RAPORT O STANIE SANITARNYM POWIATU ELBLĄSKIEGO ROK 2012

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W ELBLĄGU 823 ELBLĄG UL. KRÓLEWIECKA 95 RAPORT O STANIE SANITARNYM POWIATU ELBLĄSKIEGO ROK 22 I. Wstęp str. 2 II. Choroby zakaźne, epidemiologia str. 2 III. Ocena zaopatrzenia ludności w wodę w roku 22 str. 26 IV. Ocena stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej str. 3 V. Ocena warunków higieny i bezpieczeństwa pracy str. 3 VI. Higiena żywienia, żywności i przedmiotów użytku str. 32 VII. Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowowychowawczych str. 35 VIII. Promocja zdrowia i oświata zdrowotna str. 37 IX. Zapobiegawczy nadzór sanitarny str. 43 Strona:

I. WSTĘP Działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na terenie Powiatu Elbląskiego w roku 22, prowadzone były na podstawie rocznego planu pracy na ten rok, wynikającego z zakresu zadań ustawowych wykonywanych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, obejmującego także zadania problemowe, przewidziane w roku 22 (np. EURO 22). Złożyły się na nie także nieplanowane działania doraźne, wynikające z potrzeb bieżących, mieszczące się w kompetencjach PIS. Rok 22 był kolejnym okresem, w którym zdecydowana większość potencjalnych zagrożeń sanitarnoepidemiologicznych, mierzona wskaźnikami epidemiologicznymi, utrzymywała się na wcześniej osiągniętym, akceptowalnym poziomie. Wyniki kontroli sanitarnych nadzorowanych podmiotów, przeprowadzanych w roku 22, wykazały dalszą poprawę standardów technicznych związanych z bezpieczeństwem sanitarnym (zdrowotnym). Kontynuowano także działania oświatowopromocyjne, mające na celu wzrost poziomu wiedzy ludności, dotyczącej zdrowia i jego zależności od własnej świadomości i dbałości o te zdrowie, a także podejmowano nowe. Szczegółowa charakterystyka zjawisk i przyczyn składających się na ocenę stanu sanitarnego została zawarta w poniższej analizie. II. CHOROBY ZAKAŹNE, EPIDEMIOLOGIA Zadaniem epidemiologii jest diagnozowanie zjawisk zachodzących w ogólnej sytuacji zdrowotnej społeczeństw, ustalanie przyczyn i stawianie prognoz z uwzględnieniem zmieniających się uwarunkowań i zależności. W zakresie chorób zakaźnych i zakażeń, faktyczny obraz sytuacji epidemiologicznej zależny jest od rzetelności i terminowości zgłoszeń podejrzeń lub rozpoznań chorób i zakażeń oraz informacji o wykryciu czynników chorobotwórczych, dokonywanych przez lekarzy, a także pracowników laboratoriów mikrobiologicznych i analitycznych, przekazywanych do organów PIS. Reprezentatywność tego obrazu, a co za tym idzie prawidłowość dokonywanych ocen epidemiologicznych oraz celowość i skuteczność planowanych i realizowanych działań, zależą od wielu czynników. Poza wspomnianą rzetelnością i terminowością zgłoszeń istotne znaczenie ma zakres stosowanej diagnostyki laboratoryjnej, wynikającej z aktualnego stanu wiedzy i techniki diagnostycznej, ale także od stopnia wykorzystania przez lekarzy istniejących możliwości badań. Wprowadzanie nowych technik laboratoryjnych, pozwalających identyfikować czynniki chorobotwórcze lub stany chorobowe, które dotychczas nie były rozpoznawane, wdrażanie nowej wiedzy z zakresu etiologii chorób lub mikrobiologii, a także, co równie istotne, dostęp do środków finansowych, umożliwiających skorzystanie z diagnostyki laboratoryjnej, decydują o prawidłowym i odpowiednio wczesnym rozpoznaniu zagrożeń oraz o podjęciu skutecznych działań przeciw szerzeniu się tych zagrożeń. Podstawą działań podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu w roku 22 było gromadzenie zgłoszeń o podejrzeniach lub rozpoznanych przypadkach chorób zakaźnych i zakażeń oraz zgłoszeń dodatnich wyników Strona:2

badań laboratoryjnych w kierunku zakaźnych czynników chorobotwórczych (efekty tego monitoringu przedstawia tabela Nr ). Bezpośrednim skutkiem uzyskanych informacji były działania przeciwepidemiczne, podejmowane przez PPIS bezzwłocznie po ich otrzymaniu. Polegały one przede wszystkim na ustalaniu źródeł choroby, mechanizmów, które umożliwiły ich transmisję, dróg którymi się przenosiły, a także, co było istotą szybkich interwencji, na ustaleniu innych osób, które były narażone na zachorowanie lub zakażenie (tzw. osoby z kontaktu), w celu ich ochrony przed skutkami tego narażenia (objęcie nadzorem epidemiologicznym, skierowanie w celu objęcia nadzorem lekarskim, wykonanie szczepienia ochronnego, uniemożliwienie kontaktu zawodowego z innymi osobami wrażliwymi itp.). W roku 22 pracownicy PSSE w Elblągu przeprowadzili 63 wywiady epidemiologiczne, które były wykonywane między innymi z uwagi na narażenie na zakażenie wirusem wścieklizny (po ryzykownych kontaktach ze zwierzętami), po infekcjach żołądkowojelitowych, w przypadkach zakażeń ośrodkowego układu nerwowego (zapalenia mózgu i opon mózgowordzeniowych), posocznic, potwierdzeń nosicielstwa wirusowych zapaleń wątroby, zakażeń odkleszczowych itp. W związku z zabezpieczeniem sanitarnoepidemiologicznym turnieju UEFA EURO 22, mijający rok był okresem szczególnie wzmożonych działań pracowników Sekcji Epidemiologii tut. PSSE. W okresie poprzedzającym rozgrywki przeprowadzono szkolenia dla dyrektorów szpitali, ordynatorów oddziału zakaźnego i szpitalnego oddziału ratunkowego, przedstawicieli pogotowia ratunkowego, urzędu miejskiego i starostwa dotyczące postępowania w przypadkach zachorowań na szczególnie niebezpieczną chorobę zakaźną związanych ze wzmożonym ruchem międzynarodowym. Poinformowano na piśmie dyrektorów jednostek pogotowia ratunkowego oraz innych przewoźników sanitarnych o konieczności sporządzenia schematu postępowania dotyczącego przewozu pacjentów z chorobą zakaźną, podejrzeniem o chorobę zakaźną lub osób zakażonych, z uwzględnieniem spektrum i czasu działania środków dezynfekcyjnych, sposobu dezynfekcji karetek, postępowania z odpadami medycznymi, powoływania personelu do pracy przy zwalczaniu epidemii oraz zabezpieczenia personelu we właściwą odzież ochronną. W związku z EURO, na obszarze całego kraju została zwiększona częstotliwość przesyłania raportów dot. zachorowań i podejrzeń zachorowań na choroby zakaźne (także w dni wolne od pracy). W okresie rozgrywek nie odnotowano wzrostu zachorowań na choroby zakaźne, które podlegają intensywnemu nadzorowi sanitarnemu. Strona:3

Analiza zachorowań 2822 na terenie Miasta Elbląga i Powiatu Elbląskiego Wykres Nr. Salmoneloza Zatrucia Pokarmowe 8 7 6 5 4 3 2 37 37 62 77 28 Rok 28 rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Rok 28 rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Wykres Nr 2. Inne Bakteryjne Zakażenia Jelitowe ( Ogółem ) 9 8 7 6 5 4 3 2 7 4 4 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Strona:4

