Protokół z posiedzenia Rady Ubezpieczonych w dniu 27 września 2012r.

Protokół z posiedzenia Rady Ubezpieczonych w dniu 27 września 2012r. Uczestnicy: według załączonej listy Rozpoczęcie obrad: godz. 11.00 Przebieg obrad: według załączonego porządku I. Pani Aleksandra Wiktorow Rzecznik Ubezpieczonych otworzyła posiedzenie Rady Ubezpieczonych II. III. Członkowie Rady Ubezpieczonych przyjęli porządek obrad obecnego posiedzenia oraz protokołu z posiedzenia z dnia 14 czerwca 2012r.; Pani Katarzyna Przewalskia - Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Rynku Finansowego Ministerstwa Finansów w swoim wystąpieniu przedstawiła stan prac nad projektem założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w zakresie implementacji dyrektywy Wypłacalność II (Solvency II). Prace nad założeniami do projektu rozpoczęto niemalże trzy lata temu i nadal trwają. Dyrektywa Solvency II to nowy schemat wypłacalności zakładów ubezpieczeń oparty o trzy filary. Ma on uwzględniać wpływ tendencji z zakresu metodologii zarządzania ryzykiem w ubezpieczeniach, szeroko pojętej inżynierii finansowej oraz standardów sprawozdawczości zgodnych z wymogami IASB (International Accounting Standard Board). Najważniejszymi zamierzeniami projektu jest znalezienie wymogu marginesu wypłacalności oraz osiągnięcie synchronizacji w ustalaniu poziomu rezerw technicznych. Pierwszy filar - ilościowy - dotyczy wymogów kapitałowych wypłacalności zakładów ubezpieczeń, drugi filar to systemy nadzorcze które mają skupić większą uwagę na kontroli zarządzania ryzykiem przez firmy ubezpieczeniowe jak również na ~ 1 ~

poprawności przyjętych w tym zakresie założeń. Trzeci to ujednolicenie sposobów raportowania i publikacji informacji przez zakłady ubezpieczeń. Dyrektywa Solvency II łączy trzynaście innych dyrektyw które dotyczą rynku ubezpieczeniowego i ma je zastąpić. W trakcie tworzenia założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w zakresie implementacji dyrektywy Solvency II powstało parę wątpliwości które należało rozstrzygnąć. Podstawowym problemem było ustalenie odpowiedniej wysokości wymogów kapitałowych dla zakładów ubezpieczeń. Drugą problematyczną sprawą, nad którą toczono szerokie dyskusje, była różnica zdań co do kontroli osób które pełnią kluczowe funkcje w zakładach ubezpieczeń. Przy okazji prac do założeń projektu ustawy omawiano też wiele spraw wykraczających poza zakres implementacji dyrektywy Solvency II. Przykładem może być tutaj regulacja dotycząca możliwości złożenia u agenta zawiadomienia i oświadczenia woli i traktowanie tego jako złożone zakładowi ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa. Kolejna to możliwość żądania od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego udostępnienia posiadanych informacji związanych z wypadkiem lub zdarzeniem będącym podstawą ustalenia odpowiedzialności oraz ustalenia okoliczności wypadków i zdarzeń losowych, jak również wysokości odszkodowania lub świadczenia. Jeszcze inna, nad którą nadal trwają prace, to kwestia publicznego ujawniania informacji dotyczących działalności i postępowań likwidacyjnych prowadzonych przez zakłady ubezpieczeń. W ostatnim czasie została wydana dyrektywa która przesuwa termin wejścia w życie dyrektywy Solvency II na 1 stycznia 2014, nie oznacza to jednak że nie nastąpią kolejne przesunięcia. Podsumowując swoje wystąpienie Pani dyrektor Przewalska stwierdziła że dziś nie znany jest zarówno ostateczny kształt jak i termin wejścia w życie dyrektywy Solvency II a co za tym idzie nieznany jest termin zmiany ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Jest to trudna sytuacja dla wszystkich którzy mają świadomość że przyjęcie założeń zgłoszonych w trakcie prac nad implementacją Solvency II jest kluczowe dla dobra i ochrony klientów usług ubezpieczeniowych. Dlatego należy się zastanowić czy nie rozpocząć prac nad zmianą obowiązujących przepisów ubezpieczeniowych niezależnie od dyrektywy Solvency II. ~ 2 ~

