BIULETYN STATYSTYCZNY OCHRONY ZDROWIA

metodyczny WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ WROCŁAW BIULETYN STATYSTYCZNY OCHRONY ZDROWIA ZA 1990 ROK /far <s>v ( Z? BIBLIOTEKA W : NR INW WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY WROCŁAW SIERPIEŃ 1991

. / ' i. :. 4 ::<, i..'. - iv V: V - / Biv, i, i* - W:WMi : " ' ' ; / v';- i V

WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ MEIY> >VC2MY WROCŁAW BIULETYN STATYSTYCZNY OCHRONY ZDROWIA ZA 1990 ROK n WROCŁAW WOJEWÓDZKI URZ D STATYSTYCZNY SIERPIEŃ 1991

wwd w swr-si wa V/ioctovAu - PUBLIKACOę OPRACOWAŁ Wydział Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzki Zespół Metodyczny Opieki Zdrowotnej, Wojewódzki Zespół Pomocy Społecznej, Wojewódzki Szpital Zespolony, Specjalistyczny Zespół Gruźlicy i Chorób Płuc, Specjalistyczny Zespół Przemysłowej Opieki Zdrowotnej, Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna, Specjalistyczny Zespół Onkologiczny, Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matkę 1 Dzieckiem oraz Wojewódzki Urzęd Statystyczny OPRACOWANIE MERYTORYCZNE I REDAKCYJNE mgr Renta CZAJKOWSKA mgr Wiesława MAZUR f, -i V V Drukt OP WUS we Wrocławiu, zam. 207/91, nakł. 150, A5

PRZEDMOWA Biuletyn Statystyczny Ochrony Zdrowia i Opieki Społecznej za 1990 r. Jest doroczną publikacją opracowaną przez Wydział Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu oraz Wojewódzki Urząd Statystyczny we Wrocławiu, zawierającą bogaty zestaw danych liczbowych o ochronie zdrowia i opiece społecznej w województwie wrocławskim. Ogólne - zbiorcze dane liczbowe dotyczące województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia zostały przedstawione za lata 1560,1989 i 1990, natomiast szczegółowego tematyczno-przekrojowego rozliczenia tych danych dokonano w większości tablic wyłącznie w odniesieniu do 1990 roku. Informacje zaprezentowano w 74 tablicach pogrupowanych w 10 działach z uwzględnieniem między innymi przekroju administracyjnego /miasta i gminy/ i organizacyjnego służby zdrowia a także w aneksie wyodrębniono tablice ilustrujące zachorowanie i zgony na choroby układu krążenia 1 nowotwory złośliwe. Sądzimy, że wydawnictwo to będzie pomocne w codziennych działaniach kadry kierowniczej i organizatorów służby zdrowia na terenie województwa wrocławskiego. mgr Cacek KALETA DYREKTOR Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego we Wrocławiu Lek. mad. Kazimierz SROCZYŃSKI LEKARZ W03EWÖ0ZKI Wrocław, sierpień 1991 r

SPIS TREŚCI TABU STR. UWAGI METODYCZNE... WAGI ANALITYCZNE... Wrocławskie na tle Kraju 1 niektórych województw w 1990... Zasięg działania Zespołów Opieki Zdrowotnej..... Zasięg działania Terenowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych... Rozwój ochrony zdrowia i opieki społecznej /tablica przeglądowa/...... X 6 X 8 I 15 II 16 III 17 IV 18 f I. LUDNOŚĆ Powierzchnie, ludność 1 gęstość zaludnienia... Ludność według płci 1 grup wieku... Ruch naturalny ludności... Ruch naturalny ludności na 1000 ludności... Przeciętne dalsze trwanie życia... Zgony według przyczyn... Zgony według przyczyn i wieku zmarłych w 1990 r.,. Zgony z powodu chorób układu krążenia w latach 1987-1990...... Zgony z powodu nowotworów złośliwych... Zgony niemowlę t według przyczyn...... Umieralność niemowląt...... i 19 2 21 3 22 4 24 5 26 6 26 7 28 8 29 9 31 10 32 11 33 II. ZACHOROWANIA Zachorowania na niektóre choroby zakaźne... Zachorowania zarejestrowane i chorzy leczeni w poradniach zdrowia psychicznego...... Chorzy no gruźlicę zarejestrowani w poradniach przeciwgruźliczych...... NowozareJestrowani chorzy na gruźlicę w poradniach przeciwgruźliczych...... 1/12/ 34 2/13/ 35 3/14/ 36 4/15/ 36

Spis treści 2 TABL. STR. Zachorowania ne nowotwory złośliwe... 5/16/ Zachorowania ne choroby weneryczne....... 6/17/ Leczeni ambulatoryjnie z powodu chorób układu kręcenia w latach 1988-1990... 7/18/ Choroby zawodowe według jednostek chorobowych... 8/19/ Absencja chorobowa pracowników objętych opiekę przemysłowej służby zdrowia...... 9/20/ Schorzenie 1 wady fizyczne stwierdzone u dzieci 1 młodzieży w miastach....... 10/21/ Schorzenia i wady fizyczne stwierdzone u dzieci i młodzieży na wsi... 11/22/ Schorzenia i wady fizyczne stwierdzone u dzieci do lat 6 w 1890 r.... 12/23/ 37 37 38 39 41 42 44 46 III. PERSONEL SŁUŻBY ZÜRUWIA Zatrudniony personel służby zdrowia według wybranych zawodów... i/24/ Zatrudniony personel służby zdrowia... 2/25/ Zatrudniony personel służby zdrowia na 10 tys. ludności... 3/26/ Lekarze specjaliści... 4/27/ Personel medyczny... 5/28/ 48 49 51 52 53 IV. ZAKŁADY SŁUŻBY ZDROWIA Zakłady służby zdrov/ia... V20/ Wybrane zakłady służby zdrowie...... 2/30/ Transport sanitarny... 3/31/ Działalność transportu sanitarnego... 4/32/ 56 59 61 61 V. STACJONARNA OPIEKA ZDROWOTNA Wybrane Informacje dotyczęce stacjonarnej opieki zdrowotnej... 1/33/ Łóżka w szpitalach wodług oddziałów specjalistycznych... 2/34/ Wykorzystanie łóżek w szpitalach według oddziałów w dniach... 3/35/ 62 66 70

4 Spis treści TABU STR. Przeciętny pobyt chorego w szpitalach w dniach... 4/36/ Liczba chorych na 1 łóżko w szpitalach w cięgu roku 5/37/ Wykorzystanie bazy łóżkowej w wybranych oddziałach szpitalnych... 6/38/ Personel zakładów psychiatrycznych... 7/39/ Niektóre wskaźniki działalności zakładów psychiatrycznych... 8/40/ Sanatoria rehabilitacyjne i przeciwgruźlicze... 9/41/ VI. AMBULATORYJNA OPIEKA ZDROWOTNA Wybrane informacje dotyczęco działalności i zabezpieczenia opieki zdrowotnej w mieście: A. Poradnie ogólne...... 1/42/ B. Poradnie dla kobiet... 1/42/ C. Poradnie dla dzieci... 1/42/ 0. Poradnie stomatologiczne... 1/42/ Wybrane informacje dotyczęce działalności i zabezpieczenia opieki zdrowotnej na wsi: A. Ośrodki i punkty zdrowia... 2/43/ B. Poradnie stomatologiczne... 2/43/ Porady udzielone przez lekarzy oraz usługi ambulatoryjne pogotowia ratunkowego... 3/44/ Porady udzielone przez lekarzy w działach opieki specjalistycznej... 4/45/ Porady udzielone przez lekarzy w działach opieki specjalistycznej na 1000 mieszkańców... 5/46/ Działalność pracowni stomatologicznych... 6/47/ Informacja dotyczęco ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w ZOZ dla Szkół Wyższych... 7/48/ Badania radio fotograficzne... 8/49/ 72 74 76 82 82 83 84 86 89 91 92 93 94 100 102 104 105 105 VII. OPIEKA LEKARSKA MAP MATKĄ I DZIECKIEM Działalność poradni dla kobiet w miastach... 1/60/ Opieka nad kobietę cieżarnę ne wsi... 2/51/ Pomoc położnicza... 3/52/ Oddziały dla noworodków i wcześniaków w szpitalach 4/53/ Żłobki stałe, miejsca w żłobkach i dzieci w nich przebywajęco... 5/54/ Działalność żłobków stałych... 6/55/ Domy małych dzieci w 1990 r.... 7/56/ Opieka profilaktyczna nad dzieckiem zdrowym... 8/57/ 106 107 107 108 109 110 111 112