Wykres Nr 3. Inne Bakteryjne Zakażenia Jelitowe u dzieci do lat 2 6 5 4 3 2 3 5 6 4 2 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Wykres Nr 4. Wirusowe Zakażenia Jelitowe ( Ogółem ) 2 8 6 4 2 8 89 42 94 56 43 6 4 2 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Strona:5

Wykres Nr 5. Wirusowe Zakażenia Jelitowe wywołane przez Rotawirusy 8 6 4 2 8 6 4 8 29 69 3 4 2 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Wykres Nr 6. Wirusowe Zakażenie Jelitowe u Dzieci do Lat 2 4 2 8 6 4 53 86 2 8 94 2 Rok 28 Rok 29 Rok 2 Rok 2 Rok 22 Strona:6

Wykres Nr 7. Biegunka i zakażenia jelitowe BNO (Biologicznie Nieokreślone) 45 4 35 3 25 2 5 5 78 37 422 269 28 29 2 2 22 Wykres Nr 8. Biegunka i zakażenie jelitowe BNO (Biologicznie Nieokreślone) u dzieci do lat 2 2 8 6 4 2 58 7 2 82 28 29 2 2 22 28 29 2 2 22 Strona:7

Wykres Nr 9. Krztusiec 3 2 3 2 28 29 2 2 22 Wykres Nr. Płonica 6 4 2 8 43 6 4 2 77 56 22 4 28 29 2 2 22 Strona:8

Wykres Nr. Choroba Meningokokowa Inwazyjna 7 6 5 4 3 2 7 6 5 6 28 29 2 2 22 Wykres Nr 2. Choroba wywołana przez S.pyogenes Inwazyjna 4 35 3 25 2 5 38 27 27 27 35 5 28 29 2 2 22 Strona:9

Wykres Nr 3. Borelioza z LYME 3 25 2 5 23 3 28 2 25 5 28 29 2 2 22 28 29 2 2 22 Wykres Nr 4. Ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 4 lat 2 2 28 29 2 2 22 Strona:

Wykres Nr 5. Kleszczowe Zapalenie Mózgu 3 2 3 2 28 29 2 2 22 Wykres Nr 6. Wirusowe z apalenie opon mózgowordzeniowych 9 8 7 6 5 4 3 99 2 45 7 2 7 28 29 2 2 22 Strona:

Wykres Nr 7. Ospa Wietrzna 9 8 7 6 5 4 3 2 76 27 8 669 654 28 29 2 2 22 Wykres Nr 8. Różyczka 7 6 5 4 3 2 69 26 2 7 28 29 2 2 22 Strona:2

Wykres Nr 9. Wirusowe Zapalenie Wątroby 2 2 2 2 28 29 2 2 22 WZW A WZW B WZW C Wykres Nr 2. Świnka 6 4 2 8 6 4 2 4 4 6 5 28 29 2 2 22 Strona:3

Wykres Nr 2. Choroba wywołana przez S.pneumoniae 4 3 2 3 4 4 28 29 2 2 22 Wykres Nr 22. Choroba wywołana przez H.influenzae 28 29 2 2 22 Strona:4

Wykres Nr 23. Bakteryjne Zapaleni Opon Mózgowo Rdzeniowych 8 7 6 5 4 3 2 5 8 6 4 5 28 29 2 2 22 Wykres Nr 24. Grypa Potwierdzona 9 8 7 6 5 4 3 2 3 28 29 2 2 22 Strona:5

Wykres Nr 25. Grypa wywołana wirusem AHN 6 4 2 8 6 4 2 6 28 29 2 2 22 Wykres Nr 26. Podejrzenia zachorowań na grypę 42 4396 6 329 7 28 29 2 2 22 Strona:6

Zachorowalność na wybrane choroby zakaźne na terenie Powiatu Elbląskiego w roku 22..Salmonellozy W roku 22 do PSSE w Elblągu zgłoszono przypadków zachorowań wywołanych przez pałeczki Salmonella, w tym u 9 dzieci w wieku do lat 4. Przebieg zachorowań u 8 osób, w tym u 7 dzieci w wieku do lat 4, wymagał hospitalizacji. Czynnikiem etiologicznym zachorowań była Salmonella Enteritidis przypadków i Salmonella Typhimurium przypadek. Zachorowania występowały sporadycznie na całym obszarze Powiatu. Niezależnie od przypadków objawowych, w roku 22 wykryto także 4 nosicieli pałeczek Salmonella (2 nosicieli Salmonella Typhimurium, nosiciel Salmonella Durban oraz nosiciel Salmonella Panama). Nadal utrzymuje się tendencja spadkowa w liczbie rejestrowanych przypadków salmonelloz (Tabela Nr 2) na terenie Powiatu Elbląskiego (obserwowana tendencja spadkowa na terenie całej Polski). Rozpoznawane i zgłaszane są przede wszystkim przypadki salmonelloz o cięższym przebiegu ok. 73 % hospitalizacji, a lekarze pierwszego kontaktu nie kierują do badań laboratoryjnych osób z zaburzeniami ze strony układu pokarmowego. Pozwala to przypuszczać, że na terenie naszego powiatu i całej Polski zachorowania na salmonellozy są znacznie niedodiagnozowane i niedorejestrowane. W roku 22 nie stwierdzono żadnych nowych przypadków zachorowań na dur brzuszny lub dury rzekome. Na terenie nadzorowanym przez PPIS w Elblągu pozostaje 5 stałych nosicieli duru brzusznego, którzy objęci są nadzorem epidemiologicznym. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na salmonellozy na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr. 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe Ogółem w roku 22 zanotowano zachorowanie wywołane pałeczkami Yersinia enterocolitica. Zachorowanie to wystąpiło u dziecka w wieku lat 4 na terenie gminy Elbląg. Dziecko było hospitalizowane. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na inne bakteryjne zakażenia jelitowe na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawiają wykresy Nr 2 i Nr 3. 3. Wirusowe zakażenia jelitowe. W roku 22 zanotowano 76 zakażenia jelitowe wywołane przez wirusy, w tym: 53 przypadki wywołane przez rotawirusy, 22 przypadki wywołane przez adenowirusy, przypadek o nie ustalonej etiologii. Każdy przypadek zakażenia wymagał hospitalizacji. Zdecydowana większość zachorowań wystąpiła u dzieci aż 5 przypadków dotyczyło dzieci do 2 lat. Najwięcej, bo aż 38 zachorowań, w tym 25 wywołanych przez rotawirusy, wystąpiło na terenie miasta i gminy Pasłęk. Pozostałe przypadki stwierdzono na terenie gminy Młynary (7 zakażeń, w tym 4 wywołane przez rotawirusy), gminy Markusy (6 zakażeń wywołanych przez rotawirusy), gminy Godkowo (6 zakażeń, w tym 4 wywołane przez rotawirusy), gminy Elbląg (6 zakażeń, w tym 5 wywołanych przez rotawirusy), a także sporadycznie na pozostałym obszarze Powiatu. Strona:7

