PS. 1. 431-3-18/11[RK] PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Sławnie w dniach 10-13 maja 2011 r. Adres placówki: Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza ul. Cieszkowskiego 4b 76-100 Sławno Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Renata Karwowska starszy inspektor wojewódzki - osoba kierująca zespołem, Ilona Jackiewicz-Bara inspektor wojewódzki na podstawie Upoważnienia Nr 59/2011 z dnia 06 maja 2011 r. wydanego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Przedmiot kontroli: przestrzeganie standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności : 1) przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), 2) kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych, 8) wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne, 9) wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 10) dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, 11) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 12) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 13) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie, 14) sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora placówki, nadawanie stopni awansu zawodowego pracownikom pedagogicznym zatrudnianym na podstawie ustawy Karta Nauczyciela, 1
15) działalność samorządu wychowanków. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2010 r. do 10 maja 2011 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora Placówki z programem kontroli, w którym określono temat i rodzaj oraz zakres kontroli. Wyjaśnień udzielali: Pani Danuta Maderska p.o. dyrektora Placówki Pani Edyta Czarnuch pedagog Pani Agnieszka Stasikowska terapeuta Pani Marta Katrycz - psycholog Pani Agata Długokęcka wychowawca Pani Barbara Gofryk wychowawca Pani Katarzyna Lesz - wychowawca Pani Ewa Dobrzańska wychowawca Pani Alicja Choma - wychowawca Pani Agata Sobal wychowawca, Pani Marta Wojtkowiak wychowawca, Pan Tomasz Barcikowski wychowawca Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez p.o. dyrektora placówki, pracowników pedagogicznych, ankiet przeprowadzonych wśród wychowanków i pisemnej informacji pracowników merytorycznych, dokumentacji prowadzonej w Placówce oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: E.K. - zał. nr 1, D.J. zał. nr 2, E.R. zał. nr 3, J.K. zał. nr 4, D.W. zał. nr 5, P.K. zał. nr 6 i B.B. zał. nr 7. Placówka funkcjonuje od 1978 r. Dysponuje 28 miejscami całodobowej opieki dla dzieci i młodzieży. P.o. dyrektora od 01 września 2009 r. jest Pani Danuta Maderska, posiadająca wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, studia podyplomowe w zakresie organizacji pomocy społecznej oraz 31-letni staż pracy, z tego 1 rok i 8 miesięcy w Placówce. W Placówce na dzień kontroli przebywało 21 wychowanków, z tego 8 wychowanków przebywało w różnego typu ośrodkach i 3 było na długotrwałej ucieczce. Dzieci umieszczone były w 3 grupach wychowawczych. Wśród wychowanków było 10 dziewczynek i 11 chłopców. Najwięcej było wychowanków w wieku 13-18 lat - 17 osób, jedno dziecko poniżej 7 roku życia, dwoje w wieku 8-12 lat i jedno powyżej 18 roku życia. Najmłodsze dziecko miało 6 lat, a najstarsze 18 lat. W Placówce na dzień kontroli nie było sierot biologicznych, 6 wychowanków było półsierotami - zał. nr 8. Na dzień kontroli w Placówce zatrudnieni byli: dyrektor, wychowawcy 11,25 etatu, pedagog, psycholog 0,5 etatu, terapeuta, pracownik socjalny, pracownicy administracyjni 4 etaty i pracownicy obsługi 6 etatów - zał. nr 8. 2
Kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi: Zgodnie z 38 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) w placówce oraz placówce wsparcia dziennego są wymagane następujące kwalifikacje na stanowisku: 1) wychowawcy - ukończone studia wyższe: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub b) na innym kierunku w zakresie resocjalizacji, pracy socjalnej, pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, albo c) na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) pedagoga - ukończone wyższe studia magisterskie na kierunku pedagogika albo pedagogika specjalna, 3) psychologa - ukończone studia wyższe magisterskie na kierunku psychologia 4) terapeuty - udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy placówki lub placówki wsparcia