MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO UJĘCIE KOMPLEKSOWE W PROCESIE WDRAZANIA KOMPUTEROWEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA DANYMI QUALIS

Spis treści 1. Uwagi ogólne...2 2. Analiza danych źródłowych ogólna charakterystyka.2 3. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych... 4 3.1. Uwagi wprowadzające... 4 3.2. Generatory podaży pracy...5 3.2.1. Uwagi wprowadzające...5 3.2.2. Generatory bezrobocia według sekcji PKD...6 3.2.3. Generatory bezrobocia według zawodu i specjalności...18 3.2.4. Generatory bezrobocia wśród absolwentów według zawodu i specjalności...39 3.2.5. Generatory przewidywanych przez pracodawców zwolnień... 45 3.3. Skupiska ofert pracy 54 3.3.1. Uwagi wprowadzające..54 3.3.2. Skupiska ofert pracy według sekcji PKD.54 3.3.3. Skupiska ofert pracy według zawodu i specjalności.65 3.3.4. Skupiska prasowych ofert pracy według zawodu i specjalności.. 75 3.3.5. Skupiska przewidywanych przez pracodawców przyjęć do pracy...82 3.4. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze przewidywanych przez pracodawców przyjęć do pracy...88 3.5. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze przewidywanych przez pracodawców zwolnień z pracy...101 3.6. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze ofert pracy..112 3.7. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze bezrobocia..123 3.8. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze prasowych pracy 136 3.9. Zawody deficytowe, równoważne i nadwyżkowe w strukturze przewidywanych kształcenia ponadgimnazjalnego zawodowego.138 4. Ranking zawodów deficytowych..155 5. Podsumowanie..164 1

1. Uwagi ogólne Podobnie jak w pierwszym opracowaniu, w którym wykonaliśmy monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych, tak i w tej pracy której celem jest próba wskazania na poziom dopasowania popytu na pracę do podaży pracy w przekroju zawodowo-kwalifikacyjnym na rynku pracy województwa dolnośląskiego, ze szczególnym uwzględnieniem szkolnictwa zawodowego ponadgimnazjalnego 1. Podjęliśmy ją w drodze analiz porównawczych bezrobocia, ofert pracy rejestrowanych w urzędach pracy, prasowych ofert pracy, przewidywanych przez pracodawców zwolnień i przyjęć do pracy i kierunków kształcenia w szkolnictwie zawodowym ponadgimnazjalnym obserwując zjawiska w kilku przekrojach w latach 2005 2006 2. Przy czym w niniejszym opracowaniu operujemy danymi źródłowymi rozbudowanymi o obserwację za kolejne drugie półrocze 2006 roku. Jak również wprowadziliśmy rozszerzony zakres treści metodologicznych, co jest wynikiem przejścia z procesu testowania komputerowego systemu zarządzania danymi do procesu wdrażania. Układ przestrzenny, zakres zmiennych wprowadzonych do monitoringu oraz kluczowe cele nie uległy istotnym modyfikacją, za wyjątkiem poszerzenia badania o przypadek powiatu wałbrzyskiego Dane źródłowe podobnie jak w pierwszym monitoringu zastosowane w analizach gromadzone były w przedziałach tygodniowych, półrocznych oraz rocznych i zostały pobrane z: 1. Wojewódzkiego Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, 2. Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Wałbrzychu, 3. Badań ankietowych, 4. Regionalnych dzienników. 2. Analiza danych źródłowych ogólna charakterystyka Analiza poziomu dopasowania popytu i podaży na pracę w przekroju zawodowo -kwalifikacyjnym jest węzłowym zagadnieniem podjętym w niniejszym podrozdziale. 1 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych na rynku pracy województwa dolnośląskiego ujęcie wstępne z wykorzystaniem w procesie testowania komputerowego systemu zarządzania danymi. Raport pierwszy. Katowice 2006. 2 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych na rynku pracy województwa dolnośląskiego ujęcie wstępne z wykorzystaniem w procesie testowania komputerowego systemu zarządzania danymi. 2

Analiza przeprowadzona została na podstawie założeń metodologicznych i procedur organizacyjnych przedstawionych pierwszym monitoringu. Ogółem analizie poddaliśmy w obszarze rynku pracy województwa dolnośląskiego 156423 odnotowanych w Powiatowych Urzędach Pracy rejestracji bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego, w ogółem 1640 zawodach i specjalnościach, 4930 przewidywanych przez pracodawców zwolnień w ogółem 191 zawodach i specjalnościach, 12682 uczniów szkolnictwa zawodowego ponadgimnazjalnego w klasach programowo najwyższych w 67 zawodach kształconych, 48413 zarejestrowanych w urzędach pracy ofert pracy w okresie sprawozdawczym, w ogółem 1640 zawodach i specjalnościach, 6886 przewidywane przez pracodawców przyjęcia do pracy w ogółem 189 zawodach i specjalnościach i 2450 prasowych ofert pracy w ogółem 248 zawodach i specjalnościach. W relacji do pierwszego monitoringu isttonie rozwinęliśmy podejście analityczne. W analizach przyjęliśmy następującą procedurę postępowania. Po pierwsze analizujemy bezrobocie według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego. Po drugie analizujemy oferty pracy rejestrowane w urzędach pracy według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego. W trzecim podejściu analizujemy prasowe oferty według zawodów i specjalności na rynku pracy województwa dolnośląskiego. Następnie analizujemy strukturę uczniów klas programowo najwyższych w szkolnictwie zawodowym ponadgimnazjalnym według zawodów kształconych. W piątym podejściu analizujemy przewidywane przez pracodawców zwolnienia i przyjęcia do pracy według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego, i w podejściu siódmym analizujemy bezrobocie i oferty pracy według sekcji PKD, według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego 3. Wykazane podejścia umożliwiają w kolejnej fazie analiz na wyodrębnienie generatorów bezrobocia według sekcji PKD i zawodów i specjalności, generatorów przewidywanych zwolnień z pracy i generatorów oczekujących na zatrudnienie absolwentów szkolnictwa zawodowego ponadgimnazjalnego według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego. Dodatkowo w komputerowym systemie zarządzania opracowaliśmy moduły umożliwiające wyodrębnienie 3 W załączniku MPiPS 02 operuje się pojęciem ostatnie miejsce pracy. Jednakże z uwagi na nazwy opisujące ostatnie miejsce pracy odpowiadające Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej autorzy opracowania posługują się w opracowaniu pojęciem sekcja PKD 3