Zakażenia wirusowe przewodu pokarmowego od kilku przeważają nad infekcjami o podłożu bakteryjnym. W stosunku do roku 2 ilość zachorowań utrzymuje się na tym samym poziomie (73 przypadków w roku poprzednim Tabela Nr 2). Dominującą rolę, jako czynnik etiologiczny, pełnią rotawirusy. Taka sytuacja epidemiologiczna jest sygnałem do kontynuacji zdecydowanych kroków w celu wdrożenia skutecznej profilaktyki (przede wszystkim szczepień ochronnych). W chwili obecnej, chociaż dysponujemy skuteczną szczepionką, szczepienia przeciw rotawirusom, z uwagi na ich obecny status szczepienia zalecane (dobrowolne, odpłatne), nie są szczepieniami masowymi. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawiają wykresy Nr 4, Nr 5 i Nr 6. 5. Biegunka i zapalenie żołądkowojelitowe biologicznie nie określone (BNO), o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu W roku 22 do PSSE w Elblągu zgłoszono 4 przypadków BNO, co oznacza, że taka właśnie liczba zachorowań nie została rozpoznana co do ich przyczyny. Aż 4 z tych przypadków wystąpiło u małych dzieci (w wieku do lat 2). Przebieg infekcji był szczególnie ciężki u dzieci hospitalizacji poddano wszystkich 7 chorych (w tym 9 małych dzieci). Zachorowania wystąpiły głównie na terenie miasta i gminy Pasłęk. W porównaniu z rokiem 2, w którym stwierdzono 23 takich przypadków, w roku 22 nastąpił spadek liczby nie zdiagnozowanych laboratoryjnie infekcji przewodu pokarmowego o podłożu zakaźnym (Tabela Nr 2). Należy przy tym pamiętać, że zgłaszane są przede wszystkim przypadki cięższe, które trafiają do lekarza (szczególnie te, które są hospitalizowane). Część przypadków o lżejszym przebiegu nie jest zgłaszanych przez lekarzy do PSSE (przypadki te, bez przeprowadzenia diagnostyki laboratoryjnej, są kawalifikowane przez lekarzy jako nieżyty żołądkowojelitowe, które nie podlegają zgłaszaniu). Można jednak przypuszczać, że część tych zakażeń miała podłoże wirusowe, a niektóre z nich były infekcjami bakteryjnymi, spowodowanymi takimi drobnoustrojami jak Campylobacter czy Yersinia. Taka sytuacja sprawia, że faktyczny obraz sytuacji epidemiologicznej zakażeń pokarmowych, odbiega w rzeczywistości od stworzonego na podstawie zgłoszeń. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na biegunką i zakażenia jelitowe BNO na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawiają wykresy Nr 7 i Nr 8. 6. Inwazyjna choroba meningokokowa W roku 22 na obszarze Powiatu Elbląskiego nie stwierdzono zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na chorobę meningokokową na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr. 7. Borelioza Już od kilku lat sytuacja epidemiologiczna zakażeń krętkiem wywołującym boreliozę w naszym rejonie nie ulega zmianie. Narażenie mieszkańców Powiatu Elbląskiego na boreliozę jest niezmiennie wysokie. Powiat leży w rejonie uznawanym już od wielu lat za obszar endemiczny dla tej choroby (czynnik ją wywołujący zadomowił się na tym terenie, znajdując optymalne warunki do życia). Do okoliczności sprzyjających utrzymywaniu się tego stanu należą między innymi duże powierzchnie lasów liściastych, obszarów pokrytych roślinnością krzaczastą i trawiastą oraz nieużytków, obecność licznej populacji zarażonych kleszczy, a także równie licznej populacji małych i średnich ssaków polnoleśnych, będących żywicielami kleszczy. Strona:8

W roku 22 zgłoszono 5 przypadków boreliozy. Charakterystyczny pierwotny objaw choroby rumień wędrujący stwierdzono w 3 przypadkach, a w 2 przypadkach rozpoznano chorobę na podstawie badań serologicznych. Tak znikoma liczba stwierdzonych przypadków choroby nie jest jednak odzwierciedleniem rzeczywistej sytuacji epidemiologicznej. Znaczna część zgłaszanych podejrzeń nie jest poparta właściwą diagnostyką i opiera się na tylko jednokrotnym i niereprezentatywnym badaniu poziomie przeciwciał we krwi. Właściwą skalę problemu można ocenić na podstawie badań serologicznych, prowadzonych na dużą skalę u pracowników Lasów Państwowych. Wyniki tych badań wykazują powszechność narażenia w naszym rejonie na zakażenie. W związku z brakiem skutecznej szczepionki przeciw boreliozie najskuteczniejszym sposobem ustrzeżenia się przed tą chorobą nadal pozostaje przestrzeganie określonych zasad profilaktyki, które corocznie są przekazywane przez PPIS mediom oraz umieszczane na stronie BIP. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na boreliozę na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr 3. 8. Styczność i narażenie na wściekliznę szczepienia przeciw wściekliźnie Problem pogryzień ludzi przez zwierzęta jest zagadnieniem, które pomimo licznych prób rozwiązania nie doczekało się jeszcze skutecznych działań. W roku 22 na terenie Powiatu zarejestrowano ryzykownych kontaktów ludzi ze zwierzętami, mogącymi skutkować przeniesieniem zakażenia (pogryzienia, podrapania, oślinienia itp.). Wśród tych kontaktów dominowały pogryzienia przez psy przypadków, natomiast pozostałe dotyczyły kontaktów z kotami 7 przypadków, a także z myszą polną, królikiem oraz z krwią sarny po przypadku. W stosunku do roku 2, w którym miało miejsce 36 kontaktów, liczba zdarzeń nieznacznie się zmniejszyła (Tabela Nr 2). W przypadku braku możliwości wykonania u zwierząt badania weterynaryjnego (obserwacji), każde z takich zdarzeń, kończyło się podjęciem szczepień przeciw wściekliźnie osób, które miały kontakt z tymi zwierzętami. Łącznie zaszczepiono 4 osób w tym: 8 osób pokąsanych przez psy, 4 osób pokąsanych przez koty, osoba ugryziona przez mysz polną, osoba miała kontakt z krwią sarny. Pokąsania miały miejsce na terenie: miasta i gminy Pasłęk 36 osób pokąsanych przez psy ( 5 osób zaszczepiono p/wściekliźnie), 3 osób pokąsanych przez koty ( 3 osoby zaszczepiono p/wściekliźnie), osoba miała kontakt z krwią sarny (zaszczepiona p/wściekliźnie), gminy Rychliki 9 osób pokąsanych przez psy ( osoba zaszczepiona), osoba ugryziona przez królika gminy Elbląg 3 osób pokąsanych przez psy ( osoba zaszczepiona p/wściekliźnie), osoba pokąsana przez mysz polną ( zaszczepiona p/wściekliźnie), gminy Gronowo Elbląskie 7 osób pokąsanych przez psy, miasta i gminy Tolkmicko 7 osób pokąsanych przez psy, osoba pokąsana przez kota gminy Godkowo 6 osób pokąsanych przez psy, osoba pokąsana przez kota (zaszczepiona p/wściekliźnie), miasta i gminy Młynary 8 osób pokąsanych przez psy 2 osoby pokąsane przez koty, gminy Markusy 9 osób pokąsanych przez psy ( osoba zaszczepiona p/ wściekliźnie), gminy Milejewo 5 osób pokąsanych przez psy. Strona:9

