Ciąża ektopowa szyjkowa opis przypadku

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 3, 175-180, 2014 OPIS PRZYPADKU Ciąża ektopowa szyjkowa opis przypadku KRZYSZTOF PIĄTEK 1, SŁAWOMIR GĄSIOR 1, TOMASZ ŁUKASZEWSKI 2, HUBERT WOLSKI 2,3, KRZYSZTOF DREWS 2,4, AGNIESZKA SEREMAK-MROZIKIEWICZ 2,4,5 Streszczenie Ciąża szyjkowa jest bardzo rzadkim powikłaniem położniczym, w przypadku którego jajo płodowe uległo implantacji w błonie śluzowej kanału szyjki macicy. W przypadku rozpoznania ciąży szyjkowej możliwych jest kilka sposobów leczenia, jednak w literaturze brak jest jednoznacznych wytycznych postępowania. Leczenie pierwotnie farmakologiczne metotreksatem wydaje się odznaczać wysokim odsetkiem pacjentek, u których udało się zachować płodność. Celem pracy jest prezentacja przypadku pacjentki w ciąży szyjowej, u której z powodzeniem wdrożono leczenie farmakologiczne metotreksatem oraz przedstawienie aktualnie dostępnych metod terapeutycznych w przypadku rozpoznania ciąży ektopowej zlokalizowanej w szyjce macicy. Słowa kluczowe: ciąża ektopowa szyjkowa, postępowanie zachowawcze, metotreksat Wstęp Ciąża szyjkowa jest ciążą ektopową, w przypadku której jajo płodowe uległo implantacji w błonie śluzowej kanału szyjki macicy. Jest bardzo rzadkim powikłaniem położniczym, występującym z częstością 1:1000 1:18000 ciąż i stanowi zaledwie 1% wszystkich przypadków ciąż ektopowych [1, 2]. Obserwowany przez niektórych badaczy wzrost częstości występowania ciąży szyjkowej łączony jest m.in. z rozpowszechnieniem technik wspomaganego rozrodu, histeroskopowych zabiegów diagnostycznych oraz zwiększonym odsetkiem porodów ukończonych cięciem cesarskim [3]. Następstwem jej rozwoju jest masywny krwotok, który spowodowany jest przede wszystkim słabą zdolnością szyjki do obkurczania się oraz większą średnicą uszkodzonych naczyń w porównaniu do ciąży jajowodowej. Czynniki te mogą uniemożliwić skuteczne zamknięcie naczyń w miejscu implantacji ciąży szyjkowej przy udziale naturalnych mechanizmów hemostazy. Rozpoznanie ciąży ektopowej zlokalizowanej w szyjce macicy najczęściej stawiane jest na podstawie badania ultrasonograficznego w I trymestrze ciąży ujawniającego obecność jaja płodowego w szyjce macicy. Spośród objawów przedmiotowych oraz podmiotowych należy wymienić niespecyficzne plamienia z narządów płciowych, zasinienie części pochwowej szyjki macicy oraz ból podbrzusza. W przypadku rozpoznania ciąży szyjkowej możliwych jest kilka sposobów postępowania. Pierwotne leczenie chirurgiczno-zabiegowe obejmujące zabieg wyłyżeczkowania, aspiracji lub histeroskopowego usunięcia jaja płodowego z następową próbą opanowania pojawiającego się krwotoku za pomocą: a) tamponady cewnikiem Foleya lub balonem Bakriego, b) założenia szwu hemostatycznego metodą Kerwin-Chrobaka, c) założenie szwu okrężnego metodą Shirodkara, d) podwiązanie, ligację lub embolizację tętnic macicznych, e) miejscowe podanie prostaglandyn, f) amputację szyjki macicy lub g) wycięcie macicy [3-5]. W piśmiennictwie opisano również przypadek założenia szwu okrężnego metodą Shirodkara na szyjkę macicy jako samodzielną metodę terapeutyczną [6]. Wyłyżeczkowanie szyjki macicy może być także poprzedzone embolizacją tętnic macicznych [7]. W literaturze opisuje się również jako pierwotną metodę leczenia ciąży szyjkowej wycięcie macicy z pozostawieniem przydatków bez podjęcia próby leczenia oszczędzającego [4, 5]. 1 Oddział Ginekologiczno-Położniczy z Pododdziałem Onkologii, Szpital Wojewódzki SPZOZ w Zielonej Górze 2 Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3 Oddział Ginekologiczno-Położniczy Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Nowy Targ 4 Pracownia Biologii Molekularnej w Klinice Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 5 Zakład Farmakologii i Fitochemii, Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu

176 K. Piątek, S. Gąsior, T. Łukaszewski, H. Wolski, K. Drews, A. Seremak-Mrozikiewicz Drugim sposobem postępowania jest pierwotne leczenie farmakologiczne. Najczęściej stosowanym cytostatykiem jest metotreksat podawany systemowo (i.m. lub i.v.), miejscowo (do worka owodniowego) lub bezpośrednio do tętnic macicznych [8-15]. Spośród opisywanych sposobów leczenia farmakologicznego należy również wymienić podanie chlorku potasu bezpośrednio do jaja płodowego, dopochwową aplikację mizoprostolu lub doszyjkowe podanie dinoprostu [16-17]. W piśmiennictwie opisuje się także postępowanie łączące wymienione sposoby leczenia ciąży szyjkowej. Niektórzy autorzy opisują także możliwość przyjęcia postawy wyczekującej sprowadzającej się jedynie do obserwacji ciężarnej bez podejmowania procedur leczniczych. Cel pracy Celem pracy jest prezentacja przypadku pacjentki w ciąży szyjowej, u której z powodzeniem wdrożono leczenie farmakologiczne metotreksatem oraz przedstawienie aktualnie dostępnych metod terapeutycznych w przypadku rozpoznania ciąży ektopowej zlokalizowanej w szyjce macicy. Opis przypadku Pacjentka lat 41 w siódmym tygodniu ciąży została przyjęta do Oddziału Ginekologiczno-Położniczego z Pododdziałem Ginekologii Onkologicznej Szpitala Wojewódzkiego im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze z powodu rozpoznanej ambulatoryjnie ciąży ektopowej zlokalizowanej w szyjce macicy. Wywiad położniczy obejmował jedną donoszoną ciążę ukończoną cięciem cesarskim oraz jedno poronienie w I trymestrze ciąży, po którym wykonano zabieg wyłyżeczkowania ścian jamy macicy. U pacjentki nie odnotowano chorób przewlekłych, a wywiad rodzinny był bez obciążeń. W okresie kilku dni przed hospitalizacją u pacjentki występowało krwawienie z narządów płciowych o miernym nasileniu. W chwili przyjęcia do szpitala stan ogólny pacjentki był dobry. W badaniu ginekologicznym przy użyciu wzierników pochwowych stwierdzono brunatno-krwistą wydzielinę pochwową, rozdętą klepsydrowato szyjkę macicy oraz zamknięte ujście zewnętrzne kanału szyjki macicy. W badaniu wewnętrznym trzon macicy był gładki, twardy, ruchomy, nieznacznie bolesny podczas palpacji. W badaniu USG w jamie macicy nie stwierdzono obecności pęcherzyka ciążowego, a endometrium było grubości 12,9 mm. Natomiast w kanale szyjki macicy uwidoczniono położony w całości poniżej ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy, pęcherzyk ciążowy o średnicy 17,3 mm z echem zarodka o długości siedzeniowo-ciemieniowej 8,8 mm (odpowiadającej siódmemu tygodniowi ciąży). Stwierdzono również czynność serca zarodka o częstości 115 uderzeń na minutę. Jajniki obustronnie były prawidłowej wielkości bez zmian sonograficznych, a w obrębie zatoki Douglasa nie stwierdzono obecności zmian patologicznych. Stężenie beta-hcg w surowicy krwi obwodowej w chwili przyjęcia pacjentki do szpitala wynosiło 42 525 miu/ml. W badaniach laboratoryjnych (morfologia, układ krzepnięcia, stężenie elektrolitów, CRP, mocznik, kreatynina, bilirubina i transaminazy) nie stwierdzono odchyleń od normy. Przeprowadzono rozmowę z pacjentką, w trakcie której przedstawiono sytuację kliniczną, możliwe powikłania oraz potencjalne sposoby leczenia. Pacjentka mocno akcentowała chęć pozostawienia macicy i zachowania płodności. Uzyskano świadomą zgodę na leczenie zachowawcze z użyciem metotreksatu. W drugiej dobie hospitalizacji podano domięśniowo metotreksat w dawce 50 mg/m 2 powierzchni ciała. Ze względu na obserwowany w kolejnych dniach wzrost stężenia beta-hcg do wartości 78 362 miu/ml oraz obecność czynności serca zarodka w kolejnych