Podstawy farmakokinetyki klinicznej. dr n.med. Monika Żurawska-Kliś



Podobne dokumenty
Cele farmakologii klinicznej

FARMAKOKINETYKA KLINICZNA

ĆWICZENIE 1. Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym

ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi

Terapia monitorowana , Warszawa

Wybrane zagadnienia z farmakologii ogólnej

Zastosowanie modelu hydraulicznego do badania zależności między pozorną objętością dystrybucji, klirensem i biologicznym okresem półtrwania

Farmakologia nauka o interakcjach pomiędzy substancjami chemicznymi a żywymi organizmami.

CIBA-GEIGY Sintrom 4

Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Kinetyczna charakterystyka losów leków w organizmie

INTERAKCJE LEKÓW Z POśYWIENIEM

Spis treści. Autorzy... Przedmowa Wprowadzenie. Historia i idea biofarmacji... 1 Małgorzata Sznitowska, Roman Kaliszan

ZASADY FARMAKOTERAPII GERIATRYCZNEJ

Ćwiczenie 6. Symulacja komputerowa wybranych procesów farmakokinetycznych z uwzględnieniem farmakokinetyki bezmodelowej

URSOCAM, 250 mg, tabletki (Acidum ursodeoxycholicum)

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 10 mg fitomenadionu (Phytomenadionum) - witaminy K 1.

Lek. Definicje. Farmakologia farmakon lek, logos nauka. Wybrane zagadnienia z farmakologii ogólnej. Pochodzenie leku

w sprawie sposobu prowadzenia badań klinicznych z udziałem małoletnich

Monitorowanie niepożądanych działań leków

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Interakcje farmakologiczne

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Spis treści. Przedmowa. 1. Wprowadzenie. Historia i idea biofarmacji 1 Małgorzata Sznitowska, Roman Kaliszan

Gl. '8X O ~~ , II, ~ ~:;;, Pawia" 3418, te Glaxo Sp. z 0.0..

Farmakologia. Farmakologia. Farmakologia. Farmakologia

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Dietetyka, studia stacjonarne licencjackie, II rok, semestr IV

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

ASMAG FORTE 34 mg jonów magnezu, tabletki Magnesii hydroaspartas

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Podstawy toksykologiczne

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: laktoza 58,5 mg; sacharoza 92,05 mg; żółcień chinolinowa, lak 0,35 mg.

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 czopek zawiera 400 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 40 mg lidokainy (Lidocainum).

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

data wystąpienia objawów ... Leczenie ambulatoryjne Leczenie szpitalne

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

Prof. Dr hab. n. med. Jerzy Z. Nowak

ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 gram maści zawiera 150 mg salicylanu metylu mg mentolu (Methylis salicylas + Mentholum).

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH Jedna tabletka zawiera: paracetamol (Paracetamolum) Substancje pomocnicze, patrz: pkt 6.1.

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Jeden ml roztworu (22 krople) zawiera 5 mg butamiratu cytrynian (Butamirati citras).

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO

Metabolizm leków Ćwiczenie 1

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Gaviscon o smaku mięty Saszetki, (500 mg mg mg)/10 ml, zawiesina doustna

Apteka jako ogniwo w systemie ochrony zdrowia

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Jedna tabletka zawiera 500 mg paracetamolu (Paracetamolum) w połączeniu z powidonem.

ASMAG B 20 mg jonów magnezu + 0,25 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum

Ulotka dla pacjenta. Alerton (Cetirizini dihydrochloridum) 10 mg, tabletki powlekane

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. CIECHOCIŃSKI SZLAM LECZNICZY, proszek do sporządzania roztworu na skórę

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. FILOMAG B 6 40 mg jonów magnezu + 5 mg, tabletki Magnesii hydroaspartas + Pyridoxini hydrochloridum

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każdy ml syropu zawiera 1,5 mg butamiratu cytrynianu, co odpowiada 0,924 mg butamiratu.

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO

Sylabus - FARMAKOKINETYKA

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. LORATADYNA GALENA, 10 mg, tabletki Loratadinum

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Aktualizacja ChPL i ulotki dla produktów leczniczych zawierających jako substancję czynną hydroksyzynę.