Wyjątkowo niebezpieczny charakter choroby jaką jest wścieklizna zmusza do podejmowania decyzji o szczepieniu w każdym przypadku, gdy nie można ustalić tożsamości zwierzęcia i brak jest możliwości poddania go obserwacji. Nie zmienia tego stanu rzeczy nawet fakt, że monitoring wścieklizny u zwierząt dzikich (przede wszystkim u lisów), prowadzony przez lokalne służby weterynaryjne, nie wykazuje już od kilku lat przypadków wścieklizny u zwierząt na terenie Powiatu i obszarach sąsiadujących. Pomimo uspokajającej wymowy tej statystyki, procedura szczepienia ludzi mających ryzykowne kontakty ze zwierzętami (pogryzienia, podrapanie, oślinienie itp.) musi być kontynuowana. Należy bowiem pamiętać, że nadzór weterynaryjny dotyczy tylko części gatunków, stanowiących rezerwuar wirusa wścieklizny zwierzęta domowe, lisy (nie dotyczy np. nietoperzy i wiewiórek). Wydaje się, biorąc pod uwagę fakt zdecydowanej dominacji wśród osób szczepionych, tych którzy byli zakwalifikowani do szczepienia w wyniku kontaktu z psami i kotami, że najskuteczniejszym sposobem istotnego obniżenia liczby szczepień, a także ryzyka infekcji, jest ograniczenie w Powiecie liczby zwierząt bezdomnych lub pozbawionych należytej opieki właścicieli. 9. Wirusowe zapalenie wątroby W roku 22 na obszarze Powiatu Elbląskiego nie stwierdzono zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Taka sytuacja epidemiologiczna jest kolejnym potwierdzeniem skuteczności działań zapobiegawczych, jakie były prowadzone od wielu lat przez służby sanitarne w naszym kraju. Radykalne działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, polegające na wyegzekwowaniu właściwych warunków świadczeń zdrowotnych, związanych z naruszaniem ciągłości tkanek, a także w odniesieniu do WZW B, szczepienia personelu medycznego oraz kobiet w ciąży i noworodków, doprowadziły do marginalizacji tych groźnych dla życia i zdrowia chorób. Działania te muszą być jednak kontynuowane, ponieważ w dalszym ciągu stwierdza się obecność wirusów hepatotropowych w populacji (bezobjawowi nosiciele). Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr 9.. Nosicielstwo AgHBs (+) i przeciwciał HCV Analiza nosicieli AgHBs(+) i przeciwciał HCV jest nieodzownym uzupełnieniem analizy sytuacji epidemiologicznej, dotyczącej wirusowych zapaleń wątroby typu B i C. Oddaje ona prawdziwy obraz aktualnej sytuacji epidemiologicznej rozprzestrzenienia w populacji tych wirusów. Nosiciele wirusów B i C na ogół ujawniani są przypadkowo, podczas wykonywania rutynowych testów w kierunku tych patogenów (np. badanie kontrolne przy hospitalizacji na oddziałach zabiegowych, podczas badania dawców krwi lub osób dializowanych). Osoby te nie wykazują żadnych objawów, chociaż u niektórych z nich, szczególnie zakażonych wirusem C, proces taki ma już miejsce. Testy serologiczne mają na celu ujawnienie tzw. markerów wirusów, czyli śladów, jakie one pozostawiły we krwi nosicieli elementów strukturalnych o właściwościach antygenowych (AgHBs) oraz produktów reakcji układu odpornościowego (przeciwciała). W roku 22 wśród mieszkańców Powiatu zarejestrowano 3 nosicieli wirusa HBV. Wykrytych nosicieli oraz osoby z ich najbliższego otoczenia ( osób), ustalone w trakcie dochodzenia epidemiologicznego, objęto nadzorem epidemiologicznym oraz skierowano do lekarzy rodzinnych w celu wdrożenia nadzoru lekarskiego.. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) W roku 22 na obszarze Powiatu Elbląskiego nie stwierdzono zachorowań wywołanych przez S. pneumoniae. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na choroby wywołane przez S. pneumoniae na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr 2. Strona:2

2. Zachorowania na zapalenie opon mózgowordzeniowych i mózgu ZOMR W roku 22 zanotowano 27 zachorowań na zapalenie opon mózgowordzeniowych (w 2 roku zarejestrowano tylko 2 zachorowania Tabela Nr 2), których głównym i jedynym czynnikiem etiologicznym były najprawdopodobniej nieokreślone wirusy. Wirusowe zapalenie opon mózgowordzeniowych są najczęściej rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych i badania ogólnego płynu mózgowo rdzeniowego. Określenie rodzaju wirusa wiąże się z wykonaniem kosztownych badań, których nie zlecają lekarze w placówkach służby zdrowia. Dane epidemiologiczne donoszą, iż ponad 6% przypadków ZOMR jest wywołanych przez enterowirusy (liczne serotypy ECHO i Coxsackie), które w klimacie umiarkowanym szerzą się w miesiącach letnich. Właśnie znaczny wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowordzeniowych zaobserwowano na terenie całego Powiatu w lipcu i sierpniu, z powolnym wyciszeniem zachorowań pod koniec października 22 r. Najwięcej zachorowań stwierdzono wśród młodych osób, tj.: 4 3 zachorowania, 4 5 4 zachorowań, 5 3 9 zachorowań, 35 55 zachorowanie. Enterowirusowe ZOMR szerzą się przez kontakt bezpośredni, drogą kropelkową lub pokarmową przez nie umyte ręce, a więc przecięcie dróg szerzenia polegać musi na rygorystycznym przestrzeganiu zasad higieny osobistej, o czym informowano rodziny i osoby z kontaktu z chorym. Należy nadmienić, że zakażenia opon mózgowordzeniowych mogą być wywołane przez różne wirusy. Biorąc po uwagę warunki geograficzne, o których mowa w pkt 6, nie można zapominać o wirusach przenoszonych przez kleszcze (badania laboratoryjne nie potwierdziły tego typu zakażeń u w/w chorych). W obszarach zagrożenia należy pamiętać o stosowaniu zasad profilaktyki przeci kleszczom, między innymi o używaniu odpowiedniej odzieży i środków odstraszających (repelentów). Osoby, które z uwagi na częsty pobyt w siedliskach kleszczy (np. leśnicy, funkcjonariusze innych służb, mliwi itp.), są szczególnie narażone na zakażenie, mogą skorzystać ze szczepień ochronnych. Sytuację epidemiologiczną, dotyczącą zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowordzeniowych na przestrzeni lat 28 22, na obszarze działania PPIS w Elblągu przedstawia wykres Nr 6. Strona:2

Sytuacja epidemiologiczna niektórych chorób zakaźnych i zakażeń na terenie Powiatu Elbląskiego za 22 rok Jednostka chorobowa Liczba zachorowań Liczba hospitalizacji Zapadalność. Salmonelozy ogółem 8 8,8 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem),7 3. Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe 76 76 29,6 4. Biegunki i zakażenie żołądkowojelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 4 7 5. Szkarlatyna 53 9,4 6. Choroba meningokokowa ogółem 7. Róża 2 2,5 8. Borelioza (choroba z Lyme) 5 2 8,5 9. Szczepieni p/wściekliźnie 4 23,9.Wirusowe zapalenie opon mózgowych (ogółem) 27 27 46,. Ospa wietrzna 265 452, 2. Różyczka 4 6,8 3. Świnka 6,2 4.Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae (ogółem) 5. Bakteryjne zap. opon i/lub mózgu 6.Kleszczowe zapalenie mózgu 7. Podejrzenia i zachorowania na grypę,7 8. Grypa wywołana nowym wirusem A(HN) Strona:22