dziennego, 5) pracownika socjalnego -wykształcenie średnie lub wyższe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, z tym, że osoby z wykształceniem średnim muszą mieć ukończoną specjalizację w zawodzie pracownik socjalny: 6) opiekuna dziecięcego - ukończoną szkołę medyczną przygotowującą do pracy w zawodzie opiekunki dziecięcej lub pielęgniarki albo studia pedagogiczne o specjalności opiekuńczo-wychowawczej; 7) lekarza i pielęgniarki - odpowiednie wykształcenie medyczne. Zgodnie z zapisami 40 ww. rozporządzenia wychowawcy w placówkach i placówkach wsparcia dziennego oraz kierownicy placówek wsparcia dziennego zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują uprawnienia do zajmowania tego stanowiska. Do pracy z dziećmi i ich rodzinami zatrudnionych było 12 wychowawców, pedagog, psycholog i terapeuta, pracownik socjalny Wszyscy posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) - zał. nr 9. Przestrzeganie praw dziecka w placówce: W celu dokonania oceny tego obszaru kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród wychowanków oraz poprosili pracowników merytorycznych o wypełnienie arkusza "Informacja o realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w placówce". W ankiecie brało udział 8 wychowanków, a pisemnej informacji udzieliło 12 pracowników. Pytania ankietowe dotyczyły m.in. tego, jakie są podstawowe prawa dziecka, prawa do prywatności, do informacji, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, do uczestniczenia w praktykach religijnych, o stosowanie przemocy, udzielanie kar i nagród (zał. nr 10 i 11). Wychowankowie wskazywali, że mają prawo do: nauki - 6 osób, opieki zdrowotnej - 5 osób, własnego 3
zdania, wyrażania uczuć i emocji - po 3 osoby, odwoływania się od kary do Pani Dyrektor, zabawy, rehabilitacji, prywatności - po 2 osoby. Pojedyncze dzieci powiedziały, że mają prawo do: wypowiedzi, wychodzenia na dwór, mówienia swoim językiem, jedzenia i picia, chodzenia do szkoły, miłości, bezpieczeństwa, nie zgadzania się z czyimś zdaniem, odwiedzin rodziny, wychodzenia poza placówkę. Odnośnie pytania dotyczącego informowania wychowanków o ich sytuacji rodzinnej i prawnej wszyscy pracownicy odpowiedzieli, że informują dzieci. Na pytanie, o czym możesz decydować, dzieci odpowiadały następująco: o wyborze koleżanek i kolegów - 6 osób, wyborze odzieży i obuwia - 8 osób, wyborze szkoły - 3 osoby, tym, z kim mieszkam w pokoju - 1 osoba. Pracownicy natomiast odpowiadali, że dzieci mogą decydować o: spędzaniu czasu wolnego - 7 osób, wyborze opiekuna usamodzielnienia, wyborze odzieży - po 5 osób, zajęciach dodatkowych - 4 osoby, wyborze szkoły, ubiorze, religii, kontaktach z rodzicami - po 2 osoby. Pojedyncze osoby odpowiedziały, że dzieci decydują o: wyborze koleżanek i kolegów, zainteresowaniach, wydatkowaniu kieszonkowego, zakupie obuwia, o wszystkim. Wychowankowie odpowiedzieli, że mają swobodny dostęp do telewizji - 7 osób, komputera - 1 osoba, internetu - 2 osoby. Na pytanie, do kogo zwracasz się ze swoimi problemami dzieci odpowiadały następująco: wychowawcy, pedagoga, psychologa - po 7 osób, dyrektora - 5 osób, rodziców - 4 osoby, rodzeństwa, koleżanki/kolegi - po 1 osobie. Pracownicy na to pytanie odpowiedzieli, że dzieci ze swoimi problemami zwracają się do: wychowawcy - 12 osób, terapeuty - 11 osób, pedagoga - 10 osób, psychologa - 8 osób, dyrektora - 6 osób, z-cy dyrektora - 2 osoby. Na pytanie, co możesz robić w placówce, dzieci odpowiadały następująco: swobodnie korzystać z toalety i łazienki - 7 osób, wysyłać listy - 8 osób, dzwonić do rodziny - 8 osób, zapraszać koleżanki i kolegów - 7 osób, posiadać swoje rzeczy, do których nikt nie ma dostępu - 7 dzieci wskazało, że mogą posiadać takie rzeczy, 5 wskazało telefon komórkowy, ubrania i pieniądze - po 2 osoby, kosmetyki, płyty - po 1 osobie. Ponadto dzieci w Placówce mogą obchodzić swoje święta: urodziny - 2 osoby, Boże Narodzenie - 2 osoby, Wielkanoc - 1 osoba Wszyscy pracownicy powiedzieli, że dzieci mają możliwość wysyłania listów, otrzymywania korespondencji, swobodnego korzystania z toalety i łazienki, telefonowania do rodziny. Według pracowników dzieci mogły posiadać prywatne rzeczy: takie, które nie zagrażają życiu i zdrowiu, telefony komórkowe - po 5 osób, rowery, szafki - po 2 