Raport pt. Rynek e-papierosów w Polsce charakterystyka i perspektywy zmian

Raport pt. Rynek e-papierosów w Polsce charakterystyka i perspektywy zmian (przygotowany na zlecenie Krajowej Izby Gospodarczej) Przygotował zespół: CASE-Doradcy Sp. z o.o. CASE Fundacja Naukowa we współpracy z Kancelarią Prawną BSJP Warszawa, lipiec 2014 1

Spis treści raportu: 1. Rynek e-papierosów w Polsce 2. Rozwój rynku e-papierosów a zdrowie publiczne 3. Otoczenie regulacyjne e-papierosów 4. Projekcja rozwoju rynku e-papierosów w latach 2014-2022 5. Skutki gospodarcze rozwoju rynku w Polsce 6. Wnioski końcowe i rekomendacje 2

1. Ogólna charakterystyka rynku W XXI wieku największym zagrożeniem dla zdrowia publicznego stały się tzw. choroby cywilizacyjne warunkowane przez styl współczesnego życia (aktywność fizyczną, stosowanie używek, sposób odżywiania, ekspozycję na stres) Jednym z istotnych czynników ryzyka jest palenie tytoniu Każda nowa szansa na zmniejszenie konsumpcji tradycyjnych wyrobów tytoniowych jest ważna Czy taką możliwość stwarza rozwój stosowania e-papierosów? 3

Charakterystyka rynku cd. E-papieros jest stosunkowo nowym produktem (2006), którego sprzedaż szybko rośnie w szczególności w krajach europejskich i w Ameryce Północnej Według Citi Bank, w 2012 r. sprzedaż e-papierosów w skali globalnej osiągnęła wartość ponad 1 mld USD Citi Bank szacuje, że do 2015 r. wartość sprzedaży e-papierosów ogółem przekroczy 3,2 mld USD To nadal niewiele w porównaniu do rocznej sprzedaży tradycyjnych wyrobów tytoniowych (ponad 800 mld USD), ale dynamika wzrostu sprzedaży e-papierosów jest bardzo wysoka 4

Charakterystyka rynku cd. Wyroby tradycyjne a papierosy elektroniczne Wskaźniki palenia tytoniu w większości krajów OECD podlegają znaczącemu obniżeniu. Przeciętnie, wskaźniki palenia tytoniu spadły o około 1/3 ciągu ostatnich 20 lat, przy czym tendencja spadkowa jest bardziej znacząca wśród mężczyzn niż kobiet W Polsce w latach 80. zanotowano zahamowanie tendencji wzrostowej palenia tytoniu. Począwszy od połowy lat 90. obserwuje się trend spadkowy sprzedaży i konsumpcji papierosów tradycyjnych Pojawienie się e-papierosów w Polsce sięga roku 2006, przy czym powszechny dostęp rozpoczął się w latach 2008 2009, w tym okresie nastąpił spadek konsumpcji tradycyjnych wyrobów tytoniowych 5

Charakterystyka rynku cd. W Polsce rynek wyrobów tytoniowych jest specyficzny z powodu udziału szarej strefy Liczba papierosów (mld) 2008 2009 2010 2011 2012 legalna konsumpcja 54,32 51,68 47,97 44,75 40,79 legalna konsumpcja papierosów pochodzących z innych krajów 0,89 0,94 0,53 0,55 0,63 szara strefa 4,92 7,07 5,77 6,68 6,20 konsumpcja całkowita 60,13 59,70 54,27 51,97 47,62 udział szarej strefy (%) 8,18 11,84 10,63 12,85 13,02 Alternatywne formy palenia tytoniu (mld) 0,68 3,95 4,69 5,31 3,75 Źródło: KPMG. Project Star 2012 Results. London: KPMG LLP,2013. 6