Ocena sytuacji epidemiologicznej niektórych chorób zakaźnych na terenie Powiatu Elbląskiego. Rok 22 w porównaniu z 2 i 2. Jednostka chorobowa. Salmonelozy ogółem 2. Czerwonka 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe 4. Zatrucia pokarmowe( nie określ.) 5. Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe 6. Biegunki do 2 lat 7. Krztusiec 8. Płonica 9. Zapalenie opon (razem).zapalenie mózgu (razem).róża 2.Borelioza (choroba z Lyme) 3.Ostre porażenie wiotkie u dzieci (4) 4.Szczepienia p/wściekliźnie 5.Ospa wietrzna 7.Różyczka 8. WZW typ A 9. WZW typ B 2. WZW typ C 2. WZW typ B+C 22.Świnka 24. Zatrucie jadem kiełbasianym 25.Tasiemczyca 27.Grypa przypadki potwierdzone 28.Choroba meningokokowa 29 Choroba wywołana przez S pneumoniae 2 2 22 Liczba zach. 9 7 75 6 3 9 9 5 6 66 8 4 Liczba zach. 24 73 5 26 2 7 3 26 29 2 5 5 3 Liczba zach. 76 4 2 53 27 2 5 4 265 4 6 2. Szczepienia ochronne W roku 22 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu nadzorował pracę 5 placówek wykonujących szczepienia ochronne na obszarze Powiatu Elbląskiego. Podobnie jak w latach poprzednich tak i w roku 22 elbląskie zakłady opieki zdrowotnej, realizujące Program szczepień ochronnych, osiągnęły jeden z najwyższych w Polsce poziomów wykonania szczepień obowiązkowych, utrzymując odsetek zaszczepionych dzieci i młodzieży na poziomie prawie %. Osiągnięta odporność na choroby objęte tymi szczepieniami, zarówno indywidualna jak i populacyjna, pozwoliła na ograniczenie zachorowań na te choroby do minimum. Niezależnie od wykonywania szczepień obowiązkowych, personel punktów szczepień propagował także profilaktykę innych chorób zakaźnych, poprzez wykonywanie szczepień zalecanych nie Strona:23

objętych Programem obowiązkowym (m.in. przeciw grypie, pneumokokom, rotawirusom, ospie wietrznej). Nieliczne przypadki nie zaszczepienia dzieci wynikały najczęściej z przyczyn obiektywnych przede wszystkim z potwierdzonych trwałych lub okresowych przeciwwskazań zdrowotnych do szczepień, a także opóźnień związanych z dłuższymi wyjazdami za granicę kraju lub powrotami po dłuższych pobytach poza Polską. Pozostałe przypadki (z roku na rok zdarzające się co raz częściej) dotyczyły nieuzasadnionych odmów opiekunów zaszczepienia swoich dzieci (pomimo licznych wezwań nie zgłaszają się na szczepienia lub nie wyrażają zgody na szczepienia). W chwili obecnej, biorąc pod uwagę osiągnięty wysoki poziomu zaszczepienia populacji, przypadki te nie mają wpływu na bezpieczeństwo epidemiczne społeczności Powiatu. Jednakże w stosunku do nich PPIS będzie podejmował stosowne kroki prawne, mające na celu doprowadzenie do wykonania szczepień. W roku 22 PPIS kontynuował intensywny nadzór nad szczepieniami p/tężcowi. Placówki udzielające pierwszej pomocy medycznej po zranieniu (głównie izby przyjęć, poradnie chirurgiczne), przekazywały systematycznie do tut. PSSE listy osób zaszczepionych pierwszą dawką anatoksyny tężcowej, które po weryfikacji przekazywane były do punktów szczepień POZ celem kontynuacji szczepień. W roku sprawozdawczym uodporniono p/tężcowi 75 dorosłych. W roku 22 miały miejsce obchody Europejskiego Tygodnia Szczepień pod patronatem WHO, w których PPIS w Elblągu brał czynny udział. Propagowana była idea szczepień ochronnych, jako najskuteczniejszej, bezpiecznej i ekonomicznej formy zapobiegania chorobom zakaźnym. Na stronie BIP Powiatowej Stacji zamieszczono blok informacyjny o szczepieniach zalecanych i obowiązkowych. Wiadomości o podobnej treści przekazano wszystkim placówkom świadczących usługi medyczne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, władzom samorządowym a także mediom. W tym okresie pracownik PSSE w Elblągu pełnił dyżury, w trakcie których udzielał zainteresowanym, wyczerpujących informacji dot. szczepień. W marcu i grudniu 22 roku zorganizowano 2 szkolenia dla pielęgniarek z punktów szczepień POZ dotyczące: zapobiegania chorobom zakaźnym poprzez szczepienia ochronne, Medycyny Podróży i szczepienia osób wyjeżdżających za granicę. realizacji szczepień ochronnych w powiecie i sprawozdawczości, zmian w przepisach prawnych dotyczących wykonywania szczepień ochronnych. W każdym szkoleniu wzięło udział 26 pielęgniarek. 3. Ocena stanu sanitarnego podmiotów leczniczych i praktyk zawodowych znajdujących się pod nadzorem PPIS w Elblągu W roku 22 skontrolowano 34 obiekty służby zdrowia spośród 57 ujętych w ewidencji, w których przeprowadzono 4 kontroli. Kontrole sanitarne objęły:. podmioty lecznicze (dawniej zakłady opieki zdrowotnej), stanowiące najliczniejszą grupę placówek będących pod nadzorem sanitarnym skontrolowano 23 obiekty, 2. praktyki lekarskie i pielęgniarskie, w tym: indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie skontrolowano 2 obiekty, indywidualne praktyki lekarzy dentystów skontrolowano 9 obiektów. Kontrole zakładów opieki zdrowotnej odbywały się zgodnie z planem pracy zaopiniowanym przez WSSE w Olsztynie. Nadzór realizowany był zgodnie z zasadą zakładającą, że obiekty, w których wykonuje się jakiekolwiek zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, kontrolowane są w % (obiekty, w których nie wykonuje się w/w zabiegów, kontrolowane są raz na dwa lata). Strona:24

Stan sanitarny podmiotów leczniczych i praktyk zawodowych PPIS w Elbląg prowadził na terenie Powiatu Elbląskiego nadzór sanitarny nad placówkami otwartej służby zdrowia (przychodnie zdrowia i poradnie specjalistyczne, a także inne obiekty, takie jak medyczne laboratoria diagnostyczne, zakłady rehabilitacji leczniczej, pogotowia ratunkowe itp.). Stan sanitarny i techniczny placówek służby zdrowia, kontrolowanych w roku 22, był dobry (nie wszczęto żadnego postępowania administracyjnego). Główny nacisk nadzoru sanitarnego był kładziony na podmioty świadczące usługi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek, z uwagi na szczególne ryzyko przenoszenia zakażeń i chorób zakaźnych (placówki, w których ryzyko jest minimalne są poddawane nadzorowi rzadziej, raz na 2 lata). W roku 22 skontrolowano stan sanitarny 23 podmiotów leczniczych wykonujących ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, tj. przychodnie, poradnie specjalistyczne, spośród 37 zewidencjonowanych. Najczęściej stwierdzane uchybienia dotyczyły braku bezszczelinowego połączenia podłóg ze ścianami, braku właściwie zorganizowanych pomieszczeń porządkowych itp. Z 2 zewidencjonowanych praktyk lekarskich i dentystycznych, stanowiących odrębną grupę placówek, w których udzielane są różnorodne świadczenia medyczne w trybie ambulatoryjnym, skontrolowano obiektów. Uchybienia stwierdzane w tej grupie obiektów dotyczyły przede wszystkim braku wydzielonych pomieszczeń porządkowych do mycia i przechowywania sprzętu porządkowego i środków czystości. We wszystkich kontrolowanych obiektach stwierdzono poprawę techniki przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych (dobór środków, warunki i fachowość sporządzania roztworów, oznakowanie preparatów i ich użycie, techniczne uzbrojenie procedur dezynfekcji, postępowanie z dezynfekowanymi materiałami itp.). Sterylizację przeprowadzano w autoklawach, w które wyposażone są wszystkie gabinety stomatologiczne oraz część gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych, chirurgicznych. Znaczna ilość gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych, chirurgicznych wykonuje zabiegi przy użyciu narzędzi jednorazowych. W roku 22 PPIS w Elblągu w placówkach otwartej służby zdrowia nadzorował 4 autoklawów. Skuteczność sterylizacji była systematycznie weryfikowana przez użytkowników w ramach kontroli wewnętrznych, poprzez stosowanie testów chemicznych (w każdym cyklu), testów biologicznych (co najmniej raz w miesiącu). Wyniki badań i testów, wykonywane w ramach nadzoru wewnętrznego, wykazywały niemal % skuteczność procesów sterylizacji. Wszystkie skontrolowane placówki miały zawarte umowy z firmami, uprawnionymi do odbioru i utylizacji odpadów medycznych. W roku 22 kontynuowano proces dostosowywania warunków technicznych i funkcjonalnych pomieszczeń oraz warunków technicznych urządzeń w placówkach służby zdrowia, do obowiązujących wymogów. W ramach tych działań, między innymi: odmalowano gabinet stomatologiczny i zorganizowano pomieszczenie porządkowe, wymieniono wykładziną w poczekalni i zapewniono bezszczelinowe połączenie ścian z podłogą w podmiocie leczniczym pn. Lekarze Dentyści W i O. Subocz w Milejewie, odmalowano gabinety lekarskie w NZOZ Twoje Zdrowie EL sp. z o.o. w Pasłęku przy ul. Jagiełły, wydzielono nowy gabinet ginekologicznopołożniczy w podmiocie leczniczym pn. Medyk Elżbieta KardaszKopytko w Młynarach. W roku 22 uzyskano dalszą poprawę standardów technicznych, w jakich funkcjonują podmioty medyczne, prowadzące działalność mogącą wpływać na bezpieczeństwo sanitarne społeczeństwa. PPIS wraz z pracownikami sekcji epidemiologii podejmował działania mające na celu wzrost poziomu wiedzy i świadomości personelu medycznego, dotyczące aspektu zagrożeń epidemiologicznych w związki z udzielanymi usługami zdrowotnymi. Podmioty lecznicze, które nie spełniły do końca 22 r. wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą,złożyły do PPIS w Elblągu programy dostosowawcze do zaopiniowania. Strona:25

