PRZEGLĄD SPRAW BIEŻĄCYCH

Spotkanie robocze z Lokalnymi Grupami Działania PRZEGLĄD SPRAW BIEŻĄCYCH Paweł Knapczyk zastępca dyrektora Departamentu Funduszy Europejskich UMWM Kraków, 8 lipca 2013 (1) Stan oceny wniosków w osi 4 LEADER oraz realizacja harmonogramu konkursów 2

Liczba złożonych wniosków - Małe projekty (od początku realizacji programu do 31 maja 2013r.) Porównanie międzywojewódzkie stan na 31.05.2013r. Drugie miejsce w kraju pod względem liczby złożonych wniosków Tylko w czterech województwach liczba wniosków przekracza 3 000 szt. Pozycja Województwo Liczba wniosków 1 Mazowieckie 3 732 2 Małopolskie 3 546 3 Lubelskie 3 297 4 Wielkopolskie 3 079 5 Pomorskie 2 441 6 Podkarpackie 2 279 7 Dolnośląskie 2 238 8 Warmińsko- Mazurskie 2 082 9 Śląskie 2 051 10 Świętokrzyskie 2 029 11 Kujawsko- Pomorskie 1 795 12 Podlaskie 1 756 13 Opolskie 1 478 14 Zachodniopomorskie 1 334 15 Lubuskie 1 317 16 Łódzkie 1 303 Razem 35 757 3 Małe projekty postęp oceny (stan na 31 maja 2013r.) 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 45 Nowe wnioski Ocena niezakończona (9,25%) 294 Wnioski w trakcie weryfikacji 0 Wnioski oczekujące na zwolnienie środków Ocena zakończona (90,75%) 110 Wnioski oczekujące na umowę 41 Rozwiazane umowy 1472 Umowy 1595 Pozostałe rozpatrzone wnioski (odwołania, odrzucone, wycofane, niewybrane) 4

Małe projekty różnica (%) pomiędzy wnioskami złożonymi a wnioskami, których ocenę zakończono (stan na 31 maja 2013r.) 18,67% 5 Liczba zawartych umów- Małe projekty (od początku realizacji programu do 31 maja 2013r.) Pozycja Województwo Liczba umównarastająco Liczba umów I.2011 - V.2013 1 Lubelskie 1 557 1 206 (3) 2 Wielkopolskie 1 506 1 260 (2) 3 Małopolskie 1 472 1 417 (1) 4 Mazowieckie 1 291 1 156 (4) 5 Świętokrzyskie 1 178 926 6 Dolnośląskie 1 105 950 7 Podkarpackie 1 045 909 8 Pomorskie 896 738 9 Śląskie 871 793 10 Podlaskie 841 653 11 Warmińsko- Mazurskie 815 596 12 Łódzkie 752 595 Trzecie miejsce w kraju pod względem liczby zawartych umów ogółem Pierwsze miejsce w kraju pod względem liczby zawartych umów w okresie I.2011r. V. 2013r. 13 Opolskie 650 569 14 Kujawsko- Pomorskie 627 570 15 Lubuskie 562 478 16 Zachodniopomorskie 491 456 Razem 15 659 13 272 6

tys. zł Miesięczne tempo zawierania umów Małe projekty (okres badawczy: styczeń 2012r. - maj 2013r.) 7 Średnia wartość dofinansowania Małych Projektów przed i po zmianie Rozporządzenia MRiRW ws wdrażania LSR 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Przed zmianą* 18,1 Średnia wartość dofinansowania Po zmianie** 28,7 29,3 28,1 Zielony Pierścień Tarnowa Miechowskie Stowarzyszenie Gmin Jaksa *na podstawie 1472 umów o wartości 26,7 mln zł ** na podstawie wniosków wybranych mieszczących się w limicie Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "Podbabiogórze" 24,3 Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Płaskowyżu Proszowickiego "ProKoPaRa" 39,7 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania "Brama Beskidu" 8

Wartość zawartych umów- Małe projekty (od początku realizacji programu do 31 maja 2013r.) Porównanie międzywojewódzkie Pozycja Województwo Wartość umów 1 Małopolskie 26 680 702,79 zł 2 Lubelskie 25 842 426,11 zł 3 Wielkopolskie 23 712 554,43 zł 4 Mazowieckie 22 881 570,21 zł 5 Dolnośląskie 19 994 072,54 zł 6 Świętokrzyskie 19 949 063,72 zł 7 Podkarpackie 18 311 055,06 zł 8 Podlaskie 16 021 455,74 zł 9 Pomorskie 15 417 778,88 zł Małopolska zajmuje pierwsze miejsce w kraju 10 Śląskie 15 233 091,16 zł 11 Warmińsko- Mazurskie 14 075 321,34 zł 12 Łódzkie 13 253 324,37 zł 13 Opolskie 11 765 570,44 zł 14 Kujawsko- Pomorskie 10 419 528,44 zł 15 Lubuskie 7 857 471,86 zł 16 Zachodniopomorskie Razem 7 549 854,43 zł 268 964 841,52 zł 9 Prognoza dla naborów PROW Małe projekty (dane wg stanu na dzień 30 czerwca 2013r.) Wyszczególnienie Liczba umów/ Wartość wniosków/naborów dotacji (zł) Umowy zawarte 1 539 27 888 403,53 Umowy w przygotowaniu 98 2 029 231,52 Projekty złożone do SW 426 10 236 385,55 /projekty w ocenie SW Nabory w trakcie 22 10 111 303,81 Nabory planowane do otwarcia w II połowie 2013 20 8 055 766,25 RAZEM 58 321 095,66 Limit środków: 58 694 030,03 zł 10

LEADER Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej stan na 31 maja 2013 11 LEADER Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw - stan na 31 maja 2013 12

