Ośrodek Informacji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego

Transkrypt

1 Piotr Budzianowski główny specjalista w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych Ośrodek Informacji Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego W niniejszym opracowaniu postaramy się w sposób przystępny przedstawić tematykę ośrodka informacji prowadzonego przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Mamy nadzieję, że poniższe opracowanie będzie cennym źródłem informacji dla wszystkich konsumentów rynku ubezpieczeniowego zainteresowanych tą tematyką, zwiększając tym samym wiedzę na temat funkcjonowania polskiego rynku ubezpieczeniowego. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz z późn. zm.) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny pełni funkcję ośrodka informacji. Do zadań Funduszu jako ośrodka informacji należy prowadzenie rejestru umów ubezpieczenia autocasco oraz umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z wyłączeniem odpowiedzialności przewoźnika. Rejestr zawiera: nazwę i adres zakładu ubezpieczeń, który zawarł umowę ubezpieczenia; identyfikator pośrednika, który zawarł umowę ubezpieczenia, według numeru wpisu do rejestru pośredników ubezpieczeniowych, a w przypadku zawarcia umowy bez udziału pośrednika imię i nazwisko oraz numer PESEL osoby, która zawarła umowę; imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON ubezpieczonego, a w przypadku posiadaczy pojazdów będących nierezydentami imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwę i numer dokumentu tożsamości lub nazwę i adres siedziby ubezpieczonego; cechy identyfikujące dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia; datę zawarcia umowy; okres ubezpieczenia;

2 datę rozwiązania umowy ubezpieczenia przed upływem końcowego terminu odpowiedzialności, określonego w umowie; dane dotyczące pojazdu mechanicznego i jego posiadacza: numer rejestracyjny, numer VIN, a w przypadku jego braku numer nadwozia (podwozia) pojazdu mechanicznego, marka, typ i model, rodzaj pojazdu mechanicznego, imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON posiadacza pojazdu mechanicznego, a w przypadku posiadaczy pojazdów będących nierezydentami imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwę i numer dokumentu tożsamości lub nazwę i adres siedziby ubezpieczonego. Fundusz gromadzi dane zawierające informacje dotyczące uczestników zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmujące: markę i numer rejestracyjny pojazdów uczestniczących w zdarzeniu; imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON posiadacza pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu, a w przypadku posiadaczy pojazdów będących nierezydentami imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwę i numer dokumentu tożsamości lub nazwę i adres siedziby posiadacza pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu; imię i nazwisko oraz numer PESEL kierującego pojazdem uczestniczącym w zdarzeniu, a w przypadku kierujących będących nierezydentami imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz nazwę i numer dokumentu tożsamości kierującego pojazdem uczestniczącym w zdarzeniu; datę i miejsce zdarzenia; rodzaj szkody, w tym: szkoda na osobie, szkoda całkowita w pojeździe, szkoda częściowa w pojeździe, szkoda w mieniu poza pojazdem;

3 imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON osoby poszkodowanej lub uprawnionej, a w przypadku osób będących nierezydentami - imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwę i numer dokumentu tożsamości lub nazwę i adres siedziby osoby poszkodowanej lub uprawnionej do odszkodowania lub świadczenia; datę zgłoszenia roszczenia odszkodowawczego; datę i wysokość wypłaty odszkodowania lub świadczenia albo datę odmowy wypłaty odszkodowania lub świadczenia. Jak zostało wskazane już wcześniej Fundusz gromadzi także dane zawierające informacje dotyczące zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej dobrowolnej umowy ubezpieczenia autocasco, są to: data i miejsce zdarzenia lub data i miejsce kradzieży pojazdu; rodzaj szkody, w tym: kradzież pojazdu, szkoda całkowita w pojeździe, szkoda częściowa w pojeździe, markę i numer rejestracyjny pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu (kradzieży); imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON posiadacza pojazdu uczestniczącego w zdarzeniu (kradzieży); imię i nazwisko oraz numer PESEL kierującego pojazdem uczestniczącym w zdarzeniu; imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON osoby poszkodowanej, a w przypadku osób będących nierezydentami imię i nazwisko, adres zamieszkania, nazwę i numer dokumentu tożsamości lub nazwę i adres siedziby osoby poszkodowanej. Dane zawarte w bazie prezentują również informację o dacie zgłoszenia do zakładu ubezpieczeń zdarzenia (kradzieży) oraz datę i wysokość wypłaty odszkodowania lub datę odmowy wypłaty odszkodowania. Dane, o których mowa wyżej, przekazywane są do Funduszu przez zakłady ubezpieczeń drogą elektroniczną i przechowywane są przez Fundusz przez okres 21 lat. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny jest uprawniony do przetwarzania danych dotyczących umów ubezpieczenia autocasco, umów obowiązkowego ubezpieczenia OC

