RAPORT STAN SANITARNY POWIATU ELBLĄSKIEGO ZA ROK 2010

Transkrypt

1 RAPORT STAN SANITARNY POWIATU ELBLĄSKIEGO ZA ROK 2010 I. WSTĘP Bieżący stan sanitarny jest wypadkową wielu czynników oraz szeregu zjawisk, a w szczególności tych o charakterze przyrodniczym i geograficznym, demograficznym, społecznym, gospodarczym, urbanistycznym, epidemiologicznym, kulturowym itp. Warunki zdrowotne życia mieszkańców każdej społeczności są zależne od złożonych często uwarunkowań środowiskowych. Powiat Elbląski położony jest na obszarze dwóch odmiennych, znamiennie zróżnicowanych przyrodniczo rejonów geograficznych Wysoczyzny Elbląskiej i Żuław Wiślanych. W jego granicach znajduje się duży zbiornik słodkowodny Jezioro Drużno. Od strony północnej powiat graniczy z Zalewem Wiślanym, na którego charakter wpływają cieki wodne doprowadzające wodę słodką, a także woda słona z Morza Bałtyckiego, które w sposób znaczący oddziaływuje na warunki klimatyczne, przyrodnicze i gospodarcze. Na terenie powiatu zlokalizowanych jest klika ośrodków miejskich, przy czym największy z nich Miasto Elbląg stanowi oddzielną jednostkę administracji samorządowej szczebla powiatowego (miasto na prawach powiatu). Życie gospodarcze i społeczne w znacznym stopniu podporządkowane jest panującym tu warunkom przyrodniczym. Dominującymi działami gospodarki jest rolnictwo, leśnictwo, przemysł drzewny, meblarstwo i przemysł spożywczy. Przebiegają tu i krzyżują się jedne z najważniejszych drogowych arterii komunikacyjnych o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, łączące północ Polski (przede wszystkim portową aglomeracją trójmiejską) z centrum i południem kraju, a także z południową częścią Europy, oraz Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej północnowschodnie kraje nadbałtyckie z resztą naszego kontynentu. Walory krajobrazowe i związki historyczne sprawiają, że Powiat Elbląski stanowi także obiekt zainteresowania branży turystycznej. Kanał Elbląski, unikatowe przyrodniczo Jezioro Drużno oraz Wysoczyzna Elbląska z malowniczymi miejscowościami położonymi nad brzegiem Zalewu Wiślanego, są już obecnie atrakcjami docenianymi nie tylko w Polsce ale także poza granicami kraju. Zainteresowanie budzą także liczne zabytki wielonarodowościowej i wielokulturowej historii Ziemi Elbląskiej, położone zarówno na Żuławach Wiślanych jak i na Wysoczyźnie. Obecność tak zróżnicowanych czynników naturalnych i antropogenicznych oznacza zarazem różnorodność warunków życia lokalnego społeczeństwa, mających wpływ między innymi na zdrowie ludzi stanowiących tę społeczność. Przedmiotem działań podejmowanych w roku 2010 przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu oraz pracowników podległej mu Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Elblągu były wszystkie zagadnienia wynikające z powyższych uwarunkowań, mogące oddziaływać na zdrowie mieszkańców Powiatu Elbląskiego. Niniejszy raport odnosi się w zasadzie do obszaru Powiatu, ale z uwagi na jego ścisłe z Miastem, niektóre elementy raportu były analizowane jako wspólne dla obu jednostek. Podstawowym zadaniem służb sanitarnych jest ochrona zdrowia i życia ludzi przed chorobami zakaźnymi i zawodowymi, a także innymi niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi zapobieganie im oraz zwalczanie skutków ich wystąpienia. Działania te, zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, prowadzone są poprzez wykonywanie nadzoru bieżącego (kontrole sanitarne, w tym także pobór prób), nadzoru zapobiegawczego oraz poprzez szerzenie oświaty zdrowotnej i promowanie zachowań prozdrowotnych. 1

2 Nadzór sanitarny nad obszarem Miasta Elbląga oraz Powiatu Elbląskiego w roku 2010 był prowadzony w oparciu o roczny plan pracy, zaakceptowany przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Olsztynie. Założenia do planu wynikały z zadań ustawowych Państwowej Inspekcji Sanitarnej, leżących w kompetencjach państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, określonych między innymi w: ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ustawie Prawo budowlane ustawie o ochronie środowiska ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ustawie o substancjach i preparatach chemicznych ustawie o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych i zakażeń ustawie o odpadach ustawie Kodeks pracy ustawie o zakładach opieki zdrowotnej ustawie o przeciwdziałaniu skutkom palenia tytoniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Ponadto plan pracy uwzględniał także zjawiska, które zachodziły w sytuacji sanitarnoepidemiologicznej w roku poprzednim na obszarze Miasta i Powiatu, na terenie województwa warmińskomazurskiego i w kraju. Brane były pod uwagę wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego i Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Olsztynie, a także programy działań w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia o zasięgu ogólnokrajowym, wojewódzkim i lokalnym. Specyfika i charakter działania służb sanitarnych sprawiły, że poza zadaniami planowymi PPIS w Elblągu wykonywał również inne czynności, wynikające z sytuacji bieżącej, wśród których były między innymi: 1. działania przeciwepidemiczne oraz w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, związane z epidemią grypy sezonowej oraz grypy nowej wywołanej wirusem A/H1N1 (tzw. świńskiej grypy), 2. działania związane z wejściem w życie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o PIS likwidacji obrotu substancjami zastępczymi (tzw. dopalaczami), 3. przygotowania do wykonywania przepisów znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu skutkom palenia tytoniu. 4. przygotowania do wykonywania przepisów znowelizowanej ustawy o przeciwdziałaniu skutkom palenia tytoniu. 2

3 II. CHOROBY ZAKAŹNE, EPIDEMIOLOGIA Zdecydowana większość zagrożeń sanitarnoepidemiologicznych, monitorowana w roku 2010, utrzymywała się na poziomie roku ubiegłego. Po epidemii grypy, która wystąpiła w ostatnich miesiącach roku 2009, wywołanej między innymi przez nowego wirusa A/H1N1, nie odnotowaliśmy już tak spektakularnych zdarzeń epidemicznych, aczkolwiek potwierdziły się pewne niekorzystne tendencje, które zarysowały się w latach ubiegłych (dotyczyły one przede wszystkim infekcji wirusowych przewodu pokarmowego). 1. Analiza zachorowań na choroby zakaźne w roku 2010, na podstawie wybranych chorób zakaźnych. Oceny sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych są przeprowadzane na podstawie zgłoszeń podejrzeń lub rozpoznań tych chorób i zakażeń dokonywanych przez lekarzy, a także na podstawie zgłoszeń dodatnich wyników czynników chorobotwórczych z laboratoriów mikrobiologicznych. W przypadku wybranych jednostek chorobowych i zakażeń, zwłaszcza tych które wiążą się z niebezpieczeństwem łatwego rozprzestrzeniania lub z innych względów stanowią znaczny problem epidemiologiczny i zdrowotny, bezzwłocznie podejmowane są działania przeciwepidemiczne, polegające przede wszystkim na przeprowadzeniu wywiadu epidemiologicznego z chorym lub zakażonym oraz osobami, które mogły być narażone na zakażenie na skutek kontaktu z chorym, a następnie ewentualnym nadzorze epidemiologicznym. W roku 2010 pracownicy tut. PSSE przeprowadzili 622 takie wywiady, które były wykonywane głównie z uwagi na narażenie na zakażenie wirusem wścieklizny (po kontaktach ryzykownych ze zwierzętami), po infekcjach żołądkowojelitowych, w przypadkach zakażeń ośrodkowego układu nerwowego (zapalenia mózgu i opon mózgowordzeniowych), posocznic, potwierdzeń nosicielstwa wirusowych zapaleń wątroby, zachorowań na grypę wywołaną wirusem A/H1N1 i zakażeń odkleszczowych. Wnioski płynące z dochodzeń były podstawą dalszych działań, między innymi odsunięć od określonych rodzajów pracy lub uczęszczania do żłobków, przedszkoli i szkół, a także skierowań do lekarzy w celu podjęcia nadzoru lekarskiego (w tym wykonania stosownych badań) oraz podjęcia leczenia lub szczepień Zachorowalność na wybrane choroby zakaźne w roku Salmonellozy W roku 2010 do PSSE w Elblągu zgłoszono 19 przypadków zachorowań wywołanych przez pałeczki Salmonella. Przebieg zachorowań u 17 osób (w tym u 8 dzieci do lat 14) wymagał hospitalizacji. Wśród czynników etiologicznych dominowała Salmonella Enteritidis, odpowiedzialna za 12 zachorowań. Ponadto stwierdzane były także inne pałeczki z tego typu: Salmonella Mbandaka 2 zachorowania, Salmonella Typhimurium 3 zachorowania. Salmonella Infantis 2 zachorowania Ponad 60% zachorowań (13) stwierdzono u dzieci do 14 roku życia, przy czym aż 10 przypadków dotyczyło dzieci małych (do 4 roku życia). Zachorowania odnotowano w gminie Elbląg (6 przypadków), w mieście i gminie Pasłęk (5), mieście i gminie Tolkmicko (4), gminie Gronowo Elbląskie (3) oraz mieście i gminie Młynary (1 zachorowanie). Niezależnie od przypadków objawowych, w roku 2010 wykryto także 10 nosicieli pałeczek Salmonella. Uwagę zwraca znaczny udział zakażeń pałeczką Salmonella Mbandaka (3 przypadki). W ciągu ostatnich 2 lat udział poszczególnych typów tej bakterii jako czynników etiologicznych zachorowań, a także jako przyczyn nosicielstwa, uległ pewnym zmianom. 3