III. OCENA ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ W ROKU 22 Nadzór nad jakością wody jest jednym z podstawowych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Pracownicy PSSE w Elblągu realizowali ten nadzór w roku 22 na terenie Powiatu Elbląskiego, prowadząc intensywny monitoring jakości wody oraz kontrolując funkcjonowanie systemu zaopatrzenia w wodę, a także ściśle współpracując z podmiotami wykonującymi zadanie zaopatrzenia ludności w wodę. W roku 22 ok. 98% mieszkańców Powiatu Elbląskiego korzystało z wody dostarczanej przez zorganizowane systemy wodociągowe. Najlepsza sytuacja istniała w gminach Markusy, Milejewo i Gronowo Elbląskie, gdzie % gospodarstw domowych posiadało wodę wodociągową. W pozostałych gminach odsetek mieszkańców korzystających z wodociągów przedstawiał się następująco: gm. Tolkmicko 99,2% gm. Elbląg 98,7% gm. Pasłęk 97,5% gm. Młynary 98,2% gm. Godkowo 98% gm. Rychliki 9,2% Wśród 6 wodociągów i 6 studni publicznych objętych nadzorem sanitarnym, wodę o niekwestionowanej jakości produkowało 5 wodociągów sieciowych, zaopatrujących 5544 mieszkańców Powiatu (96,5%). Woda o jakości nie odpowiadającej wymogom sanitarnym pochodziła z wodociągów, zaopatrujących 24 osób (3,5%). Podobnie jak w roku ubiegłym, najmniej korzystna sytuacja miała miejsce w gminie Młynary, w której z wody o kwestionowanej jakości korzystało 68 osób (4,8% ogółu mieszkańców gminy zaopatrywanych w wodę z wodociągów). Odstępstwa od normy występowały także w gminie Godkowo (43 osób korzystających z kwestionowanej wody 2,8% ) i w gminie Pasłęk (82 osób 4,2%) oraz w gminie Rychliki ( osób 2,6%). W roku 22, woda o kwestionowanej jakości pojawiała się w wodociągach, zaopatrujących 24 odbiorców (3,5% ludności Powiatu). W stosunku do roku 2, w którym liczba wodociągów z kwestionowaną jakością wody wynosiła 5, a liczba zaopatrywanych w tę wodę mieszkańców 272 (4,8% ogółu mieszkańców Powiatu), sytuacja uległa poprawie. Zastrzeżenia dotyczyły składu chemicznego wody, a zwłaszcza zawartości żelaza, manganu i jonu amonowego. Stwierdzane odstępstwa nie stanowiły wysokiego zagrożenia zdrowotnego. W celu uzyskania poprawy jakości wody PPIS w Elblągu prowadził działania administracyjne wystawiono 5 decyzji administracyjnych nakazujących zapewnienie wody o odpowiedniej jakości. Prowadzone działania doprowadziły do wyegzekwowania poprawy parametrów wody w wodociągu sieciowym Rachowo gm. Markusy i w wodociągu sieciowym Mleczarnia Młynary. W wodociągach: Buczyniec, Awajki i Kąty w gminie Pasłęk; Dymnik, Jelonki oraz Liszki w gminie Rychliki, uzyskano poprawę jakości wody i zakończono postępowanie administracyjne wszczęte w latach ubiegłych. Nadal kontynuowane są postępowania związane z decyzją administracyjną wydaną w roku 27 (wodociąg w Budkach), 2 decyzjami wydanymi w roku 28 (wodociągi w Mokajnach i Sokolniku), 2 decyzjami wydanymi w roku 29 (wodociąg w Karszewie) oraz decyzją administracyjną wydaną w roku 2 (wodociąg Krosno Młyn). Znacząca poprawa ogólnej sytuacji wiązała się z podłączeniem miejscowości Kwitajny do wodociągu Surowe, produkującego wodę o wymaganych standardach zdrowotnych. Ponadto miejscowości Topolno Wielkie w gm. Rychliki i Surowe w gm. Pasłęk, zaopatrywane w wodę przez małe, lokalne wodociągi, zostały podłączone do grupowych wodociągów Jelonki i Surowe. Dobrą jakość wody w roku 22 (podobnie jak w 2 r.) posiadały wszystkie wodociągi zlokalizowane w gminach: Elbląg, Markusy, Milejewo, Gronowo Elbląskie oraz Tolkmicko. Strona:26

