Ochrona praw własności przemysłowej w projektach B+R Paweł Woronowicz 23 września 2015 r.
Katalog praw własności przemysłowej 1. Wynikające z ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2001, Nr 49, poz. 508 z późn. zm. dalej PrWłPrz ): a) prawo ochronne na znak towarowy; b) patent na wynalazek; c) prawo ochronne na wzór użytkowy; d) prawo z rejestracji wzoru przemysłowego; e) prawo z rejestracji na oznaczenie geograficzne; f) prawo z rejestracji na topografie układów scalonych. 2. Niewynikające z przepisów PrWłPrz: a) know-how; b) znaki usługowe; c) nazwy handlowe; d) oznaczenia pochodzenia.
Prawa własności przemysłowej istotne z punktu widzenia projektów B+R Patenty Wzory przemysłowe Wzory użytkowe Know-How
I. PATENTY Patenty udzielane są na WYNALAZKI. Brak legalnej definicji wynalazku. Wynalazek jest to twórcze i zupełne rozwiązanie pewnego zagadnienia technicznego, nadającego się do zastosowania w produkcji (S. Grzybowski, Prawo wynalazcze, Warszawa 1972). Patenty sąd udzielane na wynalazki, które spełniają 3 przesłanki: (i) są nowe; (ii) posiadają poziom wynalazczy; oraz (iii) nadają się do przemysłowego stosowania. Negatywna definicja wynalazku art. 28 PrWłPrz: nie stanowią wynalazku m.in. odkrycia, teorie naukowe, metody matematyczne, przedstawienie informacji, programy do maszyn cyfrowych.
I. PATENTY (cd.) Patentów nie udziela się na: (i) wynalazki, których wykorzystanie jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami; (ii) odmiany roślin lub rasy zwierząt; (iii) sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki. Patent stwarza uprawnionemu prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy i jako przedmiot obrotu na terytorium RP. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia wynalazku w UP.
I. PATENTY - przykłady Mikser do produktów spożywczych Opakowanie do papierosów z dodatkową odchylną klapką Konstrukcja krzesła eliminująca stosowanie złączy śrubowych Sposób wytwarzania 3-hydroksyflawonu
II. WZORY PRZEMYSŁOWE Wzór przemysłowy to nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego orientację (art. 102 ust. 1 PrWłPrz). Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych (art. 102 ust. 2 PrWłPrz). Wzór przemysłowy w celu uzyskania ochrony powinien: (i) stanowić postać wytworu; (ii) być nowy; (iii) posiadać indywidualny charakter. Praw z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.
II. WZORY PRZEMYSŁOWE cd. Przez uzyskanie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na cały m obszarze RP (art. 105 ust. 2 PrWłPrz). Prawo ochronne na wzór przemysłowy wynosi maksymalnie 25 lat.
II. WZORY PRZEMYSŁOWE - przykłady Kobiałki o funkcjonalności klocków Lego Kostka czekolady Opakowanie jogurtu Żyrandol Bubble shoes buty zdobione kolorowymi kuleczkami Plansza informacyjna dla użytkowników serwisu internetowego
III. WZORY UŻYTKOWE Wzór użytkowy jest to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci (art. 94 ust. 1 PrWłPrz). Wzór użytkowy nie powinien być gotowym wyrobem, ale rozwiązaniem technicznym, dotyczącym kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, które przy wytwarzaniu lub produkcji wyrobów pozwala na zastosowanie nowego, użytecznego rozwiązania (wyrok SA w Poznaniu z 28 lutego 2008 r., I Aca 120/08). Przesłankami zdolności ochronnej wzoru użytkowego są: (i) nowość; (ii) techniczny charakter; (iii) użyteczność; oraz (iv) przedmiot o trwałej postaci. Czas trwania prawa ochronnego na wzór użytkowy wynosi 10 lat.
III. WZORY UŻYTKOWE cd. Przez uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP (art. 95 ust. 2 PrWłPrz).
III. WZORY UŻYTKOWE - przykłady Wózek sklepowy Robocza odzież ochronna Pokojowa fontanna kaskadowa Wanna z wbudowanym podświetleniem i czujnikiem temperatury Naczynie do wysmażania owoców
IV. KNOW-HOW Poufne know-how obejmuje wszelkie poufne informacje, nabyte zgodnie z prawem i posiadające wartość gospodarczą. Polski ustawodawca posługuje się terminem tajemnica przedsiębiorstwa (patrz art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji; art. 55(1) pkt 8 KC czy art. 79 PrWłPrz), które jest pojęciem nieco węższym niż know-how. Know-How tworzą także wynalazki czy wzory użytkowe, które nie zostały zarejestrowane w Urzędzie Patentowym, do momentu ich rejestracji. Konieczną przesłanką przysługiwania danemu podmiotowi prawa do know-how jest podjęcie przez ten podmiot odpowiednich środków w celu zapewnienia poufności owego know-how.