Spis treści 5 Opieka lekarsko-higieniczna nad dziećmi 1 młodzieżą w placówkach oświatowo-wychowawczych w miastach: TABL. STR. A. Placówki...... 9/58/ _B, Uczniowie.... 9/58/ 115 Opieka lekarsko-higieniczna nad dziećmi i młodzieżą w placówkach oświatowo-wychowawczych na wsi: A. Placówki........ 10/59/ 8, Uczniowie... 10/59/ 116 Uczniowie objęci planowanym leczeniem uzębienia w miastach...... 11/60/ 117 Uczniowie objęci planowanym leczeniem uzębienia na 12/61/ Realizacja zaszczepień dzieci i młodzieży roczników 1974-1990... 13/62/ 119 Szczepienia przeciwko gruźlicy... 14/63/ 119 VIII. HIGIENA PRACY I PRZEMYSŁOWA SŁUŻBA ZDROWIA Zakłady i personel przemysłowej służby zdrowia... 1/64/ 120 Działalność poradni lekarsko-dentystycznej przemyśle- 2/65/ Działalność przemysłowej służby zdrowia... 3/66/ 122 IX. OPIEKA SPOŁECZNA Domy pomocy społecznej... 1/67/ 124 Działalność pracowników socjalnych... 2/68/ 125 Pomoc ze środków państwowych... 3/69/ 128 Pomoc za środków społecznych... 4/70/ 131 Przedmioty ortopedyczne dla inwalidów i osób niepełnosprawnych... 5/71/ 132 X. DZIAŁALNOŚĆ INNYCH ZAKŁADÓW Sieć i działalność pomocy doraźnej... 1/72/ 133 Stacje i punkty krwiodawstwa... 2/73/ 134 3/74/ 134 ANEKS Chorobowość szpitalna - główne przyczyny hospitalizecji według płci i wieku w 1909... I 136 Leczeni ambulatoryjnie z powodu chorób układu krążę- Zgony z powodu chorób układu krążenia w latach 1907-1990... Zachorowania na nowotwory złośliwo w m. Wrocławiu w latach 1984-1989... 114 116 118 121 IX 144 III IV 145 146

UWAGI METODYCZNE 1. Publikacja obejmuje zekrae informacji resortu zdrowia 1 opieki społecznej w układzie Jego struktury organizacyjnej, poszerzony o informacje służby zdrowia resortu komunikacji. 2. Tablice opracowano na podstawie informacji«- Wydziału Zdrowie Urzędu Wojewódzkiego, - Wojewódzkiego Zespołu Metodycznego Opieki Zdrowotnej, - Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego, - Specjalistycznego Zespołu Gruźlicy i Chorób Płuc, - Specjalistycznego Zespołu Onkologicznego, - Specjalistycznego ZOZ nad Matkę i Dzieckiem, - Specjalistycznego Zespołu Przemysłowej Opieki Zdrowotnej, - Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, - Wojewódzkiej Kolumny Transportu Sanitarnego, - Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, - Zarzędu Służby Zdrowia PKP, 3. Wprowadzono naatępujęce nowe tablice i - Leczeni ambulatoryjnie z powodu chorób układu krężenla w latach 1988-1990 /Dz.II/, - Chorobowość szpitalna - głównie przyczyny hospitalizacji wg płci i wieku w 1989 roku /Aneks/, - Zachorowania na nowotwory złośliwe we Wrocławiu w latach 1984-1989 /Aneks/, 4. Wprowadzono zmiany w naetępujęcych tablicach: - Personel medyczny w miastach i gminach /Dz. III/, - Działalność pracowników socjalnych /Oz. IX/, - Pomoc ze środków państwowych /Oz.IX/, - Pomoc ze środków społecznych /Oz.IX/, 5. Uzupełnieniem niniejszej edycji "Biuletynu..." jest aneks, w których umieszczono tablice zawierajęce zbiór danych statystycznych o 2 głównych przyczynach zachorowań i zgonów, tj. choroby układu krężenla 1 nowotwory złośliwe. 6. Z powodu braku danych liczbowych, zrezygnowano z następujęcych tablic: - Pracownicy pełnozatrudnieni w placówkach służby zdrowia 1 opieki społecznej /Oz.III/ - Przeciętne zatrudnienie 1 przeciętne miesięczne wynagrodzenie w zakładach służby zdrowia / Oz.III/, - Przeciętne zatrudnienie i przeciętne miesięczne wynagrodzenie w zakładach służby zdrowia /Oz. III/, - Zatruci: cni inwalidzi /Oz. IX/,

Uwagi metodyczne 2 7, Dano dotyczęce personelu służby zdrowia opracowano na podstawie miejsca zatrudnienia. 8. Dane o lekarzach specjalistach, wg instrukcji dot. obowiązków sprawozdawczych zakładów służby zdrowia i pomocy społecznej MZiOS,zbierane sę raz na trzy lata. 9, Łóżka w szpitalach psychiatrycznych podano bez łóżek tzw. opieki domowej i bez miejsc no oddziałach dziennych. 10. Tablice dotyczące liczby porad udzielonych przez lekarzy w opiece podstawowej obejmuję działalność lekarza zakładowego, tj. lekarza zakładu opołecznej służby zdrowia, sprawującego opiekę profilaktyczną i leczniczą nad pracownikami resortu zdrowia i opieki społecznej. 11. Rejonizacja pomocy doraźnej nie pokrywa się z podziałem administracyjnym. Dział Pomocy Doraźnej Wojewódzkiego Szpitale Zespolonego im. 0. Bobińskiego świadczy usługi przewozowe dla całego miasta Wrocławia 1 województwa wrocławskiego, usługi zespołami "R" i "N" dla województwa i m. Wrocławia oraz usługi zespołami wypadkowo-chorobowymi dla części dzielnicy Krzyki i dwóch gmin. Dział Pomocy Doraźnej dzielnicy Stare Miasto obsługuje w zakresie pomocy pediatrycznej dzielnicę Febryczna. 12. Tablico dotyczące poradni lęka ra ko-den tys t ycznej dla dzieci i młodzieży w miastach i na wsi obejmuję nie tylko działalność poradni no terenie szkoły, przedszkola, ale również działalność tych poradni w przychodniach, ośrodkach 1 punktach zdrowia na wsi, które wydzieliły godziny na higienę szkolną. 13. Dane dotyczące szczepień ochronnych obejmują odsetek realizacji zoszczep leń dzieci i młodzieży roczników 1974-1990. 14, Dane dotyczące absencji chorobowej i wypadkowej obejmują pracowników zatrudnionych w Jednostkach stanowiących własność państwową, spółdzielni 1 organizacji.

UWAGI ANALITYCZNE LUDNOŚĆ Ludność województwa wrocławskiego i miasta Wrocławia według stanu na dzleó 31.12.1990 r. wynosiła 1128,8 tys. osób i w porównaniu do końca 1989 roku zwiększyła się o 2483 osoby,tj. o 0,2 %. W miastach zamieszkiwało 836,7 tys. osób, a na wsi 292,1 tys. W porównaniu z rokiem poprzednim ludność miast wzrosła o 0,4 %, a liczba ludności na wal zmniejszyła się o 0,2 %. W mieście Wrocławiu zwiększyła się liczba ludności w porównaniu do końca roku 1989 o 884 osoby. W roku 1990 naatęplł dalszy spadek liczby urodzeń / w r. 1980-20070 urodzeń, w 1989 r. - 14303, w 1990 roku - 13922 /. Również współczynnik urodzeń żywych obniżył się w r. 1990 do 12,5 na 1000 ludności, w r. 1989 wynosił 12,9. W porównaniu z 1989 rokiem zmalała liczba zawartych małżeństw o 468 tj. o 6,4 %, w r. 1989-7352, w 1990 r, - 6884/. W zakresie umieralności ogólnej w r. i990 odnotowano wlększę liczbę zgonów, o 61 w stosunku do roku poprzedniego. Współczynnik zgonów na 1000 ludności w r. 1990-9,4 nie zwiększył się w stosunku do roku 1989. W dalszym cięgu głównymi przyczynami zgonów są: choroby układu krężenia, nowotwory praż urazy i zatrucia. Ilustruje to poniższa tabela przedstawiająca odsetki zgonów spowodowane tymi chorobami: 1980 r. 1989 r. 1690 r Choroby układu krążenia 48,7 53,7 54,6 Nowotwory złośliwe 20,7 21,6 21,8 Wypadki, urazy, zatrucie 9.0 8,5 8,8 W roku 1990 nastąpił spadek współczynnika zgonów niemowląt na 1000 żywo urodzonych do 16,9 % podczas gdy w roku 1989 wynosił 17,8 %. Zwiększył się współczynnik zgonów niemowlę! na wsi i wynosi 16,6 % / w roku 1989-15,8 % /. ZACHOROWANIA Absencja pracowników zatrudnionych w Jednostkach stanowiących własność państwową, spółdzielni 1 organizacji zmalała w stosunku do roku poprzedniego/ wskaźnik absencji chorobowej w 1990-4,53, w r. 1989-4,73/,

