MS TFI ifundusz MARSFIZ

Morska Energetyka Wiatrowa Perspektywy dla Rozwoju przemysłu w Polsce

MS TFI ifundusz MARSFIZ MS TFI założone przez ARP S.A. działa od 2010 r. MS TFI zarządza funduszem zamkniętym MARS FIZ Aktywa netto o wartości 730 mln PLN, w tym: Morska Stocznia Remontowa w Świnoujściu; Stocznia Remontowa Nauta w Gdyni; Szczecińska Stocznia Remontowa Gryfia. Nieruchomości Stocznie Firmy handlowe

MS TFI: Przemysł stoczniowy i morski Morska Stocznia Remontowa S.A. Świnoujście Szczecińska Stocznia Remontowa GRYFIA S.A. Szczecin Stocznia Remontowa NAUTA S.A. Gdynia Cele i uwarunkowania: Słabnący rynek tradycyjnej działalności projekty poprawy efektywności i konkurencyjności stoczni, Powstają nowe rynki wind power, offshore oiland gas, - konieczność dywersyfikacji. Stocznie dysponują: odpowiednimi dokami doświadczeniem i zasobami ludzkimi. wolnymi terenami inwestycyjnymi

Prognozowany przyrost mocy wytwórczych morskich elektrowni wiatrowych do roku 2030 (w MW) Rynek europejski jako najprężniej rozwijający się rynek morskiej energetyki wiatrowej oraz najbliższy geograficznie 2009* 2010* 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2025 Ameryka Północna - - - - 284 634 650 400 1 600 Azja: Pacyfik 21 115 247 350 350 550 830 1 648 2 315 Europa 443 1 047 945 2 175 2 565 2 755 3 440 5 900 7 700 * Wartości rzeczywiste - dane WWEA2010 r. Źródło: IHS Emerging Energy Research

Morska energetyka wiatrowa Zmiana źródeł energii z konwencjonalnych na odnawialne Ograniczona ilość atrakcyjnych lokalizacji dla farm lądowych Wiatry morskie są stabilniejsze i mocniejsze => Ogromny potencjał energetyczny Brak ograniczeń dla wielkości turbin i morskich farm Moc turbiny 2,5 MW Moc turbiny 6 MW ø 100m ø 150m ø 150m Nordex

Miejsca pracy w sektorze MEW w Unii Europejskiej Kraj Ilość miejsc pracy Kraj Ilość miejsc pracy Austria 700 Irlandia 1,500 Belgia 2,000 Włochy 2,500 Bułgaria 100 Holandia 2,000 Czechy 100 Polska 800 Dania 23,500 Portugalia 800 Finlandia 800 Hiszpania 20,500 Francja 7,000 Szwecja 2,000 Niemcy 38,000 Wielka Brytania 4,000 Grecja 1,800 Pozostałe kraje UE 400 Węgry 100 Razem 108,600 Źródło: The Windskill Initiative, 2009

Koszty budowy farmy wiatrowej na morzu Pod względem kosztów inwestycyjnych MEW jest 1,5-2 razy droższa Koszt jest jednak kompensowany znacznie większą produkcją energii niż na lądzie Struktura kosztów inwestycyjnych w MEW jest odmienna niż na lądzie- różnice wiążą się z wyższymi kosztami logistyki i instalacji, zwłaszcza fundamentów i wież. Kategoria kosztów inwestycyjnych Nakłady Udział w kosztach tys. / MW całkowitych Turbiny wiatrowe wraz z transportem i instalacją 815 49% Stacja transformatorową wraz z głównym kablem łączącym z lądem 270 16% Wewnętrzna sieć elektryczna 85 5% Fundamenty 350 21% Projektowanie i zarządzanie 100 6% Analizy środowiskowe 50 3% Razem 1 680 100%

Koszty budowy farmy wiatrowej na morzu Do 2020 r. spadek kosztów inwestycyjnych o 28%, zaś do 2040 r. nawet o 43%. Obniżą się głównie koszty turbin i przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Redukcja kosztów spowodowana przez: efekt ekonomiki skali przechodzenie do większych turbin, poprawa efektywności łańcucha dostaw, rosnąca konkurencja miedzy producentami turbin, nowi producenci spoza Europy, rozwój połączeń stałoprądowych, innowacje w konstrukcji fundamentów.