LEADER Wdrażania LSR - Odnowa i rozwój wsi stan na 31 maja 2013 13 (2) Zasady dokonywania przesunięć środków w LGD na operacje z zakresu odnowy wsi 14

Wdrażanie Osi 4 LEADER ODNOWA WSI pismo Ministra Rolnictwa z dnia 13 lutego 2013 1/2 W skali kraju notuje się wysoki poziom wykorzystania środków w ramach operacji 413-313 Odnowa i rozwój wsi (w tym pod kątem rzeczowym). Minister Rolnictwa poleca, aby nie wyrażano zgody na zmiany umów ramowych w celu dalszego zwiększania limitu dla operacji 413-313 (nie dotyczy dodatkowych zadań). Minister Rolnictwa zwraca uwagę na potrzebę zaangażowania sektora gospodarczego w realizację LSR. Minister Rolnictwa zobowiązuje Prezesa ARiMR do terminowego załatwiania spraw. Minister Rolnictwa zobowiązuje regiony do kwartalnego przeglądu stanu wdrażania LSR (pod kątem finansowym oraz rzeczowym) Zidentyfikowane zagrożenia nie rokujące pełnej finansowej realizacji LSR stanowią podstawę do wykorzystania środków na inne potrzeby PROW 2007-2013 15 Wdrażanie Osi 4 LEADER ODNOWA WSI pismo Ministra Rolnictwa z dnia 13 lutego 2013 2/2 = ODNOWA WSI SEKTOR PUBLICZNY MIKRO --------------- RÓŻNICOWANIE SEKTOR GOSPODARCZY = MAŁE PROJEKTY 16

Odnowa i rozwój wsi zmiana zasad dokonywania przesunięć środków w LGD Wystąpienie SWM do MRiRW ws przesunięć środków w ramach działania Odnowa i rozwój wsi Ostateczne stanowisko MRiRW z dnia 6 maja 2013 r. Niewykonanie wskaźników LSR Wymagana analiza/uzasadnienie Ponowna analiza SWOT Konieczność wymiany limitu z innym LGD bilans zerowy na poziomie regionu 17 (3) Projekty współpracy w kontekście zbliżającego się końcowego terminu składania wniosków 18

LEADER Wdrażanie projektów współpracy - stan na 30 czerwca 2013 LEADER - przygotowanie projektów współpracy - podsumowanie (stan na 30 czerwca 2013) Wnioski na przyszłość: - Włączenie kosztów przygotowania projektu współpracy do kosztów kwalifikowanych w zakresie funkcjonowania. - Rezygnacja z wniosku na przygotowanie projektu współpracy lub połączenie w jednej operacji etapu przygotowania i etapu realizacji. 20

(4) Zmiany w limitach umów ramowych 21 Pismo MRiRW z dnia 6 maja 2013 ws wdrażania osi 4 LEADER PROW Zalecenie MRiRW: Wszelkie zmiany postanowień umów ramowych dotyczące rozkładu limitu działania 413 na poszczególne typy operacji winny być dokonywane najpóźniej do końca roku 2013. Wnioski SWM: (1) Brak informacji czy będzie to ściśle przestrzegane przez IZ. (2) Brak informacji czy będą wyjątki od tej zasady. (3) Dlatego należy dokonać ostatecznego przeglądu wdrażanych działań jeszcze w tym roku i zamknąć aspekt budżetowy. (4) LGD, które nie widzą możliwości pełnego wykorzystania środków winny jak najszybciej wystąpić o aneksowanie umów ramowych. 22

Konsekwencje zmniejszenia budżetu dla LGD Plan budżetów LSR-ów w Małopolsce Koszty bieżące 15 % budżetu ogółem 40 mln Wdrażanie LSR Projekty współpracy Funkcjonowanie LGD Wdrażanie LSR 217 mln 5 mln 54 mln Aktualny poziom kontraktowania Projekty współpracy Funkcjonowanie LGD Koszty bieżące 15 % budżetu ogółem 17 mln 90 mln 3 mln 21 mln 23 (5) Kontrole w Lokalnych Grupach Działania 24

PLAN KONTROLI LGD NA ROK 2013 Podstawa prawna: Wytyczna nr 72/5/2012 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi pn. Wytyczna dotycząca dokonywanych przez samorządy województw kontroli prawidłowości realizacji lokalnej strategii rozwoju przez lokalną grupę działania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 Uchwała Nr 1490/2012 Zarządu Województwa Małopolskiego z dnia 29 listopada 2012r. w sprawie przyjęcia do stosowania Wytycznej dotyczącej dokonywanych przez samorządy województw kontroli prawidłowości realizacji lokalnej strategii rozwoju przez lokalną grupę działania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 25 PLAN KONTROLI LGD NA ROK 2013 Podstawa prawna: Zarządzenie Nr 122/2012 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 31 grudnia 2012r. w sprawie ustalenia zasad planowania, koordynowania i przeprowadzania kontroli prawidłowości realizacji lokalnej strategii rozwoju przez lokalną grupę działania w zakresie osi 4: LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz Zarządzenie Nr 3/2013 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 122/2012 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 31 grudnia 2012 roku w sprawie ustalenia zasad planowania, koordynowania i przeprowadzania kontroli prawidłowości realizacji lokalnej strategii rozwoju przez lokalną grupę działania w zakresie osi 4: LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 (uzupełnia zasady przeprowadzania kontroli o zakres podlegający kontroli oraz sposób dobierania próby do badania) Zarządzenie Nr 4/2013 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 15 stycznia 2013r. w sprawie przyjęcia Planu Kontroli na rok 2013 lokalnych grup działania w zakresie prawidłowości realizacji lokalnych strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 wraz z metodologią typowania lokalnych grup działania do kontroli 26