Uwagi analityczno 9 Do głównych przyczyn absencji chorobowej należę choroby układów: oddechowego, nerwowego, krężenla, trawiennego, kostno-.mięśniowego oraz wypadki i zatrucia pozazawodowe, W roku 1990 następiła poprawa sytuacji epidemicznej w zakresie czerwonki. Wskaźnik zachorowań na 100 tys. ludności zmniejszył się w roku 1990 do 11,3 / r. 1989-74,4 /, tj. o 84,8 %. Ponadto w 1990 roku wzrosły wskaźniki występowania następujęcych chorób zakaźnych: odry o 97,9 %, ospy wietrznej o 54,1 %, wirusowego zapalenia wętroby o 24,4 % 1 różyczki o 21,9 %. Zmniejszyły się wskaźniki występowania: grypy o 98,8 %, innych salmoneloz o 48,8 %, płonicy o 45,3 %, róży o 42,3 % i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o 36,6 %. Odnotowano nieznaczny wzrost zachorowań na gruźlicę. Zapadalność zmniejszyła się z 66,0 na 100 tys. ludności w roku 1980 do 33,8 w roku 1990, natomiast w porównaniu z 1989 rokiem zwiększyła się o 0,3. W roku 1990 następił wzrost zapadalności na choroby weneryczne. Współczynnik zachorowań ogółem na 100 tys. ludności w porównaniu z rokiem 1989 / 40,7 / zwiększył się do 48,3 w roku 1990. W roku 1990 zwiększył się współczynnik zachorowań na choroby psychiczne. W roku 1989 wynosił 347,0 na 100 tys. ludności, a w roku 1990-404,5. PERSONEL SŁUŻBY ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ Lekarze < W roku 1990 znacznie wzrosła liczba zatrudnionych lekarzy, bo 0 102 osoby, co stanowi wzrost o 2,8 % w porównaniu do roku 1989. Wskaźnik zatrudnionych lekarzy na 10 tys. ludności uległ zmianie 1 wynosi 33,7, Liczba pełnozatrudnionych lekarzy w podstawowej opiece zdrowotnej w mieście i na wsi zwiększyło się o 9, co stanowi 1,9 %. Zwiększenie się liczby lekarzy pełnozatrudnionych odnotowano w mieście i ne wsi. Wskaźnik pełnozatrudnionych lekarzy w opiece podstawowej w mieście i na wsi / w dniu 31.12.1990/ na 10 tys. ludności nie zmienił się i nadal stanowi 4,2. Liczba lekarzy, którzy posiodoję uprawnienia specjalistyczne wg stanu na dzień 31.12.1909 roku wynosi 2793, co stanowi 75,4 % ogółu lekarzy medycyny, zatrudnionych we Wrocławiu i województwie wrocławskim.

10 Uy/aqi analltyczne W porównaniu z 1986 rokiem liczba ta wzrosła o 248 lokarzy spoćjails t ów / w 1986 roku - 2545 lokarzy specjalistów, co stanowiło 70,1 % ogółu lekarzy medycyny/. Zwiększyło się liczbo lekarzy specjalistów: internistów o 50, chirurgów o 66, pediatrów o 44, ginekologów o 26, okulistów o 14 i pozostałych specjalności o 65. Wzrost zatrudnienia lekarzy wyżej wymienionych specjalności odnotowano zarówno wo Wrocławiu, Jak 1 województwie wrocławskim. W porównaniu z 1986 rokiem stwierdzono spadek zatrudnienia lokarzy laryngologów o 6, lekarzy medycyny przemysłowej o 11, zarówno we Wrocław!, Jak i na obszarze województwa wrocławskiego. Lekarze dentyści Liczba zatrudnionych lekarzy dentystów wzrosła w porównaniu z rokiem ubiegłym o 18, co etanowi 2,1 %. Wskaźnik zatrudnionych lekarzy dentystów no 10 tya. ludności zwiększył się nieznacznie i wynosi 7,8. W opiece podstawowej w nieście 1 na wsi ogólno liczba zatrudnionych lekarzy dentystów zwiększyła się o 14, co stanowi 3,6 %. Zmniejszenie się liczby lekarzy dentystów zatrudnionych w podstawowej opiece zdrowtnej odnotowano na wsi. Farmaceuci W roku 1990 uległa zmniejszeniu liczba zatrudnionych farmaceutów z 680 w 1989 - do 646 w roku 1990, a wskaźnik na 10 tya. ludności wynosi 5,7. Pielęgniarki i położne W roku 1990 naetępił wzrost zatrudnionych pielęgniarek, o 461, co stanowi 6,2 % w porównaniu z rokiem ubiegłym. Wskaźnik zatrudnionych pielęgniarek na 10 tys. ludności wzrósł z 65,9 w roku 1989 do 69,6 w 1990 roku. Także zwiększyła się liczba położnych z 731 w roku 1909 do 769 w roku 1990, co stanowi 5,2 %. Wskaźnik pełnozatrudnionych / w dniu 31,12.1990 / pielęgniarek 1 położnych w opiece podstawowej w mieście i na wsi no 10 tys. ludności wynosi 8,9 w roku 1990, co stenowi minimalny bo o 0,1 wzrost w stosunku do roku 1989. AHBULAV0RY0NA,-OPIEKA ZDROWOTNA Zespoły opieki Zdrowotnej

Uwagi analityczne 11 W roku 19UO działało i 13 zespołów opieki zdrowotnej dla ogółu ludności, 4 przemysłowe zespoły opieki zdrowotnej, 1 zespół dla szkół wyższych oraz 6 zespołów specjalistycznych. Przychodnie Według stanu na dzień 31.12.1990 istniały 284 przychodnia, tycznie z przychodniami resortu komunikacji, spółdzielczości pracy oraz przychodniami rehabilitacyjnymi przy (spółdzielniach inwalidów. Liczba przychodni wg poszczególnych rodzajów przedstawia się następująco i - przychodnie resortu zdrowia 1 opieki społecznej 227 w tym przykliniczne 5 - przychodnie reaortu komunikacji 29 - przychodnie spółdzielcze 14 - przychodnie rehabilitacyjne przy spółdzielniach inwalidów i ich związkach 14 W clęgu 1990 r. zwiększyło liczba przychodni o 2 w zespołach: ZOZ Fabryczna i ZOZ Pale Pole. Ośrodki zdrowia Liczba ośrodków zdrowia uległa zmianie w porównaniu do roku 1989 i wynosi na koniec roku 1990-66. W ośrodkach zdrowia i punktach lekarskich na wsi działały: 72 poradnie ogólne, 23 poradnie dla kobiet, 21 poradni dla dzieci oraz 74 poradnie stomatologiczne. Działelność_w_ząkłodaęh_ambulatoryJneJ_ogieki_zdrowotnej Poradnie ogólno w przychodniach rejonowych W roku 1990 przyjęto ogółem 1191,4 tys. osób / w r. 1989-1210,6 tye./, co w porównaniu do roku 1989 stanowi 98,4 %. Liczba wizyt domowych w porównaniu z rokiem ubiegłym uległa zmniejszeniu i stanowi 88,1 r. 1989. Odsetek wizyt domowych w stosunku do ogólnej liczby przyjętych osób w poradniach ogólnych również obniżył się i stanowi 5,2 %. Poradnie dla kobiet W poradniach dla kobiet w przychodniach rejonowych / bez działalności poradni dla kobiet przemysłowej, akademickiej służby zdrowia oraz resortu komunikacji/ przyjęto w roku 1990 ogółem 234016

12 Uwagi analityczne kobiet, tj. o 3,0 % więcej niż w roku ubiegłym. Wzrosło również liczba kobiet zbadanych profilaktycznie z 64606 w roku 1989 do 67315 w roku 1990. Wskaźnik wczesnego objęcia opiekę poradni kobiet w cięży w roku 1990 obniżył się do 67,8 %, podczas gdy w roku 1989 wynosił 68,9 %. Liczba porad na 1 kobietę w cięży w roku 1990 wynosiła 6,3/ w 1989-6,8 %. W roku 1990 w przychodniach rejonowych zbadano cytologicznie 54294 kobiet, tj, o 9,3 więcej niż w roku 1989. Ponadto w innych placówkach służby zdrowiał w specjalistycznych zespołach opieki zdrowotnej, przychodniach przyklinicznych, Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym i wojewódzkich szpitalach zbadano cytologicznie 13741 kobiet. Poradnie dla dzieci W roku 1990 w poradniach dla dzieci udzielono ogółem 951,0 tys. porad, w tym dzieciom chorym 786857, dzlegiom zdrowym 164173. Liczba porad udzielonych dzieciom chorym Jeet niższa niż w roku ubiegłym o 12,8 %, Liczba porad udzielonych dzieciom zdrowym wzrosła o 8,4 %. Odsetek wizyt domowych u dzieci chorych w stosunku do ogółom przyjętych chorych wynosi 2,5 % i Jest niższy o O, 2% niż w roku poprzednia. Ośrodki zdrowia i punkty lekarskie na wal W Ośrodkach 1 punktach lekarskich na wsi udzielono ogółem 620,1 tys. porad lekarskich przez lekarzy, tj. o 4,5 % mniej aniżeli w roku 1989. Liczba porad stomatologicznych wzroeła w stosunku do roku poprzedniego o 7,8 %. Liczba kobiet ciężarnych przyjętych w roku 1990 zmniejszyła aię o 1618 tj.o 19,3 % w stosunku do roku ubiegłego. Wskaźnik wczesnego objęcia opiekę poradni kobiet w cięży zwiększył się do 57,2 %, podczas gdy w roku 1989 wynosił 54,8 %. Liczba dzieci zdrowych przyjętych po raz pierwszy w 1 m-cu życia zmniejszyła się do 87,8 % w roku 1990 / w roku 1989-90,1 % /. STACJONARNA OPIEKA ZDROWOTNA W dniu 31.12 1990 r, na terenie województwa było 28 szpitali, z tego i * szpitale ogólne podległe resortowi zdrowia i opieki społecznej 24 w tym szpitale kliniczne 4