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Aminoven Infant 10%, roztwór do infuzji

Konieczność monitorowania działań niepożądanych leków elementem bezpiecznej farmakoterapii

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO

Ćwiczenie 5. Wiązanie leków z białkami

INFORMACJA O LEKU DLA PACJENTA Sennae folium cum fructu SENEFOL 7,5 mg pochodnych hydroksyantracenu w przeliczeniu na sennozyd B, tabletka

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO. Wykaz wszystkich substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1

1. Co to jest lek Sal Vichy factitium i w jakim celu się go stosuje

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Kompartmenty wodne ustroju

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 kapsułka twarda VENOTREX 300 mg kapsułki twarde zawiera 300 mg trokserutyny (o-βhydroksyetylorutozydy).

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNYCH

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta

Interpretacja farmakokinetyki nieliniowej fenytoiny wg modelu Michaelisa-Menten

Sylabus - Biofarmacja

INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Zastosowanie programu komputerowego TopFit do wyznaczania parametrów farmakokinetycznych dla modelu dwukompartmentowego.

Paracetamol Biofarm Paracetamolum 500 mg, tabletki

Agomelatyna. Broszura dla pacjenta

Czynniki wpływające na działanie leków

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Jeden ml roztworu (22 krople) zawiera 5 mg butamiratu cytrynianu (Butamirati citras).

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Transkrypt:

Podstawy farmakokinetyki klinicznej dr n.med. Monika Żurawska-Kliś

FARMAKOLOGIA nauka o leku FARMAKOKINETYKA wpływ organizmu na lek FARMAKODYNAMIKA wpływ leku na organizm

Procesy farmakokinetyczne UWALNIANIE (liberation) WCHŁANIANIE (absorption) DYSTRYBUCJA (distribution) METABOLIZM (metabolism) WYDALANIE (excretion) L A D M E ELIMINACJA

Procesy farmakokinetyczne L UWALNIANIE (liberation) A WCHŁANIANIE (absorption) D DYSTRYBUCJA (distribution) M METABOLIZM (metabolism) E WYDALANIE (excretion)

UWALNIANIE Rozpad postaci, w której lek został wprowadzony (np. tabletki lub kapsułki), uwolnienie jego cząsteczek i ich rozpuszczenie w płynach ustrojowych Przebieg tych procesów zależy głównie od czynników technologicznych

Procesy farmakokinetyczne L UWALNIANIE (liberation) A WCHŁANIANIE (absorption) D DYSTRYBUCJA (distribution) M METABOLIZM (metabolism) E WYDALANIE (excretion)

WCHŁANIANIE Procesy związane z przejściem leku z miejsca podania do krążenia ogólnego

WCHŁANIANIE Najczęściej przez przewód pokarmowy po podaniu doustnym żyła wrotna żyły wątrobowe EFEKT PIERWSZEGO PRZEJŚCIA TKANKI I NARZĄDY

Efekt pierwszego przejścia Intensywność metabolizowania leku w czasie pierwszego przepływu przez wątrobę Może wykluczyć doustną drogę podawania leku lub sprawić, że dawka podawana doustnie jest dużo większa niż równoważna jej dawka podawana dożylnie drogi podania: doustna do tętnicy wątrobowej lub żyły wrotnej doodbytnicza (częściowo)

Efekt pierwszego przejścia Przykłady leków o dużym efekcie pierwszego przejścia: propranolol, metoprolol, acebutolol nifedypina, werapamil nitrogliceryna ASA, paracetamol petydyna, morfina lidokaina

WCHŁANIANIE Pozostałe drogi podania leku: dożylna podskórna domięśniowa doodbytnicza (stopień wchłaniania ograniczony, duże różnice międzyosobnicze wchłaniania, częściowe ominięcie efektu pierwszego przejścia) donosowa (uwaga na działanie ogólne) podjęzykowa (łatwość wchłaniania przy dobrym ukrwieniu, niewielka powierzchnia) wziewna na skórę (uwaga na większy stopień wchłaniania u niemowląt i osób starszych) do worka spojówkowego (uwaga na działanie ogólne)

WCHŁANIANIE Czynniki warunkujące wybór drogi podania leku: - właściwości fizykochemiczne leku - oczekiwany początek działania leku - docelowe miejsce działania leku - stan ogólny pacjenta - wiek pacjenta