4 Obok tradycyjnie dominującej Salmonella Enteritidis (w roku przypadki) pojawiła się Salmonella Mbandaka, która w poprzednich latach w ogóle nie występowała (prawdopodobnie została zawleczona do Polski z importowaną paszą lub drobiem). Nosicielstwo pałeczek Salmonella stwierdzono na terenie miasta i gminy Pasłęk (3 nosicieli), gminy Gronowo Elbląskie i gminy Milejewo po 2 osoby, oraz w mieście i gminie Tolkmicko, mieście i gminie Młynary, a także gminie Elbląg po 1 nosicielu. W roku 2010 nie stwierdzono żadnych nowych przypadków zachorowań na dur brzuszny lub dury rzekome. Na terenie nadzorowanym przez PPIS w Elblągu pozostaje 5 stałych nosicieli duru brzusznego, którzy objęci są nadzorem epidemiologicznym. 2. Ogniska zatruć pokarmowych Znamiennym zjawiskiem, obserwowanym w ostatnich latach na terenie Miasta Elbląga i Powiatu Elbląskiego, jest brak zbiorowych zatruć pokarmowych. Fakt ten, mający miejsce już od kilku lat, świadczy o tym, że żywność na różnym etapie przetwarzania, pochodząca ze źródeł objętych nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Weterynaryjnej Inspekcji Sanitarnej, jest bezpieczna. 3. Analiza zachorowań na inne bakteryjne zakażenia jelitowe Ogółem w roku 2010 zanotowano 7 innych bakteryjnych zakażeń jelitowych (wszystkie wystąpiły na terenie miasta i gminy Pasłęk). Zachorowania te wystąpiły przede wszystkim u małych dzieci (w wieku do lat 4) 6 przypadków. Wszystkie przypadki wymagały hospitalizacji. Czynnikami etiologicznymi tych infekcji były: Escherichia coli biegunkotwórczą 4 zachorowania, Yersinia enterocolitica 1 zachorowanie, inne nie określone 2 zachorowania. Pomimo wdrożonych dochodzeń przyczyn tych infekcji nie ustalono, przy czym przypadki te nie były ze sobą powiązane. 4. Analiza wirusowych zakażeń jelitowych. W roku 2010 r. zanotowano 75 zakażeń jelitowych wywołanych przez wirusy, w tym: 66 przypadków wywołanych było przez rotawirusy, 9 przypadków wywołanych przez adenowirusy, Każdy przypadek wymagał hospitalizowany. Zdecydowana większość zachorowań wystąpiła u dzieci aż 70 z nich dotyczyło dzieci do lat. Zachorowania wystąpiły przede wszystkim na terenie miasta i gminy Pasłęk (39 zakażeń, w tym 32 wywołanych przez rota wirusy). W ciągu ostatnich kilku lat zakażenia wirusowe przewodu pokarmowego zaczynają przeważać nad podobnymi infekcjami o podłożu bakteryjnym. Ilość zachorowań rośnie, przy czym dominującą rolę jako czynnik etiologiczny pełnią rotawirusy. Tendencja wzrostowa tych przypadków stanowi sygnał do podjęcia bardziej zdecydowanych kroków w celu wdrożenia skutecznej profilaktyki, którą w tym przypadku stanowią szczepienia ochronne. W chwili obecnej, chociaż dysponujemy skuteczną szczepionką, szczepienia przeciw rotawirusom, z uwagi na ich obecny status szczepienia zalecane (dobrowolne), nie są szczepieniami masowymi. 5. Biegunka i zapalenie żołądkowojelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu Znaczna liczba tego rodzaju zachorowań jest świadectwem pogarszającej się diagnostyki laboratoryjnej infekcji przewodu pokarmowego. W roku 2010 do PSSE w Elblągu zgłoszono 197 takich przypadków, co oznacza, że taka właśnie liczba zachorowań nie została rozpoznana co do ich przyczyny. Należy przypuszczać, że znaczna ich część miała podłoże wirusowe, a w tej sytuacji faktyczna liczba wirusowych zakażeń jelitowych, opisana w pkt 4, była przypuszczalnie większa (większy był także udział infekcji rotawirusowych). 4

5 Aż 61 z tych przypadków wystąpiły u małych dzieci (w wieku do lat 2). Przebieg infekcji był szczególnie ciężki u dzieci hospitalizacji poddano wszystkich 17 chorych (w tym 12 małych dzieci). Znamiennym faktem jest także zdecydowanie większa zapadalność na tego rodzaju infekcje na terenie Powiatu (ok. 338 zachorowań na 100 tys.), w stosunku do zapadalności w Mieście (ok. 92 zachorowania na 100 tys.). Zachorowania wystąpiły głównie na terenie miasta i gminy Pasłęk (134 przypadki) oraz miasta i gminy Tolkmicko (33 przypadki). 6. Choroba meningokokowa, inwazyjna W roku 2010 do PSSE w Elblągu, z terenu Powiatu zgłoszony został 1 przypadek zakażenia wywołanego przez Neisseria meningitidis. Klinicznie choroba wystąpiła pod postacią posocznicy, a czynnik etiologiczny został zidentyfikowany i potwierdzony jako meningokok z grupy B. Zakażenie dotyczyło małego dziecka (poniżej 1 roku życia) i zakończyło się zgonem. Nadzorem sanitarnym i lekarskim (chemioprofilaktyka) objęto 7 osób. Rok 2010 był kolejnym okresem, w którym Miasto Elbląg i Powiat Elbląski należał do ścisłej czołówki województwa warmińskomazurskiego w statystyce choroby meningokokowej. Chociaż zachorowania wywołane meningokokami (Neisseria meningitidis), liczone w liczbach bezwzględnych (zachorowalność), nie należą do bardzo licznych, to każdy taki przypadek podlega szczególnemu i wyjątkowemu postępowaniu służb sanitarnych. W roku 2010 zarejestrowano 4 przypadki tej choroby, które u 2 osób przebiegała w postaci zapalenia opon mózgowordzeniowych, a u 2 kolejnych jako posocznica (sepsa). Każde zachorowanie stanowiło bezpośrednie zagrożenie dla życia chorego i wymagało intensywnej terapii w warunkach szpitalnych.. Wszystkie infekcji wystąpiły u ludzi młodych, a 2 z nich (w tym zakończona zgonem) dotyczyły małych dzieci, w grupie wiekowej do lat 2. Działania służb sanitarnych polegały głównie na jak najszybszej identyfikacji osób, które w ciągu kilku dni poprzedzających zachorowanie miały z chorym kontakt uprawdopodobniający przeniesienie zakażenia, dotarciu do tych osób (lub ich opiekunów) i skierowaniu ich do lekarzy rodzinnych w celu natychmiastowego podjęcia antybiotykoterapii. W trakcie czynności przeciwepidemicznych, podejmowanych w omawianych przypadkach, nadzorem takim oraz profilaktyce antybiotykowej poddano 91 osób, a czas wykonania tych czynności nie przekraczał 24 godzin od chwili powiadomienia PPIS o podejrzeniu bądź rozpoznaniu zakażenia przez służby medyczne. Miarą skuteczności działań podejmowanych przez tut. PSSE jest brak wtórnych zakażeń żadne z zachorowań nie było powiązane ze sobą epidemiologicznie. W każdym z przypadków nadzorowano także wykonanie stosownych badań laboratoryjnych, a w szczególności określenie typu meningokoka oraz potwierdzenie rozpoznania przez lokalne laboratoria w laboratorium referencyjnym dla tych drobnoustrojów (KOROUN w Warszawie). Dominującym, już od dłuższego czasu, typem meningokoka na naszym terenie jest Neisseria meningitidis B (w roku 2010 była ona czynnikiem etiologicznym 3 przypadków zachorowań). Fakt ten ma istotne i niestety niekorzystne znaczenie, ponieważ przeciw typowi B, jako jedynemu spośród pozostałych typów, nie dysponujemy skuteczną szczepionką. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu, w ramach profilaktyki przeciw tym zakażeniom, przekazywał jej zasady lokalnemu społeczeństwu, wykorzystując media, spotkania bezpośrednie z rodzicami dzieci i młodzieży w szkołach, a także stronę BIP Powiatowej Stacji SanitarnoEpidemiologicznej w Elblągu. 7. Analiza zachorowań na boreliozę Już od kilku lat sytuacja epidemiologiczna zakażeń krętkiem boreliozy w naszym rejonie nie ulega zmianie. Narażenie mieszkańców Elbląga oraz Powiatu Elbląskiego na boreliozę jest niezmiennie wysokie. Miasto i Powiat leżą w rejonie uznawanym już od wielu lat za endemiczny dla tej choroby (czynnik ją wywołujący zadomowił się na tym terenie, znajdując optymalne warunki do życia). Stan taki z pewnością będzie się utrzymywał do czasu wyprodukowania skutecznej szczepionki przeciw tej bakterii. 5