Charakterystyka rynku cd. Główne motywy stosowania e-papierosów w Polsce 7

Charakterystyka rynku cd. Należy zwrócić uwagę na gwałtownie wzrastającą liczbę konsumentów e-papierosów w Polsce. Wysoką dynamikę zmian potwierdza porównanie danych z października 2012 r. oraz kwietnia 2013r. W tym okresie liczba użytkowników wzrosła blisko dwukrotnie, tj. od 500 tys. do 900 tys. Ponad 50% osób stosujących e-papierosy przyznaje się do jednoczesnego używania alternatywnych form palenia tytoniu, w tym 56% stosuje e-papierosy naprzemiennie z papierosami tradycyjnymi. Po e-papierosy częściej sięgają mieszkańcy miast Analizując poziom wykształcenia oraz status materialny, można stwierdzić, że odmiennie niż w przypadku papierosów tradycyjnych, tj. po e-papierosy sięgają częściej osoby z wyższym wykształceniem i lepszą sytuacją materialną 8

PODSUMOWANIE CHARAKTERYSTYKI RYNKU Od wprowadzenia na rynek, e-papierosy stale zyskują na popularności Rozpowszechnienie, jak i świadomość dotycząca e-papierosów są obecnie silnie zróżnicowane w krajach unijnych Poziom konsumpcji papierosów tradycyjnych spada, nie należy natomiast przewidywać, że e-papierosy zajmą ich miejsce, ponieważ wiele osób nigdy nie zerwie z nałogiem palenia tytoniu, a część osób stosuje naprzemiennie papierosy tradycyjne oraz e-papierosy Można sądzić, że obserwowany w ostatnich latach, gwałtowny wzrost sprzedaży i konsumpcji e-papierosów będzie wolniejszy już za kilka lat 9

2. E-PAPIEROSY A ZDROWIE, W TYM ASPEKTY ZDROWIA PUBLICZNEGO W przypadku stosowania e-papierosów, proces spalania nie występuje. W porównaniu do papierosów tradycyjnych, liquidy zawierają znacząco mniej substancji, które mogłyby oddziaływać w sposób toksyczny na organizm W e-papierosach stężenie substancji, mogących wpływać negatywnie na zdrowie jednostki oraz jej otoczenia jest wielokrotnie niższe (od 9 do 450 niższy poziom substancji toksycznych) w porównaniu do papierosów tradycyjnych. Największe ryzyko wynikające ze stosowania e-papierosów może być związane z dotychczasowym brakiem regulacji dotyczących składu ilościowo-jakościowego liquidów oraz monitorowanie występowania ewentualnych negatywnych efektów ubocznych Niespełna 10-letni okres wprowadzenia e-papierosów na rynek wpływa na niekompletność danych umożliwiających pełną ocenę profilu bezpieczeństwa e- papierosów 10

E-papierosy a zdrowie cd. Rola e-papierosów w nikotynowej terapii zastępczej nie została wystarczająco udowodniona. Wybrane wyniki badań wskazują, że e-papierosy stanowią efektywny środek ograniczania lub całkowitego zaprzestania palenia. W niektórych badaniach odsetek osób, które deklarowały, że e-papierosy wspomogły proces rzucenia palenia lub ograniczenia spalanych papierosów wynosił odpowiednio 96% i 92%. Jednak znaczący odsetek ekspalaczy (79%) wyrażał obawę powrotu do palenia tytoniu po zaprzestaniu stosowania e-papierosów. Istotny jest także wysoki udział tzw. palaczy hybrydowych (ok. 50% użytkowników e-papierosów) 11

E-papierosy a zdrowie cd. Prezentacja wyników, przeprowadzonych w Polsce badań dotyczących wpływu e-papierosów na zdrowie użytkowników Badania związane z papierosami elektronicznymi (e-papierosy) rozpoczęto w Polsce w roku 2009, w Zakładzie Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Wydziału Farmaceutycznego wspólnie z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. W 2011 roku do badań dołączył Zakład Szkodliwości Chemicznych i Toksykologii Genetycznej Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu. Były one realizowane przez zespoły kierowane przez profesora Andrzeja Sobczaka Przeprowadzono analizę liczby ofert sprzedaży e-papierosów na dwóch najpopularniejszych polskich serwisach internetowych (Allegro.pl i Ceneo.pl). W maju 2009 oraz w maju 2012, wyniki wskazują na ponad dwukrotny wzrost liczby oferowanych marek e-papierosów na krajowym rynku 30 w 2009 roku w stosunku do 70 w 2012 roku. W tym samym czasie liczba aukcji, w których oferowano e-papierosy, wzrosła ponad pięciokrotnie 12

