PRZEGLĄD PORTFOLIO sztuka autoprezentacji PRZEWODNIK SKIEROWANY JEST DO FOTOGRAFÓW, KTÓRZY PO RAZ PIERWSZY BIORĄ UDZIAŁ W PRZEGLĄDZIE PORTFOLIO opracowanie: Marta Szymańska, Agnieszka Gernand konsultacja: Krzysztof Candrowicz, Marek Grygiel, Ireneusz Zjeżdżałka 2007-2012 Fotofestiwal CO TO JEST PRZEGLĄD PORTFOLIO? Przegląd portfolio to bezpośrednie i indywidualne spotkania z kuratorami, krytykami, dziennikarzami, wydawcami książek i magazynów oraz właścicielami galerii, podczas których fotografowie mają szansę zaprezentować swoje prace i otrzymać profesjonalne wskazówki od doświadczonych ekspertów. Spotkania takie mogą stać się pomocne przy realizacji autorskich projektów, jednak przede wszystkim są sposobem na nawiązanie kontaktów, zdobycie możliwości publikacji czy rozpoczęcie współpracy z galeriami i kuratorami. Dla młodych twórców jest to doskonała forma promocji i wejścia w obieg wystawienniczy.
Przeglądy portfolio organizują najczęściej galerie i centra sztuki, a także festiwale fotografii. Przeglądy podczas festiwali dają zwykle wyjątkową możliwość spotkania w jednym miejscu, jednego dnia ekspertów z całego świata, o różnym doświadczeniu i zainteresowaniach. KTO MOŻE UCZESTNICZYĆ W PRZEGLĄDZIE PORTFOLIO? Przeglądy portfolio skierowane są zarówno do doświadczonych twórców, jak i tych, którzy znajdują się na początku swojej artystycznej kariery. Aby wziąć udział w przeglądzie, zazwyczaj wystarczy mieć na swoim koncie co najmniej jeden ukończony projekt fotograficzny. Na jego podstawie zwykle dokonywany jest wybór osób, które mają szansę wziąć udział w spotkaniach z ekspertami. JAKI JEST CEL ORGANIZOWANIA PORTFOLIO? Co możesz zyskać, uczestnicząc w przeglądzie portfolio? 1. Wskazówki i porady od ekspertów z różnorodnym doświadczeniem i wykształceniem. 2. Szansę zaprezentowania swoich prac kuratorom i edytorom, co może zaowocować: - indywidualnymi wystawami, - włączeniem w wystawy zbiorowe, - zaproszeniem do realizacji międzynarodowych projektów, - publikacją zdjęć w magazynach fotograficznych, - znalezieniem galerii reprezentującej, - wydaniem własnego albumu, - zaproszeniem do uczestnictwa w festiwalach, - sprzedażą zdjęć prywatnym kolekcjonerom i kolekcjom muzealnym, 3. Szansę na promocję własnej twórczości. 4. Możliwość nawiązania kontaktów z innymi fotografami biorącymi udział w przeglądzie. 5. Poznanie międzynarodowego rynku sztuki i zasad nim rządzących. 6. Poznanie nauczycieli różnych szkół co może być pomocne, gdy planujesz dalszą edukację. 7. Pomoc w opracowaniu dobrego portfolio. 8. Wskazówki dotyczące dalszej pracy, rozwoju artystycznego i zawodowego.