6 Do okoliczności sprzyjających utrzymywaniu się tego stanu należą między innymi duże powierzchnie lasów liściastych, obszarów pokrytych roślinnością krzaczastą i trawiastą oraz nieużytków, obecność licznej populacji zarażonych kleszczy, a także równie licznej populacji małych i średnich ssaków polnoleśnych, będących żywicielami kleszczy. W roku 2010 nastąpił wzrost zachorowań na boreliozę. Z terenu Powiatu do tut. PSSE zgłoszono 15 takich przypadków, przy czym część z nich dotyczyła już drugiej, późnej fazy objawowej. Charakterystyczny pierwotny objaw choroby rumień wędrujący stwierdzono u 10 chorych. Pozostałe 5 przypadków rozpoznano wyłącznie na podstawie badań serologicznych. Z uwagi na fakt, że dość charakterystyczny pierwotny objaw infekcji, jakim jest rumień wędrujący, występuje statystycznie tylko u ok. 60 % zakażonych, a ponadto część tych osób u których on wystąpił lekceważy jego pojawienie się, należy spodziewać się, że faktyczna liczba zachorowań jest znacznie wyższa. Zachorowania wystąpiły na terenie miasta i gminy Tolkmicko (7 przypadków), miasta i gminy Pasłęk (4), gminy Elbląg (2) oraz gminy Godkowo i gminy Markusy po 1 przypadku W związku z brakiem skutecznej szczepionki przeciw boreliozie najskuteczniejszym sposobem ustrzeżenia się przed tą chorobą jest przestrzeganie określonych zasad profilaktyki, które corocznie są przekazywane przez PPIS mediom oraz umieszczane na stronie BIP. 8. Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Problem pogryzień ludzi przez zwierzęta jest zagadnieniem, które pomimo licznych prób rozwiązania nie doczekało się jeszcze skutecznych działań. W roku 2010 na terenie Powiatu Elbląskiego zarejestrowano 136 pogryzień lub inne kontaktów obarczonych ryzykiem zakażenia wirusem wścieklizny. Wśród tych narażeń na wściekliznę dominowały kontakty z psami i kotami, ale jedyne udowodnione narażenie na wściekliznę dotyczyło ugryzienia przez nietoperza chorego na tę chorobę. Każde z takich zdarzeń, w przypadku braku możliwości wykonania u zwierzęcia badania weterynaryjnego (obserwacji), kończyło się podjęciem szczepień przeciw wściekliźnie osób poszkodowanych. W roku 2010 zakwalifikowano do szczepienia 16 osób. Ze względu na identyfikację zwierząt oraz możliwość wykluczenia u nich wścieklizny, ze szczepień zwolniono 120 narażonych osób. Pokąsania (lub inne kontakty zagrożone zakażeniem) miały miejsce na terenie: miasta i gminy Pasłęka 37 osób było pokąsanych przez psy (w ty 2 nieznane) 2 osoby były pokąsane przez nietoperze 2 osoby przez nieznane koty miasta i gminy Tolkmicko 17 osób było pokąsanych przez psy (w tym 2 nieznane) 2 osoby przez koty 1 osoba przez szczura wolno żyjącego miasta i gminy Młynary 13 osób było pokąsanych przez psy 1 osoba przez kota 1 osoba była pokąsana przez nieznane zwierzę gminy Elbląg 13 osób było pokąsanych przez psy (w tym 2 nieznane) 2 osoby przez koty gminy Rychliki 11 osób pokąsanych przez psy gminy Markusy 11 osób pokąsanych przez psy (w tym 1 nieznany) gminy Milejewo 9 osób pokąsanych przez psy (w tym 1 nieznany) 1 osoba była pokąsana przez nieznanego kota gminy Godkowo 6 osób pokąsanych przez psy 1 osoba była pokąsana przez nieznanego kota gminy Gronowo Elbląskie 6 osób pokąsanych przez psy. We wrześniu roku 2010 wirusa wścieklizny wykryto u nietoperza na terenie gminy Młynary. Narażone na zakażenie wirusem wścieklizny były 4 osoby, z których zaszczepiono 2. 6

7 Faktem istotnym dla oceny ryzyka ze strony wścieklizny jest to, że monitoring występowania tej choroby u zwierząt dzikich, prowadzonych przez lokalne służby weterynaryjne, nie wykazuje już od kilku lat przypadków wścieklizny u zwierząt. Pomimo uspokajającej wymowy tej statystyki, procedura szczepienia ludzi mających ryzykowne kontakty ze zwierzętami (pogryzienia, podrapanie, oślinienie itp.) musi być kontynuowana. Należy bowiem pamiętać, że nadzór weterynaryjny dotyczy tylko części gatunków, stanowiących potencjalnych nosicieli wirusa wścieklizny zwierzęta domowe, lisy. Brak jest możliwości sprawowania monitoringu nad nietoperzami, wiewiórkami, szczurami itp., które mogą być zakażone wirusem wścieklizny. Zdarzenie z roku 2010 pogryzienie człowieka przez nietoperza, u którego stwierdzono wściekliznę dowodzi tego, że zagrożenie jest nadal aktualne. Wydaje się, biorąc pod uwagę fakt zdecydowanej dominacji wśród osób szczepionych, tych którzy byli zakwalifikowani do szczepienia w wyniku kontaktu z psami i kotami, że najskuteczniejszym sposobem istotnego obniżenia liczby szczepień, a także ryzyka infekcji, jest ograniczenie w Powiecie liczby zwierząt bezdomnych lub pozbawionych należytej opieki właścicieli. 9. Wirusowe zapalenie wątroby Jako jeden z największych sukcesów służb sanitarnych w naszym kraju należy uznać radykalne obniżenie zachorowalności na wirusowe zapalenie wątroby tupu B i C. W roku 2010 na terenie Miasta i Powiatu nie wystąpił ani jeden przypadek wywołany wirusami hepatotropowymi tych typów. Radykalne działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej, polegające na wyegzekwowaniu właściwych warunków świadczeń zdrowotnych, związanych z naruszaniem ciągłości tkanek, a także, w odniesieniu do wzw B, szczepienia personelu medycznego oraz kobiet w ciąży i noworodków, doprowadziły do marginalizacji tych groźnych dla życia i zdrowia chorób. 10. Analiza nosicieli Ag HBs (+) i p/ciał HCV Analiza nosicieli Ag HBs(+) i p/ciał HCV jest nieodzownym uzupełnieniem analizy zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby (pkt 9). Oddaje ona prawdziwy obraz aktualnej sytuacji epidemiologicznej rozprzestrzenienia w populacji wirusów wywołujących zapalenia wątroby typu B i C. Nosiciele tych wirusów na ogół ujawniani są przypadkowo, podczas wykonywania rutynowych testów w kierunku tych patogenów (np. podczas badania dawców krwi lub osób dializowanych). Osoby te nie wykazują żadnych objawów, chociaż u niektórych z nich, szczególnie zakażonych wirusem C, proces taki ma już miejsce. Testy serologiczne mają na celu ujawnienie tzw. markerów wirusów, czyli śladów, jakie one pozostawiły we krwi nosicieli. W roku 2010 wśród mieszkańców Elbląga zarejestrowano 13 nosicieli obu wirusów. Wśród nich było 12 osób posiadających ślady obecności wirusa B (Ag HBs (+)) oraz 1 osoba ze śladami wirusa C (p/ciała HCV). Wykrytych nosicieli oraz osoby z ich najbliższego otoczenia (33 osoby), ustalone w trakcie dochodzenia epidemiologicznego, objęto nadzorem epidemiologicznym oraz skierowano do lekarzy rodzinnych w celu wdrożenia nadzoru lekarskiego. W wyniku podjętych działań 16 osób z otoczenia nosicieli wirusa B poddano szczepieniu ochronnemu przeciw wzw B. Nosicielstwo Ag HBs (+).stwierdzono u osób zamieszkałych na terenie miasta i gminy Pasłęk (6 nosicieli), gminy Elbląg (3 nosicieli), gminy Rychliki (2 nosicieli) i gminy Markusy (1 nosiciel). Nosicielstwo p/ ciał HCV stwierdzono u osoby zamieszkałych na terenie gminy Elbląg. 11. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae. Doniesienia epidemiologiczne z ośrodków krajowych specjalizujących się w tego rodzaju infekcjach, a także sytuacja ogólnoświatowa, potwierdzona przez Światową Organizację Zdrowia, wskazują że choroba pneumokokowa jest jedną z najsłabiej diagnozowanych i rozpoznawanych chorób zakaźnych. W roku 2010 do PSSE w Elblągu zgłoszono tylko 1 7