IV. Propozycje Rzecznika Ubezpieczonych do projektu założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w zakresie implementacji dyrektywy Solvency II przedstawiła Anna Dąbrowska główny specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych. Rzecznik Ubezpieczonych złożyła do Ministerstwa Finansów trzy wnioski, z których dwa zostały przyjęte. Pierwsza propozycja dotyczyła wątpliwości Rzecznika Ubezpieczonych co do próby zmiany obowiązującego od 11 lutego br. przepisu art. 16a ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej wskazującego, że zawiadomienia i oświadczenia składane agentowi danego zakładu ubezpieczeń będą uważane za złożone zakładowi ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa. Propozycja zmiany tego przepisu w projekcie została uzasadniona sygnalizowanymi przez rynek ubezpieczeniowy problemami ze stosowaniem tego przepisu. Zdaniem Rzecznik Ubezpieczonych przepis funkcjonuje zbyt krótko by można było mówić o problemach w jego stosowaniu, tym bardziej, że z informacji otrzymywanych przez Rzecznika od agentów ubezpieczeniowych wynika, że niektóre zakłady ubezpieczeń wdrożyły już odpowiednie procedury dotyczące jego stosowania. Druga propozycja to postulat dodania w art. 25 ustawy o działalności ubezpieczeniowej ust. 3a który daje możliwość żądania od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych udostępnienia posiadanych informacji związanych z wypadkiem lub zdarzeniem będącym podstawą ustalenia odpowiedzialności oraz ustalenia okoliczności wypadków i zdarzeń losowych, jak również wysokości odszkodowania lub świadczenia. Zmiana ta ma na celu zrównanie zakresu obowiązków informacyjnych zakładów ubezpieczeń, UFG i PBUK, jak również stworzenie ustawowych gwarancji, że podmioty gwarancyjne zobowiązane do naprawienia szkody, które uzyskały informacje i dokumenty niezbędne do ustalenia odpowiedzialności lub wysokości świadczenia na podst. art. 25 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i uczyniły z nich podstawę zajętego stanowiska, będą obowiązane na żądanie osób, o których mowa w art. 25 ust. 3 tej ustawy udostępniać te informacje i dokumenty. Takie rozwiązanie pozwoli na skuteczną weryfikację prawidłowości zajętego stanowiska przez dłużnika bez konieczności kierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, a w razie powstania sporu na skuteczne dochodzenie roszczeń przed ~ 3 ~

sądem. Trzecia propozycja zgłoszona przez Rzecznik Ubezpieczonych w ramach uzgodnień dotyczących projektu założeń kierunkowo została uznana za słuszną, jednak spotkała się z uwagami przedstawicieli samorządu ubezpieczycieli Polskiej Izby Ubezpieczeń. Propozycja ta dotyczy wprowadzenia ustawowej regulacji dotyczącej gromadzenia i raportowania danych o postępowaniach likwidacyjnych i skargach kierowanych do zakładów ubezpieczeń i jako jedyna najbardziej wpisuje się w zakres Dyrektywy Solvency II wprowadzającej wymogi publicznego ujawniania ważnych informacji dotyczących wypłacalności i sytuacji finansowej zakładu ubezpieczeń. Dane które miałyby podlegać publikacji obejmowałyby wyłącznie informacje już obecnie gromadzone i przekazywane organowi nadzoru. Dla zachowania obiektywizmu w prezentowanych danych pozyskiwanych od zakładów ubezpieczeń, Rzecznik zaproponowała, aby formę i sposób sporządzania informacji określał w drodze rozporządzenia Minister Finansów w porozumieniu z PIU i RU. Część zakładów ubezpieczeń publikuje już postulowane przez Rzecznik dane, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem Biura Rzecznika Ubezpieczonych w rocznym sprawozdaniu z działalności RU, co pokazuje, że jest to możliwe i nie powinno stwarzać trudności także innym zakładom ubezpieczeń. Zdaniem Rzecznik, nieodzowne jest jak najszybsze ujednolicenie i uporządkowanie zasad publikacji takich danych, aby mogły one najlepiej służyć całemu rynkowi ubezpieczeniowemu, a szczególnie konsumentom. Celem jest wymuszenie na zakładach ubezpieczeń nie tylko konkurencji cenowej ale i jakościowej. Tylko wtedy gdy rynek będzie funkcjonował prawidłowo należycie odnosił się do zażaleń klientów, rozstrzygał ich spory czy dawał choćby prawidłowe uzasadnienia do odmów czy zaniżeń - można liczyć na to, że społeczeństwo z większą uwagą i życzliwością będzie podchodzić do ubezpieczeń. Rzecznik ma nadzieję na pozytywne przyjęcie przedstawionych propozycji legislacyjnych. ~ 4 ~

