Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013

Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 Sprawozdanie roczne z wdrażania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 2014

2

SPIS TREŚCI SPIS TABEL... 7 SPIS RYCIN... 9 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW... 10 WYKAZ SKRÓTÓW... 11 1. IDENTYFIKACJA/INFORMACJE WSTĘPNE... 13 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO... 14 2.1 REALIZACJA I ANALIZA POSTĘPÓW... 15 2.1.1 INFORMACJE NA TEMAT POSTĘPÓW RZECZOWYCH PROGRAMU OPERACYJNEGO... 15 2.1.2 INFORMACJE FINANSOWE... 15 2.1.4 POMOC W PODZIALE NA GRUPY DOCELOWE... 26 2.1.5 POMOC PONOWNIE WYKORZYSTANA... 28 2.1.6 ANALIZA JAKOŚCIOWA (POZIOM PROGRAMU)... 28 2.1.6.1 SYSTEM REALIZACJI PROGRAMU... 28 2.1.6.2 ANALIZA POSTĘPU FINANSOWEGO I RZECZOWEGO... 44 2.1.6.3 REKOMENDACJE KE... 66 2.1.6.4 REKOMENDACJE IZ I INNYCH INSTYTUCJI... 67 2.1.6.5 INSTRUMENTY INŻYNIERII FINANSOWEJ... 67 2.1.6.6 REALIZACJA ZAŁOŻEŃ STRATEGII EU 2020... 76 2.1.6.7 STRATEGIA UE DLA REGIONU MORZA BAŁTYCKIEGO... 85 2.2 INFORMACJA NA TEMAT ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI WSPÓLNOTOWYMI... 89 2.2.1 ZASADA RÓWNOŚCI SZANS... 91 2.2.2 ZASADA PARTNERSTWA... 91 2.3 NAPOTKANE ZNACZĄCE PROBLEMY ORAZ PODJĘTE ŚRODKI ZARADCZE... 94 2.4 ZMIANY W KONTEKŚCIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO (W STOSOWNYCH WYPADKACH)... 94 2.5 ZASADNICZE MODYFIKACJE W ROZUMIENIU ART. 57 ROZPORZĄDZENIA NR 1083/2006 (W STOSOWNYCH WYPADKACH)... 101 2.6 KOMPLEMENTARNOŚĆ POMOCY Z INNYMI INSTRUMENTAMI WSPARCIA... 102 2.6.1 OPIS OSIĄGNIĘTEJ KOMPLEMENTARNOŚCI I UZYSKANYCH EFEKTÓW SYNERGII... 102 2.6.2 CROSS-FINANCING... 103 2.6.3 MECHANIZMY UNIKANIA PODWÓJNEGO FINANSOWANIA DZIAŁAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH POLITYKI SPÓJNOŚCI Z DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI W RAMACH WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ ORAZ WSPÓLNEJ POLITYKI RYBACKIEJ... 105 2.6.4 KONTROLE KRZYŻOWE W ZAKRESIE ODPOWIEDZIALNOŚCI INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ... 106 2.7 MONITOROWANIE I OCENA... 107 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY, POSTĘP WDRAŻANIA PROGRAMU WG PRIORYTETÓW... 113 3.1 PRIORYTET I KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW... 113 3.2 PRIORYTET II INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA... 139 3.3 PRIORYTET III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE... 171 3.4 PRIORYTET IV REWITALIZACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH... 204 3.5. PRIORYTET V INFRASTRUKTURA DLA KAPITAŁU LUDZKIEGO... 215 3.6 PRIORYTET VI TURYSTYKA I ŚRODOWISKO KULTUROWE... 246 3.7 PRIORYTET VII POMOC TECHNICZNA... 263 4. PROGRAMY EFS: SPÓJNOŚĆ I KONCENTRACJA... 280 5. PROGRAMY EFRR/FUNDUSZU SPÓJNOŚCI: DUŻE PROJEKTY... 280 6. POMOC TECHNICZNA... 285 7. INFORMACJA I PROMOCJA... 287 3

SPIS WYKRESÓW Wykres 1 Priorytetowe obszary tematyczne, na które przeznaczono wsparcie do końca okresu sprawozdawczego w ramach WRPO (dofinansowanie UE w mln EUR)... 17 Wykres 2 Zakontraktowane środki w części odpowiadającej dofinansowaniu UE w ramach WRPO w 2014 r. wg kategorii interwencji... 18 Wykres 3 Zakontraktowane środki w części odpowiadającej dofinansowaniu UE w ramach WRPO do końca 2014 r. wg kategorii interwencji... 19 Wykres 4 Stan wdrażania WRPO w okresie sprawozdawczym i narastająco od uruchomienia Programu... 44 Wykres 5 Wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem we wnioskach po ocenie formalnej, stan na 31.12.2014 r. (mln EUR)... 45 Wykres 6 Liczba podpisanych umów/wydanych decyzji w ramach WRPO, stan na 31.12.2014 r.... 46 Wykres 7 Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie (w części odpowiadającej środkom UE), stan na 31.12.2014 r. (mln EUR)... 46 Wykres 8 Wartość zatwierdzonych skorygowanych wniosków o płatność (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań, stan na 31.12.2014 r.... 47 Wykres 9 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych przez Instytucję Certyfikującą do Komisji Europejskiej, stan na 31.12.2014 r. (mln EUR)... 48 Wykres 10 Płatności otrzymane od Komisji Europejskiej w mln EUR w latach 2009-2014, stan na 31.12.2014 r... 48 Wykres 11 Informacja nt. działań WRPO, w których wystąpił niższy stopień realizacji wskaźnika kontraktacji... 52 Wykres 12 Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów... 55 Wykres 13 Udział projektów realizowanych w ramach WRPO na obszarze wiejskim w latach 2009-2014... 57 Wykres 14 Obszary wsparcia wg kategorii interwencji w projektach realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych (EFRR, EFS), mln EUR... 62 Wykres 15 Powstałe/utrzymane miejsca pracy ze względu na ich rodzaj w ramach WRPO... 64 Wykres 16 Poziom alokacji, kontraktacji i płatności WRPO odpowiadające priorytetom Strategii Europa 2020... 77 Wykres 17 Priorytety i działania realizowane w WRPO spójne z założeniami celów i inicjatyw flagowych Strategii EU 2020... 78 Wykres 18 Przeciętne miesięczne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw... 95 Wykres 19 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw... 98 Wykres 20 Produkcja sprzedana przemysłu... 99 Wykres 21 Postęp finansowy w Priorytecie I w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 115 Wykres 22 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu I wg rodzajów beneficjentów... 118 Wykres 23 Postęp finansowy w Działaniu 1.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 120 Wykres 24 Postęp finansowy w Działaniu 1.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 122 Wykres 25 Postęp finansowy w Działaniu 1.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 123 Wykres 26 Postęp finansowy w Działaniu 1.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 124 Wykres 27 Postęp finansowy w Działaniu 1.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 126 Wykres 28 Postęp finansowy w Działaniu 1.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 129 Wykres 29 Postęp finansowy w Działaniu 1.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 130 Wykres 30 Postęp finansowy w Priorytecie II w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 141 Wykres 31 Liczba projektów realizowana w ramach Priorytetu II wg rodzajów beneficjentów... 144 Wykres 32 Postęp finansowy w Działaniu 2.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 146 4

Wykres 33 Postęp finansowy w Działaniu 2.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 148 Wykres 34 Postęp finansowy w Działaniu 2.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 152 Wykres 35 Postęp finansowy w Działaniu 2.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 154 Wykres 36 Postęp finansowy w Działaniu 2.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 155 Wykres 37 Postęp finansowy w Działaniu 2.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 157 Wykres 38 Postęp finansowy w Działaniu 2.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 158 Wykres 39 Postęp finansowy w Działaniu 2.8 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 160 Wykres 40 Postęp finansowy w Działaniu 2.8 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 161 Wykres 41 Postęp finansowy w Priorytecie III w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 173 Wykres 42 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu III wg rodzajów beneficjentów... 176 Wykres 43 Postęp finansowy w Działaniu 3.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 178 Wykres 44 Postęp finansowy w Działaniu 3.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 180 Wykres 45 Postęp finansowy w Działaniu 3.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 182 Wykres 46 Postęp finansowy w Działaniu 3.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 184 Wykres 47 Postęp finansowy w Działaniu 3.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 189 Wykres 48 Postęp finansowy w Działaniu 3.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 191 Wykres 49 Postęp finansowy w Działaniu 3.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 194 Wykres 50 Postęp finansowy w Priorytecie IV w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 205 Wykres 51 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu IV wg rodzajów beneficjentów... 206 Wykres 52 Postęp finansowy w Działaniu 4.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 208 Wykres 53 Postęp finansowy w Działaniu 4.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 209 Wykres 54 Postęp finansowy w Priorytecie V w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 217 Wykres 55 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu V wg rodzajów beneficjentów... 219 Wykres 56 Postęp finansowy w Działaniu 5.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 221 Wykres 57 Postęp finansowy w Działaniu 5.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 227 Wykres 58 Postęp finansowy w Działaniu 5.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 228 Wykres 59 Postęp finansowy w Działaniu 5.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 236 Wykres 60 Postęp finansowy w Priorytecie VI w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 247 Wykres 61 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu VI wg rodzajów beneficjentów... 248 Wykres 62 Postęp finansowy w Działaniu 6.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 250 Wykres 63 Postęp finansowy w Działaniu 6.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 253 Wykres 64 Postęp finansowy w Priorytecie VII w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 265 5

Wykres 65 Postęp finansowy w Działaniu 7.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 266 Wykres 66 Postęp finansowy w Działaniu 7.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu... 274 6

SPIS TABEL Tabela 1 Główne priorytetowe obszary tematyczne, na które przyznano większość pomocy w obrębie wymienionych obszarów... 16 Tabela 2 Zmiana alokacji pomiędzy kategoriami interwencji wynikające z realokacji środków pomiędzy działaniami WRPO w 2014 roku... 22 Tabela 3 Pomoc w podziale na grupy docelowe... 26 Tabela 4 Zmiany Szczegółowego opisu priorytetów WRPO na lata 2007-2013... 28 Tabela 5 Realokacja w ramach WRPO 2007-2013... 30 Tabela 6 Wykaz zmian IW IPK w 2014 r.... 33 Tabela 7 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w ramach WRPO... 50 Tabela 8 Projekty realizowane w ramach WRPO wg sektorów gospodarki... 53 Tabela 9 Wartość dofinansowania UE projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów (EUR)... 56 Tabela 10 Projekty wg obszaru wsparcia realizowane na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych... 61 Tabela 11 Umowy w ramach JEREMIE wg rodzajów instrumentów finansowych (EUR) do końca 2014 r.... 70 Tabela 12 Realizacja Operacji II Stopnia w 2014 r. w ramach instrumentu finansowego Reporęczenie, Pożyczka globalna i Poręczenie portfelowe (EUR)... 71 Tabela 13 Umowy inwestycyjne z FROM w ramach Inicjatywy JESSICA podpisane w 2014 r.... 74 Tabela 14 Opis wybranych projektów realizowanych w okresie sprawozdawczym w ramach Inicjatywy JESSIC... 75 Tabela 15 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój inteligentny (smart growth)... 79 Tabela 16 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Europa 2020 Rozwój zrównoważony (suistainable growth)... 81 Tabela 17 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth)... 83 Tabela 18 Realizacja Krajowego Programu Reform przez WRPO... 84 Tabela 19 Nowe wnioski partnerskie złożone w okresie sprawozdawczym... 92 Tabela 20 Liczba projektów realizowanych przy udziale partnerów wg działań... 92 Tabela 21 Wydatek związany z nieprawidłowościami w zakresie rzeczowej realizacji wykazany w 2014 r.... 101 Tabela 22 Projekty objęte cross-financingiem w ramach WRPO... 103 Tabela 23 Wartość wydatków objętych cross-financingiem w podziale na kategorie interwencji... 104 Tabela 24 Wnioski i rekomendacje z badania Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+... 110 Tabela 25 Umowy podpisane w ramach Priorytetu I do końca 2014 r.... 114 Tabela 26 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie I.... 115 Tabela 27 Projekty realizowane w ramach Priorytetu I wg sektorów gospodarki... 117 Tabela 28 Firmy, które nawiązały współpracę ekonomiczną z partnerami zagranicznymi... 128 Tabela 29 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie I... 133 Tabela 30 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie I... 137 Tabela 31 Umowy podpisane w ramach Priorytetu II do końca 2014 r.... 140 Tabela 32 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie II... 142 Tabela 33 Projekty realizowane w ramach Priorytetu II wg sektorów gospodarki... 143 Tabela 34 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie II... 165 Tabela 35 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie II... 169 Tabela 36 Umowy podpisane w ramach Priorytetu III do końca 2014 r.... 172 Tabela 37 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie III... 174 Tabela 38 Projekty realizowane w ramach Priorytetu III wg sektorów gospodarki.... 175 Tabela 39 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie III... 197 Tabela 40 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie III... 202 Tabela 41 Umowy podpisane w ramach Priorytetu IV do końca 2014 r.... 204 Tabela 42 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie IV... 205 Tabela 43 Projekty realizowane w ramach Priorytetu IV wg sektorów gospodarki.... 206 Tabela 44 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie IV... 211 7

Tabela 45 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie IV... 213 Tabela 46 Umowy podpisane w ramach Priorytetu V do końca 2014 r.... 216 Tabela 47 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie V.... 217 Tabela 48 Projekty realizowane w ramach Priorytetu V wg sektorów gospodarki... 218 Tabela 49 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie V... 240 Tabela 50 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie V.... 244 Tabela 51 Umowy podpisane w ramach Priorytetu VI do końca 2014 r.... 247 Tabela 52 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie VI.... 247 Tabela 53 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie VI... 260 Tabela 54 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie VI... 262 Tabela 55 Podpisane umowy oraz wydane decyzje w ramach Priorytetu VII do końca 2013 r.... 264 Tabela 56 Inwestycje realizowane w ramach Priorytetu VII wg typu naboru, projektu.... 265 Tabela 57 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie VII... 276 Tabela 58 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie VII... 278 Tabela 59 Liczba i wartość wszystkich projektów/planów działań w ramach programu dofinansowanych ze środków pomocy technicznej według głównych typów (projekty objęte decyzjami/ umowami o dofinansowanie) *... 285 8

SPIS RYCIN Rycina 1 Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg miejsca realizacji w gminach (na podstawie umów), stan danych 31.12.2014 r.... 58 Rycina 2 Wartość dofinansowania UE na mieszkańca w EUR wg miejsca realizacji w gminach (na podstawie umów), stan danych 31.12.2014 r.... 59 Rycina 3 Schemat działania Inicjatywy JEREMIE... 68 Rycina 4 Schemat działania Inicjatywy JESSICA... 73 Rycina 5 Stopa bezrobocia rejestrowanego wg powiatów i podregionów w 2014 r.... 97 Rycina 6 Mechanizmy IZ WRPO unikania podwójnego finansowania... 105 Rycina 7 Wykaz uchwał podjętych na posiedzeniach Komitetu Monitorującego WRPO w 2014 r.... 108 Rycina 8 Projekty realizowane w ramach Priorytetu I wg miejsca realizacji w powiatach... 119 Rycina 9 Wizualizacja projektu Budowa Centrum Usług Biznesowych wraz z wyposażeniem - dla rozwoju potencjału usługowego NTPP... 125 Rycina 10 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie I... 132 Rycina 11 Projekty realizowane w ramach Priorytetu II wg miejsca realizacji w powiatach... 145 Rycina 12 Wiadukt nad ul. Brzozową przed i po modernizacji... 150 Rycina 13 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie II... 164 Rycina 14 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie.... 177 Rycina 15 Plan Zakładu Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Olszowa... 179 Rycina 16 Zakład Zagospodarowania Odpadów Nowe - Toniszewo Kopaszyn... 180 Rycina 17 Zadrzewianie dróg powiatowych i śródpolnych na terenie Powiatu Kościańskiego... 183 Rycina 18 Wybudowana kanalizacja sanitarna w ramach projektu dla aglomeracji Lubasz.... 186 Rycina 19 Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków dla Gminy Miasteczko Krajeńskie. 188 Rycina 20 Modernizacja Kanału Ślesińskiego na przykładzie śluz w Gaworach oraz w Koszewie... 191 Rycina 21 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie III. 196 Rycina 22 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie.... 207 Rycina 23 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie IV. 210 Rycina 24 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie.... 220 Rycina 25 Szpital w Ludwikowie (gmina Mosina) Pawilon Chorych nr 1, Oddział Leczenia Gruźlicy... 233 Rycina 26 Cybernetyczny nóż do radioterapii.... 235 Rycina 27 Wizualizacja nowych budynków ekonomii społecznej w ramach projektu Fundacji Pomocy Wzajemnej Barka.... 237 Rycina 28 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie V.. 239 Rycina 29 Projekty realizowane w ramach Priorytetu VI wg miejsca realizacji w powiatach... 249 Rycina 30 Logo kampanii Budzik kulturalny... 255 Rycina 31 Zespół Klasztorny Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim... 257 Rycina 32 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie VI. 259 Rycina 33 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie VII 275 Rycina 34 Pociąg Elf zakupiony w ramach projektu Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych... 281 Rycina 35 Trasa tramwajowa Os. Lecha Franowo... 282 Rycina 36 Prace przy stawianiu kontenerów szkieletowych WSS... 283 Rycina 37 Mapa ogólna planowanego przebiegu WSS... 284 9

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW I. Tabela 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego II. III. IV. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii Tabela 4. Postęp fizyczny wg priorytetów V. Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe VI. Tabela 6. EU 2020 VII. Tabela 7. SUE RMB VIII. Tabela 8. Wskaźniki kluczowe (core indicators) 2007-2013 IX. Tabela 9. Matryca instrumentów finansowych 2007-2013 X. Formularz dotyczący informacji i promocji XI. XII. XIII. Tabela 10.Informacje nt. projektów kluczowych znajdujących się na IW IPK Tabela 11. Komplementarność projektów Wyjaśnienia do wartości wskaźników XIV. Pismo KE zatwierdzające Sprawozdanie Roczne z WRPO za 2013 r. XV. The summary of the Annual Implementation Report 10

WYKAZ SKRÓTÓW B+R Działalność badawczo-rozwojowa B+RT Badania i rozwój technologiczny BAEL Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności BGK Bank Gospodarstwa Krajowego BOF Biuro Obsługi Funduszy CT Cel Tematyczny DPR Departament Polityki Regionalnej DWP Departament Wdrażania Programu Regionalnego EBI Europejski Bank Inwestycyjny EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRROW Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich EFS Europejski Fundusz Społeczny EU 2020 Strategia Europa 2020 FROM Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich GUS Główny Urząd Statystyczny IK NSRO Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia IOB Instytucje Otoczenia Biznesu IP WRPO Instytucja Pośrednicząca w Zarządzaniu Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych IW IPK WRPO Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 IW IP WRPO Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 IW IZ WRPO Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 IZ WRPO Instytucja Zarządzająca Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 JE WRPO Jednostka Ewaluacyjna Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 JEREMIE Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises JESSICA JST KE KK NSRO Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas Jednostki Samorządu Terytorialnego Komisja Europejska Komitet Koordynujący Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia KM WRPO Komitet Monitorujący Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 KPOŚK Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych KPR Krajowy Program Reform KSI (SIMIK 07-13) Krajowy System Informatyczny (SIMIK 07-13) MIR (dawniej: MRR) Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (dawniej: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) MSP Mikro, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa 11

NGA NGO Sieć dostępu nowej generacji Organizacje pozarządowe OSI Obszary Strategicznej Interwencji NZOZ Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej OSZiK Opis Systemu Zarządzania i Kontroli OZE Odnawialne Źródła Energii RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu PEKA Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna PI Priorytet Inwestycyjny PKB Produkt Krajowy Brutto PKD Polska Klasyfikacja Działalności PO Program Operacyjny Program Operacyjny Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i PO RYBY2007-2013 Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich na lata 2007-2013 POIG Program Operacyjny innowacyjna Gospodarka POIŚ Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko POKL Program Operacyjny Kapitał Ludzki PROW 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 PZP Prawo Zamówień Publicznych RPO Regionalny Program Operacyjny RPWM Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007-2013 RSI Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020 SIWZ Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia SUE RMB Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego TEN-T Transeuropejska sieć transportowa TIK Technologie informacyjno-komunikacyjne UE Unia Europejska UE-28 Obszar Unii Europejskiej po rozszerzeniu, które miało miejsce 1 stycznia 2007 roku UMWW Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego UWRPO Szczegółowy Opis Priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu WRPO Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 WSS Wielkopolska Sieć Szerokopasmowa ZOZ Zakład Opieki Zdrowotnej ZWW Zarząd Województwa Wielkopolskiego ZZO Zakład Zagospodarowania Odpadami 12

1. IDENTYFIKACJA/INFORMACJE WSTĘPNE Załącznik nr do uchwały nr. Komitetu Monitorującego WRPO z dnia czerwca 2015 r. Cel: Konwergencja WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA 2007-2013 Kwalifikowany obszar: województwo wielkopolskie Okres programowania: 2007-2013 Numer programu (CCI): 2007PL161PO017 Nazwa programu: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 SPRAWOZDANIE ROCZNE Z WDRAŻANIA PROGRAMU ZA 2014 ROK Rok sprawozdawczy: 2014 Data zaakceptowania sprawozdania przez Komitet Monitorujący: Numer uchwały i dzień akceptacji przez KM Uchwała nr z dnia czerwca 2015 r. Informacje finansowe podane w sprawozdaniu zostały przeliczone według kursu z dnia 27.11.2014 r. (1 euro = 4,1798 zł). 13

2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO Celem głównym Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 jest Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia. Cel główny WRPO jest ściśle powiązany z celem generalnym zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020, który brzmi Efektywne wykorzystanie potencjałów rozwojowych na rzecz wzrostu konkurencyjności województwa, służące poprawie jakości życia mieszkańców w warunkach zrównoważonego rozwoju. Cel główny WRPO na lata 2007-2013 realizowany jest przez następujące szczegółowe: poprawa warunków inwestowania, wzrost aktywności zawodowej mieszkańców, wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu. cele Cele Programu realizowane są poprzez następujące priorytety: konkurencyjność przedsiębiorstw, infrastruktura komunikacyjna, środowisko przyrodnicze, rewitalizacja obszarów problemowych, infrastruktura dla kapitału ludzkiego, turystyka i środowisko kulturowe, pomoc techniczna. Cele szczegółowe realizowane będą poprzez priorytety programu oraz określone w nich obszary interwencji i projekty. Relacja celów szczegółowych programu względem poszczególnych priorytetów ma charakter horyzontalny. Poszczególne priorytety, choć w różnym stopniu, bezpośrednio oraz pośrednio, przyczyniają się do osiągania celów szczegółowych programu. Pola interwencji poszczególnych priorytetów mieszczą się w obrębie pól interwencji priorytetów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ponadto cel główny WRPO realizuje równocześnie cele polityk sformułowanych w następujących dokumentach: Strategia Europa 2020, Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na lata 2007-2013, Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007-2015, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa Strategia Spójności), Polityka wewnątrzregionalna (zaktualizowana Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r.). Alokacja dla WRPO na lata 2007-2013 po zwiększeniu o środki z Krajowej Rezerwy Wykonania oraz Dostosowania Technicznego wynosi 1 332 573 532 EUR. Z tej kwoty na realizację Strategii Lizbońskiej zaangażowane zostanie 549 614 937 EUR, co stanowi 41,24% środków wspólnotowych w ramach WRPO na lata 2007-2013 (Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013, wersja 8.1). 14

2.1 REALIZACJA I ANALIZA POSTĘPÓW 2.1.1 Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego Informacje na temat wskaźników programowych zamieszczone są w Tabeli 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego, która znajduje się w załączniku nr I do sprawozdania. Analiza postępu wskaźników programowych została zamieszczona w pkt. 2.1.6.2. Dodatkowo zamieszczono informacje o wskaźnikach kontekstowych dla WRPO (załącznik nr V - Tabela 5. Wskaźniki kontekstowe) oraz informacje nt. wskaźników kluczowych (załącznik nr VIII - Tabela 8. Wskaźniki kluczowe (core indicators) 2007-2013). 2.1.2 Informacje finansowe Informacje finansowe zawarte zostały w Tabeli 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w załączniku nr II, a wykresy i analiza danych finansowych zostały zamieszczone w pkt. 2.1.6.2. 15

2.1.3 Informacja nt. podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji Tabela 1 Główne priorytetowe obszary tematyczne, na które przyznano większość pomocy w obrębie wymienionych obszarów Źródło: Opracowanie własne. Informacje na temat wykorzystania funduszy wg kategorii zostały zaprezentowane w załączniku III do Sprawozdania w Tabeli 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii. W ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, do końca 2014 roku, podpisano/wydano umowy/decyzje na łączną kwotę 2 354 392 479,95 16

EUR, w tym dofinansowanie UE 1 280 802 752,46 EUR. Na podstawie podpisanych umów i wydanych decyzji w ramach siedmiu priorytetów WRPO powstało 126 kombinacji kodów, a dla każdego wariantu została podana w Tabeli 3 suma dofinansowania w części odpowiadającej dofinansowaniu UE. Najwyższa kwota dofinasowania UE równa 174 042 254,76 EUR dotyczyła kombinacji kodów odpowiadającej kategorii interwencji nr 23 drogi regionalne/lokalne, formie finansowania nr 01 tj. pomoc bezzwrotna, obszarze realizacji nr 5 tj. obszary wiejskie i rodzajowi działalności gospodarczej nr 11 tj. transport. Kombinacja kodów odpowiadająca najniższej kwocie dofinansowania UE równej 4 880,62 EUR przedstawia się następująco: kategoria interwencji nr 9 inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP, formie finansowania nr 01 tj. pomoc bezzwrotna, obszarze realizacji nr 01 tj. obszar miejski i rodzajowi działalności gospodarczej nr 6 tj. nieokreślony przemysł wytwórczy. Pomoc bezzwrotna była dominującą formą dofinansowania. Pomoc w formie pożyczek, gwarancji lub dotacji na spłatę oprocentowania pojawiła się w ramach inicjatyw wspólnotowych JEREMIE i JESSICA. Projekty na terenie województwa wielkopolskiego pod względem obszaru realizacji realizowane były zarówno na obszarach miejskich jak i wiejskich, z przewagą na obszarach miejskich. Podział udzielonego wsparcia wg rodzaju działalności gospodarczej (sektorów gospodarki) znajduje się w pkt. 2.1.6.2 Analiza postępu finansowego i rzeczowego. Z kolei szczegółowa analiza podziału wykorzystania funduszy wg priorytetowych obszarów tematycznych znajduje się poniżej. Wykres 1 Priorytetowe obszary tematyczne, na które przeznaczono wsparcie do końca okresu sprawozdawczego w ramach WRPO (dofinansowanie UE w mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Jak wynika z powyższego wykresu, do końca okresu sprawozdawczego w ramach WRPO największe wsparcie (dofinansowanie w części odpowiadającej środkom UE w mln EUR) zostało udzielone na rozwój infrastruktury transportowej tj. 403 335 598,37 EUR, w tym najwyższa wartość przyznanych środków dotyczyła dróg regionalnych i lokalnych (252 995 666,95 EUR), 58 145 135,67 EUR przyznano na transport miejski zaś 45 025 625,17 EUR przyznano na rozwój kolei oraz 38 829 913,40 EUR na tabor kolejowy. 17

W ramach przyznanego dofinansowania na rozwój infrastruktury transportowej zbudowano/ przebudowano drogi regionalne i lokalne oraz obwodnice. Ponadto zakupiono nowoczesne autobusy i tabor kolejowy oraz zmodernizowano główne linie kolejowe. Drugim co do wysokości przyznanych środków był obszar tematyczny obejmujący swym zakresem badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość, w ramach którego przyznano kwotę UE w wysokości 296 011 739,48 EUR. W ramach tej kategorii największe wsparcie udzielone zostało na inne inwestycje w przedsiębiorstwa (162 664 158,96 EUR) oraz na usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw (100 983 909,27 EUR). Zakontraktowane środki w ramach ww. kategorii zostały przeznaczone na podniesienie poziomu konkurencyjności wielkopolskich przedsiębiorstw, na wzmocnienie ich potencjału oraz innowacyjności poprzez m.in. zakup środków trwałych, rozszerzenie działalności przez wprowadzenie nowych usług czy innowacyjnych produktów. Powyższe działania przyczyniły się do stworzenia nowych miejsc pracy. Znaczna część udzielonego wparcia (139 552 219,31 EUR) została przeznaczona na projekty obejmujące swym obszarem tematycznym działania sprzyjające ochronie środowiska i zapobieganiu zagrożeniom. Podobnie jak w poprzednim okresie sprawozdawczym najwyższa kwota przyznana została na oczyszczalnie ścieków tj. 83 268 499,51 EUR. Znaczną część dofinansowania UE w ramach ww. obszaru przeznaczona została na gospodarkę odpadami komunalnymi i przemysłowymi (18 210 283,40 EUR) oraz na zapobieganie zagrożeniom (18 120 063,31 EUR). W ramach przyznanych środków na ochronę środowiska i zapobieganie zagrożeniom dofinansowano tworzenie nowych systemów kanalizacji sanitarnej wraz z budową lub modernizacją oczyszczalni ścieków, co przyczyniło się do ograniczenia odprowadzania zanieczyszczeń do wód i gruntu. Kolejna dużą grupa projektów, które zostały dofinansowane w ramach WRPO, były inwestycje w infrastrukturę społeczną (116 449 309,66 EUR), w tym najwyższa wartość przyznanych środków dotyczyła infrastruktury systemu oświaty 59 147 310,13 EUR oraz infrastruktury ochrony zdrowia 52 508 083,40 EUR. Niewiele mniej środków w części odpowiadającej dofinansowaniu UE, bo aż 113 866 687,50 EUR, przyznanych zostało na projekty z zakresu społeczeństwa informacyjnego - przede wszystkim na projekty infrastruktury telekomunikacyjnej (w tym sieci szerokopasmowe) 101 617 168,14 EUR. Wykres 2 Zakontraktowane środki w części odpowiadającej dofinansowaniu UE w ramach WRPO w 2014 r. wg kategorii interwencji 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, 18

uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.) 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 16 Kolej 23 Drogi regionalne/lokalne 40 Energia odnawialna: słoneczna 41 Energia odnawialna: biomasa 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W okresie sprawozdawczym w ramach WRPO podpisano/wydano łącznie 175 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE równą 67 860 632,51 EUR. W ramach tej kwoty najwięcej środków przyznano na infrastrukturę telekomunikacyjną (w tym sieci szerokopasmowe) 25 988 299,31 EUR (kategoria interwencji nr 10), 14 378 017,72 EUR przyznanych zostało na kategorie interwencji nr 23 tj. drogi regionalne/lokalne, zaś 5 538 725,25 EUR przyznane zostało na energię odnawialną: słoneczną (kategoria interwencji nr 40). Znaczne dofinansowanie zostało przyznane również na kolej (5 030 832,05 EUR) oraz na przygotowywanie, realizację, monitorowanie i kontrolę (4 950 655,64 EUR). Szczegółowe informacje na temat zakontraktowanych środków (dofinansowanie UE) narastająco do końca 2014 roku w podziale na obszary wsparcia przedstawia wykres poniżej. Wykres 3 Zakontraktowane środki w części odpowiadającej dofinansowaniu UE w ramach WRPO do końca 2014 r. wg kategorii interwencji 19

02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.) 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e-integracja itp.) 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie 16 Kolej 18 Tabor kolejowy 23 Drogi regionalne/lokalne 25 Transport miejski 29 Porty lotnicze 33 Energia elektryczna 39 Energia odnawialna: wiatrowa 40 Energia odnawialna: słoneczna 41 Energia odnawialna: biomasa 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 46 Oczyszczanie ścieków 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 52 Promowanie czystego transportu miejskiego 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 59 Rozwój infrastruktury kulturalnej 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 79 Pozostała infrastruktura społeczna 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W wyniku przeprowadzanych w 2014 roku realokacji środków pomiędzy działaniami w ramach Priorytetu I, II, III, V, VI oraz VII nastąpiły zmiany alokacji pomiędzy kategoriami interwencji. Realokacje między działaniami wynikały z potrzeby lepszego wykorzystania środków w danym Priorytecie i polegały na przesunięciu środków tam, gdzie było realne zapotrzebowanie wśród beneficjentów i gotowe do realizacji projekty. Dokonane zmiany 20

miały również na celu zwiększenie wykonania wskaźników. Ponadto w ramach Priorytetu II zostało utworzone nowe Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego (środki zostały wyodrębnione z Działania 2.8 dla którego nie przywiduje się podpisania nowych umów z beneficjentami), dzięki któremu zaspokojone zostaną duże potrzeby jednostek publicznych w zakresie informatyzacji oraz stworzone zostaną warunki do świadczenia publicznych e-usług. Nowoutworzone działanie wpisuje się w temat priorytetowy nr 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe), i pozwoli na osiągnięcie wyższego wykorzystania środków w ramach tego tematu. 21

Tabela 2 Zmiana alokacji pomiędzy kategoriami interwencji wynikające z realokacji środków pomiędzy działaniami WRPO w 2014 roku Działanie, z którego zostały zabrane środki Działanie, na które zostały przeniesione środki Realokacj a Działanie Kod Kategorie interwencji Kwota pomniejszenia Działanie Kod Kategorie interwencji Kwota powiększenia Realokacj a z dnia 29 maja 2014 r. 1.2 Wsparcie rozwoju MSP 8 9 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczoś ci w MŚP 2 416 576 1.1 Rozwój mikroprzedsiębior stw 23 424 9 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczośc i w MŚP 2 415 600 24 400 39 Energia odnawialna: wiatrowa 831 420 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 22 646 40 Energia odnawialna: słoneczna 26 820 Realokacj a z dnia 13 czerwca 2014 r. 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa 46 Oczyszczanie ścieków 1 318 354 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 41 42 43 Energia odnawialna: biomasa Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 13 410 442 530 26 820 Realokacj a z dnia 27 czerwca 2014 r. 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmoweg o 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 3.3 Wsparcie ochrony przyrody 10 43 51 Infrastruktura telekomunikacyj na (w tym sieci szerokopasmow e) Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią Promowanie bioróżnorodnośc i i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 11 911 210 1 001 179 502 2.9 Informatyzacja sektora publicznego 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego 10 13 53 Infrastruktura telekomunikacyjn a (w tym sieci szerokopasmowe) Usługi i aplikacje dla obywateli (ezdrowie, e- administracja, e- edukacja, e- integracja itp.) Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) 1 241 148 10 670 062 1 790 683 22

3.4 Gospodarka wodno-ściekowa 54 46 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom Oczyszczanie ścieków 177 923 609 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 134 783 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie 75 76 Infrastruktura systemu oświaty Infrastruktura ochrony zdrowia 236 217 414 888 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego 75 Infrastruktura systemu oświaty 651 105 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 1 174 991 Realokacj a z dnia 29 września 2014 r 1.2 Wsparcie rozwoju MSP 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji 9 2 5 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczoś ci w MŚP Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznyc h Usługi w zakresie zaawansowaneg o wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 11 389 344 050 320 323 1.1 Rozwój mikroprzedsiębior stw 8 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 3 758 373 10 Infrastruktura telekomunikacyj na (w tym sieci szerokopasmow e) 189 821 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne wykorzystanie 332 186 23

1.5 Promocja regionalnej gospodarki 9 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczoś ci w MŚP 284 652 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 3 Transfer technologii i doskonalenie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwa mi, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznym i (parkami naukowymi i technologicznym i, technopoliami, itd.) 1 138 925 9 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczośc i w MŚP 37 964 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego 16 Kolej 1 010 868 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 10 13 Infrastruktura telekomunikacyj na (w tym sieci szerokopasmow e) Usługi i aplikacje dla obywateli (ezdrowie, e- administracja, e- edukacja, e- integracja itp.) 124 137 8 078 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalneg o układu drogowego (drogi powiatowe i gminne) 23 Drogi regionalne/lokalne 1 457 547 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmoweg o 10 Infrastruktura telekomunikacyj na (w tym sieci szerokopasmow e) 314 464 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa 43 45 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 17 911 4 952 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) 1 001 900 46 Oczyszczanie ścieków 490 179 24

