SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU GMINNEGO PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY za 2014r.

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU GMINNEGO PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY za 2014r. Zgodnie z art. 179 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w terminie do 31 marca każdego roku Burmistrz składa radzie gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań. Uchwałą Rady Miejskiej w Białej Nr XXXI.355.2014 z dnia 27 czerwca 2014 r. przyjęto Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2014-2016, w którym określono główne cele i działania. Działania te wpisują się w zapisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ustawa nakłada na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej. Głównym założeniem Programu jest stworzenie wielopłaszczyznowego wsparcia rodziny poprzez działania mające służyć : - wspieraniu potencjału rozwojowego rodziny biologicznej na wczesnym etapie jej funkcjonowania, - wzmacnianiu systemu gwarantującego prawidłowy proces wychowawczy oraz ochrony dzieci przed nieprzystosowaniem społecznym, marginalizacją i wykluczeniem, - poprawie sytuacji dziecka w środowisku szkolnym poprzez wzbogacanie oferty edukacyjnej oraz wspieranie uczniów wymagających pomocy, - zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa dzieci, młodzieży i rodziny poprzez prowadzenie stosownych działań profilaktyczno edukacyjno wychowawczych w środowisku, - zapobieganiu powstawaniu sytuacji kryzysowych wymagających interwencji oraz skuteczne reagowanie w sytuacjach już zaistniałych poprzez udzielenie wielopłaszczyznowego wsparcia. Zasadą nadrzędną Programu jest ścisła współpraca podmiotów działających na rzecz dzieci i rodzin, co gwarantuje skuteczność podejmowanych działań. Priorytetem jest dążenie, aby każde dziecko miało prawo żyć i rozwijać się w rodzinie naturalnej, a jeżeli trafi do pieczy zastępczej, stwarzanie warunków jak najszybszego powrotu do biologicznych rodziców. Nie ulega bowiem wątpliwości, że środowisko rodzinne, nawet niezupełnie wydolne i borykające się z różnorodnymi problemami jest dla dziecka środowiskiem naturalnym i najlepszym. Przerywanie więzi dziecka z rodzicami biologicznymi jest zawsze wydarzeniem traumatycznym, pozostawiającym w psychice dziecka trwałe ślady. Gmina Biała realizując ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz Gminny Program Wspierania Rodziny, w roku 2014 zadania oparła głównie na rozpoznaniu i pracy pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej w Białej posiadajacych bezpośredni bezpośredni kontakt z praktycznie wszystkimi rodzinami wymagającymi pomocy oraz działaniach podmiotów wspierających którymi są : placówki oświatowe, placówki służby zdrowia, pedagodzy, psychologowie, specjaliści i terapeuci szkolni, kuratorzy sadowi, Sąd, Posterunek Policji, PCPR, POIK, Urząd Miejski, Zespół Interdyscyplinarny, Punkt konsultacyjny, GKRPA. Do głównych zadań związanych z rozpoznawaniem i rozwiązywaniem kluczowego problemu będącego priorytetem programu należało między innymi: - bieżące rozpoznawanie i stałe monitorowanie rodzin i środowisk, w których występuje problem niewydolności wychowawczo opiekuńczej bądź trudna sytuacja materialna, - biezace udzielanie dostępnych form pomocy rodzinom celem poprawy ich sytuacji życiowej, 1

- doradztwo i pomoc w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego, - udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych, psychologicznych i wychowawczych. Poczynione obserwacje wskazują, że coraz częściej rodzice nie radzą sobie wychowawczo z własnymi dziećmi i szukają pomocy w różnego rodzaju instytucjach. Równie często obwiniają je za swoje życiowe niepowodzenia. Skala tego zjawiska przybiera niestety tendencję rosnącą. Należy wspomnieć, że obok problemów natury społecznej, a niekiedy wręcz tragedii rodzinnych, nakreślone w programie zadania mają również inny czysto ekonomiczny wymiar. W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym, gmina ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, ponosi odpowiednio wydatki w wysokości: - 10% wydatków w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, - 30% wydatków w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, - 50% wydatków w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Gmina Biała w 2014 r. poniosła koszty dotyczące umieszczenia 5 dzieci w pieczy zastępczej w wysokości 9.142 zł, przy czym 3 dzieci zostały tam umieszczone od 2013 roku, natomiast dwoje dzieci rodzeństwo od 2014 roku. Wszystkie dzieci zostały umieszczone na podstawie postanowienia sądu. Adekwatnie do przedstawionych obligatoryjnych kosztów ponoszonych przez gminę w przypadku, że żadne nowe dziecko z terenu naszej gminy nie zostanie w trakcie roku umieszczone w pieczy zastępczej, w 2015 roku potrzeby finansowe na pokrycie kosztów pobytu obecnie umieszczonych dzieci w pieczy zastępczej wyniosą około 20. 