BIBLIOTEKI PUBLICZNE MIASTA RZESZOWA W LICZBACH 2013

1 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie BIBLIOTEKI PUBLICZNE MIASTA RZESZOWA W LICZBACH 2013 Rzeszów 2014

2 Opracowano w Dziale Udostępniania Zbiorów Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie Redakcja: Renata Pasternak Oprogramowanie komputerowe: Marek Peller Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie Rzeszów, ul. Sokoła 13 Nakład 10 egz.

3 XXII rocznik publikacji Biblioteki publiczne miasta Rzeszowa w liczbach - 2013 prezentuje stan i działalność rzeszowskich bibliotek. Aktualne wydanie zawiera dane statystyczne obrazujące poziom czytelnictwa oraz wskaźniki uzyskane przez biblioteki w Rzeszowie w roku 2013 w odniesieniu do wyników z lat ubiegłych. Tegoroczne wydanie zachowuje dotychczasowy układ rozdziałów: 1. Sieć przekształcenia organizacyjne oraz liczba oddziałów, filii i punktów bibliotecznych w roku sprawozdawczym. 2. Zbiory biblioteczne stan księgozbiorów, zbiorów specjalnych, czasopism na koniec roku sprawozdawczego, porównanie z rokiem ubiegłym i zmiany w ostatnich pięciu latach. 3. Stan czytelnictwa liczba czytelników, struktura według wieku i zajęcia, stan i struktura wypożyczeń, analiza porównawcza z wcześniejszymi latami. 4. Czytelnie stan udostępnień prezencyjnych i działalność informacyjna rzeszowskich bibliotek. 5. Upowszechnianie czytelnictwa ważniejsze działania bibliotek na rzecz popularyzacji książki i czytelnictwa. 6. Biblioteki Adresy Telefony Publikacja powstała w oparciu o dane liczbowe pochodzące z meldunków statystycznych i sprawozdań opisowych oddziałów i filii. Zamieszczone tabele, wykresy i komentarze pozwalają na analizę zmian zachodzących w bibliotekach publicznych, na przestrzeni ostatnich 5 lat. Stanowią źródło informacji o stanie czytelnictwa i działalności bibliotek miasta Rzeszowa.

4 BIBLIOTEKI PUBLICZNE W RZESZOWIE W 2013 ROKU I. SIEĆ Na koniec 2013 roku na terenie Rzeszowa funkcjonowały: WiMBP przy ul. Sokoła (Biblioteka z Czytelnią Główną, Czytelnią Czasopism Bieżących, Informatorium i Sekcją Informacji Komputerowej),, Wypożyczalnia Główna, Wypożyczalnia Muzyczna, 17 filii miejskich. Liczba filii w porównaniu z rokiem ubiegłym nie zmieniła się.

5 Legenda: Wypożyczalnia Główna, ul. Dąbrowskiego 33 a Wypożyczalnia Muzyczna, ul. Żeromskiego 2, ul. Słowackiego 11 Filia nr 1, ul. Bohaterów 1 Filia nr 2, ul. Fredry 5 Filia nr 3, ul. Krzyżanowskiego 6 Filia nr 4, ul. Ofiar Katynia 15 Filia nr 5, ul. Budziwojska 194 Filia nr 6, ul. Podwisłocze 6 Filia nr 7, ul. Osmeckiego 51 Filia nr 8, ul. Okulickiego 3 Filia nr 9, ul. Czackiego 5 Filia nr 10, ul. Podchorążych 1 Filia nr 11, ul. Dębicka 170 Filia nr 12, ul. Beskidzka 5 Filia nr 15, ul. Lwowska 60 (budynek Szpitala Wojewódzkiego nr 2) Filia nr 16, ul. Dąbrowskiego 79 a Filia nr 17, ul. Paderewskiego 154 Filia nr 18, ul. Ćwiklińskiej 2 Filia nr 20, ul. Zbyszewskiego Czytelnia Główna i Czytelnia Czasopism Bieżących, ul. Sokoła 13 Z myślą o ułatwieniu dostępu do książek najmłodszym czytelnikom, osobom starszym, chorym oraz przebywającym w zakładach zamkniętych prowadzono działalność 6 punktów bibliotecznych. W pierwszym kwartale zamknięto jednak Punkt prowadzony w Areszcie Śledczym, natomiast reaktywowano działalność Punktu w Zespole Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego. W ciągu roku aktywnie prowadzono 6 punktów bibliotecznych, czyli o jeden więcej niż w roku ubiegłym. Punkty biblioteczne na terenie Rzeszowa: Punkt w Przedszkolu Nr 3 (prowadzony przez Filię nr 1) Punkt w Przedszkolu Nr 40 (prowadzony przez Filię nr 1) Punkt w Zespole Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego (prowadzony przez Filię nr 2) Punkt w Domu Seniora (prowadzony przez Filię nr 6) Punkt w Areszcie Śledczym (prowadzony przez Filię nr 7) Punkt w Domu Pomocy Społecznej (prowadzony przez Filię nr 8)

6 Tabela 1 Podstawowe dane dotyczące bibliotek publicznych (na koniec 2013 roku) ------------------------------------------------------------------ Agendy L i c z b a Wypożyczeń --------------------------------- Punktów bibliotecznych Książek Czytelników ------------------------------------------------------------------ 1. CENTRALA 145 409 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 2 252 592 1 899 3. OD. DZIECI I MŁ. 24 280 2 526 33 569 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 57 992 6 911 94 476 5. FILIA NR 1 2 21 919 2 295 54 204 6. FILIA NR 2 1 26 293 2 764 52 012 7. FILIA NR 3 22 283 2 412 51 314 8. FILIA NR 4 27 849 3 433 79 203 9. FILIA NR 5 9 501 335 7 242 10. FILIA NR 6 1 30 922 4 146 82 890 11. FILIA NR 7 1 18 993 1 322 33 637 12. FILIA NR 8 1 22 108 1 910 34 071 13. FILIA NR 9 20 017 2 968 49 627 14. FILIA NR 10 28 883 3 240 67 021 15. FILIA NR 11 10 025 285 7 518 16. FILIA NR 12 8 280 280 7 856 17. FILIA NR 15 13 766 1 490 27 992 18. FILIA NR 16 15 000 2 330 41 591 19. FILIA NR 17 11 862 693 15 464 20. FILIA NR 18 11 092 486 13 216 21. FILIA NR 20 11 000 1 492 24 301 ------------------------------------------------------------------ RAZEM 6 539 726 41 910 779 103 ------------------------------------------------------------------

7 II. ZBIORY BIBLIOTECZNE Książki i czasopisma oprawne Tabela 2 Informacje o książkach i czasopismach oprawnych w roku 2013 ------------------------------------------------------------------------------- Agendy K s i ę g o z b i ó r ------------------------------------------------------- Ogółem Przybyło Ubyło % do ogółu -------------------------- dz. dor. inna cz.op ------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 145 409 2 164 1 661 2.3 17.7 64.3 15.6 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 2 252 57 17 7.1 92.9 3. OD. DZIECI I MŁ. 24 280 828 2 478 46.9 18.5 34.6 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 57 992 1 224 545 0.3 40.8 58.9 5. FILIA NR 1 21 919 756 1 253 25.2 49.7 25.1 6. FILIA NR 2 26 293 645 423 25.8 48.1 26.1 7. FILIA NR 3 22 283 848 265 26.3 46.8 26.9 8. FILIA NR 4 27 849 1 208 1 369 21.1 41.6 37.4 9. FILIA NR 5 9 501 672 645 28.1 53.8 18.1 10. FILIA NR 6 30 922 1 214 1 910 22.1 37.1 40.8 11. FILIA NR 7 18 993 944 1 049 30.5 47.0 22.5 12. FILIA NR 8 22 108 650 477 23.7 47.2 29.0 13. FILIA NR 9 20 017 584 254 20.3 58.2 21.5 14. FILIA NR 10 28 883 1 612 1 056 24.7 41.3 34.1 15. FILIA NR 11 10 025 287 1 664 25.0 53.2 21.9 16. FILIA NR 12 8 280 316 2 414 28.0 48.8 23.2 17. FILIA NR 15 13 766 1 279 1 396 25.9 49.1 25.0 18. FILIA NR 16 15 000 820 3 051 22.3 52.7 25.0 19. FILIA NR 17 11 862 506 946 29.1 44.5 26.4 20. FILIA NR 18 11 092 544 206 24.7 52.6 22.7 21. FILIA NR 20 11 000 717 722 29.4 54.4 16.2 ------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 539 726 17 875 23 801 17.0 37.1 41.7 4.2 ------------------------------------------------------------------------------- Struktura księgozbiorów zgromadzonych w rzeszowskich bibliotekach nie wykazuje szczególnych zmian w porównaniu z latami poprzednimi. Nadal największy procent stanowi literatura popularnonaukowa (41,7 %), nieco mniejszy literatura piękna dla dorosłych (37,1 %), natomiast najniższy literatura dla dzieci (17 %). Różnice można zauważyć przyglądając się strukturze księgozbiorów poszczególnych filii, oddziałów i części centralnej. Filie odpowiadając na preferencje swoich czytelników, gromadzą w większej części literaturę beletrystyczną dla dorosłych i książki dla dzieci i młodzieży, mniej literatury popularnonaukowej. Natomiast zbiory Wypożyczalni Głównej oraz Biblioteki przy ul. Sokoła to głównie książki naukowe i popularnonaukowe, z których korzystają dorośli, studenci, młodzież, głównie osoby dokształcające się. ze względu na beneficjentów gromadzi