z ogółem uzyskanych wyników zmiennych istotnych statystycznie dla analizowanego zjawiska oraz w części dotyczącej generatorów bezrobocia w przekroju zawodów i specjalności wykonywanie obliczeń według pełnej struktury klasyfikacji zawodów i specjalności, tj. od grupy wielkiej do zawodu i specjalności. Równolegle zostają wyodrębnione skupiska ofert pracy rejestrowanych w urzędach pracy, skupiska przewidywanych przyjęć do pracy i skupiska prasowych ofert pracy według zawodów i specjalności w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego. Fazą końcową jest monitoring zawodów deficytowych, równoważnych i nadwyżkowych w przekroju ogółem zmiennych wprowadzonych do prac analitycznych w powiatowych, podregionalnych rynkach i rynku pracy województwa dolnośląskiego. Natomiast fazą podsumowującą jest opracowanie modułów umożliwiających wykonanie monitoringu zwodów deficytowych i nadwyżkowych według klasyfikacji zawodów i specjalności oraz klasyfikacji zawodów kształconych na podstawie ogółem zgromadzonych danych opisujących zadany rynek pracy. Tym samym z uwagi na założenia metodologiczne należy uznać, ze wykazane podejścia nie tylko wyczerpują, ale poszerzają dotychczas stosowane podejście do monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych 4. 3. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych 3.1. Uwagi wprowadzające Wyznaczenie zawodów deficytowych, równoważnych i nadwyżkowych oraz obliczenie współczynników szansy uzyskania zatrudnienia przeprowadzone zostało w następującym układzie organizacyjnym i przekrojowym. Do obliczeń zostały wprowadzone zbiory zawodów i specjalności opisujące wszystkie zmienne wprowadzone do monitoringu, które w okresie obserwacji tj. w latach 2005 2006 roku były istotne dla analizowanego zjawiska. Należy wyjaśnić, że przez zbiory istotne rozumiemy wyłącznie te, które w analizach porównawczych były głównymi: a) generatorami bezrobocia, b) generatorami przewidywanych zwolnień, c) generatorami oczekujących na zatrudnienie absolwentów 4 Z uwagi na zgromadzony zbiór danych źródłowych oraz proces testowania i wdrażania KSZD monitoring zawodów deficytowych, równoważnych i nadwyżkowych został opracowany dla dwóch okresów obserwacji. W przypadku monitoringu dla zmiennych przewidywane przyjęcia do pracy i zwolnienia z pracy według stanu na II półrocze 2006 rok a dla pozostałych zmiennych według klasyfikacji zawodów i specjalności oraz zawodów kształconych według stanu w 2006 roku. 4

szkolnictwa zawodowego ponadgimnazjalnego 5 d) skupiskami przewidywanego zatrudnienia, e) skupiskami ofert pracy rejestrowanych w urzędach pracy f) skupiskami prasowych oferty pracy. Z uwagi na rozkład liczebności zadanych do monitoringu zmiennych na powiatowych rynkach pracy województwa dolnośląskiego do obliczeń wyodrębnione zawody i specjalności zostały wprowadzone w postaci zagregowanej dla podregionalnych rynków pracy, rynku pracy województwa dolnośląskiego. W celu poszerzenia podejścia analitycznego dodatkowo opracowaliśmy agregację na poziomie powiatu na przykładzie powiatu wałbrzyskiego. Ramy czasowe i organizacyjne badania wykluczyły jego przeprowadzenie dla wszystkich 29 powiatowych rynków pracy woj. dolnośląskiego. Obliczone na podstawie powyższego podejścia wyniki stanowią podstawę do wnioskowania na obszar rynku pracy województwa dolnośląskiego w przekroju wojewódzkim, podregionalnym i w układzie wdrażania systemu na poziomie powiatu. 3.2. Generatory podaży pracy 3.2.1. Uwagi wprowadzające Kluczowym zagadnieniem poznawczym w tej części badań było rozpoznanie struktury szkolnictwa zawodowego ponadgimanazjalnego, przewidywanych przez pracodawców zwolnień z pracy i bezrobocia na wojewódzki rynku i podregionalnych rynkach pracy woj. dolnośląskiego, z przykładem zastosowania obliczeń w wymiarze lokalnego rynku pracy powiatu wałbrzyskiego. Natomiast celem aplikacyjnym jest ustalenie generatorów podaży pracy, w układzie generatorów bezrobocia w przekroju sekcji PKD, zawodów i specjalności, generatorów zwolnień z pracy oraz generatorów absolwentów w szkolnictwie zawodowym ponadgimnazjlanym według zawodów kształconych 6. Źródłami danych, które opisują niniejszy zbiór zmiennych są: 5 W tym opracowaniu nie analizujemy odrębnie generatorów oczekujących na zatrudnienie absolwentów szkolnictwa zawodowego ponadgimnazjalnego. Jest to podyktowane faktem wprowadzenia do analiz struktury kształcenia zawodowego ponadgimnazjalnego w identycznym układzie jak w przypadku pierwszego monitoringu. Z uwagi na okres obserwacji zjawiska, tj. II-gie półrocze 2006 roku analizujemy szansę uzyskania zatrudnienia przez absolwentów z rocznika 2005/2006. Tym samym osób, które w tym okresie rozpoczynały ścieżkę dalszego rozwoju poprzez poszukiwanie zatrudnienia lub dalszą edukację. Z kolei do opracowania monitoringu za okres I półrocza 2007 roku uzasadnionym i celowym będzie wprowadzenie uczniów w klasach programowo najwyższych w roku szkolnym 2006/2007. W przypadku obliczeń dotyczących monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zgodnie z metodologią absolwenci z roku szkolnego 2005/2006 zostali uwzględnieni. 6 Generatory to statystycznie istotne z uwagi na liczebność zmienne wprowadzane do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 5