V. Przekazano informacje o najistotniejszych działaniach Biura o charakterze ogólnym. Wystąpienia ogólne do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 1. Pismem z dnia 18.06.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych przekazała na ręce Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów opracowanie pt. Najem pojazdu zastępczego w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 05/11) stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych po analizie orzeczenie wraz z uzasadnieniem. 2. Pismem z dnia 06.07.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych zwróciła uwagę na dostrzegane nieprawidłowości w postępowaniu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA w ramach likwidacji szkód z ubezpieczenia obowiązkowego budynków rolniczych które, zdaniem Rzecznik Ubezpieczonych, uzasadniają podejrzenie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów. 3. Pismem z dnia 19.07.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych złożyła zawiadomienie o podejrzeniu stosowania przez Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji Allianz SA praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów polegających na: 1. przeprowadzeniu rekalkulacji składki ubezpieczeniowej z tytułu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych niezgodnie z treścią art. 31 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, co może stanowić przejaw działania bezprawnego oraz naruszającego dobre obyczaje w relacjach z konsumentami, 2. wprowadzaniu w błąd ubezpieczających w przedmiocie wykonania przez ubezpieczyciela uprawnienia do rekalkulacji składki ubezpieczeniowej należnej z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, określonego w przepisie art. 31 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK, co może stanowić działanie noszące znamiona nieuczciwych praktyk rynkowych. ~ 5 ~

Wystąpienie Sądu Najwyższego 1. Pismem z dnia 05.07.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych wystąpiła o podjęcie uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie istniejących w orzecznictwie sądów powszechnych rozbieżności co do wykładni prawa, w odniesieniu do zagadnienia odpowiedzialności za szkodę polegającą na zalaniu lokalu położonego niżej z lokalu znajdującego się na wyższej kondygnacji. Wystąpienie ogólne do Komisji Nadzoru Finansowego 1. Pismem z dnia 18.06.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych przekazała opracowanie pt. Najem pojazdu zastępczego w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 05/11) stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych po analizie orzeczenia wraz z uzasadnieniem. 2. Pismem z dnia 26.06.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych przekazała zapatrywanie i spostrzeżenia Rzecznika Ubezpieczonych w kwestii obecnej oceny działalności kancelarii odszkodowawczych oraz ewentualnej potrzeby jej uregulowania i poddania nadzorowi państwa. 3. Pismem z dnia 11.09.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych poinformowała o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działaniu Accord Finance SA w zakresie świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego bez wymaganych uprawnień. Wystąpienia ogólne do Ministerstwa Finansów 1. Pismem z dnia 15.05.2012 r. w związku z trwającymi pracami legislacyjnymi nad projektem założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i ~ 6 ~

reasekuracyjnej Rzecznik Ubezpieczonych przekazała swoje uwagi do tego projektu. 2. Pismem z dnia 24.08.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych udzieliła odpowiedzi na zapytanie Ministerstwa Finansów przekazane w dniu 28.08.2012r. w sprawie parabanków. Rzecznik Ubezpieczonych w okresie od 2009r. do 2012r. nie odnotowała wpływu żadnej skargi dotyczącej się działalności firmy AMBER Gold. 3. Pismem z dnia 18.09.2012r. w związku z trwającymi pracami legislacyjnymi nad projektem założeń do projektu ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Rzecznik Ubezpieczonych przekazała propozycję legislacyjną dotyczącą szerszego ujawniania informacji dotyczących postępowań likwidacyjnych prowadzonych przez zakłady ubezpieczeń. Wystąpienia ogólne do zakładów ubezpieczeń 1. Pismem z dnia 16.08.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych wystąpiła do Prezesa Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA w celu zwrócenia uwagi na zaobserwowane nieprawidłowości w konstrukcji wzorca umownego pt. PZU ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych ustalonego uchwałą Zarządu PZU SA nr UZ/33/2012 z dnia 31 stycznia 2012r. które mają zastosowanie do umów ubezpieczenia zawartych po dniu 30 czerwca 2012r. 2. Pismem z dnia 20.09.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych wystąpiła do Prezesa Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń na Życie SA w celu zwrócenia uwagi na pojawiający się coraz częściej w skargach osób Ubezpieczonych problem wyliczenia składki ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia na życie. Praktyka wzbudzająca niepokój polega na pobieraniu od osób Ubezpieczonych składki, z tytułu wypadków, które nie mogą się zdarzyć w ich życiu ze względu na wiek ubezpieczonego, czy też jego sytuację rodzinną. ~ 7 ~

