zaangażowań, ryzyka ekspozycji kredytowych finansujących nieruchomości i zabezpieczonych hipotecznie, ryzyka detalicznych ekspozycji kredytowych, ryzyka rezydualnego) 12

Bank w zależności od produktu kredytowego stosuje następujące rodzaje zabezpieczenia: Weksel In blanco, Kaucja pieniężna, Blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym, Pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym, Poręczenie, Gwarancja, Cesja, Przewłaszczenie na zabezpieczenie, Zastaw rejestrowy, Hipoteka, Poddanie się egzekucji, Przystąpienie do długu, Ubezpieczenie kredytu. Przy wyborze zabezpieczeń Bank kieruje się rodzajem i wielkością kredytu, okresem kredytowania oraz oceną ryzyka kredytowego transakcji i innych zagrożeń. 4. Ryzyko stopy procentowej 4.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem stopy procentowej Pod pojęciem ryzyka stopy procentowej rozumie się niebezpieczeństwo negatywnego wpływu zmian stóp rynkowych na aktualny i prognozowany wynik finansowy oraz sytuację finansową Banku. W Banku są identyfikowane następujące rodzaje ryzyka stopy procentowej: ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania odnosi się głównie do portfela bankowego i wyraża się w zagrożeniu przychodów Banku, przede wszystkim odsetkowych, w sytuacji niekorzystnych zmian stóp procentowych lub istotnej zmiany struktury przeszacowania pozycji w bilansie, powodującej zmiany w wyniku z tytułu odsetek, ryzyko bazowe wynika z niedoskonałego powiązania (korelacji) stóp procentowych instrumentów generujących przychody i koszty odsetkowe, które to instrumenty mają jednocześnie te same okresy przeszacowania, ryzyko opcji klienta wynika z wpisanych w produkty bankowe opcji klienta, które mogą być zrealizowane w następstwie zmian stóp procentowych. Instrumenty zawierające opcje klienta są na ogół najbardziej typowe dla działalności bankowej usytuowanej w portfelu bankowym i obejmują kredyty dające kredytobiorcy prawo spłaty przed terminem części lub całości kredytu oraz różnego typu depozyty, pozwalające deponentom wycofać środki w dowolnym momencie, 13

ryzyko krzywej dochodowości polega na zmianie relacji pomiędzy stopami procentowymi danego rynku lub indeksu odnoszącymi się do różnych terminów przeszacowania. Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej jest ograniczenie negatywnego wpływu zmian parametrów rynkowych na wciąż niestabilnych rynkach gospodarczych i finansowych na wyniki finansowe Banku, przy równoczesnym utrzymaniu atrakcyjności i konkurencyjności oferty dla klientów. 4.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka stopy procentowej Metody pomiaru ryzyka stopy procentowej stosowane w Banku: analiza i pomiar ryzyka stopy procentowej metodą luki niedopasowania terminów przeszacowania, symulacje możliwego wpływu zmian stóp procentowych na wynik odsetkowy Banku, analiza ryzyka bazowego i ryzyka opcji klienta, analiza elastyczności stóp procentowych. W Banku przeprowadzane są testy warunków skrajnych w celu oszacowania zmian wyniku finansowego w przypadku wzrostu/spadku stóp procentowych o 200 punktów bazowych. System informacji zarządczej w ramach ryzyka stopy procentowej obejmuje: w okresach miesięcznych: Analizę ryzyka stopy procentowej, Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka stopy procentowej, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 4.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka stopy procentowej W celu ograniczenia poziomu ryzyka Zarząd Banku zatwierdza limity wyznaczające dopuszczalny poziom ekspozycji Banku na ryzyko stopy procentowej z uwzględnieniem założeń strategii rozwoju oraz planów finansowych zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą. Rodzaje przyjętych limitów wynikają z prostego charakteru produktów i nieskomplikowanej struktury bilansu Banku. System limitów w zakresie stopy procentowej obejmuje: limit dopuszczalnej zmiany wartości wyniku odsetkowego, limit maksymalnej wartości względnego współczynnika luki, limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego w warunkach skrajnych, limit dopuszczalnej zmiany wyniku odsetkowego z tytułu ryzyka bazowego, limit rozpiętości odsetkowej. Monitoring limitów odbywa się w cyklach miesięcznych i podlega mu bilans Banku i pozycje pozabilansowe według stanu na koniec każdego miesiąca. 14