badaniach USG, zadecydowano w ósmej dobie hospitalizacji o podaniu domięśniowo drugiej dawki (50 mg/m 2 ) leku. W dwunastej dobie pobytu stężenie beta-hcg wynosiło 80 600 miu/ml, a czynność serca zarodka była nadal obecna, dlatego podano domięśniowo trzecią dawkę (50 mg/m 2 ) metotreksatu. W kolejnych pięciu dobach stwierdzono spadek stężenia beta-hcg do wartości 64 673 miu/ml, przy obecnej czynności serca zarodka. W 18. dobie hospitalizacji (9 tygodni ciąży) zdecydowano o podaniu metotreksatu do pęcherzyka ciążowego. W krótkim znieczuleniu ogólnym pod kontrolą USG wprowadzono poprzez kanał szyjki macicy kateter inseminacyjny i po nieudanej próbie podania leku bezpośrednio do worka owodniowego podano 25 mg metotreksatu do przestrzeni między owodnią i kosmówką. Bezpośrednio po zabiegu wystąpił epizod intensywnego krwawienia z kanału szyjki macicy, który jednak samoistnie ustąpił i nie doprowadził do spadku parametrów morfologii krwi u pacjentki. Obumarcie zarodka stwierdzono po 12 godzinach od przeprowadzonego zabiegu. W kolejnych 7 dniach stwierdzano niewielkie plamienie, bóle podbrzusza i wyraźny spadek stężenia beta-hcg (w 19. dniu leczenia 53277 mui/ml,

Ciąża ektopowa szyjkowa opis przypadku 177 Pierwotne leczenie farmakologiczne Pierwotne leczenie chirurgiczne Tab. 1. Możliwe sposoby postępowania w przypadku ciąży szyjkowej Sposób postępowania Ilość przypadków zakończonych zachowaniem płodności Ilość przypadków zakończonych utratą płodności bez procedur zabiegowych 68 3 z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy 23 z aspiracją jaja płodowego 2 z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy oraz ratunkową histeroskopową elektrokauteryzacją i tamponadą gazą z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy oraz podwiązaniem lub 3 embolizacją tętnic macicznych z wyłyżeczkowaniem kanału szyjki macicy i tamponadą cewnikiem Foleya z embolizacją tętnic macicznych oraz wyłyżeczkowaniem kanału szyjki 2 macicy z embolizacją lub podwiązaniem tętnic macicznych 6 z założeniem pilnego szwu szyjkowego metodą Shirodkara z założeniem szwu szyjkowego Shirodkara i podwiązaniem tętnic macicznych z elektywnym prostym wycięciem macicy bez przydatków aspiracja jaja płodowego, przy użyciu pediatrycznego cewnika Foleya (ciąża heterotopowa) rozszerzenie i wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy Piśmiennictwo [Surampudi et al. 2012] [Pantelis et al. 2013] [Shrestha et al. 2011] [Ferrara et al. 2007] [Api et al. 2006] [Shrestha et al. 2011] [Tang et al. 2010] [Shrestha et al. 2011] [Polak et al. 2011] 3 [Shrestha et al. 2011] 1 [Ben Farhat et al. 2010] [Nadisauskiene et al. 2007] 2 2 0 2 [Shrestha et al. 1 [Kim et al.2009] 20 5 rozszerzenie i wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy oraz leczenie uzupełniające (podanie metotreksatu lub wazopresyny lub podwiązanie tętnic macicznych lub ponowne wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy) rozszerzenie i wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy z tamponadą gazą lub 4 cewnikiem Foleya embolizacja tętnic macicznych oraz wyłyżeczkowanie kanału szyjki macicy założenie szwu szyjkowego metodą Shirodkara usunięcie macicy bez przydatków 4 [Vitner et al. 2013] [Tang et al. 2010] 4 [Ferrara et al. 2007] 14 [Tang et al. 2010] 2 [Mashiat et al. 2002] [Tang et al. 2010] Postępowanie wyczekujące 1