3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziow ej zagrożonych obszarów województwa 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznym i) 1 354 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 729 39 Energia odnawialna: wiatrowa 348 556 40 Energia odnawialna: słoneczna 11 243 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 41 42 Energia odnawialna: biomasa Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 5 622 185 522 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 75 412 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 11 244 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie 75 76 Infrastruktura systemu oświaty Infrastruktura ochrony zdrowia 168 189 004 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego 75 Infrastruktura systemu oświaty 189 172 7.2 Informacja i promocja WRPO 86 Ocena, badania/ekspert yzy, informacja i komunikacja 668 011 7.1 Wsparcie instytucjonalnokadrowe procesu zarządzania i wdrażania WRPO 85 86 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola Ocena, badania/ekspertyz y, informacja i komunikacja 653 315 14 696 Realokacj a z dnia 12 grudnia 2014 r. 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa 45 46 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną Oczyszczanie ścieków 23 447 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego 2 321 264 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) 2 214 440 25

3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziow ej zagrożonych obszarów województwa 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznym i) 23 665 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 166 678 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 12 742 6.1 Turystyka 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 100 000 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego 58 59 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego Rozwój infrastruktury kultury 97 000 3 000 Źródło: Opracowanie własne 2.1.4 Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc w podziale na grupy docelowe została przedstawiona w tabeli poniżej i oparto ją na podziale zawartym w UWRPO, który obrazuje jakie grupy docelowe mogą wystąpić w danym działaniu. IZ WRPO nie dysponuje podziałem innym niż zaprezentowanym poniżej. W przypadku Działań: 1.7,2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2,6, 2.7, 2.8, 2.9, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7, 4.2, 5.1, 5.2, 5.3, 5.4, 6.1, 6.2 nie określono grup docelowych. Tabela 3 Pomoc w podziale na grupy docelowe Działanie 1.1 Mikroprzedsiębiorstwa 1.2 Przedsiębiorcy sektora MSP Grupa docelowa 1.3 1.4 1.5 Mikro, mali i średni przedsiębiorcy zgodnie z definicją w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. z późn. zm. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art.87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) Dz. U. L 214 z 09.08.2008. Przedsiębiorstwa, w szczególności MSP, Schemat III - Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich, realizowane w ramach partnerstw publicznoprywatnych lub innych projektów miejskich ujętych w Zintegrowanych Planach Rozwoju Obszarów Miejskich, w szczególności podmioty prowadzące działalność na rzecz przedsiębiorczości 1. Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia 2. Szkoły wyższe 3. Organizacje pozarządowe 4. Instytucje otoczenia biznesu 5. Partnerstwa ww. podmiotów 6. Przedsiębiorstwa 1.6 Uczestnicy powiązań kooperacyjnych (w szczególności przedsiębiorstwa) 26

4.1 Fundusz/Fundusze Rozwoju Obszarów Miejskich inwestują w partnerstwa publiczno-prywatne i inne projekty ujęte w Zintegrowanym Planie Rozwoju Obszarów Miejskich, realizowane w szczególności przez: 1. Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia 2. Jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną 3. Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną 4. Szkoły wyższe 5. Jednostki naukowe 6. Osoby prawne i fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki oświatowe 7. Jednostki kultury 8. Organizacje pozarządowe 9. Kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i innych związków wyznaniowych 10. Instytucje otoczenia biznesu 11. Administracja rządowa 12. Partnerzy społeczni i gospodarczy 13. Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe 14. Przedsiębiorcy/MSP 15. Porozumienia w/w podmiotów 16. Podmioty działające w oparciu o umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym 7.1 Instytucja Zarządzająca, Instytucja Pośrednicząca, beneficjenci ostateczni 7.2 Instytucja Zarządzająca, Instytucja Pośrednicząca, beneficjenci ostateczni Źródło: Opracowanie własne 27

2.1.5 Pomoc ponownie wykorzystana Wartość środków odzyskanych oraz wycofanych (po anulowaniu) w wyniku wykrycia nieprawidłowości (kwoty poświadczone) podlegających i niepodlegających raportowaniu do KE w części odpowiadającej dofinansowaniu UE wyniosła 7 486 890,21 EUR narastająco (2009-2014), natomiast za rok 2014 wyniosła 1 864 686,09 EUR. Wartość kwot odzyskanych w wyniku wykrycia nieprawidłowości w 2014 r. wyniosła 1 853 473,57 EUR (w I półroczu 1 050 048,10 EUR, w II półroczu 803 425,47 EUR). Pieniądze wrócą do alokacji i zostaną wykorzystane do kontraktacji nowych umów w 2015 r. Wartość kwot wycofanych (po anulowaniu) w 2014 roku wyniosła 11 212,52 EUR (w I półroczu 1 840,38 EUR, w II półroczu 9 372,14 EUR). Wartość kwot pozostałych do odzyskania w związku z wykrytymi nieprawidłowościami na dzień 31 grudnia 2014 r. wyniosła 8 445 337,39 EUR. Środki odzyskane oraz wycofane (po anulowaniu) w wyniku wykrycia nieprawidłowości dotyczą wszystkich siedmiu priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. W wyniku przeprowadzonych kontroli wykryto nieprawidłowości, które głównie dotyczyły naruszenia przepisów z dziedziny zamówień publicznych, uznania wydatków za nieuprawnione, niedotrzymania warunków umowy bądź niewypełnienia innych podjętych zobowiązań. Środki zostaną ponownie wykorzystane w ramach działań, z których zostały wydatkowane. W okresie sprawozdawczym w 1 projekcie wykryto zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 Rozporządzenia nr 1083/2006. Wartość środków odzyskanych w związku z wykryciem zasadniczych modyfikacji wyniosła 808,93 EUR (kwota została odzyskana w całości poprzez przelew środków). 2.1.6 Analiza jakościowa (poziom programu) 2.1.6.1 System realizacji programu DOKUMENTY PROGRAMOWE Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 W okresie sprawozdawczym WRPO 2007-2013 nie był zmieniany Szczegółowy opis priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Tabela 4 Zmiany Szczegółowego opisu priorytetów WRPO na lata 2007-2013 Dokument aktualizujący Uchwała nr 4330/2014 ZWW z dn. 13 lutego 2014 r. Wersja 6.7 28 Najważniejsze zmiany Zmiany wynikały m. in. z rozszerzenia podstawy prawnej udzielania pomocy spowodowane wygaśnięciem w dniu 30 czerwca 2014 r. Rozporządzenia MRR z dnia 18 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz rozszerzenia typów projektów możliwych do wsparcia

Uchwała nr 4492/2014 ZWW z dn. 20 marca 2014 r. Uchwała nr 4760/2014 ZWW z dn. 12 czerwca 2014 r. Uchwała nr 4920/2014 ZWW z dn. 14 lipca 2014 r. Uchwała nr 4997/2014 ZWW z dn. 7 sierpnia 2014 r. Uchwała nr 5214/2014 ZWW z dn. 9 października 2014 r. Uchwała nr 80/2014 ZWW z dn. 31 grudnia 2014 r. Źródło: Opracowanie własne 6.8 6.9 6.10 7.0 7.1 7.2 w ramach Schematu II Infrastruktura badawczorozwojowa w Działaniu 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji. Zmiany związane były m. in. z przyjęciem przez KM WRPO w dn. 3 marca 2014 Uchwały nr 50/2014 w sprawie zmiany Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO, uaktualnieniem podstaw prawnych oraz aktualizacją IW IPK WRPO. Zmiany związane były m.in. z wprowadzeniem nowego Działania 2.9 Informatyzacja sektora publicznego, wprowadzeniem nowego schematu i doprecyzowaniem zapisów w Działaniu 3.6. Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego, przyjęciem przez KM WRPO w dn. 29 maja 2014 Uchwały nr 51/2014 w sprawie zmiany Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO oraz Uchwały nr 52/2014 w sprawie realokacji, zmianami porządkowymi w Priorytecie VII Pomoc techniczna, aktualizacją nazw instytucji systemu wdrażania Funduszy Strukturalnych w Polsce oraz aktualizacją IW IPK WRPO. Zmiany związane były m. in. z przyjęciem przez KM WRPO w dn. 27 czerwca 2014 Uchwały nr 56/2014 w sprawie zmiany Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO oraz Uchwał nr 53/2014 i nr 55/2014 w sprawie realokacji środków oraz aktualizacją IW IPK WRPO. Zmiany wynikały m. in. z wprowadzeniem nowego Działania 2.9, wprowadzeniem nowych schematów do Działań 7.1 i 3.6 oraz rozszerzenia typów projektów w Działaniu 1.4, realokacji środków w ramach Priorytetów II, III, V i VI, aktualizacji Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO, aktualizacji listy projektów dużych i projektów kluczowych, aktualizacji rozporządzeń w sprawie pomocy publicznej, aktualizacji wytycznych IZ WRPO, aktualizacji systemu wyborów projektów, aktualizacji nazw instytucji systemu zarządzania i realizacji programów unijnych oraz potrzeby doprecyzowania opisów części Działań. Zmiany związane były m. in. z Uchwałą nr 57/2014 KM WRPO w sprawie realokacji środków pomiędzy działaniami Programu, uaktualnieniem podstaw prawnych oraz aktualizacją IW IPK WRPO. Zmiany związane były m. in. z Uchwałą nr 58/2014 KM WRPO w sprawie realokacji środków pomiędzy działaniami Programu oraz aktualizacją IW IPK WRPO. 29

Realokacje w ramach Priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 W okresie sprawozdawczym KM WRPO przyjął 5 uchwał w sprawie realokacji środków w tamach WRPO 2007-2013. Tabela 5 Realokacja w ramach WRPO 2007-2013 Dokument aktualizujący Uchwała Nr 52/2014 KM WRPO z dn. 29 maja 2014 r. Uchwała Nr 53/2014 KM WRPO z dn. 13 czerwca 2014 r. Najważniejsze zmiany KM WRPO uchwalił realokację środków EFRR w ramach Priorytetu I Konkurencyjność przedsiębiorstw. Przeniesiono środki z Działania 1.2 do Działania 1.1 w wysokości 2 440 000 EUR. W wyniku dużego zainteresowania potencjalnych beneficjentów oraz efektywniejszego wykorzystania wszystkich środków EFRR w Priorytecie I przeniesiono środki, aby dofinansować pozytywnie ocenione projekty w ramach dwóch naborów wniosków dla Działania 1.1 KM WRPO uchwalił realokację środków EFRR w ramach Priorytetu III Środowisko przyrodnicze. Przeniesiono środki z Działania 3.4 do Działania 3.7 w wysokości 1 341 000 EUR. Przesunięcie środków umożliwiło dofinansowanie projektów z listy rezerwowej, które w ramach konkursu nr 15/III/2012 przeszły procedurę oceny z wynikiem pozytywnym. Przyznanie dofinansowania projektom z Działania 3.7 przyczyni się również do realizacji wskaźników programowych dotyczących energii odnawialnej. KM WRPO uchwalił realokację środków EFRR w ramach Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna, Priorytetu III Środowisko przyrodnicze oraz Priorytetu V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego. Przeniesiono środki z Działania 2.8 do Działania 2.9 w wysokości 11 911 210 EUR. Uchwała Nr 55/2014 KM WRPO z dn. 27 czerwca 2014 r. Przeniesiono środki z: Działania 3.2 w wysokości 1 001 178 EUR, Działania 3.3 w wysokości 679 EUR, Działania 3.4 w wysokości 923 609 EUR do Działania 3.6 (łączna kwota przesunięć wyniosła 1 925 466 EUR). Przeniesiono środki z: Działania 5.2 w wysokości 236 217 EUR, Działania 5.3 w wysokości 414 888 EUR do Działania 5.1 (łączna kwota przesunięć wyniosła 651 105 EUR). W Priorytecie II przesunięto się środki z Działania 2.8 do nowo utworzonego Działania 2.9, co przyczyni się do zaspokojenia potrzeb jednostek publicznych w zakresie informatyzacji oraz pozwoli stworzyć warunki do świadczenia publicznych e-usług. W ramach Działania 3.6 realokowane środki pozwolą na wsparcie projektów dotyczących 30

zapobiegania i likwidacji skutków klęsk żywiołowych i poważnych awarii środowiskowych. W zakresie Działania 5.1 nadal obserwowane jest duże zainteresowanie potencjalnych beneficjentów realizacją projektów. KM WRPO uchwalił realokację środków EFRR w ramach Priorytetu I Konkurencyjność przedsiębiorstw, Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna, Priorytetu III Środowisko przyrodnicze, Priorytetu V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego oraz Priorytetu VII Pomoc techniczna. Dokonano przeniesienia środków z: Działania 1.2 Wsparcie rozwoju MSP w wysokości 1 186 380 EUR, Działania 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji w wysokości 1 186 380 EUR, Działania 1.5 Promocja regionalnej gospodarki w wysokości 284 652 EUR, Działania 1.6 Rozwój sieci i kooperacji w wysokości 1 138 925 EUR. na rzecz Działania 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw. Łączna kwota przesunięć wyniosła 3 796 337 EUR. Uchwała Nr 57/2014 KM WRPO z dn. 29 września 2014 r. Dokonano przeniesienia środków z: Działania 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego w wysokości 1 010 868 EUR, Działania 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w wysokości 132 215 EUR, Działania 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego w wysokości 314 464 EUR, na rzecz Działania 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne). Łączna kwota przesunięć na Działanie 2.2 wyniosła 1 457 547 EUR. Dokonano przeniesienia środków z: Działania 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku w wysokości 17 911 EUR, Działania 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa w wysokości 495 131 EUR, Działania 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa w wysokości 2 083 EUR, Działania 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii w wysokości 562 187 EUR na rzecz Działania 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego. Łączna kwota przesunięć na Działanie 3.6 wynosi 1 077 312 EUR. Dokonano przeniesienia środków z: Działania 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego w wysokości 168 EUR, Działania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie w wysokości 189 004 EUR, na rzecz Działania 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego. Łączna 31

kwota przesunięć na Działanie 5.1 wyniosła 189 172 EUR. Dokonano przeniesienia środków z Działania 7.2 Informacja i promocja WRPO w wysokości 668 011 EUR na rzecz Działania 7.1 Wsparcie instytucjonalno-kadrowe procesu zarządzania i wdrażania WRPO Część wolnych środków z Działań 1.2, 1.4, 1.6 oraz wszystkie wolne środki z Działania 1.5 zostały przesunięte do Działania 1.1 w celu zwiększenia alokacji przeznaczonej na dofinansowanie projektów zgłoszonych w ramach cieszącego się dużym zainteresowaniem konkursu nr 23/I/2014 Wszystkie wolne środki z Działań 2.3, 2.7, 2.8, w których nie przewiduje się już realizacji projektów, zostały przesunięte do Działania 2.2 w celu zwiększenia alokacji przeznaczonej na projekty zgłoszone w ramach konkursu nr 27/II/2014. Wszystkie wolne środki z Działań 3.2, 3.4, 3.5, 3.7, w których nie przewiduje się już realizacji projektów, zostały przesunięte do Działania 3.6 w celu zwiększenia alokacji przeznaczonej na projekty zgłoszone w ramach konkursu nr 17/III/2014. Wszystkie wolne środki z Działań 5.2 i 5.3, w których nie przewiduje się już realizacji projektów, zostały przesunięte do Działania 5.1 w celu zwiększenia alokacji w związku ze zgłaszanymi projektami w zakresie szkolnictwa wyższego. Część wolnych środków z Działania 7.2, która nie zostanie już wykorzystana, została przesunięta do Działania 7.1 w celu zwiększenia alokacji na ostatnie projekty, które będą realizowane w ramach Pomocy Technicznej. KM WRPO uchwalił realokację środków EFRR w ramach Priorytetu III Środowisko przyrodnicze oraz Priorytetu VI Turystyka i środowisko kulturowe. Uchwała Nr 58/2014 KM WRPO z dn. 12 grudnia 2014 r. Dokonano przeniesienia środków z: Działania 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa w wysokości 2 344 711 EUR, Działania 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa w wysokości 36 407 EUR na rzecz Działania 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego. Łączna kwota przesunięć na Działanie 3.6 wynosi 2 381 118 EUR. Dokonano przeniesienia środków z Działania 6.1 Turystyka w wysokości 100 000 EUR na rzecz Działania 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Źródło: Opracowanie własne Wszystkie wolne środki z Działań 3.4, 3.5, w których nie planowano realizacji nowych projektów, zostały przesunięte do Działania 3.6 w celu zwiększenia alokacji przeznaczonej na projekty zgłoszone w ramach konkursu nr 17/III/2014. Realokacja w Priorytecie VI przyczyniła się do zaspokojenia wciąż zgłaszanych potrzeb w zakresie wsparcia kultury i dziedzictwa kulturowego. 32

INDYKATYWNY WYKAZ INDYWIDUALNYCH PROJEKTÓW KLUCZOWYCH Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 jest dodatkowym dokumentem do WRPO 2007-2013 i zawiera najważniejsze inwestycje planowane do realizacji. W okresie sprawozdawczym IW IPK WRPO został zmieniony 17-krotnie. Tabela 6 Wykaz zmian IW IPK w 2014 r. Dokument aktualizujący IW IPK Najważniejsze zmiany Podjęto decyzję o wykreśleniu Miasta Wągrowiec z grona beneficjentów projektu pn. Dokumentacja techniczna na rewitalizację dworców i terenów Uchwała nr przydworcowych wzdłuż linii kolejowej nr 356 na 4228/2014 ZWW XXIV cz. odcinku Poznań Wschód Wągrowiec Gołańcz. Po z dn. 9 stycznia wykreśleniu Miasta Wągrowiec projekt realizowany 2014 r. będzie przez pozostałych 5 gmin - beneficjentów projektu. W związku z powyższym zmianie uległ także koszt całkowity ww. projektu. Zaktualizowane zostały koszty całkowite projektu Uchwała nr Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony 4229/2014 ZWW zdrowia w województwie wielkopolskim poprzez XXV cz. z dn. 9 stycznia modernizację Szpitala w Chodzieży wchodzącego 2014 r. w strukturę Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im Eugenii i Janusza Zeylandów. Uchwała nr Usunięto z listy projekt pn. Budowa Centrum 4329/2014 ZWW Uniwersytecki Park Historii Ziemi innowacyjnej XXVI cz. z dn. 13 lutego i unikatowej placówki naukowo edukacyjno - 2014 r. rekreacyjnej. Na liście znalazły się 3 nowe projekty pn.: Przygotowanie dokumentacyjne II etapu projektu Budowa markowego produktu Wielkopolski Pilska strefa aktywności, Uchwała nr Opracowanie dokumentacji dla projektu Tu się 4374 /2014 ZWW wszystko zaczęło ekspozycja świadectw z dn. 20 lutego 2014 r. XXVII cz. początków państwowości polskiej na Ostrowie Tumskim w Poznaniu), Analiza i ewaluacja dostępnych modeli transportu zanieczyszczeń i dyspersji w atmosferze oraz systemów numerycznej pogody połączona z przygotowaniem, uruchomieniem i udostępnianiem wybranych modeli w środowisku obliczeniowym. Na liście znalazły się 2 nowe projekty pn.: Uchwała nr Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Kórnika 4445/2014 ZWW poprzez budowę promenady nad Jez. Kórnickim XXVIII z dn. 5 marca etap II, cz. 2014 r. Dokumentacja techniczna Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Wielkopolskiego (SIPWW). Uchwala nr XXIX cz. Na liście znalazły się 2 nowe projekty pn.: 33

4681/2014 ZWW z dn. 23 maja 2014 r. Uchwała nr 4695/2014 ZWW z dn. 29 maja 2014 r. Uchwała nr 4797/2014 ZWW z dn. 27 czerwca 2014 r. Uchwała nr 4885/2014 ZWW z dn. 4 lipca 2014 r. Uchwała nr 4925/2014 ZWW z dn. 18 lipca 2014 r. Uchwała nr 5067/2014 ZWW z dn. 28 sierpnia 2014 r. Uchwała nr 5114/2014 ZWW z dn. 11 września 2014 r. Uchwała nr 5133/2014 ZWW z dn. 18 września 2014 r. XXIV cz. XVII cz. XXX cz. XXXI cz. XXXII cz. XXXI cz. XXXIII cz. Dokumentacja projektowa kompleksowej inwestycji przebudowy na nowoczesne centrum kształcenia budynku WSCKZiU nr 2 w Poznaniu przy ul. Mostowej 6, Opracowanie dokumentacji dot. kompleksowej modernizacji energetycznej obiektu po Wydziale Chemii UAM przy ul. Grunwaldzkiej 6 w Poznaniu. Zwiększono poziom dofinansowania projektu o 5 punktów procentowych tj. do poziomu 45% kosztów kwalifikowalnych dla projektu Rozwój zrobotyzowanych stereotaktycznych metod radioterapii nowotworów w Wielkopolskim Centrum Onkologii Cybernetyczny nóż do radioterapii z wykorzystaniem dostępnych środków budżetu państwa. Usunięty został projekt pn. Rewitalizacja zespołu pałacowo parkowego dla potrzeb Instytutu Rozbitek Etap I Na liście znalazły się 2 nowe projekty pn.: Regionalne Centrum Seniora w Pleszewie etap I dokumentacja techniczna, Uzbrojenie strategicznych terenów inwestycyjnych w pobliżu autostrady A2 na terenie Gminy Września. Na liście znalazły się 2 nowe projekty pn.: Restauracja wnętrza XIII w. kościoła p. w. Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego kontynuacja prac przy zabytkowym zespole kościelno klasztornym OO. Franciszkanów w Gnieźnie przy ul. Franciszkańskiej 12, Rewitalizacja zabytkowego ratusza w miejscowości Rostarzewo oraz jego zmiana sposobu użytkowania z przeznaczeniem na regionalną izbę pamięci. Na liście znalazły się 2 nowe projekty pn.: Usługi elektroniczne służące zarządzaniu na poziomie wojewódzkim skierowane do podmiotów leczniczych podległych Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego, Usługa szerokopasmowej bezpiecznej transmisji danych dla wymiany danych pomiędzy podmiotami leczniczymi podległymi Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego i Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego. Zmiany dotyczyły uelastycznienia zapisów związanych ze źródłami dofinansowania projektów indywidualnych. Na liście znalazły 2 nowe projekty: Wyposażenie Centrum Edukacyjnego Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w innowacyjną infrastrukturę informatyczną, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu euczelnia. 34

Uchwała nr 5244/2014 ZWW z dn.16 października 2014 r. Uchwała nr 5284/2014 ZWW z dn.30 października 2014 r. Uchwała nr 5304/2014 ZWW z dn. 6 listopada 2014 r. Uchwała nr 5368/2014 ZWW z dn. 27 listopada 2014 r. Uchwała nr 79/2014 ZWW z dn. 31 grudnia 2014 r. XXXIV cz. XXXV cz. XXX cz. XXXVI cz. XXXVII cz. Na liście znalazł się nowy projekt pn. Wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb Centrum Symulacji Stomatologicznej. Na liście znalazły się 2 nowe projekty: Adaptacja podcienia budynku Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu na potrzeby Hospicjum Palium, Promocja Wielkiej Pętli Wielkopolski markowego produktu turystyki wodnej w Wielkopolsce etap II. Zmieniono koszty w projekcie pn. Uzbrojenie strategicznych terenów inwestycyjnych w pobliżu autostrady A2 na terenie Gminy Września. Dodanie nowego projektu: Renowacja i remont zabytkowego budynku Collegium Maius Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dodanie nowego projektu: Opracowanie dokumentacji Centrum Treningowego w celu realizacji projektu pn. Rozwój szkolnictwa zawodowego na terenie powiatu wrzesińskiego Źródło: Opracowanie własne Na koniec 2014 r. IW IPK składał się z 85 projektów kluczowych i podzielony był na XXXVII części. Część I Modernizacja linii kolejowej nr 357 Sulechów Luboń na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Wolsztyn Luboń; Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz Etap I; Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych; Ochrona wód zlewni rzeki Noteć; Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00 do 32,00 poprzez remont śluz w Koszewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłębiarskoudrożnieniowe; Adaptacja obiektów powojskowych na potrzeby dydaktyczno-laboratoryjne i rekreacyjno-sportowe PWSZ w Kaliszu; Budowa auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J.A. Komeńskiego w Lesznie; Budowa Centrum Wykładowo - Dydaktycznego w Koninie; Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu; Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu; Rewaloryzacja Wzgórza Lecha w Gnieźnie; 35

Rezerwaty Archeologiczne dot. Początków Państwa Polskiego - Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo. Część II Budowa trasy tramwajowej os. Lecha Franowo; Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu; Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej; Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez zastosowanie technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych na rzecz budowania infrastruktury społecznej i gospodarczej regionu; Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej. Część III Droga Nr 434 odc. od drogi Nr 36 do m. Śrem przebudowa drogi na odcinku o dł. 38,5 km; Droga Nr 434 budowa II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo o dł. 3,12 km; Droga Nr 196 obwodnica m. Murowana Goślina budowa obwodnicy o dł. 9,3 km; Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna; Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładowe; Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie; Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim. Część IV Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce. Część V Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem; Część VI Część VII Poprawa jakości kształcenia poprzez wyposażenie biblioteki oraz modernizację i wyposażenie sal dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Budowa kanalizacji w miejscowości Wieleń wraz z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu. Budowa drogi powiatowej łączącej drogę krajową nr 5 Poznań Wrocław z m. Widziszewo; Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Część VIII Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego; Część IX Część X Część XI Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce. Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku operacyjnego oraz centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu. Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29. Aktywizacja terenów inwestycyjnych Kostrzyńsko Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A. przez budowę drogi i poprawę bezpieczeństwa w Podaninie; 36

Część XII Część XIII Utworzenie Centrum Dydaktycznego Badań Kół Zębatych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Kaliszu; Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia. Renowacja oraz adaptacja prezbiterium kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie na cele biblioteczne. Przebudowa ciągu drogowego ulic Brzozowej, Siewnej i Długiej oraz wiaduktu kolejowego nad ulicą Brzozową w Ostrowie Wielkopolskim; Kompleksowa promocja markowego produktu turystyki wodnej Wielka Pętla Wielkopolski; Budzik kulturalny: projekt działań promujących i aktywizujących kulturę Wielkopolski. Część XIV Przebudowa ciągu ulic: Wrocławskiej, Górnośląskiej, Harcerskiej, Poznańskiej w Kaliszu. Część XV Budowa ul. Philipsa w Pile, łączącej drogi o znaczeniu regionalnym. Część XVI Budowa drogi łączącej drogę powiatową nr 2512P (ul. Rabowicka) z drogą krajową nr 92 wraz z drogami serwisowymi oraz przebudową odcinka ul. Rabowickiej i drogi krajowej nr 92 w miejscowości Jasin, Gmina Swarzędz. Część XVII Budowa markowego produktu turystycznego Wielkopolski: Pilska strefa aktywności turystycznej; Część XVIII Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia etap II; Renowacja i adaptacja zespołu klasztornego Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim na cele kulturalne. Część XIX Część XX Budowa Parku Technologicznego DELPHI w Ostrowie Wielkopolskim. Dostosowanie układu komunikacyjnego dróg w Powiecie Kępińskim do nowych połączeń regionalnych i ponadregionalnych w związku z budową dróg ekspresowych S-8 i S-11. Część XXI Poprawa układu komunikacyjnego polegająca na przebudowie i budowie dróg gminnych stanowiących łącznik pomiędzy drogą wojewódzką nr 434, a drogą powiatową nr4073p. Część XXII Część XXIII Zachowanie europejskiego i światowego dziedzictwa kulturowego. Projekt inwestycyjny dotyczący byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, podnoszący jego wartość muzealną i turystyczną. Rozbudowa i wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Katedry Biofizyki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb nowego kierunku studiów 2 stopnia Protetyka słuchu; Stworzenie markowego produktu turystycznego województwa Wielkopolskiego poprzez budowę infrastruktury turystyczno rekreacyjnej wzdłuż Jeziora Powidzkiego, na terenie nieruchomości gminnych w m. Powidz. 37

Część XXIV Budowa obwodnicy śródmieścia Swarzędza łączącej drogę krajową nr 92 z drogą powiatową nr 2502P w ciągu ul. Dworcowej w Swarzędzu; Rozwój zrobotyzowanych stereo aktywnych metod radioterapii nowotworów w Wielkopolskim Centrum Onkologii Cybernetyczny nóż do radioterapii; Wielkie nocne widowisko o dziejach Polski dokumentacja; Wykonanie dokumentacji technicznej dla projektu Budowa innowacyjnej zintegrowanej platformy teleinformatycznej Wielkopolskiej Policji dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego; Dokumentacja projektowa wspierająca inwestycje strategiczną modernizację i rozbudowę obiektu Centrum Kultury i Sztuki w Koninie Domu Kultury Oskard; Dokumentacja techniczna na rewitalizację dworców i terenów przydworcowych wzdłuż linii kolejowej nr 356 na odcinku Poznań Wschód Wągrowiec Gołańcz; Przebudowa trasy tramwajowej w ul. Dąbrowskiego dokumentacja studialna; Opracowanie dokumentacji umożliwiającej przygotowanie uzbrojenia strategicznego terenu inwestycyjnego na terenie Powiatu Ostrowskiego; Wykonanie projektów koncepcyjnych: - DW 434 obwodnica Gostynia, DW 178 obwodnica Obornik, - DW 182 obwodnica Wronek. Część XXV Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie wielkopolskim poprzez modernizację Szpitala w Chodzieży wchodzącego w strukturę Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurg im Eugenii i Janusza Zeylandów; Część XXVI Przygotowanie dokumentacji umożliwiającej modernizację i zakup taboru oraz modernizację i budowę zaplecza technicznego; Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych na terenie miasta Piły - rozwój strefy przemysłowej Piła południowo wschodnia (Przygotowanie dokumentacyjne I i II etapu projektu). Część XXVII Opracowanie dokumentacji dla projektu Tu się wszystko zaczęło ekspozycja świadectw początków państwowości polskiej na Ostrowie Tumskim w Poznaniu); Przygotowanie dokumentacyjne II etapu projektu Budowa markowego produktu Wielkopolski Pilska strefa aktywności; Analiza i ewaluacja dostępnych modeli transportu zanieczyszczeń i dyspersji w atmosferze oraz systemów numerycznej pogody połączona z przygotowaniem, uruchomieniem i udostępnieniem wybranych modeli w środowisku obliczeniowym. Część XXVIII Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Kórnika poprzez budowę promenady nad Jez. Kórnickim etap II; Dokumentacja techniczna Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Wielkopolskiego (SIPWW). Część XXIX Dokumentacja projektowa kompleksowej inwestycji przebudowy na nowoczesne centrum kształcenia budynku WSCKZiU nr 2 w Poznaniu przy ul. Mostowej 6; Opracowanie dokumentacji dot. kompleksowej modernizacji energetycznej obiektu po Wydziale Chemii UAM przy ul. Grunwaldzkiej 6 w Poznaniu. Część XXX Uzbrojenie strategiczne terenów inwestycyjnych w pobliżu autostrady A2 na terenie Gminy Września; Regionalne Centrum Seniora w Pleszewie etap I dokumentacja techniczna. Część XXXI 38

Restauracja wnętrz XIII w. kościoła p. w. Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego kontynuacja prac przy zabytkowym zespole kościelno klasztornym OO. Franciszkanów w Gnieźnie przy ul. Franciszkańskiej 12; Rewitalizacja zabytkowego ratusza w miejscowości Rostarzewo oraz jego zmiana sposobu użytkowania z przeznaczaniem na regionalną izbę pamięci. Część XXXII Usługi elektroniczne służące zarządzaniu na poziomie wojewódzkim skierowane do podmiotów leczniczych podległych Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego; Usługa szerokopasmowej bezpiecznej transmisji danych dla wymiany danych pomiędzy podmiotami leczniczymi podległymi Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego i Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego. Część XXXIII Wyposażenie Centrum Edukacyjnego Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w innowacyjną infrastrukturę informatyczną; Uniwersytet Medyczny w Poznaniu euczelnia. Część XXXIV Wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb Centrum Symulacji Stomatologicznej. Część XXXV Adaptacja podcienia budynku Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu na potrzeby Hospicjum Palium; Promocja Wielkiej Pętli Wielkopolski markowego produktu turystyki wodnej w Wielkopolsce etap II. Część XXXVI Renowacja i remont zabytkowego budynku Collegium Maius Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Część XXXVII Opracowanie dokumentacji Centrum Treningowego w celu realizacji projektu pn. Rozwój szkolnictwa zawodowego na terenie powiatu wrzesińskiego. DOKUMENTY SYSTEMU INSTYTUCJONALNEGO 1. Opis Sytemu Zarządzania i Kontroli W 2014 r. OSZiK został zmieniony raz. 4 lipca 2014 r. ZWW uchwałą nr 4884/2014 zatwierdził wersję 1.8 OSZiK. Konieczność zmian wynikała m. in. z wprowadzenia nowego Regulaminu Organizacyjnego Departamentu Polityki Regionalnej UMWW oraz aktualizacji Planu zatrudnienia kadr na 2014 rok przewidzianych do realizacji zadań związanych z zarządzaniem i wdrażaniem WRPO 2007-2013 oraz programowaniem perspektywy finansowej UE 2014-2020. Uległy także zmianie zapisy dotyczące Instytucji Certyfikującej, przygotowywane przez Departament Certyfikacji i Desygnacji MIR. 2. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 39

Instrukcja Wykonawcza zawiera wewnętrzne procedury IZ WRPO dotyczące zarządzania i kontroli programu operacyjnego. W okresie sprawozdawczym w ramach WRPO na lata 2007-2013 IW IZ WRPO została zmieniona 7 razy: 20 stycznia 2014 r. ZWW uchwałą nr 4251/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany wynikały m. in. z aktualizacji procedur dotyczących instrumentów inżynierii finansowej, uwag Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji i dostosowania obecnych zapisów do praktyki. 5 marca 2014 r. ZWW uchwałą nr 4447/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany dotyczyły m. in. aktualizacji procedur dotyczących instrumentów inżynierii finansowej oraz Punktów Informacyjnych WRPO, uwag Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, nowelizacji PZP i dostosowania obecnych zapisów do praktyki 23 maja 2014 r. ZWW uchwałą nr 4682/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Obejmowały one m. in. aktualizację procedur dotyczących opiniowania dokumentacji związanej ze wszczęciem postępowania, weryfikacji wniosków o płatność przez BOF, zmian w regulaminach organizacyjnych DPR i DWP dotyczących Głównego Punktu Informacyjnego i dostosowania obecnych zapisów do praktyki 5 czerwca 2014 r. ZWW uchwałą nr 4743/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany wynikają m. in. z aktualizacji procedur dotyczących opiniowania dokumentacji związanej z wszczęciem postępowania, weryfikacji wniosków o płatność przez BOF, doprecyzowania sposobu przyznawania dofinansowania oraz dostosowania obecnych zapisów do praktyki. 4 lipca 2014 r. ZWW uchwałą nr 4883/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Spowodowane one były wejściem w życie nowego regulaminu organizacyjnego DPR oraz zmianą sposobu finansowania Sieci Punktów Informacyjnych UE ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna. 18 listopada 2014 r. ZWW uchwałą nr 5348/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Dotyczyły one m. in. wejścia w życie nowego Regulaminu Kontroli wykonywanej UMWW, zmianą Wytycznych IZ WRPO 2007-2013 w sprawie zasad rozliczania projektów oraz sporządzania wniosków o płatność i dostosowaniem obecnych zapisów do praktyki. 5 grudnia 2014 r. ZWW uchwałą nr 6/2014 zatwierdził zmiany do IW IZ WRPO. Zmiany związane były z wprowadzeniem mechanizmu elastyczności zgodnie z art. 77 ust. 12 rozporządzenia 1083/2006. 3. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Pośredniczącej dla Priorytetu III Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 W okresie sprawozdawczym IW IP WRPO dla Priorytetu III Środowisko przyrodnicze została zmieniona 2 razy: 24 lipca 2014 r. ZWW uchwałą nr 4951/2014 zatwierdził zmiany do IW IP WRPO. Konieczność wprowadzenia zmian wynikała m. in. z potrzeby dostosowania jej zapisów do znowelizowanej ustawy PZP, zmiany Kryteriów Wyboru Projektów, a także bieżącej aktualizacji procedur dokumentu. 25 września 2014 r. ZWW uchwałą nr 5154/2014 zatwierdził zmiany do IW IP WRPO. Konieczność wprowadzenia zmian wynikała m. in. z potrzeby dostosowania zapisów dokumentu do aktualnych Kryteriów Wyboru Projektów oraz Wytycznych IZ WRPO 2007-2013 w sprawie kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu III. 40