Uwagi analityczne 13 szpitale resortu komunlkacj szpitale psychiatryczne 1 3 Liczba łóżek rzeczywistych w szpitalach ogólnych w roku 1990 zmniejszyła się do 8453 łóżek, tj. o 0,9 % w stosunku do roku ubiegłego /bez PKP/. Wskaźnik łóżek w szpitalach ogólnych na 10 tys. ludności w roku 1990 wynosi 78,8, co oznacza że Jeot o 1,2 mniejszy niż w roku 1989. Przeciętne wykorzystanie łóżka rzeczywistego w szpitalach ogólnych w roku 1990 kształtowało się na poziomie 258,6 i było mniejsze w porównaniu z rokiem 1989 / 261,6 /, Również przeciętne wykorzystanie łóżka w placówkach na budżecie terenowym zmniejszyło się do 258,5, podczas gdy w roku 1989 wynosiło 260,4. Przeciętny pobyt chorego w szpitalach ogólnych zmniejszył się i wynosi 13,2 / w 1989 r, - 13,5 /. Liczba łóżek w oddziałach dla noworodków 1 wcześniaków w dniu 31.12 1990 nie uległa zmianie 1 wynosiła nadal 652. Pomoc doraźna / bez pomocy doraźnej kolejowej/ W dniu 31.12.1990 r. placówki pomocy doraźnej dysponowały 168 karetkami sanitarnymi, tj. o 2 mniej niż w 1989 roku. Liczba ludności przypadajęca na 1 karetkę sanitarne uległa zwiększeniu i na koniec roku wynosiła 6718 / w roku 1989-6625/. Liczba zespołów reanimacyjnych w porównaniu z rokiem 1989 utrzymała się no tym samym poziomie / 1989-3 /. W roku 1990 zmniejszyła się o 2,1 % ogólna liczba usług wyjazdowych, przy czym zmniejszyła się liczba wyjazdów do zachorowań o 8,0 % 1 wypadków o 1,7 %, a zwiększyła się liczba przewozów o 4,1 %. Liczba chorych przyjętych w porównaniu z 1989 zmalała o 6,4 %. mgr Renata CZA3K0WSKA Kierownik Ośrodka Analiz Statystyki Medycznej i Informatyki Wojewódzkiego Zespołu Metodycznego Opieki Zdrowotnej

Województwo wrocławskie

TABU, X. WROCŁAWSKIE NA TLE KRAJU I NIEKTÓRYCH WOJEWÓDZTW W 1990 R. 15 POLSKA Wrocław sklo W tym Warszawskie Krakowskie Łódzkie Roznaóekle Ludność w tys. 38183,2 1128,8 2421,6 1231,6 1139,5 1334,1 w tym w miastach w %... 61,8 74,1 88,8 69.1 93,1 71.3 Urodzenia żywo na 1000 ludności 14,3 12,5 10.3 13.1 9,6 14,0 Zgony na 1000 ludności... 10,2 9,4 11.4 10,3 13,4 11.3 Przyrost naturalny na 1000 ludności 4,1 3.1-1,1 2,8-3,8 2.7 Nakłady inwestycyjno na ochronę zdrowia i opiekę społeczną w % ogółu nakładów w woj.... 2,5 2,6 2.5 1.9 1.7 Zatrudniony personel służby zdrowia na 10 tys. ludności: lekarze medycyny lekarze dentyści pielęgniarki 21.4 4,6 54.4 33,7 7.0 69,6 41,5 7,4 64,2 31,5 6,0 55,0 36,9 8,2 64,3 28,2 6,2 55,0 Łóżka w szpitalach ogólnych: w sztukach... no 10 tys. ludności... 218560 57,2 8898 78,8 17104 70,6 7560 61,4 8865 77,8 8395 62,9 Porody udzielone na 1 mieszkańca... przez lekarzy: medycyny... dentystów.. 5,8 1,3 6,5 1,9 7,1 1,6 6,8 1,6 8.4 1,9 7,0 1.6 Zachorowania na niektóre choroby zakaż ne na 100 tys. ludności : gruźlica... czerwonka... zatrucia pokarmowe inne ealmonelozy wirusowe zapalenie wątroby.... choroby weneryczne zapalenie przyusznicy nagminne... 42.3 26.4 86,7 55.5 76.5 27,0 367,7 34.9 11.3 127,0 40.9 69,7 48.3 370,3 51.6 14.4 44.4 89.6 45,2 62.5 480,1 42,2 3.3 58,1 56,0 73,8 28,4 409,5 51.4 7,9 93.4 27.5 93,2 41,7 515,2 27,1 2,1 116,1 79.8 40.8 31,7 652,6 Liczba ludności na 1 aptekę 1 punkt apteczny w tys... 7,6 7,3 9,1) 8,4 8,2 8,8

16 TABU II. ZASIĘG DZIAŁANIA ZESPOŁÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ Stan w dniu 31 XII 1990 ft. ZüZ Obszar objęty zasięgiem działania ZOZ Wrocław - Fabryczna... Wrocław - Krzyki.... Wrocław - Psie Pole... Wrocław - Staro Miasto dz. Fabryczna, wieś Semotwór /gm. Kęty Wrocławskie/ dz. Krzyki, wieś Wysoka /gm.kobierzyce/, wieś Zabrodzie /gm.kęty Wrocławskie/, wieś Mokry Dwór /gm. Svi. Katarzyno/ dz. Psie Pole, wsio: Krzyżanowice, Psary, Szymanów /gm. Wisznia Mała/ dz. Stare Miasto W ocłow - Śródmieście.. dz. Śródmieście Milicz... m i gm. Milicz, m i gm. Żmigród, gm. Cieszków, gm. Krośnice Oleśnica... m. Oleśnica, m i gm. Bierutów, m 1 gm. Twardogóra, gm. Dobroszyce, gmv Oleśnica, część gm. Długołęka Oława... m. Oława, gm. Domaniów, gm. Oława Strzelin... m *i gm. Strzelin, m i gm. Więzów, gm. Dorów, gm. Kondrotowico Środa Slęska... m i gm. Środa Slęska, gm. Kostomłoty, gm. Malczyce, gm. Miękinio irzobnica... Wołów... m i gm. Trzebnica, m i gm. oborniki Sl. gm. Prusice, gm. Wisznia Mała, gm. Zawonia,część gm. Długołęka m i gm. Wołów, gm. Wińsko Wrocław /ZCZ rejonowy/.. Urzerj Dolny /ZCZ przemysłowy/... m i gm. Kęty Wrocławskie, m i gm. Sobótka, gm. Jordanów Sl. gm. Łagiewniki, gnu Mietków, gm. Kobierzyce, gm. Święte Katarzyna, gm. Żórawina m i gm. Brzeg Dolny Jolcz-Laokowlco /ZOZ przemysłowy/ gm. Czernica, m i gm. Jolcz-Laskowico

TABL. III. ZASięG DZIAŁANIA TERENOWYCH STAC3I SANITARNO-EPIDEMIOLOGI CZNYCH Stan w dniu 31 XII 1990 r. 17 TSSE Obszar objęty zasięgiem działania TSSE Wrocław - Fabryczna.... dz. Fabryczna Wrocław - Krzyki... dz. Krzyki Wrocław - Psio Pole... dz. Psie Pole Wrocław - Stare Miasto... dz. Stare Miasto Wrocław - śródmieście.... dz. śródmieście Milicz....... m.l gm. Milicz, m.l gm. Żmigród, gm. Cieszków, gm. Krośnice Oleśnica... m. Oleśnica, m.l gm. Twardogóra, gm. Dobroszyce, gm. Oleśnica Oława... m. Oława, m.l gm. Więzów, gm.czernice, gm. Domaniów, gm. Laskowice Oławskie, gm. Oława, gm. Święta Katarzyna, gm. Żórawina Strzelin... m.i gm. Strzelin, m.l gm. Sobótka, gm. Borów, gm. Kobierzyce, gm. Łagiewniki, gm.jordanów Slęski, gm. Kondratowice środa ślęska... m.l gm. środa ślęeke, m.l gm. Kęty Wrocławskie, gm. Malczyce, gm. Miękinia, gm. Kostomłoty, gm. Mietków Trzebnica.... m.i gm. Trzebnica, m.i gm. Oborniki ślęskie, gm. Prusice, gm. Wisznia Mała, gm. Zawonia m.i gm. Wołów, m.i gm. Brzeg Dolny, gm. Wińsko