E-papierosy a zdrowie cd. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce cd. Składniki toksyczne zawarte w aerozolu generowanym z e-papierosów Zdaniem zespołu badawczego, badania związane z bezpieczeństwem używania e- papierosów powinny koncentrować się na określeniu składników toksycznych przede wszystkim w aerozolu generowanym z liquidów. Analizie poddano aerozol generowany z 12 komercyjnie dostępnych liquidów o różnych stężeniach nikotyny deklarowanej przez producenta (4 18 mg/ml) Uzyskane wyniki z 12 przebadanych aerozoli dla poszczególnych związków charakteryzują się dużym zróżnicowaniem. Jest to świadectwem użycia do wytworzenia liquidów składników o różnym stopniu czystości oraz wpływu składników bazowych liquidu (gliceryna lub glikol propylenowy lub mieszanina obu) na skład chemiczny generowanego z nich aerozolu. Jednak nawet największe zanotowane stężenia są mniejsze od tych, które występują w dymie tytoniowym lub przyjętych dla niektórych związków stężeń progowych, powyżej których pojawiają się negatywne skutki zdrowotne 13

E-papierosy a zdrowie cd. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce cd. Obecnie prowadzone badania w tym zakresie wskazują na dodatkowy parametr silnie związany ze zwiększoną emisją związków karbonylowych a mianowicie napięcie baterii/akumulatora, które może być regulowane przez użytkownika w e-papierosach nowej generacji. Dla napięcia baterii przekraczającego 4,0 V ilość wytwarzanego formaldehydu, acetaldehydu i acetonu zwiększa się od kilku do kilkunastu razy Wyniki badań wskazują na potrzebę lepszej kontroli jakości związków, z których sporządzane są liquidy, w szczególności w celu wyeliminowania zanieczyszczonej nikotyny. Wprowadzenie nakazu stosowania nikotyny o czystości farmakopealnej (używana jest w środkach nikotynowej terapii zastępczej) rozwiązałoby ten problem W kontekście przeprowadzonych badań, o wiele bardziej zasadne jest objęcie regulacją parametrów technicznych e-papierosa (np. ograniczenie napięcia baterii/akumulatora do 4,0 V) niż ograniczanie ilości nikotyny do 20 mg/ml, tak jak to ujęto w unijnej Dyrektywie Tytoniowej 14

E-papierosy a zdrowie cd. Wyniki badań przeprowadzonych w Polsce cd. Badanie dotyczące papierosów elektronicznych prowadził także (2013 r.) zespół prof. Zbigniewa Gacionga z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zakres przeprowadzonych badań dotyczył wpływu stosowania e- papierosów na ciśnienie tętnicze oraz na efektywne rzucenie palenia tytoniu. Wnioski były następujące: e-papierosy nie powodują wzrostu ciśnienia tętniczego, e-papierosy nie zmniejszają chęci do palenia (wniosek został oparty na podstawie badań 477 pacjentów) 15

3. Otoczenie regulacyjne e-papierosów Aktualnie w Polsce nie ma odrębnych uregulowań kwestii e-papierosów, dotyczących, między innymi: oznakowania płynów zawierających nikotynę, podania ich składu, certyfikatów dla baterii stosowanych do e- papierosów, zasad sprzedaży konsumentom e-papierosów, czy też ograniczeń możliwości używania e-papierosów na przykład w środkach komunikacji publicznej czy też w szkołach. Nie ma także szczególnej regulacji dotyczącej reklamy e-papierosów Większość powyższych zagadnień została uregulowana w nowej unijnej dyrektywie tytoniowej 16