CZYNNIKI RYZYKA WEDŁUG KTÓRYCH OPRACOWANO PLAN KONTROLI (WYŁĄCZNIE W CELU USTALENIA KOLEJNOŚCI LGD DO KONTROLI) Lp. Nazwa parametru Wartości progowe Waga ryzyka 1 Poziom realizacji przedsięwzięć i celów szczegółowych, określonych w LSR (%) 2 Wysokość pomocy finansowej przyznanej w ramach działania 413, w stosunku do kwoty określonej w budżecie LSR na to działanie (%) 3 Częstotliwość korygowania dokumentacji dotyczącej danego naboru wniosków o przyznanie pomocy przekazywanej przez LGD do SW (%) 4 Liczba operacji odrzuconych merytorycznie w stosunku do liczby operacji zakontraktowanych w populacji małych projektów (%) 5 Negatywne wyniki wewnętrznej oceny współpracy SW z LGD 6 Skargi lub uchybienia związane z przeprowadzonym naborem stwierdzone na etapie oceny wniosków o przyznanie pomocy 7 Brak kontroli przeprowadzonej przez podmioty zewnętrzne 8 Uchybienia stwierdzone podczas kontroli przeprowadzonych przez SW w zakresie działań 421 i 431 9 Negatywne wyniki badań i analiz przeprowadzonych na zlecenie SW 0-10% pow. 10% - 30% pow. 30% - 50% pow. 50% - 70% pow. 70% 0-20% pow. 20% - 30% pow. 30% - 40% pow. 40% - 50% pow. 50% pow. 50% pow. 20% - 50% 0-20% pow. 40% pow. 15% - 40% 0-15% Etap wdrażania i etap płatności Etap płatności albo etap wdrażania Żaden z etapów Tak Nie Tak Nie Brak kontroli/ Wynik negatywny / pozytywny z uchybieniami Wynik pozytywny Tak Nie 20 pkt 15 pkt 10 pkt 5 pkt 0 pkt 20 pkt 15 pkt 10 pkt 5 pkt 0 pkt 20 pkt 10 pkt 0 pkt 10 pkt 5 pkt 0 pkt 10 pkt 5 pkt 0 pkt 5 pkt 0 pkt 5 pkt 0 pkt 5 pkt 0 pkt 5 pkt 0 pkt 27 SKARGI LUB UCHYBIENIA DOT. NABORÓW STWIERDZONE NA ETAPIE OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE POMOCY W ROKU 2012 Kontrole LGD w trybie Wytycznej 72/5/2012 Skargi na przeprowadzone przez LGD nabory (6 skarg) Uchybienia stwierdzone na etapie weryfikacji wniosków związane z przeprowadzeniem naborów (7 uchybień) KONTROLA PLANOWA siedziba UMWM / siedziba LGD w razie potrzeby (zgodnie z rocznym planem kontroli) KONTROLA DORAŹNA w siedzibie LGD (poza rocznym planem kontroli np. w wyniku skargi na nabór przeprowadzony przez LGD) REKONTROLA (w przypadku stwierdzenia poważnych uchybień lub nieprawidłowości podczas kontroli lub niewykonania przez LGD zaleceń pokontrolnych) 28

Liczba kontroli KONTROLE PLANOWANE NA PODSTAWIE WYTYCZNEJ NR 72/5/2012 (Z WYJĄTKIEM KONTROLI DORAŹNYCH) 15 10 14 15 5 7 3 Kontrole zrealizowane (wysłano raport pokontrolny) Kontrole w trakcie Pozostałe kontrole planowane w 2013 Kontrole planowane w 2014 29 KONTROLE TERMINY ORAZ KWESTIE PROCEDURALNE Zawiadomienie o rozpoczęciu kontroli 7 dni (max. 14 dni) Rozpoczęcie kontroli Dostarczenie dokumentacji do kontroli 6 dni (max. 13 dni) Zakończenie czynności kontrolnych niezwłocznie wstrzymanie weryfikacji wniosków o przyznanie pomocy (max. 30 dni) Raport z czynności kontrolnych 14 dni Podpisanie Raportu 7 dni 14 dni 14 dni Odmowa podpisania Raportu/ Informacja zawierająca wskazanie przyczyn odmowy Zalecenia pokontrolne Informacja o sposobie wykonania zaleceń 14 dni Złożenie zastrzeżeń do Raportu Zalecenia pokontrolne Informacja o sposobie wykonania zaleceń 14 dni 30

KONTROLE TERMINY ORAZ KWESTIE PROCEDURALNE Przekazanie zmienionego / uzupełnionego Raportu Podpisanie Raportu Zalecenia pokontrolne Informacja o sposobie wykonania zaleceń 14 dni Odmowa podpisania Raportu / pisemne wyjaśnienie przyczyn odmowy Złożenie zastrzeżeń do Raportu Podpisanie Raportu Zalecenia pokontrolne Informacja o sposobie wykonania zaleceń Przekazanie pierwotnego Raportu w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń Odmowa podpisania Raportu / pisemne wyjaśnienie przyczyn odmowy 14 dni 31 SKARGI LUB UCHYBIENIA DOT. NABORÓW STWIERDZONE NA ETAPIE OCENY WNIOSKÓW O PRZYZNANIE POMOCY W ROKU 2012 Przedmiot skarg i uchybień (przykłady): Sposób wyboru operacji w ramach działania Małe projekty, Odnowa i rozwój wsi, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw w tym naruszenie zasad oceny w zakresie obiektywizmu organu decyzyjnego w wyborze operacji, Sposób badania bezstronności członka Komisji skrutacyjnej, Niedostosowanie LSR do obowiązujących przepisów prawa (działanie: małe projekty, Odnowa i rozwój wsi, Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej ) Nieprawidłowe zastosowanie procedury odwoławczej przez LGD 32