. 10 TABU IV. ROZWÖJ OCHRONY Z DR (AVI A I OPIEKI SPOŁECZNE!) W WOOtVV.'ÖDZTI : WROCŁAWSKIM 1980 1985 l969 1990 w liczbach bezwzględnych 1900t: -100 Lekarze medycynya//zet rudnienl/... 3034 3465 3704 3006 125, 1 na 10 tye, ludności... 20.2 31,1 33,0 33,7 X Lekarze dentyści //zatrudnięnl/... 744 830 866 004 118,8 na 10 tye, ludności... 6,9 7.5 7.7 7,6 X Fgrmaceuci9y//zatrudnieni/... 675 660 680 646 95,7 na 10 tye. ludności... 6,3 6,1 6.1 5,7 X Pielęgniarki"//zetrudniono/.. 6305 6082 7397 7058 124,6 na 10 tye. ludności... 58,6 61,8 65,9 69,6 X Położne0' /zatrudnione/... 567 647 731 769 135,6 Łóżka w szpitalach"/0/... 9784 10767 10835 10752 109,9 no 10 tyu.ludności... 90,9 96,2 96,2 95,3 X w tym w szpitalach psych!ai tycznych... 1479 2044 1354 1054 125,4 Przychodnie8/... 253 260 272, 270 106,7 w tym przy zakładach pracy 105 104 105 104 99,0 Oarodki zdrowia na wsi8/... 65 65 65 66 101,5 Sanatoria rehabilitacyjne"/ ; łóżka... 700 671 539 481 68,7 leczeni... 3974 4401 4292 3865 97,3 i Obrona krew w stacjach i punktach krwiodawstwa w litrach 16553 17152 14677 13274 80,2 Apteki i punkty apteczne^/..,, 167 164 150 150 92,6 Żłobki stałe 3/; zakłady... 79 75 74 64 61,0 miejt ca.... 5615 5056 5030 1 4470 79,6 bomy pomocy społecznej8/; zakłady... 13 14 15 17 130,7 miejsca... 1265 1404 1556 1639 129,5 ft/ j tan w dniu 31 XXX, b/btiz łóznk dla noworodków i wcze&nlaków; ; łącznio z łóżkami na oddziałach ozpitulnych przy przychodniach i łóżkami w e/pitnl/ich psychiatrycznych.

1. LUDNOŚĆ TABL. 1. POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ I GęSTOŚC ZALUDNIENIA Powierzchnie w km% 30 VI /średni etan/ ogółem Ludność eten w dniu 31 XII w tym kobiety na 0 1 kin OGÓŁEM... 1980 6287,2 1071404 1076240 553240 171 1989 6207,2 1120820 1122806 580206 179 1990 6287,2 1127308 1128791 582658 107 MIASTA... 538,3 835199 836723 436657 109 WROCŁAW... 292,9 642706 643210 337279 110 Bierutów... 8.7 5193 5216 2711 108 Brzeg Dolny... 17,2 13229 13237 6898 109 jelcz-loekowlce... 25,7 14323 14623 7177 96 Kęty Wrocławskie... 6,3 4975 4985 2563 106 Milicz... 13,4 12168 12222 6160 102 Oborniki ślęekle... 14,4 7395 7394 3852 109 Oleśnica... 21,0 38010 38187 19692 106 Oławę... 27,2 31299 31390 15979 104 Sobótka... 32,2 6563 6561 3424 109 Strzelin... 10,3 12960 13015 6690 106 środa Slęska... 14,9 8396 8430 4389 109 Trzebnico... 8,6 11405 11456 5955 108 Twardogóra... 8.2 6278 6434 3297 105 Więzów... Wołów... Żmigród... 9.2 2230 2216 1140 106 18,7 11981 12036 6312 110 9,4 6088 6103 3139 106

20 Ludność TABL. 1. POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ I GęSTOŚfc ZALUDNIENIA /dok./ Ludność Powierzchnia w k«2 30 VI /średni etan/ ogółem w tym kobiety etan w dniu 31 XII na 0 1 kar GMINY... Bierutów.... Borów...... Brzeg dolny... Cieszków... Czernica.... Długołękę... Dobroszyce... Domaniów.... Oelcz-Laekowice... Jordanów ślęeki... Kęty Wrocławskie... Kobierzyce... Kondratowice... Kostomłoty... Krośnice... Łagiewniki.... Malczyce... Mietków... Miękinia... Milicz.... Oborniki Slęskie... Oleśnica... Oława... Prusice... Sobótka... Strzelin... środa Klęska... święta Katarzyna... Trzebnica... Twardogóra.... Więzów... Wińsko.... Wisznie Mała... Wołów... Zawonia... Żmigród... Żórawina... 5748,9 292109 292068 146001 100 138,3 5422 5372 2665 98 98,7 5418 5402 2681 99 77,2 3584 3590 1784 99 100,7-4707 4708 2382 102 84,2 6890 6898 3431 99 210,7 16240 16321 8176 100 131,7 5825 5826 2875 97 94,3 5302 5287 2637 99 142,4 6102 6095 3055 100 56,6 2997 3001 1483 98 170,2 11710 11713 5934 103 149.1 11116 11114 5627 103 98,1 4943 4904 2472 102 146,3 7011 6981 3439 97 178,7 7713 7684 3778 97 124,4 7495 7518 3781 101 52.6 5742 5748 2846 98 83,3 3847 3853 1949 102 179,2 10691 10725 5456 104 396,4 11626 11622 5713 97 139,3 8381 8429 4115 95 243.4 10618 10581 5189 96 234.1 12554 12577 6353 102 158,0 9113 9118 4504 98 103,2 5659 5653 2784 97 161,4 9737 9723 4921 102 200,0 10399 10386 5220 101 98.6 12178 12186 6266 106 191,6 9101 9102 4543 95 159,7 5754 5684 2814 98 132,7 5581 5551 2721 96 249,5 9186 9175 4612 101 105,1 6626 6677 3373 102 312,4 10926 10944 5492 101 118,1 5149 5126 2513 96 308,6 9028 9042 4504 99 120,1 7738 7750 3913 102

Ludność 21 TABL. 2. LU ONO*'Ü WEDŁUG PŁCI I GRUP WIEKU Stan w dniu 30 VI 1990 r* WYSZCZEGÓL NIENIE Województwo ogółem w tym kobiety ogółem Miasta w tym kobiety Wieś ogółem w tym kobiety OGÓŁEM... 1127308 581751 835199 435748 292109 146003 W wieku lat* 0-4... 76946 37589 51314 25090 25632 12499 5-9... 93880 45551 65799 31879 28081 13672 10-14... 91436 44556 66422 32247 25014 12309 15-19... 81048 39511 61088 29448 20760 10063 20-24... 76604 38066 57350 28924 19254 9142 25-29... 30-34... 35-39... 40-44... 45-49... 50-54... 55-59... 60 64.»... 65-69... 70-74... 75 1 więcej.. 77257 38385 98700 49388 106151 53762 87053 44043 50889 26582 58016 31157 61623 33486 60387 34500 47934 27803 22236 13146 36298 24226 55544 28149 72475 37311 81987 42755 68446 35538 40406 21399 45384 24590 47225 25650 45507 25951 35321 20307 15760 9414 25171 17096 21713 10236 26225 12077 24164 11007 18607 8505 10483 5183 12632 6567 14398 7836 14880 8549 12663 7496 6476 3732 11127 7130 Z ogółem przypada na ludność w wieku lat: 0-2... 3-6... 7-17... 18-59... 60.- 64... 65 i więcej.. 43623 70895 198300 647585 60387 106518 21275 34507 96204 330090 34500 65175 28718 48717 143898 492107 45507 76252 14041 23685 69575 255679 25951 46817 14905 22178 54402 155478 14880 30266 7234 10822 26629 74411 8549 18353

22 Ludność TAEL. 3. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI Małżeństwa Urodzenia żywe ogółom Zgony w tym niomowlęt Przyrost ny ludności OGÓŁEM... 1900 100GB 20070 8680 442 11391 1909 7352 14303 10361 257 3942 1990 6084 13922 10422 236 3500 MIASTA... 4719 9073 7456 155 1617 WROCŁAW...... 3564 6526 5950 100 508 Fabryczna... 104U 1923 1460 30 463 Krzyki... 915 1730 1545 27 105 Pele Pole... 459 909 674 e 235 Stare Miasto... 471 675. 607 14-12 śródmieście... 671 1289 1592 21-303 Bierutów... 24 91 41 2 50 Brzeg Oolny... 86 172 123 1 49 Oclcz-Laskowlce... 40 177 41 1 136 Kęty Wrocławskie... 29 74 39 1 35 Milicz... 56 171 115 4 56 Oborniki ślęekle... 43 04 73 1 11 Oleśnica... 230 540 276 14. 264 Oława...... 240 382 217 C 165 Sobótka... 40 81 64 3 17 Strzelin... 70 159 115 5 44 środa Slęska... 59 96 63 1 35 Trzebnico... 63 151 00 4 63 Twardogórę... '41 77 57 3 20 Więzów...... 12 26 17-9 Wołów...... 62 162 114 ' 5 43 żmigród.... 29 102 55 2 1 47