osoby, zdjęcia, mp3, zabawki, listy, kosmetyki - po 1 osobie. Na pytanie, jakie swoje święta dzieci mogą obchodzić, pracownicy odpowiadali następująco: urodziny - 12 osób, imieniny - 2 osoby, Dzień Dziecka - 3 osoby. Na pytanie czy masz możliwość chodzenia do Kościoła, wszystkie dzieci odpowiedziały twierdząco. Pracownicy również powiedzieli, że dzieci uczestniczą we mszach świętych - 11 osób, uczestniczą w lekcjach religii - 7 osób, przystępują do sakramentów - 6 osób, obchodzą święta - 1 osoba. Na pytanie czy w placówce spotyka cię przemoc 5 dzieci odpowiedziało, że nie, 2, że ze strony kolegów i 1, że nie chce mówić. Żaden z pracowników nie wskazał stosowania przemocy wobec wychowanków. Na pytanie o występowanie przemocy rówieśniczej: 8 wskazało agresję słowną, 7 agresję 4
fizyczną, 4 powiedziało, że nie ma przemocy i 3, że występuje incydentalnie. Jako podejmowane działania wskazywano: rozmowy wychowawcze - 5 osób, interwencja policji, zajęcia socjoterapeutyczne - po 2 osoby, sporządzenie notatki, zmiana placówki - po 1 osobie. Dzieci jako najczęściej stosowane nagrody wymieniały: nagroda dyrektora - 4 osoby, wyższe kieszonkowe, nagrody rzeczowe - po 2 osoby, wyjazd, słodycze - po 1 osobie. Pracownicy natomiast wskazywali: nagroda dyrektora - 8 osób, pochwała - 7 osób, wyższe kieszonkowe - 5 osób, atrakcyjne wyjście, nagrody rzeczowe - po 4 osoby, zwolnienie z dyżuru - 2 osoby, list pochwalny do rodziców - 1 osoba. Najczęściej stosowane kary według dzieci to: dodatkowy dyżur - 4 osoby, notatka, pójście spać o 20-ej, zabranie kieszonkowego, zakaz wyjść, inny ośrodek, nie wiem, mniejsze kieszonkowe, zakaz wyjazdu do domu - po 1 osobie. Pracownicy natomiast wskazywali: upomnienie - 9 osób, nagana dyrektora - 8 osób, obniżenie kieszonkowego - 3 osoby, rozmowy dyscyplinujące, dodatkowy dyżur - po 2 osoby, pismo do rodziców, rozmowa indywidualna - po 1 osobie. Na pytanie, co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z karą, dzieci odpowiadały następująco: odwołać się do dyrektora - 5 osób, nic, odwołać się, nie wiem - po 1 osobie. Pracownicy odpowiedzieli, że można się odwołać pisemnie do dyrektora - 10 osób, zwrócić się do dyrektora - 2 osoby. Na pytanie czy możesz mieszkać ze swoim rodzeństwem w jednym pokoju, 3 dzieci odpowiedziało, że tak, dwoje, że nie może i troje napisało, że nie ma tu rodzeństwa. Jako przyczynę tego, że dziecko nie może mieszkać ze swoim rodzeństwem w jednym pokoju podało różnicę płci. Pracownicy natomiast na pytanie, czy dzieci mają możliwość mieszkania w jednym pokoju, pozostawać pod opieką jednego wychowawcy prowadzącego oraz jak podtrzymywane są więzi pomiędzy rodzeństwem odpowiadali następująco: dzieci mają możliwość mieszkania w tym samym pokoju - 10 osób, pozostają pod opieką jednego wychowawcy prowadzącego - 11 osób, są w jednej grupie - 4 osoby, razem spędzają swoje święta, np. urodziny, razem są urlopowani do domu rodzinnego - po 1 osobie. Na pytanie, co chcesz zmienić w placówce dzieci odpowiadały: nic - 3 osoby, wyższe kieszonkowe - 2 osoby, ustalić grupy wg wieku, aby rodzeństwo było razem, żeby był basen, żeby było dobrze - po 1 osobie. Wśród ankietowanych wychowanków 7 osób powiedziało, że otrzymuje listy zaklejone, a jedna, że nie otrzymuje listów. Zasadność pobytu dziecka w placówce: Zgodnie z 15 ust. 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) podstawą skierowania do placówki jest orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczeniu dziecka w placówce. Zgodnie z ust. 4, placówki przyjmują bez skierowania oraz bez uzyskania zgody przedstawicieli ustawowych lub bez orzeczenia sądu każde dziecko w wieku poniżej 13 roku życia i zapewniają mu opiekę do czasu wyjaśnienia sytuacji dziecka w przypadkach wymagających natychmiastowego 5