Co zyskuje recenzent, uczestnicząc w przeglądzie portfolio? Każde takie spotkanie jest zawsze inspirujące dla obu stron. Recenzenci zyskują przede wszystkim szansę nawiązania kontaktów z młodymi fotografami. Podczas przeglądów odkrywają nowe talenty, tworzą koncepcje wystaw i rozpoczynają współpracę z innymi ośrodkami fotograficznymi. PRZED PRZEGLĄDEM PORTFOLIO jak się przygotować? PRZYGOTOWANIE PORTFOLIO bądź selektywny przemyśl bardzo dokładnie formę, ilość i kolejność zdjęć, które chcesz zaprezentować dobre portfolio powinno być spójne i dawać wyraźny obraz twojej pracy i wizji twórczej; recenzenci niemal zawsze chcą oglądać serie zdjęć nie pokazuj pojedynczych fotografii; jeśli masz więcej niż jedną serię zdjęć, do prezentacji wybierz najlepszą; pozostałe miej jednak ze sobą, abyś mógł je pokazać, jeśli recenzent o nie zapyta; jeśli nie masz żadnej serii, wyselekcjonuj tak zdjęcia, aby tworzyły one spójną prezentację przemyśl dokładnie według jakiego klucza wybierzesz zdjęcia; pamiętaj, że zła selekcja zdjęć często odbierana jest jako brak profesjonalizmu i świadomości twórczej; nie zawsze musisz pokazywać tylko skończone projekty czasem warto pokazać kilka zdjęć z dopiero co rozpoczętej serii i dodać komentarz prezentuj 10-20 zdjęć z serii; jeśli jest to możliwe, prezentuj zdjęcia w oryginalnych formatach, jeśli nie, wystarczą wglądówki; w przypadku instalacji można oprzeć się na dokumentacji; jeśli zamierzasz zaprezentować zdjęcia w wersji elektronicznej, powinieneś mieć swojego laptopa; organizatorzy nie zawsze zapewniają komputery czy projektory; zabezpiecz dobrze swoje prace: odbitki ułóż w odpowiednim pudełku, katalogu lub segregatorze, które będą na tyle wytrzymałe, aby nie zniszczyły się podczas podróży i będą dobrze chroniły zdjęcia; jeśli masz opublikowany katalog / album ze swoimi fotografiami, miej go ze sobą.
PRZED PREZENTACJĄ zaplanuj, co chcesz powiedzieć Każda pojedyncza sesja portfolio trwa ok. 20-30 minut, dlatego bardzo ważne jest, żeby już wcześniej dobrze się do niej przygotować i zaplanować, co chcesz pokazać i powiedzieć. Przed rozmową powinieneś odpowiedzieć sobie na kilka pytań, z których najważniejsze to: - czego oczekujesz, uczestnicząc w przeglądzie portfolio? - czy potrzebujesz konsultacji i merytorycznych porad specjalistów? - czy liczysz na wystawienie swoich zdjęć, wydanie ich w formie albumu czy opublikowanie w magazynie fotograficznym? Przygotuj się również na pytania specjalistów, np.: - jakie były założenia prezentowanego projektu? - dlaczego wybrałeś ten temat / technikę / sposób prezentacji? - gdzie chciałbyś zaprezentować swoje prace? - w jaki sposób chciałbyś zaprezentować prace? - nad czym teraz pracujesz? - gdzie uczyłeś/uczysz się fotografii? - jakie prace ostatnio zrobiły na tobie wrażenie? - jaki kierunek w sztuce jest ci bliski? Rozmowa z każdym recenzentem na pewno potoczy się inaczej, warto jednak przemyśleć, jakie ogólne pytania mógłbyś postawić i czego chciałbyś się dowiedzieć.