Podobnie jak w latach ubiegłych, woda ze studni publicznych, funkcjonujących na terenie Powiatu, odbiegała od obowiązujących norm. Studnie te już od wielu lat traktowane są jako studnie awaryjne. Woda pochodząca z tych studni, z uwagi na zasilanie podskórne lub pochodzące z płytkich warstw wodonośnych, jest niestabilna jakościowo, a ponadto jest obarczona dużym ryzykiem pojawienia się w nich skażeń bakteriologicznych, szczególnie groźnych dla zdrowia ludzi. W roku 22 stwierdzono skażenie mikrobiologiczne w wodociągach sieciowych Sakówko i Karolinek gm. Pasłęk. Wystawiono decyzje administracyjne z rygorem natychmiastowej wykonalności. Po przeprowadzonych działaniach naprawczych przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Pasłęku i pobraniu powtórnych prób wody oraz po laboratoryjnym potwierdzeniu poprawy jakości wody, w/w wodociągi zostały dopuszczone do eksploatacji. Ocena ryzyka zdrowotnego wiążącego się ze spożyciem wody z wodociągów Powiatu Elbląskiego W roku 22, podobnie jak w roku ubiegłym, wśród wskaźników fizykochemicznych, przekraczających dopuszczalne normy, dominowały żelazo i mangan. Zwiększona zawartość związków tych pierwiastków spowodowana była naturalnym składem wód podziemnych wykorzystywanych w ujęciach wody. Obecnie funkcjonujące stacje uzdatniania wód są w znacznej części przestarzałe, a w niektórych przypadkach prawdopodobnie także niewłaściwie obsługiwane. Brak odpowiedniej konserwacji, remontów i modernizacji urządzeń sprawia, że utrzymanie dopuszczalnych lub możliwych do tolerowania poziomów zanieczyszczeń staje się coraz trudniejsze. Obok ponadnormatywnych zawartości żelaza i manganu, stosunkowo często w roku 22 stwierdzane były przekroczenia zawartości jonu amonowego. Stężenia tego wskaźnika, przekraczające dopuszczalne,5 mg/l, stwierdzono w 8 wodociągach zlokalizowanych w miejscowościach: Budki, Mokajny w gminie Rychliki; Pólko, Krosno Młyn, Całun Nowy i Drulity w gminie Pasłęk oraz Sokolnik i Karszewo w gminie Młynary. Przyczynami pojawiania się w wodzie zwiększonych ilości jonu amonowego mogło być wtórne zanieczyszczenie warstw wodonośnych, wynikające z działalności rolniczej oraz braku w pełni uregulowanej gospodarki ściekowej (braku instalacji kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków na niektórych terenach wiejskich). Najwyższe stężenie jonu amonowego, stwarzające średnie ryzyko zdrowotne, odnotowano w wodociągu w Budkach gm. Rychliki 4,3 mg/l (oprócz jonu amonowego stwierdzono też przekroczenie żelaza 2678 μg/l, zawyżoną mętność 3 NTU). Ponadto, w związku z remontem drogi 53 Elbląg Tolkmicko Pogrodzie, istniały problemy z zapewnieniem ciągłości dostaw wody do jej odbiorców. Zakład Gospodarki WodnoŚciekowej w Tolkmicku informował mieszkańców stosownymi komunikatami o istniejących zakłóceniach w dopływie wody. Z uwagi na znaczne rozdrobnienie systemu zaopatrzenia w wodę na terenie Powiatu Elbląskiego (6 wodociągów w roku 22), najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza ze względów ekonomicznych i technologicznych, jest scalanie systemu. Przyłączanie poszczególnych sieci do wodociągów korzystających z odpowiednio zasobnych ujęć, posiadających wodę o dobrej jakości, może przyśpieszyć poprawę zaopatrzenia ludności w wodę zdatną do spożycia, przy możliwie racjonalnym wykorzystaniu środków. W tym zakresie, sytuacja w roku 22 uległa pewnej poprawie. Wykaz wodociągów i studni produkujących wodę o niewłaściwej jakości Wodociągi:. Wodociąg sieciowy Krosno Młyn gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Całun Nowy gm. Pasłęk 3. Wodociąg sieciowy Pólko gm. Pasłęk 4. Wodociąg sieciowy Drulity gm. Pasłęk 5. Wodociąg sieciowy Zielno gm. Pasłęk Strona:27

6. Wodociąg sieciowy Karszewo gm. Młynary 7. Wodociąg sieciowy Sokolnik gm. Młynary 8. Wodociąg sieciowy Mokajny gm. Rychliki 9. Wodociąg sieciowy Budki gm. Rychliki. Wodociąg sieciowy Osiek gm. Godkowo Studnie publiczne. Studnia publiczna Węgle gm. Markusy 2. Studnia publiczna Kępniewo gm. Markusy 3. Studnia publiczna Dzierzgonka gm. Markusy 4. Studnia publiczna Stankowo gm. Markusy 5. Studnia publiczna Lepno gm. Rychliki 6. Studnia publiczna Różany gm. Gronowo Elbląskie Wykaz wodociągów, w których roku 22 nastąpiła poprawa jakości wody poprawa jakości wody pod względem fizykochemicznym:. Wodociąg sieciowy Buczyniec gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Awajki gm. Pasłęk 3. Wodociąg sieciowy Kąty gm. Pasłęk 4. Wodociąg sieciowy Dymnik gm. Rychliki 5. Wodociąg sieciowy Jelonki gm. Rychliki 6. Wodociąg sieciowy Liszki gm. Rychliki poprawa jakości wody pod względem mikrobiologicznym :. Wodociąg sieciowy Sakówko gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Karolinek gm. Pasłęk Jakość wody do picia i wynikające z niej ryzyko zdrowotne, uzależnione jest w znacznym stopniu od stanu technicznego obiektów i urządzeń wodnych. Istniejące obecnie znaczne rozdrobnienie systemów zaopatrzenia w wodę sprawia, że utrzymanie ujęć i stacji uzdatnia wody, przestarzałych technologicznie i nie poddawanych systematycznym gruntownym remontom i modernizacjom, staje się z przyczyn ekonomicznych trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania. Stan taki występuje nadal na terenie gmin Pasłęk i Rychliki. Wykonywane prace w większości przypadków mają charakter napraw doraźnych lub drobnych remontów, ograniczających się do odnowienia armatury wodnej i ścian w SUW i studzienkach studni głębinowych, nie mających bezpośredniego wpływu na jakość wody. Faktyczne dążenia do odczuwalnej poprawy powinny więc mieć charakter programowego i systematycznego scalania niewydolnych i niedoinwestowanych małych systemów w duże, sprawne, dobrze zorganizowane i prawidłowo eksploatowane systemy zaopatrzenia, obejmujące całą gminę lub nawet funkcjonujące jako związki międzygminne. Pozytywnym przejawem zmian, jakie zaszły w roku 22, była kontynuacja rozbudowy sieci wodociągowej w poszczególnych gminach. Do wodociągów produkujących wodę dobrej jakości zostały podłączone miejscowości zaopatrywane dotychczas w wodę o złych parametrach lub dotychczas niezwodociągowane. Zaburzenia w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę w roku 22 W marcu 22 r. wystąpiło mikrobiologiczne skażenie wody w wodociągu w Sakówku (gm. Pasłęk), w której stwierdzono obecność bakterii grupy Coli, natomiast w listopadzie podobną sytuację odnotowano w wodociągu Karolinek gm. Pasłęk, w której stwierdzono obecność bakterii grupy Coli oraz Escherichia coli. W obu przypadkach wydano decyzje z rygorem natychmiastowej wykonalności nakazujące wyłączenie wodociągów z eksploatacji do czasu usunięcia przyczyny i skutków skażenia, a także zapewnienie mieszkańcom tych miejscowości wody zdatnej do picia do czasu usunięcia awarii. Administrator wodociągów informował stosownym komunikatem Strona:28

mieszkańców w/w miejscowości o zakazie spożywania wody w stanie surowym, a w okresie skażenia dostarczał im wodę butelkowaną o odpowiedniej jakości. Ocena miejsc wykorzystywanych do kąpieli W roku 22 na terenie Powiatu działały 2 miejsca wykorzystywane do kąpieli zbiorniki o nazwach Jeziorko i Zakrzewko w Pasłęku. Nadzór laboratoryjny nad jakością wodą zapewniali organizatorzy tych miejsc. Wyniki przeprowadzonych badań jakość wody wykazały jej zgodność z normami higienicznymi. Ocena gospodarki ściekowej Stopień skanalizowania miejscowości nie uległ zmianie w stosunku do roku ubiegłego. W dalszym ciągu skanalizowanych jest tylko ok. 5% wsi. Taka sytuacja, wobec jednoczesnego wysokiego stopnia zwodociągowania terenu, rodzi nieprawidłowości w prowadzeniu gospodarki ściekowej, mogące stwarzać zagrożenia dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Ścieki bytowe z miejscowości nieskanalizowanych w najlepszym razie są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywożone na pobliskie oczyszczalnie ścieków, przy czym dyskusyjna jest sprawa faktycznego braku odpływów nieczystości z tych zbiorników do środowiska (szczelności szamb i systematyczności ich opróżniania). Część gospodarstw rolnych nie posiada szczelnych zbiorników, a ścieki bytowe odprowadzane są do gleby, rowów melioracyjnych lub cieków wodnych. Odprowadzanie ścieków do środowiska stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi, z uwagi na możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicznego i fizykochemicznego wód stanowiących źródła wody do spożycia przez ludzi, zanieczyszczenia płodów rolnych przeznaczonych do bezpośredniego spożycia (na surowo np. warzywa) oraz wody i karmy spożywanej przez zwierzęta hodowlane. Strona:29