4. Porozumienie w sprawie realizacji Priorytetu III Środowisko przyrodnicze Wielkopolskiego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 W okresie sprawozdawczym Porozumienie nie zostało zmienione. 5. Kontrakt Wojewódzki dla Województwa Wielkopolskiego 17 września 2014 r. MIR i ZWW zawarł Aneks nr 6 do Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Wielkopolskiego. ZMIANA WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W RAMACH PROGRAMU Zatwierdzone Wytyczne IZ WRPO w 2014 r.: 20 stycznia 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4252/2014 w sprawie wytycznych IZ WRPO dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. 30 stycznia 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4286/2014 w sprawie Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 w zakresie działalności Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich. 5 lutego 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4310/2014 w sprawie zatwierdzenia wytycznych IZ WRPO dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. 20 lutego 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4382/20145 w sprawie wzoru wytycznych dotyczących sporządzenia Studium Wykonalności dla projektów inwestycyjnych dla Działania 1.4. Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (WRPO). 20 lutego 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4383/2014 w sprawie zatwierdzenia wytycznych IZ WRPO dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Działania 1.1, 1.2, 1.4 i 1.6. 19 maja 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4635/2014 w sprawie wytycznych IZ WRPO dotyczących beneficjentów zwolnionych z obowiązku stosowania ustawy PZP w sprawie realizowania zamówień współfinansowanych ze środków EFRR i budżetu państwa w ramach Priorytetu I-II oraz IV-VII (z wyłączeniem Działania 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 Schemat III, 2.8, 4.1, 7.1 Schemat I i 7.2). 18 czerwca 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4788/2014 w sprawie wzoru wytycznych dotyczących sporządzenia studium wykonalności dla Działania 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (WRPO). 24 lipca 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4952/2014 w sprawie zatwierdzenia dotyczących zwolnień z obowiązku stosowania ustawy PZP w realizowaniu zamówień współfinansowanych ze środków EFRR w ramach Priorytetu III Środowisko przyrodnicze. 31 lipca 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4971/2014 w sprawie wytycznych IZ WRPO dotyczących sporządzenia studium wykonalności dla Działania 2.9 Informatyzacja sektora publicznego. 7 sierpnia 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 4998/2014 w sprawie wytycznych IZ WRPO dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. 14 sierpnia 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 5039/2014 w sprawie przyjęcia Wytycznych do sporządzenia Studium Wykonalności w ramach Konkursu Nr 41

17/III/2014 dla Działania 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego, realizowanego w ramach Priorytetu III Środowisko przyrodnicze Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. 18 września 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 5123/2014 w sprawie zatwierdzenia wytycznych IZ WRPO dotyczących kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I Działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. 2 października 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 5169/2014 w sprawie zatwierdzenia zmiany Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 w sprawie rozliczania projektów oraz sporządzania wniosków o płatność. 31 grudnia 2014 r. ZWW przyjął uchwałę nr 75/2014 w sprawie zatwierdzenia Wytycznych Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 w zakresie wyboru audytora oraz prowadzenia i dokumentowania audytu zewnętrznego projektu dofinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu I Działania 1.4, 1.5, 1.6 i 1.7 oraz Priorytetów II-VI. KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH PROGRAMU W okresie sprawozdawczym KM WRPO przyjął 3 uchwały w sprawie zmiany Kryteriów Wyboru Projektów w ramach WRPO 2007-2013. 3 marca 2014 r. KM WRPO przyjął uchwałę nr 50/2014 zmieniającą Kryteria Wyboru Projektów dla Działania 1.2 Wsparcie rozwoju MSP. Zmiany obejmowały urealnienia wartości progowych w stosunku do danych opublikowanych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu oraz zapisy precyzujące sposób przyznawania dofinansowania. 29 maja 2014 r. KM WRPO przyjął uchwałę nr 51/2014 zmieniającą Kryteria Wyboru Projektów dla Działania 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne). Zmiany obejmowały zapisy precyzujące sposób przyznawania dofinansowania. 27 czerwca 2014 r. KM WRPO przyjął uchwałę nr 56/2014 zmieniającą Kryteria Wyboru Projektów dla Działań 2.9 Informatyzacja sektora publicznego i 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego. Zmiany obejmowały wprowadzenie nowych Kryteriów Wyboru Projektów w związku z wydzieleniem Działania 2.9 oraz wprowadzenie nowych Kryteriów Wyboru Projektów dla oceny merytorycznej w związku z wydzieleniem Schematu VI na zakup sprzętu specjalistycznego w Działaniu 3.6. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono ewaluacji dotyczącej Kryteriów Wyboru Projektów. PROGRAMY POMOCOWE W okresie sprawozdawczym nie przyjęto żadnego Rozporządzenia Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w sprawie programów pomocowych. Obowiązujące programy pomocowe: Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie transportu multimodalnego w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 15.04.2009 (Dz. U. Nr 52, poz.430) 42

Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na wzmacnianie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 5 czerwca 2009 (Dz. U. Nr 85 poz.719) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 października 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie portów lotniczych w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 3 listopada 2009 (Dz. U. z 19.10.2009, Nr 174, poz.1356) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 grudnia 2009 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 31.12.2009 (Dz. U. Nr 214, poz.1661) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 17 czerwca 2010 r. w sprawie pomocy na projekty w zakresie badań i rozwoju w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 25.06.2010 (Dz. U. Nr 113, poz.754) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 9 czerwca 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na rewitalizację w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 16.07.2010 (Dz. U. Nr117, poz.787) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie udzielenia regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 21.12.2010 (Dz. U. Nr 239, poz.1599 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 14.12.2010 (Dz. U. Nr 236, poz.1562) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 18.12.2010 (Dz. U. Nr 234, poz. 1535 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia z dnia 1 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 21.12.2010 (Dz. U. Nr 235, poz. 1549) Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej przez fundusze rozwoju obszarów miejskich w ramach regionalnych programów operacyjnych Weszło w życie 30.12.2010 (Dz. U. 2010 nr 254 poz. 1709 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 26 października 2011 r. w sprawie udzielania pomocy ze środków instrumentów inżynierii finansowej w ramach regionalnych programów operacyjnych. Weszło w życie 24 listopada 2011 r. (Dz.U. nr. 245 poz. 1461) 43

2.1.6.2 Analiza postępu finansowego i rzeczowego POSTĘP FINANSOWY Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 Priorytet I Konkurencyjność przedsiębiorstw Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna Priorytet III Środowisko przyrodnicze Priorytet IV Rewitalizacja obszarów problemowych Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe Priorytet VII Pomoc techniczna Wykres 4 Stan wdrażania WRPO w okresie sprawozdawczym i narastająco od uruchomienia Programu Alokacja 1333 Wartość dof. UE deklaracji zatwierdzonych przez IC Wartość dof. UE zatwierdzonych wniosków o płatność Wartość dof. UE podpisancyh umów/ wydanych decyzji Wartość dof. ogółem zatwierdzonych wniosków o dofinansowanie 97 93 68 81 1079 1071 1281 1504 Wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem (po ocenie formalnej) 72 2123 Mln EUR 0 1000 2000 Od uruchomienia programu W okresie sprawozdawczym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Od początku okresu programowania w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 pozytywnie przez ocenę formalną przeszło 4 400 wniosków o dofinansowanie na kwotę dofinansowania równa 2 122 529 621,26 EUR. W okresie sprawozdawczym ocenę formalną przeszło 509. Najwyższa wartość, o którą wnioskowali beneficjenci we wnioskach o dofinansowanie, jakie zostały pozytywnie ocenione podczas oceny formalnej, była w Priorytecie I i wyniosła 778 744 008,32 EUR. Drugim co do najwyższej wnioskowanej kwoty był Priorytet II na kwotę dofinasowania równą 772 795 677,60 EUR. 44

Wykres 5 Wartość wnioskowanego dofinansowania ogółem we wnioskach po ocenie formalnej, stan na 31.12.2014 r. (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Liczba podpisanych umów: 2 104 Liczba wydanych decyzji: 107 Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji: 2 354 392 479,67 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 280 802 752,46 EUR Liczba projektów zakończonych: 1 942 Do końca okresu sprawozdawczego w ramach WRPO wydano decyzje oraz podpisano umowy na łączną kwotę 2 354 392 479,67 EUR, w tym dofinasowanie UE 1 280 802 752,46 EUR. Łączna liczba podpisanych umów i wydanych decyzji wyniosła 2 211, z czego 93 umowy/decyzje dotyczyły projektów kluczowych (w tym: w Działaniu 3.4-8 umów w ramach projektu Ochrona wód zlewni rzeki Noteć ; w Działaniu 5.3-7 umów w ramach projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia oraz 3 umowy w ramach projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia - etap II ; w Działaniu 7.1-5 umów w ramach projektu "Dokumentacja techniczna na rewitalizację dworców i terenów przydworcowych wzdłuż linii kolejowej nr 356 na odcinku Poznań Wschód Wągrowiec Gołańcz ). Wśród projektów kluczowych znajdują się 3 projekty, które są jednocześnie projektami dużymi tj. : Działanie 2.4 Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych, Działanie 2.5 Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo, Działanie 2.7 Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej. 45

Wykres 6 Liczba podpisanych umów/wydanych decyzji w ramach WRPO, stan na 31.12.2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Najwięcej umów/decyzji zawarto w Priorytecie I, tj.: 1 407. Drugim, co do największej liczby podpisanych umów/ wydanych decyzji, był Priorytet II (222). Wykres 7 Wartość podpisanych umów/wydanych decyzji o dofinansowanie (w części odpowiadającej środkom UE), stan na 31.12.2014 r. (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Z powyższego wykresu wynika, iż najwyższa wartość podpisanych umów/ wydanych decyzji dotyczyła Priorytetu II (516 052 303,27 EUR), w ramach którego realizowane są projekty generujące duże koszty (tj.: budowa/modernizacja dróg, zakup taboru kolejowego czy zakup środków komunikacji zbiorowej), drugim co do wartości podpisanych umów/wydanych 46

decyzji był Priorytet I (315 603 150,35 EUR), w ramach którego projekty realizowane są głównie przez przedsiębiorców MSP. Najniższa wartość podpisanych umów/ wydanych decyzji wyniosła 41 900 989,96 EUR i dotyczyła Priorytetu VII. Analizując powyższy wykres pod kątem procentowego wykorzystania alokacji (na podstawie podpisanych umów/wydanych decyzji) można zauważyć, iż najwyższy procent wykorzystania alokacji wystąpił w ramach Priorytetu IV tj.:110% (co uwarunkowane jest realizacją Inicjatywy JESSICA), zaś drugim co do wysokości wykorzystania alokacji był Priorytet VII (102%). Najniższy procent wykorzystania alokacji wystąpił w Priorytecie I (92%). Poziom wykorzystania alokacji w Programie na podstawie podpisanych umów/wydanych decyzji na koniec 2014 roku wyniósł 96,11%. Wykres 8 Wartość zatwierdzonych skorygowanych wniosków o płatność (środki UE w mln EUR) oraz procentowa realizacja zobowiązań, stan na 31.12.2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Do końca okresu sprawozdawczego beneficjenci WRPO ponieśli wydatki objęte wnioskami o płatność na wartość równą 1 964 661 304,03 EUR, w tym kwota dofinansowania odpowiadająca środkom UE wyniosła 1 071 028 232,46 EUR. Wykorzystanie alokacji według zatwierdzonych i skorygowanych o pomniejszenia wniosków o płatność dla Programu wyniosło 80%. Najwyższą wartość wydatków w zweryfikowanych wnioskach o płatność w części odpowiadającej dofinansowaniu UE wykazali beneficjenci Priorytetu II (367 117 498,36 EUR) oraz Priorytetu I (299 630 070,55 EUR). Najniższa wartość wydatków w zweryfikowanych wnioskach o płatność wykazana została w Priorytecie VII (32 193 675,72 EUR). Największą procentową realizację wydatków wykazano w Priorytecie IV tj.:110%, co wynika ze sposobu wdrażania Inicjatywy JESSICA (środki uznane są za wydane po przekazaniu ich do Funduszu Powierniczego). Drugim co do wysokości procentowej realizacji wydatków był Priorytet V, w którym osiągnięty został poziom 91% realizacji zobowiązań. Natomiast najniższa realizacja wystąpiła w Priorytecie II (68%), co wynika z przeprowadzonych naborów w trybie preselekcji, a także realizacji dużych inwestycji charakteryzujących się dłuższym okresem ich wdrażania i rozliczania. Podsumowując procentowa realizacja zobowiązań na podstawie zweryfikowanych wniosków o płatność w ramach WRPO prawie we wszystkich priorytetach przekroczyła poziom 80% (wyłączając Priorytet II tj. 68% oraz Priorytet VII tj.: 79%), co świadczy o wysokim stopniu zaawansowania rozliczania projektów w ramach programu. 47

Warto również dodać, iż podobnie jak w roku 2013 i 2012 czas od zatwierdzenia wniosku o płatność a wypłatą środków nie zmienił się, gdyż nadal dominują wnioski, dla których płatność na rzecz beneficjenta była dokonywana w ciągu 7 dni od zatwierdzenia wniosku o płatność. Procent wniosków o płatność, dla których płatność była dokonywana w tym samym dniu co dzień jego zatwierdzenia wyniósł 19%. Wykres 9 Wydatki kwalifikowalne wykazane w poświadczeniach i deklaracjach wydatków skierowanych przez Instytucję Certyfikującą do Komisji Europejskiej, stan na 31.12.2014 r. (mln EUR) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). Wydatki całkowite ujęte w poświadczeniach i deklaracjach do Komisji Europejskiej, stanowiące podstawę certyfikacji na koniec okresu sprawozdawczego wyniosły łącznie dla Programu 1 661 142 772,08 EUR i wzrosły w porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego o 166 009 360,39 EUR. Powyższy wykres (wykres nr 9) przedstawia jak wydatki te kształtowały się w poszczególnych priorytetach. Wykres 10 Płatności otrzymane od Komisji Europejskiej w mln EUR w latach 2009-2014, stan na 31.12.2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). 48

Do końca okresu sprawozdawczego łączne płatności otrzymane od Komisji Europejskiej wyniosły 1 151 393 517,44 EUR. W roku 2014 łączne płatności otrzymane od Komisji Europejskiej wyniosły 96 865 947,14 EUR. INFORMACJE NT. PROJEKTÓW KLUCZOWYCH Do końca 2014 roku liczba projektów kluczowych jakie znalazły się na Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych dla WRPO na lata 2007-2013 wyniosła 85. Dla 74 projektów podpisano 93 umowy/wydano decyzje o dofinansowanie na wartość dofinansowania UE równą 353 706 141,12 EUR, w tym w Działaniu 3.4 podpisano 8 umów w ramach projektu Ochrona wód zlewni rzeki Noteć ; w Działaniu 5.3 podpisano 7 umów w ramach projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia oraz 3 umowy w ramach projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia - etap II ; w Działaniu 7.1 podpisano 5 umów w ramach projektu "Dokumentacja techniczna na rewitalizację dworców i terenów przydworcowych wzdłuż linii kolejowej nr 356 na odcinku Poznań Wschód Wągrowiec Gołańcz. Najwięcej projektów kluczowych realizowanych jest w ramach Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna, w ramach którego na IWPK dla WRPO znalazły się 24 projekty (w tym 4, na które do końca okresu sprawozdawczego nie zostały jeszcze podpisane umowy o dofinansowanie), drugim co do najwyższej liczby realizowanych projektów kluczowych jest Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego, w ramach którego realizowanych jest 21 projektów (w tym 2, na które do końca okresu sprawozdawczego nie zostały podpisane umowy o dofinansowanie). Do końca okresu sprawozdawczego dla projektów kluczowych zaakceptowanych zostało 46 wniosków o płatność końcową (w tym 5 wniosków w ramach projektu Ochrona wód zlewni rzeki Noteć, 6 wniosków w ramach projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia oraz 3 wnioski dla projektu Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia etap II ). Podsumowując, łącznie zostały zakończone 34 inwestycje kluczowe, co stanowi 40% realizowanych w ramach WRPO projektów kluczowych. Do końca okresu sprawozdawczego nie odnotowano znaczących problemów przy realizacji projektów kluczowych. Jeżeli takowe wystąpiły, to zostały zawarte przy opisie poszczególnych projektów kluczowych w punkcie 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi. Szczegółowe informacje na temat stanu realizacji projektów kluczowych znajdujących się na IW IPK zostały zawarte w Tabeli 10. Informacje nt. projektów kluczowych znajdujących się w IW IPK, która stanowi załącznik XI do sprawozdania. INFORMACJE NT. KONKURSÓW Do końca okresu sprawozdawczego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 ogłoszonych zostało łącznie 85 konkursów na kwotę 1 102 063 476,87 EUR, w tym w okresie sprawozdawczym ogłoszonych zostało 12 konkursów na kwotę 31 600 000,00 EUR. Poniżasz tabela przedstawia szczegółową informacje nt. ogłoszonych konkursów w ramach WRPO, w podziale na priorytety i działania w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia programu. 49

Tabela 7 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w ramach WRPO Liczba konkursów Wartość ogłoszonych konkursów (euro) Priorytet w okresie sprawozdawczym od uruchomienia programu w okresie sprawozdawczym od uruchomienia programu PRIORYTET I 6 25 9 000 000,00 339 713 967,18 Działanie 1.1. 1 5 1 000 000,00 11 213 967,18 Działanie 1.2. 1 6 1 000 000,00 169 000 000,00 Działanie 1.3. 0 1-90 000 000,00 Działanie 1.4. 3 7 6 000 000,00 47 500 000,00 Działanie 1.5. 0 0 - - Działanie 1.6. 1 5 1 000 000,00 7 000 000,00 Działanie 1.7. 0 1-15 000 000,00 PRIORYTET II 5 26 20 800 000,00 455 435 479,36 Działanie 2.1. 3 12 15 000 000,00 261 203 306,22 Działanie 2.2. 1 5 800 000,00 93 673 728,83 Działanie 2.3. 1 3 5 000 000,00 13 000 000,00 Działanie 2.4 0 0 - - Działanie 2.5. 0 2-33 078 918,02 Działanie 2.6. 0 3-20 279 526,28 Działanie 2.7. 0 0 - - Działanie 2.8. 0 1-34 200 000,00 Działanie 2.9. 0 0 - - PRIORYTET III 1 17 1 800 000,00 167 214 030,34 Działanie 3.1. 0 1-22 880 000,00 Działanie 3.2. 0 2-27 513 278,15 Działanie 3.3. 0 3-4 497 822,86 Działanie 3.4. 0 3-67 861 457,49 Działanie 3.5. 0 2-22 971 721,13 Działanie 3.6 1 3 1 800 000,00 5 915 029,43 Działanie 3.7. 0 3-15 574 721,28 PRIORYTET IV 0 1 0 2 000 000,00 Działanie 4.1. 0 0 - - Działanie 4.2. 0 1-2 000 000,00 PRIORYTET V 0 6 0 75 500 000,00 Działanie 5.1. 0 0 - - Działanie 5.2. 0 2-13 000 000,00 Działanie 5.3. 0 3-57 200 000,00 Działanie 5.4. 0 1-5 300 000,00 PRIORYTET VI 0 9 0 56 700 000,00 Działanie 6.1. 0 3-43 500 000,00 Działanie 6.2. 0 6-13 200 000,00 PRIORYTET VII 0 1 0 5 500 000,00 50

Działanie 7.1.* 0 1-4 950 000,00 Działanie 7.2.* 0 1-550 000,00 RAZEM WRPO 12 85 31 600 000,00 1 102 063 476,87 * Konkurs 01/VII/2009 dotyczy dwóch działań Priorytetu VII Źródło: Opracowanie własne. NISKI STOPIEŃ REALIZACJI WSKAŹNIKÓW FINANSOWYCH Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik kontraktacji dla WRPO wyniósł 96,11%. W większości działań kontraktacja osiągnęła bardzo wysoki poziom, mieszcząc się w przedziale od 91% do ponad 100%. Poniżej poziomu kontraktacji dla Programu znalazło się niewiele działań - odbiegają one nieznacznie od poziomu osiągniętego w Programie. Tylko w przypadku czterech działań poziom ten jest znacząco niższy, wystąpił on w Działaniu 1.1 66,48%, Działaniu 1.7 71,13%, Działaniu 2.9 0,00% oraz w Działaniu 3.6 68,39%. Przyczyny oraz środki zaradcze dla powyższego stanu zostały przedstawione w tabeli poniżej. 51

Wykres 11 Informacja nt. działań WRPO, w których wystąpił niższy stopień realizacji wskaźnika kontraktacji Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13). 52

ROZKŁAD PROJEKTÓW według sektorów gospodarki Zdecydowaną przewagę pośród wszystkich sektorów gospodarki zdobyły usługi. 1 277 zawartych umów i decyzji na kwotę 690 mln EUR to 58% wszystkich realizowanych projektów. Szczegółowe informacje dot. umów dofinansowanych w ramach WRPO w podziale na sektor gospodarki zostały zawarte w tabeli poniżej. Szesnaście wyróżnionych kategorii świadczy o tym, że wielkopolska gospodarka jest bardzo zróżnicowana, co pokazuje jej faktyczny potencjał i wszechstronność. Na drugim miejscu znalazło się przetwórstwo przemysłowe z 502 umowami na kwotę dofinansowania UE w wysokości ponad 87 mln EUR. Przedsięwzięcia z Działań 1.1 i 1.2 dotyczą przede wszystkim nieokreślonego wg PKD przemysłu wytwórczego, ale także produkcji żywności, napojów i maszyn oraz urządzeń dla różnych dziedzin gospodarki. W ramach budownictwa zawarto 336 umów i decyzji przy udziale środków unijnych w kwocie prawie 381 mln EUR. Sektor ten obejmuje wsparcie przeznaczone na inwestycje infrastrukturalne m. in. na: budowę dróg, obwodnic, terenów inwestycyjnych oraz rewitalizację poprzemysłowych i powojskowych. Znaczny udział w realizacji WRPO posiada także sektor IV Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami. Jest to 91 umów o wartości dofinansowania UE w wysokości 122 346 453 EUR. Projekty te dotyczą m. in. systemów w gospodarowania odpadami, gospodarki wodno-ściekowej, wykorzystania źródeł energii odnawialnej oraz sieci ciepłowniczych. WRPO nie jest dedykowany dla sektora I Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo, dlatego też do końca 2014 r. wsparto jedynie 5 projektów na kwotę dofinansowania UE 219 146,76 EUR. Beneficjenci związani z tym sektorem gospodarki otrzymują pomoc w ramach PROW oraz PO RYBY. WRPO nie przewiduje interwencji w sektor II Górnictwo i wydobywanie. Tabela 8 Projekty realizowane w ramach WRPO wg sektorów gospodarki Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) I Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 3.3 5 219 146,76 II Górnictwo i wydobywanie - - - III Przetwórstwo przemysłowe - 502 87 221 859,71 w tym produkcja produktów żywnościowych i napojów w tym wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych w tym wytwarzanie urządzeń transportowych 1.1, 1.2 27 1.1, 1.2 12 1.2 3 w tym nieokreślony przemysł wytwórczy 1.1, 1.2 460 IV Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami 3.1, 3.2, 3.4, 3.7 91 122 346 453,00 V Budownictwo - 336 380 962 568,69 53

w tym związane z działalnością MSP 1.1, 1.2 136 w tym związane z uzbrojeniem terenów inwestycyjnych 1.7 15 w tym związane z rewitalizacją 4.2 7 w tym związane z transportem 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, 2.6 178 VI Usługi - 1 277 690 052 724,31 w tym poczta i telekomunikacja 1.1, 1.2, 2.7, 2.8 28 w tym transport 1.2, 2.4, 2.5 20 w tym handel hurtowy i detaliczny 1.1, 1.2 34 w tym hotele i restauracje 1.1, 1.2, 6.1 22 w tym pozostała działalność usługowa związana z turystyką i kulturą 6.1, 6.2 132 w tym finansowe/pośrednictwo finansowe 1.2, 1.3, 1.4, 4.1 7 w tym obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 1.1, 1.2, 1.4 14 w tym administracja publiczna 7.1, 7.2 106 w tym edukacja 1.1, 1.2, 3.3, 5.1, 5.2 50 w tym działalność w zakresie bezpieczeństwa ludzkiego 2.7 1 w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 1.1, 1.2, 3.6, 5.3 166 w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 1.2, 5.4 15 w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym 1.2, 3.2, 3.3, 3.5, 3.6 106 w tym usługi w zakresie informatyki 2.7 1 w tym usługi wysokich technologii 1.4, 1.6 56 w tym pozostała działalność usługowa 1.1, 1.2, 1.5 519 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 54

według rodzajów beneficjentów Wykres 12 Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach WRPO 66% projektów zakontraktowanych dotyczy przedsiębiorców. Stanowią oni największą grupę beneficjentów w Programie, którzy swoje przedsięwzięcia realizują przede wszystkim w Priorytecie I. Na drugim miejscu pod względem podpisanych umów zajmują jednostki samorządu terytorialnego (25%). W tej grupie znajdują się m. in. Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, powiaty, gminy oraz miasta. Kolejną grupę stanowią zakłady opieki zdrowotnej, zarówno publiczne jak i niepubliczne, które działają w publicznym systemie ochrony zdrowia. Pozostałe grupy beneficjentów są wyrównane pod względem realizowanych projektów. Zaliczają się do nich: instytucje kultury (np. muzea i kina), szkoły wyższe i jednostki oświatowe (głównie uniwersytety i państwowe wyższe szkoły zawodowe), administracja rządowa i jednostki państwowe (m. in. komendy wojewódzkie i miejskie policji oraz straży pożarnej), organizacje pozarządowe (NGO fundacje i stowarzyszenia) oraz kościoły i związki wyznaniowe. Ze względu na swoją specyfikę najmniejszą grupę beneficjentów stanowią instrumenty zwrotne (Inicjatywy JEREMIE i JESSICA), czyli Europejski Bank Inwestycyjny oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. Pod względem przyznanego dofinansowania UE największe wsparcie otrzymały jednostki samorządu terytorialnego. Jest to 553 092 178,05 EUR (43% całego wsparcia przekazanego w ramach WRPO), które zostało przeznaczone m. in. na drogi, kanalizację sanitarną, linie tramwajowe czy akcje promocyjne. JST są także głównym beneficjentem Priorytetu VII, w ramach którego jest finansowane zarządzenie Programem oraz przygotowywanie dokumentacji dla inwestycji strategicznych w perspektywie 2014-2020. Inwestycje przedsiębiorców przeważnie nie są tak kapitałochłonne jak JST, dlatego też dla 1 470 projektów przyznano dofinansowanie UE w wysokości 423 361 642,66 EUR 55

(33% całego wsparcia przyznanego w ramach Programu). Należy również wymienić, że na podstawie KSI (SIMIK 07-13) do tej grupy zostały zaliczone PKP oraz Port Lotniczy Ławica, których inwestycje infrastrukturalne stanowią stosunkowo duży udział całego dofinansowania przyznanego przedsiębiorcom. Na trzecim miejscu znajdują się instrumenty zwrotne, dla których zakontraktowano 12% środków WRPO, czyli 147 473 623,14 EUR. Dla szkół wyższych i jednostek oświatowych oraz zakładów opieki zdrowotnej przyznano zbliżoną do siebie wartość dofinansowania UE odpowiednio 57 986 141,14 EUR i 53 255 512,54 EUR. Zdecydowanie mniejsze wsparcie w ramach Programu otrzymała administracja rządowa i jednostki państwowe (17 853 405,12 EUR), kościoły i związki wyznaniowe (13 524 988,06 EUR), instytucje kultury (7 532 396,50 EUR) oraz NGO (6 7252 865,25 EUR). Wszyscy beneficjenci WRPO 2007-2013 otrzymali łącznie 1 250 802 752,46 EUR. Tabela 9 Wartość dofinansowania UE projektów realizowanych w ramach WRPO wg rodzajów beneficjentów (EUR) Typ beneficjenta Dofinansowanie UE (EUR) przedsiębiorcy 423 361 642,66 jednostki samorządu terytorialnego 553 092 178,05 zakłady opieki zdrowotnej 53 255 512,54 instytucje kultury 7 532 396,50 szkoły wyższe/jednostki oświatowe 57 986 141,14 administracja rządowa/jednostki państwowe 17 853 405,12 NGO 6 722 865,25 kościoły i związki wyznaniowe 13 524 988,06 instrumenty zwrotne 147 473 623,14 Razem 1 280 802 752,46 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) przestrzenny projektów W ramach WRPO w okresie sprawozdawczym podobnie jak w latach poprzednich najwięcej projektów realizowanych jest na obszarach miejskich. Jednakże należy zaznaczyć, iż różnica między miejscem realizacji projektów ujętym w aspekcie miasto wieś zawsze była niewielka. W 2014 r. na obszarach wiejskich realizowanych było 45% inwestycji finansowanych w ramach wsparcia z WRPO, co stanowiło 991 inwestycji. Udział ten w raz okresem realizacji WRPO stopniowo się zwiększał. 56

Wykres 13 Udział projektów realizowanych w ramach WRPO na obszarze wiejskim w latach 2009-2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Analizując rozkład projektów w układzie powiatowym zauważyć można, iż największym skupieniem odznacza się stolica Wielkopolski, a także jej otoczenie powiat poznański. Na obszarze Poznania zlokalizowanych jest 513 inwestycji i w ciągu ostatnich lat wzrosło o 52 projekty w stosunku do 2012 i o 57 w stosunku do 2013. W powiecie poznańskim realizowanych jest 419 inwestycji. Znaczna liczba projektów zlokalizowana jest także w powiecie gnieźnieńskim (106). Natomiast biorąc pod uwagę przedstawiony na mapie poniżej rozkład projektów według gmin, poza ww. Poznaniem dużą liczą inwestycji realizowanych jest w mieście Leszno (61), Suchym Lesie (61), mieście Kalisz (53), Tarnowie Podgórnym (52). Natomiast najmniej, bowiem tylko jeden projekt realizowany jest w Szczytnikach (powiat kaliski) oraz w Miedzichowie (powiat nowotomyski). W Wielkopolsce dominują gminy, które mają realizowane do 1 do 6 inwestycji wspartych w ramach WRPO. 57

Rycina 1 Liczba projektów realizowanych w ramach WRPO wg miejsca realizacji w gminach (na podstawie umów), stan danych 31.12.2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 58

Rycina 2 Wartość dofinansowania UE na mieszkańca w EUR wg miejsca realizacji w gminach (na podstawie umów), stan danych 31.12.2014 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 59

Zupełnie inaczej przestawia się sytuacja rozkładu projektów w ujęciu wartości dofinansowania UE przypadająca na 1 mieszkańca gminy. Ponad 1 tyś. euro na 1 mieszkańca przypada w 6 gminach na 226 dofinansowanych tj. w: Miasteczku Krajeńskim (1 058,59 EUR/1 mieszkańca), Tarnowie Podgórnym (1 104,84), Murowanej Goślinie (1 313,97), mieście Wągrowiec (1 734,14), Doruchów (1 735,12) oraz Czarnków (2 939,18). Natomiast najmniejsza wartość dofinansowania UE, przypada na mieszkańców gmin, które mają jednocześnie najmniej realizowanych projektów, tj. Szczytniki (0,02 EUR/1 mieszkańca), Miedzichowo (0,09). Analiza rozkładu przestrzennego projektów nie ujmuje obszarów defaworyzowanych, gdyż w dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zostały zidentyfikowane. w podziale na obszary wsparcia w ramach innych PO Na terenie Wielkopolski w ramach sześciu innych programów finansowej z perspektywy 2007-2014 realizowanych jest 38 510 projektów. Najwięcej inwestycji wspartych zostało poprzez PROW (ponad 31 tyś.). Ponadto dużą liczbą zrealizowanych projektów odznaczyło się wsparcie ukierunkowane w kapitał ludzki w ramach POKL. W województwie prawie 3,5 tyś projektów wsparło m.in. działania mające na celu zwiększenie udziału w kształceniu i szkoleniu przez całe życie, wdrażanie aktywnych i prewencyjnych instrumentów rynku pracy. Ponad tysiąc inwestycji zostało/jest realizowanych zarówno w obszarze przedsiębiorczości, jak i w społeczeństwie informatycznym. Przede wszystkim w tych obszarach beneficjenci zostali wsparci w ramach POIG. Pojedyncze projekty w zakresie przedsiębiorczość oraz B+R otrzymały taklże wsparcie w ramach POIS a także z innego programu regionalnego tj. Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013. W obszarze społeczeństwo informatyczne (1 127 inwestycji za dofinansowanie UE 137 mln EUR) środki zostały udzielone przede wszystkim w ramach kategorii 15, a dofinansowanie zostało udzielone m.in. na zapewnienie Internetu szerokopasmowego oraz e-usługi. Z kategorii 14 umowy zostały zawarte z przedsiębiorstwami a do największych projektów należy inwestycja ITM Business Stworzenie innowacyjnej usługi SaaS automatyzującej relacje usługowe z partnerami biznesowymi oraz CGS Studio Kubiak i Wspólnicy Wdrożenie systemu klasy B2B w celu automatyzacji procesu tworzenia publikacji, wydawnictw i książek oraz zarządzania sprzedażą. Na 1 028 inwestycji z zakresu Przedsiębiorczość oraz B+R beneficjenci otrzymali 509 mln EUR dofinansowania UE. W ramach tego obszaru dominowały projekty z kategorii 7 oraz 2. Największy projekt za kwotę dofinansowania UE 51 mln EUR należy do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Budowa i wyposażenie Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii w Poznaniu. A głównym celem WCZT jest stworzenie w Poznaniu multidyscyplinarnego ośrodka grupującego najlepszych specjalistów z nauk ścisłych, przyrodniczych i technicznych, skoncentrowanego na nowych materiałach i biomateriałach o wielostronnych zastosowaniach. W Wielkopolsce z pośród wszystkich innych programów największe wsparcie finansowe otrzymał obszar transport (ponad 1 mld EUR dofinansowania UE). W obszarze tym realizowanych jest 37 projektów. Prawie 50% środków z dotacji przeznaczonych zostało 60

na projekty z kategorii 21 - Autostrady (sieci TEN-T), a przede wszystkim na projekt pt. Budowa zachodniej obwodnicy Poznania w ciągu S11 i S5. W Wielkopolsce aż 225 projektów z pięciu obszarów wsparcia zostało sfinansowanych w ramach Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko. Projekty te dotyczyły głownie wsparcia z zakresu środowiska i energetyki (55 projektów za 76 mln dof. UE). W ramach obszaru środowisko wsparto 85 projektów na ponad 570 mln EUR dofinansowania UE. Największa pomoc została skierowana na działania związane z oczyszczaniem ścieków (kategoria 46) oraz z gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi (kategoria 44). W Wielkopolsce na 65 projekty dot. oczyszczania ścieków przyznano z środków POIS prawie 279 mln EUR. Największy projekt należący do miasta Poznania obejmujący pierwszy etap I wyposażenia obszarów aglomeracji poznańskiej i obszarów sąsiedzkich w infrastrukturę techniczną umożliwiającą spełnienie wymagań prawnych oraz wytycznych sektorowych polskich i UE otrzymał dofinansowanie UE w wysokości 33 mln EUR. Ponadto Poznań otrzymał dofinansowanie na cztery pozostałe etapy W ramach gospodarki odpadami komunalnymi i przemysłowymi podpisano umowy na 58 inwestycje o łącznej kwocie dofinansowania UE 156 mln EUR, a Miasto Poznań jako największy beneficjent środków unijnych na system gospodarki odpadami, który obejmuję stworzenie instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz z odzyskiem energii cieplnej i produkcją energii elektrycznej w układzie kogeneracji otrzymał prawie 79 mln EUR. Z energetyki wsparcie otrzymało 55 projektów (na 76 mln EUR dofinansowania UE), głównie na gazociągi (kat. 35) i energię odnawialną (kat. 39). Największy projekt z tego obszaru należący do Relax Wind Park I Sp. z o.o. dot. Budowy farmy wiatrowej Margonin wschód - obwód II (woj. Wielkopolskie) (7,5 mln EUR dofinansowanie UE). Zarówno pod względem liczby projektów, jak i dofinansowania UE najmniej inwestycji na terenie województwa realizowanych jest z turystyki i kultury. Z turystki dofinansowanie pochodzi z POIG oraz z RPWM. Natomiast z kultury z POIS. Z kapitału ludzkiego realizowanych jest ponad 3,4 tyś projektów na ponad 644 mln EUR. Choć analizując rozkład środków wg kategorii interwencji zauważyć można, iż wartość w poszczególnych kategoriach w tym obszarze jest nie duża, za to dofinansowanie UE obejmuje aż 10 kategorii, co w sumie plasuje obszar: kapitał ludzki na trzecim miejscu pod względem dof. UE wśród wszystkich obszarów wsparcia. Największe wsparci pochodzi z trzech kategorii: 66, 73, 71. W ramach EFFROW w Wielkopolsce realizowanych jest ponad 800 projektów z PO RYBY oraz prawie 32 tyś z PROW. W ramach PROW dofinansowanie UE wynosiło ponad 684 mln EUR, a 25% obejmują umowy z działania dot. modernizacji gospodarstw rolnych. Tabela 10 Projekty wg obszaru wsparcia realizowane na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych Obszar wsparcia Przedsiębiorczość oraz B+R Społeczeństwo informacyjne Liczba projektów Wartość ogółem (EUR) Dofinansowanie UE (EUR) Liczba realizowanych projektów w: POIG POIS POKL RPWM PO RYBY 1 028 1 357 921 084,82 509 254 326,30 1021 4-3 - - 1 127 235 567 571,59 136 511 254,32 1127 - - - - - PO PROW Transport 37 1 653 361 774,90 1 059 254 452,38-37 - - - - 61