5. Ryzyko płynności 5.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem płynności Ryzyko płynności jest definiowane jako zagrożenie utraty zdolności do terminowego wywiązywania się z bieżących i przyszłych zobowiązań, a w konsekwencji poniesienia dodatkowych kosztów, związanych z koniecznością zaciągnięcia zobowiązań lub sprzedażą aktywów na niekorzystnych warunkach w związku z ryzykiem płynności rynku (produktu). Płynność rozpatrywana jest w następujących horyzontach czasowych: 1) Płynność bieżąca w okresie do 7 dni 2) Płynność krótkoterminowa w okresie do 1 miesiąca 3) Płynność średnioterminowa w okresie od 1 do 12 miesięcy 4) Płynność długoterminowa powyżej 12 miesięcy. Celem zarządzania płynnością finansową Banku, jest dążenie do wzrostu stabilnych źródeł finansowania oraz utrzymania wszystkich wskaźników płynnościowych, w tym przede wszystkim nadzorczych miar płynności, na bezpiecznym poziomie, zgodnym z obowiązującymi procedurami. Stabilność pozyskiwanych środków i systematyczny wzrost kwoty osadu na depozytach są szczególnie istotne dla finansowania długoterminowych należności Banku. 5.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka płynności W Banku obowiązuje system pomiaru i monitorowania ryzyka płynności uwzględniający wymogi nadzorcze oraz wewnętrzne regulacje. Bank dokonuje pomiaru ryzyka płynności poprzez sporządzanie: 1) Kalkulacji nadzorczych miar płynności ( codziennie), 2) Raportu urealnionej luki zapadalności/wymagalności, 3) Analizy wskaźnikowej Banku, 4) Analizy struktury bazy depozytowej, 5) Analizy aktywów płynnych Banku, 6) Analizy portfela kredytowego, 7) Analizy pozycji pozabilansowych, 8) Wyliczeń wewnętrznego wymogu kapitałowego na ryzyko płynności. System informacji zarządczej w ramach ryzyka płynności obejmuje: w okresach miesięcznych: Analizę zarządzania bieżącą płynnością, Analizę ryzyka płynności. w okresach rocznych: Pogłębioną analizę płynności długoterminowej. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka płynności, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania zewnętrznych i wewnętrznych limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych 15

metod zarządzania tym ryzykiem. 5.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka płynności Badanie ryzyka płynności wspomagane jest systemem limitów zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Limity zewnętrzne to nadzorcze miary płynności, wprowadzone Uchwałą nr 386/2008 Komisji Nadzoru Finansowego. Rodzaje limitów i ich poziom jest ściśle uzależniony od wyznaczonych strategicznych celów oraz bieżącej sytuacji Banku i jego otoczenia. Wymagają więc one okresowej weryfikacji w celu stwierdzenia ich przydatności w działalności operacyjnej. System limitów i ich poziomów obejmuje: 1) Limity wewnętrzne monitorowane przez Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości: Wskaźnik płynności do 1 miesiąca, Wskaźnik płynności do 3 miesięcy, Wskaźnik płynności do 1 roku, Wskaźnik pokrycia aktywami płynnymi depozytów niestabilnych, Wskaźnik bazy depozytowej I, Wskaźnik bazy depozytowej II, Wskaźnik zaangażowania w kredyty i pożyczki powyżej 10 lat, Wskaźnik płynności zobowiązań pozabilansowych. 2) Wewnętrzne limity obowiązujące w ramach poszczególnych komórek organizacyjnych Banku ograniczające ekspozycję Banku na ryzyko płynności w zakresie czynności operacyjnych prowadzonych przez pracowników danej komórki organizacyjnej. Bank posiada również Plan awaryjny utrzymania płynności, który opracowany został na wypadek, gdyby rozwiązania normalnie stosowane w bieżącym zarządzaniu płynnością okazały się bezskuteczne. Ponadto w okresach kwartalnych Bank dokonuje analizy sytuacji szokowej w postaci gwałtownego odpływu depozytów oraz dokonuje analizy scenariuszy progresywnej skali dynamiki wypływu środków w sytuacji kryzysowej określającej możliwy czasookres prowadzenia obsługi kasowej i rozliczeniowej z określoną częstotliwością i gradacją. 6. Ryzyko walutowe 6.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem walutowym Pod pojęciem ryzyka walutowego rozumie się niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji finansowej Banku na skutek niemożliwych do dokładnego przewidzenia, niekorzystnych zmian kursów walutowych w wyniku utrzymywania przez Bank otwartych pozycji walutowych. Uwzględniając strukturę bilansu Banku, jego ofertę produktową i profil klienta, do istotnych dla Banku rodzajów ryzyka walutowego zalicza się ryzyko kursowe, które wiąże się z negatywnym wpływem fluktuacji notowań walut na sytuację ekonomiczno finansową Banku. 16