TABL. 3. RUCH NATURALNY LUONOSCI / dok./ Ludność 23 Małżeństwa Urodzęnia żywe ogółem Zgony w tym nlemowlęt Przyrost naturalny ludności GMINY... 2165 4849 2966 81 1883 Bierutów... Borów... Brzeg Dolny... Cieszków... Czernica... Długołęka... I Dobroszyce... Domaniów..... Jelcz-Laekowlce Jordanów ślęski Kęty Wrocławskie Kobierzyce... Kondratowice... Kostomłoty... Krośnice... Łagiewniki... Malczyce... Mietków... Miękinie... Milicz... Oborniki Slęskie Oleśnica... Oława... Prusice... Sobótka... Strzelin... środa ślęske... Święta Katarzyna Trzebnica... Twardogóra... Więzów... Wińsko... Wisznia Mała... Wołów... Zawonia.... Żmigród... Żórawina... 59 106 67 39 55 84 41 2 43 32 53 44 9 40 84 42-42 59 109 67 5 42 100 256 127 5 129 32 91 62 3 29 30 88 35 2 53 40 110 85-25 16 44 36-8 92 178 104 4 74 74 169 115 5 54 23 68 48 20 56 124 73 1 51 42 131 70 3 61 58 123 73 4 50 38 81 63 3 18 31 48 33 2 15 83 176 122 4 54 92 203 127 5 76 65 142 101 1 41 70 196 109 2 87 83 220 118 1 102 63 176 82 4 94 41 102 56 2 46 84 149 100 2 49 69 162 79 2 83 73 149 179 1-30 71 178 68 2. 110 50 116 63 2 53 48 107 83 2 24 84 165 105 4 60 37 109 44 2 65 82 194 111 4 83 42 95 64 1 31 77 142 104 38 58 121 66 1 55

24 TABL. 4. Ludność RUCH NATURALNY LUDNOŚCI NA 1000 LUDNOŚCI Małżeństwo Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny 0 G Ö Ł E M... 1980 9.4 18.7 8,1 10,6 1989 6,6 12,9 9,4 3,6 1990 6,2 12,5 9.4 3,1 MIASTA... 5,8 11,1 9,1 2,0 WROCŁAW... 5,7 10,5 9.6 0,9 Fabryczna...... 5.4 9,8 7.5 2,4 Krzyki... 5.9 11.1 9,9 / 1.2 Pale Pole...... 5,6 11,1 8,2 2,9 Stare Miasto... 7,2 10.3 10.5-0,2 Śródmieście... 5.5 10,6 13.1-2.5 Bierutów... 4,6 17.5 7.9 9.6 Brzeg Dolny... 6,4 12,9 9.2 3.7 Oelcz-Laakowlce... 3.4 12,6 2.9 9.7 Kęty Wrocławskie... 5,8 14,8 7,8 7,0 Milicz... 4.8 14,2 9,6 4,6 Oborniki Slęekl... 6,4 11,3 9.8, 1.5 Oleśnico... 6.2 14,1 7.2 6,9 Oława... 7,9 12,2 6,9 5.3 Sobótka... 6,1 12,3 9,7 2.6 Strzelin... 5.3 12,1 8,8 3,3 Środo Slęska... 6,9 11,5 7,4 4,1 Trzebnica... 5.4 13,0 7.0 5.4 Twardogóra... 6,5 12,2 9,0 ' 3,2 5,3 11.5 7,5 4.0 Wołów... 5.1 13,3 9,4 3.9 Żmigród.... 4.7 16,5 8.9 7,6 U w a g e. Do przeliczeń przyjęto ty? ko ludność zemoldowanę m pobyt stały.

Ludność 25 TABL. 4. RUCH NATURALNY LUDNOŚCI NA 1000 LUDNOŚCI /dok./ Małżeństwo Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny GMINY... 7,3 16,3 10,0 6.3 Bierutów...... 10.6 19,0 12.0 7.0 Borßw... 10.0 15.2 7.4 7,8 Brzeg Dolny...... 9.0 14,9 12.4 2.5 Cieszków... 8.3 17.3 8.7 8.6 Czernica... 8.5 15.7 9.7 6.0 Długołęko... 6,5 15,5 7.7 7.8 Dobroszyce... 5.6 15,8 10,8 5.0 Domaniów... 7.0 16,2 6.4 9.8 Oelcz-Laskowice... 6.3 17.4 13,5 3.9 Jordanów śląski... 5.2 14.3 11.7 2,6 Kęty Wrocławskie... 7.8 15,1 8.8 6.3 Kobierzyce..... 6.7 15.2 10.3 4.9 4.5, 13,4 9.5 3.9 Kostomłoty... 7,7 17,0 10,0 7.0 Krośnice... 5,3 16,5 8.8 7,7 Łagiewniki... 7,5 15,8 9.4 6.4 Malczyce... 6,5 13,9 10,8 3,1 Mietków... 8.0 12.4 8.5 3.9 Miękinia... 7.7 16,3 11.3 5.0 Milicz... 7,6 17.2 10,3 6.4 Oborniki śląskie... 7,7 16,7 11,9 4.8 Oleśnica...... 6.5 18,1 10.1 8,0 6,5 17,2 9.2 8,0 6.8 18.9 8.8 10,1 7.0 17.4 9.6 7.8 Strzelin... 8.5 15.1 10.1 5.0 środa śląska... 6,5 15,2 7,4 7.8 święta Katrzyna... 6.1 12,5 15.0-2,5 7.6 19,0 7.3 11.7 8.5 19.7 10.7 9,0 Wiązów... 8.4 18,7 14,5 4.2 Wińsko... 8.8 17,2 10,9 6,3 Wisznia Mała... 5.6 16,5 6.7 9.8 Wołów... 7.4 17,4 9.9 7.5 Zawonia... 8.1 18,3 12,3 6.0 Żmigród... 8.2 15,1 11.1 4.0 Żórawina... 7.4 15.4 8,4 7,0

26 Ludność TABL. 5. PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE ŻYCIA Przeciętna liczba lat dalszego nia Życia dla osób w wieku lat t rwob - woj. wrocławskie 0 30 60 0 30 60 mężczyzn! kobiety 1976-1960... a 66,5 40,0 15,5 74,6 46,8 16,6 b 66,7 39,7 15,5 74,9 47.0 19,9 1981-1985... a b 66,9 66,9 39,9 39,7 15,6 15,5 75,1 75,3 47,1 47,1 19,9 19,9 1985-1986... a 66,9 39,5 15,3 75,3 47,2 19,9 1987... a 66,8 39,4 15,3 75,2 46,9 19, a 1988... a 67.2 39,6 15,5 75,7 47,3 20,1 1989... a 66,8 39,3 15.4 75,5 47.1 19,9 źródło«"trwanie tycia 1 umieralność według przyczyn w województwach w latach 1981-1985* GUS Warszawa 1986 oraz "Rocznik Statystyczny GUS 1990 r." GUS Warszawa. TABU 6. ZGONY WEDŁUG PRZYCZYN - w liczbach bezwzględnych b - na 10 tya. ludności 1980 1989 1990 0 G Ó Ł E M... a 6688 10361 10422 b 81,1 92,3 92,5 w tym* Choroby zakaźne 1 pasożytnicze... a 119 65 67 b 1.1 0,6 0,6 Nowotwory złośliwe... a 1800 2243 2268 b 16,8 20,0 20,1 Choroby gruczołów wydzielenia wewnętrznego 1 przemiany materii oraz zaburzenia odżywiania 1 Immunolog!- U 68 145 100 b 0,6 1.3 0,9 a 62 120 94 b 0,6 1.1 0.3 Choroby krwi i narzędów krwlotwór- a 6 11 17 b U, 1 0,1 Choroby układu nerwowego 1 narzędów 0 25 70 69 zmysłów...... b 0,2 0,7 0,6 Choroby układu krężenią... a 4233 5561 5692 b 39,5 49,5 50,5 w tymi choroba nadclśnlenlowa a b 0% 67 0,6 o?l

Ludność TABU. 6. ZGONY WEDŁUG PRZYCZYN /dok./ a - w liczbach bezwzględnych b - na 10 tys. ludności 1990 Choroby układu krężonla /dok,/ niedokrwienna choroba serca 687 6.4 746 6.6 693 6,1 w tym ostry zawał serca.. choroby naczyń mózgowych 600 5.6 387 3.6 604 5.4 375 3.3 628 5.6 329 2.9 Choroby układu oddechowego... a b 410 3.8 409 3.6 359 3.2 w tym grypo... Choroby układu trawiennego a b... a b 1 0.0 203 1.9 5 X ' 349 3.1 361 3.2 w tym: choroba wrzodowa żołędka a 1 dwunastnicy... b 46 0.4 40 0.4 64 0.6 marskość wgtroby... a b Choroby układu moczowo-płciowego... a b 103 1.0 5 0.0 130 1.2 126 1.1 119 1.1 114 1.0 w tym zapalenie nerek i nerczyca a b 74 0.7 64 0,6 Powikłania cięży, porodu i połogu a b 2 0,0 0, O Wady rozwojowe wrodzone... a, b Niektóro przyczyny okołoporodowej a chorobllwoścl 1 umieralności... b 110 1,0 200 1.9 89 0.8 147 1.3 84 0,7 122 1,1 Objawy i stany niedokładnie określo- a ne... b 142 1.3 138 1.2 183 1.6 Zewnętrzne przyczyny urazów 1 zatruć o b 785 7.3 878 7.8 914 8.1