Szacowane obroty sektora MEW w Polsce do roku 2030 Założenie: 5000 MW zainstalowanych na polskich wodach w 2030 Obszar działalności gospodarczej Faza przygotowawcza Faza budowy farm wiatrowych Usługi serwisowe i obsługa farm wiatrowych Założenie Obejmuje proces projektowania i zarządzania oraz analizy środowiskowe, badania morza (geologia, hydrogeologia, monitoring środowiskowy itd.) oraz prace badawczo-rozwojowe w latach 2010-20302030 Przy założeniu 25% usług i dostaw realizowanych przez polskie przedsiębiorstwa 50% usług i dostaw wykonywanych przez polskie przedsiębiorstwa Obroty sektora 150 mln zł rocznie, w tym 10% na prace o charakterze badawczo- rozwojowym Całkowite obroty 7 mld zł do roku 2030 700 mln zł rocznie, średnio w latach 2020-20302030 500 mln zł rocznie 1.4 mln zł dziennie

Morska Energetyka Wiatrowa: Wiatrowa: KSO sp. z o.o. Nowa współpraca trzech silnych partnerów Wiodąca polska stocznia i producent konstrukcji stalowych Grupa kapitałowa świadcząca usługi w dziedzinie budownictwa oraz dla przemysłu i energetyki Fundusz inwestycyjny operujący na rynku nieruchomości, budowy statków i przemysłu morskiego

Morska Energetyka Wiatrowa: Wiatrowa: Grupa Bilfinger Berger Grupa Bilfinger Berger jest wiodącym, międzynarodowym koncernem świadczącym usługi dla przemysłu, rynku nieruchomości oraz w obszarze infrastruktury. 4% Założona w 1880 r. Niemcy 6% 8% Przychody w 2011 r.: 8.476 mln. Reszta Europy 41% EBIT w 2011 r. 361 mln. Ameryka Zatrudnienie: 59,210 Afryka 42% Azja Usługi serwisowe dla przemysłu Usługi serwisowe dla energetyki Zarządzanie nieruchomościami Budownictwo Partnerstwo publiczno-prywatne

Bilfinger Berger Construction (Civil) Osiągnięcia w budownictwie morskim ABJV (50% udziałów Bilfinger) jest wiodącą firmą instalującą fundamenty dla morskich siłowni wiatrowych. Projekty: Realizacja 255 fundamentów (London Array, DanTysk) Ukończone: 364 fundamentów(rødsand, Thanet, Horns Rev 2, )

Crist S.A. Wiodąca polska stocznia i producent konstrukcji stalowych Założona w 1990 w Gdańsku 100% własność prywatna 2000 pracowników Podstawowe dane finansowe za 2011 r.: Przychód netto 630,3 mln. PLN EBITDA 40,0 mln. PLN Zysk netto 25,0 mln. PLN Aktywa trwałe 269,8 mln. PLN Aktywa obrotowe 948,6 mln. PLN Statki Konstrukcje morskie Konstrukcje hydrotechniczne

Crist S.A. Doświadczenie w budownictwie morskim 300 jednostek pływających zbudowanych w ostatnich 20 latach Znaczne doświadczenie w energetyce morskiej 18 zakończonych projektów związanych z energetyką morską w ostatnich trzech latach Obecnie w realizacji siedem projektów z dziedziny energetyki morskiej Uruchomiona linia produkcyjna do wytwarzania wielkośrednicowych pali rurowych fundamentów jednopalowych

Zalety lokalizacji w Polsce Studium rozwoju rynku przygotowane przez Roland Berger Strategy Consultants Tradycje przetwórstwa stali Konkurencyjny poziom cen Dostępna wykwalifikowana siła robocza Odległość od obszarów docelowych (Morze Północne) Dostępność terenów budowlanych Możliwość uzyskania ulg podatkowych Możliwość uzyskania wsparcia ze środków EU Kryterium ceny % 1) 0-10 -20-30 -40-50 Produkcja kratownic: Koszty i jakość Indonezja Indie Chiny Korea Południowa Polska Dania Niemcy 0 1 2 3 4 5 6 Kryterium lokalizacji 1) razem z kosztami transportu do farmy wiatrowej (Morze Północne)

Kryteria wyboru lokalizacji inwestycji Najnowocześniejsza technologia produkcji Ukierunkowanie na seryjną produkcję kratownic Wymiary kratownic: 32m x 32m x 70m, 1000t / sztukę Zdolności produkcyjne: 80 fundamentów kratownicowych na rok (lub fundamentów wielkośrednicowych) Wartość inwestycji: ok. 75 mln. Bezpośrednie zatrudnienie: minimum 450 Obroty: 180 mln. / rok Rozpoczęcie produkcji w Szczecinie: 2014