Działalność walutowa prowadzona jest o następujące produkty: Transakcje wymiany walutowej, Depozyty walutowe, Lokaty walutowe. Podstawowym celem jest utrzymanie całkowitej pozycji walutowej w wysokości nieprzekraczającej 2% funduszy własnych, tj. w wysokości niewiążącej się z koniecznością utrzymywania regulacyjnego wymogu kapitałowego na ryzyko walutowe jak również utrzymanie wszystkich limitów wprowadzonych uchwałami Zarządu Banku. 6.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka walutowego Poziom ekspozycji Banku na ryzyko walutowe ograniczony jest obowiązującym systemem limitów zarówno nadzorczych, jak i wewnętrznych. Dzienny monitoring wykorzystania limitów w zakresie pozycji walutowych realizowany jest przez Zespół Zarządzania Ryzykami i Sprawozdawczości. System informacji zarządczej w ramach ryzyka walutowego obejmuje: w okresach miesięcznych: Analizę ryzyka walutowego. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka walutowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 6.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka walutowego Do limitów wewnętrznych ograniczających poziom narażenia Banku na ryzyko walutowe, zalicza się: limit wartości zagrożonej (VAR), limit na pozycję indywidualną w poszczególnych walutach, takich jak USD, EUR, GBP, SEK, CHF, limit na pozycję całkowitą. Do pomiaru ryzyka walutowego wykorzystuje się metodę VAR opracowaną na bazie wytycznych KNF. Integralną częścią modelu VAR jest test warunków skrajnych, przeprowadzany w celu oszacowania spadku wartości portfela pozycji walutowych, będącego rezultatem zakładanych nietypowych i bardzo niekorzystnych warunków rynkowych. 7. Ryzyko operacyjne 7.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem operacyjnym System zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku jest wdrożony na podstawie postanowień Uchwały Nr 258/2011 KNF oraz Rekomendacji M, co w szczególności przejawia się jasnym określeniem kompetencji i zadań w zakresie nadzorowania i kontroli systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak również w zakresie realizacji procesu zarządzania tym ryzykiem. 17