8 literaturę dla młodych i najmłodszych czytelników stąd w stosunku do całości zbiorów stanowi ona 46,9 %. Tabela 3 Księgozbiory (książki i czasopisma oprawne) 2012 2013 Stan w woluminach 2012 2013 +/- 545 146 539 726-5 420 Na koniec 2013 roku księgozbiór wynosił: 539726 pozycji (w tym: 517001 książek i 22725 czasopism oprawnych). W porównaniu z rokiem ubiegłym liczba woluminów zmniejszyła się o 5420. Tabela 4 Księgozbiory (książki i czasopisma oprawne) w latach 2009 2013 Stan w woluminach 2009 2010 2011 2012 2013 564 910 570 157 560 873 545 146 539 726 Wzrost księgozbioru w latach 2009-2010 to wynik włączenia do sieci rzeszowskich bibliotek placówek w Zwięczycy i Budziwoju. Z kolei w roku 2012 księgozbiór wyraźnie zmalał ze względu na dużą liczbę ubytków. Spadek księgozbioru w roku 2013 był spowodowany systematycznym ubytkowaniem przy znacznie mniejszej niż w latach ubiegłych liczbie nabytków. Tabela 5 Liczba ubytków w księgozbiorach (książek i czasopism oprawnych) w latach 2009-2013 2009 2010 2011 2012 2013 Ubytki 29 960 24 218 29 204 36752 23718 W 2013 roku wycofano z księgozbiorów 23718 pozycji, o 13034 egzemplarzy mniej niż w 2012 r. Selekcja dotyczyła głównie książek o nieaktualnej treści, wieloegzemplarzowych, mało atrakcyjnych czytelniczo, zniszczonych, a także zagubionych przez czytelników.

9 Tabela 6 Liczba wpływów księgozbioru (książek i czasopism oprawnych) w latach 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Wpływy 25 298 29 465 19920 21025 18596 W 2013 roku odnotowano 18596 wpływów (w tym 17875 książek i 721 czasopism oprawnych). W porównaniu z rokiem 2012 nastąpił spadek o 2429 jednostek inwentarzowych. Jest to najniższy poziom wpływu księgozbioru w stosunku do lat 2009-2012. Znaczny wzrost wpływów księgozbioru w latach 2009 i 2010 był spowodowany rozszerzeniem granic miasta i przejęciem przez WiMBP w Rzeszowie zbiorów z bibliotek w Zwięczycy (2009 r.) oraz w Budziwoju (2010 r.). Na wpływy składają się zarówno książki z zakupu jak również książki otrzymane w darze od czytelników, przyjęte w zamian za pozycje zagubione oraz książki przeinwentaryzowane. Tabela 7 Zakup książek w 2013 roku --------------------------------------------------------------------- Agendy Zakup średnia Kwota wydana wolum. cena ks. na książki --------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 1 035 35.77 37 026.23 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 48 38.03 1 825.51 3. OD. DZIECI I MŁ. 609 17.93 10 916.76 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 1 075 24.62 26 468.18 5. FILIA NR 1 644 19.85 12 785.60 6. FILIA NR 2 589 19.81 11 668.86 7. FILIA NR 3 834 20.81 17 353.98 8. FILIA NR 4 1 058 21.15 22 378.12 9. FILIA NR 5 611 19.27 11 775.19 10. FILIA NR 6 1 126 21.26 23 937.65 11. FILIA NR 7 795 20.05 15 939.47 12. FILIA NR 8 614 19.82 12 171.46 13. FILIA NR 9 578 19.37 11 197.38 14. FILIA NR 10 892 20.35 18 154.30 15. FILIA NR 11 284 17.87 5 073.82 16. FILIA NR 12 312 18.12 5 654.49 17. FILIA NR 15 458 19.51 8 936.17 18. FILIA NR 16 685 19.68 13 481.03 19. FILIA NR 17 491 19.22 9 435.82 20. FILIA NR 18 540 20.11 10 858.47 21. FILIA NR 20 661 20.37 13 466.67 ---------------------------------------------------------------------

10 RAZEM 13 939 21.56 300 505.16 --------------------------------------------------------------------- Tabela 8 Zakup książek w latach 2009 2013 Liczba Wartość 2009 12 427 318 220,87 2010 13 012 334 219,79 2011 15 576 392 101,27 2012 17 644 408 152,39 2013 13 939 300 505,16 Wykres 1 Liczba zakupionych książek w latach 2009 2013 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 17 644 15 576 13 939 12 427 13 012 Liczba zakupionych książek 2009 2010 2011 2012 2013 W latach 2009 2010 utrzymywał się niski poziom zakupu książek. Od 2010 roku nastąpiła niewielka poprawa, która utrzymała się również w kolejnych latach. W 2013 roku zakupiono o 3705 książek mniej niż w roku 2012 za kwotę niższą o 107 647,23 zł. Zakup na stosunkowo niższym poziomie, zrealizowano, dzięki celowej dotacji budżetu państwa ze środków przekazanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

11 Dotacja z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2009-2013 2009 63 423,00 2010 75 187,00 2011 111 061,00 2012 110 051,00 2013 108 870,00 W 2013 roku na zakup 1 książki wydatkowano o 1,58 zł mniej niż w roku poprzednim, zmalała średnia cena zakupionej książki (2012 23,13 zł; 2013 21,55 zł). Tabela 9 Wskaźnik zakupu w latach 2009 2013 Wskaźnik zakupu Książek 2009 2010 2011 2012 2013* 7,2 7,2 8,6 9,8 7,6 Analizując tabelę wskaźnika zakupu obserwujemy powolny jego wzrost w latach 2011-2012. Niestety, w roku 2013 liczba zakupionych pozycji w przeliczeniu na 100 mieszkańców znowu zmalała do poziomu z lat 2009 i 2010. * przy obliczaniu wskaźnika zakupu wzięto pod uwagę liczbę mieszkańców stan na 30.06.2012 roku zgodnie z wykazem Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego. W roku 2013 podobnie jak w ubiegłym, nie uzupełniano zbioru czasopism oprawnych poprzez zakup antykwaryczny, ponieważ nie znaleziono na tym rynku pozycji odpowiednich, zgodnych z profilem gromadzenia. Uzupełnienia realizowano poprzez dodatkowe zamówienia w ramach prenumeraty. Tabela 10 Liczba i wartość prenumeraty czasopism Liczba 2012 Liczba 2013 +/- Wartość 2012 Wartość 2013 Prenumerata 450 438-12 65294,46 70680,87 5386,41 +/-

12 W roku 2013 wzrosła kwota wydana na prenumeratę czasopism o 5386,41 zł mimo mniejszej w porównaniu z rokiem ubiegłym liczby tytułów. Wzrost nakładów był spowodowany wyższą ceną prasy oraz dodatkową liczbą zamówień w ramach uzupełnień brakujących numerów już gromadzonych tytułów. Zbiory specjalne Tabela 11 Liczba zbiorów specjalnych Placówka Stan na 31.XII.2012 Wpływy Ubytki Stan na 31.XII.2013 Centrala 11113 268 124 11257 211 172 44 339 Wypożyczalnia 21385 380 2513 19252 Muzyczna Wypożyczalnia 1268 217 0 1485 Główna Filie 2832 1102 15 3919 RAZEM 36809 2139 2696 36252 Tabela 12 Liczba wpływów zbiorów specjalnych z zakupu Placówka 2012 2013 +/ - Centrala 27 19-8 23 92 + 69 Wypożyczalnia 272 350 + 78 Muzyczna Wypożyczalnia 86 131 + 45 Główna Filie 792 883 + 91 RAZEM 1200 1475 + 275