Przechodzenie leków przez błony biologiczne Dyfuzja bierna, ułatwiona, przez pory rozpuszczalność w tłuszczach ph wielkość cząsteczki Transport aktywny za pośrednictwem nośników Pinocytoza

Dostępność biologiczna (F) (biodostępność) Ułamek dawki substancji leczniczej, który dostaje się w formie aktywnej farmakologicznie do krążenia ogólnego po podaniu pozanaczyniowym oraz szybkość, z jaką ten proces zachodzi

Czynniki warunkujące dostępność biologiczną: droga podania (po podaniu dożylnym = 1 (100%) właściwości fizykochemiczne preparatu warunkują szybkość i ilość substancji czynnej uwolnionej z postaci leku (rozpuszczalność, lipofilność, stopień zjonizowania, masa cząsteczkowa, substancje pomocnicze) stan fizjopatologiczny organizmu (zmiany ph lub motoryki przewodu pokarmowego, choroby przewodu pokarmowego lub wątroby) efekt pierwszego przejścia interakcje pomiędzy lekami lub lekiem i treścią pokarmową w miejscu wchłaniania

Oceniane parametry farmakokinetyczne AUC (Area under the Curve) - pole pod krzywą stężenia leku we krwi zależne od czasu Stężenie leku w osoczu C max Cmax - stężenie maksymalne T- Cmax - czas do osiągnięcia stężenia maksymalnego AUC T- C max Czas ~

Oceniane parametry farmakokinetyczne Stężenie leku w osoczu MTC C max zakres stężeń terapeutycznych MEC MTC Minimal Toxic Concentration (minimalne stężenie toksyczne) MEC Minimal Effective Concentration (minimalne stężenie terapeutyczne) Czas ~

Dostępność biologiczna Bezwzględna porównanie badanego leku podanego pozanaczyniowo z tym samym lekiem podanym donaczyniowo Względna EBA = porównanie preparatu badanego z preparatem standardowym o znanej dostępności biologicznej EBA = D iv. x AUC po. D po. x AUC iv. Ds x AUCb Db x AUCs EBA - Extend of Bioavailability s preparat standardowy b preparat badany

Procesy farmakokinetyczne L UWALNIANIE (liberation) A WCHŁANIANIE (absorption) D DYSTRYBUCJA (distribution) M METABOLIZM (metabolism) E WYDALANIE (excretion)

DYSTRYBUCJA Proces rozmieszczania leku w płynach i tkankach organizmu Czynniki warunkujące dystrybucję: szybkość przepływu krwi przez poszczególne tkanki (pojęcie kompartmentu) szybkość transportu przez błony biologiczne wiązanie z białkami

Kompartment Zespół tkanek, płynów ustrojowych lub narządów, w których lek i jego metabolity rozmieszczone są równomiernie

Modele farmakokinetyczne Model jednokompartmentowy lek niezwłocznie po podaniu zostaje równomiernie rozmieszczony w dostępnej przestrzeni dystrybucji Model dwukompartmentowy rozmieszczanie leku do przestrzeni dystrucyjnych zachodzi z różną prędkością

Kompartment Kompartment centralny osocze oraz tkanki i narządy dobrze ukrwione (wątroba, płuca, nerki, mózg, serce, gruczoły wydzielania wewnętrznego) Kompartment obwodowy (tkankowy) tkanki i narządy gorzej lub słabo ukrwione (tkanka tłuszczowa, skóra, mięśnie, tkanka kostna)

Objętość dystrybucji (Vd) Hipotetyczna objętość płynów ustrojowych, w której lek w stanie stacjonarnym miałby podobne stężenie jak we krwi Vd bezwzględna - wyrażana w litrach Vd względna wyrażana w litrach/kilogram

Objętość dystrybucji (Vd) Vd = A C A ilość leku w organizmie (mg) C stężenie leku we krwi (mg/l)

Objętość dystrybucji (Vd) znaczenie praktyczne Vd = 5l - dystrybucja ograniczona jest do krwi Vd = 10-20l - przenikanie leku do ECF Vd = 25-35l - przenikanie leku do ICF Vd = 40l - rozmieszczanie we wszystkich płynach organizmu Vd > 100l - lek silnie kumuluje się w tkankach