Energetyka 55 217 207 469,21 76 160 377,94-55 - - - - Środowisko 85 1 357 686 171,97 570 747 252,89-85 - - - - Infrastruktura społeczna 41 37 999 941,70 30 530 097,02-41 - - - - Turystyka 9 24 339 525,39 12 616 496,24 1, - 8 - - Kultura 3 41 892 698,72 20 410 832,44-3 - - - - Kapitał ludzki 3 454 766 826 690,17 644 280 692,77 - - 3454 - - - Rybołówstwo 842-42 629 588,95 - - - - 842 - Obszary wiejskie (wg PROW) 31 829-684 731 291,21 - - - - - 31829 suma 38 510 5 692 802 928,48 3 787 126 662,45 2 149 225 3 454 11 842 31 829 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) oraz MIR Wykres 14 Obszary wsparcia wg kategorii interwencji w projektach realizowanych na terenie Wielkopolski w ramach innych programów operacyjnych (EFRR, EFS), mln EUR Przedsiębiorczość i B+R Społeczeństwo informacyjne Transport Energetyka Środowisko Infrastruktura społeczna Turystyka Kultura Kapitał ludzki 01 Działalność B+RT prowadzona w ośrodkach badawczych 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych 03 Transfer technologii i doskonalenie sieci współpracy między MSP, między MSP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami, itd.) 04 Wsparcie na rzecz rozwoju B+RT, w szczególności w MŚP (w tym dostęp do usług związanych z B+RT w ośrodkach badawczych) 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa itp.) 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MSP 09 Inne działania mające na celu pobudzenia badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP 62

11 Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe itp.) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e-integracja itp.) 14 Usługi i aplikacje dla MŚP (e-handel, kształcenie i szkolenie, tworzenie sieci itp.) 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MSP do TIK i ich wydajne wykorzystanie 16 Kolej 17 Kolej (sieci TEN-T) 18 Tabor kolejowy 19 Tabor kolejowy (sieci TEN-T) 20 Autostrady 21 Autostrady (sieci TEN-T) 22 Drogi krajowe 26 Transport multimodalny 27 Transport multimodalny (sieci TEN-T) 28 Inteligentne systemy transportu 29 Porty lotnicze 35 Gaz ziemny 39 Energia odnawialna: wiatrowa 41 Energia odnawialna: biomasa 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 46 Oczyszczanie ścieków 47 Jakość powietrza 48 Zintegrowany system zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 52 Promowanie czystego transportu miejskiego 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 59 Rozwój infrastruktury kultury 62 Rozwój systemów i strategii uczenia się przez całe życie w przedsiębiorstwach; szkolenia i usługi na rzecz zwiększenia zdolności adaptacyjnych pracowników do zmian; promowanie przedsiębiorczości i innowacji 64 Rozwój specjalistycznych usług w zakresie zatrudnienia, szkolenia i wsparcia w związku z restrukturyzacją sektorów i przedsiębiorstw, rozwój systemów przewidywania zmian w sferze zatrudnienia i zapotrzebowania na kwalifikacje i przyszłych wymogów w zakresie zatrudnienia i kwalifikacji 65 Modernizacja i wzmacnianie instytucji rynku pracy 66 Wdrażanie aktywnych i prewencyjnych instrumentów rynku pracy 68 Wsparcie na rzecz samozatrudnienia i zakładania działalności gospodarczej 69 Działania na rzecz zwiększenia trwałego udziału kobiet w zatrudnieniu oraz ich rozwoju zawodowego w perspektywie zmniejszenia dyskryminacji ze względu na płeć na rynku pracy oraz lepszego godzenia życia zawodowego z prywatnym, a zwłaszcza większego dostępu do usług opiekuńczo-wychowawczych nad dziećmi i osobami zależnymi 71 Ścieżki integracji i powrotu do zatrudnienia dla osób w gorszym położeniu; zwalczanie dyskryminacji w dostępie do rynku pracy i rozwoju kariery zawodowej oraz promowanie akceptacji dla różnorodności w miejscu pracy 72 Opracowywanie, uruchomienie i wdrożenie reform systemów kształcenia i szkolenia celem zwiększenia zdolności do zatrudnienia, zwiększenia stopnia dostosowania systemów kształcenia i szkolenia początkowego i zawodowego do potrzeb rynku pracy oraz systematycznej aktualizacji kwalifikacji kadry systemu oświaty w perspektywie gospodarki opartej na innowacji i wiedzy 73 Działania na rzecz zwiększenia udziału w kształceniu i szkoleniu przez całe życie, w szczególności poprzez przedsięwzięcia na rzecz ograniczenia przedwczesnego porzucania skolaryzacji oraz zminimalizowania dyskryminacji ze względu na płeć oraz poprzez działania na rzecz poprawy jakości i dostępu do kształcenia i szkoleń na poziomie początkowym, zawodowym i wyższym 74 Rozwój potencjału ludzkiego w zakresie badań i innowacji, w szczególności poprzez studia podyplomowe i szkolenia naukowców oraz poprzez współpracę sieciową między uczelniami, ośrodkami badawczymi i przedsiębiorstwami 75 Infrastruktura systemu oświaty 76 Infrastruktura ochrony zdrowia Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) oraz MIR ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW PROGRAMOWYCH Informacje na temat wskaźników programowych zamieszczone są w Tabeli 1. Postęp fizyczny programu operacyjnego, która znajduje się w załączniku nr I do sprawozdania. Na podstawie realizacji wskaźnika dot. miejsc pracy można stwierdzić, że miejsca pracy są tworzone i co najważniejsze utrzymywane. Od początku realizacji programu zakładano, iż na ten wskaźnik składać się będą wszystkie miejsca pracy (zarówno miejsca pracy będące bezpośrednim rezultatem wdrażania WRPO, jak i powstające w jego otoczeniu, jako efekt oddziaływania). Ze względu na brak danych do 2011 roku wliczano tylko miejsca pracy monitorowane w KSI (SIMIK 07-13). IZ WRPO w 2012 roku przeprowadziła badanie ewaluacyjne w celu rozpoznania i zliczenia skali tego zjawiska, pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy. Przedstawienie miejsc pracy w oparciu o ww. badanie ewaluacyjne pozwoliło na podanie wartości wskaźnika zgodnie z założeniami, a jednocześnie umożliwiło pełne zobrazowanie sytuacji wpływu WRPO na zatrudnienie w Wielkopolsce. Badanie obejmowało wszystkie projekty z WRPO, dla których podpisano umowy o dofinansowanie od kwietnia 2008 r. do końca grudnia 2011 r.: umowy o dofinansowanie w priorytetach I-VI na dzień 31.12.2011, umowy pożyczek i poręczeń w ramach Inicjatywy JEREMIE oraz umowy w ramach Inicjatywy JESSICA. 63

Wyróżniono następujące rodzaje miejsc pracy, które mogą potencjalnie powstać na skutek realizacji projektu: 1) bezpośrednie miejsca pracy (miejsca pracy utworzone/utrzymane u beneficjenta realizującego projekt. W przypadku inicjatywy JEREMIE za bezpośrednie miejsca pracy uznano także miejsca pracy powstałe w przedsiębiorstwie w wyniku realizacji inwestycji, na którą udzielono potyczki/reporęczenia w ramach inicjatywy JEREMIE) tymczasowe miejsca pracy u beneficjanta (miejsca pracy, które istnieją lub będą istnieć co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 2 lata, powstałe na potrzeby realizacji projektu w zakresie zarządzania projektem, rozliczania, promocji projektu), trwałe miejsca pracy u beneficjenta (miejsca pracy utworzone w wyniku realizacji projektu, które istnieją lub będą istnieć co najmniej 2 lata), utrzymane miejsca pracy u beneficjanta (miejsca pracy, które są/były zagrożone i w sytuacji, w której beneficjent nie realizowałby projektu, zostałyby zlikwidowane), planowane miejsca pracy (miejsca pracy, które beneficjent planuje utworzyć w efekcie potrzeby zaistniałej w wyniku realizacji projektu), 2) pośrednie miejsca pracy (miejsca pracy utworzone w otoczeniu gospodarczym beneficjanta). tymczasowe miejsca pracy w otoczeniu beneficjenta (miejsca pracy powstałe na potrzeby realizacji projektu, jednak nie u beneficjenta, ale w jego otoczeniu gospodarczym), trwałe miejsca pracy w otoczeniu beneficjenta (miejsca pracy powstałe w następstwie realizacji projektu, w konsekwencji jego wpływu na otoczenie gospodarcze, zarówno w odniesieniu do podwykonawców beneficjenta, jak i pośrednio w wyniku powstania ulepszonej infrastruktury). Wykres 15 Powstałe/utrzymane miejsca pracy ze względu na ich rodzaj w ramach WRPO Źródło: Raport z badania ewaluacyjnego.pt. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc prac W powyższym badaniu oszacowano, że na skutek realizacji wszystkich projektów powstało łącznie 7 561 miejsc pracy, z czego 90% to bezpośrednie miejsca pracy, powstałe u beneficjentów (6 634). 64

Miejsca pracy powstałe dzięki WRPO stanowią 7% wszystkich powstałych w latach 2007-2012 w Wielkopolsce miejsc pracy netto. Wskaźnik docelowy założony dla całego WRPO wynosi 10 090 miejsc pracy, zatem w momencie realizacji badania ankietowego został osiągnięty w około 75%. Zarówno w 2013 r., jak i w 2014 r. były i będą ogłaszane konkursy, które przyczynią się do wzrostu szacowanej realizacji tego wskaźnika. W ramach badania określono również udział kobiet w ogólnej liczbie zatrudnionych (31%). Zatem wartość wskaźnika Utworzone miejsca pracy - (brutto, ekwiwalent pełnego etatu) - w tym dla kobiet (liczba) wynosi 2 343,91, co stanowi 40% wartości docelowej, a wartość wskaźnika Utworzone miejsca pracy - (brutto, ekwiwalent pełnego etatu) - w tym dla mężczyzn (liczba) wynosi 5 217,09, co stanowi 122% wartości docelowej. Zatrudniono więcej mężczyzn niż zakładano, co wynika z charakteru inwestycji wspartych w ramach WRPO. Z uwagi na fakt, że wartości oszacowane przez Ewaluatora zostały określone na podstawie podpisanych umów, dane te zamieszczono w wierszu szacowana realizacja. Wskaźnik dotyczący gospodarstw domowych wyposażonych w komputery jest wskaźnikiem oddziaływania a wartości dla kolejnych lat pochodzą z GUS. Zgodnie z danymi GUS dla roku 2014 r. odsetek gospodarstw domowych wyposażonych w komputery wynosi w Wielkopolsce 79,7% i jest powyżej średniej krajowej (77,1%) 1. Jednocześnie osiągnięta wartość dla regionu przekracza wartość docelową określoną w Programie (WRPO 78%). Wszystkie projekty, które są i będą wsparte w ramach działań 2.7 i 2.8 WRPO mają wpływ na wzrost wartości wskaźnika i w konsekwencji osiągniecie wartości docelowej. Natomiast w przypadku pozostałych wskaźników, mianowicie wskaźnika celu głównego: Zmiana produktu krajowego brutto dla regionu na głowę mieszkańca (PKB per capita) w wyniku realizacji programu (%), oraz trzech wskaźników celów szczegółowych: Utworzone miejsca pracy (netto) (liczba), Poziom zatrudnienia (liczba pracujących), Zmiana bilansu handlowego województwa (w cenach bieżących) w wyniku realizacji programu (% PKB), zgodnie z zapisami Programu wartości zostaną podane po zakończeniu realizacji Programu. W 2012 r. na potrzeby nowej perspektywy finansowej przeprowadzono badanie ewaluacyjne, pt. Ocena wpływu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 na sytuację społeczno - gospodarczą w województwie oraz w nowej perspektywie finansowej na lata 2014-2020, przy użyciu regionalnego modelu makroekonomicznego (HERMIN) gospodarki województwa wielkopolskiego wg trzywariantowego układu struktury płatności nowego WRPO 2014-2020, w ramach którego określono wartości trzech z ww. wskaźników: zmiana produktu krajowego brutto dla regionu na głowę mieszkańca (PKB per capita), utworzone miejsca pracy (netto) (liczba), poziom zatrudnienia (pracujący). Należy podkreślić, że celem badania nie było określenie wartości ww. wskaźników i dane te będą przedmiotem analiz, które zostaną przeprowadzone po zakończeniu realizacji Programu, zgodnie z zapisami WRPO. Wyniki badań wskazują, że zmiana PKB per capita w regionie w 2013 roku w wyniku realizacji WRPO 2007-2013 ma wynieść 1,94% i być wyższa od wartości zakładanej ex ante o 0,23 pkt. proc. Z kolei liczba dodatkowych miejsc pracy ma kształtować się na poziomie 14 434 tys., czyli o 4 434 tys. wyższym niż zakładano na etapie programowania. W przypadku poziomu zatrudnienia, obecne szacunki wskazują, że wartość zakładana na etapie ex ante może zostać nieosiągnięta wpływ na obniżenie się prognozy dla tego wskaźnika ma wciąż niepewna sytuacja ekonomiczna na rynkach europejskich, spowodowana kryzysem gospodarczym z przełomu 2008/2009 r., co oddziałuje również na gospodarkę Polski i tym samym na kondycję województwa wielkopolskiego. Wyniki symulacji makroekonomicznych przeprowadzonych przy 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, Warszawa, październik 2014 r., http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5497/2/4/1/spoleczenstwo_informacyjne_w_polsce_2014_-_notatka.pdf 65

zastosowaniu metodologii HERMIN wskazują jednak na pozytywne oddziaływanie WRPO na rozwój społeczno-gospodarczy województwa wielkopolskiego, np. uzyskane rezultaty pozwalają stwierdzić, iż gdyby nie funkcjonował WRPO, stopa bezrobocia byłaby w województwie wielkopolskim średniorocznie wyższa o 0,63 pkt. proc. Projekty realizowane w ramach WRPO wpisują się zarówno w cel główny programu, czyli Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia jak i jego cele szczegółowe ( Poprawa warunków inwestowania, Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców oraz Wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu ). Realizując cele programu, projekty WRPO dążą jednocześnie do wypełnienia celu generalnego Zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r., tj. Efektywne wykorzystanie potencjałów rozwojowych na rzecz wzrostu konkurencyjności województwa, służące poprawie jakości życia mieszkańców w warunkach zrównoważonego rozwoju. Wskaźniki określone na poziomie programu są również powiązane ze wskaźnikami kontekstowymi m.in. takimi jak Produkt krajowy brutto na mieszkańca, Wzrost PKB w cenach stałych (rok poprzedni = 100), Wartość dodana brutto na 1 pracującego- ogółem, Pracujący ogółem, Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL). Stopień realizacji wskaźników programowych będzie można w pełni wykazać po zakończeniu realizacji programu (2015 r.), gdy wszystkie dane będą dostępne celem przeprowadzenia takiej analizy. WNIOSKI DLA DALSZEJ REALIZACJI WRPO zakontraktowanie wszystkich środków pozostałych w programie poprzez dokonywanie przesunięć pomiędzy Działaniami i Priorytetami, sprawne dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, przeprowadzanie kontroli projektów w zakresie zamówień publicznych. 2.1.6.3 Rekomendacje KE Obserwacje nt. Sprawozdania Rocznego z Wdrażania za rok 2013 rok Ocena ogólna IZ przeprowadziła w sprawozdaniu ocenę jakościową dla wszystkich wspieranych dziedzin. Informacja nt. kategorii interwencji Odpowiednie wyjaśnienia zostały dostarczone podczas spotkania rocznego. Wskaźniki Wskaźnik programowy oraz pozostałe wskaźniki dot. miejsc pracy zostaną określone w wyniku badania ewaluacyjnego, które przeprowadzone zostanie po zakończeniu realizacji programu. Wtedy podane zostaną wartości osiągnięte tych wskaźników (na bazie projektów zakończonych). Wg pierwszego badania dotyczącego miejsc pracy, przeprowadzonego w 2012 roku osiągnięcie wskaźników będzie na dobrym poziomie. Dane dot. porównania postępu rzeczowego a alokacją programu znajdują się pod opisami poszczególnych priorytetów. Ponadto w sprawozdaniu znajdują się wyjaśnienia dla wskaźników z niskim poziomem wykonania. Analiza jakościowa w zakresie interwencji programowania na lata 2014-2020 Przy przygotowywaniu programu operacyjnego na lata 2014-2020 bazowano na doświadczeniach z okresu 2007-2013. Kierunki nowego wsparcia oparto na analizie wyników i wpływu osiągnięć bieżącego WRPO. 66

2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji IZ WRPO przy udziale KM WRPO i ZWW w roku sprawozdawczym 2015 będzie kontynuować działania podjęte w 2014 r. Aby maksymalnie wykorzystać wolne środki pozostałe w alokacji oraz osiągnąć cele założone w Programie WRPO 2007-2013 do dofinansowania wybrano projekty, które do tej pory znajdowały się na liście rezerwowej. Przeprowadzono także realokacje środków w ramach WRPO na obszary interwencji, w których potencjalni beneficjenci wykazali największe zainteresowanie lub potrzeby Województwa Wielkopolskiego były najistotniejsze. Ważny elementem dla sprawnego wdrażania Programu jest wykorzystanie doświadczenia nabytego w trakcie realizacji perspektywy finansowej 2007-20013 przy tworzeniu dokumentów programowych dla WRPO 2014+. 2.1.6.5 Instrumenty INŻYNIERII FINANSOWEJ Inicjatywa JEREMIE Inicjatywa JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises) to program Unii Europejskiej, którego inicjatorem jest Komisja Europejska oraz grupa kapitałowa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). JEREMIE odchodzi od tradycyjnego dotacyjnego modelu wsparcia przedsiębiorstw na rzecz uruchomienia odnawialnych instrumentów finansowych, takich jak niskooprocentowane kredyty, pożyczki i poręczenia. JEREMIE to rodzaj perpetuum mobile raz wydatkowane środki wracają i są ponownie inwestowane. Dzięki temu możliwe jest zabezpieczenie kapitału na inwestycje większej liczby firm z sektora MŚP2. Dla województwa wielkopolskiego umowa z Menadżerem Funduszu Powierniczego Bankiem Gospodarstwa Krajowego na realizację projektu Wsparcie przedsiębiorczości poprzez rozwój instrumentów inżynierii finansowej w ramach Inicjatywy JEREMIE w Wielkopolsce, o całkowitej wartości 119 933 968,13 EUR, w tym dofinansowanie UE 89 950 476,10 EUR została podpisana w dniu 21 lipca 2009 r. Realizacja Inicjatywy JEREMIE w Wielkopolsce oparta jest o trójszczeblowy schemat. Zadaniem Menadżera Funduszu Powierniczego jest uruchomienie zwrotnego wsparcia dla Pośredników Finansowych, oferujących zwrotne produkty finansowe (pożyczki, poręczenia) ostatecznym beneficjentom. Zwrotne instrumenty finansowe kierowane są do przedsiębiorstw, które z różnych względów nie są dla sektora komercyjnego wiarygodnymi partnerami. Dzięki temu, na pomoc mogą liczyć w szczególności projekty innowacyjne, realizowane w oparciu o nowoczesne technologie, a także przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą. JEREMIE jest mechanizmem odnawialnym, co oznacza że środki zwrócone do Funduszu Powierniczego są ponownie wykorzystywane na wsparcie dla Pośredników Finansowych, dzięki czemu ponownie trafią do przedsiębiorców. Produkty finansowe oferowane Pośrednikom Finansowym: 1. Pożyczka globalna - określony limit środków Funduszu Powierniczego (linia kredytowa) przeznaczony dla pośredników finansowych udzielających bezpośredniego wsparcia finansowego w formie pożyczek lub równoważnych produktów pożyczkowych dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. 2. Poręczenie portfelowe - określony limit środków Funduszu Powierniczego przeznaczony na poręczenia dla pośredników finansowych na zabezpieczenie spłaty 2 Strona internetowa Inicjatywy JEREMIE www.jeremie.com.pl 67

zobowiązań wynikających z udzielonych przez nich kredytów i pożyczek dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. 3. Reporęczenie - określony limit środków Funduszu Powierniczego przeznaczony na reporęczenia dla pośredników finansowych na zabezpieczenie spłaty zobowiązań wynikających z udzielonych przez nich poręczeń za zobowiązania mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z tytułu kredytów i pożyczek. Rycina 3 Schemat działania Inicjatywy JEREMIE Źródło: Opracowanie własne. W okresie sprawozdawczym w ramach Inicjatywy JEREMIE ogłoszono dwa konkursy na Pośredników Finansowych JEREMIE w województwie wielkopolskim; w tym jeden na reporęczenie zaś drugi na pożyczkę globalną: 1. Konkurs 1.5/2014/FPJWW reporęczenie Łączna kwota wsparcia przewidziana do przyznania w konkursie wyniosła 28 709 507,63 EUR. W ramach konkursu wyłoniono trzech Pośredników Finansowych: Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.; umowa na kwotę 7 177 376,91 EUR. Data zawarcia umowy 28.08.2014 r. Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o.; umowa na kwotę 4 784 917,94 EUR. Data zawarcia umowy 24.07.2014 r. Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A.; umowa na kwotę 9 569 835,88 EUR. Data zawarcia umowy 08.07.2014 r. 2. Konkurs 2.5/2014/FPJWW - pożyczka globalna Łączna kwota wsparcia przewidziana do przyznania w konkursie wyniosła 23 924 589,70 EUR. W ramach konkursu wyłoniono ośmiu Pośredników Finansowych: Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.; umowa na kwotę 7 177 376,91 EUR. Data zawarcia umowy 25.06.2014 r. Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości; umowa na kwotę 1 435 475,38 EUR. Data zawarcia umowy 28.08.2014 r. 68

Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie; umowa na kwotę 2 392 458,97 EUR. Data zawarcia umowy 23.07.2014 r. Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości; umowa na kwotę 4 784 917,94 EUR. Data zawarcia umowy 29.07.2014 r. Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości; umowa na kwotę 717 737,69 EUR. Data zawarcia umowy 09.09.2014 r. Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości; umowa na kwotę 717 737,69 EUR. Data zawarcia umowy 13.08.2014 r. Polska Fundacja Przedsiębiorczości; umowa na kwotę 1 435 475,38 EUR. Data zawarcia umowy 25.09.2014 r. Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.; umowa na kwotę 4 784 917,94 EUR. Data zawarcia umowy 05.09.2014 r. Podmioty wdrażające instrumenty inżynierii finansowej w Wielkopolsce: Menadżer Funduszu Powierniczego Menadżerem Funduszu Powierniczego JEREMIE Województwa Wielkopolskiego w ramach WRPO na lata 2007-2013 jest Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie. Pośrednicy Finansowi w ramach produktu finansowego pożyczka globalna: Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o. o.; Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości; Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie; Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości; Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości; Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości; Polska Fundacja Przedsiębiorczości; Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A.; IKB Leasing Polska Sp. z o. o.; Konsorcjum w składzie: Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości i Cech Rzemiosł Różnych; Konsorcjum w składzie: ECDF Sp. z o. o. Sp. K. i Towarzystwo Inwestycji Społeczno- Ekonomicznych S.A. Pośrednicy Finansowi w ramach produktu finansowego reporęczenie: Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego S.A. Jarociński Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Sp. z o.o. Pośrednicy Finansowi w ramach produktu finansowego poręczenie portfelowe: FM Bank PBP S.A. Do końca 2014 roku w wyniku przeprowadzonych przez BGK konkursów podpisano 47 umów operacyjnych I stopnia z 16 wyłonionymi Pośrednikami Finansowymi, na łączną kwotę 219 090 454,28 EUR (w ramach produktów finansowych: Pożyczka Globalna, Reporęczenie oraz Poręczenie Portfelowe). Do końca 2014 roku udostępniono pośrednikom finansowym 203 485 640,65 EUR w ramach Umów Operacyjnych I Stopnia. Natomiast Beneficjentom ostatecznym zostały przekazane środki 69

w wysokości 429 846 933,68 EUR, w tym 143 148 148,15 EUR z EFRR i 47 716 049,38 EUR z Budżetu Państwa. 238 982 736,14 EUR stanowią środki prywatne pośredników finansowych i innych instytucji finansowych. Do końca 2014 roku udzielono wsparcia 4 944 MSP działających na terenie województwa wielkopolskiego, z którymi podpisano 6 791 Umów Operacyjnych II Stopnia. Tabela 11 Umowy w ramach JEREMIE wg rodzajów instrumentów finansowych (EUR) do końca 2014 r. Nazwa instrumentu finansowego Liczba umów z MSP Łączna kwota wsparcia dla MŚP dzięki środkom Funduszu Powierniczego (EUR) Środki Funduszu Powierniczego JEREMIE (EUR) Reporęczenie 4 016 325 153 907,76 103 716 531,49 Pożyczka globalna 2 448 99 978 242,67 83 383 016,83 Poręczenie portfelowe 327 4 714 783,24 3 764 649,22 Ogółem 6 791 429 846 933,68 190 864 197,54 Źródło: Dane Instytucji Zarządzającej WRPO 70

Tabela 12 Realizacja Operacji II Stopnia w 2014 r. w ramach instrumentu finansowego Reporęczenie, Pożyczka globalna i Poręczenie portfelowe (EUR) Nazwa instrumentu finansowego Liczba umów Wartość umów Typ przedsiębiorstwa mikro małe średnie Kwota wsparcia Liczba umów Wartość umów Kwota wsparcia Liczba umów Wartość umów Kwota wsparcia Reporęczenie 567 15 903 284,55 12 319 008,71 253 15 677 834,44 11 906 578,33 46 5 324 955,98 3 871 012,56 Pożyczka globalna 742 24 947 079,53 22 213 038,24 105 9 501 561,20 8 061 551,23 11 1 475 640,46 1 235 828,84 Poręczenie portfelowe Źródło: Dane Instytucji Zarządzającej WRPO - - - - - - - - - 71

Postęp rzeczowy realizacji projektu na koniec 2014 r.: w zakresie wskaźników produktu: Liczba wspartych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 160,00%, Kwota wsparcia funduszy pożyczkowych i poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 154,81%. w zakresie wskaźników rezultatu: Liczba przedsiębiorstw wspartych przez fundusze pożyczkowe i poręczeniowe został zrealizowany na poziomie 93,42%, Wartość udzielonych instrumentów mikrofinansowania (pożyczek) został zrealizowany na poziomie 80,67%, Wartość udzielonych instrumentów poręczeniowych został zrealizowany na poziomie 62,60%*, Łączna suma wsparcia w ramach inicjatywy JEREMIE został zrealizowany na poziomie 69,03%*. Uwaga: Przy wyliczaniu wskaźników rezultatu drugiego, trzeciego i czwartego jako wartość udzielonego wsparcia brana jest również wysokość wkładu własnego Pośrednika Finansowego. * Inicjatywa JEREMIE w Wielkopolsce jest w dalszym ciągu realizowana, a wartości wskaźników są na bieżąco monitorowane przez IZ WRPO. Udostępnione Pośrednikom Finansowym środki Funduszu Powierniczego są przez nich w dalszym ciągu oferowane wielkopolskim przedsiębiorstwom z sektora MŚP w postaci pożyczek i poręczeń. Biorąc powyższe pod uwagę, jak również planowane rozstrzygnięcie konkursów na wybór pośredników finansowych, w ramach których planuje się podpisać kolejne umowy, docelowe wartości wskaźników należy uznać za realne do osiągnięcia. Informacje o nieprawidłowościach: W okresie sprawozdawczym nie wykryto nieprawidłowości w zakresie wdrażania Inicjatywy JEREMIE. Opis napotkanych problemów wraz z podjętymi działaniami zaradczymi: W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów w zakresie wdrażania Inicjatywy JEREMIE. Inicjatywa JESSICA JESSICA (ang. Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas - wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji na obszarach miejskich) - jest inicjatywą Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Inicjatywa ta umożliwia państwom członkowskim finansowanie trwałych inwestycji na obszarach miejskich. Finansowanie inwestycji odbywa się w formie instrumentów zwrotnych (np. pożyczek), dzięki czemu raz zainwestowane środki finansowe mogą być wielokrotnie wykorzystane (wg. Strona internatowa http://www.bgk.pl/jessica). 29 kwietnia 2009 roku Województwo Wielkopolskie podpisało Umowę o finansowaniu Funduszu Powierniczego JESSICA z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) jako Menadżerem, na mocy której utworzony został Fundusz Powierniczy JESSICA dla Województwa Wielkopolskiego. Na podstawie podpisanej umowy do EBI została przekazana kwota 66 264 706 EUR, w tym wkład UE równy 58 875 000 EUR (kwota umowy i wkładu UE przeliczona po kursie 1 EUR = 4,726 PLN (kwiecień 2009 r.). W ramach ogłoszonego przez 72

EBI konkursu na wybór Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM) dla województwa wielkopolskiego wyłoniono Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), który pełni funkcję FROM. Na podstawie zawartej 29 września 2010 r. Umowy dotyczącej deponowania i zarządzania funduszami zawartej pomiędzy EBI i BGK, Menadżer Funduszu przekazał kwotę 70 479 365,02 EUR do FROM z przeznaczeniem na inwestycje w kwalifikowalne projekty miejskie realizowane na terenie województwa wielkopolskiego. Bank Gospodarstwa Krajowego działając jako FROM oferuje inwestorom realizującym projekty miejskie wsparcie finansowe w formie pożyczek w ramach: a. Priorytetu I WRPO Konkurencyjność przedsiębiorstw, Działania 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji" Schemat III Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich". b. Priorytetu IV WRPO Rewitalizacja obszarów problemowych, Działania 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich". W ramach Inicjatywy JESSICA w województwie wielkopolskim o wsparcie mogą ubiegać się podmioty prowadzące działalność gospodarczą, bez względu na ich formę prawną, a więc np. jednostki samorządu terytorialnego, spółki komunalne, przedsiębiorcy prywatni, jednostki kultury, uczelnie wyższe, jednostki naukowe, kościoły i związki wyznaniowe, instytucje otoczenia biznesu itp. (katalog potencjalnych beneficjentów mogących ubiegać się o wsparcie określony został w Szczegółowym opisie priorytetów programu operacyjnego). Rycina 4 Schemat działania Inicjatywy JESSICA Źródło: Opracowanie własne. Dnia 29 października 2010 r. rozpoczął się otwarty i nieograniczony nabór wniosków o pożyczkę. Konkurs ma charakter ciągły, co oznacza, że wnioski przyjmowane są do wyczerpania puli środków przeznaczonych na realizację Inicjatywy JESSICA w Wielkopolsce. Projekty miejskie wspierane są za pomocą preferencyjnych pożyczek, udzielanych na okres maksymalnie do 20 lat, z karencją w spłacie kapitału do 4 lat od daty pierwszej wypłaty pożyczki, nie dłużej jednak niż rok licząc od zakończenia projektu miejskiego. Do końca 2014 roku w ramach Inicjatywy JESSICA podpisanych zostało 35 umów inwestycyjnych na łączną kwotę pożyczek równą 76 198 642,24 EUR, zaś w okresie sprawozdawczym podpisanych zostało 7 umów na kwotę pożyczki równą 11 936 165,78 EUR. 73

Tabela 13 Umowy inwestycyjne z FROM w ramach Inicjatywy JESSICA podpisane w 2014 r. Lp. 1. 2. 3. 4. Pełna nazwa projektu miejskiego Przebudowa, rozbudowa i nadbudowa oraz zmiana sposobu użytkowania kamienicy na budynek usługowo-pensjonatowy na poznańskiej Śródce Przebudowa budynku Zespołu Szkół im. S.F. Klonowicza w Sulmierzycach wraz ze zmianą sposobu użytkowania poddasza na cele dydaktyczne Budowa budynku biurowo-handlowousługowego BAŁTYK w Poznaniu wraz z rewitalizacją terenu i zagospodarowaniem ogólnodostępnej przestrzeni publicznej Rewitalizacja budynku Liceum i Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Pleszewie przy ul. Poznańskiej 38 Data podpisania umowy Miejsce realizacji inwestycji Wartość inwestycji brutto EUR Kwota pożyczki EUR 17.03.2014 Poznań 1 487 309,28 827 247,27 26.05.2014 Sulmierzyce 228 327,15 228 327,15 27.06.2014 Poznań 41 786 826,64 8 879 878,36 08.07.2014 Pleszew 479 561,22 461 499,05 5. Rewitalizacja obiektów szkolnych 08.07.2014 Środa Wielkopolska 503 276,14 503 276,14 6. Rewitalizacja boiska przy Szkole Podstawowej nr 1 w Murowanej Goślinie 24.07.2014 Murowana Goślina 202 874,56 154 204,95 7. Budowa Sali gimnastycznej dla Gimnazjum nr 1 w Gnieźnie przy ul. Świętokrzyskiej 18.09.2014 Gniezno 983 390,32 881 732,86 Suma: 45 671 565,31 11 936 165,78 Źródło: Dane Instytucji Zarządzającej WRPO. 74

Tabela 14 Opis wybranych projektów realizowanych w okresie sprawozdawczym w ramach Inicjatywy JESSIC Tytuł projektu Zdjęcie Opis projektu Budowa budynku biurowo-handlowousługowego BAŁTYK w Poznaniu wraz z rewitalizacją terenu i zagospodarowaniem ogólnodostępnej przestrzeni publicznej Dzięki inwestycji możliwe będzie zagospodarowanie nieużytkowanego terenu w centrum miasta dzięki budowie obiektu biurowo-usługowego wysokiej klasy. Nieregularna bryła 16- piętrowego budynku wpisuje się w pierzeje ulic Bukowskiej, Roosevelta i Zwierzynieckiej. Dodatkowo realizacja projektu umożliwi korzystne przekształcenie przestrzeni publicznej wokół nowego obiektu - na terenie przylegającym zostaną wprowadzone elementy sztuki otwartej, powiązane z programem kulturalno-rekreacyjnym, a także obiekty gastronomiczne. Projekt przyczyni się nie tylko do podniesienia prestiżu miasta i wzmocnienia jego funkcji metropolitalnych, ale także pozwoli na przywrócenie dawnych funkcji kulturalno-rozrywkowych obszaru i stworzenie ogólnodostępnego placu miejskiego. Rewitalizacja budynku Liceum i Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Pleszewie przy ul. Poznańskiej 38 Dzięki projektowi możliwa będzie gruntowna renowacja obiektu szkolnego wraz z odrestaurowaniem elewacji oraz wymianą instalacji grzewczych. Przedmiotowa inwestycja pozwoli na uchronienie od degradacji obiektu w złym stanie technicznym, który jest wpisany do rejestru zabytków. Realizacja projektu pozwoli nie tylko na podniesienie komfortu nauki i pracy w mieście, ale również na obniżone zużycie energii elektrycznej w obiekcie oraz mniejszą emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Źródło: Dane Instytucji Zarządzającej WRPO. 75