PODSUMOWANIE KONTROLI (stan na 30 kwietnia 2013) Główne obszary problemowe podlegające kontroli: Prawidłowość dokonywania wyboru operacji przez organ decyzyjny LGD (zgodność z celami i przedsięwzięciami określonymi w LSR, uzasadnienia dla kryteriów uznaniowych, przyznawanie punktów zgodnie z ustalonymi progami/ opisem do kryteriów) Przestrzeganie zasady trójsektorowości w procesie wyboru operacji (publiczny, niepubliczny) Informowanie wnioskodawców o wyborze/ niewybraniu operacji (zachowanie terminu określonego w LSR, zawarcie w piśmie elementów z rozporządzenia z dnia 8 lipca 2008r.) Spójność uregulowań wewnętrznych, obowiązujących w LGD (Statut, Regulamin organu decyzyjnego, LSR) Prawidłowość zatrudniania pracowników przez LGD (zgodnie z wymogami określonymi w LSR) Udzielanie doradztwa przez pracowników biura LGD (sposób dokumentowania udzielonego doradztwa) Przekazywanie sprawozdań z realizacji LSR (jakość, terminowość) Organizowanie szkoleń dla wnioskodawców (jakość, ilość, przedmiot) Kwalifikacje nowych członków organu decyzyjnego (nie mniejsze niż w dniu wyboru) 33 SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ /Umowa o warunkach i sposobie realizacji LSR/ Rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym Sankcja finansowa w postaci 20% zmniejszenia środków Możliwość rozwiązania umowy (opcjonalnie) 34

SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ Rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym następuje zgodnie z 11 ust.1 Umowy o warunkach i sposobie realizacji LSR (tzw. umowy ramowej) w następujących okolicznościach: Na wniosek LGD Niewykonanie co najmniej jednego ze zobowiązań, o których mowa w: 3 ust. 1 i 3 umowy (brak realizacji LSR, nieosiągnięcie celów ogólnych LSR), 5 pkt 9 umowy (uniemożliwienie/utrudnianie przeprowadzania kontroli LGD przez przedstawicieli SW, ARiMR, MF, MRiRW, KE, organy kontroli państwowej i skarbowej oraz inne podmioty upoważnione do końca 2020r.) Złożenie podrobionych, przerobionych, nierzetelnych lub stwierdzających nieprawdę dokumentów lub oświadczeń, mających wpływ na realizację LSR Rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ Treść 10 ust.2 umowy ramowej Sankcja finansowa w postaci 20% zmniejszenia środków na działanie Wdrażanie LSR w kolejnych latach, w których przewidziane są środki, w przypadku niewykonania pomimo dwukrotnego wezwania zobowiązań, o których mowa w 5 pkt 5, 16, 25: nieprzekazywania właściwemu podmiotowi wdrażającemu kompletnych list operacji, które zostały wybrane, kompletnych list operacji, które nie zostały wybrane, wszystkich uchwał właściwego organu LGD w sprawie pomocy na operacje; niestosowania do wyboru operacji procedur i kryteriów określonych w LSR; niestosowania zasad wymiany informacji oraz interpretacji przekazywanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w związku z postępowaniem w sprawie wyboru operacji. Sankcja finansowa w postaci 20% zmniejszenia środków

SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ Treść 11 ust.2 pkt.1 umowy ramowej Umowa może ulec rozwiązaniu w przypadku niewykonania przez LGD, pomimo wezwania dokonanego przez Samorząd Województwa: 1) Co najmniej jednego ze zobowiązań, o których mowa w 5 pkt 1-4, 4a, 6-8, 10-15, 17-24 i 26 umowy oraz 6 ust.1 umowy; 2) Nieopracowania programu naprawczego, o którym mowa w 6 ust.2 umowy, albo niezrealizowania tego programu w terminie Dotyczy ewaluacji LGD 3) O rozwiązaniu umowy Samorząd Województwa niezwłocznie powiadamia LGD Możliwość rozwiązania umowy (opcjonalnie) SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ Niespełnienie wymogów 11 ust.2 pkt.1 umowy ramowej 1/2 nierozpowszechnianie założeń LSR, informacji o zasadach przyznawania pomocy; odpłatne świadczenie przez pracowników biura LGD doradztwa w zakresie przygotowywania wniosków o przyznanie pomocy; nieterminowe przeprowadzanie postępowania w sprawie wyboru operacji; nieskładanie do SW wniosku o podanie do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy zgodnie z harmonogramem przewidywanych terminów podawania do publicznej wiadomości; nieinformowanie o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach 4 działań PROW, w szczególności poprzez zamieszczanie informacji na stronie internetowej LGD; brak sprawdzania zgodności operacji realizowanych w ramach 4 działań PROW z LSR; wybieranie operacji niezgodnie z art. 62 ust. 4 rozp. nr 1698/2005 i rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej w ramach działania Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW 2007 2013; brak aktualizacji lub zmiany LSR w formie pisemnej; Możliwość rozwiązania umowy (opcjonalnie)