Objętość dystrybucji (Vd) wykorzystanie praktyczne Obliczanie dawki nasycającej Ld = Vd x Ct x BW F Ld Loading dose Ct stężenie terapeutyczne BW masa ciała w kg F dostępność biologiczna

Wiązanie leku z białkami Odwracalny proces powstawania kompleksu lek-białko Znaczenie kliniczne ma wówczas, gdy stopień wiązania leku z białkami jest większy niż 80%

Wiązanie leku z białkami Lek związany z białkami: - jest nieaktywny farmakologicznie - nie może przechodzić przez błony biologiczne - nie ulega metabolizmowi - nie może się wydalać Zmniejszenie stopnia wiązania leku skutkuje: wzrostem siły działania leku skróceniem czasu działania leku

Wiązanie leku z białkami Czynniki warunkujące stopień wiązania z białkami: stężenie leku (wysycenie miejsc wiążących już w zakresie stężeń terapeutycznych dla salicylanów, fenylbutazonu, kwasu walproinowego, prednizolonu) powinowactwo leku do miejsc wiążących stężenie białek (wydolność nerek, wątroby, wiek, stan odżywienia itp...) obecność substancji egzogennych (leki, trucizny środowiskowe) i endogennych (kwasy tłuszczowe, bilirubina, mocznik, hormony) ph osocza (spadek wiązania np. barbituranów z białkami w kwasicy)

Wiązanie leku z białkami Przykłady leków o dużym stopniu wiązania z białkami: Pochodne kumaryny Fenylobutazon Salicylany Sulfonamidy Penicyliny

Procesy farmakokinetyczne L UWALNIANIE (liberation) A WCHŁANIANIE (absorption) D DYSTRYBUCJA (distribution) M METABOLIZM (metabolism) E WYDALANIE (excretion)

METABOLIZM Szereg procesów biochemicznych, których głównym celem jest unieczynnienie leku oraz ułatwienie jego eliminacji z organizmu

METABOLIZM Podstawowe miejsce Pozostałe: WĄTROBA - jelita - nerki - śledziona - skóra - płuca - osocze - mięśnie

Procesy I fazy: Metabolizm - Utlenianie (przy udziale cytochromu P-450) - Redukcja - Hydroliza Procesy II fazy: - Sprzęganie z kwasem glukuronowym, siarkowym i glicyną - Acetylacja - Metylacja

Metabolizm Procesy I fazy prowadzą do: - inaktywacji leku macierzystego - aktywacji proleku do czynnej farmakologicznie postaci (enalapril) - powstania metabolitu aktywnego farmakologicznie (imipramina) - powstania metabolitu toksycznego (paracetamol) Procesy II fazy prowadzą zwykle do powstania związków nieczynnych farmakologicznie

Czynniki wpływające na metabolizm Wiek pacjenta: - Noworodki niedojrzały układ mikrosomalny - Małe dzieci przyspieszony metabolizm - Chorzy w wieku podeszłym zmniejszenie aktywności enzymów mikrosomalnych Płeć (mężczyźni metabolizują szybciej) Stany chorobowe (niewydolność krążenia, marskość wątroby) Interakcje lekowe Czynniki genetyczne

Izoenzymy cytochromu P-450 Najważniejsze: CYP 1A2 CYP 2C9 CYP 2C19 CYP 2D6 CYP 2E1 CYP 3A4 Czynniki warunkujące aktywność izoenzymów: - polimorfizm genetyczny - indukcja i inhibicja

Wpływ leków na izoenzymy cytochromu P-450 Znaczenie kliniczne indukcji i inhibicji zmiana siły działania stosowanego induktora / inhibitora i innych stosowanych jednocześnie leków Indukcja: osłabienie siły działania i skrócenie czasu działania w przypadku metabolitów nieaktywnych lub mniej aktywnych wzrost siły działania w przypadku metabolitów bardziej aktywnych możliwość działania toksycznego innych stosowanych jednocześnie leków w przypadku odstawienia induktora po uprzedniej korekcji ich dawki

Wpływ leków na izoenzymy cytochromu P-450 Inhibitory Induktory Cymetydyna Propranolol Erytromycyna Doustne leki antykoncepcyjne Ciprofloksacyna Sok z grapefruita Alkohol etylowy Barbiturany Nikotyna Rifampicyna