Postęp rzeczowy realizacji projektu Postęp rzeczowy realizacji projektu został opisany w punkcie 3.1 Sprawozdania w części dotyczącej Priorytetu IV. Informacje o nieprawidłowościach: W okresie sprawozdawczym nie wykryto nieprawidłowości w zakresie wdrażania Inicjatywy JESSICA. Opis napotkanych problemów wraz z podjętymi działaniami zaradczymi: W okresie sprawozdawczym nie zidentyfikowano problemów w zakresie wdrażania Inicjatywy JESSICA. 2.1.6.6 Realizacja założeń Strategii EU 2020 Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu jest długookresowym programem rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej na lata 2010-2020. Została zatwierdzona w czerwcu 2010 r. przez Radę Europejską, zastępując jednocześnie obowiązującą w latach 2000-2010 Strategię Lizbońską. Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: Rozwój inteligentny (smart growth) efektywne inwestycje w edukację, badania naukowe i innowacje, Rozwój zrównoważony (sustainable growth) gospodarka niskoemisyjna i konkurencyjny przemysł, Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczenie ubóstwa. W ramach Strategii wyznaczono pięć celów głównych, które mają być osiągnięte do 2020 r. na poziomie całej Unii Europejskiej: Osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia na poziomie 75%, Poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, Podniesienie poziomu wykształcenia, Wspieranie włączenia społecznego, oraz dwa obszary dodatkowe Społeczeństwo informacyjne i Otocznie biznesu, które wynikają z inicjatyw flagowych. Dla pięciu głównych obszarów wyznaczono wskaźniki, które powinny zostać osiągnięte do 2020 r. Uzupełnieniem Strategii Europa 2020 jest instrument realizacyjny w postaci projektów przewodnich, tzw. inicjatyw flagowych. Ich zadaniem jest przyspieszenie i ukierunkowanie sposobów realizacji każdego z ww. celów Strategii. Należą do nich: Unia innowacji, Młodzież w drodze, Europejska agenda cyfrowa, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem. Cele strategii przedkładane są na cele krajowe, uwzględniające specyficzną sytuację każdego państwa członkowskiego UE. Wspólne działania i ich efekty na poziomie wszystkich 76

krajów członkowskich doprowadzą do realizacji wspólnych unijnych celów, w tym wzmocnienia pozycji UE na świecie. Na poziomie UE przyjęte zostały zintegrowane wytyczne w zakresie Strategii Europa 2020, które dotyczą polityk gospodarczych i polityk zatrudnienia państw członkowskich oraz wyznaczają ramy reform niezbędnych dla osiągnięcia celów Strategii. Państwa członkowskie podejmują własne zobowiązania odnośnie działań mających na celu realizację Strategii, formułując je na podstawie celów głównych wyznaczonych dla całej UE w Strategii, a także celów szczegółowych wynikających z inicjatyw flagowych oraz zapisów zintegrowanych wytycznych. Zobowiązania te są elementem Krajowych Programów Reform, których realizacja jest przedmiotem weryfikacji na poziomie UE w ramach semestru europejskiego. Zgodnie ze Strategią Europa 2020 oraz inicjatywami flagowymi, jednym z głównych instrumentów realizacyjnych Strategii jest Polityka Spójności UE. WRPO 2007-2013 wpisuje się w cele Strategii Europa 2020. Jedynymi kategoriami interwencji ujętymi w WRPO, które nie wpisują się w realizację tej strategii są: turystyka (57), kultura (58-59) oraz pomoc techniczna (85-86). Spośród 2 211 podpisanych umów i zawartych decyzji dla WRPO 2007-2013 1 967 przedsięwzięć wpisuje się w założenia Strategii. Oznacza to, że 1 179 288 271,94 EUR zostało zaangażowanych w osiągnięcie priorytetów dokumentu (w ujęciu narastającym do końca 2014 r.). Wykres 16 Poziom alokacji, kontraktacji i płatności WRPO odpowiadające priorytetom Strategii Europa 2020 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Priorytety i działania realizowane w WRPO spójne z założeniami celów i inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020 przedstawia poniższy schemat. 77

Wykres 17 Priorytety i działania realizowane w WRPO spójne z założeniami celów i inicjatyw flagowych Strategii EU 2020 Priorytety Strategii Europa 2020 Rozwój inteligentny (smart growth) Rozwój zrównoważony (suistainable growth) Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) Obszary/cele Strategii Europa 2020 Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Otoczenie biznesu Społeczeństwo informacyjne Edukacja Klimat, energia, mobilność Zatrudnienie i umiejętności Walka z ubóstwem Inicjatywy flagowe Strategii Europa 2020 Unia innowacji Polityka przemysłowa w erze globalizacji Europejska Agenda Cyfrowa Młodzież w drodze Europa efektywnie korzystająca z zasobów Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia Europejski program walki z ubóstwem Osie priorytetowe WRPO i działania Priorytet I (Działania 1.1-1.6) Priorytet I (Działanie 1.4) Priorytet V (Działania 5.1-5.2) Priorytet I (Działanie 1.7) Priorytet IV (Działania 4.1-4.2) Priorytet II (Działania 2.7-2.8) Priorytet II (Działania 2.1-2.6) Priorytet V (Działania 5.3-5.4) Priorytet III (Działania 3.1-3.7) Źródło: Opracowanie własne 78

W 2013 r. przeprowadzono badania ewaluacyjne i analizy statystyczne mające na celu sformułowanie rekomendacji dla procesu wyznaczania kierunków polityki rozwoju Wielkopolski, w tym w szczególności dla projektowania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-2020, uwzględniających cele Strategii Europa 2020: Włączenie społeczne jako przesłanka dla polityki samorządu województwa wielkopolskiego w realizacji celów Strategii Europa 2020 w perspektywie finansowej UE 2014-2020, Wykonanie badania branż dominujących w gospodarce regionu w ramach identyfikacji specjalizacji gospodarczej Wielkopolski oraz przygotowanie raportu z badania, Wykonanie usługi ankietyzacji wielkopolskich przedsiębiorstw na potrzeby identyfikacji inteligentnych specjalizacji i wyznaczenia kierunków polityki innowacyjnej regionu w perspektywie finansowej UE 2014-2020, Uzupełnienie ankietyzacji wielkopolskich przedsiębiorstw na potrzeby identyfikacji inteligentnych specjalizacji i wyznaczenia kierunków polityki innowacyjnej regionu w perspektywie finansowej UE 2014-2020, Wykonanie badania obszarów specjalizacji naukowej Regionu w ramach identyfikacji specjalizacji gospodarczej Wielkopolski oraz przygotowanie raportu z badania. Natomiast w 2014 r. zakończono dwa badania ewaluacyjne, które m. in. oceniają wkład WRPO 2014+ do Strategii Europa 2020. Ewaluacja ex-ante Projektu Regionalnego Programu Operacyjnego dla Wielkopolski na lata 2014-2020. Projekt WRPO 2014+ łączy interwencje EFRR oraz EFS, co wpłynie na skuteczniejszą realizację celów wyznaczonych w Strategii Europa 2020, m. in.: wzrost udziału OZE w całkowitym zużyciu energii, wzrost konkurencyjności gospodarki czy zwiększeniu aktywności zawodowej i lepszego dopasowania popytu do podaży na rynku pracy. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Pod względem środowiskowym Priorytety Inwestycyjne 4.1; 4.2; 4.3; 4.5; 4.7; 5.2; 6.1; 6.2; 6.3; 6.4 i 6.5 wpisują się bezpośrednio w założenia priorytetu Rozwój zrównoważony. W praktyce oznacza to, że środki WRPO 2014+ zostaną zainwestowane m. in. w OZE, efektywne zarządzanie energią w jednostkach publicznych oraz w sektor gospodarowania odpadami. Rozwój inteligentny - SMART GROWTH Tabela 15 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój inteligentny (smart growth) Kategorie interwencji Rozwój inteligentny Liczba umów Indykatywna alokacja (EUR) Kontraktacja (EUR) 79 % wykorzystania alokacji Płatności (EUR) % wykorzystania alokacji 1 455 505 923 203 469 025 737,11 92,71% 353 201 326,61 69,81% 2 7 13 247 090 11 819 993,07 89,23% 11 809 330,47 89,15% 3 32 2 881 075 2 630 965,70 91,32% 1 856 713,92 64,45% 100 940 98,68% 98,64% 5 10 102 333 497 100 983 909,27 186,77 7 15 6 980 888 12 308 184,45 176,31% 5 709 836,32 81,79% 157 236 90,49% 87,47% 8 1 283 179 762 638 162 664 158,96 682,14

9 43 4 547 301 5 604 528,03 123,25% 4 158 422,90 91,45% 10 26 106 974 833 101 617 168,14 94,99% 10 895 853,07 10,19% 13 1 15 397 885 7 083 229,11 46,00% 0,00 0,00% 15 1 12 790 294 5 166 290,25 40,39% 3 956 613,67 30,93% 75 37 61 007 702 59 147 310,13 96,95% 56 637 687,35 92,84% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Zakres interwencji WRPO odpowiada wszystkim obszarom priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój inteligentny (smart growth), do których należą: Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość, Otoczenie biznesu, Społeczeństwo informacyjne, Edukacja. Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość Inicjatywa flagowa Unia innowacji zakłada ułatwienie przeobrażenia innowacyjnych pomysłów w nowe produkty i usługi, co ma przyczynić się w perspektywie czasu do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy. WRPO 2007-2013 pobudza współpracę pomiędzy jednostkami badawczymi, a przedsiębiorstwami oraz związany z tym transfer technologii. Szacuje się, że do końca 2015 r. zrealizowanych zostanie 55 projektów z zakresu B+R w MSP oraz 50 przedsięwzięć, które zakładają współpracę jednostek badawczy i przedsiębiorstw. Także szacuje się, że 1 127 przedsiębiorstwom innowacyjnym zostanie udzielona bezpośrednia pomoc inwestycyjna. Do końca 2015 r. w ramach Priorytetu I Konkurencyjność przedsiębiorstw zostanie utworzonych 3 296,12 miejsc pracy. Otoczenie biznesu W obszar Otoczenie biznesu wpisują się głównie projekty Priorytetu I z Działań 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw, 1.2 Wsparcie rozwoju MSP, 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji oraz 1.6 Rozwój sieci i kooperacji. Inicjatywa flagowa pn. Polityka przemysłowa w erze globalizacji, która obejmuje swoim zakresem ten obszar, stawia na profesjonalne otoczenia biznesu dla MSP oraz rozwój bazy przemysłowej. W Działaniu 1.4 szacuje się, że zostanie wspartych 21 instytucji otoczenia biznesu, które dostarczą MSP 2 311 nowych usług. Natomiast w Działaniu 1.6 dofinansowanie UE udzielone zostanie łącznie 9 powiązaniom kooperacyjnym (klastry). Duże zainteresowanie potencjalnych beneficjentów oraz wolne środki w obu działaniach przyczynią się jeszcze do podniesienia osiągniętych wartości wspomnianych wskaźników. Przykładem projektu wsparcia MSP jest Budowa Centrum Biznesu Rawicz. Instytucja będzie świadczyć m. in. usługę inkubacji dla młodych firm, czyli doradztwo skierowane do potencjalnych lub początkujących przedsiębiorstw polegające na udzielaniu wskazówek i informacji w początkowych fazach prowadzenia działalności gospodarczej, organizowanie oraz przyspieszanie ich wzrostu i sukcesu poprzez kompleksowy program wspierania biznesu. Społeczeństwo informacyjne W roku sprawozdawczym 2014 rozwój obszaru Społeczeństwo informacyjne znacznie przyśpieszył. Inicjatywa flagowa, Europejska Agenda Cyfrowa, polega na upowszechnieniu szybkiego Internetu i umożliwieniu czerpania korzyści przez przedsiębiorców i gospodarstwa domowe z jednolitego rynku cyfrowego. W Działaniu 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego w ramach 22 projektów na łączną kwotę dofinansowanie UE w wysokości 25 988 299,31 EUR zostanie wybudowane 2 457,78 km sieci internetowej nowej generacji (NGA), do której dostęp uzyska 80

371 212 osób. Należy również wspomnieć, że w ramach Działania 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego realizowane jest 4 029,33 km sieci Internetu szerokopasmowego. Szczegółowe informacje znajdują m. in. przy opisie przedsięwzięcia w pkt. 5 Duże projekty. Udostępnionych zostanie także 5 nowych e-usług. W okresie sprawozdawczym utworzono Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego, dla którego w 2014 r. nie udało się jeszcze zakontraktować umów. Przedsięwzięcia te mogą wpłynąć na dalszy rozwój społeczeństwa informacyjnego w Wielkopolsce. Edukacja Wśród Rekomendacji UE dla Polski pojawił się postulat lepszego dostosowania systemu kształcenia i szkoleń do potrzeb rynku pracy oraz powiązanie go z otoczeniem biznesowym. Dotyczy to w Strategii Europa 2020 obszaru Edukacja i inicjatywy flagowej Młodzież w drodze. Zadania w nich zawarte realizowane są w WRPO 2007-2013 w ramach Działań 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego i 5.2. Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego. IZ WRPO kładzie nacisk, aby projekty wybrane do dofinansowania jak najlepiej odpowiadały na potrzeby rynku pracy. W związku z tym zainwestowano w infrastrukturę edukacyjną na różnych jej szczeblach. Istotnym punktem jest praktyczne zdobywanie wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem PWSZ i placówek kształcenia ustawicznego. W ramach WRPO 2007-2013 wsparto 9 uczelni wyższych w 11 przedsięwzięciach na kwotę dofinansowania UE 47 744 099,19 EUR. Efektem tego jest 71 283 studentów, którzy skorzystali ze wspartej infrastruktury w latach 2011-2014. Natomiast w Działaniu 5.2 dofinansowano projekty 26 szkół i placówek kształcenia ustawicznego. Kwota wsparcia wyniosła 11 403 210,94 EUR. Wszystkie przedsięwzięcia zostały już zakończone i rozliczone, a do końca 2014 r. 21 073 osób (w ujęciu narastającym) skorzystało z ich usług. Ważnym projektem, który odpowiada na wyzwania inicjatywy flagowej Młodzież w drodze jest Utworzenie Centrum Dydaktycznego Badań Kół Zębatych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Kaliszu (kwota dofinansowania UE wynosi 1 916 991,76 EUR). W ramach projektu wybudowano laboratorium precyzyjnych pomiarów geometrycznych i materiałowym, z którego będą korzystać studenci pierwszego i drugiego stopnia. Potencjał centrum będzie wykorzystywany przez przemysł lotniczy, samochodowy oraz maszynowy wraz z przetwórstwem tworzyw sztucznych. Rozwój zrównoważony SUSTAINABLE GROWTH Tabela 16 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Europa 2020 Rozwój zrównoważony (suistainable growth) Kategorie interwencji Rozwój zrównoważony Liczba umów Indykatywna alokacja (EUR) 419 609 934 934 Kontraktacja (EUR) 593 585 984,85 % wykorzystania alokacji 97,32% Płatności (EUR) 515 905 927,37 % wykorzystania alokacji 84,58% 16 4 44 619 740 45 025 625,17 100,91% 34 763 957,58 77,91% 18 1 38 725 696 38 829 913,40 100,27% 38 807 998,09 100,21% 23 178 266 399 646 252 995 666,95 94,97% 221 836 463,38 83,27% 25 9 55 650 241 58 145 135,67 104,48% 52 621 596,44 94,56% 29 2 8 203 395 8 339 257,18 101,66% 1 186 407,09 14,46% 33 1 5 271 383 3 333 820,17 63,24% 3 333 115,07 63,23% 35 0 1 280 000 0,00 0,00% 0,00 0,00% 39 6 12 519 775 7 144 303,67 57,06% 7 082 204,32 56,57% 40 8 403 864 5 647 632,51 1398,40% 1 338 212,06 331,35% 81

41 5 201 932 623 799,80 308,92% 508 545,10 251,84% 42 4 6 663 751 3 765 662,22 56,51% 3 387 738,55 50,84% 43 79 26 075 215 30 182 948,81 115,75% 27 185 804,52 104,26% 44 2 18 230 156 18 210 283,40 99,89% 11 417 187,07 62,63% 45 6 4 722 512 2 823 353,98 59,79% 2 391 128,87 50,63% 46 59 79 744 193 83 268 499,51 104,42% 75 898 162,07 95,18% 51 16 624 148 634 179,92 101,61% 632 795,32 101,39% 52 10 13 053 760 12 532 740,64 96,01% 12 501 287,38 95,77% 53 12 22 590 712 18 120 063,31 80,21% 17 872 877,59 79,12% 54 17 4 954 815 3 963 098,55 79,98% 3 140 446,86 63,38% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W tym priorytecie Strategii Europa 2020 Rozwój zrównoważony (suistainable growth) ujęto tylko jeden obszar, jakim jest Klimat, energia, mobilność. Projekty WRPO realizujące suistainable growth objęte są największym dofinansowaniem EFRR. Jednym z celów głównych Strategii Europa 2020 jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20%. W odpowiedzi na ten postulat w ramach WRPO 2007-2013 do końca 2015 r. zostanie zrekonstruowanych 137,64 km linii kolejowych. Przekazano już do użytku 22 nowoczesne jednostki taboru kolejowego. Inwestycje w infrastrukturę kolejową mają na celu ograniczenie ruchu samochodowego, a co za tym idzie zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Projekty te uzupełniają przedsięwzięcia z zakresu transportu publicznego w miastach m. in. budowa sieci transportu szynowego (8,88 km) oraz zakup jednostek taboru komunikacji zbiorowej (209 pojazdów). Oprócz tego zainwestowano 249 289 508,16 EUR w drogi na terenie województwo, co przełoży się na wybudowanie 69,63 km nowych odcinków i zrekonstruowanie 839,45 km. W obszar Klimat, energia, mobilność wpisują się również projekty z Priorytetu III Środowisko przyrodnicze. Szacuje się, że dzięki wsparciu WRPO 2007-2013 do końca 2015 r. będzie produkowane rocznie 29,99 MW energii odnawialnej (kolektory słoneczne, biomasa, biogaz oraz elektrownie wiatrowe i wodne). W Działaniu 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi realizowane są 2 projekty, które swoim zasięgiem obejmą 282 816 osób. 250 budynków instytucji publicznych objęto termomodernizacją docieplenie ścian zewnętrznych i stropów, wymiana okien oraz modernizacja lub wymiana systemów grzewczych. Łącznie dla całego Priorytetu III szacuje się, że uda się zaoszczędzić 680 503,69 GJ/rok. W 2014 r. została zakończona budowa farmy wiatrowej o mocy 1,6 MW w gminie Koło. Wartość ogółem inwestycji to 2 876 284,66 EUR, w tym dofinansowanie UE 1 086 654,86 EUR. Jest to jedna z większych instalacji pod względem mocy oddanych do użytku na terenie Wielkopolski. 82

Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu INCLUSIVE GROWTH Tabela 17 Wkład WRPO w realizację Priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) Kategorie interwencji Liczba umów Indykatywna alokacja (EUR) Kontraktacja (EUR) % wykorzystania alokacji Płatności (EUR) % wykorzystania alokacji Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu 130 175 344 097 175 823 860,11 100,27% 169 302 906,80 96,55% 61 8 54 060 000 59 374 550,45 109,83% 59 315 019,59 109,72% 75 37 61 007 702 59 147 310,13 96,95% 56 637 687,35 92,84% 76 71 55 458 459 52 508 083,40 94,68% 48 596 458,29 87,63% 79 14 4 817 936 4 793 916,12 99,50% 4 753 741,57 98,67% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W skład priorytetu Strategii Europa 2020 Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) wchodzą dwa obszary tematyczne: Zatrudnienie i umiejętności oraz Walka z ubóstwem, jednak zakres interwencji ujęty w WRPO odpowiada tylko jednemu z nich, tj. Walce z ubóstwem. Inicjatywa flagowa Europejski Program Walki z ubóstwem zakłada zapewnienie godnych warunków życia osobom wykluczonym tak, aby w nieograniczony sposób mogły być częścią społeczeństwa i korzystać ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. W ten obszar interwencji wpisują się Działania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie, 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej oraz 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich i 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych. W Działaniu 5.4 dofinansowano z budżetu WRPO 2007-2013 14 projektów (łącznie 18 obiektów) z zakresu innej infrastruktury społecznej na kwotę 4 793 916,12 EUR. Dzięki temu w latach 2010-2014 r. 17 048 osób skorzystało z dofinansowanych przedsięwzięć. Przykładem, który wspiera włączenie społeczne osób wykluczonych jest Centrum południowa modernizacja budynku przy ul. Południowej w Koninie na potrzeby rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. W centrum świadczone są usługi związane z edukacją, poradnictwem i aktywizacją zawodową. Projekt wspomaga ograniczanie problemów społecznych u osób niepełnosprawnych. Jego koszt ogółem to 152 442,68 EUR, w tym dofinansowanie UE w wysokości 114 328,75 EUR. Istotnym elementem dla społeczeństwa jest dostępność do publicznej służby zdrowia oraz jakość świadczonych usług. W ramach WRPO 2007-2013 szacuje się, że 15 instytucji ochrony zdrowia zostanie przebudowanych, a 63 jednostki zostaną doposażone w sprzęt medyczny. Wynikiem tego jest już przeprowadzenie w latach 2009-2014 850 733 specjalistycznych badań medycznych. Na 71 projektów z zakresu służby zdrowia przeznaczono dofinansowanie UE w wysokości 52 508 083,40 EUR. Zdegradowane obszary miejskie w wyniku zaprzestania użytkowania infrastruktury przemysłowej i wojskowej wiążą się z bezrobociem i ubóstwem. W ramach WRPO 2007-2013 podjęto starania rewitalizacji terenów problemowych, aby mogły zostać ponownie wykorzystane do działalności gospodarczej. W wyniku interwencji zostanie utworzonych 449 miejsc pracy na obszarach problemowych. Jednak dokładne podsumowanie efektów rewitalizacji obszarów problemowych musi zostać odłożone do czasu zakończenia Inicjatywy JESSICA, ponieważ może istotnie wpłynąć na wartości wskaźników dla Priorytetu IV Rewitalizacji obszarów problemowych. 83

Krajowy Program Reform Począwszy od 2011 r. podstawowym mechanizmem koordynacji polityk gospodarczych w UE jest coroczna aktualizacja Krajowego Programu Reform (KPR), zgodnie z harmonogramem Semestru Europejskiego. Priorytetami strategii są: Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego, Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Cele programu zakładają budowę trwałych podstaw wzrostu gospodarczego, o czym świadczy łączenie celi unijnych z priorytetami krajowymi. 22 kwietnia 2014 r. Rada Ministrów przyjęła czwartą wersję dokumentu Krajowy Program Reform Aktualizacja 2014/2015, który został przygotowany w Ministerstwie Gospodarki. Aktualizacja wynika z uwzględnienia przez Polskę zaleceń Rad UE z lipca 2013 r. Dokument obejmuje obecną sytuację makroekonomiczną, prognozy i priorytety gospodarcze rządu. Do najważniejszych postulatów należą: konsolidacja fiskalna, działania dla ograniczenia bezrobocia (zwłaszcza wśród młodzieży), wsparcie dla wzrostu gospodarczego i konkurencji na jednolitym rynku oraz redukcja obciążeń regulacyjnych. Tabela 18 Realizacja Krajowego Programu Reform przez WRPO Lp. Podtemat KPR Odpowiadające obszarowi działania WRPO 1 2 3 4 5 6 Zarządzanie strategiczne Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska Rozwój i modernizacja infrastruktury transportowej Rozwój i modernizacja infrastruktury energetycznej Rozwój i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej i telekomunikacyjnej Rozwój i modernizacja Temat KPR: Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi 3.3 Wsparcie ochrony przyrody 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji 84

infrastruktury B+R 7 1 2 Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej Otoczenie prawnoinstytucjonalne Dostęp do finansowania 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Temat KPR: Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości (inicjatywa JEREMIE) 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (inicjatywa JESSICA) 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich (inicjatywa JESSICA) 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw 3 4 5 1 2 Nowe kierunki rozwoju innowacyjności Kapitał intelektualny dla innowacyjności Nauka bliżej gospodarki 1.2 Wsparcie rozwoju MSP 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Temat KPR: Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu Nowoczesny rynek 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego pracy Przeciwdziałanie wykluczeniu 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej społecznemu Źródło: Opracowanie własne. 2.1.6.7 Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Wstęp: Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUE RMB) obejmuje makroregion leżący wokół Morza Bałtyckiego i dotyczy ośmiu państw członkowskich UE. Dla rozwiązania wielu lokalnych problemów, niezbędna jest również ścisła współpraca między UE i Rosją. Ponadto konieczność konstruktywnej współpracy dotyczy także Norwegii i Islandii. Głównym celem Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego jest zacieśnienie współpracy, jak również aktywizacja potencjału, który powstał w Regionie Morza Bałtyckiego w wyniku rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 r. Region Morza Bałtyckiego posiada bogate doświadczenia w zakresie tworzenia sieci współpracy na wielu obszarach polityki, a omawiana strategia umożliwia przejście od deklaracji do działań oraz niesie rzeczywiste korzyści dla całego regionu. 85

SUE RMB została zatwierdzona przez Radę Europejską w 2009 roku. W wyniku przeprowadzonego przeglądu Strategii, wprowadzono aktualizację Planu Działania, który od 2013 roku opiera się na 3 głównych celach tj. Ocalenie morza" (Save the Sea), Rozwój połączeń w regionie" (Connect the Region), Zwiększenie dobrobytu" (Increase Prosperity). Ponadto Plan Działania zawiera obecnie 17 Obszarów Priorytetowych i 5 Działań Horyzontalnych, w ramach których realizowanych jest kilkadziesiąt Projektów Flagowych. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 w dużej mierze wpisuje się w cele i obszary wsparcia przewidziane w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUE RMB). Działania wdrażane w ramach WRPO są spójne z założeniami Strategii, jednakże ze względu na położenie geograficzne województwo wielkopolskie wpisuje się jedynie pośrednio w zagadnienia priorytetowe określone w Planie Działania stanowiącym załącznik do SUE RMB. Pomoc techniczna: W okresie sprawozdawczym przedstawiciele IZ WRPO nie byli uczestnikami, ani nie organizowali spotkań, szkoleń, konferencji związanych ze Strategią, w związku z czym nie wykorzystano środków pomocy technicznej WRPO dla potrzeb związanych z wdrażaniem Planu Działań Strategii. W sferze promocji i informacji nie utworzono odrębnego systemu dla SUE RMB. Jednakże o celach tej strategii każdorazowo informowano beneficjentów, gdy prezentowano strategię i system realizacji WRPO. System wdrażania: Po przyjęciu zaktualizowanego Planu Działania SUE RMB przeprowadzono analizę WRPO z punktu widzenia spójności i możliwości realizacji poszczególnych priorytetów i obszarów uaktualnionej Strategii. Z analizy tej wynikało, iż znaczna większość pól interwencji WRPO służy osiąganiu jej celów. W ramach WRPO realizowane są działania na rzecz czystej wody oraz bogatej i zdrowej fauny i flory, wpisujące się w pierwszy główny cel Strategii Ocalenie morza. Ponadto działania na rzecz rozwoju połączeń w regionie oraz zwiększenia dobrobytu, wyrażające pozostałe dwa główne cele SUE RMB, są równocześnie realizacją celów WRPO. W związku z powyższym Instytucja Zarządzająca WRPO nie podejmowała działań w zakresie dostosowania systemu wdrażania i monitorowania WRPO do zaktualizowanej Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego. Wobec powyższego, skupiono się na monitorowaniu przedsięwzięć i projektów, których realizacja przyczynia się do realizacji celów SUE RMB. Realizowane jest to przez dostarczanie Instytucji Koordynującej informacji o realizowanych projektach, według priorytetów i obszarów SUE RMB oraz kategorii interwencji, uznanych przez Instytucję Koordynującą za bałtyckie. Cała Wielkopolska jest częścią regionu bałtyckiego, gdyż leży w jego zlewisku, a więc działania na rzecz zwiększenia jej konkurencyjności i spójności są równocześnie działaniami na rzecz SUE RMB. Działania realizowane w ramach WRPO są dwojakiego rodzaju. Województwo wielkopolskie, nie będąc regionem nadmorskim, w większości oddziałuje na Strategię pośrednio. Niektóre jednak z jej działań realizuje bezpośrednio, np. poprzez projekty z zakresu gospodarki ściekami, które przyczyniają się do zmniejszenia eutrofizacji Morza Bałtyckiego. System realizacji: Informacje na temat działań WRPO, w których są realizowane projekty wpisujące się w poszczególne priorytety i obszary priorytetowe SUE RMB zostały przedstawione w Załączniku VII w Tabeli 7c Projekty wpisujące się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego w podziale na działania WRPO w 2014 roku i od początku realizacji programu do końca 2014 roku 86

Dane ilościowe: Informacje finansowe nt. projektów realizowanych w ramach WRPO, które wpływają na SUE RMB zostały przedstawione w Załączniku VII w Tabeli 7a Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 na Strategię UE dla Regionu Morza Bałtyckiego oraz Tabeli 7b EFRR a SRMB. Wnioski i rekomendacje Zaangażowanie środków WRPO w realizację Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego wzrasta wraz z postępem wdrażania Programu. Biorąc pod uwagę kategorie interwencji wpisujące się w SUE RMB, wg stanu na 31 grudnia 2014 r. łącznie podpisano 2040 umów na kwotę 1 974 102 191,90 EUR, w tym dofinansowanie UE wyniosło 1 052 593 742,91 EUR (co stanowi 79% alokacji przeznaczonej na Program). W okresie sprawozdawczym podpisano 128 umów na kwotę 62 967 511,05 EUR, w tym dofinansowanie UE 34 069 622,13 EUR. Patrząc na wysokość środków, jakie zostały zakontraktowane w ramach WRPO i które odpowiadają kategoriom interwencji SUE RMB, największy procent kontraktacji dotyczył obszaru obejmującego edukację, zdrowie, turystykę oraz wsparcie przedsiębiorczości - 43%. Drugim co do wysokości zakontraktowanych środków był obszar obejmujący transport - 38%. Załączone zestawienia interwencji na rzecz SUE RMB (Tabela 7a oraz Tabela 7b) przedstawiają skalę zaangażowania środków WRPO w poszczególne priorytety tej strategii. Przygotowano je zgodnie z wytycznymi Instytucji Koordynującej, uzgodnionymi z Komisją Europejską. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 wpisuje się w cele i obszary wsparcia przewidziane w Strategię Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego. Realizowane w ramach I-VI Osi Priorytetowej WRPO działania wpisują się w trzy priorytety SUE RMB tj.: I Ocalenie morza - w ramach tego priorytetu realizowane były przede wszystkim projekty w ramach, których podejmowane działania w obszarze gospodarki ściekowej skupiały się na poprawie stanu czystości wód powierzchniowych raz powstrzymaniu degradacji wód podziemnych, co bezpośrednio miało wpływ na poprawę stanu wody w Bałtyku (Działanie 3.1 i 3.4 WRPO). Pośrednio temu celowi służyły projekty w ramach Działania 3.3 promujące bioróżnorodność i ochronę przyrody. II Rozwój połączeń w regionie - w ramach tego priorytetu realizowane były przede wszystkim projekty mające na celu podniesienie jakości infrastruktury drogowej, kolejowej, transportu zbiorowego oraz infrastruktury lotniczej. To właśnie w tym obszarze wkład WRPO jest największy i wynosi 403 335 598,37 EUR (co stanowi 30 % alokacji przeznaczonej na Program); projekty w tym obszarze wpisują się w następujące działania WRPO: Działanie 2.1, Działanie 2.2, Działanie 2.3, Działanie 2.4, Działanie 2.5 oraz Działanie 2.6. Ponadto w ramach tego priorytetu realizowane były inwestycje mające na celu poprawę dostępności, efektywności i bezpieczeństwa energetycznego (Działanie 1.7, Działanie 3.2, Działanie 3.7). III Zwiększenie dobrobytu - w ramach tego priorytetu realizowane były przede wszystkim projekty prowadzące do wzmocnienia potencjału przedsiębiorstw, ich innowacyjności, powiązań kooperacyjnych oraz współpracy z nauką jak również projekty dotyczące budowy instytucji otoczenia biznesu i współpracy oraz promocji gospodarczej. WRPO tworzy warunki do współpracy przedsiębiorstw, także w skali przestrzeni bałtyckiej. Priorytet SUE RMB obejmuje niemal wszystkie Działania Priorytetu I WRPO (Działania 1.1-1.6). Dodatkowo w ramach tego priorytetu realizowane były projekty dotyczące budowy społeczeństwa informacyjnego 87

(Działanie 2.7), edukacji, turystyki i zdrowia (Działania 5.1-5.3) oraz inwestycje mające na celu zapobieganie zagrożeniom i ochronę środowiska (Działania 3.3, 3.5 i 3.6). Projekty: W ramach WRPO nie są realizowane projekty flagowe zidentyfikowane w Planie Działań Strategii, jednakże wiele projektów realizowanych w ramach Programu wpisuje się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii. Obszary, dla których zaklasyfikowano projekty realizujące założone w nich cele to: Obszar 1, Obszar 2, Obszar 5, Obszar 6, Obszar 10, Obszar 11, Obszar 12. Dla każdego obszaru został przedstawiony przykład projektu zgodnie z kartą przykładowego projektu, a informacje te zostały zamieszczone w załączniku VII w formacie xls. 88

2.2 INFORMACJA NA TEMAT ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI WSPÓLNOTOWYMI Instytucja Zarządzająca WRPO deklaruje, że w okresie sprawozdawczym powzięła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie przepisów wspólnotowych, w szczególności w takich obszarach, jak: ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne, zamówienia publiczne, zasada równości szans, pomoc publiczna. IZ WRPO podjęła działania kontrolne służące zapewnieniu przestrzegania przepisów wspólnotowych wprowadzając liczne mechanizmy służące zagwarantowaniu zgodności realizacji operacji, zarówno na poziomie Instytucji Zarządzającej, jak i na poziomie beneficjenta. Jednocześnie IZ WRPO informuje, że nie napotkała znaczących problemów związanych z zachowaniem przepisów wspólnotowych podczas realizacji Programu. Podobnie jak w latach poprzednich w 2014 r. IZ WRPO kontynuowała zbieranie danych i ich analizę w ramach wewnętrznego systemu monitorowania realizacji polityk horyzontalnych. Monitorowanie polityk horyzontalnych obejmuje takie obszary jak: środowisko przyrodnicze, społeczeństwo informacyjne, równość szans. Wykonanie tego zobowiązania na poziomie WRPO wymaga identyfikacji nakładów na poszczególne polityki w ramach wszystkich projektów. Na poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz na budowę społeczeństwa informacyjnego przeznaczono odpowiednie środki w ramach odpowiadających im priorytetów i działań. Nie będą to jednak wszystkie środki, jakie w ramach WRPO zostaną przeznaczone na te cele. W ramach wielu innych projektów, realizujących inne cele w innych priorytetach i działaniach, przeznaczone zostaną także pewne kwoty na poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz na budowę społeczeństwa informacyjnego. Dla polityki horyzontalnej - równość szans, w WRPO nie przewiduje się odrębnych środków. Ewentualne, wyodrębnione nakłady na ten cel, przewidziane zostaną w ramach poszczególnych projektów. Wszyscy beneficjenci, oprócz niezbędnej dokumentacji projektowej i odpowiednich załączników, przekazują Instytucji Zarządzającej formularz pt. Informacja o sposobie realizacji polityk/celów horyzontalnych w ramach projektu, w którym znajdują się informacje o planowanych nakładach na wymienione wyżej cele, oraz o efektach tych nakładów. Pytania w formularzu dotyczą takich dziedzin, jak: środowisko (energia, emisja substancji do atmosfery, gospodarka wodna, gospodarka odpadami), społeczeństwo informacyjne, równość szans (kobiet, niepełnosprawnych, osób zagrożonych marginalizacją, mieszkańców wsi i innych). Ponadto w trakcie realizacji projektu beneficjent udziela odpowiedzi Instytucji Zarządzającej na dodatkowe pytania. Przed finansowym zakończeniem realizacji projektu, beneficjent wypełnia ponownie formularz w celu weryfikacji danych podanych na etapie składania wniosku o dofinansowanie i przesyła go ponownie Instytucji Zarządzającej przed ostatecznym rozliczeniem projektu. Ponadto zgodność projektu z zakresu polityk horyzontalnych stanowi przedmiot kontroli na miejscu realizacji projektu w trakcie wdrażania inwestycji. Zagadnienia wykazane w liście sprawdzającej obejmują m.in.: politykę zatrudnienia (poprawa wielkości zatrudnienia, poprawa warunków pracy), politykę równych szans (równość kobiet i mężczyzn, niedyskryminacja oraz wyrównywanie szans niezależnie od płci, wyznania, niepełnosprawności, rasy itp.), politykę społeczeństwa informacyjnego (rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych), politykę zrównoważonego rozwoju / ochrony środowiska. Na etapie wnioskowania o przyznanie dofinansowania ze środków EFRR projekty, które wymagają oceny oddziaływania na środowisko są analizowane przez Oddział Oceny Oddziaływania na Środowisko znajdujący się w Departamencie Wdrażania Programu Regionalnego. Pracownicy Oddziału Oceny Oddziaływania na Środowisko sprawdzają zgodność projektów z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach 89

oddziaływania na środowisko, która jest dostosowana do dyrektyw Unii Europejskiej. W tym celu została stworzona lista sprawdzająca, która pozwala na zweryfikowanie, czy dokumentacja załączona do wniosku jest zgodna z odpowiednimi Dyrektywami (Dyrektywą Oceny Oddziaływania na Środowisko, Dyrektywą Siedliskową). W trakcie oceny formalnej sprawdzane jest, jak projekt wpływa na wyznaczone lub potencjalne Obszary Natura 2000, czy jest zgodny z pozostałym acquis communautaire w zakresie ochrony środowiska oraz czy dokumentacja załączona do wniosku jest zgodna z prawodawstwem polskim w zakresie oddziaływania na środowisko. W celu zapewnienia zgodności w zakresie ochrony środowiska, Oddział Oceny Oddziaływania na Środowisko udziela konsultacji beneficjentom w zakresie zgodności dokumentacji projektowej z prawodawstwem unijnym w zakresie ochrony środowiska. Wśród podstawowych kwestii horyzontalnych ważną rolę odgrywa zrównoważony rozwój (ochrona środowiska). Dla potrzeb monitorowania polityk horyzontalnych dokonano badania wpływu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 na środowisko przyrodnicze. Wyniki badania zostały przedstawione w sprawozdaniu za 2010 r. Przez IZ WRPO zapewnione zostały także mechanizmy służące zagwarantowaniu zgodności realizowanych operacji z prawem zamówień publicznych. Prawidłowość postępowania z prawem zamówień publicznych jest weryfikowana już na etapie oceny formalnej wniosku o dofinansowanie, a beneficjent składając wniosek dołącza oświadczenie o przestrzeganiu ustawy prawa zamówień publicznych. Instytucja Zarządzająca WRPO realizuje proces opiniowania projektów dokumentacji przetargowej (ogłoszeń o zamówieniu i specyfikacji istotnych warunków zamówienia). Czynność ta wykonywana jest przez Wydział Kontroli Projektów W związku ze zmianami w Ustawie o Prawie Zamówień Publicznych w 2014 r. pracownicy IZ WRPO wzięli udział w okresie sprawozdawczym w następujących szkoleniach: Szkolenie grupowe: Prawo zamówień publicznych z uwzględnieniem nowelizacji 61 osób (w tym 44 kobiety). Szkolenia indywidualne: Nowelizacja prawa zamówień publicznych ze szczególnym uwzględnieniem podwykonawstwa 13 osób, Tryb udzielania zamówienia z wolnej ręki oraz zamówienia publiczne poniżej 30 tys. euro nowe uregulowania prawne, szacowanie wartości, regulaminy, obowiązki i możliwości, dokumentowanie i niejasności 3 osoby, Zamówienia publiczne w praktyce i orzecznictwie 2 osoby, Pozaocenowe kryteria oceny ofert możliwości, obowiązki, praktyka oraz wyniki kontroli 2 osoby, Prawo Zamówień Publicznych po nowelizacji z dnia 29 sierpnia 2014 r. 4 osoby. Oprócz tego dwie osoby w 2014 r. rozpoczęły studia podyplomowe na kierunku Zamówienia Publiczne. Zgodność realizowanych operacji w ramach Priorytetu VII Pomoc techniczna WRPO w zakresie prawa zamówień publicznych zapewniona jest przez konsultacje Instytucji Zarządzającej z Biurem Obsługi Funduszy (jednostka UMWW), odpowiedzialnym m.in. za obsługę WRPO w zakresie prawa krajowego i wspólnotowego. W wyniku kontroli podmiotów należących do jednostek sektora finansów publicznych stwierdza się naruszenia PZP najczęściej związane z: nieprawidłowym trybem (nadużywanie trybu zapytania o cenę), niespójnościami pomiędzy zapisami SIWZ lub ogłoszeń w zakresie warunków udziału w postępowaniu (niezgodność pomiędzy opisem warunków a wykazem dokumentów służących potwierdzeniu spełniania tych warunków, brak opisu sposobu oceny spełniania warunków lub niejasności w tym zakresie), niezgodnością treści oferty z zapisami SIWZ, stosowaniem znaków towarowych w opisie przedmiotu zamówienia, zlecaniem robót dodatkowych z pominięciem przepisów PZP, brakiem ogłoszenia o zmianie ogłoszenia. 90