1. Sprawozdanie MPiPS 02 za II półrocze 2006 roku - bezrobotni według rodzaju działalności sekcji PKD oraz oferty pracy 2. Sprawozdanie MPiPS 03 za II półrocze 2006 roku - bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności 3. Informacja o zwolnieniach z pracy w przekroju zawodowo kwalifikacyjnym, która jest wynikową badania ankietowego, realizowanego w przedziałach półrocznych na próbie celowo kwotowej przedsiębiorstw, w zadanym obszarze badawczym (rynku pracy). Według stanu na II półrocze 2006 roku 4. Wojewódzkie Kuratorium Oświaty we Wrocławiu. Ustalenie generatorów ma swoje istotne znaczenie z uwagi na zróżnicowanie zarówno terytorialne jak i strukturalne strumienia podaży pracy. Uchwycenie prawidłowości w tym zjawisku pozwala na istotne, z punktu widzenia zarówno struktury gospodarczej jak i edukacyjnej zadanego rynku pracy, poszerzenie i doprecyzowanie wyników monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Równie ważnym jest przeanalizowanie wyników badania z uwagi na rozkład zarówno ilościowy jak i jakościowy zmiennych poddanych badaniu. Zakładamy w tym miejscu, że w strukturze badanych zmiennych występuje głęboka jednorodność zawodów i specjalności, zawodów kształconych i sektorów gospodarczych, które w sposób dominujący generują strumień podaży pracy. Ich identyfikacja może okazać się ważną informacją w obszarze monitorowania i orientowania zasobów pracy na potrzeby gospodarki. 3.2.2. Generatory bezrobocia według sekcji PKD Badanie mające na celu zidentyfikowanie kluczowych generatorów bezrobocia według kryterium sekcji PKD zostało zrealizowane na podstawie danych pozyskanych z załącznika MPiPS 02. Kluczowe zmienne pobrane do analizy to: a) zarejestrowani bezrobotni w okresie sprawozdawczym ogółem, b) udział % w ogółem, c) zarejestrowani bezrobotni w końcu okresu sprawozdawczego, d) udział % w ogółem. Celem bezpośrednim badania było udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie. Które powiaty województwa dolnośląskiego w drugim półroczu 2006 roku najistotniej generowały bezrobocie w przekroju odpowiadającemu ostatniemu miejscu pracy rejestrującej się jako bezrobotna osobie poprzednio pracującej? 6

Kryteria sekcji PKD dookreśla struktura załącznika MPiPS 02, i są one następujące: 1. Przetwórstwo przemysłowe, 2. Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, 3. Handel hurtowy i detaliczny naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego, 4. Budownictwo, 5. Administracja publiczna i obrona narodowa obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne, 6. Transport, gospodarka magazynowa i łączność, 7. Edukacja, 8. Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała, 9. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 10. Pośrednictwo finansowe, 11. Hotele i restauracje, 12. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, 13. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, 14. Górnictwo, 15. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, 16. Organizacje i zespoły eksterytorialne, 17. Rybactwo. 7 Posiadając informację w układzie zmiennych opisujących liczbę bezrobotnych w okresie sprawozdawczym ogółem i liczbę bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego dodatkowo w systemie wprowadziliśmy moduł obliczający różnice, tym samym możemy również generować spadki i wzrosty w wielkościach odpowiadających zadanj zmiennej, w zadanym rynku pracy i okresie obserwacji. Prezentację uzyskanych wyników rozpoczynamy od wyników dla woj. dolnośląskiego w przekroju powiatowych rynków pracy. Z uwagi na układ zmiennych opisujących analizowane zjawisko wyniki prezentujemy dla każdego kryterium w przekroju powiatów. 7 Sekcjom PKD nie odpowiadają dwa kryteria, tj. gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników i organizacje i zespoły eksterytorialne. Z uwagi na bardzo niskie liczbowo zbiory opisujące zmienne według tych kryteriów nie są one uwzględniane w analizach. 7

Pierwszym kryterium jest administracja publiczna i obrona narodowa obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił istotny napływ bezrobocia w wielkości 3316 bezrobotnych, co dało ogółem 8789 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Nie była to jednak istotna część bezrobocia, gdyż stanowiła zaledwie 7,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tym kryterium była dwa powiaty, tj. powiat wałbrzyski i świdnicki. Tab. 1 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Stan w II-gim półroczu 2006 roku. Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat wałbrzyski Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i 1049 1,51 1453 1,21 404 powszechne ubezpieczenie zdrowotne Powiat świdnicki Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i 937 1,35 1376 1,14 439 powszechne ubezpieczenie zdrowotne Ogółem 1986 2,86 2829 2,35 843 Źródło: Na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Wałbrzychu Legenda: P1 Zarejestrowani bezrobotni w okresie sprawozdawczym ogółem, %(P1) Udział w ogółem, P4 Zarejestrowani bezrobotni w końcu okresu sprawozdawczego, %(P2) Udział w ogółem, P4-P1 Wzrost/spadek liczby bezrobotnych. W pozostałych 27 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statystycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 26 do 763 bezrobotnych. Należy nadmienić, że w drugim półroczu w sekcji administracji publicznej i obronie narodowej, obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych i powszechnych ubezpieczeniach zdrowotne wyłącznie był obserwowany wzrost bezrobotnych. W sekcji budownictwo sytuacja generowania bezrobocia była zupełnie odmienna. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił istotny napływ bezrobocia w wielkości 4306 bezrobotnych, co dało ogółem 10144 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Nie była to jednak istotna część bezrobocia, gdyż podobnie jak w poprzedniej sekcji stanowiła zaledwie 8,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji było aż sześć powiatów, tj. powiat m. Wrocław, powiat kłodzki, powiat wałbrzyski, powiat dzierżoniowski, powiat zgorzelecki, powiat m. Legnica,. 8