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Unijny proces legislacyjny jest już obecnie zakończony: 26 lutego 2014 roku Parlament Europejski przyjął ostateczną wersję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów. Rada Unii Europejskiej przyjęła powyższy dokument na posiedzeniu 14 marca 2014 roku. Dyrektywa została opublikowana 29 kwietnia 2014 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej numer L 127. Jej wejście nastąpiło 19 maja 2014 roku. Od momentu wejścia dyrektywy w życie poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej w tym również Polska będą miały dwa lata na wprowadzenie w życie krajowych regulacji wymaganych przez dyrektywę. 17

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Zasadniczo, przepisy dyrektywy tytoniowej traktują papierosy elektroniczne jako produkt konsumpcyjny, poddając go bardziej szczegółowej regulacji niż inne produkty konsumpcyjne Tym niemniej, dyrektywa nie wyłącza możliwości, aby konkretne rodzaje papierosów elektronicznych (w szczególności o zawartości nikotyny przekraczającej progi dopuszczone w dyrektywie) były wprowadzane na rynek jako produkty lecznicze lub wyroby medyczne W tym celu konieczne będzie jednak spełnienie przez ich producentów lub importerów szczegółowych wymagań określonych w regulacjach dotyczących tych kategorii produktów (dla przykładu: w Polsce będą to, odpowiednio ustawa z 6 września 2001 roku Prawo farmaceutyczne oraz ustawa z 20 kwietnia 2004 roku o wyrobach medycznych. Podkreślić jednak należy, że jest to jedynie wyjątek od ogólnej reguły przyjętej w treści dyrektywy 18

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Największa zmiana warunków prowadzenia działalności gospodarczej dotyczy obowiązku zgłaszania przez producentów i importerów papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych Obowiązek zgłoszenia właściwemu organowi państwa członkowskiego UE (6 miesięcy wcześniej)dotyczy każdego wyrobu, który będzie wprowadzony do obrotu Zgłaszający producent / importer, ponosi pełną odpowiedzialność za jakość i bezpieczeństwo wyrobu wprowadzonego do obrotu i wykorzystywanego w normalnych lub racjonalnie przewidywalnych warunkach Powyższe zgłoszenie może być odpłatne 19

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Zestawienie koniecznych i fakultatywnych obowiązków ustawodawcy krajowego cd. Ustawodawca polski musi: Dopuścić do obrotu e-papierosy jako wyroby konsumpcyjne art. 20(1) dyrektywy tytoniowej, Wprowadzić procedurę notyfikacyjną dla nowych wyrobów w zakresie e-papierosów art. 20(2) dyrektywy tytoniowej, Określić szczegółowe warunki techniczne dla e-papierosów i pojemników zapasowych w tym: uregulować kwestie pojemności zbiorników i zawartości nikotyny w płynie w sposób zgodny z art. 20(3) dyrektywy tytoniowej, Określić szczegółowe warunki dotyczące opakowań e-papierosów i pojemników zapasowych, w tym: kwestie dotyczące ostrzeżeń zdrowotnych art. 20(4) dyrektywy tytoniowej, Istotnie ograniczyć reklamę i sponsoring e-papierosów w zakresie określonym w art. 20(5) dyrektywy tytoniowej, Wprowadzić przepisy dotyczące monitorowania rynku art. 20(7) dyrektywy tytoniowej 20

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Zestawienie koniecznych i fakultatywnych obowiązków ustawodawcy krajowego Ustawodawca polski może: Dopuścić do obrotu pewne kategorie e-papierosów i pojemników zapasowych jako produkty lecznicze i wyroby medyczne art. 20(1) dyrektywy tytoniowej, Wyznaczyć w sposób dowolny organ krajowy właściwy w sprawach notyfikacji e-papierosów art. 20(2) dyrektywy tytoniowej, Zakazać sprzedaży transgranicznej na odległość papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych art. 20(6) dyrektywy tytoniowej, Wprowadzić regulacje ograniczające wiek, od którego dopuszczalne będzie nabywanie lub korzystanie z papierosów elektronicznych, 21