zapewnienia dziecku opieki na polecenie sędziego, doprowadzonego przez Policję, szkołę lub osoby stwierdzające porzucenie dziecka, zagrożenie jego życia lub zdrowia. Do skierowania do placówki powiat kierujący załącza dokumenty określone w 19 ust. 1: 1) odpis aktu urodzenia, a w przypadku sierot lub półsierot również odpis aktu zgonu zmarłego rodzica, 2) orzeczenie o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie dziecka w placówce, 3) dostępną dokumentację o stanie zdrowia dziecka, 4) dokumenty szkolne, a w szczególności ostatnie świadectwo szkolne, karty szczepień, 5) kwestionariusz aktualnego rodzinnego wywiadu środowiskowego wraz ze szczegółowym opisem sytuacji dziecka oraz dokumentację dotychczasowych działań podjętych wobec dziecka i rodziny. Oceny zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce zgodnie z 10, ust. 2, pkt 6 ww. rozporządzenia dokonuje zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w skład którego wchodzą: 1) dyrektor placówki lub osoba przez niego wyznaczona, 2) pedagog, psycholog oraz pracownik socjalny, jeżeli są zatrudnieni w placówce, 3) wychowawca kierujący procesem wychowawczym dziecka, 4) przedstawiciele właściwego centrum pomocy rodzinie oraz ośrodka adopcyjnoopiekuńczego. Oceny stopnia realizacji tego zadania dokonano w oparciu o analizę dokumentacji: E.K. - zał. nr 1, D.J. zał. nr 2, E.R. zał. nr 3, J.K. zał. nr 4, D.W. zał. nr 5, P.K. zał. nr 6 i B.B. zał. nr 7. Dzieci umieszczone w Placówce posiadały postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką oraz skierowania wydane do nich przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sławnie - zał. nr 12. Pozostała dokumentacja była systematycznie uzupełniana. Ocena zasadności pobytu dziecka w placówce oraz modyfikacja indywidualnych planów pracy, była dokonywana przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Opinie odnośnie zasadności dalszego pobytu dzieci w placówce były formułowane na piśmie. W skład zespołu wchodzili pracownicy Placówki, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sławnie i Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego w Darłowie. Sporadycznie zdarzało się, że na spotkaniach zespołu nie było przedstawiciela Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego lub Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, jednak Placówka każdorazowo informowała ww. instytucje na piśmie o terminie spotkania. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie rozmów z pracownikami, przeprowadzonych ankiet, rozmów z dziećmi (zał. nr 10 i 11) oraz analizy dokumentacji kontrolujący stwierdzili, że Placówka podejmowała prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z rodzicami. Wszyscy pracownicy i wszystkie ankietowane dzieci potwierdzili, że rodzice mogli ich odwiedzać w Placówce. 6
Na pytanie, w jaki sposób Placówka dba o związki emocjonalne dziecka z rodziną, pracownicy odpowiadali następująco: kontakt telefoniczny - 12 osób, odwiedziny w Placówce, urlopowanie do domów rodzinnych, kontakt listowny - po 9 osób. Jeśli nie było szans na powrót dziecka do rodziców Placówka zgłaszała wychowanka do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego w celu pozyskania kandydatów na rodziców zastępczych lub adopcyjnych. W Placówce opracowywane były plany pracy z rodziną, które uwzględniały: dane rodziców/opiekunów, dane pracowników placówki, diagnozę sytuacji rodzinnej, cele do osiągnięcia, zadania zaplanowane do realizacji wraz ze wskazaniem sposobu realizacji i dane osób odpowiedzialnych za ich realizację oraz wskazanie terminu dokonania oceny realizacji zadań określonych w planie. Zdecydowana większość zadań była zaplanowana do realizacji przez pracowników Placówki, co nie wpływało mobilizująco na rodziców. Warunki lokalowe: Zgodnie z 27 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, placówka może znajdować się w budynku, który posiada: 1) pokoje mieszkalne 1-5 osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia, na które składają się co najmniej dla każdego dziecka: a) łóżko lub tapczan, b) szafka i lampka nocna, c) szafa lub miejsce w szafie na przechowywanie rzeczy osobistych, odzieży i obuwia dostosowanych do pory roku, d) zabawki, 2) łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety, w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność i zgodność z zasadami higieny, 3) pomieszczenia do wypoczynku, wyposażone w stoliki i krzesła, telewizor, gry, zabawki, książki (nie mniej niż jedno pomieszczenie na 10 dzieci) 4) miejsce do cichej nauki, 5) kuchnię, jeżeli tego wymaga organizacja placówki, 6) aneksy kuchenne (nie mniej niż jeden aneks kuchenny na 10 dzieci), 7) jadalnię, 8) odpowiednio wyposażone pomieszczenia do zajęć terapeutycznych i sportowych, 9) pokój gościnny, 10) pokój dla dzieci