8 przypadek zachorowania wywołanego przez Streptococcus pneumoniae (pneumokoki), który przebiegał w postaci posocznicy. Opierając się jednak na dowodach pośrednich można domniemywać, że rzeczywista liczba przypadków infekcji pneumokokowych na obszarze Elbląga i Powiatu Elbląskiego mogła być znacznie większa (nawet kilkaset zachorowań). Z uwagi na potencjalne skutki zakażeń wywoływanych przez te drobnoustroje, zwłaszcza przebiegających jako zapalenia opon mózgowordzeniowych i posocznicy, choroba pneumokokowa wydaje się być jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych do rozwiązania w obecnym czasie. Podobnie jak w przypadku zakażeń rota wirusowych, istnieje skuteczna szczepionka zapobiegająca zakażeniom pneumokokowym. Szczepienia te nie są jednak włączone do kalendarza obowiązkowych szczepień ochronnych, pozostając jedynie szczepieniami zalecanymi, a więc dobrowolnymi i pełnopłatnymi. Cena szczepionki jest dla większości rodziców barierą trudną do pokonania, natomiast upowszechnienie tych szczepień wydaje się być bezdyskusyjne właśnie ze względu na możliwe do osiągnięcia oszczędności finansowe. Jak wykazują badania statystyczne, prowadzone w regionach, w których realizowane są programy szczepień przeciw pneumokokom przy udziale samorządów lokalnych, liczba przypadków zapaleń płuc, zapaleń ucha środkowego oraz oskrzeli u dzieci obniżyła się nawet o %. Ponadto, z uwagi na uzyskane w ten sposób znacznie ograniczenie rezerwuaru bakterii, znacznie zmalała liczba infekcji u osób dorosłych (m.in. zapaleń płuc). Jak wynika z danych NFZ, z terenu Elbląga i rejonu przyległego, do Delegatury Funduszu w Elblągu, w roku 2010 zgłoszono ok. 8 tys. przypadków zapaleń płuc i ok. 26 tys. zapaleń ucha u dzieci! Redukcja zachorowań, która jest możliwa do osiągnięcia dzięki szczepieniom, oznacza więc niebagatelne oszczędności. 12. Analiza zachorowań na zapalenie opon mózgowordzeniowych W roku 2010 zanotowano 9 zachorowań, w tym 7 wywołanych przez wirusy nieokreślone (2 dzieci do 14 lat) oraz 2 wywołane przez bakterie nieokreślone. Wszystkie przypadki wymagały leczenia szpitalnego. Zachorowania wystąpiły na terenie miasta i gmina Pasłęk (6 zachorowań) oraz gmin Elbląg, Milejewo i Gronowo Elbląskie po 1 zachorowaniu. W roku 2010 nastąpił nieznaczny wzrost zachorowań na zapalenie opon mózgowordzeniowych w porównaniu z rokiem Około 78% wszystkich zapaleń opon mózgowordzeniowych miało etiologię wirusową. Pozostałe przypadki miały podłoże bakteryjne, a czynnikami etiologicznymi były Escherichia coli, Neisseria menigitidis (meningokoki) oraz Streptococcus pneumoniae (pneumokoki). Przypadki wirusowych zapaleń opon mózgowordzeniowych są najczęściej rozpoznawane na podstawie objawów klinicznych i badania ogólnego płynu mózgowordzeniowego bez potwierdzenia badaniem wirusologicznym. 13. Analiza zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę Rok kalendarzowy 2010 był szczególny w statystyce zachorowań na grypę. Krótko przed jego rozpoczęciem (w grudniu 2009) nastąpiło wygaszenie dużej epidemii grypy ze znacznym udziałem przypadków wywołanych wirusem A/H1N1. Koniec tego roku był okresem bezpośrednio poprzedzającym wzrost zachorowań, który nastąpił w styczniu 2011 r. Z uwagi na taką charakterystykę poprzedniego sezonu grypowego 2009/2010 oraz obecnego sezonu 2010/2011, w roku 2010 zarejestrowano tylko 16 przypadków podejrzeń zachorowań na tę chorobę. Istotnym aspektem pozostaje nikłe zainteresowanie szczepieniami przeciw grypie. Po fali zachorowań w roku 2009, zaszczepialność przed obecnym sezonem uległa obniżeniu. Stało się tak pomimo, że tegoroczna szczepionka zabezpiecza skutecznie zarówno przed wirusami sezonowymi jak i przed wirusem A/H1N1. 8

9 Sytuacja epidemiologiczna niektórych chorób zakaźnych i zakażeń na terenie Powiatu Elbląskiego za 2010 rok Jednostka chorobowa Liczba zachorowań Liczba hospitalizacji Zapadalność 1. Salmonelozy ogółem ,6 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe ,6 4. Biegunki i zakażenie żołądkowojelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu ,8 5. Szkarlatyna 31 53,1 6. Choroba meningokokowa ogółem 1 1 1,7 7. Róża ,4 8. Borelioza (choroba z Lyme) ,7 9. Szczepieni p/wściekliźnie ,4 10. Wirusowe zapalenie opon mózgowych (ogółem) Ospa wietrzna ,6 12. Różyczka 8 13,7 13. Świnka 4 6,8 14. Bakteryjne zap. opon i/lub mózgu 2 2 3,4 9

10 Ocena sytuacji epidemiologicznej niektórych chorób zakaźnych na obszarze Miasta Elbląga. Rok 2010 w porównaniu z 2008 i Jednostka chorobowa Liczba zach. Liczba zach. Liczba zach. 1. Salmonelozy ogółem 2. Czerwonka 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe 4. Zatrucia pokarmowe( nie określ.) 5. Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe 6. Biegunki do 2 lat 7. Krztusiec 8. Płonica 9. Zapalenie opon (razem) 10.Zapalenie mózgu (razem) 11.Róża 12.Borelioza (choroba z Lyme) 13.Ostre porażenie wiotkie u dzieci (014) 14.Szczepienia p/wściekliźnie 15.Ospa wietrzna 17.Różyczka 18. WZW typ A 19. WZW typ B 20. WZW typ C 21. WZW typ B+C 22.Świnka 24. Zatrucie jadem kiełbasianym 25.Tasiemczyca 27.Grypa przypadki potwierdzone 28.Choroba memingokokowa 29 Choroba wywołana przez S pneumoniae Opis wybranych problemów epidemiologicznych. 1. Zakażenia przewodu pokarmowego. W roku 2010, podobnie jak w latach ubiegłych, utrzymała się tendencja spadkowa zakażeń pokarmowych o etiologii bakteryjnej. Wśród przyczyn bakteryjnych zakażeń pokarmowych dominowały nadal pałeczki jelitowe z rodzaju Salmonella, przy czym w porównaniu do roku 2008 i 2009 zaobserwowano wzrost tych zakażeń. Zapadalność (na 100 tys.) w roku 2010 r. wyniosła 32,6 podczas gdy w roku 2009 wynosiła ona 22,3, a w roku ,8. W grupie zakażeń wirusowych przewodu pokarmowego utrzymała się tendencja wzrostowa, obserwowana w latach ubiegłych. Zapadalność (na 100 tys.) w roku 2010 wyniosła 128,6, podczas gdy w roku 2009 wynosiła 114,9, a w roku ,0. 10

11 Znaczny udział infekcji niezdiagnozowanych świadczy o zmniejszającej się ilości badań mikrobiologicznych zlecanych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, umożliwiających dokładne ustalenie czynnika wywołującego zakażenie. Wnioskowanie na podstawie niepełnych i wątpliwych danych staje się problematyczne. Niezależnie niekorzystnych tendencji, pozytywnym aspektem sytuacji jest brak masowych zatruć pokarmowych.. Brak właściwych zachowań higienicznych w warunkach domowych było także niemal wyłączną przyczyną zakażeń i zatruć pokarmowych u dzieci do lat 2. Służby sanitarne mają niewielki wpływ na zapobieganie tym zdarzeniom, a ich działanie w formie oświaty zdrowotnej i uświadamiania popełnianych błędów higienicznych mogą mieć miejsce dopiero w trakcie dochodzenia epidemicznego 2. Zakażenia krwiopochodne. Jeszcze 4 5 lat temu zakażenia krwiopochodne stanowiły poważny problem zdrowotny i społeczny dla ludności Miasta i Powiatu Elbląskiego. Zakażenia wirusami hepatortropowymi, wywołującymi wirusowe zapalenia wątroby, a także nowe przypadki zachorowań były stosunkowo częste. Fakt ich występowania świadczył także o istniejących drogach przenoszenia innych zagrożeń rozprzestrzeniających w ten sam sposób, między innymi wirusa HIV. Intensywny nadzór sanitarny nad miejscami, w których hipotetycznie mogło dochodzić do zakażeń, wyegzekwowanie skutecznych metod i procedur dezynfekcji oraz sterylizacji w zakładach służby zdrowia i w innych miejscach, w których dochodzi lub może dochodzić do naruszenia ciągłości tkanek prowadzony w ostatnich latach oraz w roku 2010, a także objęcie szczepieniami ochronnymi przeciw wzw B personelu medycznego i niektórych grup ludności, doprowadziły do sytuacji, w której nie notuje się już nowych zachorowań na te choroby. Brak nowych przypadków nie oznacza jednak całkowitego rozwiązania problemu. W populacji Miasta nadal obecni są nosiciele wirusów wzw, a każdy rok, w tym także 2010, wzbogaca rejestr tych osób prowadzony w PSSE w Elblągu. Stan taki świadczy o tym, że zagrożenie jest nadal aktualne, natomiast brak nowych zachorowań świadczy o skutecznym przecinaniu drog przenoszenia wirusów. Mówiąc o skuteczności działań Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz pracowników placówek medycznych należy jednak pamiętać, że nadal aktywne są rezerwuary wirusów oraz drogi ich przenoszenia, pozostające poza możliwością oddziaływania służb medycznych i sanitarnych. Należą do nich osoby przyjmujące narkotyki i inne środki drogą dożylną, pokątnie wykonywane tatuaże, przekłuwanie powłok ciała itp. Obecność czynnych nosicieli sprawia. Że ryzyko zakażenia w opisanych wyżej sytuacjach jest duże, tym bardziej że osoby te, często własnego nosicielstwa, stanowią potencjalne zagrożenie dla innych. Działania PPIS w Elblągu, podobnie jak w latach ubiegłych, sprowadzały się do prowadzenia nadzoru przeciwepidemicznemu i działań oświatowozdrowotnych. Nadzór polegał w głównej mierze na rygorystycznym egzekwowaniu wymogów wynikających z zapisów ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach u ludzi. Kontrolom sanitarnym poddawano wszystkie podmioty, podczas działalności których może dochodzić do zakażenia. Zwracano głównie uwagę na prawidłowe wykonywanie dezynfekcji i sterylizacji narzędzi służących do naruszania ciągłości tkanek, procesów higienicznych w stosunku do powierzchni sprzętów, podłóg, ścian i wyposażenia sanitarnego, na postępowanie ze sprzętem wielokrotnego użycia oraz z odpadami medycznymi, a także na utrzymanie higieny osobistej personelu. Nadal egzekwowano spełnianie wymagań formalnych, t.j. posiadanie i stosowanie procedur higienicznych, dotyczących profilaktyki zakażeń krwiopochodnych. W roku 2010 kontynuowano egzekwowanie zasad bezpieczeństwa oraz obowiązków posiadania prawidłowo sformułowanych procedur higienicznych w innych podmiotach niż medyczne, takich jak zakłady kosmetyczne, tatuażu itp. PPIS opiniował procedury higieniczne, przedstawiane przez właścicieli tych zakładów, a w czasie kontroli sanitarnych sprawdzał ich znajomość i stosowanie. Tego rodzaju działalność nadzorowa będzie kontynuowana także w przyszłości. 11