Wystąpienia ogólne do Polskiej Izby Ubezpieczeń 1. Pismem z dnia 18.06.2012r. Rzecznik Ubezpieczonych przekazała opracowanie Rzecznika Ubezpieczonych pt najem pojazdu zastępczego w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r. (III CZP 05/11) stanowisko Rzecznika Ubezpieczonych po analizie orzeczenia wraz z uzasadnieniem Konferencje, spotkania, seminaria w których uczestniczyła Rzecznik Ubezpieczonych i przedstawiciele Biura od ostatniego posiedzenia Rady Ubezpieczonych 1) 4 czerwca 2012r. Bartłomiej Chmielowiec uczestniczył w seminarium zorganizowanym przez Insurance Meeting Point pt. Kiedy człowiek doznaje szkody Jak prowadzić i likwidować szkody osobowe. 2) 25 czerwca 2012r. Krystyna Krawczyk uczestniczyła w uroczystości wręczenia nagród w siódmej edycji konkursu LIBERTAS et AUXILIUM na najlepsze w 2011 roku artykuły i audycje poświęcone ochronie konkurencji i ochronie konsumentów. Konkurs zorganizowany został przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów we współpracy z Centrum im. Adama Smitha, Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich, Instytutem Dziennikarstwa UW oraz Stowarzyszeniem Prawa Konkurencji. 3) 02 lipca 2012r. Rzecznik Ubezpieczonych Aleksandra Wiktorow uczestniczyła w panelu dyskusyjnym na otwarcie II Szkoły Liberalnej Polityki Społecznej: Polityka społeczna przyszłości katalog wyzwań. 4) 31 lipca 2012r. Magdalena Kudlak wzięła udział w spotkaniu Kapituły III Edycji Konkursu Przyjazny Ubezpieczyciel 2012r. zorganizowanego przez Gazetę Bankową. 5) 30 sierpnia 2012r. Piotr Budzianowski i Tomasz Młynarski uczestniczyli w II Forum Prawa Nowych Technologii Prawo prasowe a prawo mediów elektronicznych Aktualne interpretacje, orzecznictwo, praktyka zorganizowane przez Centrum Promocji Informatyki. ~ 8 ~

6) 4-5 września 2012r. Rzecznik Ubezpieczonych Aleksandra Wiktorow uczestniczyła w XXI Konferencji Naukowej Polskiego Stowarzyszenia Ubezpieczenia Społecznego w Kazimierzu Dolnym Wiek emerytalny. 7) 5-6 września 2012r. Joanna Szczepańska oraz Małgorzata Sekścińska uczestniczyły w szkoleniu Konsumenckie Poradnictwo Finansowe mającym na celu przekazanie kompleksowej wiedzy odnośnie udzielania porad z zakresu usług finansowych. Konsumenckie Poradnictwo Finansowe jest inicjatywą finansowaną przez Unię Europejską i prowadzoną pod patronatem Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Konsumentów. 8) 6 września 2012r. Krystyna Krawczyk uczestniczyła w panelu dyskusyjnym zatytułowanym Czy firmy ubezpieczeniowe są w stanie sprostać wyzwaniom XXI wieku w ramach XXII Forum Ekonomicznego w Krynicy Zdroju pod hasłem Nowe wizje na trudne czasy. Europa i świat wobec kryzysu. 9) 11 września 2012r. w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych odbyło się spotkanie, zainicjowane przez Przedstawicielstwo Niemieckiego Ministerstwa Gospodarki i Współpracy Międzynarodowej, Chińskiej Organizacji Konsumenckiej z Rzecznikiem Ubezpieczonych Aleksandrą Wiktorow w celu przedstawienia działalności polskiego Biura Rzecznika Ubezpieczonych. Prezentację na temat działalności BRU przygotowała Małgorzata Więcko-Tułowiecka. 10) 17 września 2012r. Rzecznik Ubezpieczonych Aleksandra Wiktorow uczestniczyła w panelu dyskusyjnym nt. Po co państwu III filar? Jakie koszty warto ponieść? w ramach konferencji zorganizowanej przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego nt Jak pobudzić oszczędzanie na emeryturę? 11) 19 września 2012r. Rzecznik Ubezpieczonych Aleksandra Wiktorow uczestniczyła w debacie ekspertów pt Jak wspierać zdrowie Polaków? Zdrowie publiczne na rzecz zdrowia społeczeństwa zorganizowanej przez Kancelarię Prezydenta RP w Pałacu Prezydenckim. Zakończenie: godz. 12.25 Protokół sporządziła: Iwona Szymańska ~ 9 ~