Tab. 2 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD budownictwo. Stan w II-gim półroczu 2006 roku. Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Ogółem 2076 3 4125 3,43 2049 Powiat m. Wrocław Budownictwo 213 0,31 833 0,69 620 Powiat dzierżoniowski Budownictwo 259 0,37 616 0,51 357 Powiat zgorzelecki Budownictwo 303 0,44 587 0,49 284 Powiat m. Legnica Budownictwo 409 0,59 562 0,47 153 Powiat kłodzki Budownictwo 410 0,59 784 0,65 374 Powiat wałbrzyski Budownictwo 482 0,7 743 0,62 261 Źródło: jak w tab. 1 W pozostałych 23 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 69 do 498 bezrobotnych. Należy nadmienić, że w drugim półroczu w sekcji budownictwo wyłącznie był obserwowany wzrost bezrobotnych z największym udziałem powiatu m. Wrocław. Sekcja działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała była w II półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych jednym z głównych generatorów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił istotny napływ bezrobocia w wielkości 10310 bezrobotnych, co dało ogółem 21341 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc istotna część bezrobocia, gdyż przeciwnie do poprzednio analizowanych sekcji stanowiła ponad 17,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji było aż sześć powiatów, tj. powiat m. Wrocław i powiaty kłodzki, wałbrzyski, wrocławski, świdnicki i dzierżoniowski. Tab. 3 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała. Stan w II-gim półroczu 2006 roku. Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat m. Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, Wrocław pozostała 3553 5,12 8466 7,02 4913 Powiat kłodzki Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 1530 2,21 3985 3,31 2455 Powiat Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, wałbrzyski pozostała 2062 2,97 2284 1,89 222 Powiat Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, wrocławski pozostała 478 0,69 1260 1,05 782 Powiat Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, świdnicki pozostała 669 0,96 888 0,74 219 Powiat Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, dzierżoniowski pozostała 352 0,51 664 0,55 312 Ogółem 8644 12,46 17547 14,56 8903 Źródło: jak w tab. 1 9

W pozostałych 23 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 31 do 387 bezrobotnych. Należy nadmienić, że w drugim półroczu w sekcji działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna wyłącznie był obserwowany wzrost bezrobotnych z największym i wyraźnie odstającym od pozostałych powiatów udziałem powiatu m. Wrocław. Edukację w II półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych należy zaliczyć do sektorów o najniższym bezrobociu. W tym przypadku w drugim półroczu również wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 1136 bezrobotnych, co dało ogółem 2557 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Nie była to więc istotna część bezrobocia i stanowiła zaledwie 2,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji było aż sześć powiatów, tj. powiat m. Wrocław i powiaty kłodzki, wałbrzyski, świdnicki, zgorzelecki i powiat m. Jelenia Góra. Tab. 4 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD edukacja. Stan w II - gimpółroczu 2006 roku. Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat m. Wrocław Edukacja 123 0,18 406 0,34 283 Powiat kłodzki Edukacja 143 0,21 334 0,28 191 Powiat wałbrzyski Edukacja 124 0,18 256 0,21 132 Powiat świdnicki Edukacja 105 0,15 166 0,14 61 Powiat zgorzelecki Edukacja 63 0,09 102 0,08 39 Powiat m. Jelenia Góra Edukacja 81 0,12 101 0,08 20 Ogółem 639 0,93 1365 1,13 726 Źródło: jak w tab. 1 W pozostałych 23 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 8 do 96 bezrobotnych. Należy nadmienić, że w drugim półroczu w sekcji edukacja wyłącznie był obserwowany wzrost bezrobotnych z największym i wyraźnie odstającym od pozostałych powiatów udziałem powiatów: m. Wrocław, kłodzkiego, wałbrzyskiego i świdnickiego. Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników z uwagi na śladową liczebność zarejestrowanych bezrobotnych nie poddajemy analizie. Podobnie jak w przypadku sekcji edukacja sekcję górnictwo w II-gim półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych należy zaliczyć do sekcji o najniższym bezrobociu. W tym przypadku w drugim półroczu również wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 754 10

bezrobotnych, co dało ogółem 1416 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Nie była to więc istotna część bezrobocia i stanowiła zaledwie 1,00% w bezrobociu ogółem. Tab. 5 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD górnictwo. Stan w II półroczu 2006 roku. Źródło: jak w tab. 1 Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat wałbrzyski Górnictwo 65 0,09 231 0,19 166 Powiat świdnicki Górnictwo 151 0,22 212 0,18 61 Powiat kłodzki Górnictwo 56 0,08 197 0,16 141 Powiat zgorzelecki Górnictwo 43 0,06 141 0,12 98 Powiat bolesławiecki Górnictwo 50 0,07 104 0,09 54 Powiat złotoryjski Górnictwo 52 0,07 86 0,07 34 Powiat strzeliński Górnictwo 21 0,03 71 0,06 50 Ogółem 438 0,62 1042 0,87 604 Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji było aż sześć powiatów, tj. powiaty wałbrzyski, świdnicki, kłodzki, zgorzelecki, bolesławiecki, złotoryjski i strzeliński. W pozostałych 22 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 1 do 51 bezrobotnych. Znaczącą z uwagi na generowane bezrobocie jest sekcja handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego. W II-gim półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o najwyższym bezrobociu. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił istotny napływ bezrobocia w wielkości 6995 bezrobotnych, co dało ogółem 18565 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc istotna część bezrobocia i stanowiła ponad 15,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji była duża liczba siedemnastu powiatów, z dominującą pozycją powiatów: kłodzkiego, głogowskiego, wałbrzyskiego, zgorzeleckiego, m. Wrocław i świdnickiego. W pozostałych 12 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 134 do 456 bezrobotnych. Tab.6 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego. Stan w II-gim półroczu 2006 roku. Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 11