12 2. Szczepienia ochronne W roku 2010 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu nadzorował pracę 15 placówek wykonujących szczepienia ochronne na obszarze Powiatu Elbląskiego. Podobnie jak w latach poprzednich tak i w roku 2010 elbląskie zakłady opieki zdrowotnej, realizujące Program szczepień ochronnych, osiągnęły jeden z najwyższych w Polsce poziomów wykonania szczepień obowiązkowych, utrzymując odsetek zaszczepionych dzieci i młodzieży na poziomie prawie 100%. Osiągnięta odporność na choroby objęte tymi szczepieniami, zarówno indywidualna jak i populacyjna, pozwoliła na ograniczenie zachorowań na te choroby do minimum. Niezależnie od wykonywania szczepień obowiązkowych, personel punktów szczepień propagował także profilaktykę innych chorób zakaźnych, poprzez wykonywanie szczepień zalecanych nie objętych Programem obowiązkowym (m.in. grypa, pneumokoki, rotawirusy, ospa wietrzna). Nieliczne przypadki niezaszczepienia dzieci wynikały z przyczyn obiektywnych przede wszystkim z potwierdzonych trwałych lub okresowych przeciwwskazań zdrowotnych do szczepień, a także opóźnień związanych z dłuższymi wyjazdami za granicę kraju lub powrotami po dłuższych pobytach poza Polską. Nadal pewien problem stanowią rodzice, którzy bez uzasadnienia odstępują od szczepienia swoich dzieci (pomimo licznych wezwań nie zgłaszają się na szczepienia). W stosunku do tych opiekunów wszczynano postępowanie administracyjne, przymuszające do wywiązania się z tego obowiązku lub wykazania przeciwwskazań do szczepień. Wobec osiągniętego wysokiego poziomu zaszczepienia populacji, nieliczne przypadki niezaszczepienia dzieci lub młodzieży nie mają wpływu na bezpieczeństwo epidemiczne społeczności Powiatu. W roku 2010 PPIS kontynuował intensywny nadzór nad szczepieniami p/tężcowi. Placówki udzielające pierwszej pomocy medycznej po zranieniu (głównie izby przyjęć, poradnie chirurgiczne), przekazywały systematycznie do tut. PSSE listy osób zaszczepionych pierwszą dawką anatoksyny tężcowej, które po weryfikacji przekazywane były do punktów szczepień POZ celem kontynuacji szczepień. W roku 2010 miały miejsce obchody II Ogólnopolskiego Dnia Szczepień, w których PPIS w Elblągu brał czynny udział. Propagowana była idea szczepień ochronnych, jako najskuteczniejszej, bezpiecznej i ekonomicznej formy zapobiegania chorobom zakaźnym. Na stronie BIP Powiatowej Stacji zamieszczono blok informacyjny o szczepieniach zalecanych i obowiązkowych. Wiadomości o podobnej treści przekazano także mediom. W tym okresie pracownicy PSSE w Elblągu pełnili dyżury telefoniczne, w trakcie których udzielano wyczerpujących informacji dot. szczepień. W dniu kończącym obchody, w siedzibie PSSE oraz we wszystkich placówkach świadczących usługi medyczne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, zorganizowano punkty informacyjne, wyposażone w materiały oświatowozdrowotne, propagujące szczepienia ochronne. W listopadzie i grudniu została zainicjowana promocyjna akcja oświatowa, w ramach której PPIS przekazywał wiedzę na temat szczepień w trakcie bezpośrednich spotkań z rodzicami dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół podstawowych. Spotkania takie zorganizowano w 7 placówkach tego typu, a udział w nich wzięło ok. 400 rodziców. Działania te będą kontynuowane w roku Ocena stanu sanitarnego zakładów służby zdrowia W roku 2010 skontrolowano 52 obiekty służby zdrowia spośród 59 ujętych w ewidencji. Kontrole sanitarne objęły: 1. zakłady opieki zdrowotnej, stanowiące najliczniejsza grupę placówek będących pod nadzorem sanitarnym skontrolowano 29 obiektów, 2. praktyki lekarskie i pielęgniarskie, w tym: indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie skontrolowano 5 obiektów, indywidualne praktyki lekarzy dentystów skontrolowano 13 obiektów, 12

13 indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów skontrolowano 12 obiektów, grupowe praktyki lekarzy dentystów skontrolowano 2 obiekty, grupowe praktyki pielęgniarek i położnych skontrolowano 1 obiekt, 3. inne placówki nie będące zakładami opieki zdrowotnej, świadczące usługi medyczne skontrolowano 2 obiekty. Kontrole zakładów opieki zdrowotnej odbywały się zgodnie z planem pracy zaopiniowanym przez WSSE w Olsztynie. Nadzór realizowany był zgodnie z zasadą zakładającą, że obiekty, w których wykonuje się jakiekolwiek zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, kontrolowane są w 100% (obiekty, w których nie wykonuje się w/w zabiegów, kontrolowane są raz na dwa lata). Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej PPIS w Elbląg prowadził na terenie Powiatu Elbląskiego nadzór sanitarny nad placówki otwartej służby zdrowia. W grupie tej przeważają przychodnie zdrowia i poradnie specjalistyczne. Zaliczane są do niej także inne obiekty, takie jak medyczne laboratoria diagnostyczne, zakłady rehabilitacji leczniczej, pogotowia ratunkowe itp. Stan sanitarny i techniczny placówek służby zdrowia, nadzorowanych przez PPIS w Elblągu, ulega systematycznej poprawie. Kontrole przeprowadzone w roku 2010 potwierdzają tę tendencję, która wyraża się m.in. zmniejszeniem liczby postępowań wszczętych w roku sprawozdawczym. Główny nacisk nadzoru sanitarnego był kładziony na podmioty świadczące usługi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek, jako miejsca o szczególnym ryzyku przenoszenia zakażeń i chorób zakaźnych (placówki, w których ryzyko jest minimalne są poddawane nadzorowi rzadziej, 1 raz na 2 lata). W roku 2010 skontrolowano stan sanitarny 29 przychodni zdrowia i poradni specjalistycznych, spośród 32 zewidencjonowanych. Najczęściej stwierdzane uchybienia dotyczyły braku przystosowania obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych (w szczególności toalet), braku bezszczelinowego połączenia podłóg ze ścianami, nieodpowiedniego wykończenia ścian wokół umywalek, braku właściwie zorganizowanych pomieszczeń porządkowych itp. Praktyki lekarskie oraz pielęgniarek i położnych stanowią odrębną grupę placówek, w których udzielane są różnorodne świadczenia medyczne w trybie ambulatoryjnym. W minionym roku skontrolowano 20 praktyk lekarskich z 22 zewidencjonowanych oraz 1 praktykę pielęgniarską. Często spotykaną praktyką jest udzielanie świadczeń medycznych przez lekarzy różnych specjalności, w tym samym pomieszczeniu i w różnych terminach. Stwierdzane w tej grupie obiektów uchybienia dotyczyły przede wszystkim braku wydzielonych pomieszczeń porządkowych do mycia i przechowywania sprzętu porządkowego i środków czystości. W roku 2010 wydano 1 decyzję administracyjna dotyczącą złego stanu sanitarnotechnicznego, stwierdzonego w Grupowej Praktyce Lekarskiej w Komorowie Żuławskim (zniszczone, brudne ściany w toalecie dla pacjentów). Nakaz decyzji usunięto w ustalonym terminie w ciągu 6 miesięcy. We wszystkich kontrolowanych obiektach stwierdzono poprawę techniki przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych (dobór środków, warunki i fachowość sporządzania roztworów, oznakowanie preparatów i ich użycie, techniczne uzbrojenie procedur dezynfekcji, postępowanie z dezynfekowanymi materiałami itp.). Sterylizację przeprowadzano w autoklawach, w które wyposażone są wszystkie gabinety stomatologiczne oraz część gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych, chirurgicznych. Znaczna ilość gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych, chirurgicznych wykonuje zabiegi przy użyciu narzędzi jednorazowych. 13