IV. OCENA STANU SANITARNEGO OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W roku 22, na terenie Powiatu pod nadzorem PPIS w Elblągu znajdowało się 284 obiektów użyteczności publicznej. Były to obiekty hotelarskie, zakłady fryzjerskie oraz inne obiekty, (sportowe, kulturalnowidowiskowe, cmentarze, apteki, zakłady pogrzebowe, parkingi, place zabaw itp.). Wyrywkowymi kontrolami objęte były także obiekty nie ujęte w ewidencji przystanki i posesje. Podczas kontroli sanitarnych nie stwierdzano na ogół nieprawidłowości natury sanitarnotechnicznej. PPIS opiniował także imprezy masowe odbywające się na terenie Powiatu zaopiniowano pozytywnie 2 przedsięwzięć. W związku z przygotowaniami do Euro 22 wyrywkowo pobrano próby wody do badania w kierunku bakterii Legionella z wytypowanych obiektów hotelarskich (po próbie wody z hotelu "Country Club" w Kadynach oraz w Zajeździe "Żuławy" w Kazimierzowie). W wodzie pobranej w hotelu "Country Club" w Kadynach stwierdzono ponadnormatywną liczbę bakterii z rodzaju Legionella. Wystawiono decyzję zakazującą używania wody wodociągowej do zasilania pryszniców i innych urządzeń wytwarzających aerozole wodnopowietrzne oraz nakazującą ustalenie przyczyny zanieczyszczenia sieci wody ciepłej tymi bakteriami i podjęcie działań zmierzających do ich redukcji do wartości dopuszczalnej określonej w w/w rozporządzeniu. Po zgłoszeniu do PSSE wykonania stosownych działań, przeprowadzono ponowne badanie, które wykazało brak zagrożenia. Wśród skontrolowanych obiektów jako złe pod względem sanitarnotechnicznym oceniono dwa obiekty użyteczności publicznej:. Stadion sportowy w Młynarach zły stan higienicznosanitarny pomieszczeń pawilonu sanitarnego, prowadzone jest postępowanie administracyjne z terminem realizacji 3.2.23 r. 2. Świetlica Oleśno (gm Gronowo Elbląskie) zły stan sanitarnohigieniczny pomieszczeń oraz brak ciepłej wody w WC termin realizacji 3.2.22 r. Na wyróżnienie, z uwagi na stan techniczny oraz bieżący stan sanitarny, zasługują: Hotel Młyn Klekotki w Klekotkach, Hotel Pod Srebrnym Dzwonem w Kadynach, Zajazd Żuławy w Kazimierzowie, Agroturystyka EKO FARMA VITALIS Zastawno, gm. Młynary, Agroturystyka Sałkowice (gm. Pasłęk), świetlice wiejskie w Kamionku Wielkim (gm. Tolkmicko), Rogajnach, Borzynowie, Mariance (gm. Pasłęk), Rachowie (gm. Markusy) oraz w Jelonkach (gm. Rychliki). Strona:3

V. OCENA WARUNKÓW HIGIENY I BEZPIECZEŃSTWA PRACY Głównym kierunkiem działań podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu w roku 22, była realizacja zadań zmierzających do ograniczenia narażenia pracowników na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a przez to skuteczne zapobieganie powstawaniu chorób zawodowych i innych schorzeń związanych z warunkami pracy. W roku 22 na terenie Powiatu Elbląskiego PPIS w Elblągu sprawował nadzór bieżący nad 398 obiektami, zatrudniającymi ok. 7,4 tys. pracowników. W zakładach tych przeprowadzono 5 kontroli higienicznosanitarnych. Wzmożony nadzór sprawowano nad zakładami pracy, w których stwierdzono przekroczenia norm higienicznych stężeń bądź natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz, w których występowało narażenie na czynniki rakotwórcze. Działania szczególne w roku 22 ukierunkowane były na kontrole warunków pracy i oceny narażania zawodowego pracowników zatrudnionych w warsztatach samochodowych, zakładach poligraficznych oraz podczas prac polegających na usuwaniu bądź zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest. W wyniku naruszeń przepisów higienicznosanitarnych, stwierdzonych w roku 22, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu wydał 37 decyzji administracyjnych. Najczęściej spotykanymi uchybieniami były: brak badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, nie przestrzeganie częstotliwości wykonywania tych badań, niewłaściwy stan pomieszczeń higienicznosanitarnych, brak oceny ryzyka zawodowego oraz nieprzestrzeganie przepisów obowiązujących podmioty zawodowo stosujące substancje i preparaty chemiczne (brak lub nieprawidłowe karty charakterystyk, niewłaściwe warunki magazynowania chemikaliów). Do zakładów pracy zlokalizowanych na terenie Powiatu Elbląskiego, w których występowały szczególne zagrożenia zdrowotne dla pracowników (ze względu na narażenie pracowników na czynniki rakotwórcze w środowisku pracy) należały: Odlewnia ORWO w Pasłęku, AJRAM Sp. z o.o., PPH KANIA w Rychlikach, Firma GODMAR w Milejewie oraz PPH GALWAN w Gronowie Górnym. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu sprawował także nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o substancjach i preparatach chemicznych, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o produktach biobójczych. Przeprowadzano kontrole podmiotów wprowadzających do obrotu produkty chemiczne, prekursory narkotykowe grupy 2 i 3 oraz produkty biobójcze, a także podmiotów gospodarczych, wykorzystujących w/w produkty w swojej działalności zawodowej. PPIS w Elblągu prowadził m.in. kontrole podmiotu wprowadzającego do obrotu "środki zastępcze" (tzw. "dopalacze"), który mieścił się na terenie miasta Elbląga. Nie stwierdzono co prawda, aby podobny obiekt prowadził działalność na terenie Powiatu Elbląskiego, jednakże zasięg działania w/w podmiotu obejmował także mieszkańców powiatu. PPIS w Elblągu prowadził na całym terenie objętym swoim nadzorem sanitarnym ścisłą współpracę z Policją, Strażą Graniczną oraz placówkami ochrony zdrowia w celu wczesnej identyfikacji zagrożeń w tym zakresie oraz podjęcia stosownych kroków. Do ważnych zadań należał również nadzór nad warunkami bezpiecznego usuwania odpadów zawierających azbest. Przeprowadzone kontrole podmiotów wykonujących w/w prace na terenie powiatu nie wykazały nieoprawidłowości. W roku 22 prowadzono 4 postępowania w związku z podejrzeniem choroby zawodowej osób zatrudnionych w zakładach pracy na terenie Powiatu Elbląskiego. Wydano 3 decyzje stwierdzające chorobę zawodową (przypadki przewlekłych zawodowych chorób zakaźnych) Strona:3