chorych oraz gabinet pielęgniarki, o ile placówka zatrudnia personel medyczny Placówka mieści się w wyremontowanym budynku, wyposażonym zgodnie z obowiązującym standardem. Pomieszczenia są urządzone estetycznie i funkcjonalnie. W Placówce była kuchnia i jadalnia, 3 pomieszczenia do wypoczynku połączone z aneksami kuchennymi, pomieszczenie do cichej nauki, łazienki z miejscem do prania i suszenia, pomieszczenia do zajęć terapeutycznych i sportowych, pokój gościnny. Nie było pokoju dla dzieci chorych oraz gabinetu pielęgniarki, ponieważ Placówka nie zatrudniała personelu medycznego zał. nr 13. Liczba pomieszczeń była dostosowana do liczby dzieci przebywających w Placówce. 7
Zapewnienie dzieciom wyżywienia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych: Wychowankowie ocenili jedzenie jako dobre - 5 osób, może być i bardzo dobre - po 1 osobie. Wśród pracowników oceny były następujące: bardzo dobre, dobre, urozmaicone - po 3 osoby, bardzo smaczne, na wysokim poziomie - po 1 osobie Wszyscy wychowankowie i pracownicy potwierdzili, że dzieci mają dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę - zał. nr 10 i 11. Wszystkie dzieci realizowały obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 10 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 7 uczniami gimnazjum, 2 było uczniami szkoły zawodowej, jedno dziecko uczyło się w szkole średniej i jedna uczęszczała do przedszkola - zał. nr 14. Wśród wychowanków 5 przebywało w internatach, 2 w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i 1 w młodzieżowym ośrodku socjoterapii. Odnośnie dzieci wymagających kształcenia specjalnego na dzień kontroli 5 objętych było nauczaniem w SOSW dla upośledzonych umysłowo i jedno objęte było nauczaniem indywidualnym - zał. nr 14. Wśród wychowanków 10 osób wymagało pomocy w związku z występującymi trudnościami w nauce. W stosunku do wychowanków podjęto następujące działania: zostały przebadane w poradni psychologiczno pedagogicznej, objęto je zajęciami wyrównawczymi, opieką terapeutyczną, indywidualną pomocą w nauce, umieszczono w odpowiednich ośrodkach. Część dzieci objęto kilkoma formami pomocy: 8 osób objętych było zajęciami wyrównawczymi poza Placówką, 7 zajęciami wyrównawczymi na terenie Placówki, wsparciem psychologicznym objęto 17 wychowanków w Placówce i 15 poza nią, 17 wychowanków objęto wsparciem pedagogicznym, 17 wychowanków objęto wsparciem terapeuty na terenie Placówki i 7 wsparciem terapeuty poza Placówką, 6 dzieci uczęszczało na zajęcia logopedyczne, 3 na zajęcia neurologopedyczne, 15 na zajęcia socjoterapeutyczne - zał. nr 14. Placówka dbając o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych stworzyła warunki do udziału w zajęciach kółka sportowego "Herkules" - 9 osób, kółka gospodarczego "Łasuch" - 9 osób, SKS - 3 osoby. Na pytanie, co robisz w czasie wolnym dzieci odpowiadały: oglądam telewizję - 4 osoby, gram w piłkę - 3 osoby, bawię się - 2 osoby, czytam, chodzę na spacery, rozmawiam z pedagogiem i dyrektorem - po 1 osobie. Na pytanie, w jaki sposób organizowany jest czas wolny wychowanków pracownicy odpowiadali następująco: zajęcia plastyczne- 8 osób, zajęcia sportowe - 7 osób, imprezy okolicznościowe, wyjścia do kina, zajęcia kulinarne - po 6 osób, gry i zabawy ruchowe - 5 osób, wycieczki - 4 osoby, wyjścia do Domu Kultury - 3 osoby, zajęcia gospodarcze, rajdy, spacery - po 2 osoby. Pojedyncze osoby wskazały: rozmowy, oglądanie filmów, wyjścia poza Placówkę, zajęcia komputerowe, wyjazdy na basen, czytanie książek, wyjazdy nad morze. Sposoby organizowania dzieciom czasu wolnego zawarte zostały w Planie Pracy Wychowawczej i Opiekuńczej na Rok Szkolny 2010/2011 - zał. nr 15 Wszyscy wychowankowie Placówki posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Wśród wychowanków 14 wymagało leczenia w poradniach specjalistycznych zał. nr 16. W kontrolowanym okresie 3 osoby przebywały w szpitalach psychiatrycznych: ( ). ( ) - zał. nr 18 - usunięto opis wychowanka 8