14 W roku 2010 PPIS w Elblągu w placówkach otwartej służby zdrowia nadzorował 12 autoklawów. Skuteczność sterylizacji była systematycznie weryfikowana przez użytkowników w ramach kontroli wewnętrznych, poprzez stosowanie testów chemicznych (w każdym cyklu), testów biologicznych (co najmniej raz w miesiącu). Wyniki badań i testów, wykonywane w ramach nadzoru wewnętrznego, wykazywały niemal 100% skuteczność procesów sterylizacji. Wszystkie skontrolowane placówki miały zawarte umowy z firmami, uprawnionymi do odbioru i utylizacji odpadów medycznych. Ponadto, w roku 2010 wyegzekwowano poprawę stanu sanitarnego w: Przychodni w Markusach i Żurawcu (wyremontowano ciągi komunikacyjne), NZOZ Poradni Laryngologicznej w Pasłęku przy Pl. Grunwaldzkim 8 (wyremontowano pomieszczenia zakładu). W roku 2010 uzyskano dalszą poprawę standardów technicznych, w jakich funkcjonują podmioty medyczne, prowadzące działalność mogącą wpływać na bezpieczeństwo sanitarne społeczeństwa. Podejmowano działania mające na celu wzrost poziomu wiedzy i świadomości personelu medycznego, dotyczące aspektu zagrożeń epidemiologicznych w związki z udzielanymi usługami zdrowotnymi. III. OCENA ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ W ROKU 2010 Dostarczenie obywatelom wody do picia i na inne potrzeby socjalne jest jednym z fundamentalnych warunków bezpiecznego i sprawnego funkcjonowania każdej społeczności. Woda, jako podstawowe medium bytowe, ma znaczenie strategiczne. Będąc powszechnym elementem diety ludzi jest jednocześnie najbardziej wrażliwym elementem epidemiologicznym. W pewnych niepożądanych sytuacjach przestaje być ' źródłem życia, a może się stać bronią masowego rażenia. Tak więc, nadzór nad jakością wody, z uwagi na jej znaczenie, jest jednym z podstawowych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Pracownicy PSSE w Elblągu realizowali ten nadzór w roku 2010 prowadząc intensywny monitoring jakości wody oraz kontrolując funkcjonowanie systemu zaopatrzenia Miasta w wodę, a także ściśle współpracując z podmiotem wykonującym zadanie zaopatrzenia ludności w wodę. W roku 2010 ok. 97% mieszkańców Powiatu Elbląskiego korzystało z wody dostarczanej przez zorganizowane systemy wodociągowe. Najlepsza sytuacja istniała w gminach Markusy, Milejewo i Gronowo Elbląskie, gdzie 100% gospodarstw domowych posiadało wodę wodociągową. W pozostałych gminach udział mieszkańców korzystających z wodociągów przedstawiał się następująco: gm. Tolkmicko 99% gm. Elbląg 98% gm. Pasłęk 97% gm. Młynary 97% gm. Godkowo 96% gm. Rychliki 86% Wśród 66 wodociągów i 8 studni publicznych objętych nadzorem sanitarnym, wodę o niekwestionowanej jakości produkowały 52 wodociągi sieciowe, zaopatrujące mieszkańców Powiatu Elbląskiego (95,7%). Woda o jakości nieodpowiadającej wymogom sanitarnym pochodziła z 14 wodociągów, zaopatrujących 2512 osób (4,3%). Podobnie jak w roku ubiegłym najmniej korzystna sytuacja miała miejsce w gminie Rychliki, w której z wody o kwestionowanej jakości korzystało 1099 osób (30,1% ogółu mieszkańców korzystających z wody wodociągowej). Odstępstwa od normy występowały także w gminie Młynary (675 osób korzystających z kwestionowanej wody 14,8% ), w gminie Pasłęk (656 osób 3,4%) oraz w gminie Tolkmicko (82 osoby 1,2%). 14

15 W ciągu ostatniego roku sytuacja uległa znacznej poprawie. O ile w roku 2009 woda o kwestionowanej jakości pojawiała się w 21 wodociągach zaopatrujących 4937 osób (8,5% ogółu mieszkańców Powiatu), to w roku 2010 liczba tych wodociągów zmniejszyła się do 14, a liczba odbiorców do 2512 (4,3%). Zastrzeżenia dotyczyły składu chemicznego wody, a zwłaszcza zawartości żelaza, manganu i jonu amonowego. Stwierdzane odstępstwa nie stanowiły wysokiego zagrożenia zdrowotnego. W celu uzyskania poprawy jakości wody PPIS w Elblągu prowadził działania administracyjne wystawiono 4 decyzje administracyjne nakazujące zapewnienie wody o odpowiedniej jakości. Prowadzone działania doprowadziły do wyegzekwowania poprawy parametrów wody w wodociągu sieciowym w Karszewie gm. Młynary. W roku 2010 wydano także i wyegzekwowano dwie decyzje dot. stanu sanitarnotechnicznego urządzeń wodnych, w wodociągach w Piniewie (gm. Pasłęk) i Młynarach (gm.młynary). Wykonanie nakazów wydanych w wyniku postępowań wszczętych w latach ubiegłych pozwoliło uzyskać w roku 2010 znaczącą poprawę jakości wody w kilku wodociągach, które dostarczały dotąd wodę o złej jakości. Jako znaczny sukces należy uznać zapewnienie dobrej jakości wody w wodociągach: Podgórze (gm. Młynary), Surowe, Krosno Młyn, Drulity i Sakówko (gm. Pasłęk), Siedlisko i Bielica (gm. Godkowo). Nadal kontynuowane są postępowania związane z: 3 decyzjami administracyjnymi wydanymi w roku 2007: wodociąg w Tumpitach, wodociąg w Jelonkach, wodociąg w Budkach, 4 decyzjami administracyjnymi wydanymi w roku 2008: wodociąg w Liszkach, wodociąg w Mokajnach, wodociąg w Świdach, wodociąg w Sokolniku, 5 decyzjami administracyjnymi wydanymi w roku 2009: wodociąg w Kwitajnach, wodociąg w Całunie Nowym, wodociąg w Karszewie, wodociąg w Przybyłowie. Znacząca poprawa ogólnej sytuacji wiązała się z podłączeniem Naft i Grużajn do wodociągu w Godkowie, produkującego wodę o wymaganych standardach zdrowotnych. Dobrą jakość wody posiadały wszystkie wodociągi zlokalizowane w gminach: Elbląg, Markusy, Milejewo i Gronowo Elbląskie. Podobnie jak w latach ubiegłych woda ze studni publicznych, funkcjonujących na terenie Powiatu, odbiegała od obowiązujących norm. Studnie te, już od wielu lat traktowane są jako studnie awaryjne. Woda pochodząca z tych studni, z uwagi na zasilanie podskórne lub pochodzące z płytkich warstw wodonośnych, jest niestabilna jakościowo, a ponadto jest obarczona dużym ryzykiem pojawienia się w nich skażeń bakteriologicznych, szczególnie groźnych dla zdrowia ludzi. W we wrześniu 2010 r. stwierdzono skażenie mikrobiologiczne w wodociągu sieciowym w Jankowie gm. Rychliki. Wystawiono decyzję administracyjną z rygorem natychmiastowej wykonalności (Nr 11/10 z dnia r.). Po przeprowadzonych działaniach naprawczych przez Gminny Zakład Komunalny w Rychlikach i pobraniu powtórnych prób wody, stwierdzono poprawę jakości wody. 15