l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 688 0,99 1576 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 840 1,21 1348 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 799 1,15 1330 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 713 1,03 1198 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 387 0,56 1116 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 805 1,16 1075 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 739 1,07 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 427 0,62 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 650 0,94 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 704 1,02 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 313 0,45 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 647 0,93 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 389 0,56 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 366 0,53 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 392 0,57 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 305 0,44 l hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 326 0,47 9490 13,7 15085 Źródło: jak w tab. 1 Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji było aż sześć powiatów, tj. powiaty wałbrzyski, świdnicki, kłodzki, zgorzelecki, bolesławiecki, złotoryjski i strzeliński. O wiele mniejsze znaczenie w generowaniu bezrobocia posiadała sekcja obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W IIgim półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o jednym z niższych poziomów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 2565 bezrobotnych, co dało ogółem 7208 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Nie była to więc istotna część bezrobocia i stanowiła ponad 5,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: wałbrzyski, kłodzkiego, m. Wrocław i świdnicki. W pozostałych 25 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 23 do 346 bezrobotnych. Tab.8 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) Powiat wałbrzyski Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 662 Powiat kłodzki Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 627 Powiat m. Wrocław Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 255 Powiat świdnicki Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 379 12

Ogółem 1923 Źródło: jak w tab. 1 Jeszcze mniejsze znaczenie w generowaniu bezrobocia posiadała sekcja ochrona zdrowia i pomoc społeczna. W II półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o jednym z najniższych poziomów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia wielkości 2718 bezrobotnych, co dało ogółem 4991 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc nieistotna część bezrobocia i stanowiła ponad 4,10% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: kłodzki, wałbrzyski i m. Wrocław. W pozostałych 26 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 48 do 220 bezrobotnych. Tab.9 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Ochrona zdrowia i pomoc społeczna. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat kłodzki Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 283 0,41 666 0,55 383 Powiat wałbrzyski Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 248 0,36 616 0,51 368 Powiat m. Wrocław Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 143 0,21 581 0,48 438 Ogółem 674 0,98 1863 1,54 1189 Źródło: jak w tab. 1 Organizacje i zespoły eksterytorialne z uwagi na śladową liczebność zarejestrowanych bezrobotnych nie poddajemy analizie. Znikome znaczenie w generowaniu bezrobocia posiadało pośrednictwo finansowe. W II półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o jednym z najniższych poziomów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 380 bezrobotnych, co dało ogółem 1039 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc nieistotna część bezrobocia i stanowiła zaledwie 0,80% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: kłodzki, wałbrzyski i m. Wrocław. W pozostałych 26 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 2 do 70 bezrobotnych. 13

Tab.10 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Pośrednictwo finansowe. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat wałbrzyski Pośrednictwo finansowe 73 0,11 137 0,11 64 Powiat kłodzki Pośrednictwo finansowe 80 0,12 121 0,1 41 Powiat m. Wrocław Pośrednictwo finansowe 28 0,04 99 0,08 71 Ogółem 181 0,27 357 0,29 176 Źródło: jak w tab. 1 Najwyższe i najistotniejsze znaczenie w generowaniu bezrobocia posiadała sekcja przetwórstwo przemysłowe. W II-gim półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o najwyższym poziomie bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 12836 bezrobotnych, co dało ogółem 31679 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc najistotniejsza część bezrobocia i stanowiła ponad 26,00% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: świdnicki, dzierżoniowski, kłodzki i wałbrzyski. W pozostałych 25 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 280 do 1583 bezrobotnych. Tab.11 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Przetwórstwo przemysłowe. Stan w II półroczu 2006 roku Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat świdnicki Przetwórstwo przemysłowe 1829 2,64 2942 2,44 1113 Powiat dzierżoniowski Przetwórstwo przemysłowe 1253 1,81 2864 2,38 1611 Powiat wałbrzyski Przetwórstwo przemysłowe 1684 2,43 2671 2,22 987 Powiat kłodzki Przetwórstwo przemysłowe 1492 2,15 2548 2,11 1056 Powiat m. Wrocław Przetwórstwo przemysłowe 512 0,74 1583 1,31 1071 Powiat bolesławiecki Przetwórstwo przemysłowe 778 1,12 1216 1,01 438 Powiat zgorzelecki Przetwórstwo przemysłowe 694 1 1215 1,01 521 Powiat kamiennogórski Przetwórstwo przemysłowe 951 1,37 1185 0,98 234 Powiat złotoryjski Przetwórstwo przemysłowe 788 1,14 1142 0,95 354 Powiat lwówecki Przetwórstwo przemysłowe 601 0,87 1093 0,91 492 Powiat lubański Przetwórstwo przemysłowe 600 0,87 1067 0,89 467 Ogółem 11182 16,14 19526 16,21 8344 Źródło: jak w tab. 1 O wiele mniejsze znaczenie w generowaniu bezrobocia posiadało rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo. W II-gim półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o jednym z niższych poziomów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 2439 bezrobotnych, co dało ogółem 5067 14

bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc część bezrobocia, która stanowiła niecałe 4,20% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: górowski i kłodzki. W pozostałych 27 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 33 do 185 bezrobotnych. Tab.12 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat górowski Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 207 0,3 357 0,3 150 Powiat kłodzki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 214 0,31 347 0,29 133 Powiat strzeliński Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 185 0,27 318 0,26 133 Powiat bolesławiecki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 161 0,23 308 0,26 147 Powiat świdnicki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 176 0,25 299 0,25 123 Powiat jaworski Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 142 0,2 296 0,25 154 Powiat trzebnicki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 91 0,13 283 0,23 192 Powiat lwówecki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 102 0,15 262 0,22 160 Powiat głogowski Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 132 0,19 220 0,18 88 Powiat oleśnicki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 122 0,18 218 0,18 96 Powiat polkowicki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 74 0,11 214 0,18 140 Powiat wałbrzyski Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 128 0,18 200 0,17 72 Ogółem 1734 2,5 3322 2,77 1588 Źródło: jak w tab. 1 Sekcja rybactwo z uwagi na śladową liczebność zarejestrowanych bezrobotnych nie poddajemy analizie. Podobnie jak w sekcji rolnictwo, sekcja transport, gospodarka magazynowa i łączność nie posiadała większego znaczenie w generowaniu bezrobocia. W II półroczu 2006 roku z uwagi na liczbę bezrobotnych tę sekcję należy zaliczyć do sekcji o jednym z niższych poziomów bezrobocia. W tym przypadku w drugim półroczu wystąpił napływ bezrobocia w wielkości 1715 bezrobotnych, co dało ogółem 3653 bezrobotnych w końcu okresu sprawozdawczego. Była to więc część bezrobocia, która stanowiła niecałe 3,0% w bezrobociu ogółem. Z uwagi na postawiony problem badawczy wynik jednoznacznie wskazuje, że kluczowymi generatorami bezrobocia w tej sekcji były powiaty: górowski, wałbrzyski, kłodzki, m. Wrocław, świdnicki i zgorzelecki. W pozostałych 23 powiatach uzyskany wynik nie był istotny statycznie dla analizowanego zjawiska i zawarł się w przedziale od 5 do 199 bezrobotnych. Tab.13 Powiaty woj. dolnośląskiego generujący największą liczbę bezrobotnych według sekcji PKD Transport, gospodarka magazynowa i łączność. Stan w II-gim półroczu 2006 roku 15