( ) - zał. nr 19 - usunięto opis wychowanka ( ) - zał. nr 20 - usunięto opis wychowanka W kontrolowanym okresie w Placówce przebywało 6 wychowanków niepełnosprawnych. Objęci zostali odpowiednią pomocą i wsparciem - zał. nr 21 i 22. Wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne: Na podstawie odpowiedzi pracowników - zał. nr 11, rozmów z dziećmi, oględzin wyposażenia dzieci, stwierdzono, że posiadały one odzież i obuwie w odpowiedniej ilości i adekwatne do pory roku. Dzieci i wychowawcy potwierdzili również wyposażenie w podręczniki i przybory szkolne. Recepty były realizowane na bieżąco. Podstawowe leki kupowane były zgodnie ze wskazaniami lekarza. Zgodnie z pisemną informacją - zał. nr 23, w kontrolowanym okresie na odzież i obuwie wydatkowano kwotę 21 961, 22 zł., na środki higieny osobistej kwotę 3 744, 72 zł. i na środki farmakologiczne kwotę 5 859, 15 zł. Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposażone w zabawki i materiały dydaktyczne. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków i pracowników na pytania (zał. nr 10 i 11), stwierdzono, że wychowankowie otrzymywali systematycznie kieszonkowe w zróżnicowanej wysokości od 10 do 40 zł. Na pytanie, za co może być zabrane kieszonkowe, dzieci odpowiadały, że za: złe zachowanie - 3 osoby, może być zmniejszone - 2 osoby, wagary, nie może być zabrane - po 1 osobie. Pracownicy odpowiedzieli, że dziecko nie otrzymuje kieszonkowego, kiedy przebywa na długotrwałej ucieczce - 1 osoba, jest w Placówce poniżej miesiąca - 1 osoba. Cztery osoby powiedziały, że może być zmniejszone do 10 zł. i siedem osób odpowiedziało, że dziecko zawsze otrzymuje kieszonkowe. Skontrolowano listy wypłat kieszonkowego za miesiące marzec 2010 r. - zał. nr 24 i czerwiec 2010 r. - zał. nr 25. W Placówce opracowany był regulamin przyznawania kieszonkowego - zał. nr 26. Zapis punktu 3 ww. regulaminu jest niezgody z obowiązującymi przepisami, ponieważ uzależnia wypłatę świadczenia od czasu pobytu dziecka w Placówce (co najmniej miesiąc) i nie przewiduje wypłat kieszonkowego wychowankom powyżej 18 roku życia. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc pobytu: Udzielając odpowiedzi na pytania - zał. nr 11 pracownicy powiedzieli, że kupowane są bilety lub dzieci dowożone są samochodem służbowym. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Zgodnie z 26 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczowychowawczych w placówce interwencyjnej, w placówce socjalizacyjnej i w placówce wielofunkcyjnej dla każdego dziecka prowadzi się: 9
1) indywidualny plan pracy z dzieckiem, 2) kartę pobytu, która zawiera ocenę relacji dziecka w rodzicami, funkcjonowanie społeczne dziecka w tej placówce i poza nią, nauki szkolnej dziecka, samodzielności dziecka, jego stanu emocjonalnego, stanu zdrowia dziecka oraz informację o szczególnych potrzebach dziecka i znaczących dla dziecka wydarzeniach, 3) kartę udziału w zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu, 4) arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych. Na podstawie analizy dokumentacji E.K. - zał. nr 1, D.J. zał. nr 2, E.R. zał. nr 3, J.K. zał. nr 4, D.W. zał. nr 5, P.K. zał. nr 6 i B.B. zał. nr 7 stwierdzono, że w Placówce prowadzona była dokumentacja określona w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). Prowadzone były indywidualne plany pracy z dzieckiem, karty pobytu dziecka w placówce, arkusze badań i obserwacji pedagogicznych i psychologicznych, karty udziału w zajęciach specjalistycznych wraz z opisem ich przebiegu. Niewielkich korekt wymagała część indywidualnych planów pracy i kart modyfikacyjnych, co zostało uzupełnione w trakcie kontroli. Prowadzone były arkusze badań i obserwacji psychologicznych i pedagogicznych oraz karty udziału w zajęciach specjalistycznych. W Placówce była prowadzona księga ewidencji wychowanków, która zwierała: lp., imię i nazwisko dziecka, datę urodzenia, imiona i nazwiska rodziców oraz adres ich zamieszkania, adres dotychczasowego miejsca pobytu, datę przyjęcia, datę odejścia z Placówki, wskazanie miejsca, do którego wychowanek odszedł - zał. nr 27. Placówka prowadziła rejestr ucieczek, który zawierał imię i nazwisko wychowanka, datę ucieczki, podpis wychowawcy, datę powrotu, - zał. nr 28 oraz dzienne raporty o stanie wychowanków - przykładowe stanowią zał. nr 29. Rejestr ucieczek wymaga uzupełnienia o datę zgłoszenia ucieczki policji. Sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora: Dyrektor Placówki dbał o właściwy dobór kadry. Osoby zatrudnione w Placówce, posiadały kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Specjaliści