SANKCJE ZAPISANE W UMOWIE RAMOWEJ Niespełnienie wymogów 11 ust.2 pkt.1 umowy ramowej 2/2 nieprzechowywanie dokumentów dot. wyboru LGD i realizacji LSR; brak posiadania i utrzymywania biura LGD; zatrudnianie pracowników o wymaganiach niezgodnych z procedurą; osoby reprezentujące członków tego organu posiadały kwalifikacje i doświadczenie niższe niż posiadane w dniu dokonania wyboru LGD do realizacji LSR; zatrudnianie członków organu decyzyjnego oraz osób reprezentujących członków tego organu w biurze LGD; brak stosowania procedury wyłączania członka organu decyzyjnego lub osoby reprezentującej członka tego organu od udziału w dokonywaniu wyboru operacji w razie zaistnienia okoliczności, które mogą wywołać wątpliwości co do jego bezstronności; niezachowanie warunków realizacji LSR dot. m.in. co najmniej 50% udziału partnerów podmiotów sektora społecznego i gospodarczego w składzie organu decyzyjnego LGD; spełniania wymogu sektorowości partnerstwa LGD, rozdzielenia funkcji zarządczej od decyzyjnej w LGD; nieskładania SW do dnia 15 lutego każdego roku realizacji LSR sprawozdania z realizacji LSR za rok poprzedni. Możliwość rozwiązania umowy (opcjonalnie) DODATKOWA REDUKCJA zgodnie z art. 30 rozporządzenia KE nr 65/2011 Zgodnie z art. 30 rozporządzenia KE nr 65/2011, jeżeli kwota pomocy wskazana przez Beneficjenta w pierwotnym wniosku o płatność (1) przekracza kwotę pomocy obliczoną przez SW, w oparciu o poprawnie poniesione koszty kwalifikowalne (2), o więcej niż 3%, należy zastosować dodatkową redukcję. Kwota zmniejszenia stanowi różnicę pomiędzy tymi dwiema kwotami [(1) (2)]. Zmniejszenie nie ma zastosowania, jeżeli Beneficjent może udowodnić, że nie ponosi winy za włączenie niekwalifikującej się kwoty. Udowodnienie polega na dostarczeniu przez Beneficjenta pisemnego wyjaśnienia wraz z kopiami dokumentów, które pozwolą stwierdzić jednoznacznie, że nie ma konieczności zastosowania zmniejszenia. 40

Wartość wniosku o płatność na funkcjonowanie (w tys. zł) Kwota pomocy = 100 Kwota pomocy = 100 Kwota pomocy = 60 Kwota pomocy = 80 DODATKOWA REDUKCJA - PRZYKŁAD 100 10 (KNK) 2 (KNK) 10 (KNK) 50 90 98 30 (KNK) 70 30 I kw. II kw. 1. Weryfikacja, czy KNK > 3% kwoty pomocy III kw. IV kw. 11,11% 2,04% 100,00 % 14,28% 2. Dodatkowa redukcja + + + = 10 tys. zł 30 tys. zł 10 tys. zł 50 tys. zł Pierwotna wartość wniosków o płatność I IV kw. ogółem: 340 tys.zł 52 tys.zł 50 tys.zł = 238 tys.zł 41 (6) Plany naprawcze w Lokalnych Grupach Działania 42

Plany naprawcze dla LGD osiąganie wskaźników PROW GENEZA pismo z 13 lutego 2013 - Minister Rolnictwa zobowiązujące regiony do kwartalnego przeglądu stanu wdrażania LSR (pod kątem finansowym oraz rzeczowym) Wystąpienie SWM ws określenia zasad oraz zakresu przeprowadzania takiego przeglądu. Zalecenia MRiRW z dnia 11 kwietnia 2013 doprecyzowujące sposób oraz przeprowadzania analizy oraz nieprzekraczalny termin jej zakończenia. 43 Plany naprawcze dla LGD osiąganie wskaźników PROW Nazwa LGD Minimalny próg określony przez MRiRW Liczba LGD poniżej progu zakontraktowania przydzielonych w budżecie LSR limitów finansowych w ramach działania 413 Poziom rozliczonych płatności w ramach działania 413 realizacji wskaźników produktu (średnia) realizacji wskaźników rezultatu (średnia) >50% >30% >50% >40% 29 33 28 15 Przedział (%) 11,40% - 46,95 % 2,88% - 28,61% 0% - 48,37% 0% - 36,9% Analiza poziomu realizacji wskaźników LGD została przeprowadzona na podstawie danych z przekazanych przez LGD sprawozdań rocznych za 2012. LGD, które nie spełniły wymogów zostały zobligowane do przygotowania planów naprawczych. 44

Plany naprawcze LGD powyżej progów Nazwa LGD zakontraktowania przydzielonych w budżecie LSR limitów finansowych w ramach działania 413 Poziom rozliczonych płatności w ramach działania 413 realizacji wskaźników produktu (średnia) realizacji wskaźników rezultatu (średnia) Stowarzyszenie "Na Śliwkowym Szlaku Miechowskie Stowarzyszenie Gmin Jaksa LGD 57,90% 30,93% 76,64% 88,00% 55,16% 36,44% 63,16% 41,51% 45 (7) PROMOCJA PRODUKTÓW REGIONALNYCH PREZENTACJA BAZY DANYCH 46

PRZYSZŁOŚĆ PROW 47 1. Harmonogram opracowywania PROW 2014-2020 maj październik 2013 konsultacje projektu Programu maj 2013 opiniowanie przez MRR założeń Programu za zgodność z dokumentami strategicznymi do listopada 2013 przygotowanie ostatecznej wersji Programu grudzień 2013 przedłożenie projektu Programu do akceptacji RM I kwartał 2014 negocjacje Umowy Partnerstwa i Programów Operacyjnych ocena ex ante proces ciągły do zatwierdzenia Programu 48

Pierwszy PROJEKT PROW 2014-2020 ZOSTAŁ PRZEKAZANY DO KONSULTACJI pismem MRiRW 30 kwietnia 2013 r. Samorząd Województwa Małopolskiego wniósł uwagi do ww. projektu 15 maja 2013 r. 49 Lp. 2. Wykaz działań PROW 2014-2020 (wg projektu MRiRW) Nazwa działania 1. Transfer wiedzy Zakres szkolenia demonstracje pokazy wizyty w gospodarstwach upowszechniające innowacje i dobre praktyki szkolenia zawodowe dla doradców i nauczycieli Beneficjent W zależności od celu szczegółowego: 1a: podmioty doradcze, podmioty prowadzące działalność szkoleniowo-doradczą, instytucje naukowo badawcze 1b: podmioty doradcze, instytucje naukowo badawcze 1c: szkoły rolnicze i leśne kształcące na poziomie średnim, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego Centrum Kształcenia Ustawicznego, Szkoły Leśne MŚ, Krajowe Centrum Edukacji Rolniczej, Centrum Doradztwa Rolniczego 2. Doradztwo usługi doradcze doskonalenie zawodowe doradców W zależności od celu szczegółowego: 1a - podmioty doradcze 1b - podmioty doradcze, instytucje naukowo-badawcze; 1c - podmioty doradcze, Centrum Doradztwa Rolniczego 50