178 K. Piątek, S. Gąsior, T. Łukaszewski, H. Wolski, K. Drews, A. Seremak-Mrozikiewicz Ryc. 1. Zmiana stężenia beta-hcg w 22. dniu 32970 miu/ml i w 24. dniu 27323 miu/ ml). Dynamikę zmiany stężenia beta-hcg przedstawiono na rycinie 1. Mimo podania systemowo trzech oraz miejscowo jednej dawki metotreksatu nie obserwowano działań niepożądanych leku. Po 25 dniach pobytu w szpitalu pacjentkę w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu. Dalszą obserwację prowadzono ambulatoryjnie monitorując stężenia beta-hcg oraz wykonując badania USG. Brak obecności pęcherzyka ciążowego w kanale szyjki macicy stwierdzono w drugim tygodniu, natomiast spadek stężenia betahcg do wartości poniżej 5 miu/ml stwierdzono w ósmym tygodniu od zakończenia hospitalizacji. Okresowe plamienie z narządów płciowych występowało przez około 6 tygodni. Po 12 tygodniach u pacjentki wystąpiła miesiączka i w tym momencie zakończono jej obserwację. Dyskusja W literaturze brak jest jednoznacznych wytycznych postępowania w przypadku rozpoznania ciąży szyjkowej. Darai i wsp. stwierdzili, że blisko 3/4 ciąż ekotopowych, z beta-hcg mniejszym od 1000 IU/l i stężeniem progesteronu mniejszym od 5 ng/ml ulega samoistnemu wyleczeniu [18]. Metodę tę można rozważyć oczywiście tylko w przypadku stabilnej hemodynamicznie pacjentki z rozpoznaną ciążą szyjkową, u której nie występuje krwotok lub dolegliwości bólowe. Kirk i wsp. opisali zakończony powodzeniem przypadek pacjentki w ciąży szyjkowej z widocznym echem zarodka o długości CRL 6,4 mm bez widocznej akcji serca płodu, u której przy stężeniu beta-hcg wynoszącym 144 IU/l wdrożono postępowanie wyczekujące [19]. Możliwe sposoby postępowania dostępne w wybranej literaturze ostatnich dziesięciu laty przedstawiano w tabeli 1. Postępowanie pierwotnie farmakologiczne bez dodatkowych procedur zabiegowych wydaje się posiadać największy odsetek przypadków leczenia zakończonych zachowaniem płodności [16]. Kandydatki do takiego sposobu postępowania powinny być stabilne hemodynamicznie z osoczowym stężeniem beta-hcg przed rozpoczęciem leczenia najlepiej nieprzekraczającym 5000,00 mil/ml [20]. Podczas gdy pojedyncza dawka metotreksatu (50 mg/m 2 p.c., i.v.) może być wystarczająca w przypadku ciąży ektopowej zlokalizowanej w jajowodzie, to w przypadku ciąży szyjkowej często obserwowana jest konieczność podawania kilku dawek tego leku, np. w schemacie 1,3,5 i 7 dzień (1 mg/kg m.c.) naprzemiennie z folinianem wapnia (0,1 mg/kg m.c.) [20-21]. Skuteczność terapii metotreksatem może być z powodzeniem monitorowana seryjnymi oznaczeniami osoczowego stężenia beta-hcg, co potwierdziło się również w prezentowanym przez nas przypadku ryc. 1. Do najczęstszych obserwowanych działań niepożądanych w trakcie leczenia cytostatycznego należą: owrzodzenia błony śluzowej w jamie ustnej, spadek stężenia leukocytów, nudności, wymioty, zmęczenie, świąd skóry i pokrzywka. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych jest związane z długością ekspozycji organizmu oraz z wysokością podanej dawki leku. Powodzenie terapii metotreksatem (systemowej lub miejscowej) szacowane jest w literaturze na poziome ok. 80% zarówno w pojedynczej, jak i wielopłodowej ciąży szyjkowej [10]. Skuteczność na poziomie ok 90% osiągana jest przy połączeniu terapii systemowej wraz podaniem metotreksatu miejscowo [22]. Wnioski 1) Postępowanie farmakologiczne odznacza się wysokim odsetkiem powodzenia terapeutycznego

Ciąża ektopowa szyjkowa opis przypadku 179 przy stosunkowo niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych leczenia. 2) Wczesne prawidłowe postawienie rozpoznania powinno zmniejszyć ryzyko konieczności wykonania przetoczeń krwi czy wycięcia macicy, a tym samym utratę płodności. 3) W przypadku ciąży szykowej najtrudniejszą sytuacją kliniczną prezentują pacjentki, u których leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne. W powyższej sytuacji klinicznej decyzję o sposobie leczenia powinien podejmować zespół lekarzy ginekologów-położników o największym doświadczeniu klinicznym. 