Otoczenie regulacyjne e-papierosów cd. Zestawienie koniecznych i fakultatywnych obowiązków ustawodawcy krajowego cd. Ustawodawca polski może: Wprowadzić regulacje dotyczące ograniczeń korzystania z papierosów elektronicznych w miejscach publicznych Wprowadzić regulacje ograniczające dystrybucję papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych (choć może okazać się to utrudnione z uwagi na to, że analogiczne regulacje nie zostały wprowadzone w odniesieniu do klasycznych wyrobów tytoniowych) Ustawodawca polski nie może: Przyjmować regulacji sprzecznych z postanowieniami dyrektywy tytoniowej (np.: dopuścić reklamy e-papierosów w zakresie określonym w art. 20(5) dyrektywy tytoniowej, dopuścić do obrotu e-papierosów niespełniających wymogów dyrektywy tytoniowej, o ile nie są one produktami leczniczymi) 22

Wnioski z badania ankietowego Zdecydowana większość osób mających styczność z e-papierosami to palacze tradycyjnych papierosów (rynek krajowy). Przeważający odsetek aktywnych użytkowników e-papierosów (75%) stanowią konsumenci tymczasowi. Duża część z nich deklaruje że e-palenie ma ich wspomóc w uwolnieniu się od nałogu tytoniowego (40%). Drugim co do rozmiarów segmentem są e-palacze hybrydowi (16%), używający na stałe e-papierosów uzupełniająco do palenia wyrobów tytoniowych. Obecnie, konsumenci tymczasowi rezygnują z e-palenia głównie z powodu negatywnych doświadczeń i niskiej satysfakcji z produktu. Łącznie kłopoty związane z awaryjnością e-papierosów oraz niepożądanymi objawami ubocznymi odpowiadają za niemal 80% rezygnacji. Obecnie, wydatki e-palaczy ponoszone na e-papierosy są około trzy razy mniejsze niż wydatki palaczy na tradycyjne papierosy. Gdyby wydatki na e-papierosy zrównały się z wydatkami na papierosy tradycyjne to odpłynęło by z rynku łącznie 30% e-palaczy. Potencjalne wprowadzenie zakazu korzystania z e-papierosów w miejscach publicznych może spowodować znaczący odpływ konsumentów. 23

Projekcja rozwoju rynku e-papierosów w Polsce do 2020 roku Założenia do scenariuszy Scenariusz rozwoju Scenariusz restrykcyjny Scenariusz silnie restrykcyjny opodatkowanie brak zmian opodatkowanie brak zmian wzrost wydatków konsumenta o 400%; (-)wpływ na użytkowników (cena) jakość i bezpieczeństwo produktu wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 30% i na e-papierosy o 20%. (-)wpływ na użytkowników (cena) (++)wpływ na użytkowników (jakość) jakość i bezpieczeństwo produktu Wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 20% i na e-papierosy o 10% (-)wpływ na użytkowników (cena) (+)wpływ na użytkowników (jakość) wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 20% i na e-papierosy o 10% (-)wpływ na użytkowników (cena) (+)wpływ na użytkowników (jakość) używanie w miejscach publicznych brak zmian używanie w miejscach publicznych (-)wpływ na użytkowników (korzystanie) (-)wpływ na użytkowników (korzystanie) 24

2009 2009 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 2019 2019 2020 2020 2021 2021 2022 2022 2023 2023 2024 2024 2025 2025 2026 2026 2027 2027 2028 2028 2029 2029 mln Projekcja rozwoju rynku e-papierosów w Polsce do 2020 roku Porównanie scenariuszy liczba e-palaczy 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 liczba e-palaczy, scenariusz restrykcyjny liczba e-palaczy, scenariusz rozwoju liczba e-palaczy, scenariusz silnie restrykcyjny liczba e-palaczy, bez dyrektywy 25