Lp. Nazwa działania Wykaz działań PROW 2014-2020 Zakres 3. Współpraca wsparcie tworzenia i funkcjonowania grup operacyjnych Europejskiego Partnerstwa na rzecz Innowacji (EIP), tworzenia nowo powstałych klastrów i podejmujących nową dla nich działalność, metod współpracy między różnymi podmiotami w sektorze rolnym i spożywczym oraz innymi podmiotami przyczyniającymi się do realizacji rozwoju obszarów wiejskich 4. Modernizacja gospodarstw rolnych wsparcie inwestycji poprawiających ogólne wyniki gospodarstw prowadzących zarobkową działalność rolniczą w zakresie pierwotnej produkcji roślinnej lub zwierzęcej (z wyłączeniem produkcji leśnej i rybnej) Beneficjent podmioty, przyczyniające się do osiągnięcia celów i priorytetów polityki rozwoju obszarów wiejskich, klastry, grupy EPI, spółdzielnie i inne składające się z co najmniej dwóch partnerów. producent rolny -osoba fizyczna, osoba prawna, spółka osobowa, prowadząca działalność rolniczą w celach zarobkowych w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej 51 Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania 5. Restrukturyza cja małych gospodarstw Zakres pomoc w postaci grantu (start-up) przyznawanego w celu rozwoju małego gospodarstwa rolnego. Warunkiem przyznania pomocy jest przedłożenie i realizacja planu operacyjnego, zapewniającego rentowność nowej działalności Beneficjent producent rolny osoba fizyczna, prowadząca małe gospodarstwo rolne, odpowiadające definicji określonej przez państwo członkowskie 6. Premia dla młodych rolników pomoc w postaci premii ( start-up ) przyznawanej w związku z rozpoczynaniem samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego. Warunkiem jest przedłożenie i realizacja planu operacyjnego dotyczącego rozwoju gospodarstwa pomoc jest przyznawana na gospodarstwo spełniające warunki w zakresie minimalnej i maksymalnej wielkości młody rolnik osoba, która nie ukończyła 40 roku życia, posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe i po raz pierwszy rozpoczyna samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego jako kierujący gospodarstwem 52

Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 7. Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych 8. Przetwórstwo i marketing produktów rolnych roczne płatności dla producentów, pokrywające część kosztów wynikających z prowadzenia produkcji w ramach unijnych lub krajowych systemów jakości żywności dofinansowanie operacji (przetwórstwo, wprowadzanie do obrotu) realizowanych przez przedsiębiorców, którzy zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych, zawieranych z producentami rolnymi lub podmiotami wstępnie przetwarzającymi produkty rolne pomoc może być również przyznana na projekty dotyczące poprawy efektywności korzystania z energii producent rolny - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, wytwarzająca w ramach systemów jakości produkty przeznaczone do spożycia przez ludzi podmioty prowadzące działalność w zakresie przetwórstwa i wprowadzania do obrotu produktów rolnych. Wsparcie jest kierowane do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w rozumieniu zalecenia Komisji 2003/361/WE 53 Lp. Nazwa działania 9. Tworzenie grup producentów Wykaz działań PROW 2014-2020 Zakres roczne płatności, w trakcie pierwszych pięciu lat funkcjonowania nowopowstałych grup producentów rolnych Beneficjent grupy producentów (w tym grupy producentów owoców i warzyw), zrzeszające producentów jednego produktu rolnego lub grupy produktów wsparciem mogą zostać objęte grupy producentów, które są wpisane do rejestrów prowadzonych przez marszałków województw i mają status mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw 10. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich wsparcie operacji dotyczących rozwijania i poprawy infrastruktury handlowej, w tym: budowa lub modernizacja targowisk, budowa, przebudowa, remont lub wyposażanie obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług Gmina lub związek międzygminny 54

Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 11. Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych 12. Rolnictwo ekologiczne Pomoc jest przeznaczona na inwestycje: przyczyniające się do zapobiegania lub minimalizowania skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych i katastrof związane z rekultywacją gruntów lub przywracaniem potencjału produkcji roślinnej lub zwierzęcej, zniszczonych w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych lub katastrof Wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego. Producent rolny - osoba fizyczna, osoba prawna, spółka osobowa, prowadząca działalność rolniczą w celach zarobkowych w zakresie produkcji roślinnej lub Producent rolny (lub grupa) 55 Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 13. Działanie rolnośrodowiskowo klimatyczne Zachowanie ekstensywnie użytkowanych trwałych użytków zielonych (TUZ), w tym w szczególności na: ochronę cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt ochronę różnorodności krajobrazu ochronę zagrożonych zasobów genetycznych roślin i zwierząt zrównoważone gospodarowanie nawozami i środkami ochrony roślin działania przyczyniające się do ochrony gleb i wód producent rolny (lub grupa) 14. Płatności dla obszarów Natura 2000 zachowanie ekstensywnie użytkowanych trwałych użytków zielonych, w tym w szczególności ochrona cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt występujących na obszarach Natura 2000 Producent rolny 56

Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 15. Płatności dla obszarów ONW 16. Scalanie gruntów 17. Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego ryczałtowe płatności dla rolników prowadzących działalności rolniczą na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami udzielanej rocznie na hektar użytków rolnych w celu zrekompensowania producentom rolnym dodatkowych kosztów i utraconych dochodów w wyniku ograniczeń dla produkcji rolnej na danym obszarze Pomoc jest udzielana na inwestycje związane z: opracowaniem projektu scalenia zagospodarowaniem poscaleniowym, związanym z organizacją rolniczej przestrzeni produkcyjnej zwrot kosztów założenia uprawy leśnej oraz roczna premia na hektar w celu refundacji kosztów utrzymania nowo złożonych lasów, w tym ich pielęgnacji oraz pokrycia utraconych dochodów z wyłączenia gruntu z produkcji rolniczej producent rolny, który użytkuje grunty położone na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami starosta lub jednostki organizacyjne przekazane samorządowi województwa producent rolny będący właścicielem gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz gminy jedynie w zakresie kosztów założenia 57 Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 18. Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej 19. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich wsparcie tworzenia nowych miejsc pracy poprzez udzielanie pomocy na utworzenie nowych przedsiębiorstw prowadzących działalność pozarolniczą na obszarach wiejskich Pomoc jest udzielana na inwestycje polegające na: odbudowie i poprawie stanu dziedzictwa kulturowego wsi, w tym: tworzeniu planów ochrony zabytkowych układów urbanistycznych wraz z zabudową oraz rewitalizacji lub rekultywacji tego obszaru lub obiektów zabytkowych producent rolny, członek gospodarstwa rolnego, mikro lub małe przedsiębiorstwo prowadzące działalność pozarolnicza na obszarach wiejskich, mieszkaniec obszarów wiejskich gmina lub osoba fizyczna w przypadku zakresu dotyczącego dziedzictwa kulturowego wsi gmina w przypadku zakresu dotyczącego infrastruktury małej skali tworzeniu, ulepszaniu lub rozbudowie infrastruktury malej skali - drogi lokalne 58

Wykaz działań PROW 2014-2020 Lp. Nazwa działania Zakres Beneficjent 20. Rozwój przedsiębiorczości pomoc ma charakter dofinansowania operacji dotyczącej rozwoju działalności pozarolniczej i wpływającej na wzrost możliwości zatrudnienia na obszarach wiejskich. Preferowane będą operacje realizujące rozwiązania innowacyjne Mikro lub małe przedsiębiorstwo 21. LEADER kontynuowane będzie wdrażanie podejścia Leader co najmniej 5% łącznego budżetu Programu możliwość finansowania realizacji lokalnych strategii rozwoju również z udziałem innych niż EFRROW funduszy UE 59 3. Stanowisko i postulaty Samorządu Województwa Małopolskiego ws. PROW 2014-2020 60

Marszałek Województwa Małopolskiego wystąpił pismem z dnia 28 maja 2013 r. do Prezesa Rady Ministrów z prośbą o podjęcie niezbędnych i kluczowych decyzji na poziomie rządu RP, mających na celu zapewnienie samorządom województw jak najszerszych kompetencji we wdrażaniu PROW. 61 3.1. Zwiększenie liczby działań wdrażanych przez SWM Lp. Nazwa działania Postulat SWM 1. Transfer wiedzy X 2. Doradztwo X 3. Współpraca X 4. Modernizacja gospodarstw rolnych 5. Restrukturyzacja małych gospodarstw 6. Premia dla młodych rolników 7. Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych X 8. Przetwórstwo i marketing produktów rolnych X 9. Tworzenie grup producentów X 10. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich X 11. Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich działań zapobiegawczych X 62

Lp. Nazwa działania Postulat SWM 12. Rolnictwo ekologiczne 13 Działanie rolnośrodowiskowo klimatyczne 14. Płatności dla obszarów Natura 2000 15. Płatności dla obszarów ONW 16. Scalanie gruntów X 17. Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego 18. Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej 19. Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich X 20. Rozwój przedsiębiorczości X 21. LEADER X 63 3.2. Podstawowe usługi 3.2.1. Gospodarka wodno-ściekowa Z uwagi na wykreślenie z projektu PROW działania obejmującego infrastrukturę wodno-kanalizacyjną na obszarach wiejskich, konieczne jest odpowiednie zwiększenie limitu środków w programach regionalnych w celu umożliwienia dofinansowania tego typu inwestycji na poziomie lokalnym. Przesunięcie inwestycji w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną na obszarach wiejskich do programów regionalnych bez zwiększenia limitu środków w RPO spowoduje automatyczne zmniejszenie limitów na inne działania RPO. Proponuje się również wariant alternatywny w przypadku braku możliwości zwiększenia limitu środków w programach regionalnych rozszerzenie PROW o działanie obejmujące infrastrukturę wodno-kanalizacyjną. 3.2.2. Wymiana źródeł ciepla w gospodarstwach domowych Małopolska cechuje się bardzo wysokim zanieczyszczeniem powietrza wynikającym z tzw. niskiej emisji. Cecha ta nie jest charakterystyczna wyłącznie dla ośrodków miejskich, lecz również dla obszarów wiejskich (w szczególności tereny górzyste). Dlatego bardzo istotne jest wzmocnienie samorządów gminnych w postaci środków ukierunkowanych na wsparcie indywidualnych użytkowników (mieszkańców) w celu wymiany pieców węglowych na rozwiązania ekologiczne. Działanie to powinno uzupełnić interwencje przewidziane w RPO. 64

3.3. Założenia dot. finansowania PROW Należy w możliwie najkrótszym terminie przedstawić założenia finansowe dot. PROW 2014-2020. Tylko znając założenia finansowe, w szczególności dotyczące kwoty, którą mógłby dysponować (lub o której mógłby decydować) samorząd regionalny, można określić, które kierunki wsparcia będą najbardziej efektywne i optymalne z punktu widzenia rozwoju obszarów wiejskich. 65 3.4. Zwiększenie zakresu wsparcia w ramach działania działaniu Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych Działanie to nie powinno być ukierunkowane wyłącznie na wspieranie podmiotów prowadzących działalność rolniczą. Równie istotne jest wspieranie inwestycji kompleksowych prowadzonych przez władze samorządowe. Ma to istotne znaczenie szczególnie na obszarach, na których występują osuwiska. Ze względu na ograniczone środki w RPO i programach krajowych oraz skalę zjawiska osuwisk w Małopolsce, nie ma możliwości realizacji wszystkich niezbędnych zadań ze środków EFRR lub Funduszu Spójności. 66