Powiat Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4) P4 - P1 Powiat górowski Transport, gospodarka magazynowa i łączność 165 0,24 385 0,32 220 Powiat wałbrzyski Transport, gospodarka magazynowa i łączność 170 0,25 351 0,29 181 Powiat kłodzki Transport, gospodarka magazynowa i łączność 110 0,16 272 0,23 162 Powiat m. Wrocław Transport, gospodarka magazynowa i łączność 63 0,09 256 0,21 193 Powiat świdnicki Transport, gospodarka magazynowa i łączność 128 0,18 222 0,18 94 Powiat zgorzelecki Transport, gospodarka magazynowa i łączność 118 0,17 202 0,17 84 Powiat m. Legnica Transport, gospodarka magazynowa i łączność 161 0,23 199 0,17 38 Powiat lwówecki Transport, gospodarka magazynowa i łączność 69 0,1 158 0,13 89 Powiat dzierżoniowski Transport, gospodarka magazynowa i łączność 56 0,08 137 0,11 81 Powiat głogowski Transport, gospodarka magazynowa i łączność 86 0,12 134 0,11 48 Powiat bolesławiecki Transport, gospodarka magazynowa i łączność 83 0,12 128 0,11 45 Powiat jeleniogórski Transport, gospodarka magazynowa i łączność 81 0,12 127 0,11 46 Powiat m. Jelenia Góra Transport, gospodarka magazynowa i łączność 97 0,14 126 0,1 29 Powiat lubański Transport, gospodarka magazynowa i łączność 67 0,1 122 0,1 55 Powiat strzeliński Transport, gospodarka magazynowa i łączność 34 0,05 112 0,09 78 Ogółem 1488 2,15 2931 2,43 1443 Źródło: jak w tab. 1 I ostatnią analizowaną sekcją PKD jest wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę. Z uwagi na zaobserwowane śladowe liczebności bezrobotnych sekcja ta nie jest analizowana. Niniejsze obliczenia i analizy istotnie uprawniają do postawienia dwóch wniosków, które potwierdzają dwie ważne i istotne prawidłowości dla rynku pracy woj. dolnośląskiego. Po pierwsze z uwagi na liczbę generowanego bezrobocia w przekroju sekcji PKD do dominujących należy jednoznacznie zaliczyć: 1. Działalność usługową komunalną, społeczną i indywidualną, pozostałą 2. Przetwórstwo przemysłowe 3. Administrację publiczną i obronę narodową - obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne 4. Handel hurtowy i detaliczny - naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego. Wykazane sekcje PKD w II półroczu wygenerowały ponad 32 000 osób bezrobotnych co stanowiło blisko 27,00% bezrobocia ogółem. Po drugie, w tym okresie obserwacji kluczowymi generatorami bezrobocia w przekroju terytorialnym były powiaty: wałbrzyski, kłodzki, świdnicki, m. Wrocław i 16

zgorzelecki. W tych powiatach w II półroczu 2006 roku wygenerowane bezrobocie osiągnęło poziom bliski 44,00% ogółu bezrobocia przypadającego na 29 powiatu w woj. dolnośląskim. Końcowym krokiem w tej części badania jest tożsama z powyższą analiza generatorów bezrobocia na przykładzie lokalnego rynku pracy powiatu wałbrzyskiego. Tak więc, w analizowanym okresie II półrocza 2006 roku w powiecie wałbrzyskim wystąpił istotny wzrost bezrobocia rzędu 4220 osób. Spowodowało to, że w końcu okresu sprawozdawczego w tym obszarze zawodowo terytorialnym poziom bezrobocia wyniósł ogółem 11913 bezrobotnych, co stanowiło blisko 10,00% w ogółem bezrobotnych w woj. dolnośląskim i blisko 16,00% w ogółem bezrobotnych w podregionie jeleniogórsko wałbrzyskim. Wykazane wielkości uprawniają do postawienia twierdzenia, że powiat wałbrzyski był jednoznacznie dominującym zarówno w województwie jak i podregionie generatorem bezrobocia według sekcji PKD. Z kolei wyniki rozkładu bezrobocia w przekroju sekcji PKD prezentujemy w poniższej tablicy. Tab.14 Bezrobotni według sekcji PKD w powiecie wałbrzyskim. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Ostatnie miejsce pracy P1 % (P1) P4 % (P4 ysłowe 1684 21,89 2671 a komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 2062 26,8 2284 zna i obrona narodowa - obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne 1049 13,64 1453 ści, wynajem i usługi związane ałalności gospodarczej 662 8,61 1416 taliczny - naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 799 10,39 1330 482 6,27 743 omoc społeczna 248 3,22 616 ka magazynowa i łączność 170 2,21 351 124 1,61 256 65 0,84 231 i leśnictwo 128 1,66 200 126 1,64 179 73 0,95 137 trywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 20 0,26 44 we zatrudniające pracowników 0 0 1 1 0,01 1 ły eksterytorialne 0 0 0 Źródło: jak w tab. 1 Uzyskany wynik uprawnia do stwierdzenia następujących prawidłowości. Kluczowymi i jednoznacznie istotnymi generatorami bezrobocia w powiecie wałbrzyskim były dwie sekcje PKD, tj. przetwórstwo przemysłowe i działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała. W najmniejszym stopniu bezrobocie generowały pośrednictwo finansowe i wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę. W 17