13 Tabela 13 Wartość zakupu zbiorów specjalnych Biblioteka 2012 2013 +/- Centrala 2915,00 1986,81-928,19 722,12 1485,62 + 763,50 Wypożyczalnia 8034,93 10651,79 + 2616,86 Muzyczna Wypożyczalnia 2640,02 2805,65 + 165,63 Główna Filie 22554,86 16913,71-5641,15 RAZEM 36866,93 33843,58-3023,35 W roku 2013 nastąpił wzrost zakupu zbiorów specjalnych w stosunku do roku ubiegłego. Niewielki spadek zanotowała tylko Centrala. Oddziały i filie miejskie od 2009 roku, wciąż powiększają swoje zbiory, systematycznie gromadzą filmy i książki mówione. Tabela 14 Stan zbiorów specjalnych na koniec 2013 (podział na rodzaje zbiorów) Rodzaj zbiorów Liczba CD dokumenty elektroniczne 511 CD książka mówiona 3217 CD płyty 1740 Dyskietki 37 Dokumenty Życia Społecznego 7276 Filmy 3305 Grafika 253 Kartografia 2208 Kasety video 1 Książka mówiona - taśmy 4022 Mikrofilmy 462 Normy 239 Nuty 2200

14 Plastyka 73 Płyty analogowe 8788 Przeźrocza 291 Rękopisy 170 Starodruki 434 Taśmy 1025 Razem 36252 W 2013 roku oddziały i filie kontynuowały wprowadzanie rekordów bibliograficznych zawierających opisy gromadzonych zbiorów. Zbiory opracowane komputerowo, jako procent ogólnej liczby zbiorów w poszczególnych placówkach na 31.XII. 2013 roku: Filia nr 1 100 % Filia nr 2 100 % Filia nr 3 100 % Filia nr 4 100 % Filia nr 5 52 % Filia nr 6 100 % Filia nr 7 100 % Filia nr 8 100 % Filia nr 9 100 % Filia nr 10 100 % Filia nr 11 49 % Filia nr 12 24 % Filia nr 15 77 % Filia nr 16 100 % Filia nr 17 100 % Filia nr 18 100 % Filia nr 20 100 % 100 % Wypożyczalnia Muzyczna 25 % Wypożyczalnia Główna 100 %

15 III. CZYTELNICY I WYPOŻYCZENIA Tabela 15 Czytelnicy w latach 2012 2013 Agendy Czytelnicy ---------------------------------------- 2012 2013 + - ---------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 560 592 32 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 532 2 526-6 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 8 104 6 911-1 193 5. FILIA NR 1 2 074 2 295 221 6. FILIA NR 2 2 302 2 764 462 7. FILIA NR 3 2 291 2 412 121 8. FILIA NR 4 3 227 3 433 206 9. FILIA NR 5 342 335-7 10. FILIA NR 6 3 895 4 146 251 11. FILIA NR 7 1 304 1 322 18 12. FILIA NR 8 1 831 1 910 79 13. FILIA NR 9 1 839 2 968 1 129 14. FILIA NR 10 2 858 3 240 382 15. FILIA NR 11 288 285-3 16. FILIA NR 12 285 280-5 17. FILIA NR 15 1 424 1 490 66 18. FILIA NR 16 2 021 2 330 309 19. FILIA NR 17 730 693-37 20. FILIA NR 18 404 486 82 21. FILIA NR 20 904 1 492 588 ----------------------------------------------------------------- RAZEM 39 215 41 910 3 946-1 251 -----------------------------------------------------------------

Filia nr 1 Filia nr 2 Filia nr 3 Filia nr 4 Filia nr 5 Filia nr 6 Filia nr 7 Filia nr 8 Filia nr 9 Filia nr 10 Filia nr 11 Filia nr 12 Filia nr 15 Filia nr 16 Filia nr 17 Filia nr 18 Filia nr 20 Wyp. Muz. Oddz. dla Dz. i Mł. Wyp. Gł. 16 Wykres 2 Czytelnicy na koniec 2013 roku (filie wg numerów i oddziały) 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 2013 1 000 0 Wykres 3 Czytelnicy w latach 2012-2013 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 2012 2013

17 Tabela 16 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2013 roku WZROST LUB SPADEK LICZBY CZYTELNIKÓW --------------------------------- 1. FILIA NR 9 1129 2. FILIA NR 20 588 3. FILIA NR 2 462 4. FILIA NR 10 382 5. FILIA NR 16 309 6. FILIA NR 6 251 7. FILIA NR 1 221 8. FILIA NR 4 206 9. FILIA NR 3 121 10. FILIA NR 18 82 11. FILIA NR 8 79 12. FILIA NR 15 66 13. WYPOŻ. MUZYCZNA 32 14. FILIA NR 7 18 15. CENTRALA 0 16. FILIA NR 11-3 17. FILIA NR 12-5 18. OD. DZIECI I MŁ. -6 19. FILIA NR 5-7 20. FILIA NR 17-37 21. WYPOŻ. GŁÓWNA -1193 --------------------------------- RAZEM 2695 ---------------------------------

18 Wykres 4 Wzrost lub spadek liczby czytelników w 2013 roku WYPOŻ. GŁÓWNA FILIA NR 17 FILIA NR 5 OD. DZIECI I MŁ. FILIA NR 12 FILIA NR 11 CENTRALA FILIA NR 7 WYPOŻ. MUZYCZNA FILIA NR 15 FILIA NR 8 FILIA NR 18 FILIA NR 3 FILIA NR 4 FILIA NR 1 FILIA NR 6 FILIA NR 16 FILIA NR 10 FILIA NR 2 FILIA NR 20 FILIA NR 9-1500 -1000-500 0 500 1000 1500 Tabela 17 Liczba czytelników w latach 2009 2013 Liczba czytelników 2009 2010 2011 2012 2012 39397 38931 38956 39215 41910

19 Wykres 5 Liczba czytelników w latach 2009 2013 42500 42000 41 910 41500 41000 40500 40000 39500 39000 39397 38931 38956 39215 38500 38000 37500 37000 2009 2010 2011 2012 2013 W latach 2009 2012 liczba zarejestrowanych czytelników jest w miarę stabilna. Zauważalny wzrost nastąpił w 2013 roku. Największą liczbę czytelników zarejestrowała Wypożyczalnia Główna (ok. 7 tysięcy), Filia nr 6, Filia nr 4, Filia nr 10 i Filia nr 9. Większość placówek zanotowała wzrost liczby użytkowników. W czołówce znalazły się Oddział dla Dzieci oraz filie: 2, 3, 16. Znaczący spadek zanotowała Wypożyczalna Główna. To efekt zamknięcia placówki na ok. 4 miesiące w związku z przejściem biblioteki z systemu magazynowego do wolnego dostępu do półek oraz wdrażania systemu RFID.