3.5. Określenie zasad powołania i funkcjonowania LGD Robocze propozycje przygotowane przez SWM i zgłoszone na GTL: Co najmniej 2 gminy; Spójność obszarowa; Liczba mieszkańców 30-150 tys. ( poziom krajowy); Możliwość podniesienia minimalnego progu ludnościowego (poziom regionalny); Uchwały Rad Gmin o przystąpieniu do LGD; Członkami LGD są osoby fizyczne i prawne; Członkami LGD są przedstawiciele 3 sektorów ( publiczny, społeczny, gospodarczy); Gotowość instytucjonalna LGD; Doświadczenie we wdrażaniu/ realizowaniu projektów; Spójność zarysu LSR ze strategiami dot. obszaru LGD (gminy, województwo). 67 Propozycja zasad wyboru LGD Województwa 1 2 3.. 16 Potrzeby w ramach osi LEADER IZ PROW (%)/zł Określenie REGIONALNYCH puli środków 1 2 3. 16 Podział puli regionalnej na LGD Podział wg liczby mieszkańców) Kwota podstawowa Premia 70% 30% Ocena LSR 70% załącznik 30% 68

Panel ekspertów ocena jakościowa LSR 1 2 3 4 5 Akceptacja Odrzucenie Obszar nieobjęty LGD (lista rankingowa cztery zbiory LGD) Dystrybucja środków 1 2 3 Kwota podstawowa Premia Kwota podstawowa Premia Kwota podstawowa Premia Rozszerzenia LGD (np.w ciągu 2 lat) Środki niepodzielone 4 Kwota podstawowa Premia Nagroda za dobre wdrażanie LSR (nabór dodatkowy, po czwartym roku) 69 3.6. Dobrostan zwierząt Postulujemy wprowadzenie działania Dobrostan zwierząt (zgodnego z projektem Rozporządzenia). W przypadku woj. małopolskiego postuluje się o wsparcie projektów związanych z odbudową pogłowia przeżuwaczy i związaną z tym infrastrukturą bacówek. Powyższe przyczyni się do osiągnięcia celu, jakim jest wieś zrównoważona ekologicznie. 3.7. Kryteria dostępu w ramach działania Działanie rolnośrodowiskowoklimatyczne Umożliwienie Samorządom Województw (odrębnie lub we współpracy z innymi wybranymi regionami wymiar międzyregionalny) określenia szczegółowych kryteriów dostępu do ww. środków (np. odnoszących się do gospodarowania zasobami wodnymi, zachowania dziedzictwa kulturowego itp.). Część płatności mogłaby być realizowana niezależnie od wielkości gospodarstwa rolnego. 70

3.8. Stanowisko SWM ws. RLKS/ CLLD Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (community- led local development) instrument, którego celem jest wdrażanie części działań ukierunkowanych na rozwój lokalny, które mogą być realizowane przez lokalne społeczności; W RPO zapewniony zostanie mechanizm, który zakłada osiąganie celów zbliżonych do RLKS; Subregionalny Program Rozwoju będzie realizował politykę opartą na zintegrowanym podejściu, wykorzystując wewnętrzny potencjał i zasoby terytorialne, dostosowane do subregionalnych uwarunkowań; Z uwagi na osiągnięty poziom złożoności w przygotowywanym RPO, nie przewiduje się tworzenia kolejnych mechanizmów wewnątrzprogramowych; Odmienne tempo programowania EFRR i EFS oraz EFRROW powoduje konieczność podjęcia optymalnych decyzji dot. przygotowania oraz zarządzania tymi programami; SWM nie przewiduje włączenia RLKS do programu regionalnego w Małopolsce, z wyjątkiem Subregionalnego Programu Rozwoju; 71 3.9. Propozycje wsparcia przejściowego dla LGD INSTRUMENT WSPARCIA EKSPERCKIEGO Do III 2014- spełnienie przez LGD wymogów progowych Złożenie przez LGD w konkursie prawidłowego wniosku (formalnie, merytorycznie) OŚ CZASU XII 2013 XII 2014 VI 2015 XII 2015 Ostatni wniosek o płatnośćfunkcjonowanie 2007-2013 zawarcie nowych umów ramowych FINANSOWANIE FUNKCJONOWANIA LGD PROW 2007-2013 FINANSOWANIE: KSOW INSTRUMENT WSPARCIA FINANSOWEGO FINANSOWANIE FUNKCJONOWANIA LGD PROW 2014-2020 72

WARUNKI POSTĘPOWAŃ PRZETARGOWYCH ORAZ ZAKRES WSPARCIA EKSPERCKIEGO Weryfikacja doświadczenia ekspertów podczas przetargu. Obowiązek współpracy ekspertów z IZ oraz IW. ( szkolenia, ujednolicenie podejścia, standaryzacja, wskaźniki) Usługi eksperckie na rzecz LGD: szkolenia, warsztaty, weryfikacja projektów dokumentów, konsultacje indywidualne. Obowiązkowy limit godzin świadczonych konsultacji. Pomoc świadczona do momentu złożenia prawidłowej dokumentacji w konkursie. FINANSOWANIE: KSOW 73 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ www.fundusze.malopolska.pl Departament Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego ul. Wielicka 72B, 30-552 Kraków tel. (12) 29 90 744, fax (12) 29 90 741 fe.sekretariat@malopolska.mw.gov.pl Centrum Informacyjne FEM tel. (12) 29 90 740, fax (12) 29 90 741 fem@umwm.pl Adres do korespondencji: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków tel. (12) 63 03 107, fax (12) 63 03 126 urzad@malopolska.mw.gov.pl