przypadku wszystkich sekcji zaobserwowano wzrost bezrobocia z jednoznacznie dominującym wzrostem w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, handel hurtowy i detaliczny - naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego administracja publiczna i obrona narodowa - obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne oraz budownictwo. W żadnej z sekcji nie odnotowano spadku bezrobocia. 3.2.3. Generatory bezrobocia według zawodu i specjalności Kolejnym ważnym krokiem analitycznym jest rozpoznanie zarówno struktury ilościowej jak i jakościowej bezrobocia rejestrowanego w urzędach pracy woj. dolnośląskiego. Celem poznawczym jest rozpoznanie struktury bezrobocia z uwagi na rozkład terytorialny i strukturę w przekroju zawodowo kwalifikacyjnym. Natomiast celem aplikacyjnym jest ustalenie główny generatorów bezrobocia w przekroju zawodowo kwalifikacyjnym. Tak więc pytanie badawcze, które stawiamy w tej części pracy jest następujące. Które zawody i specjalności w wymiarze wojewódzkiego rynku, podregionalnych rynków i powiatowych rynków pracy były w II-gim półroczu najistotniejszymi generatorami bezrobocia? Do analizy bezrobocia ogółem za II półrocze 2006 roku wprowadziliśmy 156423 zaobserwowanych rejestracji bezrobotnych na koniec okresu sprawozdawczego. W przekroju zawodów i specjalności analizą objęliśmy 1560 zawodów i specjalności. W tym zbiorze za istotne statystycznie dla analizowanego zjawiska należy uznać wyłączni 17 zawodów i specjalności, które w okresie obserwacji, na przeanalizowane ogółem 1560, wygenerowały 41,46% bezrobocia. W pozostałych 1543 zawodach i specjalnościach wygenerowane bezrobocie przypadające na jeden zawód i specjalność nie przekroczyło 1,00%. Są to zawody i specjalności z uwagi na udziały i liczebności dla analizowanego zjawiska, nieistotne. Wyniki obliczeń zarówno na poziomie danych rzeczywistych jak i udziałów procentowych prezentujemy w poniższej tabeli. Tab.1 Zawody i specjalności o największej liczbie bezrobotnych w woj. dolnośląskim. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Lp. Nazwa zawodu i specjalności 8 P1 % (P1) P3 % (P3) P3 - P1 1 Sprzedawca* 8751 8,67 15233 9,74 6482 2 Murarz* 2910 2,88 5113 3,27 2203 8 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności, załącznik do rozporządzenie, Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644). 18

3 Ślusarz* 3152 3,12 4834 3,09 1682 Asystent ekonomiczny* (zawód szkolny: Technik 4 ekonomista) 3859 3,82 4601 2,94 742 5 Krawiec* 1974 1,96 4090 2,61 2116 6 Kucharz* 2095 2,08 3843 2,46 1748 7 Szwaczka 1767 1,75 3459 2,21 1692 8 Sprzątaczka 1243 1,23 3376 2,16 2133 9 Technik mechanik* 2791 2,76 2992 1,91 201 10 Robotnik gospodarczy 1340 1,33 2841 1,82 1501 Pracownik biurowy* (zawód szkolny: Technik prac 11 biurowych) 1384 1,37 2532 1,62 1148 12 Robotnik budowlany 1410 1,4 2485 1,59 1075 13 Ekonomista 1919 1,9 2393 1,53 474 14 Mechanik samochodów osobowych 1926 1,91 2070 1,32 144 15 Tokarz 989 0,98 1728 1,1 739 16 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 673 0,67 1676 1,07 1003 17 Piekarz* 1346 1,33 1596 1,02 250 Ogółem 39529 39,16 64862 41,46 25333 Źródło: Na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Wałbrzychu Legenda: P1 Zarejestrowani bezrobotni w okresie sprawozdawczym ogółem, %(P1) Udział w ogółem, P4 Zarejestrowani bezrobotni w końcu okresu sprawozdawczego, %(P2) Udział w ogółem, P4-P1 Wzrost/spadek liczby bezrobotnych Uzyskane wyniki na poziomie rynku pracy województwa dolnośląskiego jednoznacznie wskazują, że głównym generatorem bezrobocia w II półroczu 2006 roku na poziomie zawodów i specjalności byli sprzedawcy. W tym zawodzie i specjalności w okresie obserwacji wystąpiło 15233 bezrobotnych. W relacji do pozostałych zawodów i specjalności jest to jednoznacznie dominująca zbiorowość. W dalszej kolejności istotnie generowali bezrobocie murarze i ślusarze. Ważnym jest podkreślenie, że w opisywanym zbiorze wystąpiły zawody kształcone. Były to: sprzedawca, murarz, ślusarz, technik ekonomista, krawiec, kucharz, technik mechanik, technik prac biurowych, piekarz. Z uwagi na poziom wykształcenia należy podkreślić, że kluczowe generatory bezrobocia w dominującej części charakteryzowały się wykształceniem ponadgimnazjalnym zawodowym i średnim technicznym. Natomiast do kluczowych generatorów bezrobocia o wykształceniu wyższym należy zaliczyć ekonomistów. Kolejnym ważnym pytaniem, które prowadzi nas do rozpoznania zwodów i specjalności potencjalnie najbardziej absorbowanych na rynku pracy województwa dolnośląskiego było następujące. W których zawodach i specjalnościach zaobserwowano w II-gim półroczu 2006 roku największy spadek bezrobocia? Obliczony wyniki prezentujemy w poniższej tablicy. 19