Procesy farmakokinetyczne L UWALNIANIE (liberation) A WCHŁANIANIE (absorption) D DYSTRYBUCJA (distribution) M METABOLIZM (metabolism) E WYDALANIE (excretion)

WYDALANIE Procesy związane z usuwaniem leku z organizmu

Wydalanie Przez nerki (większość leków) Z żółcią (makrolidy, glikozydy) Ze śliną (fenytoina) Z powietrzem wydychanym (alkohol, środki znieczulenia ogólnego) Z potem (witamina B1)

Wydalanie przez nerki Wydalanie przez nerki obejmuje: przesączanie kłębuszkowe (brak wpływu rozpuszczalności leków) wydzielanie kanalikowe (proces czynny) wchłanianie zwrotne (silne wchłanianie leków lipofilnych)

Wydalanie przez nerki Poprzez zmianę ph moczu można wpłynąć na proces wydalania leków przez nerki Alkalizacja moczu w celu przyspieszenia wydalania leków o charakterze słabych kwasów (ASA, barbiturany, sulfonamidy) Zakwaszanie moczu w celu przyspieszenia wydalania leków o charakterze słabych zasad (kodeina, morfina, chinina)

Klirens leku Objętość osocza całkowicie oczyszczonego z leku w jednostce czasu przez narząd eliminujący ten lek z organizmu Pozwala dostosować dawkę leku do określonej sytuacji klinicznej Cl = K x Vd Cl = D AUC Cl klirens leku K stała eliminacji

Stała eliminacji Określa szybkość usuwania określonej porcji leku z kompartmentu centralnego jako konsekwencji metabolizmu i wydalania Pozwala ustalić wielkość dawki podtrzymującej K = Cl Vd K stała eliminacji Cl klirens leku Vd objętość dystrybucji

Stężenie stacjonarne Stan równowagi pomiędzy ilością leku wprowadzanego do organizmu i przez niego wydalanego. Uwarunkowane głównie przez podawanie kolejnych dawek leku oraz klirens leku. Spadek klirensu może stwarzać ryzyko przedawkowania!!! Jest ono osiągane po 4-5 okresach t½ od podania pierwszej dawki

Biologiczny okres półtrwania (t½) Czas, po upływie którego stężenie leku we krwi zmniejsza się o połowę Pozwala określić odstępy dawkowania leków 0,693 t½ = t½ = K 0,693 x Vd Cl

Biologiczny okres półtrwania Czynniki warunkujące biologiczny okres półtrwania: czynniki genetyczne płeć wiek wydolności układu krążenia, wątroby i nerek stan enzymów mikrosomalnych wątroby

Farmakokinetyka Liniowa - szybkość procesów farmakokinetycznych jest proporcjonalna do stężenia leku Nieliniowa - szybkość procesów farmakokinetycznych zmienia się wraz ze zmianą stężenia leku w sposób nieliniowy

Farmakokinetyka liniowa zależność stężenia leku w osoczu od podanej dawki Stężenie leku w osoczu C2 C1 D1 D2 Podana dawka leku

Farmakokinetyka liniowa zależność szybkości procesów farmakokinetycznych od stężenia leku w osoczu Szybkość procesów farmakokinetycznych Stężenie leku w osoczu

Charakterystyka procesów przebiegających według kinetyki liniowej t½, Vd, Cl jest stały, niezależny od dawki AUC jest proporcjonalne do dawki stężenie w stanie stacjonarnym jest proporcjonalne do dawki

Farmakokinetyka nieliniowa zależność stężenia leku w osoczu od podanej dawki Stężenie leku w osoczu C2 C1 D1 D2 Podana dawka leku

Farmakokinetyka nieliniowa zależność szybkości procesów farmakokinetycznych od stężenia leku w osoczu Szybkość procesów farmakokinetycznych wysycenie enzymów i białek transportujących!!! Stężenie leku w osoczu

Charakterystyka procesów przebiegających według kinetyki nieliniowej szybkość procesów eliminacji nie jest proporcjonalna do stężenia leku t½ ulega wydłużeniu wraz ze wzrostem dawki AUC i stężenie w stanie stacjonarnym nie jest proporcjonalne do ilości leku

