Zrozumieć prawa pacjenta
Historia praw dziecka w pigułce 1819 r. - Wielka Brytania, Robert Owen proponuje prawem zagwarantowany zakaz zatrudnienia małych dzieci w kopalniach i fabrykach; 1908 r. zakaz ten uchwalony jako Children Act ; Początek XX wieku w Belgii, Francji, na Węgrzech pierwsze przepisy dotyczące ochrony dzieci; Szwajcaria próby utworzenia organizacji międzynarodowej, zajmującej się ochroną dziecka, udało się to dopiero w 1924 roku prawa dziecka zapisano w Deklaracji Genewskiej.
Konwencja o prawach dziecka Dokument przyjęty 20 listopada 1989 r. przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych; Inicjatorem powstania dokumentu była Polska, istotny jest kontekst historyczny wskazujący na ogrom cierpień jakiego doznały dzieci polskie, żydowskie i romskie w czasie II wojny światowej; Prace nad ostatecznym tekstem dokumentu trwały ponad dwadzieścia lat pokazuje to jak trudne jest osiągnięcie porozumienia w kwestiach o zasięgu globalnym; Powstał kompleksowy dokument, którego treści mają charakter uniwersalny, ponadczasowy i ponadnarodowy.
w 54 artykułach dokumentu zawarto obszerny katalog praw dziecka; w Preambule Konwencji wskazano, że dziecko powinno być wychowane w duchu pokoju, godności, tolerancji, wolności, równości i solidarności; w artykułach Konwencji podkreśla się podmiotowość dziecka oraz wskazuje, że rodzina jest jego naturalnym środowiskiem; Polska ratyfikowała Konwencję w kwietniu 1991 r.; Konwencja została ratyfikowana przez większość państw świata.
Prawo dziecka do ochrony zdrowia zawarte jest w art. 24 Konwencji Ustęp 1 tego artykułu Państwa-Strony uznają prawo dziecka do jak najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób i rehabilitacji zdrowotnej. Państwa-Strony będą dążyły do zapewnienia, aby żadne dziecko nie było pozbawione prawa dostępu do opieki zdrowotnej ; Kroki niezbędne do realizacji tego celu to m.in. zmniejszenie śmiertelności noworodków i dzieci, zapewnienie udzielania koniecznej pomocy oraz opieki zdrowotnej wszystkim dzieciom, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej, zapewnienie matkom właściwej opieki zdrowotnej w okresie przed i po urodzeniu dziecka.
Podstawy prawne działania Rzecznika Praw Dziecka Art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje funkcjonowanie Rzecznika Praw Dziecka; Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) określa sposób jego powołania oraz uprawnienia; Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji RP, Konwencji o Prawach Dziecka oraz w innych przepisach prawa. Rzecznik Praw Dziecka posiada uprawnienia: kontrolne, wnioskodawcze, sygnalizujące.
Zasady, którymi kieruje się Rzecznik Praw Dziecka w swoich działaniach na rzecz dzieci Zasada dobra dziecka - wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka; Zasada równości praw - troska o jednakową ochronę praw każdego dziecka; Zasada poszanowania praw, obowiązków i odpowiedzialności obojga rodziców za wychowanie i rozwój dziecka
Wybrane uprawnienia Rzecznika Praw Dziecka uprawnienia do zbadania każdej sprawy, nawet bez uprzedzenia; żądanie od organów władzy publicznej, instytucji złożenia wyjaśnień, udzielenia informacji, udostępnienia akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe; występowanie o sporządzenie ekspertyz i opinii; żądanie wszczęcia postępowania m.in. w sprawach cywilnych oraz uczestniczenie w toczącym się postępowaniu na prawach prokuratora
Podstawy działań podejmowania przez Rzecznika Praw Dziecka spraw dotyczących problematyki zdrowia dzieci i młodzieży kierowane do urzędu zgłoszenia indywidualnych spraw dzieci; wnioski i informacje zgłaszane do Rzecznika przez osoby prywatne i instytucje, w tym przez specjalistów z różnych dziedzin medycyny; raporty z wizytacji w placówkach ochrony zdrowia prowadzonych przez Rzecznika, bądź przez pracowników BRPD; informacje pochodzące od środków społecznego przekazu.