Zasady działania nowej firmy Innowacyjność Seryjna produkcja fundamentów kratownicowych Zastosowanie innowacyjnych technik produkcji Ukierunkowanie na badania i rozwój (R&D) Innowacyjny serwis dla klientów Wsparcie środkami EU Społeczność xxx Minimum 450 pracowników bezpośrednio zatrudnionych, w tym 12 etatóww R&D Powiązania biznesowe z regionalnym sektorem MŚP Kontynuacja tradycji stoczniowych xxx Środowisko Włączenie w proces produkcji energii ze źródeł odnawialnych Optymalne wykorzystywanie materiałów Efektywne wykorzystanie energii przy zastosowaniu nowych, innowacyjnych linii produkcyjnych i technologii UN Global Compact

Morska Energetyka Wiatrowa: Wiatrowa: Lokalizacja wyspy Gryfia Dostęp do Bałtyku Świnou winoujś jście cie ok ok.. 80km 80km Teren pod planowaną inwestycję i rozbudowę Dostęp dla personelu i dostaw z lądu poprzez przeprawę promową 200.000 m2

Podstawowe komponenty turbiny wiatrowej Podstawowe komponenty turbiny wiatrowej, ich rola i udział w kosztach urządzenia, na przykładzie 5MW turbiny REpower Komponent Wieża 26,30% Skrzydła 22,20% Udział w kosztach urządzenia Podstawowa charakterystyka Wysokość od kilkunastu do powyżej 100m, zwykle wykonywane (w segmentach) ze stali walcowanej; niekiedy stosowane są wieże betonowe lub kratownicowe Długość nawet 60+ m, wykonywane w specjalnie zaprojektowanych formach z materiałów kompozytowych, zwykle mieszanek włókna szklanego i żywic epoksydowych; niekiedy stosowany jest poliester i włókna węglowe w celu zwiększenia odporności struktury Piasta wirnika 1,37% Odlewana struktura metalowa utrzymująca skrzydła Łożyska wirnika 1,22% Wał główny 1,91% Zamocowanie gondoli 2,80% Skrzynia przekładniowa 12,91% Generator 3,44% Serwomechanizmy obrotu gondoli i skrzydeł 3,91% Konwerter 5,01% Transformator 3,59% System hamowania 1,32% Obudowa gondoli 1,35% Najważniejsze elementy łożyskowe w elektrowni wiatrowej, odporne na zmienne obciążenia generowane przez wiatr 1,91% Przenosi obroty wirnika na skrzynię przekładniową Wykonana ze stali, utrzymuje cały system napędowy turbiny (gondolę), przy wymaganym niezbyt wielkim ciężarze samej struktury stalowej Jej zadaniem jest przeniesienie wolnych obrotów wirnika, w kilku fazach, na szybkoobrotowy generator Służy do konwersji energii mechanicznej na energię elektryczną; używane są generatory synchroniczne i asynchroniczne Ich zadaniem jest obrót gondoli wraz ze zmieniającym się kierunkiem wiatru oraz ustawienie skrzydła dla uzyskania optymalnego kąta natarcia 5,01% Dostosowanie prądu z generatora do wymagań sieci elektroenergetycznej Dostosowanie napięcia wyjściowego do wymaganego przez operatora sieci elektroenergetycznej 1,32% Umożliwia w razie konieczności zatrzymanie turbiny 1,35% Lekka konstrukcja z włókna szklanego Okablowanie 0,96% Umożliwia podłączenie poszczególnych turbin wiatrowych do GPZ farmy wiatrowej Śruby 1,04% Wymagana wysoka odporność i wytrzymałość na ekstremalne obciążenia

Morska Energetyka Wiatrowa: Wiatrowa: Kryteria wyboru kraju Łatwość prowadzenia biznesu Zakładanie działalności Bariery w handlu Prawo własności Możliwość dostaw Transport produktów na rynek docelowy Dostępność obsługi i załadunku Rynek walutowy Stabilność waluty, inflacja Pracownicy Zasoby wykwalifikowanych pracowników Możliwość wzrostu wynagrodzeń Odległość od rynków docelowych Woda Kolej Drogi (DK 250km, UK 1300km, D 600km) (POLSKA HAMBURG 350km) (POLSKA HAMBURG 400km)

Kryteria wyboru lokalizacji Sytuacja na rynku pracy Wsparcie dla inwestycji Zezwolenia Czas inwestycji Położenie geograficzne Względy techniczne Względy handlowe Ocena ryzyk i szans ZACHODNIOPOMORSKIE SZCZECIN WYSPA GRYFIA