Podstawy funkcjonowania systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym wyznacza Polityka zarządzania ryzykiem operacyjnym. Celem nadrzędnym jest utrzymanie narażenia Banku na ryzyko operacyjne na akceptowalnym przez Zarząd i Radę Nadzorczą Banku, bezpiecznym dla działania i rozwoju Banku poziomie. Organizacja systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym zapewnia efektywny proces oceny i kontroli ryzyka oraz podział kompetencji polegający na rozdzieleniu funkcji podejmowania ryzyka od funkcji niezależnej jego oceny i kontroli. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym realizowane jest organizacyjnego Banku. z uwzględnieniem struktury i zadań wynikających z Regulaminu 7.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka operacyjnego ( w tym ryzyka braku zgodności i ryzyka informatycznego) System informacji zarządczej w ramach ryzyka operacyjnego obejmuje: w okresach kwartalnych: Informacja na temat bezpieczeństwa systemów informatycznych, Protokół z dokonania testu w zakresie Instrukcji Plany awaryjne zachowania ciągłości działania w sytuacjach kryzysowych, Analizę ryzyka operacyjnego. w okresach rocznych: Raport z realizacji umów outsourcingowych. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 7.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka operacyjnego Poziom ryzyka operacyjnego, w którym uwzględnione zostało również ryzyko braku zgodności, ryzyko prawne, ryzyko modeli, ryzyko informatyczne, został oszacowany na podstawie zarejestrowanych zdarzeń oraz kształtowania się wskaźnika KRI. Poza tym, Bank dokonuje regularnej analizy nowych produktów, które mogą wpłynąć na zmianę profilu ryzyka, jak również dokonuje oceny ryzyka związanego z powierzaniem czynności firmom zewnętrznym. Bank ogranicza pewne obszary ryzyka operacyjnego poprzez zapewnienie właściwych procedur i kontroli wewnętrznej, a także poprzez zastosowanie odpowiednich ubezpieczeń i poprzez wdrożenie właściwych planów utrzymania ciągłości działalności i planów awaryjnych. Poziom ekspozycji na ryzyko operacyjne ograniczany jest obowiązującym systemem limitów, który obejmuje: Globalny limit strat na wysokość rocznych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego ustalony w wysokości 15% wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne obliczone zgodnie z Uchwałą Nr 76/2010 KNF, Limity ryzyka operacyjnego wyrażone za pomocą wartości KRI: 18

KRI stosowane: wiek stacji roboczych, wiek serwerów, awaryjność systemu defbank, awaryjność systemu CUI, udział storn w dekretach, anulowane żetony. KRI dotyczące ryzyka braku zgodności: oszustwa wewnętrzne, sprawy sądowe, włamania do systemu, wirusy komputerowe, skargi i reklamacje, pranie pieniędzy. Limity kwotowe na poszczególne klasy zdarzeń: oszustwa wewnętrzne, oszustwa zewnętrzne, zasady dotyczące zatrudnienia oraz bezpieczeństwa w miejscu pracy, klienci, produkty i praktyki operacyjne, szkody związane z aktywami rzeczowymi, zakłócenia działalności banku i awarie systemów, wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi. Ustalone limity podlegające rocznej weryfikacji a ustalone wartości progowe, które określają poziom akceptacji poszczególnych zdarzeń ryzyka operacyjnego są zatwierdzane Uchwałą Zarządu. 8. Ryzyko kapitałowe 8.1 Strategia i procesy zarządzania ryzykiem kapitałowym Ryzyko kapitałowe definiowane jest jako ryzyko niewłaściwej struktury posiadanych funduszy własnych w relacji do skali i rodzaju działalności Banku lub ryzyko ewentualnych problemów Banku w pozyskaniu dodatkowego kapitału ( funduszy) w szczególności, gdy proces ten musi być przeprowadzony szybko lub w okresie niesprzyjających warunków rynkowych. Bank w ocenie istotności ryzyka kapitałowego dokonuje analizy: 1) Struktury posiadanych funduszy w celu ustalenia stopnia koncentracji funduszu udziałowego, 2) Koncentracji pakietów dużych udziałów. Bank uznaje za duży pakiet udziałów, kwotę sumy udziałów posiadanych przez jednego Członka Banku na poziomie co najmniej 5% funduszu udziałowego. Dla Banku zasadniczym celem kapitałowym jest odbudowa odpowiedniej struktury oraz systematyczny wzrost funduszy własnych adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności, poprzez maksymalizacje wyniku finansowego oraz jego przeznaczenie na zwiększenie funduszy własnych Banku. 8.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka kapitałowego System informacji zarządczej w ramach ryzyka kapitałowego obejmuje: w okresach miesięcznych: Informacja w zakresie funduszy własnych i adekwatności kapitałowej. w okresach kwartalnych: Analiza adekwatności kapitałowej. w okresach rocznych: Raport z przeprowadzonych kapitałowych testów warunków skrajnych. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka kapitałowego, na które narażony jest Bank, 19

prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 8.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka kapitałowego Limity alokacji funduszy własnych na poszczególne ryzyka ustalane są w oparciu o dane historyczne, planowany rozwój działalności oraz prognozę dotyczącą kształtowania się poziomu funduszy własnych. Przyjęte limity odnośnie alokacji funduszy własnych na poszczególne rodzaje ryzyka: Ryzyko kredytowe / kapitały ogółem, Ryzyko operacyjne / kapitały ogółem, Ryzyko koncentracji / kapitały ogółem, Ryzyko stopy procentowej / kapitały ogółem, Ryzyko płynności / kapitały ogółem, Ryzyko kapitałowe / kapitały ogółem, Ryzyko biznesowe / kapitały ogółem, Pozostałe ryzyka / kapitały ogółem. 9. Ryzyko biznesowe 9.1 Strategie i procesy zarządzania ryzykiem biznesowym Ryzyko biznesowa jest definiowane jako ryzyko nie osiągnięcia założonych i koniecznych celów ekonomicznych z powodu niepowodzenia w rywalizacji rynkowej. Ryzyko to obejmuje ryzyko strategiczne, ryzyko wyniku finansowego, ryzyko otoczenia ekonomicznego, ryzyko regulacyjne, ryzyko konkurencji. Celem zarządzania ryzykiem biznesowym jest utrzymanie stałej, niewrażliwej na zmiany otoczenia pozycji rynkowej i ekonomicznej Banku, poprzez właściwy proces zarządzania strategicznego, monitorowania otoczenia i postępów strategii, planowania i zarządzania wynikiem finansowym oraz pomiar wrażliwości Banku na zmianę czynników otoczenia i podejmowania działań mających na celu zmniejszenie wrażliwości Banku w przypadku stwierdzenia nadmiernej ekspozycji na zmianę poziomu ryzyka wynikającą ze zmian sytuacji zewnętrznej. 9.2 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka biznesowego Pomiar ryzyka biznesowego dokonywany jest w oparciu o: 1) Istniejące w Banku procedury i regulacje wewnętrzne odnoszące się do istotnych czynników ryzyka biznesowego, 2) Dokonywanie testów warunków skrajnych. System informacji zarządczej w ramach ryzyka biznesowego obejmuje: w okresach miesięcznych: Zestawienie podstawowych pozycji i wskaźników charakteryzujących działalność i ogólny poziom ryzyka, 20

Zestawienie kosztów i przychodów. w okresach kwartalnych: Analiza wykonania planu finansowego, Raport z działalności Pionu sprzedaży. w okresach rocznych: Ocena realizacji Strategii działania Banku, Ocena realizacji Strategii zarządzania ryzykiem, Raport z realizacji Polityki handlowej, Raport z przeprowadzenia testów warunków skrajnych w zakresie ryzyka biznesowego będącego elementem Planu ekonomiczno finansowego, Plan finansowy. Raport z zarządzania ryzykami i adekwatności kapitałowej przedkładany kwartalnie Radzie Nadzorczej zawiera syntetyczną informację na temat poziomu ryzyka biznesowego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, wykorzystania limitów oraz jakości i skuteczności przyjętych metod zarządzania tym ryzykiem. 9.3 Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka biznesowego W celu zmniejszenia zagrożeń płynących z narażenia na ryzyko biznesowe Bank prowadzi następujące działania: 1) stosowany jest odpowiedni system planowania strategicznego oraz pomiaru i nadzorowania postępów strategii, w tym: 1. identyfikacji i uwzględniania istotnych zmian otoczenia wpływających na możliwość realizacji strategii, 2. zmian ekonomicznych, społecznych, prawnych i technologicznych, 3. działań konkurencji. 2) proces planowania finansowego, pomiaru wyników i nadzoru nad wykonaniem planów finansowych oraz marketingowych zapewnia spójność pomiędzy tymi planami a planami strategicznymi, 3) ocenia się narażenie Banku na przyszłą wielkość ryzyka poprzez ocenę wyników testowania warunków skrajnych, 4) dokonuje się oceny istotności ryzyka biznesowego i w razie potrzeby alokuje odpowiednie fundusze własne na pokrycie istotnych strat z tytułu tego ryzyka, 5) zapewnia się odpowiednie szkolenia dla kadry Banku uczestniczącej w zarządzaniu ryzykiem biznesowym. 21