Tab.2 Zawody i specjalności o największym spadku liczby bezrobotnych w woj. dolnośląskim. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Nazwa zawodu i specjalności P1 % (P1) P3 % (P3) P3 - P1 Pedagog 778 0,77 460 0,29-318 Handlowiec* (zawód szkolny: Technik handlowiec) 1295 1,28 1081 0,69-214 Specjalista administracji publicznej 567 0,56 358 0,23-209 Politolog 407 0,4 243 0,16-164 Specjalista ochrony środowiska 196 0,19 100 0,06-96 Technik informatyk* 574 0,57 481 0,31-93 Ogółem 3817 3,77 2723 1,74-1094 Źródło: jak w t Tab.3 Zawody i specjalności o największym wzroście liczby bezrobotnych w woj. dolnośląskim. Stan w II półroczu 2006 roku Uwzględniając fakt bardzo niskiego spadku bezrobocia, który zawarł się w przedziale od -93 do -318 bezrobotnych, do kluczowych zawodów i specjalności najistotniej absorbowanych w rynku pracy należy zaliczyć: pedagoga, handlowca* (zawód szkolny: Technik handlowiec), specjalistę administracji publicznej, politologa, specjalistę do spraw rachunkowości, specjalistę ochrony środowiska o technika informatyk. Nie trudno w tym miejscu zauważyć, że są to głównie zawody i specjalności wywodzące się z wykształcenia wyższego i średniego technicznego oraz wysoce specjalistyczne. Przeciwieństwem tych zawodów i specjalności są te, w których wystąpił najwyższy wzrost bezrobocia. W obserwowanym okresie w przypadku analizowanych zawodów i specjalności wystąpił wyłącznie wzrost bezrobocia z dominującym udziałem wśród sprzedawców. W tym konkretnym przypadku najwyższy wzrost bezrobocia dotyczył sprzedawców*, murarzy* i sprzątaczek. Jak zauważamy są to zawody charakteryzujące się niskim wykształceniem, niską specjalizacją i przede wszystkim wywodzące się z sektora usług. Tab.3 Zawody i specjalności o największym wzroście liczby bezrobotnych w woj. dolnośląskim. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Nazwa zawodu i specjalności P1 % (P1) P3 % (P3) P3 - P1 Sprzedawca* 8751 8,67 15233 9,74 6482 Murarz* 2910 2,88 5113 3,27 2203 Sprzątaczka 1243 1,23 3376 2,16 2133 Krawiec* 1974 1,96 4090 2,61 2116 Kucharz* 2095 2,08 3843 2,46 1748 Szwaczka 1767 1,75 3459 2,21 1692 Ślusarz* 3152 3,12 4834 3,09 1682 Robotnik gospodarczy 1340 1,33 2841 1,82 1501 Pracownik biurowy* (zawód szkolny: Technik prac biurowych) 1384 1,37 2532 1,62 1148 Robotnik budowlany 1410 1,4 2485 1,59 1075 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 673 0,67 1676 1,07 1003 Ogółem 26699 26,46 49482 31,64 22783 20

Źródło: jak w tab. 1 W końcowej konkluzji w tej części opracowania należy zaznaczyć jeszcze jedną bardzo ważną prawidłowość, tj. wyraźny i istotny spadek bezrobocia na rynku pracy województwa dolnośląskiego na przestrzeni 2006 roku. W II-gim półroczu 2006 roku wzrost bezrobocia wyniósł 80410 bezrobotnych, a bezrobocie ogółem dotykało 176548 osób. Oznacza to, że w analizowanym półroczu wzrost bezrobocia wyniósł 45,50%. Z kolei w II półroczu wzrost bezrobocia wyniósł 55467 bezrobotnych, a bezrobocie ogółem dotykało 156423 osób. Tak więc w tym okresie wzrost bezrobocia wyniósł 35,40%. Tym samy wzrost bezrobocia w II półroczu był o ponad 31, 00% niższy w porównaniu do I półrocza 2006 roku a bezrobocie ogółem spadło o ponad 11,00%. Kolejnym etapem badawczym jest analiza na rynku pracy podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego. Podobnie jak w analizie rynku pracy województwa dolnośląskiego wyniki na poziomie podregionu jeleniogórsko - wałbrzyskiego jednoznacznie wskazują, że głównym generatorem bezrobocia w II półroczu 2006 roku na poziomie zawodów i specjalności byli sprzedawcy. W tym zawodzie i specjalności w okresie obserwacji wystąpiło 8472 bezrobotnych. W relacji do pozostałych zawodów i specjalności jest to jednoznacznie dominująca zbiorowość. W dalszej kolejności istotnie generowali bezrobocie murarze i ślusarze. Ważnym jest podkreślenie, że w opisywanym zbiorze wystąpiły zawody kształcone. Były to: sprzedawca, murarz, ślusarz, krawiec, krawiec, technik ekonomista, technik mechanik, technik prac biurowych, piekarz, technik budownictwa. Uzyskane wyniki opracowaliśmy w drodze analizy bezrobocia ogółem za II półrocze 2006 roku na podstawie 92872 zaobserwowanych rejestracji bezrobotnych na koniec okresu sprawozdawczego. W przekroju zawodów i specjalności analizą objęliśmy 1387 zawodów i specjalności. W tym zbiorze za istotne statystycznie dla analizowanego zjawiska należy uznać wyłączni 17 zawodów i specjalności, które w okresie obserwacji, na przeanalizowane ogółem 1370, wygenerowały ponad 42,0 % bezrobocia. W pozostałych 1370 zawodach i specjalnościach wygenerowane bezrobocie przypadające na jeden zawód i specjalność zawarło nie przekroczyło 1,00%. Są to zawody i specjalności z uwagi na udziały i liczebności dla analizowanego zjawiska, nieistotne. Wyniki obliczeń zarówno na poziomie danych rzeczywistych jak i udziałów procentowych prezentujemy w poniższej tabeli. Tab.4 Zawody i specjalności o największej liczbie bezrobotnych w podregionie jeleniogórsko - wałbrzyskim. Stan w II-gim półroczu 2006 roku Lp. Nazwa zawodu i specjalności P1 % (P1) P3 % (P3) P3 - P1 21