Zagrożenia wynikające z kinetyki nieliniowej! niewielkie zmiany dawkowania mogą prowadzić do ujawnienia działania toksycznego! eliminacja i osiągnięcie stanu stacjonarnego mogą wydłużać się w sposób nieoczekiwany

Leki podlegające prawom kinetyki nieliniowej Salicylany Fenytoina Prednizolon Dikumarol Teofilina Winkrystyna TLPD (po przedawkowaniu)

Działania niepożądane leków dr n.med. Monika Żurawska-Kliś

Niepożądane działanie leku Adverse Drug Reaction (ADR) Szkodliwy, niezamierzony skutek leku obserwowany w dawkach, które służą zapobieganiu, diagnozie lub leczeniu Definicja WHO z1973 roku

Zdarzenie niepożądane Adverse Drug Event (ADE) Wszystkie objawy rejestrowane podczas przyjmowania leku przez pacjenta, bez skojarzeń, że to ten lek jest za nie odpowiedzialny

Możliwe konsekwencje ADR Konieczność modyfikacji dawki Konieczność przerwania leczenia i zmiany leku Konieczność dodatkowego leczenia Wydłużenie okresu zdrowienia Konieczność hospitalizacji Komplikacja diagnozy Pogorszenie rokowania Uszkodzenie ciała, inwalidztwo, zgon

Czynniki sprzyjające wystąpieniu ADR błędy leczenia terapia wielolekowa wiek różnice farmakokinetyczne różnice genetyczne

Grupy chorych wymagające wnikliwej obserwacji dzieci pacjenci w wieku podeszłym kobiety w ciąży i karmiące piersią

Ciężka reakcja niepożądana zgon pacjenta zagrożenie życia konieczność hospitalizacji lub jej przedłużenie trwały lub znaczny uszczerbek na zdrowiu wady rozwojowe płodu inne, które lekarz według swojego stanu wiedzy uzna za ciężkie Konieczność zgłaszania w ciągu 15 dni kalendarzowych

Podział działań niepożądanych wg Rawlinsa Typ A Typ B

Typ A działań niepożądanych wg Rawlinsa farmakologicznie przewidywalne zależne od dawki wysoka zapadalność zwykle niska umieralność zwykle są przewidywalne na podstawie rezultatów badań fazy II i III

Typ B działań niepożądanych wg Rawlinsa niespodziewane często paradoksalne często udokumentowane genetyką wszystkie reakcje alergiczne rzadko zależne od dawki niska zapadalność wysoka umieralność rozpoznawane w fazie IV

Rejestr działań niepożądanych Światowy System Monitorowania Działań Niepożądanych (Szwecja, Uppsala) Polska współpracuje od 1972 roku Wydział Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych w ramach Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w Warszawie Regionalne Ośrodki Monitorowania Działań Niepożądanych we Wrocławiu, Poznaniu i Krakowie

Zgłaszanie działań niepożądanych Zgłoszenia spontaniczne od przedstawicieli zawodów medycznych Okresowe raporty firm farmaceutycznych dotyczące bezpieczeństwa produktu leczniczego

Zgłaszanie spontaniczne działań niepożądanych Zgłoszenia spontaniczne lekarze stomatolodzy mgr farmacji lekarze weterynarii pielęgniarki położne Obowiązkowe zgłaszanie działań niepożądanych produktów leczniczych!!! artykuł 45a Ustawy z dn. 5.12.1996r. O zawodzie lekarza; Dz.U. Nr 21 z dn. 13.03.2002r.

Zgłaszanie spontaniczne działań niepożądanych do podmiotu, który uzyskał pozwolenie na obrót danym preparatem (droga zalecana) do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (Wydział Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych) do Regionalnych Ośrodków Monitorowania Działań Niepożądanych

Okresowe raporty firm dotyczące bezpieczeństwa (PSUR Periodic Safety Update Report) Przez pierwsze 2 lata co 6 miesięcy Przez następne 3 lata co 12 miesięcy Następnie ewentualnie co 5 lat przy odnowieniu rejestracji

Formularze zgłoszeń ADR Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia tzw. żółta karta Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Zdrowia formularz CIOMS (CIOMS Council for International Organizations of Medical Sciences) Informacje na stronie internetowej: www.urpl.gov.pl Formularze można wysyłać faksem, pocztą lub drogą internetową