To był ciężki rok. Zima przyniosła bardzo obfite opady śniegu. Wszyscy mieli obawy czy woda z roztopionego śniegu spokojnie spłynie do morza czy tez narobi szkód w postaci powodzi i podtopień. Ocieplenie było stopniowe i sniegi spłynęły w spokoju do morza. Nikogo nie zatopiły ale poziom wód gruntowych w całej Polsce znacznie się podniósł. Kiedy w maju rozpoczęły się wiosenne deszcze, wysoki poziom wody gruntowej spowodował, ze padający deszcz szybko wypełnił koryta rzek a fala powodziowa zalała olbrzymie obszary kraju. Ta tragedia powtarzała się w tym roku w niektórych rejonach kraju aż czterokrotnie. Fot 1. Ziemia nasiąknięta wodą po wiosennych roztopach nie była w stanie przyjąć wody z obfitych opadów atmosferycznych, w rezultacie w wielu regionach kraju doszło do katastrofalnych powodzi i podtopień Warunki wodne w gruncie nie są stabilne i w stosunkowo krótkim odstępie czasu mogą się drastycznie pogorszyć. Dla tych domów, które już zostały wybudowane i zalane podczas tegorocznych powodzi niewiele można zrobić. Będą schnąć długie miesiące a ich remont pochłonie ogromne sumy pieniędzy.
Fot 2. Budowanie na terenach podmokłych, w dolinach rzek czy terenach narażonych na powodzie i podtopienia zawsze jest ryzykowne. Często działki na tych terenach są tańsze. Czy taką sytuację można było przewidzieć i jej zaradzić budując własny dom? Na oba pytania należy odpowiedzieć pozytywnie. Wszak wszyscy pamiętają powódź z 1997 roku. Poza tym skoro padają deszcze to pozostaje tylko kwestią czasu i szczęścia, że na terenie, na którym właśnie budujemy dom taki katastrofalny deszcz spadnie. Każdy budujący dom musi się z taką sytuacją liczyć. Jeśli jeszcze do tego budowany dom znajduje się w pobliżu rzeki, na terenie zalewowym, albo na terenach z natury podmokłych, to z góry jest on skazany na problemy w przyszłości. Do najczęściej popełnianych błędów należy więc niedocenienie wpływu warunków gruntowych i wodnych na budowane obiekty. Profesjonalne badanie geologiczne gruntu polegające na wywierceniu trzech czterech otworów sondażowych i precyzyjnym określeniu rodzaju gruntów, ich parametrów oraz poziomu ustabilizowanego lustra wody gruntowej to koszt 1-1,5 tysięcy złotych. Fot.3 Koszt badania pod budynek jednorodzinny to maksymalnie 2 tys złotych. Zyskujemy pewność, że grunt nadaje się pod budowę oraz, że woda w przyszłości nie zaleje nam piwnic. W zamian otrzymujemy całkowitą pewność co do przydatności budowlanej gruntów oraz jakie będziemy musieli podjąć kroki aby w odpowiedni sposób zabezpieczyć nowy dom. Nakłady na zabezpieczenie piwnic nowo budowanego domu, nawet przy stosowaniu najlepszych technologii to koszt ok. 3% wartości budynku. Dużo to czy mało? Prawdziwej odpowiedzi nie udzielą nam Ci którzy budują swój dom dla nich zawsze będzie za dużo prawdziwą odpowiedź udzielą ci, którzy budując swój dom zaoszczędzili na zabezpieczeniu piwnic i teraz mają problem w postaci mokrych zagrzybionych ścian a czasem w postaci wody w piwnicy.
