Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych genotypów posiada wysoką zdolność mutacji namnaża się głównie w hepatocytach ma możliwość przetrwania w rezerwuarach pozawątrobowych
Geograficzny rozkład genotypów w HCV Globalny rozkład genotypów Polska Genotypy 1b ~ 75% 1a ~ 5% 3a ~ 17% 4c+d< 1% Genotyp HCV: Typ
Historia naturalna zakażenia HCV Ostre zakażenie HCV ~ 80% Przewlekłe e zapalenie wątroby w typu C 20% 20 lat Marskość wątroby Rak wątrobowo komórkowy 86% /r 1,1% /r 0,4% /r Krwotok z żylaków przełyku Zgon Wątrobowa encefalopatia 40% /r 68% /r 11% /r Wodobrzusze
Zakażenia HCV przebiegają z mało o charakterystycznymi objawami długotrwałe zmęczenie apatia nadmierna senność stany depresyjne objawy grypopodobne (bóle stawów, kości, mięśni, stany podgorączkowe) zaburzenia dyspeptyczne (niestrawność, wzdęcia, nudności, wymioty)
Manifestacja pozawątrobowa zakażenia HCV Hematologiczna krioglobulinemia mieszana, chłoniaki B, gammapatie, małopłytkowość Autoimmunologiczna zapalenie tarczycy, kłębkowe zapalenie nerek Skórna Endokrynologiczna Reumatologiczna Psychiatryczna porfiria skórna późna, liszaj płaski cukrzyca zapalenie wielostawowe neurastenia, depresja
Modele progresji choroby włóknienie 0 1 2 3 szybka Progresja pośrednia 5-10 lat 15-30 lat > 30 lat marskość wolna 4 HCC 3% /r niewyrównanie 5% - 10% /r zgon 2% - 5% /r
Marskość wątroby szanse przeżycia z wyrównaną marskością wątroby: - 3 lata - 96% - 5 lat - 91% - 10 lat - 79% szanse maleją o połowę w przypadku dekompensacji marskości (ryzyko dekompensacji 5-10% na rok) ryzyko powikłań po 5 latach od rozpoznania marskości: - niewydolność wątroby - 18% - HCC - 7% - zgon - 9%
HCC (Hepatocellular( carcinoma) Rak wątrobowokomw trobowokomórkowy rkowy przewlekłe zapalenie wątroby typu C jest pierwszą w Europie (60% przypadków), a drugą na świecie przyczyną raka wątrobowokomórkowego (HCC) HCC występuje od 20 do 200 razy częściej u chorych na marskość wątroby o etiologii HCV w porównaniu do nie zakażonych wykrycie we wczesnej fazie daje szanse na leczenie - resekcja chirurgiczna, transplantacja wątroby, przezskórna ablacja guza dają 5-letnie przeżycie u 50-70% chorych
Główne wskazania do wykonania badań w kierunku zakażenia HCV podwyższona aktywność enzymów wątrobowych powiększenie wątroby przetaczanie krwi przed 1993 rokiem wielokrotne hospitalizacje częste przyjmowanie leków w iniekcjach lub pobieranie krwi drobne zabiegi chirurgiczne lub endoskopowe kolczykowanie, tatuowanie stosowanie dożylnych/donosowych środków odurzających
Diagnozowanie zakażeń HCV 1. Oznaczenie anty-hcv - test przesiewowy - przeprowadzany nie wcześniej niż po 4 tygodniach od ekspozycji, - w przypadku ekspozycji zawodowej, badanie wykonuje się w dniu wypadku przy pracy w celu określenia statusu serologicznego pracownika, - pacjent z wynikiem dodatnim, wymaga dalszej diagnostyki w jednostce specjalistycznej. 2. Oznaczenie HCV-RNA - test wykrywający czynne zakażenie.
Diagnozowanie zakażeń HCV Biochemia Serologia Krew Obecność i stęż ężenie wiremii Analiza sekwencyjna genomu Bioptat wątroby Ocena histopatologiczna Genotyp Usg jamy brzusznej Identyfikacja wczesnych zmian nowotworowych
Cele terapii przeciwwirusowej zmniejszenie aktywności choroby eliminacja choroby profilaktyka powikłań - marskości i HCC poprawa jakości życia
Standardy leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV - maj 2010 Leczeniem powinni być objęci chorzy z ostrym, przewlekłym zapaleniem wątroby w oraz wyrównan wnaną marskości cią wątroby o etiologii HCV, jak równier wnież z pozawątrobow trobową manifestacją zakażenia HCV.