Wybierz odpowiedniego eksperta Zwykle nie ma możliwości spotkania się ze wszystkimi recenzentami. Dlatego powinieneś bardzo uważnie wybrać ekspertów, z którymi chcesz się spotkać, wziąć pod uwagę, przede wszystkim, co chcesz uzyskać dzięki udziale w przeglądzie, ale także, co zaoferować mogą wybrane osoby. Organizatorzy przeglądów portfolio zawsze przygotowują krótkie notki o każdym z recenzentów, w których powinny się znaleźć informacje dotyczące: doświadczenia zawodowego, typu fotografii, jaką jest zainteresowany i pomocy, jakiej może udzielić fotografom. Przeczytaj uważnie biografie, postaraj się także zdobyć dodatkowe informacje na temat recenzentów, zrealizowanych przez nich projektów i wystaw, instytucji, z którymi współpracowali. Pomoże ci to wybrać odpowiednią osobę. Postaraj się spotkać z ludźmi, którzy mogliby ci w jakiś sposób pomóc i zainteresować się tym, co robisz. O czym nie wolno zapomnieć? Wizytówka. Oprócz standardowo umieszczanych danych, warto na wizytówce umieścić jedno ze swoich zdjęć recenzent łatwiej będzie mógł skojarzyć prace z osobą. Nie zapomnij o adresie własnej strony internetowej i adresie mailowym to zdecydowanie najprostszy sposób, w jaki ludzie mogą się z tobą skontaktować. Notatnik, w którym będziesz mógł zapisać numery telefonów, adresy mailowe i wskazówki, które otrzymasz. Płyta CD z nagranym portfolio, CV i danymi kontaktowym. Nie zostawiaj płyty ze swoimi zdjęciami wszystkim recenzentom zapytaj, czy chcą, abyś zostawił swoje portfolio. CV twoje CV powinno zawierać następujące punkty: dane kontaktowe (tel., e- mail, adres www), edukacja, wystawy indywidualne i zbiorowe, nagrody, stypendia, publikacje, prace w kolekcjach prywatnych i muzealnych. W TRAKCIE PORTFOLIO prezentacja nie spóźniaj się 20-30 min. to optymalny czas na prezentację zdjęć i krótką rozmowę z recenzentem nie trać więc ani minuty, nie przekraczaj wyznaczonego czasu, opowiedz o sobie i swoim doświadczeniu zawodowym, nie mów jednak zbyt długo komentarz słowny ma być tylko dodatkiem do twoich zdjęć, zaczynaj prezentację od najlepszej serii zdjęć, jasno zakomunikuj ekspertowi, czego oczekujesz od spotkania (jakiego rodzaju wskazówek, wystawy, publikacji), dzięki temu otrzymasz odpowiednie wskazówki, zostaw wizytówkę / płytę / CV i postaraj się zdobyć dane kontaktowe do ekspertów.
PO PORTFOLIO spisz najważniejsze wskazówki, które otrzymałeś w trakcie spotkań z ekspertami, kilka dni po przeglądzie wyślij do wybranych przez siebie recenzentów maila z podziękowaniem za spotkanie i cenne wskazówki, zapytaj wybranych recenzentów czy możesz wysyłać im informacje na temat swoich przyszłych wystaw. To ważne, gdyż rzadko zdarza się, że recenzent zaoferuje ci możliwość współpracy w trakcie samego portfolio. Może natomiast skontaktować się z tobą za jakiś czas i wtedy powinien wiedzieć, że nadal pracujesz i rozwijasz się jako fotograf. EKSPERCI O PRZEGLĄDACH PORTFOLIO PEGGY SUE AMISON - dyrektor artystyczna The Sirius Arts Centre (Cork, Irlandia) Fotografowie, którzy biorą udział w przeglądzie portfolio, powinni dokładnie zastanowić się nad swoimi oczekiwaniami. [ ] Jeśli wiesz, kim są recenzenci, z którymi się spotkasz, możesz odpowiednio dostosować swoje portfolio do każdego z nich oraz dopasować do celu, na którym ci zależy: publikacja książki, wystawienie zdjęć, uzyskanie opinii konkretnego specjalisty o aktualnie realizowanym projekcie fotograficznym. Przeglądy portfolio to niepowtarzalna okazja, by spotkać się indywidualnie z osobą zajmującą się właściwą dziedziną fotografii i wysłuchać naprawdę cennych wskazówek. Takiej szansy nie można zmarnować! Najlepsze przeglądy, moim zdaniem, to spotkania z osobami, które bardzo precyzyjnie określają swoje oczekiwania. Nie ma znaczenia, czy szukamy materiałów na wystawę, czy tylko pomagamy przy edycji (co jest najtrudniejszym etapem każdego projektu). Wszystko i tak zależy od tego, jak fotograf widzi przeznaczenie swojej pracy: czy chce umieścić ją w galerii, czy przeznaczyć do publikacji, czy też chciałby, by znalazła się w czasopiśmie. Jeśli twoim celem jest wystawa w galerii, zastanów się, jak duża ma być ta wystawa, w jakiej przestrzeni i jaką atmosferę chcesz stworzyć. Komercyjne galerie szukają zupełnie innych prac niż centra sztuki czy muzea, więc musisz poświęcić czas także na określenie docelowego rynku dla twoich prac. Właśnie takie pytania zadaję fotografom podczas przeglądu.