4 posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz reprezentantów do spraw roszczeń w celu kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego oraz w celu identyfikacji i weryfikacji zjawisk związanych z przestępczością ubezpieczeniową albo dla innych celów, po modyfikacji, która nie pozwoli na ustalenie tożsamości osoby, której dane dotyczą. Dane gromadzone w związku z ubezpieczeniem autocasco oraz obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych stosuje się odpowiednio do zdarzeń powodujących odpowiedzialność Funduszu Gwarancyjnego lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny gromadzi dane dotyczące reprezentantów do spraw roszczeń ustanawianych przez zakłady ubezpieczeń na podstawie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz dane organu odszkodowawczego ustanowionego w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Dane dotyczące reprezentantów do spraw roszczeń obejmują: nazwę i adres siedziby zakładu ubezpieczeń, który ustanowił reprezentanta do spraw roszczeń; imię i nazwisko lub nazwę reprezentanta do spraw roszczeń; państwo członkowskie Unii Europejskiej, w którym ustanowiony jest reprezentant do spraw roszczeń; adres zamieszkania lub adres siedziby reprezentanta do spraw roszczeń; adres do korespondencji reprezentanta do spraw roszczeń, jeżeli jest inny niż adres, o którym mowa w punkcie poprzedzającym; numer telefonu, numer faksu, adres elektroniczny reprezentanta do spraw roszczeń. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny udostępnia zgromadzone dane z ośrodka informacji następującym podmiotom: poszkodowanemu, uprawnionemu lub innemu podmiotowi, w zakresie dotyczącym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, z wyłączeniem imienia i nazwiska oraz adresu posiadacza pojazdu sprawcy lub kierującego tym pojazdem; jeżeli poszkodowany, uprawniony lub inny podmiot żąda udostępnienia danych dotyczących imienia i nazwiska oraz adresu posiadacza pojazdu sprawcy lub kierującego tym pojazdem, w związku z zaistniałą szkodą, powinien wykazać interes prawny w uzyskaniu tych danych;