4) Aplikacja metotreksatu do przestrzeni pomiędzy owodnią i kosmówką może być postępowaniem alternatywnym do bezpośredniego podania leku do pęcherzyka ciążowego. Piśmiennictwo [1] Hosni M.M., Herath R.P., Mumatz R. (2014) Diagnostic and therapeutic dilemmas of cervical ectopic pregnancy. Obstet. Gynecol. Surv. 69(5): 261-76. [2] Rubin I.C. (2011) Cervical pregnancy. Am. J. Obstet. Gynecol. 13: 625-633. [3] Sijanović S., Vidosavljević D., Topolovec Z. et al. (2014) Management of cervical ectopic pregnancy after unsuccesful methotrexate treatment. Iran J. Reprod. Med. 12(4): 285-288. [4] Headley A. (2014) Management of cervical pregnancy with uterine artery embolization: a case report. J. Reprod. Med. 59(7-8): 425-428. [5] Su T.H., Wang Y.D., Chen C.P. et al. (1992) A conservative surgical treatment of cervical pregnancy with active bleeding uterine artery ligation and cervicotomy. Int. J. Gynaecol. Obst. 4: 275-279. [6] Mashiat S., Admon D., Oelsner G. et al. (2002) Cervical Shirodkar carclage may be the treatment modality of choice for cervical pregnancy. Hum. Reprod. 17: 493-6. [7] Tang P.P., Liu X.Y. Chen N. (2010) et al. Diagnosis and treatment of cervical ectopic pregnancy. Zhongguo Yi Xue Ke Xue Yuan Xue Bao 32(5), 497-500. [8] Yankowitz J., Leake J., Huggins G. et al. (1990) Cervical ectopic pregnancy: Review of the literature and report of a case treated by single-dose methotrexate therapy. Obstet. Gynecol. Surv. 45: 405-414. [9] Yitzhak M., Orvieto R., Nitke S. et al. (1999) Cervical pregnancy a conservative step wise approach. Hum. Reprod. 14: 847-849. [10]Vela G., Tulandi T. (2007) Cervical pregnancy: The importance of early diagnosis and treatment. J. Minim. Invasive Gynecol. 14: 481-484. [11]Cecchino G.N., Araujo Junior E., Eliot Junior J. (2014) Methotrexate for ectopic pregnancy: when and how. Arch. Gynecol. Obstet. 290(3): 417-23. [12]Nomiyama M., Arima K., Iwasaka T. et al. (1997) Conservative treatment using a methotrexate lipiodol emulsion containing non-ionic contrast medium for a cervical ectopic pregnancy. Hum. Reprod. 12: 2826-2829. [13]Sanchez-Ferrer M.L., Machado-Linde F., Pertegal-Ruiz M. et al. (2011) Fertility preservation in heterotopic cervical pregnancy Fetal Diagn. Ther. 30: 229-233. [14]Sørensen M., Clausen H.V. (2011) Cervical pregnancy can be managed conservatively with methotrexate. Ugeskr Laeger 173: 2722-2723. [15]Verma U., English D., Brookfield K. (2011) Conservative management of nontubal ectopic pregnancies. Fertil. Steril. 96: 1391-1395. [16]Polak G., Stachowicz N., Morawska D. et al. (2011) Treatment of cervical pregnancy with systemic methotrexate and KCI solution injection into the gestational sac case report and review of literature. Ginekol. Pol. 82(5): 386-389. [17]Wyroba J., Krzysiek J., Rajter-Ciosek A. et al. (2014) High live birth rate after conservative treatment of ectopic pregnancy with methotrexate. Ginekol. Pol. 85 (2): 105-110. [18]Campas P., Bouyer J., Fernandez H. (2014) Treatment of ectopic pregnancies in 2014: new answers to some old questions. Fertil. Steril. 101(3): 615-620. [19]Kirk E., Condous G., Haider Z. et al. (2006) The conservative management of cervical ectopic pregnancies. Ultrasound Obstet. Gynecol. 27(4): 430-437. [20]Surampudi K. (2012) A case of cervical ectopic pregnancy: successful therapy with methotrexate. J. Obstet. Gynaecol. India 62(1): 1-3. [21]Matteo M., Nappi L., Rosenberg P. et al. (2006) Combined medical-hysteroscopic conservative treatment of a viable pregnancy: A case report. J. Minim. Invasive Gynecol. 13: 345-347. [22]Monteagudo A., Minior V.K., Stephenson C. et al. (2005) Non-surgical management of live ectopic pregnancy with ultrasound-guided local injection: a case series. Ultrasound Obstet. Gynecol. 