Wnioski z projekcji rozwoju rynku Wprowadzenie unijnej dyrektywy tytoniowej przyniesie oczekiwaną przez konsumentów poprawę bezpieczeństwa i jakości produktu i przyczyni się do wzrostu potencjału rynku oraz ograniczy wysoki obecnie wskaźnik rezygnacji z e-papierosów. W zależności od zrealizowanego scenariusza regulacyjnego wielkość rynku mierzona liczbą użytkowników e-papierosów wyniesie od 1,7 do 3,3 mln w punkcie maksimum rozwoju w roku 2018. W roku 2020 wielkość rynku wyniesie natomiast 3 mln w scenariuszu rozwoju i 1,5 mln w scenariuszu skrajnie restrykcyjnym. W scenariuszu rozwojowym poza utrzymaniem możliwości e-palenia w miejscach publicznych przewidujemy powstanie segmentu premium, który zaoferuje produkty o dodatkowo zwiększonej jakości, przyczyniając się do wzrostu liczby najbardziej wymagających użytkowników. Wprowadzenie zakazu e-palenia w miejscach publicznych, które zakładamy w scenariuszu restrykcyjnym, zniweluje efekt wzrostu rynku z tytułu jakości. Liczba użytkowników e-papierosów w tym scenariuszu będzie niższa niż w scenariuszu rozwoju o około 1 mln. W scenariuszu silnie restrykcyjnym przewidujemy dalszy spadek liczby użytkowników z powodu silnego impulsu cenowego. W porównaniu do scenariusza rozwoju liczba użytkowników może spaść o 1,4 mln (50%) do roku 2020. 26

Efekty gospodarcze realizacji scenariusza rozwoju Wpływ rozwoju rynku e-papierosów na konsumpcję tradycyjnych wyrobów tytoniowych 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Skumulowany spadek liczby palaczy (tys.) Liczba e-palaczy (tys.) Spadek wydatków na tradycyjne wyroby tytoniowe spowodowany skumulowanym ubytkiem liczby palaczy (mln zł, ceny z 2014) 9 34 87 187 362 631 984 1 364 1 709 1 983 2 181 124 280 561 1 033 1 705 2 436 2 948 3 160 3 274 3 189 3 041 76 213 482 968 1 759 2 856 4 116 5 341 6 419 7 208 7 744 Spadek liczby sprzedanych sztuk papierosów (mln) Wielkość wydatków na e- papierosy (mln zł) 126 355 804 1613 2932 4761 6859 8902 10698 12014 12907 153 349 705 1 303 2 163 3 116 3 822 5 328 5 573 5 495 5 304 27

Efekty gospodarcze realizacji scenariusza rozwoju Zmiana w konsumpcji gospodarstw domowych na skutek rozwoju rynku e-papierosów 8000 6000 4000 2000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020-2000 -4000-6000 -8000-10000 ZMIANA KONSUMPCJI TRADYCYJNYCH WYROBÓW TYTONIOWYCH (MLN PLN) ZMIANA KONSUMPCJI E-PAPIEROSÓW (MLN PLN) ZMIANA KONSUMPCJI POZOSTAŁYCH DÓBR KONSUMPCYJNYCH (MLN PLN) 28