20 Tabela 18 - cz. 1 Struktura czytelników w roku 2013 wg wieku -------------------------------------------------------------------------------------------- Agendy C z y t e l n i c y -------------------------------------------------------------------- Ogółem do 6-12 13-15 16-19 20-24 25-44 45-60 pow. 5 lat lat lat lat lata lata lat 60 lat -------------------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 592 9 60 91 227 124 81 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 526 58 525 325 530 302 530 206 50 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 6 911 1 13 39 531 2 250 2 859 781 437 5. FILIA NR 1 2 295 30 580 151 156 144 608 297 329 6. FILIA NR 2 2 764 28 300 199 394 398 737 478 230 7. FILIA NR 3 2 412 21 248 155 232 300 783 430 243 8. FILIA NR 4 3 433 31 238 185 299 373 1 296 557 454 9. FILIA NR 5 335 22 77 33 36 17 85 41 24 10. FILIA NR 6 4 146 34 958 241 340 527 1 092 548 406 11. FILIA NR 7 1 322 19 295 102 73 66 438 192 137 12. FILIA NR 8 1 910 9 95 100 161 260 723 340 222 13. FILIA NR 9 2 968 3 322 128 226 227 805 658 599 14. FILIA NR 10 3 240 53 533 181 280 370 935 504 384 15. FILIA NR 11 285 11 67 22 17 17 83 39 29 16. FILIA NR 12 280 80 45 43 53 30 10 19 17. FILIA NR 15 1 490 17 54 45 92 914 308 60 18. FILIA NR 16 2 330 8 168 119 246 408 721 373 287 19. FILIA NR 17 693 7 194 77 75 39 151 92 58 20. FILIA NR 18 486 2 35 28 23 86 161 98 53 21. FILIA NR 20 1 492 3 126 113 128 118 505 314 185 -------------------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 41 910 340 4 871 2 306 3 895 6 138 13 683 6 390 4 287 -------------------------------------------------------------------------------------------- Tabela 18 - cz. 2 Struktura czytelników w roku 2013 wg wieku, jako procent -------------------------------------------------------------------------------------- Agendy C z y t e l n i c y - % do ogółu ---------------------------------------------------------------- do 6-12 13-15 16-19 20-24 25-44 45-60 pow. 5 lat lat lat lat lata lata lat 60 lat -------------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1.5 10.1 15.4 38.3 20.9 13.7 3. OD. DZIECI I MŁ. 2.3 20.8 12.9 21.0 12.0 21.0 8.2 2.0 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 0.0 0.2 0.6 7.7 32.6 41.4 11.3 6.3 5. FILIA NR 1 1.3 25.3 6.6 6.8 6.3 26.5 12.9 14.3 6. FILIA NR 2 1.0 10.9 7.2 14.3 14.4 26.7 17.3 8.3 7. FILIA NR 3 0.9 10.3 6.4 9.6 12.4 32.5 17.8 10.1 8. FILIA NR 4 0.9 6.9 5.4 8.7 10.9 37.8 16.2 13.2 9. FILIA NR 5 6.6 23.0 9.9 10.7 5.1 25.4 12.2 7.2 10. FILIA NR 6 0.8 23.1 5.8 8.2 12.7 26.3 13.2 9.8 11. FILIA NR 7 1.4 22.3 7.7 5.5 5.0 33.1 14.5 10.4 12. FILIA NR 8 0.5 5.0 5.2 8.4 13.6 37.9 17.8 11.6 13. FILIA NR 9 0.1 10.8 4.3 7.6 7.6 27.1 22.2 20.2 14. FILIA NR 10 1.6 16.5 5.6 8.6 11.4 28.9 15.6 11.9 15. FILIA NR 11 3.9 23.5 7.7 6.0 6.0 29.1 13.7 10.2 16. FILIA NR 12 28.6 16.1 15.4 18.9 10.7 3.6 6.8 17. FILIA NR 15 1.1 3.6 3.0 6.2 61.3 20.7 4.0 18. FILIA NR 16 0.3 7.2 5.1 10.6 17.5 30.9 16.0 12.3 19. FILIA NR 17 1.0 28.0 11.1 10.8 5.6 21.8 13.3 8.4 20. FILIA NR 18 0.4 7.2 5.8 4.7 17.7 33.1 20.2 10.9 21. FILIA NR 20 0.2 8.4 7.6 8.6 7.9 33.8 21.0 12.4 -------------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 0.9 11.6 5.5 9.3 14.6 32.6 15.2 10.2 --------------------------------------------------------------------------------------

21 Analizując strukturę użytkowników według wieku widać, że najwięcej, bo 32,6 % stanowią czytelnicy w przedziale wiekowym 25 44 lata (w roku 2009 29,0 %, w roku 2010 30,2 %, w roku 2011 30,6 %, w roku 2012 31 %). Kolejne liczne grupy tworzą czytelnicy w wieku 45 60 lat (15,2 %), użytkownicy w wieku 20 24 lata (14,6 %) oraz seniorzy pow. 60 lat 10,2 %. Z roku na rok maleje grono użytkowników do 5 lat zaledwie 0,9 %, w wieku 13 15 lat 5,5 % i w wieku 16 19 lat 9,3 %. Na podobnym poziomie jak w ubiegłym roku kształtuje się czytelnictwo wśród dzieci w wieku 6 12 lat (11,6 %). Zmieniła się struktura wg wieku zliczając osoby do 15 roku życia odsetek ten wynosi w roku sprawozdawczym 18 % (w roku 2009-19,9 %, w roku 2010 18,8 %, w 2011 roku wynosił 19 %, w roku 2012 wynosił 18,9 %). Zauważalna jest w tym przedziale, stała tendencja spadkowa, podobnie jak wśród młodzieży między 16 a 19 rokiem życia. Wzrósł natomiast procentowy udział czytelników w wieku od 25 do pow. 60 lat. Powodem jest powolne, lecz systematyczne starzenie się społeczeństwa oraz bardzo niski (jeden z najniższych na świecie) przyrost naturalny. Uzasadnionym zatem, wydaje się fakt poszukiwania atrakcyjniejszych form aktywności bibliotecznej, koncentrującej się na pozyskiwaniu czytelników wśród dzieci i młodzieży. Z myślą o tych obecnych i potencjalnych użytkownikach stale modyfikuje się ofertę dostosowując ją do różnorodnych potrzeb. Biblioteki dążą do tego, aby stać się nowoczesnymi centrami informacji oraz edukacji interdyscyplinarnej i multimedialnej. Starają się być otwarte na nowe wyzwania i przyjazne dla środowiska, dla którego pracują. Struktura czytelników w poszczególnych placówkach związana jest z profilem biblioteki i potrzebami środowiska. W związku z tym w Oddziale dla Dzieci liczba użytkowników do lat 15 jest największa (36 %). Ze zbiorów Wypożyczalni Głównej korzystają głównie osoby w wieku 25 44 lata (41,4 %) i 20 24 lata, w tym studenci (32,6 %).

22 Tabela 19 cz.1 Struktura czytelników w roku 2013 według zajęcia ------------------------------------------------------------------------------------------------------ Agendy C z y t e l n i c y ------------------------------------------------------------------------------ Ogółem P R U S M I Nz ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 592 8 2 249 102 74 28 129 3. OD. DZIECI I MŁ. 2 526 51 439 176 1 581 83 196 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 6 911 330 3 1 877 2 256 798 136 1 511 5. FILIA NR 1 2 295 94 1 499 111 947 86 557 6. FILIA NR 2 2 764 133 4 654 231 1 081 82 579 7. FILIA NR 3 2 412 123 694 224 728 76 567 8. FILIA NR 4 3 433 186 2 992 257 875 83 1 038 9. FILIA NR 5 335 25 6 55 8 166 4 71 10. FILIA NR 6 4 146 164 2 952 382 1 755 143 748 11. FILIA NR 7 1 322 61 392 44 488 47 290 12. FILIA NR 8 1 910 111 2 485 185 470 40 617 13. FILIA NR 9 2 968 75 913 189 699 73 1 019 14. FILIA NR 10 3 240 179 2 736 269 1 141 86 827 15. FILIA NR 11 285 23 8 34 9 114 18 79 16. FILIA NR 12 280 27 66 10 129 10 38 17. FILIA NR 15 1 490 118 20 993 73 104 2 180 18. FILIA NR 16 2 330 149 2 594 355 611 62 557 19. FILIA NR 17 693 28 1 139 22 361 20 122 20. FILIA NR 18 486 25 140 95 107 19 100 21. FILIA NR 20 1 492 24 1 508 101 381 44 433 ------------------------------------------------------------------------------------------------------ RAZEM 41 910 1 934 56 11 411 5 099 12 610 1 142 9 658 ------------------------------------------------------------------------------------------------------ Tabela 19 cz.2 Struktura czytelników w roku 2013 według zajęcia ------------------------------------------------------------------------------ Agendy C z y t e l n i c y - % do ogółu ------------------------------------------------------ P R U S M I Nz ------------------------------------------------------------------------------ 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1.4 0.3 42.1 17.2 12.5 4.7 21.8 3. OD. DZIECI I MŁ. 2.0 17.4 7.0 62.6 3.3 7.8 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 4.8 0.0 27.2 32.6 11.5 2.0 21.9 5. FILIA NR 1 4.1 0.0 21.7 4.8 41.3 3.7 24.3 6. FILIA NR 2 4.8 0.1 23.7 8.4 39.1 3.0 20.9 7. FILIA NR 3 5.1 28.8 9.3 30.2 3.2 23.5 8. FILIA NR 4 5.4 0.1 28.9 7.5 25.5 2.4 30.2 9. FILIA NR 5 7.5 1.8 16.4 2.4 49.6 1.2 21.2 10. FILIA NR 6 4.0 0.0 23.0 9.2 42.3 3.4 18.0 11. FILIA NR 7 4.6 29.7 3.3 36.9 3.6 21.9 12. FILIA NR 8 5.8 0.1 25.4 9.7 24.6 2.1 32.3 13. FILIA NR 9 2.5 30.8 6.4 23.6 2.5 34.3 14. FILIA NR 10 5.5 0.1 22.7 8.3 35.2 2.7 25.5 15. FILIA NR 11 8.1 2.8 11.9 3.2 40.0 6.3 27.7 16. FILIA NR 12 9.6 23.6 3.6 46.1 3.6 13.6 17. FILIA NR 15 7.9 1.3 66.6 4.9 7.0 0.1 12.1 18. FILIA NR 16 6.4 0.1 25.5 15.2 26.2 2.7 23.9 19. FILIA NR 17 4.0 0.1 20.1 3.2 52.1 2.9 17.6 20. FILIA NR 18 5.1 28.8 19.5 22.0 3.9 20.6 21. FILIA NR 20 1.6 0.1 34.0 6.8 25.5 2.9 29.0 ------------------------------------------------------------------------------ RAZEM 4.7 0.1 27.2 12.2 30.1 2.7 23.0 ------------------------------------------------------------------------------