5 posiadaczowi pojazdu mechanicznego, który zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w zakresie danych dotyczących zgłoszenia roszczeń i wypłaty odszkodowań z tytułu umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej przez tego posiadacza, w związku ze zdarzeniami skutkującymi odpowiedzialnością tego posiadacza albo ich braku, za okres 5 lat licząc wstecz od dnia, w którym posiadacz pojazdu mechanicznego wystąpił o udostępnienie danych; Rzecznikowi Praw Obywatelskich; organowi nadzoru; zakładom ubezpieczeń; Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zakresie dotyczącym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów; Rzecznikowi Ubezpieczonych; Polskiej Izbie Ubezpieczeń; organowi prowadzącemu centralną ewidencję pojazdów drogą teletransmisji danych, w zakresie dotyczącym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów; sądowi lub prokuraturze, o ile są niezbędne w toczącym się postępowaniu; Policji, o ile są niezbędne w toczącym się postępowaniu lub na potrzeby wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych; Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, o ile są niezbędne w toczącym się postępowaniu; Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, o ile są niezbędne w toczącym się postępowaniu. Rzecznikowi Praw Obywatelskich, organowi nadzoru, Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Rzecznikowi Ubezpieczonych, Polskiej Izbie Ubezpieczeń, organowi prowadzącemu centralną ewidencję pojazdów Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny udostępnia zgromadzone dane o ile jest to niezbędne do realizacji ich zadań ustawowych. Zakładom ubezpieczeń Fundusz udostępnia zgromadzone dane o ile jest to niezbędne: do oceny ryzyka ubezpieczeniowego i weryfikacji danych podanych przez ubezpieczającego, ubezpieczonego lub osobę, na rzecz której ma być zawarta umowa ubezpieczenia, w tym do stosowania taryfy w zależności od długości okresu bezszkodowego; do ustalenia prawa ubezpieczonego i uprawnionego do świadczenia z zawartej umowy ubezpieczenia i wysokości tego świadczenia, jeżeli ten sam przedmiot ubezpieczenia w

6 tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń; w celu wykonania umowy ubezpieczenia; dla innych celów, po modyfikacji, która nie pozwoli na ustalenie tożsamości osoby, której dane dotyczą. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny udostępnia zgromadzone dane dotyczące zdarzeń powodujących odpowiedzialność Funduszu lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych: poszkodowanemu, uprawnionemu lub innemu podmiotowi, w zakresie dotyczącym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, z wyłączeniem imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania posiadacza pojazdu sprawcy lub kierującego tym pojazdem; jeżeli poszkodowany, uprawniony lub inny podmiot żąda udostępnienia danych dotyczących imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania posiadacza pojazdu sprawcy lub kierującego tym pojazdem, w związku z zaistniałą szkodą, powinien wykazać interes prawny w uzyskaniu tych danych; zakładom ubezpieczeń, o ile jest to niezbędne do celów określonych w akapicie poprzedzającym. W przypadku odmowy udostępnienia danych z uwagi na uznanie braku interesu prawnego w ich uzyskaniu, przysługuje odwołanie do Rady Funduszu. Fundusz korzysta ze zgromadzonych w rejestrze danych do realizacji zadań ustawowych. Z danych zgromadzonych w rejestrze korzysta organ prowadzący centralną ewidencję pojazdów, w zakresie dotyczącym ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Szczegółowe dane identyfikacyjne dotyczące pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Biura Ochrony Rządu, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, kontroli skarbowej i Służby Celnej udostępnia się za pisemną zgodą jednostek użytkujących te pojazdy. Zgodę tę uzyskuje się za pośrednictwem organu prowadzącego centralną ewidencję pojazdów. W przypadku gdy w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia jednostka użytkująca pojazdy nie wyrazi zgody na udostępnienie danych lub nie zajmie stanowiska w tej sprawie, Fundusz występuje o te dane do organu prowadzącego centralną ewidencję pojazdów. Organ

7 ten obowiązany jest do niezwłocznego przekazania danych do Funduszu, który je udostępnia. Udostępnianie danych jest bezpłatne i podlega ewidencjonowaniu. Posiadaczowi pojazdu mechanicznego, który zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w zakresie danych dotyczących zgłoszenia roszczeń i wypłaty odszkodowań z tytułu umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej przez tego posiadacza, w związku ze zdarzeniami skutkującymi odpowiedzialnością tego posiadacza albo ich braku, dane udostępnia się w formie pisemnej, w terminie 15 dni od dnia otrzymania przez Fundusz wniosku o ich udostępnienie. Do udostępniania danych przez Fundusz stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych. Fundusz udostępnia przez swoją stronę internetową informację o zawarciu umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przez posiadacza danego pojazdu oraz nazwę zakładu ubezpieczeń, z którym ta umowa została zawarta, bez ujawniania danych osobowych posiadacza pojazdu. Centralna ewidencja pojazdów przekazuje drogą teletransmisji danych do Funduszu dane identyfikacyjne pojazdów z wyjątkiem danych pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Biura Ochrony Rządu, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, kontroli skarbowej i Służby Celnej. Zakład ubezpieczeń przekazuje do Funduszu dane drogą elektroniczną niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy ubezpieczenia. Dane dotyczące uczestników zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu umowy autocasco, zakład ubezpieczeń przekazuje niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia: zgłoszenia roszczenia; wypłaty odszkodowania. Dane są przekazywane do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przez centralną ewidencję pojazdów oraz zakłady ubezpieczeń bezpłatnie oraz bez wiedzy i zgody osoby, której te dane dotyczą.