28 Ludność TABL. 7. ZGONY WEDŁUG PRZYCZYN I WIEKU ZMARŁYCH W 1990 R, Wiek zmarłych Ogółem 0-4 5-19 20t39 40-59 60 lot i więcej 0 G Ö ł. E M... 10422 262 110 556 1982 7512 w tym: Choroby zakaźne 1 paeożytnicze... 67 14 2 6 16 27 Nowotwory złośliwe 2268 7 17 72 550 1622 Choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego 1 przemiany materii oraz zaburzenia odżywiania 1 immuno- 100 1 4 16 79 Choroby krwi 1 narzędów krwiotwórczych 17 - - 1 7 9 Choroby układu nerwowego 1 narzędów Choroby układu kręże- 69 6 6 18 18 21 5692 3 6 96 825 4762 Choroby układu oddechowego... 359 7 3 8 54 287 Choroby układu trawlennego... 361 7 1 22 78 253 Choroby układu moczowo-płciowego... 114 1 1 1 21 90 Powikłania cięty, po- 2 _ 2 _ Wady rozwojowe wro- 04 77 1 2 2 2 Objawy, oznaki 1 etany niedokładnie określone... 183 4 1 26 62 90 Zewnętrzne przyczyny urozów i zatruć... 914 12 71 285 300 246

Ludność 29 TABU. 8' ZGONY Z PCWODU CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA W LATACH 1987-1990 1987 1988 ZGONY WG PRZYCZYN liczba zgonów % ogólnej liczby zgonów liczba zgonów % ogólnej liczby zgonów OGÓŁEM 9773 100,0 9807 100.0 CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIAi Zgony ogółem w grupie /390-459/... 5118 52,4 5085 51,9 Ostra choroba reumatyczna /390-392/... 5 0.1 8 0,1 w tym choroba reumatyczna z zajęciem serca /391/.. 5 0,1 7 0.1 Przewlekła choroba reumatyczna /39S-398/... 91 0,9 76 0,8 w tym wady zastawki dwudzielnej i zastawek tętnicy głównej /394-396/,.. 77 0,8 67 0.7 Choroba podciśnieniowa /401-405/... 136 1.4 131 1.3 Niedokrwienna choroba serca /410-414/... 783 8,0 803 8.2 w tym ostry zawał serca/410, 584 6.0 485 4.9 w tym inna ostra i podostra postać choroby niedokrwiennej serca /411/. 61 0,6 95 1,0 Choroby krężenia płucnego /415-417/... 109 1,1 161 1.6 w tym przewlekły zespół płucno-sercowy /416/... Inne choroby serca /420-429/ w tym mlokardlopatie /425/ 85 349 32 0,9 3,6 0.3 114 362 20 1.2 3.7 0,2 Choroby naczyń mózgowych /430-438/... 3,3 Choroby tętnic,tętniczek i naczyń włosowatych /440-448/... 3297 33.7 3160 32,2 tym miażdżyca /440/ 3212 32,9 3112 31.7 Choroby żył, noczyń limfatycznych i inne choroby układu krężenia /451-459/. 0,3 0.2

30 Ludność TABL, 8. ZGONY Z POWODU CHORÖB UKŁADU KRĄŻENIA W LATACH 1987-1990 /dok./ 1989 1990 ZGONY WG PRZYCZYN liczba zgonów % ogólnej liczby zgonów liczba zgonów % ogólnej liczby zgonów 0 G Ö Ł E M...... 10361 100,0 10422 100,0 CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA: Zgony razee w grupie /390-459/... 5561 53,7 5692 54,6 Oetra choroba reumatyczna /390-392/... 3 0,0 1 0,0 w tym choroba reumatyczna z zajęciem serce /391/... 3 0,0 1 0.0 Przewlekła choroba reumatyczna /393-39B/... 69 0,7 75 ' 0,7 w tym wady zastawki dwudzielnej i zastawek tętnicy głównej /394-396/... 64 0,6 73 0.7 Choroba nadclśnlenlowa /401-405/... 67 0,6 89 0,8 Niedokrwienna choroba serca /410r414/... 746 7,2 693 6,6 w tym ostry zawał serca /410/... 604 5.0 628 6,0 w tym inne ostra 1 podostra postać choroby niedokrwiennej serca /411/... 37 0,4 46 0.4 Choroby krężenla płucnego /415-417/... 135 1.3 111 1.1 w tym przewlekły zespół płucno-sercowy /416/... 111 1,1 80 0,8 Inne choroby serca /420-429/ 298 2,9 206 2,0 w tym mlokerdlopatle /425/... 23 0.2 25 0,2 Choroby naczyń mózgowych /430-438/... 375 3,6 329 3.2 Choroby tętnic, tętnlczek 1 naczyń włosowatych /440-448/... 3857 37,2 4181 40,1 w tym miażdżyca /440/ 3818 36,8 4140 39,7 Choroby żył, naczyń llmfetycznych 1 Inne choroby układu krgżonta /451-459/ 11 0.1 7 0,1

Ludność 31 TABL. 9. ZGONY Z POWODU NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH o - ogółom m - mężczyźni k - kobiety W liczbach bezwzględnych 10 tye. ludności W % ogólnej liczby zgonów a/ OGÓŁEM 1980 1989 1990 1800 2249 2268 16.7 20,0 20,1 20.7 21.7 21.8 Wargi, jamy ustnej i gardła o ID k 34 31 3 0.3 0.3 0,0 0.3 0.3 0.0 Narzędów trawiennych 1 otrzow- o no 1...» k 680 330 350 6.1 2.9 3.1 6.5 3.2 3,4 Układu oddechowego 1 na rzędów o klatki plersowej...» k 692 574 116 6,1 5.1 1.0 6.6 5.5 1.1 Kości tkanki łęcznej, skóry o i autka... m k 176 34 142 1.6 0.3 1,3 1.7 0.3 1.4 Narzędów moczowo-płciowych... o m k 321 121 200 2.8 1.1 1.8 3.1 1.2 1.9 Tkanki limfatycznej i krwlo- o twórczej... m 143 63 60 1.3 0.7 0,5 1.4 0.8 0.6 O Innym 1 bliżej nlcokroślo- o nym umiejscowieniu... m 222 111 111 2.0 1.0 1.0 2.1 1.1 1.1»/ Ogólna liczba zgonów w 1990 roku - 10422

32 TABL. 10. Ludność ZGONY NIEMOWLĄT WEDŁUG PRZYCZYN Ogółem W tym na wsi 1960 1909 1990 1980 1989 1990 OGÓŁEM... 442 257 236 141 80 81 w tym: Choroby zakaźne 1 pasożytnlcze... 49 6 12 17 2 6 w tym posocznica... 38 7 10 13 1 6 Choroby układu nerwowego 1 narzędów zmysłów... 23 5 4 9 2 2 Choroby układu krężenla 4 6 3 1 2 - Choroby układu oddechowego... 55 11 7 22 3 3 w tym zapalenie płuc 53 11 7 20 3 3 Choroby układu trawiennego... 6 4 7 2 2 5 Wady rozwojowe wrodzone 93 61 69 30 15 23 Stany chorobowe płodów lub noworodków powstające w okresie okołoporoaowym... 200 147 122 53 47 36 Objawy, oznaki i stany niedokładnie określone 1 5 4-3 1 Zewnętrzne przyczyny urazów 1 zatruć... 7 4 4 5 2 2

- Ludność 33 TABU. 11, WYSZCZEGÓL NIENIE UMIERALNOŚĆ NIEMOWLĄT roczne Współczynniki zgonów a* kwartalne Z "rocznych przypada na I 11 III IV miasta wieś OGÓŁEM... 1980 1989 1990 22.0 17,0 16.9 22,6 20.7 15,9 22,6 14,3 14,6 19,6 18,0 18,5 23,3 17.7 17,5 22,8 18,9 17,0 20.5 15,8 16.6 ZESPOŁY OPIEKI ZDROWOTNEJ: Wrocłow-Fobryczna.... 15.6 16,5 19,0 18.7 8.4 15,6 - Wrocław-Krzykl... 15,6 9.2 11,2 13,6 28,0 15.6 - Wrocław-Peie Pole... 8.8 8,8-17,8 9,0 8.8 - Wrocłew-Stare Miasto... 20,5 5.6 41.7 11.6 23,3 20,5 - Wrocław-Sródmieście... 16,2 14,5 8,6 23.3 15,4 16,2 - Milicz... 16,8 18,7 9,2 18,2 19,1 21,9 14,2 Oleśnica... 20.9 25,8 18,1 20.8 16.2 26.7 15,6 Oława... 16,0 35,3-17,0 11.7 21,1 9.7 Strzelin... 18,5 6,5 26,5 19,5 20,1 27,0 14.6 środa Slęska.. 16,9 17.4 23,4 12,4 12,4 10,2 18,1 Trzebnica... 16,0 16,7 8,4 20,6 16.9 21,0 14,3 Wołów... 25.0 7.6 30,5 30,8 31,0 30,7 22,3 Wrocław /ZOZ rejonowy /... 20,9 24,3 14,4 25,2 18,4 25,5 20,2 Brzeg Dolny /ZOZ przemysłowy/... 4,4 15,9 - - - 5,7 - De.1. cz-laskowi ce /ZOZ przemysłowy/... 15.1 9,9 9.7 39,6 5,6 23.C a/ Liczba zgonów niemowlęt przypadająca na 1000 urodzeń żywych