W wyniku ustaleń z kontroli na miejscu na beneficjenta, który naruszył w sposób znaczący PZP, nakłada się korektę finansową zgodną z dokumentem Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE. Naruszenia te nie mają charakteru systemowego. Do podejmowanych działań zaradczych w tym zakresie należy zaliczyć: opiniowanie projektów ogłoszeń o zamówieniu i SIWZ na wniosek beneficjenta, szkolenia z zakresu prawidłowej realizacji projektu (w tym najczęstsze błędy, również w obszarze PZP). IZ WRPO wprowadziła pewne mechanizmy gwarantujące przestrzeganie pomocy publicznej. Zapisy z Programu określają, iż: We wszystkich przypadkach przestrzegane będą zasady udzielania pomocy publicznej, zgodnie z artykułem 55 Rozporządzenia Rady 1083/2006. Instytucja Zarządzająca zapewni, iż każde wsparcie udzielane w ramach programu operacyjnego będzie zgodne ze stosownymi procedurami i zasadami, w momencie, kiedy pomoc publiczna jest udzielana. Ponadto UWRPO określa zasady pomocy publicznej dla beneficjentów działań. Do mechanizmów gwarantujących przestrzeganie pomocy publicznej należy wymienić także (m.in.): oświadczenia beneficjentów składane wraz z wnioskiem o dofinansowanie; równocześnie z oceną formalną wniosków prowadzona jest analiza finansowa wniosków, weryfikacja zapisów w studiach wykonalności oraz sprawdzenie, czy projekty objęte są pomocą publiczną. Po zakończeniu tego etapu weryfikacji dokonuje się ustalenia poziomu dofinansowania poszczególnych projektów; kryteria wyboru projektów (np. w Działaniu 2.6 kryterium dot. uwzględnienia pomocy publicznej w poziomie dofinansowania inwestycji - jeśli projekt przewidział pomoc publiczną); zapisy w umowie. 2.2.1 Zasada równości szans Podobnie jak w poprzednich okresach sprawozdawczych zasada równości szans była realizowana przez IZ WRPO na wszystkich etapach: programowania, wdrażania, monitoringu i ewaluacji. Jednocześnie w 2014 r. IZ WRPO nie stworzyła wniosków i rekomendacji w obszarze równości szans na kolejne okres realizacji Programu. W kolejnych latach IZ WRPO będzie kontynuować dotychczasowe działania w tym zakresie. W ramach WRPO brak jest uzgodnień partnerskich w zakresie równości szans. Działania związane z równouprawnieniem na ww. etapach nie zmieniły się od poprzedniego okresu i prezentują się tak samo, jak w sprawozdaniach z poprzednich okresów. Jednostka Ewaluacyjna WRPO przygotowała w 2013 r. badanie ewaluacyjne pt. Włączenie społeczne jako przesłanka dla polityki samorządu województwa wielkopolskiego w realizacji celów Strategii Europa 2020 w perspektywie finansowej UE 2014 2020, którego głównym celem było sformułowanie rekomendacji dla procesu wyznaczania polityki rozwoju Wielkopolski, w tym w szczególności dla projektowania WRPO 2014-2020, uwzględniających cele Strategii Europa 2020 w zakresie rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. W Sprawozdaniu za 2013 r. zostało zamieszczone streszczenie badania. 2.2.2 Zasada partnerstwa W 2014 r. zasada partnerstwa była realizowana na wszystkich etapach: programowania, wdrażania, monitoringu oraz ewaluacji i obejmowała przedsięwzięcia z zakresu partnerstwa instytucjonalnego oraz partnerstwa na poziomie projektów. 91

Etap programowania/wdrażania Partnerstwo instytucjonalne/wsparcie mechanizmów partnerstwa Konsultacje społeczne projektu WRPO, spotkania na zasadach partnerskich z potencjalnymi beneficjentami, udział ekspertów zewnętrznych w procesie oceny projektów. Partnerstwo na poziomie projektów Przez wszystkie lata trwania WRPO 2007-2013 wsparto łącznie 107 projektów partnerskich o wartości ogółem 105 614 255,58 EUR, w tym dofinansowanie UE 64 183 019,97 EUR. 45% projektów dotyczy Działania 2.2. Także dużą liczbę przedsięwzięć zakontraktowano w Priorytecie VI (Działania 6.1 i 6.2). W okresie sprawozdawczym nie zawarto nowych umów dla projektów partnerskich. Natomiast beneficjenci złożyli 2 wnioski o dofinansowanie, które zostały pozytywnie ocenione. Zakontraktowanie projektów przewiduje się na koniec I kwartału 2015 r. Szczegółowe informacje nt. przedsięwzięć znajdują się w tabeli poniżej. Tabela 19 Nowe wnioski partnerskie złożone w okresie sprawozdawczym Beneficjent Nazwa partnera Tytuł projektu Powiat Kościański Powiat Jarociński Źródło: Dane własne UMWW Miasto Kościan Gmina Jarocin Modernizacja drogi powiatowej nr 3976P ul. Składowa w Kościanie Przebudowa ulicy Powstańców Wielkopolskich w Jarocinie wraz z wiaduktami Tabela 20 Liczba projektów realizowanych przy udziale partnerów wg działań Nazwa działania Liczba projektów partnerskich Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 7 Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych 1 Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiaty, powiatowe i gminne) 48 Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody 7 Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego 3 Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Działanie 6.1 Turystyka 22 Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego 18 Razem 107 Źródło: Dane własne UMWW 1 92

Etap monitorowania Partnerstwo instytucjonalne/wsparcie mechanizmów partnerstwa Realizacja zasady partnerstwa na etapie monitorowania zachowana jest poprzez udział partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w pracach Komitetu Monitorującego. W obradach Komitetu Monitorującego uczestniczą nie tylko jego członkowie oraz zastępcy, ale także duża grupa obserwatorów będących przedstawicielami m.in.: Urzędu Skarbowego w Poznaniu, Związku Banków Polski, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Środowiska, Komisji Europejskiej, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, Związku Gmin Wiejskich RP, Związku Miast Polskich. Partnerzy ci mają m.in. możliwość udziału w dyskusjach nad renegocjacjami programu, kryteriami wyboru projektów. Ponadto IZ WRPO poprzez swoją stronę internetową umożliwia dostęp do materiałów i informacji dotyczących Komitetu Monitorującego. W 2014 r. w ramach realizacji inicjatywy JEREMIE oraz JESSICA swą działalność kontynuowały grupy robocze. IZ WRPO aktywnie uczestnicząc w procesie wdrażania tych inicjatyw bierze udział w spotkaniach dwóch grup roboczych. Jedna z nich ("Grupa robocza BGK") stanowi platformę współpracy pomiędzy regionami zaangażowanymi we wdrażanie inicjatywy JEREMIE w systemie Holding Fund (województwa: wielkopolskie, dolnośląskie, zachodniopomorskie, pomorskie i łódzkie) oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego pełniącym rolę menadżera funduszy powierniczych każdego z województw. Etap ewaluacji Partnerstwo instytucjonalne/wsparcie mechanizmów partnerstwa. Zgodnie z zasadą partnerstwa i transparentności, w celu umożliwienia dialogu społecznego oraz udostępnienia społeczeństwu i organizacjom partnerom społeczno-gospodarczym dokumentów ewaluacyjnych, raporty końcowe z badań ewaluacyjnych oraz zawarte w nich wnioski i rekomendacje są opublikowane na stronie internetowej Urzędu, a wnioski i rekomendacje z badań ewaluacyjnych zostały przekazane odpowiednim adresatom rekomendacji. IZ WRPO nie otrzymał zwrotnie odpowiedzi, które byłyby rekomendacjami ze strony partnerów społeczno-gospodarczych. Partnerstwo na poziomie projektów Ocena efektywności projektów realizowanych w partnerstwie w programie wyrażona jest poprzez sposób wsparcia partnera. Partnerstwo w projektach realizowanych w WRPO wyraża się m.in. poprzez wsparcie merytoryczne partnera, które dotyczy projektów sektorowych (np. przy projekcie zadrzewień śródpolnych korzystano z wiedzy naukowców z PAN) oraz wsparcie finansowe, które dotyczy najczęściej inwestycji z zakresu infrastruktury drogowej (partnerstwo finansowe z gminami jest tu wygodnym narzędziem). Wnioski i rekomendacje w obszarze partnerstwa na kolejne okresy realizacji programu W kolejnych okresach programu należy rozważyć zmianę wytycznych pod kątem zapisów partnerstwa. Obecne wytyczne dopuszczają udział partnera w projekcie pod warunkiem, że on sam nie aplikuje o dotacje. Istnieją pewne obszary, którymi zainteresowane są zarówno gmina, jak i powiat w obrębie jednego konkursu. Wówczas partnerstwo jest niemożliwe, a jednostki składają odrębne projekty. 93

2.3 NAPOTKANE ZNACZĄCE PROBLEMY ORAZ PODJĘTE ŚRODKI ZARADCZE W okresie sprawozdawczym IZ WRPO nie odnotowała znaczących problemów we wdrażaniu WRPO. 2.4 ZMIANY W KONTEKŚCIE REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO (W STOSOWNYCH WYPADKACH) SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA POLSKI W 2014 R. W 2014 r. nastąpiła poprawa koniunktury w gospodarce europejskiej; wzrost w UE wyniósł 1,3% (w strefie euro 0,9%), po recesji w 2012 r. i stagnacji w następnym. Tempo wzrostu PKB w Polsce na poziomie 3,3% było wyższe niż w dwóch poprzednich latach i wyższe niż w większości krajów UE. Prognozy Komisji Europejskiej zakładają, że w latach 2015-2016 PKB w Polsce będzie rosnąć w zbliżonym tempie 3,2-3,4%. Głównym czynnikiem wzrostu był w 2014 r. popyt krajowy, wyższy o 4,6% w stosunku do roku poprzedniego. Spożycie, wspierane przez poprawiającą się sytuację na rynku pracy i rosnące płace realne, było wyższe o 3,0%. Po dwóch latach stagnacji w zakresie nakładów brutto na środki trwałe, nastąpił wysoki ich wzrost (o 9,5%). W konsekwencji, został zahamowany notowany w dwóch poprzednich latach spadek stopy inwestycji w gospodarce narodowej - wzrosła ona do 19,6% po obniżce do 18,8% w 2013 r. Obroty w handlu zagranicznym były znacząco wyższe zarówno po stronie eksportu (5,6%), jak i importu (8,7%). Na skutek tego zwiększył się udział obrotów handlu zagranicznego w PKB - eksportu do 46,7%, natomiast importu do 45,2%. Wkład popytu krajowego we wzrost PKB wyniósł 4,6 pp., przy czym równoważyły się wpływy ze strony spożycia (2,4 pp.) i akumulacji (2,2 pp.). Odmiennie niż w poprzednich latach, eksport netto, na skutek wyższej dynamiki importu niż eksportu, negatywnie oddziaływał na wzrost gospodarczy (-1,3 pp.). Umiarkowanie wysoka dynamika działalności gospodarczej w przedziale 103,4-103,6% dotyczyła większości podstawowych rodzajów działalności przemysłu, handlu i działalności pokrewnych, transportu i gospodarki magazynowej; w przypadku budownictwa wyniosła 104,7%, a działalności finansowej i ubezpieczeniowej - 113,7%. Globalna produkcja rolnicza w 2014 r. zwiększyła się w porównaniu z 2013 r. o 5,7%; wpłynął na to zarówno wzrost produkcji roślinnej (o 4,7%), jak i zwierzęcej (o 6,9%). Systematycznie zmniejsza się dystans dzielący nasz kraj od średniego unijnego poziomu rozwoju gospodarczego mierzonego PKB na mieszkańca z uwzględnieniem różnic w sile nabywczej walut. W 2013 r. wskaźnik ten wyniósł dla Polski 67% średniej UE-28 (o 19 pp. więcej niż przed akcesją). Wskaźnik spożycia indywidualnego per capita, odzwierciadlający poziom dochodów ludności, osiągnął w 2013 r. poziom 75% średniej UE-28. W zakresie tempa konwergencji z UE, Polska znajduje się w czołówce wśród nowych krajów członkowskich UE. Należy podkreślić poprawiający się stan finansów państwa; w wyniku wdrażanego w ostatnich latach planu konsolidacji finansów publicznych, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych zmniejszył się z 7,6% PKB w 2010 r. do 4,0% PKB w 2013 r. Zadłużenie sektora instytucji rządowych i samorządowych kształtowało się w 2013 r. poniżej 94

56% PKB, co jest korzystnym wskaźnikiem na tle UE. Na uwagę zasługuje także relatywnie wysoka stopa inwestycji sektora instytucji rządowych i samorządowych wynosząca w 2013 r. ponad 4% PKB (2,9% w UE). SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA WIELKOPOLSKI W 2014 R. (Opracowanie na podstawie danych US w Poznaniu) Rynek pracy W grudniu 2014 r. na rynku pracy w województwie wielkopolskim utrzymała się tendencja wzrostowa przeciętnego miesięcznego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw, obserwowana w relacji do analogicznego okresu 2013 r. Stopa bezrobocia rejestrowanego osiągnęła poziom niższy aniżeli przed rokiem i w dalszym ciągu pozostawała najniższa w kraju. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w grudniu 2014 r. wyniosło 649,6 tys. osób, co w stosunku do poprzedniego miesiąca oznacza wzrost o 0,1%, a w odniesieniu do grudnia 2013 r. o 5,4%. Przed rokiem przyrost zatrudnienia w ujęciu miesięcznym wyniósł 0,3%, a w stosunku rocznym 3,5%. W strukturze zatrudnienia w województwie wielkopolskim niezmiennie dominują dwie sekcje: przetwórstwo przemysłowe (42,8% ogółu zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw) oraz handel; naprawa pojazdów samochodowych (29,9%). Na poziomie działów największym zatrudnieniem charakteryzują się przedsiębiorstwa handlu detalicznego (19,4% ogółu zatrudnionych) i hurtowego (9,2%) oraz podmioty zajmujące się produkcją artykułów spożywczych (7,7%) i mebli (5,6%). W całym roku 2014 przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 636,6 tys. osób i było o 4,8% większe od notowanego przed rokiem (w 2013 r. wzrost zatrudnienia był mniejszy i wyniósł 1,7%). Przeciętne zatrudnienie najbardziej zwiększyło się w sekcjach administrowanie i działalność wspierająca (o 15,5%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 13,6%) oraz handel; naprawa pojazdów samochodowych (o 10,6%), natomiast największy spadek odnotowały przedsiębiorstwa zajmujące się górnictwem i wydobywaniem (o 16,1%). Wykres 18 Przeciętne miesięczne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw 95

W końcu grudnia 2014 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 116,4 tys. i była o 0,9 tys. (o 0,7%) większa niż w poprzednim miesiącu, ale o 28,4 tys. (o 19,6%) mniejsza niż w grudniu 2013 r. Kobiety stanowiły 56,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (przed rokiem 55,1%). Stopa bezrobocia rejestrowanego w grudniu 2014 r. ukształtowała się na poziomie 7,8% i pozostała najniższa w kraju. W porównaniu z poprzednim miesiącem wskaźnik ten wzrósł o 0,1 p.proc., ale jednocześnie był o 1,8 p.proc. niższy od notowanego w grudniu 2013 r. Dla całego kraju stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 11,5%, co w stosunku do listopada 2014 r. oznacza wzrost o 0,1 p.proc., a w odniesieniu do grudnia 2013 r. spadek o 1,9 p.proc. Wskaźnik niższy od krajowego w grudniu 2014 r., poza wielkopolskim, odnotowało jeszcze 5 województw: śląskie (9,6%), mazowieckie (9,8%), małopolskie (9,9%), dolnośląskie (10,6%) i pomorskie (11,3%). Natężenie bezrobocia nie jest jednakowe w całym województwie wielkopolskim. Największe nasilenie tego zjawiska obserwuje się w północnej i wschodniej części regionu. Podobnie jak w poprzednich miesiącach, najwyższą stopę bezrobocia odnotowano w powiatach: konińskim (17,3% wobec 18,9% w grudniu 2013 r.), wągrowieckim (16,0% wobec 20,9%), złotowskim (15,1% wobec 16,7%) i słupeckim (14,8% wobec 17,9%), a najniższą w Poznaniu (3,2% wobec 4,2%) oraz powiatach poznańskim (3,5% wobec 4,5%) i kępińskim (3,5% wobec 5,0%). W grudniu 2014 r. do urzędów pracy zgłoszono 5,1 tys. ofert zatrudnienia, tj. o 0,8 tys. mniej niż przed miesiącem, ale o 1,0 tys. więcej niż przed rokiem. W końcu miesiąca na 1 ofertę pracy przypadało 29 bezrobotnych (przed miesiącem 22, a przed rokiem 45). 96

Rycina 5 Stopa bezrobocia rejestrowanego wg powiatów i podregionów w 2014 r. 97

Wynagrodzenia Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w województwie wielkopolskim w grudniu 2014 r. wyniosło 3794,90 zł i w porównaniu z poprzednim miesiącem zwiększyło się o 4,2%, a w odniesieniu do grudnia 2013 r. wzrosło o 3,2%. Przed rokiem zanotowano wzrost wynagrodzeń o 2,7% w skali miesiąca i o 2,4% w stosunku rocznym. Wykres 19 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw W większości sekcji sektora przedsiębiorstw zanotowano wzrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto w stosunku do grudnia 2013 r. Najbardziej zwiększyło się wynagrodzenie zatrudnionych w przedsiębiorstwach zajmujących się administrowaniem i działalnością wspierającą (o 14,2%) oraz obsługą rynku nieruchomości (o 6,2%). Spadek przeciętnych wynagrodzeń odnotowały trzy sekcje: zakwaterowanie i gastronomia (o 7,6%), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 4,4%) oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 1,1%). Na poziomie działów wzrost wynagrodzeń w skali roku odnotowały m.in. przedsiębiorstwa, dla których głównym rodzajem działalności są roboty budowlane specjalistyczne (o 9,7%), a także produkcja: mebli (o 6,9%), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (o 6,8%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 6,7%), wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 6,4%) oraz wyrobów z metali (o 5,0%). Niższe wynagrodzenie uzyskali w tym czasie zatrudnieni w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją urządzeń elektrycznych (o 4,5%). W całym roku 2014 przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 3581,54 zł, tj. o 2,2% wyższym od notowanego przed rokiem (w 2013 r. roczny wzrost wynagrodzeń był większy i wyniósł 2,7%). Wynagrodzenia zwiększyły się w większości sekcji sektora przedsiębiorstw, m.in. jednostkach związanych z obsługą rynku nieruchomości (o 8,4 %) oraz administrowaniem i działalnością wspierającą (o 6,5%). Spadek przeciętnych wynagrodzeń zanotowały tylko trzy sekcje: transport i gospodarka magazynowa (o 2,8%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (o 1,9%) oraz zakwaterowanie i gastronomia (o 0,1%). Przemysł i budownictwo Wartość produkcji sprzedanej przemysłu w województwie wielkopolskim w grudniu 2014 r. wyniosła 10 394,6 mln zł (w cenach bieżących), tj. o 7,1% mniej niż w listopadzie 2014 r. (licząc w cenach stałych), ale o 6,9% więcej niż w grudniu 2013 r. Przed rokiem odnotowano spadek wartości sprzedaży w ujęciu miesięcznym (o 14,0%), ale wzrost w stosunku rocznym (o 11,5%). 98

Wykres 20 Produkcja sprzedana przemysłu W porównaniu z grudniem 2013 r. zwiększyła się wartość produkcji sprzedanej przedsiębiorstw zajmujących się przetwórstwem przemysłowym (o 8,5%) oraz dostawą wody; gospodarowaniem ściekami i odpadami; rekultywacją (o 1,1%), spadła natomiast sprzedaż produkcji w przedsiębiorstwach związanych z górnictwem i wydobywaniem (o 20,5%) oraz wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 6,8%). Na niższym poziomie klasyfikacji PKD wzrost wartości sprzedaży zanotowało 18 spośród 31 działów przemysłu, w tym związane z produkcją: urządzeń elektrycznych (o 35,3%), wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny (o 28,4%), mebli (o 24,6%), pojazdów samochodowych, przyczep i naczep (o 17,1%) oraz maszyn i urządzeń (o 13,7%). Spadek sprzedaży dotyczył m.in. produkcji napojów (o 12,1%), wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 6,8%) oraz produkcji wyrobów z metali (o 1,1%). Wydajność pracy w przemyśle, mierzona wartością produkcji sprzedanej przeliczoną na 1 zatrudnionego, w grudniu 2014 r. wyniosła 34,3 tys. zł (w cenach bieżących), tj. o 3,3% (w cenach stałych) więcej niż przed rokiem, przy wzroście zatrudnienia o 3,5% i przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto o 3,4%. Wartość produkcji sprzedanej przemysłu wypracowana od początku 2014 r. wyniosła 133086,5 mln zł (w cenach bieżących), tj. o 5,5% więcej (licząc w cenach stałych) niż w poprzednim roku (w 2013 r. w skali roku zanotowano wzrost sprzedaży o 4,4%). Produkcja sprzedana przemysłu przeliczona na 1 zatrudnionego w całym roku 2014 r. wyniosła 443,5 tys. zł (w cenach bieżących) i w ciągu roku zwiększyła się o 2,7% (w cenach stałych), przy wzroście przeciętnego zatrudnienia o 2,8% oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia o 3,2%. Wartość produkcji sprzedanej budownictwa w województwie wielkopolskim w grudniu 2014 r. wyniosła 2455,5 mln zł (w cenach bieżących), tj. o 50,4% więcej niż w listopadzie i o 11,8% więcej niż przed rokiem (w grudniu 2013 r. zanotowano wzrost wartości produkcji sprzedanej budownictwa o 41,0% w skali miesiąca i o 14,4% w stosunku rocznym). Wydajność pracy w budownictwie, mierzona wartością produkcji sprzedanej na 1 zatrudnionego w tej sekcji, w grudniu 2014 r. wyniosła 65,0 tys. zł i była o 50,8% większa niż przed miesiącem i o 18,8% większa niż przed rokiem. Przeciętne zatrudnienie w przedsiębiorstwach budowlanych w ciągu roku zmniejszyło się o 5,9%, natomiast przeciętne wynagrodzenie miesięczne wzrosło w tym czasie o 5,7%. 99

Rynek wewnętrzny Wartość sprzedaży detalicznej (w cenach bieżących) zrealizowanej przez przedsiębiorstwa handlowe i niehandlowe w województwie wielkopolskim w grudniu 2014 r. była o 20,7% większa niż przed miesiącem i o 9,6% większa niż w grudniu 2013 r. Przed rokiem sprzedaż detaliczna kształtowała się podobnie, w ujęciu miesięcznym zanotowano wzrost jej wartości o 17,8%, a w skali roku o 8,3%. W porównaniu z grudniem 2013 r. Najbardziej zwiększyła się sprzedaż farmaceutyków, kosmetyków i sprzętu ortopedycznego (o 30,3%), a także prasy i książek oraz pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach (o 30,2%). Wartość sprzedaży detalicznej zrealizowanej w całym roku 2014 w porównaniu z poprzednim rokiem zwiększyła się o 9,8% (w 2013 r. wzrost wyniósł 8,9%). W skali roku największy wzrost dotyczył sprzedaży prasy i książek oraz pozostałej sprzedaży w wyspecjalizowanych sklepach (o 26,4%), a także sprzedaży pojazdów samochodowych, motocykli i części (o 25,0). Największy spadek zaobserwowano w tym czasie w sprzedaży mebli oraz sprzętu RTV i AGD (o 28,1%). DZIAŁANIA PRZEPROWADZANE PRZEZ IZ WRPO W CELU PRZECIWDZIAŁANIA NEGATYWNYM SKUTKOM WYNIKAJĄCYM Z SYTUACJI SPOŁECZNO GOSPODARCZEJ W KRAJU I WOJEWÓDZTWIE Na beneficjentów WRPO i realizację przez nich projektów finansowanych ze środków UE wpływ ma ogólna sytuacja ekonomiczna w kraju i województwie. Mimo tego, że nadal występuje wzrost gospodarczy to jego tempo spadło co skutkuje z kolei negatywnym oddziaływaniem na zatrudnienie i stan finansów w jednostkach publicznych (a zwłaszcza JST). Można zaobserwować spadek aktywności inwestycyjnej przedsiębiorstw co przekłada się w przypadku przedsiębiorców będących beneficjentami programu regionalnego na realizowane przez nich projekty. Część MSP aplikujących o środki UE rezygnowała z ubiegania się o wsparcie, rozwiązywała umowy o dofinansowanie lub je aneksowała. Powodem tego były trudności z uzyskaniem wkładu własnego (niemożność otrzymania kredytu), niedoszacowanie kosztów projektu, ograniczania środków na inwestycje, przesunięcie terminów realizacji. Z kolei jednostki samorządu terytorialnego musiały często ograniczać zakres inwestycji, przesuwać je w czasie, a czasem rezygnować z realizacji. Wpływ na to miały m.in. niższe od przewidywanych przychody budżetowe, głównie z podatków. Z drugiej strony należy podkreślić, że środki dostępne w ramach WRPO dla beneficjentów i możliwość ich wykorzystania na inwestycje pozwalające utrzymać, a niekiedy wręcz kreować koniunkturę, przynajmniej w niektórych dziedzinach gospodarki. W 2014 roku Instytucja Zarządzająca WRPO zapewniała sprawną realizację Programu poprzez dokonywanie płatności dla beneficjentów oraz organizację kolejnych naborów m.in. dla przedsiębiorców. IZ WRPO i Komitet Monitorujący dbają o efektywne wykorzystanie środków poprzez stały monitoring wydatkowania środków oraz w pewnych przypadkach wykorzystują możliwość elastycznego podejścia do przeprowadzania alokacji środków pomiędzy poszczególnymi działaniami. W związku ze zbliżającym się zamykaniem programu szczególne znaczenie ma takie zarządzanie programem, by jak najskuteczniej wydać wszystkie środki z poszczególnych osi priorytetowych. 100

2.5 ZASADNICZE MODYFIKACJE W ROZUMIENIU ART. 57 ROZPORZĄDZENIA NR 1083/2006 (W STOSOWNYCH WYPADKACH) W wyniku przeprowadzonych w 2014 r. kontroli trwałości stwierdzono 1 przypadek zasadniczych modyfikacji projektu zgodnie z art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006. Modyfikacje dotyczyły projektu pn. Inwestycja w nowoczesny park maszynowy w celu podniesienia konkurencyjności firmy realizowanego przez firmę WOPAK GARDEN Woźniakowski Marcin. W trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu 30 lipca 2014 r. stwierdzono nieprawidłowości w zakresie dotyczącym trwałości projektu; beneficjent nie okazał zakupionego w ramach projektu oprogramowania zarządczego oraz dokumentacji technicznej. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie rzeczowej realizacji projektu za niekwalifikowalny uznano wydatek przedstawiony w tabeli poniżej: Tabela 21 Wydatek związany z nieprawidłowościami w zakresie rzeczowej realizacji wykazany w 2014 r. Nazwa wydatku (zgodnie z tabelą finansową Planowane wydatki w ramach projektu w PLN ) Wartość netto na fakturze (EUR) Wartość brutto na fakturze (EUR) Kwota wydatku niekwalifikowal nego (EUR) Kwota dofinansowania (EUR) Oprogramowanie zarządcze 1 348,21 1 644,86 1 348,21 808,93 Źródło: Opracowanie własne Kwota w wysokości 808,93 EUR została odzyskana w całości poprzez przelew. Beneficjent nie zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej. 101

2.6 KOMPLEMENTARNOŚĆ POMOCY Z INNYMI INSTRUMENTAMI WSPARCIA W systemie realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 uwzględniono kwestię komplementarności projektów realizowanych w ramach WRPO z innymi projektami realizowanymi w ramach WRPO oraz w ramach krajowych programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych. Już w treści WRPO w rozdziale omawiającym strategię programu stwierdzono, że efektywne wykorzystanie środków WRPO zależeć będzie także od uzyskania efektu synergii, co znaczy, że działania w ramach WRPO nie mogą być oderwane od działań innych polityk, w szczególności spójności, rolnej i rybackiej oraz krajowych. Na etapie konstruowania Programu w opisie każdego z priorytetów wskazano, pomiędzy jakimi programami, priorytetami i działaniami możliwa jest realizacja projektów komplementarnych. Zapisano także możliwość wzmacniania działań realizowanych w ramach danego priorytetu działaniami w ramach innych priorytetów WRPO, np.: projekty dotyczące turystyki i środowiska kulturowego (Priorytet VI) mogą być komplementarne do projektów dotyczących wsparcia przedsiębiorstw działających w branży turystycznej (Priorytet I), rozbudowy podstawowej infrastruktury komunikacyjnej (Priorytet II), czy projektów rewitalizacyjnych (Priorytet IV). Działania w ramach WRPO są komplementarne z: PO IG 2007-2013 - w zakresie inwestycji w innowacje, badania i rozwój nowych technologii, przedsiębiorczość, szkolnictwa, ochrony zdrowia, turystyki; PO IiŚ 2007-2013 - w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury drogowej, transportu, infrastruktury - społeczeństwa informacyjnego, środowiska, energetyki, rewitalizacji, szkolnictwa, ochrony zdrowia, turystyki, ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego; PO KL 2007-2013 - w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, rewitalizacji, szkolnictwa, ochrony zdrowia, pozostałej infrastruktury społecznej; PROW 2007-2013 - w zakresie inwestycji w MSP, infrastruktury drogowej, środowiska, turystyki, ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego; PO RYBY 2007-2013 - w zakresie inwestycji w MSP, środowiska 2.6.1 Opis osiągniętej komplementarności i uzyskanych efektów synergii 2.6.1.1 Przykłady zastosowanych mechanizmów wraz z opisem projektów komplementarnych W ramach obecnego sprawozdania rocznego opis praktycznych przykładów komplementarnych został oparty na przykładach wyłonionych w wyniku badania ewaluacyjnego. Łącznie w badaniu ewaluacyjnym zidentyfikowano 143 przykłady. Natomiast w sprawozdaniu w załączniku XII Tabela 11. Komplementarność projektów) podano 11 najciekawszych przykładów. Przykłady komplementarności zawarte w sprawozdaniu zostały podzielone tematycznie na komplementarność obejmującą takie dziedziny jak: przedsiębiorczość - przykład nr 1, 2; transport przykład nr 3, 4; środowisko przyrodnicze przykład nr 5, 6; kultura przykład nr 9; edukacja przykład nr 7, 8; zdrowie przykład nr 10, 11; turystyka przykład nr 12. 102