16 Ocena ryzyka zdrowotnego wiążącego się ze spożyciem wody z wodociągów Powiatu Elbląskiego Podobnie jak w roku ubiegłym wśród wskaźników fizykochemicznych, przekraczających dopuszczalne normy, dominowały żelazo i mangan. Zwiększona zawartość związków tych pierwiastków spowodowana była naturalnym składem wód podziemnych wykorzystywanych w ujęciach wody dla wodociągów. Obecnie funkcjonujące stacje uzdatniania wód, w znacznej części są przestarzałe, a w niektórych przypadkach prawdopodobnie także niewłaściwie obsługiwane. Brak odpowiedniej konserwacji, remontów i modernizacji urządzeń sprawia, że utrzymanie dopuszczalnych lub możliwych do tolerowania poziomów zanieczyszczeń staje się coraz trudniejsze. Z uwagi na znaczne rozdrobnienie systemu zaopatrzenia w wodę na terenie Powiatu Elbląskiego (66 wodociągów w roku 2010), najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza ze względów ekonomicznych i technologicznych, wydaje się być scalanie systemu. Przyłączanie poszczególnych sieci do wodociągów korzystających z odpowiednio zasobnych ujęć, posiadających wodę o dobrej jakości, może przyśpieszyć poprawę zaopatrzenia ludności w wodę zdatną do spożycia, przy możliwie racjonalnym wykorzystaniu środków. Obok ponadnormatywnych zawartości żelaza i manganu, stosunkowo często w roku 2010 stwierdzane były przekroczenia zawartości jonu amonowego. Stężenia tego wskaźnika, przekraczające dopuszczalne 0,5 mg/l, stwierdzono w 13 wodociągach zlokalizowanych w miejscowościach: Świdy, Budki, Liszki, Mokajny i Jelonki w gminie Rychliki; Pólko, Tumpity, Całun Nowy, Buczyniec i Awajki w gminie Pasłęk; Sokolnik i Karszewo w gminie Młynary oraz Przybyłowo w gm. Tolkmicko. Przyczynami pojawiania się w wodzie zwiększonych ilości jonu amonowego może być wtórne zanieczyszczenie warstw wodonośnych, wynikające z działalności rolniczej oraz braku w pełni uregulowanej gospodarki ściekowej (kanalizacji i oczyszczalni ścieków szczególnie na terenach wiejskich). Najwyższe stężenie jonu amonowego, jak i również średnie ryzyko zdrowotne, odnotowano w wodociągu w Budkch gm. Rychliki 5,250 mg/l (oprócz jonu amonowego stwierdzono też przekroczenie żelaza 5271 μg/l, zawyżoną mętność 28 NTU i barwę 20). Średnie ryzyko zdrowotne stwierdzono również w wodociągach sieciowych: w Jelonkach gm. Rychliki stwierdzono maksymalne przekroczenie jonu amonowego 3,79 mg/l oraz manganu 214 μg/l w Mokajnach gm. Rychliki stwierdzono maksymalne przekroczenie: jonu amonowego 1,16 mg/l, żelaza 4880 μg/l, manganu 241 μg/l i zawyżoną mętność 24 NTU w Świdach gm. Rychliki stwierdzono maksymalne przekroczenie jonu amonowego 2,47mg/l, zawyżoną mętność 12 NTU, barwę 20 i nieakceptowalny zapach w Liszkach gm. Rychliki stwierdzono maksymalne przekroczenie jonu amonowego 2,77 mg/l, żelaza 1140 μg/l, manganu 1060 μg/l, zawyżoną mętność 4,8NTU w Sokolniku gm. Młynary stwierdzono maksymalne przekroczenie jonu amonowego 3,11 mg/l, zawyżoną mętność 27 NTU i nieakceptowalny zapach woda pitna jest dowożona w butelkach. Wykaz wodociągów i studni produkujących wodę o niewłaściwej jakości Wodociągi: 1. Wodociąg sieciowy Tumpity gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Całun Nowy gm. Pasłęk 3. Wodociąg sieciowy Pólko gm. Pasłęk 4. Wodociąg sieciowy Kwitajny gm. Pasłęk 5. Wodociąg sieciowy Awajki gm. Pasłęk 6. Wodociąg sieciowy Pochylnia Buczyniec gm. Pasłęk 7. Wodociąg sieciowy Karszewo gm. Młynary 8. Wodociąg sieciowy Sokolnik gm. Młynary 9. Wodociąg sieciowy Jelonki gm. Rychliki 10. Wodociąg sieciowy Mokajny gm. Rychliki 11. Wodociąg sieciowy Budki gm. Rychliki 12. Wodociąg sieciowy Świdy gm. Rychliki 16

17 13. Wodociąg sieciowy Liszki gm. Rychliki 14. Wodociąg sieciowy Przybyłowo gm. Tolkmicko Studnie publiczne wieś 1. Studnia publiczna Węgle gm. Markusy 2. Studnia publiczna Kępniewo gm. Markusy 3. Studnia publiczna Dzierzgonka gm. Markusy 4. Studnia publiczna Stankowo gm. Markusy 5. Studnia publiczna Lepno gm. Rychliki 6. Studnia publiczna Kronin gm. Pasłęk 7. Studnia publiczna Bądy gm. Pasłęk 8. Studnia publiczna Różany gm. Gronowo Elbląskie W roku 2010 nastąpiła poprawa jakości wody w niżej wymienionych wodociągach: poprawa jakości wody pod względem fizykochemicznym: 1. Wodociąg sieciowy Surowe gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Drulity gm. Pasłęk 3. Wodociąg sieciowy Sakówko gm. Pasłęk 4. Wodociąg sieciowy Krosno Młyn gm. Pasłęk 5. Wodociąg sieciowy Bielica gm. Godkowo 6. Wodociąg sieciowy Nawty gm. Godkowo 7. Wodociąg sieciowy Grużajny gm. Godkowo 8. Wodociąg sieciowy Siedlisko gm. Godkowo 9. Wodociąg sieciowy Podgórze gm. Młynary poprawa jakości wody pod względem mikrobiologicznym : 1. Wodociąg sieciowy Jankowo gm. Rychliki poprawa stanu technicznego: 1. Wodociąg sieciowy Piniewo gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Młynary 3. Wodociąg sieciowy Nawty gm. Godkowo 4. Wodociąg sieciowy Grużajny gm. Godkowo Jakość wody do picia i wynikające z niej ryzyko zdrowotne, uzależnione jest w znacznym stopniu od stanu technicznego obiektów i urządzeń wodnych. Istniejące obecnie znaczne rozdrobnienie systemów zaopatrzenia w wodę sprawia, że utrzymanie ujęć i stacji uzdatnia wody, przestarzałych technologicznie i nie poddawanych systematycznym gruntownym remontom i modernizacjom, staje się z przyczyn ekonomicznych trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania. Stan taki występuje nadal na terenie gmin Pasłęk i Rychliki. Wykonywane prace w większości przypadków mają charakter napraw doraźnych lub drobnych remontów, ograniczających się do odnowienia armatury wodnej i ścian w SUW i studzienkach studni głębinowych, nie mających bezpośredniego wpływu na jakość wody. Faktyczne dążenia do odczuwalnej poprawy powinny więc mieć charakter programowego i systematycznego scalania niewydolnych i niedoinwestowanych małych systemów w duże, sprawne, dobrze zorganizowane i prawidłowo eksploatowane systemy zaopatrzenia, obejmujące całą gminę lub nawet funkcjonujące jako związki międzygminne. Pozytywnym przejawem zmian, jakie zaszły w roku 2010 jest rozbudowa sieci wodociągowej w poszczególnych gminach. Do wodociągów produkujących wodę dobrej jakości zostały podłączone miejscowości zaopatrywane dotychczas w wodę o złych parametrach lub korzystają za studni przydomowych (woda o niekontrolowanej jakości). Zlikwidowano tym samym 6 wodociągów, w miejscowościach Rzeczna, Bielica, Nafty, Grużajny, Siedlisko i Podgórze. 17

18 Gmina Młynary Zlikwidowano wodociąg w Podgórzu, produkujący dotąd wodę o złej jakości. Miejscowość, po rozbudowie sieci wodociągowej głównej o 12 km oraz przyłączy o 2,24 km, podłączono do wodociągu w Młynarach. Do wodociągu sieciowego w Karszewie podłączono miejscowość Stare Monastarzysko, której mieszkańcy korzystali do tego czasu wyłącznie z wody pochodzącej ze studni przydomowych. Sieć główna została rozbudowana o 4,6 km oraz przyłącza o 0,448 km. W sumie w gminie Młynary przybyło 16,6 km sieci głównej i 2,848 km przyłączy. Gmina Godkowo Do wodociągu sieciowego Godkowo podłączono 7 miejscowości: Bielica, Cieszyn, Miłosna, Nawty, Grużajny i Siedlisko, które dotąd były zaopatrywane wodę o złej jakości, pochodząca z wodociągów lokalnych. Uregulowano także system zaopatrzenia w wodę mieszkańców Starego Cieszyna, korzystających ze studni przydomowych. Sieć wodociągowa została rozbudowana o 34,92 km. Gmina Pasłęk Rozbudowano o 8,371 km sieć wodociągu w Surowym, w wyniku czego podłączono do niego 4 miejscowości: Tulno, Wójtowizna, Kronin i Leżnica, zaopatrywane dotąd w wodę ze studni przydomowych. Do wodociągu w Pasłęku podłączono 2 miejscowości Rzeczna i Łączna (sieć rozbudowano o 10,4 km.). Długość sieci w mieście i gminie Pasłęk zwiększyła się o 18,77 km. Gmina Milejewo Do wodociągu w Pagórkach, po budowie nowego odcinka o długości 0,8 km, podłączono część Milejewa (rejon ul. Góra Maślana). Gmina Elbląg Wybudowano nowy odcinek wodociągu w Pagórkach, o długości 4,285 km, do którego podłączono miejscowość Sierpin. Do wodociągu w Nowinie podłączono osiedle zabudowy jednorodzinnej przy ul. Agatowej w Gronowie Górnym (wybudowano 2,899 km). Zaburzenia w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę w roku 2010 We wrześniu 2010 r. wystąpiło mikrobiologiczne skażenie wody w wodociągu w Jankowie (gm. Rychliki), w której twierdzono obecność bakterii grupy Coli. Wydano decyzję z rygorem natychmiastowej wykonalności nakazującą wyłączenie wodociągu z eksploatacji do czasu usunięcia przyczyny i skutków skażenia, a także zapewnienie mieszkańcom tej miejscowości, do tego usunięcia awarii, wody zdatnej do picia. Administrator wodociągu poinformował stosownym komunikatem mieszkańców o zakazie spożywania wody w stanie surowym i w okresie skażenia dostarczał im wodę butelkowaną. Ocena kąpielisk W roku 2010 nadzorem sanitarnym objęte były 3 kąpieliska: Jeziorko i Zakrzewko w Pasłęku oraz kąpielisko nad Jeziorem Korsuń w Kiersitach gmina Rychliki. W trakcie wykonywanych badań wody z kąpieliska Jeziorko w Pasłęku nie stwierdzono ponadnormatywnych zanieczyszczeń mikrobiologicznych (w tym także zakwitów sinic). 18