23 P robotnicy R rolnicy U pracownicy umysłowi M młodzież ucząca się w szkołach podstawowych, gimnazjach, średnich i pomaturalnych S studenci I inni zatrudnieni Nz pozostali (w tym emeryci, renciści, bezrobotni) Badając strukturę czytelników według zajęcia stwierdzamy, że ze zbiorów bibliotek publicznych korzystają głównie dzieci i młodzież ucząca się (M) 30,1 %. Niestety w tej grupie notujemy systematyczny spadek czytelnictwa: 2009 rok 34,6 %, rok 2010 32,3 %, rok 2011 31,9, rok 2012 31 %. Jest on bardzo niepokojący, a przyczyną mogą być zmiany demograficzne polskiego społeczeństwa, łatwy dostęp do Internetu i alternatywnych źródeł informacji i rozrywki. W 2013 roku spadło również czytelnictwo wśród studentów, mimo iż od kilku lat utrzymywało się na niemal niezmienionym poziomie (rok 2009-14,6 %; rok 2010 14,7 %; rok 2011 14,4 %; rok 2012 13,8 %, rok 2013 12,2 %). Zapewne na zmianę wpłynęło kilkumiesięczne zamknięcie Wypożyczalni Głównej oraz coraz szerszy dostęp do ibuków. Wzrost następuje w grupie pracowników umysłowych (U): (2009 rok 24,8 %; 2010 rok - 25,0 %; 2011 rok - 25,8 %; 2012 rok 26,5 %; rok 2013 27,2 %), oraz wśród osób bez zatrudnienia (Nz): (2009 rok 19,6 %; rok 2010 21,2 %; 2011 rok 21,1 %; 2012 rok 21,6 %; 2013 rok 23 %). Tabela 20 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2009 2013 Czyt./100 mieszkań.* 2009 2010 2011 2012 2013 22,8 21,7 21,7 21,7 22,9 * Liczba mieszkańców stan na 30.06.2012 roku zgodnie z wykazem Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Rzeszowie

24 Wykres 6 Społeczny zasięg czytelnictwa w latach 2009-2013 23 22,8 22,6 22,4 22,2 22 21,8 21,6 21,4 21,2 21 22,8 22,9 21,7 21,7 21,7 2009 2010 2011 2012 2013 Społeczny zasięg czytelnictwa, czyli liczba czytelników na 100 mieszkańców utrzymująca się od trzech lat na takim samym poziomie wrócił w 2013 roku do poziomu z 2009 roku i osiągnął wartość 22,9. Spadek w roku 2010 mógł być spowodowany rozszerzeniem granic miasta, a przez to zwiększeniem liczby ludności.

25 Tabela 21 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2012 2013 ------------------------------------------------------------- Agendy Wypożyczenia ------------------------------------- 2012 2013 + - ------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 289 1 899 610 3. OD. DZIECI I MŁ. 28 605 33 569 4 964 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 89 441 94 476 5 035 5. FILIA NR 1 47 265 54 204 6 939 6. FILIA NR 2 43 899 52 012 8 113 7. FILIA NR 3 45 622 51 314 5 692 8. FILIA NR 4 69 655 79 203 9 548 9. FILIA NR 5 6 228 7 242 1 014 10. FILIA NR 6 72 795 82 890 10 095 11. FILIA NR 7 36 298 33 637-2 661 12. FILIA NR 8 28 672 34 071 5 399 13. FILIA NR 9 61 607 49 627-11 980 14. FILIA NR 10 57 140 67 021 9 881 15. FILIA NR 11 7 338 7 518 180 16. FILIA NR 12 8 434 7 856-578 17. FILIA NR 15 26 004 27 992 1 988 18. FILIA NR 16 36 321 41 591 5 270 19. FILIA NR 17 17 428 15 464-1 964 20. FILIA NR 18 9 765 13 216 3 451 21. FILIA NR 20 26 059 24 301-1 758 -------------------------------------------------------------- RAZEM 719 865 779 103 78 179-18 941 -------------------------------------------------------------- Wykres 7 Wypożyczenia księgozbiorów w 2013 roku 100 000 90 000 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 2013

26 Tabela 22 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów w 2013 roku --------------------------------- WZROST LUB SPADEK LICZBY WYPOŻYCZEŃ --------------------------------- 1. FILIA NR 6 10095 2. FILIA NR 10 9881 3. FILIA NR 4 9548 4. FILIA NR 2 8113 5. FILIA NR 1 6939 6. FILIA NR 3 5692 7. FILIA NR 8 5399 8. FILIA NR 16 5270 9. WYPOŻ. GŁÓWNA 5035 10. OD. DZIECI I MŁ. 4964 11. FILIA NR 18 3451 12. FILIA NR 15 1988 13. FILIA NR 5 1014 14. WYPOŻ. MUZYCZNA 610 15. FILIA NR 11 180 16. CENTRALA 0 17. FILIA NR 12-578 18. FILIA NR 20-1758 19. FILIA NR 17-1964 20. FILIA NR 7-2661 21. FILIA NR 9-11980 --------------------------------- RAZEM 59238 ---------------------------------

27 Wykres 8 Wzrost lub spadek liczby wypożyczeń księgozbiorów 2013 rok FILIA NR 9 FILIA NR 7 FILIA NR 17 FILIA NR 20 FILIA NR 12 CENTRALA FILIA NR 11 WYPOŻ. MUZYCZNA FILIA NR 5 FILIA NR 15 FILIA NR 18 OD. DZIECI I MŁ. WYPOŻ. GŁÓWNA FILIA NR 16 FILIA NR 8 FILIA NR 3 FILIA NR 1 FILIA NR 2 FILIA NR 4 FILIA NR 10 FILIA NR 6-15000 -10000-5000 0 5000 10000 15000

28 Tabela 23 Struktura wypożyczeń księgozbiorów w 2013 roku ------------------------------------------------------------------------------- Agendy W y p o ż y c z e n i a ------------------------------------------------------- Ogółem dz. dor. inna % do ogółu ---------------- dz. dor. inna ------------------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 899 1 899 100.0 3. OD. DZIECI I MŁ. 33 569 18 556 9 847 5 166 55.3 29.3 15.4 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 94 476 578 49 943 43 955 0.6 52.9 46.5 5. FILIA NR 1 54 204 13 241 35 553 5 410 24.4 65.6 10.0 6. FILIA NR 2 52 012 8 800 36 366 6 846 16.9 69.9 13.2 7. FILIA NR 3 51 314 9 393 34 985 6 936 18.3 68.2 13.5 8. FILIA NR 4 79 203 15 270 50 116 13 817 19.3 63.3 17.4 9. FILIA NR 5 7 242 2 441 3 705 1 096 33.7 51.2 15.1 10. FILIA NR 6 82 890 16 671 52 639 13 580 20.1 63.5 16.4 11. FILIA NR 7 33 637 7 675 21 840 4 122 22.8 64.9 12.3 12. FILIA NR 8 34 071 4 625 24 715 4 731 13.6 72.5 13.9 13. FILIA NR 9 49 627 6 285 36 790 6 552 12.7 74.1 13.2 14. FILIA NR 10 67 021 14 761 42 043 10 217 22.0 62.7 15.2 15. FILIA NR 11 7 518 2 660 4 177 681 35.4 55.6 9.1 16. FILIA NR 12 7 856 2 606 4 798 452 33.2 61.1 5.8 17. FILIA NR 15 27 992 6 391 17 434 4 167 22.8 62.3 14.9 18. FILIA NR 16 41 591 8 171 27 787 5 633 19.6 66.8 13.5 19. FILIA NR 17 15 464 3 854 9 603 2 007 24.9 62.1 13.0 20. FILIA NR 18 13 216 2 451 9 459 1 306 18.5 71.6 9.9 21. FILIA NR 20 24 301 5 855 16 585 1 861 24.1 68.2 7.7 ------------------------------------------------------------------------------- RAZEM 779 103 150 284 488 385 140 434 19.3 62.7 18.0 ------------------------------------------------------------------------------- Tabela 24 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2009 2013 Wypożyczenia książek 2009 2010 2011 2012 2013 666203 700538 725218 719865 779103