25: 282-288. [23]Kotzbach R., Szymański M., Korenkiewicz J. et al. (2005) Ciąża ektopowa szyjkowa zakończona urodzeniem żywego 1800 g dziecka. Ginekol. Pol. 76: 304-307. [24]Pantelis A., Daniilidis A., Dinas K. (2013) Conservative treatment of a 7 week cervical ectopic pregnancy after intra-uterine insemination. Hippokratia 17(1): 95. [25]Vitner D., Lowenstein L., Deutsch M. et al. (2010) Dilation and Curettage: Successful Treatment for a Heterotopic Intrauterine and a Twin Cervical Pregnancy. Isr. Med. Assoc. J. 13(2): 115-6. [26]Shrestha E., Yang Y., Li X. et al. (2011) Successful conservative management with methotrexate and mifepristone of cervical pregnancy. J. Biomed. Res. 25(1): 71-3. [27]Kim M.G., Shim J.Y., Won H.S. et al. (2009) Conservative management of spontaneous heterotopic cervical pregnancy using an aspiration cannula and pediatric Foley catheter. Ultrasound Obstet. Gynecol. 33(6): 733-734. [28]Ben Farhat L., Ben Salah Y., Askri A. et al. (2010) Conservative treatment of a cervical twin pregnancy with uterine artery embolization. Diagn. Interv. Radiol. 16(3): 248-250.

180 K. Piątek, S. Gąsior, T. Łukaszewski, H. Wolski, K. Drews, A. Seremak-Mrozikiewicz [29]Song M.J., Moon M.H., Kim J.A. et al. (2009) Serial transvaginal sonographic findings of cervical ectopic pregnancy treated with high-dose methotrexate. J. Ultrasound Med. 28(1): 55-61. [30]Nadisauskiene R., Vaicekavicius E., Taraseviciene V. et al. (2007) Conservative treatment of cervical pregnancy with selective unilateral uterine artery embolization. Medicina (Kaunas) 43(11): 883-886. [31]Ferrara L., Belogolovkin V., Gandhi M. et al. (2007) Successful management of a consecutive cervical pregnancy by sonographically guided transvaginal local injection: case report and review of the literature. J. Ultrasound Med. 26(7): 959-965. [32]Api O., Unal O., Api M. et al. (2006) Ultrasonographic appearance of cervical pregnancy following successful treatment with methotrexate. Ultrasound Obstet. Gynecol. 28(6): 845-847. J Tomasz Łukaszewski Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych Uniwersytet Medyczny w Poznaniu 60-535 Poznań, ul. Polna 33 e-mail: tomasz.lukaszewski@aol.com Cervical ectopic pregnancy case report Cervical pregnancy is a very rare perinatal complication in which the gestational sac is implanted in the endocervical mucosa of the cervical canal. Various methods of treatment of cervical pregnancy have been reported, however clear management of cervical pregnancy has not been well established. Conservative treatment with methotrexate is characterized by high success rates of preservation of fertility. The aim of this article is to present a case report of a cervical pregnancy treated successfully with methotrexate as well as to show currently available therapeutic methods of management of ectopic cervical pregnancy. Key words: cervical ectopic pregnancy, conservative management, methotrexate ERRATA W artykule Przebieg ciąży i porodu u pacjentki z zespołem Guillaina-Barre opis przypadku zamieszczonym w kwartalniku Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 7(2): 106-111 (2014) podano niepełny zespół autorów. Pełen zespół autorów oraz afiliacje powinny mieć postać: Krekora M. 1, Kędzierska A. 1, Zych-Krekora K. 2, Biesiada L. 1, Głąbiński A. 3, Krasomski G. 1 1 Klinika Położnictwa i Ginekologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 2 Klinika Pediatrii i Immunologii z Pododdziałem Nefrologii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 3 Klinika Neurologii i Udarów Mózgu, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej Centralny Szpital Weteranów w Łodzi Przepraszamy Czytelników za podanie niepełnego zespołu autorów