19 W kąpielisku Zakrzewko w sezonie letnim 2010, po dwukrotnym ( r. i r.) stwierdzeniu obecności bakterii grupy coli w ilości > NPL/100ml dnia r., wydano komunikat o zamknięciu kąpieliska, który obowiązywał do końca sezonu. W kąpielisku w Kiersitach, w trakcie w jednego z badań, stwierdzono obecność bakterii z grupy Coli. Powtórnie pobrane próby wody z tego kąpieliska nie potwierdziły skażenia. We wszystkich kąpieliskach woda budziła również zastrzeżenia ze względu na parametry fizykochemiczne. W kąpielisku Jeziorko i Zakrzewko stwierdzono przekroczenia norm ustalonych dla % nasycenia tlenem i BZT 5. W kąpielisku w Kiersitach fizykochemicznie jakość w jednym badaniu odbiegała od wymaganych norm sanitarnych ze względu na % nasycenia tlenem. Informacje dotyczące jakości wody w kąpieliskach były przekazywane na bieżąco władzom samorządowym i administratorom tych kąpielisk. Stosowne informacje były także umieszczane na stornie internetowej BIP PSSE w Elblągu. Ocena gospodarki ściekowej W roku sprawozdawczym w gminie Pasłęk skanalizowano 3 miejscowości Kronin, Łączna i Rzeczna. W gminie Godkowo skanalizowano wieś Godkowo, a w gminie Milejewo miejscowość Stoboje. W dalszym ciągu zwraca uwagę niski stopień zorganizowanej i bezpiecznej gospodarki ściekowej na terenie Powiatu. W chwili obecnej skanalizowanych jest tylko ok. 12,3% wsi. Taka sytuacja, wobec jednoczesnego wysokiego stopnia zwodociągowania terenu, rodzi nieprawidłowości w prowadzeniu gospodarki ściekowej, mogące stwarzać zagrożenia dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Ścieki bytowe z miejscowości nieskanalizowanych w najlepszym razie są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywożone na pobliskie oczyszczalnie ścieków, przy czym dyskusyjna jest sprawa faktycznego braku odpływów nieczystości z tych zbiorników do środowiska (szczelności szamb i systematyczności ich opróżniania). Część gospodarstw rolnych nie posiada szczelnych zbiorników, a ścieki bytowe odprowadzane są do gleby, rowów melioracyjnych lub cieków wodnych. Odprowadzanie ścieków do środowiska stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi, z uwagi na możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicznego i fizykochemicznego wód stanowiących źródła wody do spożycia przez ludzi, zanieczyszczenia płodów rolnych przeznaczonych do bezpośredniego spożycia (na surowo np. warzywa) oraz wody i karmy spożywanej przez zwierzęta hodowlane. IV. OCENA STANU SANITARNEGO OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W roku 2010, na terenie Powiatu pod nadzorem PPIS w Elblągu znajdowało się 180 obiektów użyteczności publicznej. Były to obiekty o bardzo zróżnicowanym charakterze. Największą grupę stanowiły zakłady usługowe: obiekty hotelarskie, zakłady fryzjerskie oraz inne obiekty, (sportowe, kulturalnowidowiskowe, cmentarze, apteki, zakłady pogrzebowe, parkingi itp.). Wyrywkowymi kontrolami objęte były także obiekty nie ujęte w ewidencji przystanki i posesje. Podczas kontroli sanitarnych nie stwierdzano na ogół nieprawidłowości natury sanitarnotechnicznej. Działania PPIS w roku 2010 przyniosły wyegzekwowanie decyzji z lat ubiegłych i tym samym poprawę stanu sanitarnohigienicznego w następujących obiektach: 1. Świetlica wiejska Borzynowo gm. Pasłęk decyzja z 2007 r. 2. Świetlica wiejska z punktem bibliotecznym Jegłownik gm. Gronowo Elbląskie decyzja z 2008 r. 3. Świetlica wiejska Marianka gm. Pasłęk decyzja z 2009 r. 4. Kompleks sportowy Gronowo Elbląskie decyzja z 2009 r. 19

20 PPIS opiniował także imprezy masowe odbywające się na terenie Powiatu zaopiniowano pozytywnie 11 przedsięwzięć. Skontrolowano 1 imprezę w Pasłęku. Nie stwierdzono zastrzeżeń sanitarnych. Do obiektów wyróżniających się pod względem stanu sanitarnohigienicznego: Zakład Fryzjerski z Solarium w Młynarach przy ul. Rynek 1, Studio Kosmetyczne Fanaberia w Kadynach, Solarium ITAKA w Pasłęku, Hotel Młyn Klekotki w Klekotkach, Hotel Pod Srebrnym Dzwonem w Kadynach, Zajazd Żuławy w Kazimierzowie, świetlice wiejskie w, Mariance i Borzynowie (gm. Pasłęk) oraz Rachowie (gm. Markusy). V. OCENA WARUNKÓW BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W ZAKŁADACH PRACY ORAZ NARAŻEŃ NA CZYNNIKI SZKODLIWE W ŚRODOWISKU PRACY Głównym kierunkiem działań podejmowanych w roku 2010 przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu była realizacja zadań zmierzających do ograniczenia narażenia pracowników zakładów pracy na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a w konsekwencji ograniczenie występowania chorób zawodowych i innych schorzeń związanych z warunkami pracy. W roku 2010 na terenie Powiatu Elbląskiego PPIS w Elblągu sprawował nadzór bieżący nad 348 zakładami pracy, zatrudniającymi 6956 pracowników. W ramach tego nadzoru przeprowadzono 124 kontrole sanitarne. Wzmożony nadzór sprawowano nad zakładami pracy, w których stwierdzono przekroczenia norm higienicznych stężeń bądź natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz, w których występuje narażenie na czynniki rakotwórcze. Działania szczególne w roku 2010 objęły kontrole warunków pracy i oceny narażania zawodowego pracowników zatrudnionych: w pływalniach krytych, w warunkach narażenia na hałas i drgania mechaniczne oraz w warunkach narażenia na czynniki biologiczne w archiwach. W wyniku stwierdzonych naruszeń przepisów sanitarnych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu w roku 2010 wydał 43 decyzje administracyjne, których przedmiotem były najczęściej: brak badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, brak oceny ryzyka zawodowego, nie przestrzeganie częstotliwości wykonywania badań, nieprzestrzeganie przepisów obowiązujących podmioty zawodowo stosujące substancje i preparaty chemiczne (brak lub nieprawidłowe karty charakterystyk, niewłaściwe warunki magazynowania chemikaliów) oraz niewłaściwy stan pomieszczeń higienicznosanitarnych. Do zakładów pracy na terenie Powiatu Elbląskiego, w których występowały szczególne zagrożenia zdrowotne dla pracowników, należały: SPZOZ Szpital Powiatowy w Pasłęku, Odlewnia ORWO w Pasłęku, PPH KANIA w Rychlikach, Firma GODMAR w Milejewie, PPH GALWAN w Gronowie Górnym ze względu na narażenia pracowników na czynniki rakotwórcze w środowisku pracy. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu sprawował także nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustaw: o substancjach i preparatach chemicznych; o zapobieganiu narkomanii oraz o produktach biobójczych, poprzez kontrole podmiotów wprowadzających do obrotu produkty chemiczne, prekursory narkotykowe grupy 2 i 3 oraz produkty biobójcze, a także kontrolując podmioty gospodarcze wykorzystujące w/w produkty w swojej działalności zawodowej. Do ważnych zadań należał również nadzór nad warunkami bezpiecznego usuwania odpadów zawierających azbest. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu prowadził we współpracy z policją działania kontrolne mające na celu likwidację handlu dopalaczami na terenie Powiatu Elbląskiego nie zlokalizowano podmiotów wprowadzających te produkty do obrotu. 20