000 zł. Koszty te wzrosną, jeżeli Sąd skieruje do pieczy zastępczej kolejne dzieci lub obniżą się, jeżeli dzieci powrócą do rodzin biologicznych. Ponadto, celem pomocy w sprostaniu problemom opiekuńczo wychowawczym i prowadzenia gospodarstwa domowego przewiduje się, ze w 2015 r. może zaistnieć potrzeba zatrudnienia asystenta dla 2 rodzin zamieszkałych na terenie gminy Biała. W razie istnienia takiej potrzeby zatrudnienie asystenta jest dla gminy od 2015 r. jest zadaniem obligatoryjnym. Kalkuluje się, że wstępny koszt zatrudnienia wynosiłby ok. 13.000 zł., Do zadań asystenta należy praca z rodziną w miejscu zamieszkania celem pomocy w przezwyciężeniu jej trudnej sytuacji życiowej i doprowadzenie jej do samodzielnego prawidłowego funkcjonowania. W 2014 r. w zakresie wspierania rodziny, Ośrodek Pomocy Społecznej w Białej na ogółem 232 rodziny pomocą objął 68 rodzin z dziećmi. Dzieci z tych rodzin są w szczególnym zainteresowaniu tut. Ośrodka. W miarę występujących potrzeb rodzinom udzielana jest im pomoc w formie posiłków w szkole dla dzieci stypendiów, świadczeń rodzinnych oraz różnych form świadczeń pomocy społecznej. W 2014 r. pomocą w formie dożywiania zostało objętych 39 dzieci do czasu rozpoczęcia nauki ( w tym 14 dzieci korzystało z posiłków w przedszkolach) oraz 84 uczniów do czasu ukończenia szkół ponadgimnazjalnych ( w tym 53 korzystało z posiłków w szkołach). Pomocą natomiast w formie stypendiów zostało objętych 59 uczniów. Rodziny dotknięte ubóstwem otrzymują pomoc w formie dostępnych rodzajów świadczeń pieniężnych i w naturze. Ubóstwo często prowadzi do zachowań dewiacyjnych w rodzinie, skłonności do nałogów, marginalizacji, obniżenia poziomu potrzeb bytowych i całokształtu bytowania oraz nieradzenia sobie w wypełnianiu ról opiekuńczo wychowawczych. Złe funkcjonowanie rodziny jest częstym powodem zaniedbania przez dzieci nauki, ich niskiej samooceny i demoralizacji. Rodziny te wymagają zarówno wsparcia socjalnego jak i specjalistycznego. Jak wynika z informacji uzyskanych z Powiatowego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w 2014r. udzielono porad 22 osobom z terenu gminy 2

Biała znajdującym się w kryzysie, w tym 7 porad prawnych, 4 porady z zakresu przemocy w rodzinie, 3 porady z zakresu uzależnień, 3 porady z zakresu rodzicielstwa i opieki nad dziećmi oraz 2 porady socjalne. W/g informacji Sadu Rejonowego 27 rodzin objętych jest opieką kuratora w sprawach opiekuńczo wychowawczych. Z porad Punktu Konsultacyjnego w Białej skorzystało 19 osób uzależnionych którym udzielono 61 porad oraz 10 osób współuzależnionych którym udzielono 25 porad. W związku z nadużywaniem alkoholu GKRPA przeprowadziła 18 rozmów interwencyjno motywujących, a w stosunku do 8 osób podjęła czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu. Nadmienia się, że z powodu nadużywania alkoholu pomocą społeczna objętych było 11 rodzin. W zakresie działań ochrony rodziny Gmina Biała podejmuje również działania dotyczące przeciwdziałaniu przemocy rodzinie. Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przy Ośrodku Pomocy Społecznej działa Zespół Interdyscyplinarny, którego zadaniem jest koordynacja i prowadzenie działań mających na celu przeciwdziałanie przemocy oraz udzielanie pomocy osobom i rodzinom dotkniętym przemocą. W 2014 roku odbyły się 4 posiedzenia Zespołu oraz 61 spotkań grup roboczych celem wypracowania odpowiedniego i wszechstronnego wsparcia osobom i rodzinom dotkniętym przemocą. W zakresie przemocy do Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 6 Niebieskich Kart. Celem zapewnienia bezpieczeństwa rodzinie w 2014 roku Policja dokonała 9 interwencji domowych, gdzie sprawcy działali pod wpływem alkoholu oraz zatrzymała do wytrzeźwienia 3 sprawców awantur domowych. Na terenie Gminy funkcjonują 2 publiczne szkoły podstawowe ( z filiami ) 1 niepubliczna oraz 2 gimnazja. Przy szkołach działają 2 świetlice do których uczęszcza 280 dzieci w tym 50 na wsi. Świetlice zapewniają pomoc uczniom w