byli zatrudnieni w Placówce w liczbie zapewniającej dzieciom poczucie bezpieczeństwa. Pracownicy doskonalili swoje umiejętności i podnosili kwalifikacje przez udział w różnych formach dokształcania. W kontrolowanym okresie dwie osoby ukończyły studia magisterskie i odbyły się dwa spotkania szkoleniowe na terenie Placówki zał. nr 30. W Placówce był opracowany harmonogram hospitacji, który określał terminy hospitacji u poszczególnych pracowników - zał. nr 31 i 32. Przykładowy arkusz hospitacji - Pani B.G. - zał. nr 33. W kontrolowanym okresie przeprowadzono 11 hospitacji - zał. nr 30. W kontrolowanym okresie dokonano 14 ocen pracy - zał. nr 30. Przykładowe arkusze oceny w załączniku: Pani A.S. - zał. nr 34 i Pani A.Ch. - zał. nr 35. W kontrolowanym okresie nie nadawano kolejnego stopnia awansu zawodowego, ani żaden pracownik nie odbywał stażu na kolejny stopień awansu. Przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: 10
Placówka działa na podstawie statutu przyjętego Uchwałą Nr XX/III/140/08 Rady Powiatu w Sławnie z dnia 30 czerwca 2008 r. zał. nr 36 oraz regulaminu, przyjętego Uchwałą Nr CLII/407/10 Zarządu Powiatu w Sławnie z dnia 17 marca 2010 r. zał. nr 37. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych można stwierdzić, że Placówka przygotowana jest do realizowania zadań określonych w regulaminie. Zatrudniona kadra jest w stanie zapewnić właściwą opiekę dzieciom również z deficytami rozwojowymi. Wśród wychowawców są osoby, które posiadają odpowiednie przygotowanie do pracy z dziećmi z zaburzeniami w zachowaniu oraz z deficytami rozwojowymi - zał. nr 9. Pracownicy posiadali zakresy czynności: zakres pedagoga zał. nr 38, wychowawcy zał. nr 39, psychologa - zał. nr 40, terapeuty - zał. nr 41 i pracownika socjalnego - zał. nr 42 uwzględniające szeroko pojętą opiekę i wychowanie oraz współpracę z rodzinami wychowanków. Jedynie zakres obowiązków psychologa nie zawierał treści dotyczących pracy z rodzinami wychowanków. Prawidłowo zabezpieczona była opieka w ciągu dnia i godzinach nocnych. W kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia wolontariuszy - zał. nr 43. Jednym z podstawowych zadań placówki jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Zgodnie z odpowiedziami zawartymi w ankietach (zał. nr 10 i 11) zarówno dzieci jak i pracownicy stwierdzili, że podejmowane były działania w celu realizacji tego zadania. Należy jednak zwrócić większą uwagę na to zagadnienie, bo wychowankowie nie potrafili wskazać, w jaki sposób przygotowuje się ich do samodzielnego życia. W kontrolowanym okresie usamodzielnianych było 4 wychowanków. Placówka znała losy wychowanków i ich aktualną sytuację - zał. nr 44. Pismem z dnia 02 listopada 2010 r. Placówka poinformowała PCPR w Sławnie o wychowankach, którzy ukończą 18 lat w 2011 roku - zał. nr 45. W Placówce pracuje się nad utrzymywaniem więzi pomiędzy rodzeństwem i podejmuje się działania, aby nie rozdzielać rodzeństwa. W kontrolowanym okresie wystąpiły 3 przypadki rozdzielenia rodzeństwa, ale we wszystkich przypadkach nastąpiło to wskutek konieczności umieszczenia jednej osoby z rodzeństwa w placówce resocjalizacyjnej - zał. nr 46. W Placówce nie funkcjonuje samorząd wychowanków, ale był w trakcie tworzenia - zał. nr 47. W Placówce był opracowany i realizowany w 2010 r. program naprawczy, dzięki któremu Placówka osiągnęła obowiązujący standard. Ponadto w Placówce każdego roku opracowywany jest Plan Pracy Wychowawczej i Opiekuńczej - zał. nr 15. W Placówce zostały opracowane i wdrożone liczne procedury i regulaminy - zał. nr 48 : - procedura postępowania wobec wychowanka, który stał się ofiarą czynu karalnego, - procedura wobec wychowanka - sprawcy czynu karalnego, - procedura postępowania w przypadku palenia papierosów przez wychowanka na terenie placówki, - procedura postępowania w przypadkach zachowań agresywnych, - procedura postępowania w przypadku kradzieży, - procedura postępowania w przypadku przyjścia wychowanka do placówki pod wpływem alkoholu lub przyniesienia alkoholu do placówki, - procedura przyjmowania wychowanka do placówki, 11