IV. KNOW-HOW przykłady Receptura Coca-Cola Opracowana w 1886 roku przez J. S. Pembertona, farmaceutę z Atlanty. Koncern nigdy nie ujawnił receptury popularnego na całym świecie napoju. Powszechne przeświadczenie o utrzymywaniu know-how w tajemnicy gwarantuje renomę marki Coca-Cola. Page Rank Narzędzie stworzone przez Google do punktowego oceniania stron internetowych. Witryny z wyższą oceną mają większą szansę na uplasowanie się na wysokiej pozycji w wyszukiwarce. Szczegóły wykorzystywanego w tym celu algorytmu nigdy nie zostały upublicznione i są jednymi ze ściśle strzeżonych tajemnic Google. Receptury surówek Grześkowiak Poznański sąd uznał w grudniu 2009 r., że Walenty Ogórkiewicz konkurent Grześkowiaka podżegał do kradzieży receptur siedmiu surówek i za nieuczciwą konkurencję skazał go na 1,5 tys. zł grzywny. Na podstawie wykradzionych przepisów Ogórkiewicz produkował surówki i sprzedawał je pod zmienionymi nazwami jako swoje produkty.
V. O CZYM PAMIĘTAĆ W UMOWACH Z JEDNOSTAKMI BADAWCZYMI? W razie dokonania wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego w wyniku prac lub zadań finansowanych przez NCBiR, prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, jak również prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przysługuje podmiotowi, któremu przyznane zostały środki finansowe, chyba że umowa między NCBiR a podmiotem otrzymującym środki finansowe albo decyzja o przyznaniu środków stanowi inaczej (art. 32 ust. 1 ustawy o NCBiR). W ramach umów pomiędzy przedsiębiorcami a jednostkami badawczymi, które otrzymują dofinansowanie ze środków publicznych wszelkie prawa własności intelektualnej powstałe w wyniku realizacji projektu badawczego powinny przypadać każdemu z podmiotów proporcjonalnie do ich faktycznego udziału (finansowego i nie finansowego) w powstanie przedmiotu owych praw (pkt 28 Komunikatu Komisji zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną 2014/C 198/01).
V. O CZYM PAMIĘTAĆ W UMOWACH Z JEDNOSTAKMI BADAWCZYMI? cd. Nabycie przez przedsiębiorcę tych praw albo uzyskanie licencji na te prawa od jednostek badawczych powinno być dokonywane po cenach rynkowych. Przymusowa współwłasność prawa własności przemysłowej. Współuprawniony z patentu może, bez zgody pozostałych współuprawnionych, korzystać z wynalazku we własnym zakresie oraz dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu (art. 72 ust. 1 PrWłPrz). Odpowiednie stosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych z KC. Możliwość zawarcia umowy o zarząd prawem wspólnym.
V. O CZYM PAMIĘTAĆ W UMOWACH Z JEDNOSTAKMI BADAWCZYMI? cd. Czynności zwykłego zarządu: a) przed dokonaniem zgłoszenia zachowanie w poufności wynalazku dodatkowo klauzule o zachowaniu poufności (prawa do publikacji wyników badań przez jednostki badawcze); b) po dokonaniu zgłoszenia działania zmierzające do uzyskania patentu. Korzystanie z wynalazku przez współuprawnionego jest możliwe bez zgody pozostałych współuprawnionych, o ile nie prowadzi do ujawnienia wynalazku. W razie uzyskania korzyści z wynalazku przez jednego ze współuprawnionych każdy z pozostałych współuprawnionych ma prawo, o ile umowa nie stanowi inaczej, do odpowiedniej części z jednej czwartej tych korzyści po potrąceniu nakładów, stosowanie do swego udziału w patencie (art. 72 ust. 2 PrWłPrz).
V. O CZYM PAMIĘTAĆ W UMOWACH Z JEDNOSTAKMI BADAWCZYMI? cd. Regulacja dalszego rozwijania wynalazku/wzoru przemysłowego/wzoru użytkowego (prawo pierwokupu na rzecz przedsiębiorcy).
DANE KONTAKTOWE Paweł Woronowicz Tel. +48 22 201 00 00 Email: pawel.woronowicz@wkb.com.pl WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr sp.k. Warszawa ul. Polna 11 00-633 Warszawa Tel. +48 22 201 00 00 Poznań ul. Paderewskiego 7 61-770 Poznań Tel. +48 61 855 32 20 biuro@wkb.com.pl www.wkb.com.pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