Fot 4. W tym domu w piwnicach od lat był problem z wodą. Ostatni rok,w którym poziom wód gruntowych znacznie się podniósł zmusił właścicieli do podjęcia kosztownych prac zabezpieczających piwnice przed woda gruntową. W jaki sposób odbywa się owo oszczędzanie na zabezpieczaniu piwnic? 1. Na wstępie oszczędzamy na badaniach geologicznych projektant adaptujący powtarzalny projekt techniczny przyjmuje zatem uśrednione dla danego regionu dane o poziomie wody gruntowej i rodzaju gruntów. Według niego i naszego majstra wszystko będzie dobrze bo nie słyszeli aby ktoś tu miał problem z wodą. Według naszego projektu technicznego poziom wody gruntowej jest głęboko poniżej poziomu fundamentów piwnicy. I jakoś do głowy nam nie przyszło, że trzy lata temu, wiosną po roztopach na naszej
działce jakoś długo utrzymywała się woda i nasze dziecko chodziło sobie po niej w kaloszach. Zaoszczędziliśmy : 2000 PLN Fot.5 Podobno to miała być sucha działka. W tym miejscu nie powinien stać dom podpiwniczony a jeśli projekt mimo to go przewiduje to należy zastosować jedną z najbardziej wymagających izolacji w postaci wanny zewnętrznej szczelnej 2. Następnie oszczędzamy na zastosowanym w projekcie systemie izolacji piwnic. Jest to prosta konsekwencja przyjętego w założeniach poziomu wody gruntowej. Skoro woda jest głęboko to nie potrzeba cudować ze specjalnymi zabezpieczeniami. Nie musimy budować jakiejś tam wanny zewnętrznej szczelnej, tym bardziej, ze nasz projektant zaznaczył, że takie indywidualne potraktowanie zabezpieczenia domu podroży projekt o jakieś 700 zł. Zaoszczędziliśmy : 700 PLN
Fot.6 W wykopie pojawiła się woda gruntowa (nie mylić z wodą z opadów atmosferycznych). Za chwilę rozpocznie się budowa - wznoszenie ścian piwnicznych. To ostatni moment na rewizję sposobu zabezpieczenia części podziemnej obiektu. Jeśli tego nie zrobimy w tym momencie to później będzie już tylko pod górkę. 3. Kolejne oszczędności polegają na prostej podmianie materiałów hydroizolacyjnych na jakościowo dużo gorsze. Na porządku dziennym jest zamiana proponowanych przez projektanta pap zgrzewalnych modyfikowanych przeznaczonych do zabezpieczeń hydroizolacyjnych części podziemnych (produkowanych w oparciu o PN-EN 13969:2006) na marnej jakości papy tradycyjne na tekturze lub welonie szklanym lub na papy wprawdzie zgrzewalne ale niemodyfikowane na welonie szklanym. Szczytem oszczędności jest zamiana pap na cienkie folie budowlane o grubości 0,2 mm. Policzmy ile można na takim procederze zaoszczędzić? Fot 7. Czy do tak ułożonej hydroizolacji poziomej ścian można mieć zaufanie?
Fot 8. Oto co pozostało z izolacji poziomej w kilka tygodni po jej ułożeniu. Fot 9. Izolacja pozioma w pomieszczeniach wykonana z papy Fundament Antyradon Szybki Profil SBS Dla przeciętnego domu o powierzchni zabudowy 150 m2, koszt zakupu najlepszej na rynku papy do zabezpieczeń części podziemnych (Fundament Szybki Profil SBS prod. Icopal) z uwzględnieniem współczynnika zużycia wynosi 4800 pln. Koszt zakupu folii budowlanej 0,2 mm dla tego samego domu to kwota (zakup w markecie budowlanym): 125 zł, jak ja złożymy podwójnie koszt wynosi 250 zł. Oszczędność dochodzi do ok. 4500 zł a więc wcale niemało za tę kwotę można otynkować dom! Zaoszczędziliśmy : 4500 PLN 4. Następna oszczędność to izolacja pionowa ścian fundamentowych. Zamiast przyzwoitej papy fundamentowej stosujemy mazidło do fundamentów. Po wykonaniu najwyżej dwóch warstw zwyczajnym Dysperbitem kończy się nasza determinacja i ściany fundamentowe zostają zasypane gruntem. Mata drenarska oczywiście jest niepotrzebna bo kosztuje tyle co drzwi do komórki a przecież drzwi muszą być kupione. Koszt Dysperbitu 350 zł
Koszt przyzwoitej izolacji pionowej z papy Fundament Szybki Profil SBS: 2500 PLN Zaoszczędziliśmy : 2150 PLN Fot 10. Całkowity brak izolacji pionowej ściany fundamentowej. Fot 11. izolacja pionowa wykonana z kilku warstw masy bitumicznej. Na nierównej powierzchni ściany piwnicznej nie sposób dokładnie wykonać szczelną powłokę bitumiczną. W rezultacie konieczne było odkopanie ław fundamentowych i wykonanie zabezpieczenia z papy Fundament Szybki Profil SBS. Ogólne Oszczędności : 9350 PLN I tu dochodzimy do sedna sprawy: oszczędzamy na tym czego nie widać, (albo czego nie zobaczą sąsiedzi) a nie żałujemy pieniędzy na wykończenie domu; kolorowe tynki, pokrycia dachowe z najwyższej półki, drogie wyposażenie łazienek i pokoi. Jaki jest rezultat takich oszczędności? W tym roku odbierając telefony od właścicieli nowych domów miałem naprawdę wiele informacji o poważnych awariach budowlanych, których
podłożem były właśnie wyżej opisane oszczędności. Obfitość opadów spowodowała znaczne podniesienie się wód gruntowych na terenie niemal całego kraju. W tych domach, w których od lat nikt nie widział kropli wody w piwnicy teraz widać zawilgocone ściany, odpadający tynk, wykwity solne na ścianach, połacie pleśni i grzybów a w bardzo wielu przypadkach po prostu chlupoczącą wodę. Poniżej kilka zdjęć, które chyba najlepiej pokazują ten problem: Fot 12. Brak zabezpieczeń przeciwwodnych piwnicy uwidocznił się już w trakcie budowy. Pomieszczenie piwnic zostało całkowicie zalane wodami gruntowymi, które przedostały się przez szczeliny w ścianach piwnicznych, które nie zostały odpowiednio zabezpieczone. Fot 13. Ślady wyraźnych zawilgoceń na ścianie klatki schodowej prowadzącej do piwnicy.