U. ZACHOROWANIA TA8L.V12/. ZACHOROWANIA NA NIEKTÖRE CHOROBY ZAKAŹNE CHOROBY a - w liczbach bezwzględnych b - na 100 tye. średniej liczby ludności za rok 1990 1980 1989 1990 Dur brzuszny... a 1 b 0,09 Inne ealaonelozy / z wyjętkłem zatruć a 426 898 461 pokarmowych/... b 39,8 80.1 41,0 Czerwonka... a 36 837 127 1/ b 3,4 74,4 11,3 Biegunka u dzieci do lat 2 '... a 1754 756 808 b 464,1 262,7 280,8 Krztuelec... a 17 2 4 b 1,6 0,2 0.4 Paciorkowe zapalenie gardła... a 45 18 3 b 4.2 1,6 0,3 Płonica...... a 2122 802 442 b 198,1 71,6 39,2 RóZa... a 117 80 45 b 10.9 7,1 4.0 TęZec...... a 1 1 - b 0,09 0,09 Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych... a 135 138 88 b 12,6 12,3 7.8 Oepa wietrzna... a 5741 3621 5614 b 535,8 323,1 498,0 Odra... a 934 27 1305 b 87,2 2,4 115,7 Różyczka... a 5110 488 596 b 476,9 43,4 52,9 Zapalenie mózgu... a 1 1 b 0,09 0.1 Wirusowe zapalenie wętróby... a 1292 631 786 b 120,6 56.1 69.6 Nagminne zapalenie przyusznlcy... a 2650 3773 4174 b 247,3 336,6 370,3 165 58 24 b 15,4 5.2 2.1 Świerzb... a 2484 242 339 b 231,8 21,6 30. 1 Grypa... a 15664 115Ó67 1366 b 1462,0 10319,8 121,2 Zatrucia pokarmowe... a 153 ' 1400 1432 b 14.3 124,9 127,0 w tym zatrucie pokarmowe bekteryjne... a 145 1400 1430 b 13,5 124,9 126,9 Zatrucia zwlęzkaml chemicznymi z wyjęt- a 1096 296 312 kłem zatruć pokarmowych... b 102,3 26.4 27,7 Bruceloza... a 34 4 2 b 3.2 0.4 0,2 1/Na 10 tye. dzieci w.wieku od 0-24 miesięcy

Zachorowania 35 TABU 2/13/. ZACHOROWANIA ZAREJESTROWANE I CHORZY LECZENI W PORADNIACH ZÜRWIA PSYCHICZNEGO 7 Ogółem W tym Wrocław j 1980 1990 1990 1990 w liczbach bezwzględnych na 100 tya. ludności w liczbach bezwzględnych na 100 tya. ludności OGÓŁEM... Psychozy... w tym schizofrenia Niepsychotyczne zaburzenia psychiczne w tyra: nerwicowe alkoholizm Niedorozwój umysłowy ZACHOROWANIA 3992 4560 404,5 545 642 56.9 165 236 20,9 3158 3786 335,8 1954 2132 189,1 43 14b 1,2 289 132 11.7 3163 3679 572,4 449 518 80.6 142 180 28.0 2558 3115 484,7 1550 1829 284,6 33 I2b' 1.8 156 55 6,5 CHORZY OGÓŁEM... Psychozy... w tyra schizofrenia Niepsychotyczne zaburzenia psychiczne 15490 16024 1421,4 4109 4657 413.1 2330 2764 245,2 10256 10669 946,4 12526 12424 1933,1 3139 1870 3448 2047 536.5 318.5 8580 8540 1328,7 w tyra: nerwicowe alkoholizm 6075 5253 466,0 155 39b 3,4 4968 134 4248 27 b/ 660,9 4.2 Niedorozwój umysłowy 1125 698 61,9 755 427 66,4 a/ z zaburzeniami psychicznymi, b/ Ponadto w poradniach odwykowych zarejestrowano 1360 zachorowań, w tyra 1072 we Wrocławiu oraz 391/ chorych objętych leczeniem lub pozostejęcych pod opiekę, w tyra 3068 we Wrocławiu. U w 6 g a. w 1990 roku łęcznie z działalności* poradni zdrowia psychicznego w przychodniach przemysłowych.

36 Znchorownnla TAQL. 3/14/. CHORZY NA GRUŹLICĄ ZAREJESTROWANI W PORAONIACH PRZECIWGRUŹLICZYCH»/ Ogółom W tym Wrocław 1980 1990 1900 1990 w liczbach bezwzględnych no 100 tya. ludności w liczbach bezwzględnych nu 100 tya. ludności Chorzy zarejestrowani na gruźlicę czynnę... 1276 604 53.6 696 326 50,7 w tym na gruźlicę płuc czynnę zakaźny i nlazakaźny... 1203 549 40,7 644 209 45,0 Z liczby chorych na gruźlicę czynnę przypndo na nowozarajestrowanych 707 301 33,0 398 215 33,5 w tym na gruźlicę płuc czynnę zakaźny i niezakaźny... 670 358 31,0 372 201 31,3 o/gez poradni PKP. TABU. 4/159/. N0W0ZARE3ESTR0WANX CHORZY NA GRUŹLICĄ W PO RAUNT ACH PRZECIWGRUŹLICZYCH 1909 1990 w liczbach bezwzględnych na 100 tys. ludności w liczbach bezwzględnych na 100 tys. ludności OGÓLE M*/... 376 33,5 361 33,6 WROCŁAW... 212 33.2 215 33,5 Fabryczna... 53 27,0 43 21,6 Krzyki... 56 36,7 56 ' 36,2 Pale Pole... 31 36,7 17 20,0 Stare Miasto... 25 35,6 24 35.1 Śródmieście... 45 34,3 73 56,1 Milicz... 19 37,0 10 19,5 Oborniki Slęskie... 30 53,0 16 27,8 Oleśnica... 33 35,7 21 22,5 Oława... 14 18,5 16 20,9 Strzelin... 17 41,6 18 44,0 Środa alęska... 14 33,0 25 59,2»ołów... 17 34,8 26 53,2 Wrocław /Z02 rejonowy/ 20 26,9 34 45,7 / P»7 poradni PKP.

Zachorowania 37 TABU. 5/16/, ZACHOROWANIA NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Ogółem W tym Wrocław m - męierzyżnl z w licz- na 100 w licz- no 100 k - kobiety bach boz- tyo. bach bez- tys. względ- ludno- względ- ludno-. nych 6ci nych ści i OGÖLEM... 1985 2869 257,6 181 1907 3368 303,9 2089 326)3 1909 3276 290,9 1947 303,1 Wurgl, jamy ustnej n 75 13,8 35 11,5 1 gardło k 21 3,6 12 3.6 Narzędów trawiennych m 433 79,4 243 79,5 i otrzewnej k 401 69,0 254 75,4 Układu oddechowego i narzędów klatki piorslo- m 604 126.2 368 120,4 woj k 170 29,3 102 30,3 Kości, tkanki łęczriej, m 120 22,0 73 23.9 skóry i sutka k 355 61,1 236 70.1 Norzędów moczowo-płcio- m 250 45,9 132 43.2 wych k 389 66,9 261 77.5 Tkanki limfatycznej m 69 12,7 39 12,8 i krwiotwórczej k 67 11,5 35 10,4 0 innym i bliżej nieokreślonym umiejsco- m 117 21,5 76 24,9 wieniu k 115 19,8 78 23.2 Źródło: dane Dolnośląskiego Rejestru Nowotworów Specjalistycznego Zespołu Onkologicznego. TABU. 6/17/. ZACHOROWANIA NA CHOROBY WENERYCZNE o - ogółem ft - mężczyźni k - kobiety Ogółem W tyro Wrocław 1980 1990 1980 1990 w liczbach bezwzględnych na 100 ' tys. ludn. w liczbach bezwzględnych na 100 tys. ludn. OGÓŁEM... o 1901 544 46,3 1671 493 76,7 Kila...... o 207 106 5.4 178 94 14,6 ro 148 73 13,4 132 65 21,3 k 59 33 5,7 46 29 6,5 w tym wczesna o 111 63 5,6 98 57 6,9 objawowa m 92 54 9,9 64 k 19 9 0.6 14 Rzeżęczka... o 1694 438 3ó,9 1493 399 62,1 m 1252 350 64,2 1103 315 104,3 k 442 68 15,1 390 60 23,7 49 e 16,0 2,4