29 Wykres 10 Wypożyczenia księgozbiorów w latach 2009 2013 2013 2012 2011 2010 2009 779 103 719865 725218 700538 666203 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 900000 Tabela 25 Wypożyczenia zbiorów na zewnątrz w latach 2012 2013 Rodzaj zbiorów 2012 2013 + / - Książki 719865 779103 + 59238 Czasopisma nieoprawne 7373 7075-298 Zbiory specjalne 38601 51718 + 13117 Razem 765839 837896 + 72057 Tabela 26 Wypożyczenia zbiorów w latach 2009 2013 Wypożyczenia książek, czasopism i zb. specjalnych 2009 2010 2011 2012 2013 682322 727322 767967 765839 837896

30 Wykres 11 Wypożyczenia zbiorów w latach 2009 2013 900000 800000 682322 727322 767967 765839 837896 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 2009 2010 2011 2012 2013 Rok 2013 przyniósł wzrosty zarówno w liczbie wypożyczeń księgozbiorów jak i zbiorów specjalnych. Niewielki spadek nastąpił tylko w wypożyczeniach czasopism nieoprawnych. Największy wzrost osiągnęły Filie nr: 6, 10, 4 i 2. Największy spadek zanotowały Filie nr: 9, 7, 17 i 20. Wypożyczalnia Główna, która ma największą liczbę wypożyczeń również uzyskała wzrost pomimo jej zamknięcia na czas zmiany układu księgozbioru i wprowadzenia systemu RFID. Należy nadmienić, że w większości placówek m. in. z powodu wyłączonej z pracy głównej wypożyczalni można zaobserwować zwiększenie liczby wypożyczeń. Struktura wypożyczeń w ostatnich dwóch latach nie zmieniła się. Zapotrzebowanie na literaturę popularnonaukową utrzymuje się na podobnym poziomie (2012 rok 17,2 %, 2013 rok 18 %). Podobnie kształtuje się procent wypożyczeń literatury pięknej (2012 rok 63,0 %, 2013 rok 62,7 %) oraz książek dziecięcych (2012 rok 19,7 %, 2013 rok 19,3 %). W Wypożyczalni Głównej, w związku z profilem gromadzenia i określonymi potrzebami czytelniczymi, 46,5 % wypożyczeń stanowiła literatura popularnonaukowa (spadek w porównaniu z rokiem 2012 o 0,4 punktu procentowego).

31 Tabela 27 Wypożyczenia na 1 wolumin w roku 2013 ------------------------------ WYPOŻYCZENIA NA 1 WOLUMIN ------------------------------ 1. FILIA NR 16 2.8 2. FILIA NR 4 2.8 3. FILIA NR 6 2.7 4. FILIA NR 9 2.5 5. FILIA NR 1 2.5 6. FILIA NR 10 2.3 7. FILIA NR 3 2.3 8. FILIA NR 20 2.2 9. FILIA NR 15 2.0 10. FILIA NR 2 2.0 11. FILIA NR 7 1.8 12. WYPOŻ. GŁÓWNA 1.6 13. FILIA NR 8 1.5 14. OD. DZIECI I MŁ. 1.4 15. FILIA NR 17 1.3 16. FILIA NR 18 1.2 17. FILIA NR 12 0.9 18. FILIA NR 5 0.8 19. WYPOŻ. MUZYCZNA 0.8 20. FILIA NR 11 0.7 21. CENTRALA ------------------------------ RAZEM 1.4 ------------------------------

32 Tabela 28 Wypożyczenia księgozbiorów na 1 czytelnika w roku 2013 ------------------------------ LICZBA WYPOŻYCZEŃ ROCZNIE NA 1 CZYTELNIKA ------------------------------ 1. FILIA NR 12 28.1 2. FILIA NR 18 27.2 3. FILIA NR 11 26.4 4. FILIA NR 7 25.4 5. FILIA NR 1 23.6 6. FILIA NR 4 23.1 7. FILIA NR 17 22.3 8. FILIA NR 5 21.6 9. FILIA NR 3 21.3 10. FILIA NR 10 20.7 11. FILIA NR 6 20.0 12. FILIA NR 15 18.8 13. FILIA NR 2 18.8 14. FILIA NR 16 17.9 15. FILIA NR 8 17.8 16. FILIA NR 9 16.7 17. FILIA NR 20 16.3 18. WYPOŻ. GŁÓWNA 13.7 19. OD. DZIECI I MŁ. 13.3 20. WYPOŻ. MUZYCZNA 3.2 21. CENTRALA ------------------------------ RAZEM 18.6 ------------------------------ Największą aktywność księgozbioru wykazały Filie nr: 16, 4, 6. Najmniejszą Filie nr: 11 i 5. W Wypożyczalni Muzycznej użytkownicy korzystają głównie ze zbiorów specjalnych, stąd niewysoki wskaźnik wypożyczeń księgozbioru na poziomie 0,8. Wypożyczalnia Główna i w związku ze specyfiką zbiorów i charakterystyczną grupą użytkowników także wykazały mniejszą aktywność księgozbiorów. Udostępniane są tam przede wszystkim książki popularnonaukowe i lektury. Wpływa to mniejszą rotację gromadzonych zasobów. Biorąc pod uwagę wypożyczenia na 1 czytelnika, to zdecydowanie najwięcej książek czytali użytkownicy w Filii nr 12, Filii nr 18 oraz w Filii nr 11.

33 Tabela 29 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Wyp/czyt. 16,9 18,0 18,6 18,4 18,6 Wykres 12 Wypożyczenia na 1 czytelnika w latach 2009 2013 19 18,5 18 18 18,6 18,4 18,6 17,5 17 16,5 16 16,9 2009 2010 2011 2012 2013 Dane statystyczne pokazują zauważalny, systematyczny wzrost intensywności korzystania ze zbiorów od 2009 r. Aktywność czytelnicza wzrosła w 2010 roku o 1,1 wypożyczenia rocznie na jednego czytelnika. W roku 2011 wskaźnik wynosił już 18,6, a więc o 0,6 więcej niż w roku ubiegłym. W roku 2012 nieznacznie spadł do poziomu 18,4, zaś w roku sprawozdawczym znowu wzrósł do poziomu 18,6 (różnica w stosunku do 2012 roku na poziomie + 0,2). IV. CZYTELNIE W ciągu ostatnich pięciu lat liczba miejsc w czytelniach i kącikach czytelnianych systematycznie zwiększała się. Od 2009 roku przybyło ich 10. Stwarza to osobom korzystającym z księgozbiorów podręcznych, czasopism, materiałów informacyjnych większy komfort pracy, nauki a nawet relaksu. Zmiany w czytelniach związane były z korzystniejszymi aranżacyjnymi wnętrz bibliotecznych po remontach. Na przestrzeni ostatnich lat czytelnie dysponujące tradycyjnymi źródłami informacji wzbogaciły się o sprzęt

34 komputerowy, co umożliwiło rozszerzenie oferty o dostęp do Internetu i zasobów cyfrowych. Liczba miejsc w czytelniach w latach 2009 2013 rok 2009 304 miejsca rok 2010 308 miejsc rok 2011 310 miejsc rok 2012 312 miejsc rok 2013 314 miejsc Liczba stanowisk komputerowych dostępnych dla użytkowników w latach 2009 2013 rok 2009 74 rok 2010 77 rok 2011 82 rok 2012 83 rok 2013 85 Liczba stanowisk komputerowych dla użytkowników z dostępem do Internetu w latach 2009 2013 rok 2009 53 rok 2010 56 rok 2011 63 rok 2012 65 rok 2013 77