nauce, odrabianiu lekcji i spędzaniu czasu wolnego. Dwie szkoły prowadzą stołówki szkolne w których dożywianych jest 256 dzieci w tym 95 na wsi. W ramach udzielania wsparcia w placówkach oświatowych zatrudnionych jest 2 pedagogów, 1 psycholog oraz 2 logopedów. Na terenie gminy funkcjonuje 12 przedszkoli w tym 8 zamiejscowych oddziałów, 1 przedszkole niepubliczne oraz prywatne. W 2014 roku do przedszkoli uczęszczało 326 dzieci. Na terenie gminy w 13 miejscowościach funkcjonują świetlice dla dzieci i młodzieży. Świetlice mają charakter opiekuńczo wychowawczy. Zapewniają dzieciom pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizację zajęć sportowych i zabaw. W 2014 roku w zajęciach uczestniczyło 62 dzieci. W ramach systemu pomocy rodzinom w których występują problemy alkoholowe od września 2014 r. zastał zatrudniony psycholog. Psycholog udzielał konsultacji w zakresie uzależnień, problemów rodzinnych i wychowawczych, przemocy, relacji interpersonalnych oraz w sytuacjach kryzysowych. W zakresie systemu pomocy rodzinie, z Powiatowym Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Prudniku zostało zawarte porozumienie w ramach rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań Razem bezpieczniej, którego celem jest współpraca w zakresie działań związanych z udzielaniem szeroko rozumianej pomocy osobom dotkniętym przemocą. Jak wynika z informacji placówek oświatowych funkcjonujących na terenie gminy tj. Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Białej, Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Łączniku oraz Publicznego Gimnazjum w Białej w zakresie wspierania opiekuńczo wychowawczego rodzin podejmowane są następujące działania: - organizowanie dodatkowych zajęć dydaktyczno wyrównawczych dla uczniów z trudnościami, - wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci poprzez udział uczniów w projektach unijnych realizowanych w szkole, - współpraca z podmiotami podejmującymi różnorodne działania na rzecz rodzin z dziećmi ( POIK w Prudniku, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Prudniku, PCPR w Prudniku, OPS w Białej, Sąd Rejonowy w Prudniku, 3

- pomoc w nauce organizowana w świetlicy szkolnej, - diagnozowanie sytuacji życiowej uczniów przez pedagogów szkolnych i psychologa, - konsultacje i poradnictwo oferowane przez pedagogów, nauczycieli, psychologa, logopedów dla rodziców potrzebujących wsparcia, - kierowanie w porozumieniu z Ośrodkiem Pomocy Społecznej dzieci na kolonie, - zapewnienie dzieciom i młodzieży posiłków w stołówce szkolnej, - objęcie uczniów indywidualną pomocą psychologiczno pedagogiczną, - organizowanie prelekcji dla rodziców na temat przemocy w rodzinie, - kształtowanie prawidłowych postaw rodzicielskich, - informowanie rodziców o możliwościach uzyskania pomocy, - gazetki, ulotki dla rodziców o tematyce opiekuńczo wychowawczej, - pomoc w ustaleniu trudności w nauce dziecka, - organizowanie badań, konsultacji, porad w Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, - prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia przyczyn niepowodzeń edukacyjnych oraz wspierania mocnych stron uczniów, - inicjowanie i prowadzenie działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych, Ponadto w szkole prowadzone są działania mające na celu opiekę i dobre wychowanie dzieci poprzez pogadanki, gazetki szkolne, artykuły w Uczniaku, lekcje, wycieczki na temat: - zapobiegania przemocy i zachowań agresywnych poprzez przekazywanie wiedzy nt. postaw agresywnych, uległych, asertywnych, altruistycznych, - profilaktyki uzależnień i innych zagrożeń cywilizacyjnych, - świadomego, umiejętnego korzystania ze środków masowego przekazu, telewizji, telefonu, internetu, - kształtowania właściwych nawyków higienicznych i żywieniowych, - odpowiedzialności za zdrowie fizyczne i psychiczne, - bezpieczeństwa w szkole i poza nią. Rozwój dzieci z terenu Gminy Biała wspierany jest też poprzez udział placówek oświatowych w projektach Unii Europejskiej. W szkołach podstawowych w ramach ścieżek edukacyjnych i kółek zainteresowań prowadzone są zajęcia terapeutyczne i edukacyjne wspierające wychowanie dzieci i młodzieży. Prowadzone są także w ramach dokształcania i doskonalenia nauczycieli z terenu gminy i spoza gminy programy profilaktyczne. Gmina wspiera i promuje uczniów zdolnych przyznając stypendia motywacyjne za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe. W roku ubiegłym wypłacono stypendia dla 3 uczniów za wyniki w nauce na kwotę 