Fot 14. Ślady zawilgoceń na ścianach parteru powstałe na skutek awarii izolacji poziomej ścian. Klasyczny przypadek podciągania kapilarnego. Na koniec zastanówmy się przez chwilę jakie mogą być koszty naprawy domu, w którym nagle pojawiła się woda w piwnicy? Trzeba zacząć od stwierdzenia, że całkowita naprawa wszystkich popełnionych wcześniej błędów jest po prostu niemożliwa. Możemy jedynie przy poniesieniu olbrzymich nakładów pracy i kosztów zniwelować skutki nieszczelnych izolacji. 1. Koszt odbudowania częściowego izolacji poziomych w murach piwnicznych (zarówno nośnych jak i działowych) tak aby nie dochodziło do podciągania kapilarnego wilgoci w ścianach to koszt min 7000 zł. (Mam tu na myśli stosunkowo tani i prosty w użyciu system Suchy Mur Icopal i użycie preparatu Dryzone Suchy Mur Icopal). Wydaliśmy: 7000 PLN + nasza robocizna 2. Samo zabezpieczenie ścian piwnicznych od podciągania kapilarnego nie wystarczy. Należy wymienić izolację poziomą podłóg piwnicznych. Zazwyczaj wiąże się to z całkowitym usunięciem wszelkich warstw podłogowych, łacznie z dociepleniem aż do warstwy uszkodzonej izolacji poziomej (np. czarnej folii budowlanej) i ułożenie w tym miejscu przyzwoitej papy zgrzewalnej. Koszt zerwania warstw podłogowych, wymiany hydroizolacji i odtworzenia nowych warstw podłogowych dla naszego przykładowego obiektu to koszt min 20.000 pln (nie licząc robocizny). Ale to jeszcze nie wszystko. Wydaliśmy: 20000 PLN + nasza robocizna
Fot 15. Widoczne slady zawilgocenia na styku ściany i podłogi w piwnicy. Prawie na pewno nie połączono izolacji poziomej spod ścian fundamentowych z izolacja pozioma wylewki na gruncie. 3. Należy jeszcze zabezpieczyć ściany piwnic przed wchłanianiem wody od strony gruntu. Odtworzenie przyzwoitej izolacji pionowej ścian piwnicznych wiąże się z odkopaniem obiektu do głębokości ław fundamentowych, założeniem nowej hydroizolacji pionowej z co najmniej jednej warstwy papy, ułożeniem maty drenarskiej i sączków oraz z zasypaniem wykopów. Koszty naprawdę trudne do oszacowania, zależne od rodzaju zabudowania działki, użytych materiałów wykończeniowych, kosztów robocizny. Bardzo ostrożnie szacując koszt założenia takiej izolacji do głębokości 1,5 m poniżej powierzchni terenu może wynieść ok. 25000 zł. Wydaliśmy: 25000 PLN + nasza robocizna 4. Do tego należy doliczyć koszt drenażu opaskowego wokół budynku aby skutecznie obniżyć poziom wody gruntowej. Następne kilkanaście tysięcy złotych. Wydaliśmy: 10.000-15.000 PLN + nasza robocizna
Fot 15. Zabezpieczenie ścian piwnic istniejącego domu jednorodzinnego z użyciem papy Fundament Szybki Profil SBS, płyt styropianu ekstrudowanego oraz maty drenarskiej Icoderen 10 Szybki Drenaż SBS. Niestety podczas prac właściciel musiał zrujnować opaskę wokół budynku i pięknie utrzymany trawnik. Fot.16 Prace zabezpieczenia ścian piwnicznych prowadzone zgodnie z rozwiązaniami Systemu Bezpieczny Fundament Icopal. Właściciel tego domu będzie miał piwnice suche i przytulne. 5. Ogólne koszty zabezpieczenia budynku przed wnikaniem wody gruntowej do piwnic w przypadku źle wykonanych hydroizolacji wynosi dla bardzo niewielkiego budynku jednorodzinnego o pow. zabudowy 150 m2 (10 x 15 m) min 60-70.000 zł. Zazwyczaj jednak koszty mogą być znacznie wyższe.
Jak nietrudno obliczyć koszt naprawy powstałych zaniedbań przewyższył oszczędności ponad sześciokrotnie. Opracował mgr inż. Grzegorz Gładkiewicz Pseud. Wujek Dobra Rada