8 Zakłady ubezpieczeń i centralna ewidencja pojazdów przekazujące dane do Funduszu są obowiązane do aktualizacji tych danych w przypadku ich zmiany. Poniżej prezentujemy rozmowę z Aleksandrą Biały, rzecznikiem prasowym i doradcą Prezesa Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Rozmowa została przeprowadzona w dniu 19 listopada 2012 r. i dotyczyła praktycznych aspektów funkcjonowania Ośrodka Informacji UFG. Czy wszystkie zakłady ubezpieczeń aktywnie korzystają z bazy danych Ośrodka? Z bazy Ośrodka Informacji aktywnie korzysta obecnie 22 ubezpieczycieli (posiadających łącznie pond 99% rynku ubezpieczeń komunikacyjnych, pod względem wielkości zbieranej składki) oraz PBUK, jak również samo UFG. Ubezpieczyciele mają możliwość korzystania z różnych narzędzi udostępnianych im przez Ośrodek Informacji UFG. Najczęściej kierują do nas zapytania o historię szkód oraz o przebieg ubezpieczenia czyli historię: sprzedanych polis, zgłoszonych szkód i wypłaconych odszkodowań. Jak aktualne są dane zawarte w bazie danych Ośrodka? Jak praktycznie chodzi o termin zakłady ubezpieczeń przekazują dane do Ośrodka? Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych ubezpieczyciel w ciągu maksymalnie 14 dni ma obowiązek przesłać do Ośrodka Informacji informacje o sprzedanej polisie (OC i AC), zgłoszonym roszczeniu, czy wypłaconym odszkodowaniu z tych polis, itp. Terminowość przekazywania danych do Ośrodka Informacji w ostatnich latach prezentuje załączony wykres (w podziale na polisy pierwszy wykres; zdarzenia drugi wykres i odszkodowania trzeci wykres). Podstawową kwestią, jak w każdej bazie danych, rzutującą na wszelkie inne rozwiązania jest aktualność i jakość gromadzonych informacji. Jak widać na wykresach, w poprzednich latach terminowość przesyłania danych nie była najmocniejszą stroną zakładów ubezpieczeń. Przełom nastąpił w 2011 r., kiedy to odsetek rekordów przesłanych w terminie, przekroczył odsetek tych z opóźnieniem. Tegoroczne dane napawają coraz większym optymizmem: ponad 75% informacji o sprzedanych polisach trafia do bazy Ośrodka UFG w terminie. W przypadku danych o zdarzeniach (zgłoszenie szkody) i wypłacie odszkodowania jest to odpowiednio: 70 i 85%. Aktualność danych oraz stopień napełnienia bazy Ośrodka Informacji UFG nadal rośnie, gdyż firmy ubezpieczeniowe doceniły korzyści jakie zyskują dzięki informacjom zawartym w bazie Ośrodka oraz wykorzystaniu ich we własnych procesach biznesowych.