Efekty gospodarcze realizacji scenariusza rozwoju Zmiany w strukturze produkcji krajowej 2009 2013 2015 2020 Produkty rolnictwa i łowiectwa 100% 100% 99% 98% Artykuły spożywcze i napoje, wyroby tytoniowe 100% 99% 96% 93% Wyroby tekstylne, odzież i skóry 100% 100% 100% 100% Koks i produkty rafinacji ropy naftowej 100% 100% 100% 100% Chemikalia i wyroby chemiczne 100% 102% 106% 109% Wyroby farmaceutyczne i leki 100% 100% 100% 101% Komputery, wyroby elektroniczne i optyczne 100% 101% 102% 103% Pojazdy samochodowe, przyczepy i naczepy 100% 100% 100% 100% Meble i pozostałe wyroby 100% 100% 100% 100% Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, powietrze do układów klimatyzacyjnych 100% 100% 100% 100% Obiekty budowlane i roboty budowlane 100% 100% 100% 100% Usługi związane z zakwaterowaniem i usługi 100% 100% 100% 101% gastronomiczne Usługi telekomunikacyjne 100% 100% 100% 101% Usługi finansowe z wyłączeniem ubezpieczeń i 100% 100% 100% 100% funduszów emerytalnych Usługi ubezpieczeniowe, reasekuracyjne oraz usługi związane z funduszami emerytalnymi, z wyłączeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego 100% 100% 100% 101% Usługi związane z obsługą rynku nieruchomości 100% 100% 100% 101% Transport, usługi pocztowe i kurierskie 100% 100% 100% 100% 29

Efekty gospodarcze realizacji scenariusza silnie restrykcyjnego Wpływ rozwoju rynku e-papierosów na konsumpcję tradycyjnych wyrobów tytoniowych 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Skumulowany spadek liczby palaczy (tys.) Liczba e-palaczy (tys.) Spadek wydatków na tradycyjne wyroby tytoniowe spowodowany skumulowanym ubytkiem liczby palaczy (mln zł, ceny z 2014) 9 34 87 187 362 631 984 1061 1173 1266 1292 124 280 561 1 033 1 705 2 436 1419 1676 1696 1621 1529 76 213 482 968 1 759 2 856 3511 3845 4191 4438 4480 Spadek liczby sprzedanych sztuk papierosów (mln) Wielkość wydatków na e- papierosy (mln zł) 126 355 804 1613 2932 4761 5853 6410 6985 7397 7468 152 349 704 1302 2163 3116 8896 10422 10663 10366 9941 30

Efekty gospodarcze realizacji scenariusza silnie restrykcyjnego Zmiana w konsumpcji gospodarstw domowych na skutek rozwoju rynku e-papierosów 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0-2000 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020-4000 -6000-8000 ZMIANA KONSUMPCJI TRADYCYJNYCH WYROBÓW TYTONIOWYCH (MLN PLN) ZMIANA KONSUMPCJI E-PAPIEROSÓW (MLN PLN) ZMIANA KONSUMPCJI POZOSTAŁYCH DÓBR KONSUMPCYJNYCH (MLN PLN) 31

Efekty gospodarcze - wnioski Wyższy poziom zdrowia publicznego wynikający z zaprzestania palenia i zastępowania tradycyjnego papierosa jego mniej szkodliwym substytutem przełoży się w długim terminie na niższe koszty utrzymania opieki zdrowotnej oraz na większą produktywność społeczeństwa. Rozwój rynku e-papierosów w scenariuszu rozwoju spowoduje (względem 2009 roku daty pojawienia się e-papierosa na rynku): (1) spadek liczby wypalonych papierosów w 2020 roku w o prawie 13 mld, (2) wzrost wartości dodanej (1,7 mld zł), (3) wzrost zatrudnienia (około 2700 miejsc pracy), (4) wzrost wpływów z tytułu VAT (310 mln zł) i PIT (9,3 mln zł), (5) spadek wpływów z tytułu podatku akcyzowego (3,8 mld zł). 32

Efekty gospodarcze wnioski cd. W przypadku realizacji scenariusza skrajnie restrykcyjnego skumulowany spadek liczby użytkowników tradycyjnych papierosów zmniejszy się o ponad 1,7 mln wobec scenariusza rozwoju. Całkowity popyt konsumpcyjny liczony w cenach bazowych byłby również relatywnie mniejszy co skutkowałoby spadkiem PKB o 11,4 mld zł. Zwiększyłyby się natomiast wpływy z tytułu podatku akcyzowego o 9,4 mld zł względem scenariusza rozwoju. Obciążenie e-papierosa podatkiem akcyzowym będzie zniechęcało do zaprzestania korzystania z tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Z tego powodu nie zostanie osiągnięty efekt zdrowotny, który wystąpiłby w scenariuszu rozwojowym. 33