260 250 Serie1 335000 330000 270 340000 325000 Serie2 240 320000 315000 230 Udostępnienia na miejscu 35 Wykres 13 Miejsca w czytelniach i udostępnienia w latach 2009 2013 316 180000 314 160000 312 140000 310 120000 308 100000 306 80000 304 60000 302 40000 300 20000 298 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba miejsc w czytelni 0 Tabela 30 Odwiedziny porównawczo w latach 2012 2013 ---------------------------------------------------------------------- Agendy Odwiedziny ---------------------------------------------- 2012 2013 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 21 725 21 782 57 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 476 1 199-277 3. OD. DZIECI I MŁ. 6 281 5 017-1 264 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 5 121 3 714-1 407 5. FILIA NR 1 921 848-73 6. FILIA NR 2 544 355-189 7. FILIA NR 3 2 061 1 584-477 8. FILIA NR 4 6 727 6 572-155 9. FILIA NR 5 760 879 119 10. FILIA NR 6 3 732 3 681-51 11. FILIA NR 7 3 478 2 845-633 12. FILIA NR 8 1 552 1 357-195 13. FILIA NR 9 1 849 1 772-77 14. FILIA NR 10 4 239 2 236-2 003 15. FILIA NR 11 467 409-58 16. FILIA NR 12 406 163-243 17. FILIA NR 15 1 500 1 687 187 18. FILIA NR 16 4 087 3 908-179 19. FILIA NR 17 730 291-439 20. FILIA NR 18 96 94-2 21. FILIA NR 20 117 90-27 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 67 869 60 483 363-7 749

36 ---------------------------------------------------------------------- Tabela 31 Wzrost lub spadek liczby odwiedzin ( 2013 rok) --------------------------------- WZROST LUB SPADEK LICZBY ODWIEDZIN --------------------------------- 1. FILIA NR 15 187 2. FILIA NR 5 119 3. CENTRALA 57 4. FILIA NR 18-2 5. FILIA NR 20-27 6. FILIA NR 6-51 7. FILIA NR 11-58 8. FILIA NR 1-73 9. FILIA NR 9-77 10. FILIA NR 4-155 11. FILIA NR 16-179 12. FILIA NR 2-189 13. FILIA NR 8-195 14. FILIA NR 12-243 15. WYPOŻ. MUZYCZNA -277 16. FILIA NR 17-439 17. FILIA NR 3-477 18. FILIA NR 7-633 19. OD. DZIECI I MŁ. -1264 20. WYPOŻ. GŁÓWNA -1407 21. FILIA NR 10-2003 --------------------------------- RAZEM -7386 --------------------------------- Od 2010 roku w czytelniach rzeszowskich bibliotek następuje systematyczny spadek liczby odwiedzin. Wzrost zanotowała tylko Filia nr 15, Filia nr 5 oraz Centrala (Czytelnia Główna, Czytelnia Czasopism Bieżących, Informatorium, Sekcja Informacji Komputerowej). Spadki są spowodowane brakiem zainteresowania tradycyjnym księgozbiorem informacyjnym i powszechnym korzystaniem z informacji internetowych.

Tabela 32 Udostępnienia na miejscu w roku 2013 Placówka Centrala Informatorium i Sekcja Inf. Komputerowej Czytelnie: Główna Książki i czasopisma oprawne 37 Czasopisma nieoprawne Zbiory specjalne Razem 14188 0 3538 17726 31142 36957 483 68582 i Czas. Bież. Filie i oddziały 21754 27236 5230 54220 Razem 67084 64193 9251 140528 Wykres 14 Struktura udostępnień na miejscu w roku 2013 6% 46% 48% książki i czasopisma oprawne czasopisma zbiory specjalne Struktura udostępnień na miejscu wskazuje, że w roku 2013 w rzeszowskich bibliotekach korzystano głównie z książek i czasopism oprawnych 48 %. Mniejsze zainteresowanie budziły czasopisma nieoprawne 46 %. Od 2009 roku coraz większą popularnością cieszyły się zbiory specjalne, w roku 2012 nastąpił niewielki spadek o 2 punkty procentowe po czym rok

38 2013 znowu przyniósł wzrost (2009 2 %; 2010 5 %; 2011 7 %; 2012 5 %; 2013 6 %). Niższe wyniki dotyczyły centrali (zmniejszone zainteresowanie czasopismami nieoprawnymi) i Wypożyczalnię Główną zamkniętą w roku sprawozdawczym przez ponad jeden kwartał. Tabela 33 Udostępnienia porównawczo 2012 2013 ---------------------------------------------------------------------- Filia Udostępnienia ---------------------------------------------- 2012 2013 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 89 556 86 308-3 248 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 2 910 6 027 3 117 3. OD. DZIECI I MŁ. 10 691 12 272 1 581 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 7 672 5 918-1 754 5. FILIA NR 1 1 425 1 440 15 6. FILIA NR 2 880 563-317 7. FILIA NR 3 1 345 1 625 280 8. FILIA NR 4 6 605 6 204-401 9. FILIA NR 5 1 180 1 050-130 10. FILIA NR 6 7 090 7 123 33 11. FILIA NR 7 3 289 3 590 301 12. FILIA NR 8 1 298 1 776 478 13. FILIA NR 9 984 1 126 142 14. FILIA NR 10 700 491-209 15. FILIA NR 11 1 060 899-161 16. FILIA NR 12 558 287-271 17. FILIA NR 15 1 321 1 482 161 18. FILIA NR 16 2 027 2 034 7 19. FILIA NR 17 226 134-92 20. FILIA NR 18 70 76 6 21. FILIA NR 20 181 103-78 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 141 068 140 528 6 121-6 661 ----------------------------------------------------------------------

39 Wykres 15 Udostępnienia porównawczo (lata 2012 2013) 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2012 2013 2 000 0 Tabela 34 Udostępnienia w latach 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba 169991 164017 158742 141068 140528

40 Wykres 16 Udostępnienia w latach 2009 2013 180000 160000 140000 169991 164017 158742 141068 140528 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2009 2010 2011 2012 2013 W czytelniach, mimo przyrostu miejsc, z roku na rok notuje się spadek odwiedzin i udostępnień. Korzystanie ze zbiorów książkowych, gromadzonych w tych placówkach, zawsze służyło zdobyciu konkretnych informacji. Encyklopedie, leksykony, słowniki, informatory oraz monografie są obecnie wypierane przez niemal powszechnie dostępny Internet, zarówno w bibliotekach jak i domach użytkowników. Na malejące zainteresowanie czytelniami nie pozostaje również bez wpływu standardowe korzystanie z usług kserograficznych. Wzrost odwiedzin zanotowano tylko w Filiach nr: 15, 5, a także w Centrali. Udostępnienia zwiększyły się w między innymi w Wypożyczalni Muzycznej, Oddziale dla Dzieci, Filii nr 8, Filii nr 7. Największy spadek udostępnień nastąpił w Centrali i Wypożyczalni Głównej, przy czym w Centrali odnotowano wzrost odwiedzin. Obniżone wyniki udostępnień w Centrali spowodowane były coraz lepiej opracowaną bazą katalogową pozwalającą użytkownikowi na precyzyjny dobór poszukiwanych materiałów. Spadki w Wypożyczalni Głównej wyniknęły z powodu wielomiesięcznego zamknięcia placówki.

41 Tabela 35 cz.1. Odwiedziny w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP w 2013 roku 2012 2013 + / - Czytelnia Główna Czytelnia Czasopism Bieżących 9599 8891-708 4756 6169 + 1413 Razem 14355 15060 + 705 Tabela 35 cz.2. Udostępnienia w Czytelni Głównej i Czytelni Czasopism Bieżących WiMBP w 2013 roku 2012 2013 +/- Czytelnia Główna Czytelnia Czasopism Bieżących 37625 31599-6026 34055 36983 +2928 Razem 71680 68582-3098 Największe czytelnie WiMBP w Rzeszowie zanotowały na koniec 2013 roku wzrost odwiedzin o 705 i spadek udostępnień o 3098. Widać, że zainteresowanie ofertą czytelń powiększyło się w stosunku do ubiegłego roku, zaś obniżenie się liczby udostępnień spowodowane było prawdopodobnie lepiej opracowanym katalogiem elektronicznym, a co za tym idzie szybszym i skuteczniejszym dotarciem do poszukiwanej pozycji, a także łatwiejszym dostępem do materiałów w postaci elektronicznej oraz do Internetu.