- procedura podjęcia czynności w razie wypadku, - procedura postępowania na wypadek pożaru, - procedura postępowania w przypadku samowolnego opuszczenia placówki przez wychowanka, - procedura postępowania w sprawie przechowywania i podawania lekarstw, - procedura postępowania w przypadku nieletnich pod wpływem alkoholu, narkotyków i innych środków odurzających, - procedura postępowania w przypadku odwiedzin rodziny i osób zaprzyjaźnionych, - procedura postępowania w sprawie urlopowania wychowanka, - procedura postępowania na okoliczność udzielania informacji o placówce i wychowankach, - regulamin nagród, - regulamin kar, - prawa wychowanka, - zakazy wychowanków, - obowiązki wychowanka. W kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia rodzin zaprzyjaźnionych - zał. nr 49. W celu polepszenia swojej pracy Placówka przystąpiła do Wojewódzkiej Koalicji na Rzecz Wdrażania i Realizowania Standardów Postępowania wobec Dziecka Doświadczającego Przemocy, zobowiązując się tym samym do stosowania wystandaryzowanych procedur postępowania z dzieckiem krzywdzonym. Ocena kontrolowanej działalności placówki: Pracownicy zatrudnieni do opieki nad dziećmi posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Prawa dziecka były w znacznej części przestrzegane: dzieci miały zaspokojone prawo do prywatności, informacji, swobód religijnych, kontaktów z rodzicami, decydowania i wyboru. Wszystkie dzieci w Placówce umieszczone były na podstawie postanowień sądu i skierowań do tych postanowień. Nie w każdym przypadku do skierowania był dołączany komplet dokumentów, ale wtedy Placówka podejmowała prawidłowe działania w celu ich pozyskania. Pracownicy podejmowali prawidłowe działania w celu powrotu dzieci do rodziców biologicznych bądź umieszczenia w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej. Dbali również o utrzymywanie kontaktów dzieci z rodzicami i innymi członkami rodziny. Ocena zasadności dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dzieci nie rzadziej niż co pół roku. Placówka w formie pisemnej zapraszała na spotkania zespołu przedstawicieli wszystkich instytucji wskazanych w obowiązujących przepisach. Warunki lokalowe były dobre, dostosowane do liczby dzieci przebywających jednocześnie w Placówce. Placówka zapewniała dzieciom całodzienne wyżywienie, które zostało ocenione przez wychowanków pozytywnie. Dzieci miały dostęp do jedzenia i picia przez całą dobę. 12
Wszystkie dzieci w wieku szkolnym objęte były nauczaniem w odpowiednich typach szkół. Dzieci, u których występowały opóźnienia szkolne miały zapewnioną pomoc zarówno na terenie Placówki jak i poza nią. Placówka dbała również o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych, proponując im różne formy zajęć w Placówce i poza nią. Wszystkie dzieci objęte były ubezpieczeniem zdrowotnym i zapisane do lekarza pierwszego kontaktu. Dzieci wymagające leczenia specjalistycznego otrzymywały taką pomoc. Dzieci niepełnosprawne otrzymywały odpowiednią pomoc i wsparcie. Placówka prawidłowo realizowała wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości zgodnej z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Placówka pokrywała koszty dojazdu dzieci do szkół i innych uzasadnionych miejsc pobytu. W Placówce systematycznie prowadzona była obowiązująca dokumentacja. Niewielkich korekt wymagały indywidualne plany pracy z dzieckiem i karty modyfikacyjne, co zostało uzupełnione w trakcie kontroli. Prawidłowo realizowane było sprawowanie nadzoru bezpośredniego. Dbano o dobór właściwej kadry, dokonywano systematycznych hospitacji, ocen pracy, zapewniano pracownikom dostęp do obowiązujących przepisów prawa. Stwierdza się, że zagadnienia objęte kontrolą realizowane są prawidłowo, w związku z czym nie zachodzi konieczność wydawania zaleceń pokontrolnych. Pouczono jednak Dyrektora, że należy: 1) dokonać korekty pkt 3 regulaminu przyznawania kieszonkowego zgodnie ze wskazaniami zawartymi w ustaleniach kontroli, 2) zakres obowiązków psychologa uzupełnić o pracę z rodzinami wychowanków, 3) rejestr ucieczek uzupełnić zgodnie ze wskazaniami zawartymi w ustaleniach kontroli, 4) w planach pracy z rodziną położyć główny nacisk na zadania dla rodziców. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 52. 13
Protokół sporządzono 10 czerwca 2011 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Sławnie egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia czerwca 2011 r. Protokół otrzymałam dnia,.. 14