III. JEDNOSTKA WYKAZYWANA METODĄ PRAW WŁASNOŚCI Bank był jedynym wspólnikiem spółki Kancelaria Finansowa INARI sp. z o. o. w likwidacji z siedzibą w Kętach. W grudniu 2013 r. Bank dokonał sprzedaży 99 udziałów w spółce. W wyniku sprzedaży większości udziałów w/w spółka na dzień 31.12.2013 r., nie była dla Banku podmiotem zależnym, w związku z czym pozostały jeden udział został wyceniony w cenie nabycia. IV. FUNDUSZE WŁASNE 1. Bank przyjmuje strategię bezpiecznego funkcjonowania, opartą na utrzymaniu rozmiarów działalności obarczonej ryzykiem na poziomie adekwatnym do posiadanych funduszy własnych. 2. Podstawowe informacje dotyczące głównych właściwości i warunków odnoszących się do wszystkich pozycji i składników funduszy własnych: 1) Zgodnie z art. 127 ustawy Prawo bankowe, fundusze własne Banku obejmują: a) fundusze podstawowe, b) fundusze uzupełniające w kwocie nieprzewyższającej funduszy podstawowych Banku. 2) Na fundusze podstawowe Banku składają się: a) fundusze zasadnicze Banku, które stanowią: wpłacony fundusz udziałowy oraz fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy, b) pozycje dodatkowe funduszy podstawowych, które stanowią: fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej, c) pozycje pomniejszające fundusze podstawowe, które stanowią: wartości niematerialne i prawne. 3) Fundusze uzupełniające Banku obejmują: a) fundusz z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych utworzony na podstawie odrębnych przepisów, b) pożyczka podporządkowana. Tabela 1. Struktura funduszy własnych według stanu na 31.12.2013 r. (w tys. zł.) Lp. Wyszczególnienie Kwota Struktura Fundusze podstawowe 7 657 69,69% 1. Kapitał podstawowy 3 250 29,58% 2. Kapitał zasobowy 4 251 38,69% 3. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego 186 1,69% 4. Pozycje pomniejszające fundusze -30-0,27% podstawowe Fundusze uzupełniające 3 331 30,31% 5. Kapitał z aktualizacji wyceny 331 3,01% 6. Pożyczka podporządkowana 3 000 27,30% Razem fundusze 10 988 100% 22

Bank zgodnie z art. 127 ustawy Prawo bankowe i uchwały Nr 325/2011 KNF w sprawie funduszy własnych banku, utrzymywał na koniec 2013 r. fundusze własne na poziomie 10 988 tys. zł, pozwalającym pokryć sumę wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka. V. PRZESTRZEGANIE WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH 1. Opis metody stosowanej do oceny adekwatności poziomu kapitału wewnętrznego Zgodnie z obowiązującym w Polsce Prawem Bankowym, banki są zobligowane do utrzymywania kapitałów własnych w wielkości adekwatnej do poziomu ponoszonego ryzyka. Do pomiaru adekwatności kapitałowej stosowany jest tzw. Współczynnik wypłacalności, wskazujący relację pomiędzy wymogami kapitałowymi z tytułu ryzyk, na jakie narażona jest działalność Banku kapitałów po uwzględnieniu zdefiniowanych przez KNF obligatoryjnych pomniejszeń. do posiadanych Współczynnik wypłacalności stanowi podstawową miarę stosowaną w Banku do zarządzania kapitałem. Bank stosuje następujące metody wyliczania wymogów kapitałowych: 1. metodę standardową w zakresie ryzyka kredytowego, 2. metodę podstawowego wskaźnika w zakresie ryzyka operacyjnego, 3. metodę podstawową w zakresie ryzyka walutowego. 2. Wymóg z tytułu ryzyka kredytowego Wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego został skalkulowany z wykorzystaniem metody Basel I. Poniższa tabela przedstawia kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem dla każdej z klas ekspozycji. Tabela 2. Wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe według stanu na 31.12.2013 r. (w tys. zł) Lp. Wyszczególnienie Kwota 1. Ekspozycje wobec rządów i banków centralnych 0 2. Ekspozycje wobec instytucji - banków 446 3. Ekspozycje wobec przedsiębiorców 2 727 4. Ekspozycje detaliczne 350 5. Ekspozycje przeterminowane 611 6. Aktywa trwałe 686 7. Gotówka 0 23