Działania Rzecznika Praw Dziecka na rzecz zdrowia dzieci w liczbach 2008 r. 9 wystąpień generalnych, 2008 r. 226 spraw indywidualnych, 2009 r. 14 wystąpień generalnych, 2009 r. 400 spraw indywidualnych, 2010 r. 20 wystąpień generalnych, 2010 r. 320 spraw indywidualnych,
2011 r. 12 wystąpień generalnych, 2011 r. 568 spraw indywidualnych, 2012 r. 17 wystąpień generalnych, 2012 r. 623 spraw indywidualnych, 2013 r. do września br. - 11 wystąpień generalnych.
Przykłady spraw indywidualnych, kierowanych do Rzecznika Praw Dziecka organizacja pracy placówek medycznych, wydłużony czas oczekiwania na świadczenia medyczne, bezpieczeństwo stosowanych leków i procedur medycznych, koszty leczenia, przestrzeganie praw małoletnich pacjentów, w tym: prawa do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, prawa do przebywania dziecka w placówkach ochrony zdrowia z opiekunem, prawa do uzyskania kompletnej dokumentacji medycznej.
Współpraca Rzecznika Praw Dziecka z instytucjami zajmującymi się problematyką zdrowia dzieci i młodzieży Rzecznik Praw Pacjenta, Rzecznik Praw Obywatelskich, Narodowy Fundusz Zdrowia, Konsultanci krajowi i wojewódzcy z poszczególnych dziedzin medycyny, w tym pediatrii, Rzecznicy Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy i Pielęgniarek, Stowarzyszenia i Fundacje działające na rzecz pomocy chorym dzieciom.
Prawa dziecka jako pacjenta z perspektywy spraw zgłaszanych i podejmowanych przez Rzecznika Praw Dziecka obowiązujące przepisy prawa, w tym Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka i Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w sposób wystarczający zabezpieczają możliwość uzyskania świadczeń zdrowotnych z poszanowaniem praw dziecka pacjenta, znajomość praw dziecka pacjenta oraz ich zastosowanie w praktycznym działaniu przez personel medyczny wymaga dalszego doskonalenia; na szczególną uwagę zasługuje potrzeba doskonalenia umiejętności tworzenia regulaminów wewnętrznych dla placówek medycznych, w tym zapisów dotyczących praw dziecka - pacjenta;
Propozycje zmierzające do poprawy przestrzegania praw małoletniego pacjenta prowadzenie różnorodnych działań edukacyjnych i promocyjnych poświęconych prawom pacjenta, skierowanych do rodziców, opiekunów i dzieci; szkolenie pracowników medycznych pierwszego kontaktu z pacjentem, w tym pielęgniarek, rejestratorek medycznych, dyspozytorów, ratowników medycznych w zakresie znajomości przepisów dotyczących praw pacjenta oraz umiejętności ich stosowania; motywowanie kierowników placówek medycznych do monitorowania przestrzegania praw pacjentów w kierowanych placówkach, w tym tworzenia w swoich placówkach tzw. wskaźników zaufania;
dostosowanie języka materiałów edukacyjnych dotyczących praw pacjenta do możliwości percepcyjnych odbiorcy, w tym wyjaśnianie używanych pojęć oraz podawanie przykładów; ekonomizacja działań systemu ochrony zdrowia przez uwzględnianie faktu, że opiekun dziecka, który nie uzyska prawidłowej informacji na temat możliwości leczenia dziecka oraz przysługujących mu praw, będzie występował do wielu instytucji, angażując ludzi i środki; wprowadzenie tematyki praw dziecka pacjenta do programów szkoleń specjalizacyjnych dla lekarzy i innego personelu medycznego.
Brak pewności uzyskanie kompetentnej i życzliwej informacji w instytucjach ochrony zdrowia, sprzyja wzrostowi zaufania do informacji niesprawdzonych oraz zwiększa możliwość wystąpienia konfliktów. Posiadanie i respektowanie wiedzy na temat praw pacjenta pozwoli na uniknięcie powyższych zagrożeń.
Dziękuję za uwagę!