Rekomendacje Papieros elektroniczny jest nowym produktem, który może odegrać ważną rolę w ograniczaniu konsumpcji tradycyjnych wyrobów tytoniowych, a więc także w ograniczaniu powstających u palaczy szkodliwych efektów zdrowotnych Zaleca się kontynuowanie badań oraz obserwację wpływu stosowania e-papierosów na ich użytkowników. Ważne jest odpowiednie przygotowanie zmian w regulacjach i procedurach krajowych, aby wejście w życie postanowień nowej dyrektywy tytoniowej nie zakłóciło funkcjonowania rynku e- papierosów. Z tego powodu rekomendowany jest wybór scenariusza regulacyjnego, nie blokującego rozwoju rynku. Zaleca się kontunuowanie kierunku obranego w dyrektywie poprzez wprowadzenie regulacji zwiększających jakość i bezpieczeństwo e-papierosa. Rekomendowane jest również przynajmniej częściowe utrzymanie możliwości korzystania z tego produktu w miejscach publicznych. 34

Dziękujemy za uwagę! 35

Slajdy pomocnicze dodatkowe do wykorzystania w trakcie dyskusji 36

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 Scenariusz rozwoju Projekcja rozwoju rynku w scenariuszu rozwoju. 6 5 3500 3000 Założenia dotyczące regulacji: 4 2500 opodatkowanie brak zmian 3 2 2000 1500 1000 jakość i bezpieczeństwo produktu wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 30% i na e-papierosy o 20%. (-)wpływ na użytkowników (cena) (++)wpływ na użytkowników (jakość) 1 0 500 0 używanie w miejscach publicznych brak zmian liczba e-palaczy (tysiące), scenariusz szybkiego rozwoju wartość rynku (mld) - ceny konsumenta, scenariusz szybkiego rozwoju wartość rynku (mld) - ceny producenta, scenariusz szybkiego rozwoju 37

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 Scenariusz restrykcyjny Projekcja rozwoju rynku w scenariuszu restrykcyjnym. 4,5 4 3500 3000 Założenia dotyczące regulacji: 3,5 3 2500 opodatkowanie brak zmian 2,5 2 1,5 1 0,5 2000 1500 1000 500 jakość i bezpieczeństwo produktu używanie w miejscach publicznych Wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 20% i na e-papierosy o 10% (-)wpływ na użytkowników (cena) (+)wpływ na użytkowników (jakość) (-)wpływ na użytkowników (korzystanie) 0 0 liczba e-palaczy (tysiące), scenariusz restrykcyjny (prawa oś) wartość rynku (mld) - ceny konsumenta, scenariusz restrykcyjny (lewa oś) wartość rynku (mld) - ceny producenta, scenariusz restrykcyjny 38

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 Scenariusz silnie restrykcyjny Projekcja rozwoju rynku w silnie restrykcyjnym. 12 10 8 3500 3000 2500 Założenia dotyczące regulacji: opodatkowanie wzrost wydatków konsumenta o 400%; (-)wpływ na użytkowników (cena) 6 4 2000 1500 1000 jakość i bezpieczeństwo produktu wzrost przeciętnych wydatków na płyny o 20% i na e-papierosy o 10% (-)wpływ na użytkowników (cena) (+)wpływ na użytkowników (jakość) 2 0 500 0 używanie w miejscach publicznych (-)wpływ na użytkowników (korzystanie) liczba e-palaczy (tysiące), scenariusz silnie restrykcyjny (prawa oś) wartość rynku (mld) - ceny konsumenta, scenariusz silnie restrykcyjny (lewa oś) wartość rynku (mld) - ceny producenta, scenariusz silnie restrykcyjny 39