8. Środki pieniężne w drodze 1 9. Akcje i udziały 0 10. Inne ekspozycje 28 11. Razem wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe 4 849 3. Pozostałe wymogi kapitałowe Bank nie prowadzi działalności handlowej co oznacza, że wylicza wymogi kapitałowe tylko dla portfela bankowego. Poniższe zestawienie przedstawia poziom minimalnych wymogów kapitałowych na poszczególne rodzaje ryzyka według stanu na dzień 31.12.2013 r. Tabela 3. Wymogi kapitałowe na poszczególne ryzyka według stanu na 31.12.2013 r. (w tys. zł.) Wyszczególnienie Kwota (w tys. zł.) Ryzyko kredytowe 4 849 Ryzyko operacyjne 802 Ryzyko walutowe 0 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Łączny wymóg na ryzyko Filaru I 5 652 Ryzyko kredytowe 0 Ryzyko operacyjne 0 Ryzyko koncentracji zaangażowań 0 Ryzyko stopy procentowej 0 Ryzyko płynności 10 Ryzyko kapitałowe 0 Ryzyko biznesowe 0 Ryzyko rezydualne 118 Ryzyko utraty reputacji 0 Ryzyko transferowe 0 Ryzyko cyklu gospodarczego 0 Ryzyko modeli 0 Łączny wymóg na ryzyka Filaru II 128 Łączna wartość oszacowanych wymogów kapitałowych 5 779 24

Współczynnik wypłacalności Filar I 15,55% Współczynnik wypłacalności Filar II 15,21% Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z Instrukcją wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz współczynnika wypłacalności w Banku Spółdzielczym w Kętach. W celu ustalenia łącznej wartości oszacowanych wymogów kapitałowych Bank dokonuje zestawienia wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka, dotyczących zarówno Filaru I i Filaru II. Łączna wartość wewnętrznego wymogu kapitałowego z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka na dzień 31.12.2013 r. stanowiła kwotę 5 779 tys. zł. i była wynikiem ryzyka ponoszonego przez Bank z Filaru I oraz Filaru II. Bank Spółdzielczy w Kętach podejmuje szereg działań zmierzających do poprawy jakości zarządzania ryzykami i podnoszenia efektywności działalności Banku przy zachowaniu bezpieczeństwa jego działania. Prawidłowy i skuteczny proces zarządzania ryzykami i adekwatnością kapitałową pozwoli Bankowi na dynamiczny i bezpieczny rozwój. VI. RYZYKO KREDYTOWE 1. Definicja należności zagrożonych Ekspozycjami zagrożonymi są należności poniżej standardu, wątpliwe i stracone zgodnie z kryteriami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia 16.12.2008 r. Bank dokonuje klasyfikacji ekspozycji kredytowych do odpowiednich kategorii ryzyka, stosując dwa kryteria: kryterium terminowości terminowość spłaty kapitału lub odsetek, kryterium ekonomiczne badanie sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, kredytobiorcy. Klasyfikacja ekspozycji kredytowych według kryterium terminowości, do poszczególnych kategorii ryzyka odbywa się w sposób automatyczny z wykorzystaniem systemu ewidencyjno-księgowego. Przeglądów oraz klasyfikacji ekspozycji kredytowych Bank dokonuje zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków z dnia 16.12.2008 r. 2. Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości i rezerw Rezerwy celowe tworzone są na ryzyko związane z działalnością Banku w odniesieniu do ekspozycji kredytowych zaklasyfikowanych do: kategorii "normalne" w zakresie ekspozycji kredytowych wynikających z pożyczek i kredytów detalicznych, 25