9 Aktualnie do najbardziej terminowych należą (w kolejności alfabetycznej): Aviva, Benefia, BRE Ubezpieczenia, Groupama i Warta. Jak wygląda procedura poprawiania danych w bazie danych Ośrodka w sytuacji przekazania błędnych informacji przez zakład ubezpieczeń? UFG jest administratorem największej w Polsce bazy danych o ubezpieczeniach komunikacyjnych. Korekta błędnych danych w tej bazie może być dokonana wyłącznie przez zakłady ubezpieczeń. Z kolei informacje o błędzie mogą być zgłoszone ubezpieczycielowi: przez klienta, UFG lub błąd może być wykryty przez sam zakład ubezpieczeń. W celu poprawy danych firma ubezpieczeniowa musi przesłać skorygowane (lub uzupełnione) dane do Ośrodka Informacji UFG. Zgodnie z umową między ubezpieczycielami a UFG, firmy mają 14 dni, od daty otrzymania informacji o błędzie, na jego korektę w bazie Ośrodka. Na początku listopada 2012 r.dla usprawnienia procesu korygowania błędów Fundusz wdrożył specjalny system wyjaśniania niezgodności danych. UFG przykłada szczególną wagę do dbałości o jakość danych w bazie Ośrodka Informacji. Filozofią Funduszu jest udostępnianie wiarygodnych i spójnych informacji zarówno ubezpieczycielom jak i ich klientom. Pewnym problemem i źródłem nieporozumień

10 w tym zakresie jest brak standaryzacji danych przetwarzanych przez ubezpieczycieli i wynikające stąd różnice w ich interpretacji przez poszczególne firmy ubezpieczeniowe. Aktualnie UFG razem z rynkiem wprowadza wspólne standardy dla znacznej części danych. Powinno to ograniczyć lub nawet wyeliminować znaczną część obecnych problemów interpretacyjnych, dotyczących danych gromadzonych i udostępnianych przez Ośrodek UFG. Ile dziennie/miesięcznie zapytań trafia do bazy danych ośrodka od zakładów ubezpieczeń i innych podmiotów wymienionych w art. 104 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych? Dotychczas w 2012 r. zadanych zostało ponad 1,42 mln zapytań o samo tylko sprawdzenie ubezpieczenia OC. Średnio daje to prawie 120 tys. zapytań miesięcznie i ponad 5,6 tys. zapytań dziennie (dni robocze). Czy zakłady ubezpieczeń mają techniczną możliwość sprawdzenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia OC/AC szkodowości potencjalnego klienta w bazie Ośrodka, co wyeliminowałoby błędne szacowanie ryzyka ubezpieczeniowego? Czy są może zakłady ubezpieczeń, które w ten sposób postępują? Tak, ubezpieczyciele mają możliwość sprawdzenia przy zawieraniu umów OC/AC szkodowości potencjalnego klienta w bazie Ośrodka Informacji UFG. Od chwili podpisania umowy o udostępnieniu bazy polis komunikacyjnych dla celów biznesowych (czyli od 10 marca 2011 r.) ubezpieczyciele otrzymują do wykorzystania kolejne narzędzia. Najpierw był to mechanizm pozwalający na weryfikację szkód klienta bądź jego pojazdu. Następnie mechanizm pozwalający na weryfikację przebiegu ubezpieczenia, czyli historii sprzedanych polis, zdarzeń i wypłaconych odszkodowań. Kolejnym krokiem było uruchomienie usług sieciowych (web-services) pozwalających na implementację zapytań bezpośrednio w systemach produkcyjnych zakładów. W praktyce usługi web-service, umożliwiają połączenia międzysystemowe: zakład ubezpieczeń Ośrodek Informacji UFG. Tak by, już bez udziału człowieka, systemy same rozmawiały ze sobą, pobierając określone dane. Wcześniej niezbędna była jeszcze ręczna obsługa czyli zadawanie pytań do bazy, przez pracowników ubezpieczycieli. Aktualnie 14 firm ubezpieczeniowych korzysta, dodatkowo poza wyżej wymienionymi narzędziami, z webserwisów w zakresie zapytań o historię szkód oraz 13 zakładów korzysta z webserwisów w zakresie zapytań o historię ubezpieczenia.