42 Tabela 36 Działalność informacyjna w latach 2012 2013 ---------------------------------------------------------------------- Filia Informacje ---------------------------------------------- 2012 2013 + - ---------------------------------------------------------------------- 1. CENTRALA 6 784 7 331 547 2. WYPOŻ. MUZYCZNA 1 132 1 050-82 3. OD. DZIECI I MŁ. 4 048 3 805-243 4. WYPOŻ. GŁÓWNA 1 139 1 355 216 5. FILIA NR 1 1 826 1 707-119 6. FILIA NR 2 1 154 786-368 7. FILIA NR 3 629 502-127 8. FILIA NR 4 3 333 2 841-492 9. FILIA NR 5 386 1 087 701 10. FILIA NR 6 4 542 3 453-1 089 11. FILIA NR 7 580 496-84 12. FILIA NR 8 920 599-321 13. FILIA NR 9 982 1 008 26 14. FILIA NR 10 1 566 1 189-377 15. FILIA NR 11 126 86-40 16. FILIA NR 12 24 16-8 17. FILIA NR 15 252 262 10 18. FILIA NR 16 658 602-56 19. FILIA NR 17 270 166-104 20. FILIA NR 18 83 75-8 21. FILIA NR 20 35 136 101 ---------------------------------------------------------------------- RAZEM 30 469 28 552 1 601-3 518 ---------------------------------------------------------------------- W 2013 roku zanotowano spadek udzielonych informacji o 1917. Z analizy porównawczej wynika, że spadek nastąpił w większości placówek. Tylko w WiMBP (Informatorium, Sekcja Informacji Komputerowej), Wypożyczalni Głównej oraz Filii nr 5, Filii nr 9, Filii nr 15 oraz Filii nr 20 nastąpił wzrost. Przyczyny należy upatrywać w mniejszym zapotrzebowaniu na informację w roku sprawozdawczym. Nie bez znaczenia jest rosnąca z roku na rok dostępność Internetu, a zatem możliwość uzyskania szybkiej informacji bez wychodzenia z domu. Według GUS odsetek gospodarstw posiadających dostęp do Internetu w 2013 r. osiągnął poziom 72%.

43 Tabela 37 Wykorzystanie Internetu w roku 2013 Agendy 2012 2013 + / - 1 429 436 +7 2 371 297-74 3 1732 1132-600 4 4126 3632-494 5 277 242-35 6 2153 1494-659 7 1577 1046-531 8 693 806 +113 9 875 777-98 10 4111 1546-2565 11 113 95-18 12 0 0 0 15 1142 1307 +165 16 3008 3253 +245 17 603 254-349 18 41 23-18 20 22 13-9 2955 2252-703 Wypożyczalnia Główna 1420 1515 +95 Wypożyczalnia Muzyczna 749 668-81 Sekcja Informacji 4177 3252-925 Komputerowej RAZEM 30574 24040-6534 Wyniki statystyczne poszczególnych placówek uzależnione są od liczby dostępnych dla czytelników komputerów, oraz od ruchu czytelniczego w danej placówce. Widoczny jest jednak dosyć duży spadek zainteresowania Internetem w bibliotekach w stosunku do roku ubiegłego (21,4 %). Na koniec 2013 roku we wszystkich agendach WiMBP w Rzeszowie czytelnicy mogli korzystać z Internetu na 77 komputerach.

V. UPOWSZECHNIANIE CZYTELNICTWA Tabela 38 Działalność oświatowa Działu Udostępniania Zbiorów w latach 2012-2013 44 Rodzaj imprezy Liczba Liczba + / - Uczestnicy Uczestnicy + / - 2012 2013 2012 2013 Spotkania 56 66 +10 1952 1904-48 autorskie Pogadanki 106 112 +6 3077 2601-476 Konkursy 132 142 +10 3750 4292 +542 Dyskusje 65 71 +6 926 864-62 Lekcje, wycieczki 248 264 +16 4799 5706 +907 Inne 590 702 +112 10694 19220 +8526 Pasowanie na 27 28 + 1 1173 1223 + 50 czyt. Razem 1224 1385 +161 26371 35810 +9439 W 2013 roku placówki Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie prowadziły szereg działań na rzecz promocji książki i upowszechniania czytelnictwa. Ich celem było przygotowanie i zrealizowanie oferty atrakcyjnej i jednocześnie konkurencyjnej do tej proponowanej przez innych uczestników rynku. Swoje propozycje skierowały do wszystkich grup użytkowników: dzieci, młodzieży i dorosłych, osób wymagających specjalnej troski i indywidualnego podejścia. Wśród przedsięwzięć znalazły się cykle tematyczne, spotkania autorskie, spotkania z interesującymi ludźmi, imprezy literackie i okolicznościowe, warsztaty komputerowe, językowe, plastyczne, konkursy czytelnicze oraz kluby czytelnicze. Wszystkim inicjatywom towarzyszyła myśl, iż najważniejszym zadaniem biblioteki jest kształtowanie kultury czytelniczej, najlepiej od najmłodszych lat. Stąd wiele działań nakierowanych na najmłodszych czytelników wspomagających ich rozwój intelektualny i emocjonalny, zachęcających do różnych aktywności. Spośród wszystkich zrealizowanych w 2013 roku form pracy z czytelnikiem należy wymienić:

45 Nazwa imprezy Miejsce realizacji WYSTAWY 1. Za Naszą Wolność i Waszą wystawa z okazji 150. rocznicy Powstania Styczniowego 2. Chóry Anielskie: Anioły w obrazach wernisaż i wystawa pokonkursowa laureatów ogólnomiejskiego konkursu plastycznego zorganizowanego przez Szkołę Podstawową Nr 17 pod patronatem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie 3. Fotografia Agnieszki Szafirskiej Martwa Natura Wypożyczalnia Muzyczna 4. Anioły, Aniołki, Aniołeczki ubrane w ludowe woreczki. Folk wystawa prac laureatów nagrodzonych w konkursie plastycznym zorganizowanym przez Szkołę Podstawową Nr 2 oraz Zespół Przedszkolno-Szkolny Nr 5 pod patronatem Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie 5. Co to za bohater literacki wystawa pokonkursowa Filia nr 15 6. Wystawa fotografii Galerii Nierzeczywista Kobieta z okazji Dnia Wypożyczalnia Muzyczna Kobiet 7. Chusta Weroniki, wystawa rysunku Krzysztofa Wojtowicza Wypożyczalnia Muzyczna 8. Judaika. W kręgu wiary i tradycji żydowskiej wystawa Filia nr 7 przygotowana przez Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, prelekcja Marzeny Lorens 9. Zwierzaki prezentacja prac plastycznych laureatów z województwa podkarpackiego XIII. edycji konkursu zorganizowanego przez Rzeszowskie Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt w ramach akcji humanitarnej Pomóżmy zwierzakom 10. Moje godło rzeczy dla mnie ważne wystawa pokonkursowa prac Filia nr 15 plastycznych wykonanych pod kierunkiem Jolanty Jansson 11. Wystawa grafiki Pauliny Pogody Dusza skrzypiec Wypożyczalnia Muzyczna 12. Małe rzemiosło wielka sztuka Zakładka przyjacielem książki wystawa prac laureatów nagrodzonych w IV. edycji konkursu zorganizowanego przez Szkołę podstawową Nr 2 i Zespół Szkolno Przedszkolny Nr 5 pod patronatem WiMBP w Rzeszowie 13. Wystawa ze zbiorów własnych Muzyczni solenizanci 100. Wypożyczalnia Muzyczna rocznica urodzin Witolda Lutosławskiego i Benjamina Brittena oraz 200. rocznica urodzin Giuseppe Verdiego i Richarda Wagnera 14. Wystawa rysunku Agnieszki Pawlikowskiej Wypożyczalnia Muzyczna 15. Biblioteka podróżnika wystawa przewodników przekazanych Filia nr 4 bibliotece w darze 16. Kocie bajki wystawa prac plastycznych wykonanych przez dzieci Filia nr 8 z Publicznego Przedszkola Nr 12 17. 2013 Rok Fredry wystawa mająca na celu prezentację życia Wypożyczalnia Główna i twórczości Aleksandra Fredry, jego związek z obszarem naszego regionu 18. Namaluję Ci wiersz ilustracje do wybranego wiersza Juliana Tuwima wystawa prac laureatów wyróżnionych i nagrodzonych w XVIII edycji konkursu plastycznego zorganizowanego przez WiMBP w Rzeszowie