3.600zł, a za udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych przyznano 42 nagrody na kwotę 5.117 zł. Rodziny wspiera się również przyznając stypendia socjalne dla uczniów z rodzin o najniższych dochodach. Rodziny skorzystały także z pomocy w formie zakupu podręczników tzw. wyprawka szkolna. Pomoc została przyznana 40 uczniom w łącznej kwocie 10.121 zł. Pracownicy placówek oświatowych, Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Urzędu Miejskiego w miarę możliwości biorą udział w kampaniach i konferencjach promujących wartość rodziny. Udział w szkoleniach pozwala im doskonalić umiejętności zawodowe w zakresie wspierania rodziny. Dla dzieci i młodzieży Gminne Centrum Kultury oraz szkoły organizują rozmaite formy spędzania czasu wolnego np. wycieczki, wyjazdy, imprezy okolicznościowe, zajęcia dla dzieci i młodzieży umożliwiające ich rozwój. Gminna baza sportowa /głównie sale gimnastyczne placówek oświatowych/ jest wykorzystywana w celach aktywności ruchowej i rekreacyjnej. W zakresie wspierania rodziny Uchwałą Nr XXIX.327.2014 z dnia 12 marca 2014r Rada Miejska w Białej przystąpiła do programu Opolska Karta Rodziny i Seniora. Karta jest narzędziem wspierającym rodziny. Wydawana jest bezpłatnie i uprawnia posiadacza karty do korzystania z 4

oferowanych zniżek. Osobami uprawnionymi do otrzymania karty są osoby i rodziny wychowujące co najmniej dwoje dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę lub wychowujące jedno dziecko niepełnosprawne bez ograniczeń wiekowych, jeżeli dziecko posiada orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności,lub osoby które ukończyły 65 lat. O wydanie Opolskiej Karty Rodziny i Seniora zostało złożonych z terenu gminy Biała 86 wniosków. Ponadto z dniem 1 stycznia 2015r weszła w życie ustawa z dnia 5 grudnia 2014r o Karcie Dużej Rodziny. Prawo do posiadania Karty przysługuje członkowi rodziny wielodzietnej co najmniej z trojgiem dzieci. Karta uprawnia rodziny do korzystania z różnych ulg na terenie całego kraju. W roku 2014 zadanie to zadanie realizowano na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014r w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych. Z tej formy wsparcia skorzystało 26 rodzin. Ponadto celem włączenia się w rozwiązywanie problemów osób które z uwagi na brak możliwości powierzenia opieki nad małymi dziećmi nie mogą podjąć zatrudnienia Gmina Biała przyczyniła się do rozpoczecia od grudnia 2014 działalności prywatnego żłobka, do którego obecnie uczęszcza 6 dzieci a docelowo będzie mogło korzystać 10 dzieci.w zakresie tym gmina wyremontowała pomieszczenia po byłym ośrodku zdrowia i wynajęła je na prowadzenie prywatnej działalności związanej z opieką nad najmłodszymi. Co miesiecznie żłobek otrzymuje też dotację na uczęszczające tam dzieci w wysokości średnio około 2.000 zł. miesiecznie. Skuteczna pomoc dzieciom pozbawionym opieki oraz rodzinom nie radzącym sobie z wychowaniem dzieci wymaga współpracy wielu instytucji. Gminie Biała Ośrodek Pomocy Społecznej jako koordynator działań współpracuje ściśle z placówkami oświatowymi i ich specjalistami, służbą zdrowia, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Posterunkiem Policji, kuratorami sądowymi, PCPR i innymi podmiotami znającymi problemy rodzin. Wszystkie współpracujące jednostki starają się niezwłocznie reagować w każdej sytuacji kryzysowej rodzin. Współpraca ta jest bardzo dobra i polega na wymianie informacji, konsultacjach, udzielaniu bezpośredniej pomocy rodzinom oraz dokonywaniu wspólnej interwencji. Reasumując powyższe, podejmowane działania wpisują się w zakres celów i zadań wyznaczonych w Gminnym Programie Wspierania Rodziny. Trudno jednak zajmować się sprawami dzieci i rodzin mających problemy wychowawcze, nie mając wystarczającej ilości narzędzi, które mogłyby pomóc w realizacji zapisów ustawy i Gminnego Programu Wspierania Rodziny. Do najistotniejszych utrudnień w rozwiązywaniu tak istotnego problemu należy zaliczyć między innymi : - brak wystarczającej ilości mieszkań socjalnych, -. brak zatrudnionego asystenta rodziny, - niewystarczający wymiar zatrudnienia psychologa, - brak zatrudnienia prawnika, - ograniczone środki na specjalistyczne szkolenia dla osób zajmujących się problemami rodziny, - opieszałość Sądu i Prokuratury w podejmowaniu działań dotyczacych spraw opiekuńczo wychowawczych i przemocy. Biała dn. 19. 03.2015 r. Sporządził: Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Białej mgr Lila Krawczyk 5