Myślę, że niezwykłość przeglądów portfolio polega na tym, że obie strony naprawdę angażują się w dyskurs. Może to okazać się wyzwaniem, bo nie zawsze musisz zgodzić się z opinią wybranego eksperta, jednak te rozmowy mogą pójść w wielu różnych kierunkach. [ ] Jeśli postarasz się nie odbierać krytyki osobiście, lecz ją przeanalizować, masz wtedy szansę wybrać te opinie, które powtarzają się podczas spotkań z różnymi recenzentami. Po czwartym czy piątym przeglądzie stwierdzisz, że choć czasem zdania ekspertów są ze sobą sprzeczne, to niektóre kwestie wciąż powracają. To jest właśnie to, na co szczególnie powinno Cię zainteresować: które uwagi powtarzają się podczas każdego spotkania. Być może właśnie one pomogą ci dostrzec, czego brakuje w twoim portfolio. Jako fotografowie często zatracamy się w naszej pracy i w pewnym momencie trudno nam spojrzeć na nią z dystansem. Fragment z wywiadu przeprowadzonego przez Peggy Sue Amison z Moritzem Neumüllerem w 2011 r. LOUISE CLEMENTS dyrektor artystyczna Centrum Sztuki QUAD oraz Międzynarodowego Festiwalu Fotografii (Wielka Brytania) Podczas przeglądów portfolio tych imponujących paneli branżowych specjaliści mają okazję zetknąć się z praktykami, którzy zajmują się wszystkimi obszarami fotografii. Oprócz nawiązywania nieformalnych kontaktów z innymi uczestnikami, fotografowie mają szansę spotkać się twarzą w twarz z osobami, które mogą pomóc im w rozwijaniu ich przyszłej kariery. Pomoc specjalistów obejmuje rozszerzanie portfolio, a oprócz tego wydawanie opinii o nowych pomysłach i wystawach oraz udzielanie porad w zakresie finansowania i publikacji. Recenzenci są wybierani ze względu na wiedzę i doświadczenie w różnych obszarach współczesnej fotografii stosowanej. Rezerwując spotkania z poszczególnymi ekspertami, należy rozważyć, który ekspert zapewni najcenniejsze wskazówki odpowiadające twojej dotychczasowej praktyce i przyszłym aspiracjom. Przed spotkaniem koniecznie zbierz informacje o recenzentach i ich pracach. Przegląd portfolio to naprawdę niepowtarzalna możliwość uzyskania dostępu do najbardziej zajętych i nieuchwytnych profesjonalistów branży fotograficznej. Przeglądy są ukierunkowane na fotografów oraz artystów, którzy mają dojrzałe i poważne podejście do swojej działalności, przygotuj się więc na omówienie swoich prac, pomysłów i ambicji. Podziel swoje portfolio na kilka różnych sekcji. Dobrze jest przynieść także nieukończone prace. Nie spodziewaj się, że od razu otrzymasz propozycję wystawienia twoich prac, zamieszczenia ich w publikacji lub książce. Przeglądy dają możliwości, które przynoszą owoce często kilka miesięcy czy nawet lat później. Jednak są to wydarzenia, podczas których można się pokazać i uzyskać różnorodne opinie i porady.