Ponadto wymienione projekty z załącznika XII obejmują komplementarność inwestycji WRPO z projektami z takich programów jak: POIG przykład nr 1, 2; POIiŚ przykład nr 3, 4, 5, 9, 10, 11; POKL przykład nr 6, 7, 8, 12. Więcej przykładów zostało zawartych w Aneksie do raportu z badań Komplementarność i synergia interwencji w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz z projektami wybranych programów operacyjnych obecnej i poprzedniej perspektywy finansowej UE dostępnym w IZ WRPO. Aspekt komplementarności w nawiązaniu do rynku pracy oraz komplementarności w nawiązaniu do szkolnictwa został przedstawione w sprawozdaniu za 2011 r. 2.6.1.2 W świetle badań ewaluacyjnych W 2014 r. IZ WRPO nie realizowała badań ewaluacyjnych w zakresie koordynacji i komplementarności w ramach Programu. Jednocześnie w okresie sprawozdawczym nie zaplanowała takiego badania na 2015 r. 2.6.2 Cross-financing Przez cały okres trwania WRPO 2007-2013 wsparto łącznie 13 projektów, który wykorzystały instrumenty elastyczności. Wartość ogółem przedsięwzięć wyniosła 15 573 861,24 EUR, a tym dofinansowanie UE wyniosło 10 403 560,52 EUR. Wydatki dotyczące cross-financingu osiągnęły poziom 298 611,98 EUR. W okresie sprawozdawczym nie podpisano nowych umów z mechanizmem finansowania krzyżowego. Tabela 22 Projekty objęte cross-financingiem w ramach WRPO Działanie Liczba umów Wartość umów (EUR) 103 Dofinansowa nie UE (EUR) Wartość wydatków objętych crossfinancingiem (EUR) 1.4. Wsparcie przedsięwzięć wynikających z 1 2 643 414,48 842 095,41 21 262,91 Regionalną Strategią Innowacji 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 1 230 560,12 167 242,24 2 380,74 Priorytet I 2 2 873 974,60 1 009 337,65 23 643,65 3.6. Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i 2 10 870 106,73 8 421 409,17 244 544,88 ekologicznego 3.7. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów 1 83 389,30 35 020,89 1 193,11

energii Priorytet III 3 10 953 496,03 8 456 430,06 245 737,99 6.1. Turystyka 1 992 896,44 725 739,30 25 102,04 6.2. Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa 7 753 494,17 212 053,51 4 128,29 kulturowego Priorytet VI 8 1 746 390,61 937 792,81 29 230,33 Razem 13 15 573 861,24 10 403 560,52 298 611,98 Źródło: Opracowanie własne Cross-financing umożliwia przeprowadzenia szkoleń w zakresie środków EFRR. Dzięki temu pracownicy przedsiębiorstw lub instytucji efektywnie podnoszą swoje kompetencje. W ramach kategorii interwencji 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażania planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi) przeszkolono ratowników z Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu m. in. z zakresu ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Szkolenia te stanowiły największy udział w sumie wydatków dotyczących cross-financingu - prawie 82%. Natomiast najwięcej projektów zrealizowano w ramach kategorii interwencji 59 Rozwój infrastruktury kin. Dotyczyły one szkoleń dla kinooperatorów z obsługi nowoczesnego sprzętu cyfrowego dla zmodernizowanych kin. Oprócz tego przeprowadzono szkolenia dla kadry turystycznych w zakresie promocji i rozwoju produktów turystycznych w Wielkopolsce (kat. 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych), szkolenia dla pracowników inkubatora przedsiębiorczości w Lesznie (kat. 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw), kurs m. in. z zakresu transferu technologii i funkcjonowania sieci (kat. 03 Transfer technologii i udoskonalenie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami nauk) oraz szkolenie z obsługi ekologicznego kotła typu EKOMAT (kat. 41 Energia odnawialna: biomasa). Tabela 23 Wartość wydatków objętych cross-financingiem w podziale na kategorie interwencji Kategoria interwencji Liczba umów 03 1 05 1 41 1 53 2 57 1 Wartość umów (EUR) Dofinansowanie UE (EUR) Wartość wydatków objętych cross-financingiem (EUR) 230 560,12 167 242,24 2 380,74 2 643 414,48 842 095,41 21 262,91 83 389,30 35 020,89 1 193,11 10 870 106,73 8 421 409,17 244 544,88 992 896,44 725 739,30 25 102,04 59 7 753 494,17 212 053,51 4 128,29 Razem 13 15 573 861,24 10 403 560,52 298 611,98 Źródło: Opracowanie własne 104

2.6.3 Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Dla zapewnienia komplementarności instrumentów wsparcia oraz unikania podwójnego finansowania tych samych projektów w zakresie programów operacyjnych polityki spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej stosuje się zapisy dokumentu pn. Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. Pierwsza wersja tego dokumentu została przyjęta uchwałą Komitetu Koordynacyjnego NSRO w dniu 18 grudnia 2007 roku i jest efektem uzgodnień wszystkich instytucji zaangażowanych w programowanie rozwoju na lata 2007-2013. Linia demarkacyjna jest uzupełnieniem informacji o wsparciu określonych typów interwencji zawartych w programie i uszczegółowieniu do programu, identyfikując szczegółowe kryteria wskazujące miejsce realizacji projektów w danym PO/RPO. W ślad za ustaleniami KK NSRO dostosowywane są zapisy Szczegółowego opisu priorytetów WRPO. Każda zmiana w tym dokumencie analizowana jest z punktu widzenia przebiegu linii demarkacyjnej, zarówno na etapie projektowania zmian, jak i podejmowania decyzji przez Zarząd Województwa oraz Komitet Monitorujący WRPO. Mechanizmy wprowadzone w ramach WRPO zapewniają z jednej strony koordynację i komplementarność w Programie, z drugiej zaś strony uwzględniają kryteria demarkacyjne, by zapobiec możliwości finansowania projektów tego samego rodzaju z różnych programów. Ponadto, zapisy linii demarkacyjnej brane są także pod uwagę przy ocenie wniosków o dofinansowanie. W ramach WRPO przyjęto następujące kryteria demarkacji, chroniące przed podwójnym finansowaniem, tj. wartość projektu, kategoria beneficjentów, lokalizacja projektu oraz charakter projektu (rodzaje i zakres prac). W 2014 r. dokument był kilkukrotnie aktualizowany, jednakże zmiany te nie miały odniesienia do dokumentów dotyczących WRPO. Jednocześnie nie wystąpiły problemy z zapewnieniem przestrzegania linii demarkacyjnej. Rycina 6 Mechanizmy IZ WRPO unikania podwójnego finansowania Źródło: Opracowanie własne 105

2.6.4 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej Funkcjonowanie systemu kontroli funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności reguluje zasadniczo na gruncie prawa krajowego ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dodatkowo system regulacji uzupełnia instrument prawny, którym są Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym. Wytyczne te zostały w roku 2014 zmienione największa zmiana dotyczyła częstotliwości dokonywania losowania beneficjentów do kontroli krzyżowej. W 2014 r. Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia prowadziła w trybie comiesięcznym kontrole krzyżowe wydatków beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach co najmniej dwóch programów operacyjnych NSRO (kontrole krzyżowe horyzontalne). Weryfikacje prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 07-13. Prowadzenie czynności wyjaśniających dokonywane jest w ścisłej współpracy z Instytucjami Zarządzającymi. W trybie kwartalnym natomiast prowadzone były kontrole krzyżowe międzyokresowe, czyli kontrole beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach dwóch perspektyw finansowych. Weryfikacje te prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 07-13 oraz w systemie SIMIK 2004-2006. W zakresie przestrzegania zakazu podwójnego finansowania wydatków, Instytucje Zarządzające odpowiedzialne są za prowadzenie kontroli krzyżowych w ramach swojego programu operacyjnego (kontrola krzyżowa programu) oraz za prowadzenie kontroli krzyżowych beneficjentów realizujących projekty równolegle w ramach podlegającego ich kompetencji programu operacyjnego i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 lub Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013. Instytucja Koordynująca NSRO opiniuje opis metodyki prowadzenia kontroli krzyżowych przez Instytucje Zarządzające i wskazane przez nie podmioty. Opiniowanie odbywa się w sposób ciągły, gdyż instytucje są zobowiązane przekazywać opis sposobu prowadzenia kontroli krzyżowych po opracowaniu stosownych procedur i po każdej wprowadzonej modyfikacji. W IZ WRPO jednostką wyznaczoną do przeprowadzania kontroli krzyżowej jest Oddział Monitorowania w Departamencie Polityki Regionalnej. W okresie sprawozdawczym przeprowadzaniem kontroli zajmowały się dwie osoby. Kontrola krzyżowa programu Instytucja Zarządzająca WRPO przeprowadza kontrolę programu w ramach WRPO raz w miesiącu. Kontrolą objęci są wszyscy beneficjenci realizujący projekty w zakresie WRPO. Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty brutto. W przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w różnych projektach realizowanych w ramach WRPO, informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO, która przeprowadza analizę dokumentacji. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2014 r. IZ WRPO przeprowadziła 12 kontroli krzyżowych programu, w ramach których zaszło 1 podejrzenie podwójnego finansowania wydatków, jednak nie odnotowano przypadku podwójnego finansowania wydatków. Kontrola krzyżowa horyzontalna w ramach WRPO oraz PROW 07-13 Instytucja Zarządzająca WRPO przeprowadza kontrolę krzyżową horyzontalną z PROW 07-13 raz w miesiącu. Objęci są nią wszyscy beneficjenci realizujący projekty jednocześnie 106

w ramach WRPO oraz PROW 07-13. Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty brutto. W przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w PROW 07-13 i WRPO informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO oraz PROW. Jednostka wdrażająca PROW proszona jest wówczas o przesłanie kopii odpowiednich dokumentów (faktury, inne dokumenty równoważne). Analizę dokumentacji przeprowadza odpowiednia jednostka wdrażająca WRPO. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2014 r. przeprowadzono 12 kontroli krzyżowych horyzontalnych w ramach WRPO i PROW. W tym okresie zarejestrowano 3 podejrzenia podwójnego finansowania i nie odnotowano przypadku podwójnego finansowania wydatków. Kontrola krzyżowa horyzontalna w ramach WRPO oraz PO RYBY Instytucja Zarządzająca WRPO przeprowadza kontrolę krzyżową horyzontalną z PO RYBY raz w miesiącu. Objęci są nią wszyscy beneficjenci realizujący projekty jednocześnie w ramach WRPO oraz PO RYBY. Weryfikacja odbywa się na podstawie nr dokumentu potwierdzającego poniesione wydatki, daty wystawienia dokumentu i kwoty. W przypadku wykrycia wystąpienia tych samych dokumentów we wnioskach o płatność składanych przez tego samego beneficjenta (identyfikowanego po nr NIP) w PO RYBY i WRPO informacja przekazywana jest do odpowiedniej jednostki wdrażającej działanie WRPO oraz PO RYBY. Ponadto jednostka wdrażająca PO RYBY proszona jest o przesłanie kopii odpowiednich dokumentów (faktury, inne dokumenty równoważne). Analizę dokumentacji przeprowadza odpowiednia jednostka wdrażająca WRPO. W uzasadnionych przypadkach przeprowadzana jest kontrola doraźna. W 2014 r. przeprowadzono 12 kontroli krzyżowych horyzontalnych, w ramach których nie zaszło podejrzenie podwójnego finansowania wydatków. 2.7 MONITOROWANIE I OCENA Monitorowanie i sprawozdawczość W zakresie monitorowania, sprawozdawczości oraz wskaźników IZ WRPO od ostatnich paru lat kontynuuje podejście wypracowane na początku realizacji programu. W 2014 r. nie zaistniała potrzeba wprowadzania zmian. Komitet Monitorujący Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 W ramach działalności KM WRPO w 2014 r. podjęto 9 uchwał, które wpłynęły na dalszą pozytywna realizacje programu. Dwudziesty czterech przedstawicieli ze strony rządowej, samorządowej i partnerów społeczno - gospodarczym podjęli uchwały w dwóch trybach - posiedzeń i w trybie obiegowym. W składzie członków KM (w tym wraz z ich zastępcami) jest 13 kobiet. 107

Rycina 7 Wykaz uchwał podjętych na posiedzeniach Komitetu Monitorującego WRPO w 2014 r. Źródło: Opracowanie własne Ewaluacja Zmiany wprowadzone w ewaluacji w IZ WRPO, ulepszenia związane z możliwością pozyskania i analizą danych: oddział wojewódzki GUS opracował i wdrożył system STRATEG przeznaczony dla pozyskiwania przez instytucje danych regionalnych i lokalnych, co w istotny sposób zwiększyło możliwości pozyskiwania danych. Przedstawiciele JE WRPO wzięli w tym celu udział w szkoleniach zorganizowanych przez GUS z wdrażania systemu; Jednostka Ewaluacyjna WRPO rozszerzyła zakres i intensywność konsultacji dokumentacji przygotowywanych na potrzeby badań ewaluacyjnych; w wyniku powołania Wielkopolskiego Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego pojawiła się możliwość rozszerzenia dostępnej bazy danych, co wiąże się z wykorzystaniem ekspertyz WROT dotyczących monitorowania systemu polityk publicznych Regionu. Przedstawiciele JE WRPO w 2014 r. brali udział w następujących spotkaniach, konferencjach, warsztatach, seminariach (m.in.): Wspólne posiedzenie Zespołu Sterującego Procesem Ewaluacji Polityki Spójności oraz Grupy Sterującej Ewaluacją PO KL: 27-28 marca 2014 r. w Poznaniu, 10-11 lipca 2014 r. w Łodzi, 23-24 października 2014 r. w Toruniu; VI Podkarpacka Konferencja Ewaluacyjna, 8 maja 2014 r. w Rzeszowie; Konferencja Informacja przestrzenna jako czynnik rozwoju lokalnego, 4 czerwca 2014 r. w Poznaniu; X Konferencja Ewaluacyjna Wykorzystanie wyników ewaluacji, 20-21 listopada 2014 r. w Warszawie. W 2014 r. realizowane były dwa badania ewaluacyjne jako kontynuacja badań z poprzedniego roku, zgodnie z Planem Ewaluacji WRPO 2007-2013 na 2013 r. Dotyczy to następujących badań: 108

Ewaluacja ex-ante projektu regionalnego programu operacyjnego dla Wielkopolski na lata 2014-2020 Realizację badania rozpoczęto 31 lipca 2013 r., a zakończono 15 października 2014 r. Wykonawcą badania była Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. we Wrocławiu. Głównym celem badania była ocena przyjętej w ramach WRPO 2014+ logiki interwencji oraz jego spójności zewnętrznej i wewnętrznej. Tak sformułowany cel główny został uszczegółowiony poprzez cele szczegółowe, wyznaczające zakres badania i pytania ewaluacyjne. Celami szczegółowymi badania były: - sprawdzenie, analiza i ocena czy planowane w ramach WRPO 2014+ interwencje publiczne znajdują uzasadnienie społeczne i ekonomiczne, - ocena, czy realizacja tych interwencji przyczyni się do osiągnięcia pożądanych celów rozwojowych województwa wielkopolskiego, zaspokojenia zdiagnozowanych potrzeb oraz rozwiązania problemów społeczno-ekonomicznych. Wnioski z badania wraz z rekomendacjami: część diagnostyczna została zorganizowana w logiczny i transparentny sposób pozwalający na łatwe odniesienie zidentyfikowanych potencjałów, barier i wyzwań do architektury celów Programu. Szczególnie pozytywnie należy ocenić podejście Autorów Programu zmierzające do zsyntetyzowania prezentacji potencjałów i wyzwań w poszczególnych blokach tematycznych. W przypadku tworzenia dodatkowego (roboczego) dokumentu na potrzeby WRPO 2014+ prezentującego pełną diagnozę sytuacji województwa wielkopolskiego sugeruje się w większym stopniu ukazanie tendencji czasowych; w części diagnostycznej nie odnaleziono odniesienia do OSI. Natomiast zgodnie z Szablonem Programu Operacyjnego 2014-2020 w Polsce z komentarzem (z 13.02.2014) co do zasady, punktem odniesienia części diagnostycznej są: cele tematyczne oraz typ obszaru. Diagnoza powinna być uporządkowana wg układu celów tematycznych lub układu osi priorytetowych, a także obszarów, ze szczególnym uwzględnieniem OSI.. Sugeruje się uwzględnienie odniesienia do OSI w części diagnostycznej (np. w sekcji 1.1, 4, projektu Programu); należy podkreślić rolę realnej koncentracji funduszy na obszarach umożliwiających akumulację kapitału już w okresie realizacji WRPO 2014+. Położenie większego akcentu na działalności pro-innowacyjnej umożliwiłoby silniejsze oparcie procesów rozwojowych na endogennych potencjałach regionu. Tym samym zwiększyłyby się możliwości samofinansowania rozwoju przez prywatne i publiczne podmioty zlokalizowane w województwie wielkopolskim. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, w której z dużym prawdopodobieństwem perspektywa UE 2014-2020 będzie ostatnią charakteryzującą się tak znaczącym wsparciem finansowym. Mając na uwadze powyższe sugeruje się wzrost realnej koncentracji środków finansowych w ramach WRPO 2014+ - uwzględniając zdolności absorpcyjne, determinowane potencjałem regionu oraz warunki brzegowe wyznaczone przez KE - poprzez przesunięcie części nakładów przewidzianych na Środowisko oraz na PI 3.3 lub PI 3.1. w kierunku obszarów dotyczących działalności badawczo-rozwojowych (CT 1). Wzrost realnej koncentracji zasobów finansowych na projektach proinnowacyjnych będzie generował-przy założeniu efektywności tych przedsięwzięć-większe profity niż w przypadku alokacji zaprezentowanej w projekcie WRPO 2014+; w ramach polityki spójności regionalne programy operacyjne stanowią główne, o ile nie jedyne, narzędzie pozwalające na zastosowanie zintegrowanego podejścia terytorialnego będącego w dużej mierze implikacją wniosków zawartych w raporcie F. Barki (2009) silnie akcentujących znaczenie terytorializacji celów i działań zorientowanych na rozwój społeczno-gospodarczy. Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, iż WRPO 2014+ uwzględnia wymiar terytorialny architektury programowej. Należy pozytywnie ocenić wprowadzenie, także w oparciu o rekomendacje Ewaluatora, nowego OSI - Obszaru 109

zależnego od sektora paliwowo-energetycznego (w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego określonego jako Koniński Ośrodek Przemysłowy). Ewentualne modyfikacje WRPO 2014+ w latach 2014-2020 winny zostać poprzedzone analizą struktury przestrzennej województwa wielkopolskiego i adekwatną aktualizacją Programu w celu zapewnienia jak najwyższej efektywności zintegrowanego podejścia terytorialnego; w sekcji 12.1 brakuje opisu planowanych dużych projektów zgodnie z Szablonem PO. Rekomendujemy na dalszy etapie prac uzupełnienie brakujących informacji; katalog ram wykonania wymaga uzupełnień w zakresie propozycji wskaźników produktu dla osi 1,2,3,4,5,9 oraz określenia wartości celów pośrednich i docelowych w przypadku osi 1,2,3,4,5,9. Rekomendujemy uzupełnienie brakujących informacji na dalszym etapie prac. Sugerujemy ponadto przy poszczególnych osiach priorytetowych stosowanie do rezerwy wykonania po jednym wskaźniku finansowym: Wartość wydatków certyfikowanych do KE, wskaźniku produktu i tam gdzie to zasadne KEW. W wyniku analizy wniosków sformułowano zestaw 6 rekomendacji, z których 4 zostały wdrożone, a 2 zakwalifikowano do wdrożenia w części w trakcie realizacji WRPO 2014+. Opracowanie koncepcji i wykonanie Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+. Realizację badania rozpoczęto 27 sierpnia 2013 r., a zakończono 15 października 2014 r. Wykonawcą badania była firma Ekovert Łukasz Szkudlarek z Wrocławia. Głównymi celami badania, a w tym Prognozy są: ocena potencjalnych skutków oddziaływania realizacji WRPO 2014+ na środowisko, z uwzględnieniem jego możliwych wariantów oraz ocena stopnia i sposobu uwzględnienia aspektów środowiskowych w WRPO 2014+. W wyniku analizy wniosków sformułowano zestaw 13 rekomendacji. Z 6 rekomendacji zakwalifikowanych do wdrożenia 1 została wdrożona, a 5 zakwalifikowano do wdrożenia w części podczas realizacji Programu i w trakcie następnych jego modyfikacji. Tabela 24 Wnioski i rekomendacje z badania Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014+ Czego dotyczy wniosek Uzupełnienie wskaźników wyjściowych (produktu) o długość wybudowanych i zmodernizowanych sieci przesyłających energię Podczas wyboru/oceny projektów związanych z termomodernizacją przyznawać dodatkowe punkty za wykonanie przeglądu ornitologicznego przed przystapieniem do inwestycji. Podczas wyboru/oceny projektów związanych z termomodernizacją przyznawać dodatkowe punkty za wykonanie przeglądu ornitologicznego przed przystapieniem do inwestycji. Proponowana rekomendacja wraz z uzasadnieniem W związku z promowaniem budowy oraz modernizacji sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych do krajowego systemu elektroenergetycznego, wskaźniki wyjściowe (produktu) należy uzupełnić o długość wybudowanych i zmodernizowanych sieci. Wskazane jest promowanie przedsięwzięć zgłaszanych do finansowania, które posiadają wykonane przeglądy ornitologiczne i odpowiednie zgody wydane przez RDOŚ, przez co ograniczy się presję na bioróżnorodność terenów uprzemysłowionych i zurbanizowanych, w szczególności na gatunki chronione. Wskazane jest promowanie przedsięwzięć zgłaszanych do finansowania, które posiadają wykonane przeglądy ornitologiczne i odpowiednie zgody wydane przez RDOŚ, przez co ograniczy się presję na bioróżnorodność terenów uprzemysłowionych i zurbanizowanych, w szczególności na gatunki chronione. 110

Uuzupełnienie wskaźników wyjściowych (produktu) o liczbę wybudowanych obiektów (budynków) pasywnych, liczbę i długość ścieżek rowerowych, liczba i długość nowej infrastruktury drogowej, liczba centrów przesiadkowych i parkingów "park&ride" i "bike&ride". Uuzupełnienie wskaźników wyjściowych (produktu) o ilość nowopowstałych przyłączy do sieci ciepłowniczej i elektroenergetycznej. Modyfikacja i doprecyzowania zapisów w opisie Priorytetów inwestycyjnych. Modyfikacja i doprecyzowania zapisów w opisie Priorytetu inwestycyjnego. Modyfikacja i doprecyzowania zapisów w opisie Priorytetu inwestycyjnego. Uzupełnienie systemu wdrażania tak, aby zapewnić ocenę skutków środowiskowych realizacji projektów akceptowanych do dofinansowania Kierunkowe zasady wyboru projektów powinny uwzględniać kryteria środowiskowe oceny projektu. Wydaje się istotne uzupełnienie wskaźników wyjściowych (produktu) o wskaźniki obrazujące pozostałe spodziewane efekty wszystkich projektów, a nie tylko transportu miejskiego. Wydaje się istotne uzupełnienie wskaźników wyjściowych (produktu) o wskaźnik obrazujący ilość nowopowstałych przyłączy do sieci ciepłowniczej i elektroenergetycznej. Należy zastanowić się nad możliwością wyraźniejszego wyartykułowania w opisie Priorytetów inwestycyjnych związanych z OZE preferowanych źródeł pozyskania energii w poszczególnych sektorach, lub wymuszenia konieczności przeprowadzenia dogłębnej analizy w przypadku każdego z projektów, gdyż nie wszystkie OZE mają jednoznacznie pozytywne oddziaływanie na środowisko. Stosowanie biomasy w źródłach grzewczych indywidualnych może prowadzić do lokalnego wzrostu emisji pyłów, dlatego rozwiązania związane ze spalaniem i współspalaniem biomasy sprawdzają się najlepiej w instalacjach profesjonalnych, wyposażonych w urządzenia zapewniające wysoki stopień odpylania spalin. Często istnieje też niebezpieczeństwo zniweczenia zamierzonego efektu ekologicznego, np. w sytuacji niewłaściwego doboru źródła surowca. Przykładem mogą być elektrownie na biomasę lub biogazownie lokalizowane w dużym oddaleniu od bazy surowcowej, gdzie z uwagi na konieczność dalekiego transportu surowca efekt osiągany dzięki zastosowaniu OZE niwelowany jest negatywnym wpływem środowiskowym i nieekonomicznym transportu. Również wykorzystanie płytkiej i głębokiej geotermii w obszarach zasobowych wód podziemnych może nieść ryzyko ich zanieczyszczenia z uwagi na przerywanie przez odwierty ciągłości warstw izolujących. W kontekście zidentyfkowanych presji w zakresie zasobów wodnych wynikających z niekorzystnego bilnsu wodno klimatycznego poza projektami związanymi z tzw. małą retencją wodną należałoby wspierać retencjonowanie wody w obszarach z których, z uwagi na przeważający odsetek powierzchni nieprzepuszczalnych najstępuje bardzo szybki odpływ wód opadowych. W szczególności przy realizacji projektów na terenach silnie zurbanizowanych. Działania takie uwzględniać powinny zwiększanie retencji co pozwoli na poprawę walorów estetycznych, mikroklimatu, różnorodności biologicznej takich obszarów oraz wpłynie pozytywnie na jakość życia mieszkańców. W nawiązaniu do zidentyfikowanych źródeł zanieczyszczenia wód i problemów z terminowym wdrażaniem założeń KPOŚK proponuje się dodanie zapisów koncentrujących wsparcie w rejonach o największych zapóźnieniach w realizowaniu działań z zakresu infrastruktury wodno ściekowej jednak poprzedzonej weryfikacją granic aglomeracji, która umożliwi właściwe ukierunkowanie wsparcia projektów na poziomie regionalnym. Na etapie wdrażania WRPO 2014+ powołać eksperta lub zespół konsultacyjny dotyczący projektów ingerujących w równowagę i integralność środowiska (projekty drogowe, projekty modyfikujące sieć hydrograficzną, inwestycje mogące pogorszyć walory krajobrazowe dominanty wysokościowe). Opracować metodę jako jeden z elementów oceny projektów z wykorzystaniem kryteriów środowiskowych, pozwalających na dofinansowanie projektów najlepiej uwzględniajacych kwestie środowiskowe 111

Kierunkowe zasady wyboru projektów powinny uwzględniać promowanie projektów pod kątem dostosowania się do zmian klimatu i ekstremalnych zdarzeń pogodowych Kierunkowe zasady wyboru projektów powinny promować projekt cechujące się odpornością na przewidywalne skutki ekstremalnych zdarzeń pogodowych Poprawić akapit dotyczący defragmentacji Uzupełnienie opisu PI, tak aby wspierane (i premiowane) były działania w zakresie rozwoju zieleni miejskiej oraz likwidację powierzchni (także niedopuszczanie do jej nadmiernego zwiększania się) utwardzonej Defragmentacja to scalanie, prawdopodobnie Autor miał na myśli fragmentację. Rozszerzyć możliwość wsparcia na projekty pozwalające likwidować powierzchnie uszczelnione w miastach, wprowadzać zwartą zieleń o funkcjach społecznie użytecznych, ale i biocenotycznych oraz sanitarnych - przewietrzających (rekultywacja w kierunku zieleni leśnej i parkowej, wiązanej w system zieleni miejskiej), stosować systemy magazynujące deszczówkę (zagłębienia chłonne, nasadzenia, tzw. zielone parkingi). Możliwe poprzez wprowadzenie premiowania projektów uwzględniających ww. działania Źródło: Opracowanie własne W 2014 r. zapoczątkowano realizację dwóch badań ewaluacyjnych, które są prowadzone jako badania ad-hoc, zgodnie z zapisem w pkt. 5 Planu ewaluacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, a ich zakończenie przewidziano na 2015 rok: Ewaluacja działań informacyjno-promocyjnych Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Badanie zostało rozpoczęte 2 lipca 2014 r., a zakończenie planowane jest na koniec marca 2015 r. Jego wykonawcą jest firma Public Profits Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu. Ogólny cel badania stanowi ocena działań informacyjnych i promocyjnych zrealizowanych w ramach WRPO 2007-2013 pod kątem ich użyteczności oraz skuteczności, efektywności i trwałości dotarcia oraz budowania świadomości społecznej o Funduszach Europejskich i Unii Europejskiej wśród podstawowych grup docelowych. Analiza ex-ante w zakresie możliwości zastosowania instrumentów finansowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 Badanie zostało rozpoczęte 24 października 2014 r., a jego zakończenie przewidziane jest na czerwiec 2015 r. Jego wykonawcą jest Konsorcjum: PAG UNICONSULT Sp. z o.o. Warszawa (lider Konsorcjum), IMAPP Sp. z o.o. Warszawa i ASM Sp. z o.o. Kutno. Celami badania są: - ocena możliwej skali i zakresu zastosowania instrumentów finansowych w WRPO 2014+, zgodnie z wymogami określonymi w art. 37 Rozporządzenia 1303/2013 i dokumencie KE/EBI (Metodologia ex-ante IF) oraz - przeprowadzenie ostrożnej oceny ex ante ryzyka, o której mowa m.in. w art. 8 Rozporządzenia delegowanego oraz art. 42 ust. 1 lit. b) Rozporządzenia. Termin zakończenia badania jest przewidziany na czerwiec 2015 r. 112

3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY, POSTĘP WDRAŻANIA PROGRAMU WG PRIORYTETÓW 3.1 PRIORYTET I KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Cel główny Priorytetu I to Poprawa warunków dla zwiększenia konkurencyjności regionalnych przedsiębiorstw na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: Zwiększenie potencjału ekonomicznego przedsiębiorstw Wzmocnienie regionalnego systemu innowacyjnego Wzmocnienie powiązań nauki z gospodarką Rozwój instytucjonalnych, finansowych i usługowych instrumentów wsparcia przedsiębiorstw Przygotowanie terenów inwestycyjnych Promocja gospodarki przyjaznej dla środowiska Alokacja Priorytetu I Konkurencyjność przedsiębiorstw ze środków EFRR wynosi 343 367 888 EUR. 3.1.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w Załączniku nr IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY W 2014 r. w ramach Priorytetu zawarto 103 nowych umów (Działania 1.1, 1.2, 1.4 i 1.6). W sumie do końca okresu sprawozdawczego zakontraktowano już 1 407 przedsięwzięć o wartości dofinansowania UE w wysokości 315 603 150,35 EUR. Spośród zawartych umów 2 dotyczą inicjatyw wspólnotowych JEREMIE i JESSICA. Na koniec 2014 r. poziom kontraktacji wyniósł 91,91%, czyli poniżej średniej dla całego WRPO (96,11%). Wolne środki zostaną wykorzystane na zawarcie umów na projekty, które wybrano do dofinansowania 113

z naborów ogłoszonych w 2014 r. oraz na projekt kluczowy. Natomiast wykorzystanie alokacji wg zatwierdzonych wniosków o płatność na koniec 2014 r. wyniosło 88,50%, co jest o prawie 8 pkt. procentowych więcej niż średnia dla WRPO (80,88%). Do końca okresu sprawozdawczego zakończono 1 277 projektów 90,76% spośród wszystkich przedsięwzięć w Priorytecie I. W okresie sprawozdawczym dokonano dwóch realokacji środków EFRR w Priorytecie I: Przeniesiono środki z Działania 1.2 w wysokości 2 440 000 EUR do Działania 1.1. Przeniesiono środki z Działania 1.2 w wysokości 1 186 380 EUR, z Działania 1.4 w wysokości 1 186 380 EUR, z Działania 1.5 w wysokości 284 652 EUR oraz z Działania 1.6 w wysokości 1 138 925 EUR do Działania 1.1. łączna kwota przesunięć wyniosła 3 796 337 EUR. Tabela 25 Umowy podpisane w ramach Priorytetu I do końca 2014 r. Nazwa działania Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji Działanie 1.5 Promocja regionalnej gospodarki Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Liczba podpisanych umów/decyzji Wartość dof. UE podpisanych umów/decyzji (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych 332 11 254 331,16 66,48% 16 929 971 262 993 157 983 183,32 92,50% 171 630 508 971 1 89 950 476,10 99,94% 90 000 000 0 34 41 450 778,41 90,74 45 679 620 17 1 2 718 569,24 99,57 2 730 348 1 32 2 630 965,70 91,32 2 881 075 13 14 9 614 846,42 71,13 13 516 366 13 Razem 1 407 315 603 150,35 91,91% 343 367 888 1 277 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 114

Wykres 21 Postęp finansowy w Priorytecie I w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY Tabela poniżej prezentuje informacja nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie I w okresie sprawozdawczym oraz od momentu uruchomienia Programu. Tabela 26 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie I. Działanie / schemat Działanie 1.1 Rozwój mikroprzedsiębiorstw (Schemat I) Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym 19.12.2013 23.01.2014 05.06.2014 07.07.2014 Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) 1 000 000,00 196 6 964 459,59 1 000 000,00 284 10 720 741,40 Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat IV) Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (Schemat II) Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć 27.03.2014 28.04.2014 27.02.2014 28.03.2014 05.06.2014 09.07.2014 28.11.2014 29.12.2014 1 000 000,00 282 21 517 400,81 2 000 000,00 10 1 355 702,02 1 000 000,00 22 2 830 557,09 3 000 000,00 31 8 124 741,71 115

powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (Schemat I i II) Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 27.03.2014 30.05.2014 1 000 000,00 39 1 734 288,48 Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych 10.03.2008-11.04.2008 1 913 967,18 220 6 261 477,16 Działanie 1.1 Rozwój 17.11.2008 - mikroprzedsiębiorstw 08.01.2009 3 000 000,00 152 4 195 451,72 31.03.2010-31.05.2010 4 300 000,00 469 15 748 155,09 Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat I i II) Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat I, II i III) Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat I i III) Działanie 1.2 Wsparcie rozwoju MSP (Schemat IV) Działanie 1.3 Rozwój systemu finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości Działanie 1.4 Wsparcie przedsięwzięć powiązanych z Regionalną Strategią Innowacji (Schemat I i II) Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych Źródło: Opracowanie własne 20.06.2008-25.07.2008 20.02.2009-30.03.2009 29.10.2009-08.12.2009 16.03.2012-19.04.2012 01.07.2010-02.08.2010 24.03.2009-24.04.2009 29.10.2009-29.01.2010 29.09.2011-30.11.2011 27.09.2012-30.10.2012 18.07.2013-05.09.2013 31.03.2010-01.07.2010 27.06.2011-29.07.2011 28.06.2012-30.07.2012 20.12.2012-31.01.2013 31.12.2008-19.02.2009 35 000 000,00 671 78 037 661,58 80 000 000,00 982 182 809 654,36 19 000 000,00 1 071 198 534 750,93 14 000 000,00 1087 208 330 546,70 20 000 000,00 274 23 320 808,17 90 000 000,00 3 203 521 699,60 28 000 000,00 17 29 543 893,97 5 000 000,00 26 27 689 143,84 3 500 000,00 11 6 366 735,37 5 000 000,00 15 13 392 605,29 3 000 000,00 19 3 833 072,16 1 500 000,00 13 2 901 307,72 1 000 000,00 14 1 435 646,49 500 000,00 13 592 559,73 15 000 000,00 25 38 574 671,95 116

ROZKŁAD PROJEKTÓW WG SEKTORÓW GOSPODARKI Informacje nt. liczby oraz wartości dofinansowania UE według sektorów gospodarki w podziale na działania przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 27 Projekty realizowane w ramach Priorytetu I wg sektorów gospodarki Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) III Przetwórstwo przemysłowe - 502 87 221 859,71 w tym produkcja produktów żywnościowych i napojów w tym wytwarzanie tekstyliów i wyrobów włókienniczych w tym wytwarzanie urządzeń transportowych w tym nieokreślony przemysł wytwórczy 1.1, 1.2 27 3 199 960,15 1.1, 1.2 12 900 835,43 1.2 3 277 542,27 1.1, 1.2 460 82 843 521,86 V Budownictwo - 150 28 098 977,15 w tym związane z działalnością MSP w tym związane z uzbrojeniem terenów inwestycyjnych 1.1, 1.2 136 18 484 130,72 1.7 14 9 614 846,42 VI Usługi - 755 200 282 313,50 w tym poczta i telekomunikacja 1.1, 1.2 5 557 531,48 w tym transport 1.2 2 334 106,13 w tym handel hurtowy i detaliczny 1.1, 1.2 34 2 237 262,31 w tym hotele i restauracje 1.1, 1.2 16 1 750 998,57 w tym finansowe/pośrednictwo finansowe w tym obsługa nieruchomości, wynajem i prowadzenie działalności gospodarczej 1.2, 1.3 6 90 322 823,71 1.1, 1.2, 1.4 14 17 461 262,96 w tym edukacja 1.1, 1.2 6 308 783,50 w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym 1.1, 1.2 94 4 838 007,90 1.2 1 24 220,06 1.2 2 724 808,55 w tym usługi wysokich technologii 1.4, 1.6 56 26 946 683,18 117

w tym pozostała działalność usługowa 1.1, 1.2, 1.5, 519 54 775 825,16 Razem - 1 407 315 603 150,35 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTA Zdecydowana większość projektów wspartych w Priorytecie I dotyczyła mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Drugą grupą beneficjentów są jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast pozostałymi podmiotami w Priorytecie I są między innymi NGO, BGK, EBI, czy NZOZ. Wykres 22 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu I wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW W Priorytecie I wśród projektów niewielką przewagę obecnie posiada obszar miejski nad wiejskim. Obszar miejski 745 Obszar wiejski 662 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów de faworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. 118

Rycina 8 Projekty realizowane w ramach Priorytetu I wg miejsca realizacji w powiatach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 119

INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. PROJEKTY KLUCZOWE Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce, Budowa Parku Technologicznego DELPHI w Ostrowie Wielkopolskim oraz Uzbrojenie strategicznych terenów inwestycyjnych w pobliżu autostrady A2 na terenie Gminy Września to projekty kluczowe w Priorytecie I. Informacje na ich temat znajdują się w punkcie 2.1.6.2 w tabeli przedstawiającej zbiorczą informację na temat stanu przygotowania i realizacji projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych, a szczegółowe opisy projektów zamieszczone zostały poniżej przy analizie działań. Wykres 23 Postęp finansowy w Działaniu 1.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W okresie sprawozdawczym odbył się nabór w wyniku którego pozytywnie formalnie oceniono 228 wnioski. ZWW zatwierdził do dofinansowania 198 inwestycji, z czego 80 umów na prawie 6,8 mln EUR zawarto jeszcze w okresie sprawozdawczym. Choć wykorzystanie alokacji wg umów jest na niskim poziomie 66,48% (podobnie na podstawie wniosków o płatność 52,44% )nie ma obaw aby środki nie zostały wykorzystane. Przede wszystkim 120

wolne środki w tym działaniu zostały uzyskane poprzez realokację z czterech innych działań w celu pełnego ich wykorzystania w konkursie przeprowadzonym w okresie czerwiec-lipiec 2014 r. Łącznie w ramach obu schematów podpisano 332 umowy na łączną kwotę dofinansowania UE 11 254 331,16 EUR. Na koniec roku zakończonych zostało 262 inwestycji, co stanowi 79% umów. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW Celem Działania 1.1 jest rozwój gospodarczy i społeczny regionu poprzez bezpośrednie wsparcie skierowane do mikroprzedsiębiorstw w początkowym okresie funkcjonowania (do 2 lat działalności) polegające na zwiększeniu ich zdolności inwestycyjnej oraz tworzeniu nowych miejsc pracy. W Schemacie I przedsiębiorstwa otrzymują wsparcie na inwestycje w środki trwałe oraz w wartości prawne i niematerialne. W okresie sprawozdawczym został zakończony m. in. projekt pn. Wzrost konkurencyjności firmy IT PRO SOLUTIONS Damian Sobczak poprzez uruchomienie nowych i udoskonalonych usług. Beneficjent wybudował nowy obiekt usługowy oraz kompleksowo go wyposażył (m in. serwery, komputery i oprogramowanie). Dzięki temu firma może świadczyć teraz usługi w zakresie IT na najwyższym poziomie w skali całego kraju. Również w 2014 r. zatwierdzono wniosek o płatność końcową dla projektu pt. Innowacyjne usługi blacharsko - lakiernicze szansą Cameleon Group Investments Spółka z o.o. Beneficjent postanowił wykorzystać niszę na lokalnym rynku i zaoferował klientom specjalistyczne naprawy lakiernicze oraz unowocześnił dotychczasowe usługi blacharskie. W ramach przedsięwzięcia zakupił niezbędne urządzenia oraz oprogramowanie. W Schemacie II znalazły się trzy projekty doradcze z zakresu wdrażania nowych usług (informatyka finansowa), zaawansowanych technologii informatycznych oraz strategii rozwoju informatycznego przedsiębiorstw. Schemat I Projekty inwestycyjne 329 projekty, na łączną kwotę dofinansowania UE 11 233 756,01 EUR Schemat II: Specjalistyczne projekty doradcze 3 projekty, na łączną kwotę dofinansowania UE 20 575,15 EUR 121

Wykres 24 Postęp finansowy w Działaniu 1.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW Celem działania jest rozwój gospodarczy i społeczny regionu poprzez bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw sektora MSP mające na celu podniesienie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw, rozszerzenie ich działalności, bardziej elastyczne reagowanie na potrzeby regionalnej gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy zgodnie ze Strategią Europa 2020 oraz Regionalną Strategią Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020. W okresie sprawozdawczym zawarto jedną nową umowę w ramach konkursu ogłoszonego w 2014 r. Beneficjenci pozostałych 65 wniosków, które zostały zatwierdzone do realizacji decyzją ZWW z dnia 2 października podpiszą umowy początkiem 2015 r. Tym samym Rozdysponowane zostaną wszystkie środki przeznaczone na Działanie 1.2. Łącznie do końca 2014 r. zawarto 993 umowy na kwotę dofinansowania UE 157 983 183,32 EUR i stanowią one 92,05% alokacji. Zakończono 971 inwestycji, tj. 98% umów. Analizując procent wykorzystania alokacji wg wniosków zatwierdzonych o płatność można stwierdzić, iż pomimo że będą jeszcze zwierane nowe umowy jest on zadawalający. Wynosi 92,01% przy średniej dla Programu 80,88%. Podpisana umowa dotyczyła Schematu IV Projekty inwestycyjne realizowane w ramach pomocy de mini mis. Przedsięwzięcie pt. Rozbudowa parku maszynowego Zakładu Mechanicznego Jerzy Robak celem wprowadzenia nowego i udoskonalonego produktu o wartości dofinansowania UE w wysokości 69 998,59 EUR. W ramach projektu zostaną 122

utworzone dwa nowe miejsca pracy. Beneficjent wprowadzi na rynek także jeden nowy produkt oraz udoskonali dwa. Schemat I Projekty inwestycyjne 716 projekty, na łączną kwotę dofinansowania UE 105 501 477,37 EUR Schemat II: Specjalistyczne projekty doradcze 27 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 599 696,61 EUR Schemat III: Projekty inwestycyjne zakładające nabycie i zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych 52 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 35 300 531,15 EUR Schemat IV: Projekty inwestycyjne realizowane w ramach pomocy de minimis - 198 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 16 581 478,19 EUR Wykres 25 Postęp finansowy w Działaniu 1.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW W Działaniu 1.3 realizowana jest Inicjatywa JEREMIE w ramach projektu pt. Wsparcie przedsiębiorczości poprzez rozwój instrumentów inżynierii finansowej w ramach inicjatywy 123

JEREMIE w Wielkopolsce. Szczegółowe informacje na temat wdrażania Inicjatywy i postępów w 2013 r. zostały przedstawione w pkt. 2.1.6.5. Działanie 1.3 Rozwój systemów finansowych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości 1 projekt, na łączną kwotę dofinansowania UE 89 950 476,10 EUR Wykres 26 Postęp finansowy w Działaniu 1.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW Celem działania jest wzmocnienie regionalnego systemu innowacyjnego poprzez wzmocnienie potencjału sfery badawczo-rozwojowej oraz instytucji otoczenia biznesu. W Schemacie III realizowana jest Inicjatywa JESSICA W okresie sprawozdawczym w Działaniu 1.4 podpisano 8 nowych umów o dofinansowanie z trzech naborów ogłoszonych w 2014 r. Pozostałe umowy z konkursów zostaną zawarte w 2015 r. Łącznie realizowanych jest 34 inwestycji na kwotę dofinansowania UE 41 450 778,41 EUR i wykorzystują one 90,74% alokacji. Na podstawie wniosków o płatność wykorzystanie środków przeznaczonych na to działanie wynosi 73,14% i kształtuje się niżej niż średnia dla Programu. Wynika to z faktu, iż nabór na to działanie został ogłoszony w późniejszym okresie wdrażania programu. Zakończonych jest 50% inwestycji. 124

Najdroższe przedsięwzięcia to Budowa Centrum Usług Biznesowych wraz z wyposażeniem - dla rozwoju potencjału usługowego NTPP, którego beneficjentem jest Nickel Technology Park Poznań sp. z o.o. (wartość dofinansowania UE 1 669 487,77 EUR). Przedmiotem projektu jest budowa Centrum Usług Biznesowych wraz z wyposażeniem. Budynek, oprócz powierzchni biurowych i konferencyjnych, będzie posiadać również powierzchnię usługową TestLAB, wyposażoną w specjalistyczne oprzyrządowanie oraz oprogramowanie służące do świadczenia wysokospecjalistycznych usług na rzecz przedsiębiorców z zakresu rozwoju cyklu życia produktu. Rycina 9 Wizualizacja projektu Budowa Centrum Usług Biznesowych wraz z wyposażeniem - dla rozwoju potencjału usługowego NTPP Źródło: http://younick.pl/pl/centrum-uslug-biznesowych Projekt kluczowy Budowa Parku Technologicznego DELPHI w Ostrowie Wielkopolskim Wartość projektu: 5 664 090,24 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 777 413,30 EUR W okresie sprawozdawczym zostały podpisane aneksy do umowy o dofinansowanie (24 luty 2014 r. i 7 sierpnia 2014 r.). Termin realizacji przedsięwzięcia został wydłużony do końca roku 2014 r. oraz zmieniono plan finansowy projektu. Inwestycja została zakończona pod względem rzeczowym, a oficjalne otwarcie nowoczesnej hali oraz budynku socjalnobiurowego nastąpiło 26 lutego 2014 r. Aktualnie trwa rozliczanie finansowe projektu. Celem projektu jest wsparcie rozwoju przedsiębiorczości oraz zrewolucjonizowanie działalność typowych organizacji otoczenia biznesu takich jak: inkubatory, izby oraz ośrodki szkoleniowo-doradcze. Innowacyjny charakter inwestycji, oprócz wyróżnienia miasta, stworzył miejsce współpracy i rozwoju firm branżowych z obszaru Wielkopolski. 125

Schemat I: Kompleksowe wsparcie świadczenia usług dla przedsiębiorstw 20 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 28 865 631,43 EUR Schemat II: Infrastruktura badawczo-rozwojowa 13 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 1 278 385,89 EUR Schemat III: Inwestycje we wsparcie instytucji otoczenia biznesu na terenach miejskich - JESSICA na łączną kwotę dofinansowania UE 11 306 761,09 EUR Zgodnie z uwagami KE w Sprawozdaniu za 2012 rok została zamieszczona kompleksowa ocena wsparcia otoczenia biznesu w regionie w ramach Działań 1.4 i 1.6. Wykres 27 Postęp finansowy w Działaniu 1.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW/PROJEKTY KLUCZOWE Jeden projekt kluczowy pn. Kompleksowa promocja gospodarki i inwestycji w Wielkopolsce był realizowany w ramach Działania 1.5. Dotyczył systemu zarządzania promocją inwestycyjną i gospodarczą Wielkopolski, czyli regionalnej gospodarki i wielkopolskich terenów inwestycyjnych. Projekt realizowano podczas misji gospodarczych oraz na zagranicznych targach wystawienniczych. Decyzja o dofinansowaniu została wydana w 2009 r. Projektu został zrealizowany zgodnie z założeniami. 126

Dnia 31 grudnia 2014 r. został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Wartość ogółem projektu wyniosła 2 808 145,05 EUR, w tym dofinansowanie UE w wysokości 2 718 569,24 EUR. Misje gospodarcze oraz targi, które odbyły się w 2014 r.: 1. W dniach 11-19 stycznia 2014 r. odbyła się misja gospodarcza do Mozambiku. Celem wyjazdu było stworzenie możliwości nawiązania przez wielkopolskie przedsiębiorstwa bezpośredniego kontaktu z partnerami gospodarczymi w Mozambiku oraz zwiększenie zdolności promocyjnych. Spotkania zaplanowano w stolicy Mozambiku Maputo oraz w Tete, będącym jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się ośrodków przemysłowych kraju. Wielkopolskę reprezentowało 9 firm m. in. z branży budowlanej oraz rolno-spożywczej. Misja stanowiła odpowiedź na ogłoszony w 2013 r. przez polskie Ministerstwo Gospodarki program Go Africa, który wskazywał Mozambik jako jeden z pięciu krajów Afryki o największym potencjale ekonomicznym i najbardziej obiecujących prognozach wzrostu gospodarczego. 2. W dniach 10-14 luty 2014 r. odbyły się targi spożywcze Prodexpo 2014 w Moskwie. Województwo Wielkopolskie zorganizowało wystawę o powierzchni 87 m 2, na której swoją ofertę przedstawiło 15 wielkopolskich firm. Uzupełnieniem spotkań podczas targów były spotkania B2B przedsiębiorców polskich z rosyjskimi w Ambasadzie RP w Moskwie. 3. W dniach 10-14 marca 2014 r. odbyły się targi informatyczne i teleinformatyczne CeBIT 2014 w Hanowerze. Na stanowisku Województwa Wielkopolskiego o powierzchni 85 m 2 wystawiło się 10 przedsiębiorstw z branży IT. Targi w tym roku odwiedziło ponad 210 tys. gości z całego świata, a wśród 3 500 wystawców było 75 firm z Polski. 4. W dniach 16-22 maja 2014 r. odbyła się misja gospodarcza do Iranu. Udział w niej wzięło 15 wielkopolskich firm z branż rolno-spożywczej, przetwórczej oraz maszynowej. Iran w zgodnej opinii uczestników misji stanowi atrakcyjny rynek dla polskich produktów. Obecnie na przeszkodzie skutecznego wzrostu wymiany handlowej między naszymi krajami stoją sankcje gospodarcze nałożone na Iran. Ograniczenie tych sankcji w ostatnim czasie oraz prowadzone rozmowy międzynarodowe dają nadzieję na rychłą poprawę sytuacji. Ważnym jest zatem, aby wielkopolskie firmy były przygotowane na wejście na rynek irański ze swoją ofertą. 5. W dniach 20-25 maja 2014 r. odbyły się targi lotnicze ILA Berlin Air Show 2014. Na stoisku Województwa Wielkopolskiego swoją ofertę prezentowało 10 firm i instytucji z regionu. Przez cały czas trwania targów na stoisku obecny był przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, który informował zainteresowanych gości o naszym regionie, jak i obecnych na targach firmach. Targi w tym roku odwiedziło ponad 227 tys. gości z całego świata. Wśród 4 000 wystawców było 21 firm i instytucji z Polski. 6. W dniach 6-13 czerwca 2014 r. odbyła się misja gospodarcza do Republiki Południowej Afryki. Udział w niej wzięło 10 przedsiębiorstw z branż rolno-spożywczej, przetwórczej oraz maszynowej. W czasie misji zorganizowane zostały dwa fora gospodarcze w Durbanie i Nelspruit, podczas których wielkopolscy przedsiębiorcy mieli okazję zaprezentować swoją ofertę lokalnym przedsiębiorcom i przeprowadzić szereg rozmów biznesowych. Na zakończenie misji wielkopolscy przedsiębiorcy spotkali się z Ambasador RP w RPA, z którą dyskutowali o warunkach prowadzenia działalności gospodarczej w tym kraju i ewentualnym wsparciu udzielanym przez Ambasadę. 7. W dniach 6-8 października 2014 r. odbyły się targi inwestycyjne dla jednostek samorządu terytorialnego Expo Real w Monachium. Swoją ofertę zaprezentowało 5 instytucji - Gmina Śrem, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski, Miasto Poznań, Gmina Września, oraz Miasto Gniezno. 127

Efekty misji gospodarczych: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w świetle obowiązujących przepisów prawnych nie ma możliwości egzekwowania od przedsiębiorców uczestniczących w misjach szczegółowych informacji nt. umów zawartych z kontrahentami zagranicznymi (tajemnica przedsiębiorstwa zgodnie z art. 11 pkt. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503). Jedyną formą ewaluacji misji jest ankieta, którą każdy uczestnik projektu jest zobowiązany wypełnić. W ankiecie beneficjenci proszeni są m. in. o opinię nt. jakości obsługi, efektywności misji w kontekście przeprowadzonych rozmów i spotkań biznesowych oraz atrakcyjności i potencjału rynku. Dodatkowo w 2012 r. wychodząc naprzeciw oczekiwaniom KE w ankiecie wprowadzono uszczegółowione pytania dotyczące korzyści dla firmy wynikłych z udziału w misji (np. podpisanie kontraktu, umowy o współpracy, uzyskanie bezpośredniego dostępu do dostawców z pominięciem pośredników, pozyskanie nowych odbiorców dla swoich towarów itp.), wartość ewentualnych kontraktów oraz charakteru podjętej współpracy (jednorazowy, czy ciągły). Anonimowy charakter ankiet ma zachęcać przedsiębiorców do bardziej szczerych odpowiedzi, szczególnie w zakresie jakości organizacji misji, ale jednocześnie utrudnia określenie firmy w przypadku wskazania, że udało się zainicjować współpracę. Analiza wyników nadesłanych ankiet wskazuje, że przedsiębiorcy cenią sobie możliwość poznania nowych potencjalnych rynków dla swoich produktów i usług, a misje są dla nich często inspiracją do nowych pomysłów biznesowych. Zdecydowanie dominuje opinia, że warto organizować misje gospodarcze, ponieważ stanowią one skuteczne narzędzie rozwoju i zdobywania kontaktów biznesowych, a pieniądze przeznaczone na wyjazd są dobrą inwestycją. W 2014 r. do wszystkich uczestników misji wysłana została ankieta podsumowująca, w której beneficjenci projektu zostali poproszeni o podanie informacji na temat nawiązanej współpracy ekonomicznej z partnerami zagranicznymi. Ankieta nie była anonimowa. Poniżej zamieszczono zestawienie firm, które uzyskały kontrakt. Tabela 28 Firmy, które nawiązały współpracę ekonomiczną z partnerami zagranicznymi L.p. Firma Wartość Forma 1 AGRO-DANMIS Gramowscy S.J. Powyżej 50 000 EUR Jednorazowy 2 Data System Group sp. z o.o. S.K.A. Między 5 000 EUR a Długofalowy 50 000 EUR (powyżej roku) 3 J.A.M Inox Produkt Sp. z o.o Między 5 000 EUR a Długofalowy 50 000 EUR (powyżej roku) 4 Meble VOX Sp. z o.o. Sp. j. Nie ujawniam Długofalowy (powyżej roku) 5 PHW LEVANT K. Bahloul Między 5 000 EUR a 50 000 EUR Jednorazowy 6 Polcommerce Nie ujawniam Nie ujawniam 7 PPHU Mipama Import Export Między 5 000 EUR a Średniookresowy 50 000 EUR (do roku) 8 PUH HANT Maria Kurowska Między 5 000 EUR a Długofalowy 50 000 EUR (powyżej roku) 9 P.U.P.H ELEKTROSERV ZAP Sp. z o.o. Nie ujawniam Nie ujawniam 10 Spółdzielnia Mleczarska w Kole Nie ujawniam Nie ujawniam 11 ZAP - KOOPERACJA Spółka z o.o. Powyżej 50 000 EUR Długofalowy (powyżej roku) Źródło: Opracowanie beneficjenta 128

Należy zaznaczyć, że misje przyczyniają się nie tylko do nawiązywania bezpośredniej współpracy handlowej między firmami z Wielkopolski a partnerami zagranicznymi, ale również promują województwo wielkopolskie jako region przyjazny inwestorom, zachęcając ich do zainteresowania się wejściem na nasz rynek. Świadczą o tym liczne inwestycje zagraniczne w naszym regionie z krajów, do których organizowane były misje (m. in. Samsung we Wronkach, Flex Films we Wrześni). Przez cały okres trwania projektu zorganizowanych zostało 30 misji gospodarczych. Ponadto Województwo Wielkopolskie przedstawiło swoją ofertę w 23 imprezach targowych. Ogółem 254 podmiotów wzięło udział w projekcie 518 razy. Działanie 1.5 promocja regionalnej gospodarki 1 projekt, na łączną kwotę dofinansowania UE 2 718 569,24 EUR Wykres 28 Postęp finansowy w Działaniu 1.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW Celem działania jest podniesienie innowacyjności przedsiębiorstw regionu poprzez współpracę kooperujących ze sobą przedsiębiorstw z instytucjami otoczenia biznesu, ośrodkami badawczo-rozwojowymi, szkołami wyższymi, władzami samorządowymi oraz przedsiębiorcami. Najważniejszy aspekt to rozwój klastrów i powiązań kooperacyjnych o znaczeniu regionalnym i lokalnym. 129

W 2014 r. zostało zawartych 14 nowych umów, a ramach których wsparcie otrzymają klastry z różnych obszarów gospodarczych, m. in. w następujących projektach: Klaster Dobry Polski Wzór innowacyjny model biznesu dla wielkopolskiej branży designu w oparciu o strategię budowania marki międzynarodowej, Klaster Przyjazny Dziecku kreatorem produktów i usług dla dzieci wspierających rozwój, edukację i budowę kompetencji społecznych, Podniesienie innowacyjności wielkopolskiego sektora meblarskiego w dziedzinie logistyki poprzez współpracę przedsiębiorstw w ramach Klastra Meblowego Południowej Wielkopolski. Do końca okresu sprawozdawczego podpisane umowy wykorzystywały 91,32% alokacji. Pozostałe środki pozostały na podpisanie jeszcze jednej umowy z naboru ogłoszonego w 2014 r.. Na koniec roku zakończono 41% inwestycji. Działanie 1.6 Rozwój sieci i kooperacji 32 projekty, na łączną kwotę dofinansowania UE 2 630 965,70 EUR Wykres 29 Postęp finansowy w Działaniu 1.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Do końca 2014 r. w ramach działania zrealizowanych zostało 13 na 14 projektów. Poziom kontraktacji wyniósł 91,32%, a na podstawie wniosków o płatność alokacja została 130

wykorzystana w 64,45%. W I kwartale 2015 r. zawarta zostanie umowa na inwestycję kluczową. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW Celem działania jest kompleksowe przygotowanie terenów inwestycyjnych poprzez ich uzbrojenie, czyli budowę infrastruktury technicznej, doprowadzenie dróg dojazdowych, sieci wodociągowej oraz kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Dzięki dofinansowaniu WRPO specjalne strefy ekonomiczne powstały w 14 gminach: Gmina Czerniejewo, Gmina Gostyń, Gmina Jarocin, Gmina Kościan, Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski, Gmina Miejska Turek, Gmina Pniewy, Gmina Pobiedziska, Gmina Stare Miasto, Miasto i Gmina Buk, Miasto Kalisz oraz Miasto Leszno. Projekt kluczowy Uzbrojenie strategicznych terenów inwestycyjnych w pobliżu autostrady A2 na terenie Gminy Września Szacowana wartość ogółem: 5 828 030,05 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 2 870 950,76 EUR W dniach od 12 czerwca do 28 czerwca 2014 r. odbyły się konsultacje społecznie, w wyniku których projekt został dodany do IW IPK w dniu 4 lipca 2014 r. Beneficjentem będzie Gmina Września. Planowane złożenie wniosku o dofinansowanie to I kwartał 2015 r. Przewidywany termin zakończenia inwestycji to koniec września 2015 r. Realizacja niniejszego projektu przyczyni się do wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej Gminy Września oraz całego regionu. Efektem przedsięwzięcia będzie atrakcyjna oferta gospodarcza dla potencjalnych inwestorów, co wpłynie na podniesienie konkurencyjności regionu oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Działanie 1.7 Przygotowanie terenów inwestycyjnych 14 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 9 614 846,42 EUR 131

ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENA EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 10 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie I * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do szacowanej realizacji, na podstawie podpisanych umów **dane dotyczą Działania 1.3 oraz Działania 1.4 ***dane dotyczą Działania 1.1 oraz Działania 1.2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie I wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2015 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. 132

Dla zmierzenia wpływu projektów realizowanych w ramach Priorytetu I na konkurencyjność wielkopolskich przedsiębiorstw określono 21 wskaźników priorytetowych (17 wskaźników produktu, 4 wskaźniki rezultatu) oraz 19 wskaźników na poziomie działań. Szczegółowe wyjaśnienia do wskaźników, których stopień osiągnięcia realizacji i szacowanej realizacji nie mieści się w przedziale 75-125% wartości docelowej zostały zamieszone w załączniku XIII. Tabela 29 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie I Nazwa wskaźnika Liczba projektów z zakresu B+R w MSP Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP w tym przez pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności Liczba projektów promujących przedsiębiorstwa, przedsiębiorczość i nowe technologie Liczba utworzonych miejsc pracy (brutto, odpowiedniki zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin) Liczba utworzonych miejsc pracy w zakresie B+R etaty badawcze (w okresie 5 lat od rozpoczęcia projektu) Wartość docelowa (2013 r.) Szacowana realizacja wartość % osiągnięcia wartość Realizacja % osiągnięcia 30 55 183% 28 93% 20 50 250% 23 115% 1 270 1 325 104% 1 233 97,% 200 332 166% 262 131% 1 1 100% 1 100% 4 200 3 296,12 78% 3 019,60 72% 150 24 16% 4 3% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) MSP W działaniach przeznaczonych dla MSP obserwuje się bardzo duże zainteresowanie potencjalnych beneficjentów. Szacowana realizacja do 2015 r. dla Liczby mikroprzedsiębiorstw wspartych przez inwestycje wzrosła o 23 pkt. procentowe w porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego. Tym samym postęp odnotowano we wskaźniku Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP, w ramach którego do końca 2014 r. na podstawie wniosku o płatność końcową wsparto 1 233 przedsiębiorców, a szacuje się, że w sumie pomoc uzyska 1 325 MSP. Oznaczać to będzie osiągnięcie wartości docelowej dla WRPO w 104%. Więcej niż połowa tych projektów realizowana jest na obszarach wiejskich, co przyczynia się do rozwoju konkurencyjnych przedsiębiorstw, a w rezultacie zmniejszania się dysproporcji między aglomeracją poznańską, a resztą województwa, określoną w analizie SWOT jako słaba strona Wielkopolski. 133

Zdecydowana większość projektów dotyczy innowacyjnych rozwiązań (85%). Jednocześnie osiągnięta wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa innowacyjne wg wniosku o płatność końcową stanowi 98% wartości docelowej określonej w Programie, a szacuje się że takich przedsiębiorstw będzie 1 127 (106% wartości docelowej), co przyczyni się do realizacji celu Priorytetu wzmocnienia regionalnego systemu innowacyjnego (cel Priorytetu) oraz do zniwelowania słabej strony regionu określonej w analizie SWOT, tj. niski udział przedsiębiorstw innowacyjnych w gospodarce regionu. Wspierając przedsiębiorstwa innowacyjne na tak dużą skalę WRPO wpływa również na realizację celów określonych w Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020, w której to podmioty te zostały szczególnie wyróżnione. Ponad połowa przedsiębiorców (59%) wdrożyło w swych przedsiębiorstwach rozwiązania w zakresie ekoefektywności. Rozwiązania wprowadzane przez przedsiębiorców przyczyniają się do zmniejszenia różnych źródeł zanieczyszczeń stanowiących zagrożenie dla środowiska przyrodniczego (takie zagrożenie zostało określone w analizie SWOT), a jednocześnie przyczyniają się do realizacji celu szczegółowego promocja gospodarki przyjaznej dla środowiska. Realizacja wartości wskaźnika w stosunku do wartości docelowej wynosi 102%, a po zrealizowaniu wszystkich podpisanych umów wartość docelowa zostanie nieznacznie przekroczona (o 5 punktów procentowych). Pod względem wielkości przedsiębiorstw najwięcej w Priorytecie I zostanie wspartych mikroprzedsiębiorstw 579 (107% wartości docelowej), następnie małe przedsiębiorstwa 440 (100%) oraz na końcu średnie przedsiębiorstwa 306 (57%). Duża liczba wspartych przedsiębiorstw o statusie mikro wynika z faktu, iż Działanie 1.1 przeznaczony był tylko dla tej grupy przedsiębiorstw. W ramach WRPO zakończono projekty 262 MSP, które swoją działalność gospodarczą prowadzą nie dłużej niż 2 lata. Szacuje się, że w sumie zostanie wspartych 332 firm 166% wartości docelowej dla Programu. Przekroczenie wartości docelowej wynika z dużego zainteresowania środkami przez beneficjentów. Niezwykle istotne jest wsparcie przedsiębiorstw w pierwszych latach ich działalności aby dały radę udźwignąć istniejącą konkurencję na istniejącą na rynku w początkowej fazie, stąd IZ WRPO zdecydowała się na przesunięcie środków właśnie na Działanie 1.1 Trzeba pamiętać również, że pomoc finansowa UE to nie wszystko. Dzięki unijnemu wsparciu udało się dodatkowo wykreować (wg wniosków o płatność końcową) ponad 231 mln EUR inwestycji, a do końca 2015 r. będzie to 266 mln EUR. IOB/Powiązania kooperacyjne/b+r Realizacja celu Priorytetu - Wzmocnienie powiązań nauki z gospodarki jest mierzona głównie za pomocą wskaźników z Działań 1.4 i 1.6. W przypadku rozwoju sieci i kooperacji znaczący wzrost odnotowano w ciągu roku w Liczbie projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi z 25% do 115% przy realizacji i z 158% do 250% przy szacowanej realizacji do 2015 r. Także zanotowano progres w liczbie transferów technologii dokonanych pomiędzy zaangażowanymi podmiotami, gdzie osiągnięto 100% wartości docelowej, a na podstawie wszystkich zakontraktowanych umów szacuje się, że uda się zrealizować 525% wartości docelowej. W ramach WRPO wsparto już 11 IOB, a szacuje się, że wartość wzrośnie 21 podmiotów (105% wartości docelowej dla WRPO), które oferują już 61 nowych usług, a do końca 2015 r. będą w stanie dostarczyć ich w sumie aż 2 311. Wszystkie te działania wpisują się w programy strategiczne RSI dla Wielkopolski. Dzięki realizacji projektów z zakresu działalności badawczo-rozwojowej, wspierania IOB oraz powiązań kooperacyjnych niwelowana jest słaba strona województwa określona w analizie SWOT jako ograniczone powiązania nauki z gospodarką oraz niski stopień powiązań kooperacyjnych. 134

JEREMIE Dla wzmocnienia finansowego wsparcia przedsiębiorczości część środków z WRPO została przeznaczona na realizację Inicjatywy JEREMIE (Działanie 1.3). Dzięki temu instrumentowi wiele wielkopolskich firm miało możliwość uzyskania preferencyjnego kredytu, co pozwoliło im na rozwój firmy. Na podstawie umowy podpisanej z Bankiem Gospodarstwa Krajowego szacuje się, że wspartych zostanie 7 269 beneficjentów w ramach inicjatywy finansowej JEREMIE (100% wartości docelowej). Łączna suma wsparcia w ramach inicjatywy wyniesie 348 605 196,42 EUR. Wsparcie zostało udzielone 10 podmiotom (fundusze pożyczkowe i poręczeniowe), a wartość udzielnych pożyczek wyniesie około 123,9 mln EUR. Realizacja inicjatywy JEREMIE wpływa na osiągnięcie celu szczegółowego określonego dla priorytetu rozwój instytucjonalnych, finansowych i usługowych instrumentów wsparcia przedsiębiorstw. Promocja regionalnej gospodarki Część alokacji w Priorytecie I została przeznaczona na promocję regionalnej gospodarki. W ramach Działania 1.5 realizowany był projekt kluczowy, który został zakończony pod koniec 2014 r. Efekty mierzone były za pomocą wskaźników: Liczba projektów promujących przedsiębiorstwa, przedsiębiorczość i nowe technologie oraz Liczba przedsięwzięć w ramach kompleksowego projektu promocyjnego. Wartości docelowe dla tych wskaźników zostały osiągnięte w 100%. W przypadku Liczba podmiotów biorących udział w regionalnym projekcie promocji gospodarczej wartość docelowa dla WRPO została osiągnięta w 317,50 %. Wynika to z ogromnego zainteresowania wielkopolskich przedsiębiorców i podmiotów publicznych. Szczegółowy efekt projektu został przedstawiony przy opisie Działania 1.5. Tereny inwestycyjne Pod względem atrakcyjności inwestycyjnej Wielkopolska jest bardzo zróżnicowanym województwem. Dlatego też w ramach Działania 1.7 postanowiono zwiększyć potencjał gmin w regionie. Stworzono już 13 stref inwestycyjnych, a jeszcze jedna inwestycja jest w trakcie realizacji. Wsparto m. in. Gminę Kościan, Gminę Gostyń, Gminę Miejską Turek oraz Miasta Leszno i Kalisz. W 2015 r. planuje się zakontraktowanie nowego projektu kluczowego dla Gminy Września, w ramach którego zostaną uzbrojone tereny w pobliżu autostrady A2. Do końca 2014 r. oddano do użytku 608,78 ha terenów inwestycyjnych (244% wartości docelowej), na których zrealizowano już 35 przedsięwzięć (78% wartości docelowej). Postęp rzeczowy w tym obszarze będzie jeszcze większy po zakończeniu wszystkich projektów, w tym projektu kluczowego. Przekroczenie wartości dla wskaźników dot. terenów inwestycyjnych wynika z nie do końca właściwie oszacowanych wartości wskaźnika. Miejsca pracy Zdecydowanie najważniejszym efektem interwencji w ramach Priorytetu I są utworzone miejsca pracy. Do końca 2014 r. utworzono 3 019,60 etatów, a szacuje się, że będzie ich 3 197,12, co daje 78% realizacji wartości docelowej. Prezentowane dane uwzględniają wyłącznie stałe miejsca pracy powstałe bezpośrednio w wyniku realizowanych projektów. Jednakże należy mieć na uwadze, iż środki z WRPO mają także wpływ na tworzenie miejsc pracy pośrednich, a także o charakterze m.in. umowy zlecenia, umowy o dzieło, kontraktów lekarskich, menadżerskich oraz w ramach inicjatyw wspólnotowych JEREMIE i JESSICA. Zgodnie z wynikami badania ewaluacyjnego pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy przeprowadzonego w 2012 r. liczba pośrednich miejsc pracy powstałych w wyniku interwencji WRPO to 546. Efekty Inicjatyw będą widoczne po 2015 r., tj. po zakończeniu realizacji wszystkich projektów. Udział kobiet w ogólnej liczbie nowych etatów został określony w ramach ww. badania ewaluacyjnego i wynosi 31% (1 021,80 etaty). Mimo, że jest to sytuacja niekorzystna należy podkreślić, że celem WRPO nie jest rozwiązywanie problemów rynku pracy. Realizacja 135

WRPO pomaga tworzyć nowe/utrzymywać istniejące miejsca pracy, jednocześnie nie dyskryminując żadnych z marginalizowanych grup. Istotne z punktu widzenia konkurencyjności oraz innowacyjności wielkopolskich firm są miejsca pracy w sferze B+R. W tym obszarze w okresie sprawozdawczym odnotowano znaczący postęp. Na podstawie dotychczas podpisanych umów w ramach WRPO szacuje się, iż dzięki WRPO beneficjenci stworzą 24 etaty badawcze. Jednocześnie uwzględniając wyniki analiz z ww. badania ewaluacyjnego dotyczącego zatrudnienia można stwierdzić, iż takich miejsc pracy stworzonych będzie prawie 450. Choć wartość ta odnosi się do całego programu to należy zauważyć, iż projekty sprzyjające tworzeniu tego typu miejsc pracy występują przede wszystkim w Priorytecie I. Wykonawca badania zwraca uwagę na to, że wartości te są prawdopodobnie zawyżone, gdyż respondenci dość luźno traktowali podaną w ankietach definicję etatów badawczych (miejsca pracy zajmowane przez specjalistów zajmujących się bezpośrednio realizacją prac badawczo-rozwojowych). Mimo to można stwierdzić, iż projekty realizowane w ramach WRPO poprawiają strukturę wielkopolskiego rynku pracy w tym zakresie. Jednym z powodów dlaczego tak niewielu beneficjentów wykazywało etaty badawczo-rozwojowe na etapie wniosku o dofinansowanie/umowy jest ich niepewność co do tego, czy na pewno utworzą taki etat. Ostatecznie część beneficjentów, którzy nie deklarowali takiego miejsca pracy, utworzyła etat B+R w trakcie realizacji projektu, a takie miejsca pracy nie są już wykazywane w umowach, a co za tym idzie w KSI (SIMIK 07-13). Poza tym część beneficjentów tworząc miejsca pracy B+R zakwalifikowała je jako zwykłe miejsca pracy i wykazała we wskaźniku ogólnym. Przy szacowaniu wartości docelowej określonej w programie zakładano, że w większym stopniu wspierane będą projekty B+R. Jednakże z powodu ogromnego zainteresowania beneficjentów wsparciem innym niż B+R a mniejszym niż zakładano projektami badawczymi realizacja tego wskaźnika stała się utrudniona. Wskaźniki kontekstowe Inwestycje z Priorytetu I przyczyniają się do pozytywnego rozwoju społecznogospodarczego Wielkopolski, w szczególności do wzrostu konkurencyjności i innowacyjności wielkopolskiej gospodarki oraz wzrost zatrudnienia. W obszarze tworzenia nowych miejsc pracy interwencja WRPO może wpłynąć na wskaźniki kontekstowe: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL) oraz Pracujący ogółem. Wzrost zatrudnienia jest jednym z najważniejszych założeń WRPO. Należy również pamiętać, że celem Programu nie jest tworzenie nowych przedsiębiorstw. Jednak wsparcie inwestycyjne udzielone MSP pomaga przetrwać im na rynku. Potencjalnie wpływa to na wskaźniki kontekstowe Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na 10 tys. ludności i Nakłady inwestycyjne na 1 mieszkańca. W obliczu intensywnych zmian w gospodarce WRPO w szczególny sposób wspiera przedsiębiorstwa innowacyjne, które prowadzą działalność B+R. Istotne jest z punktu widzenia potencjału Wielkopolski, aby jak najwięcej podmiotów realizowało transfer wiedzy do gospodarki. Zatem Interwencja WRPO może wpłynąć na wskaźnik kontekstowy Nakłady na działalność badawczo-rozwojową w relacji do PKB. KRAJOWY PROGRAM REFORM Projekty realizowane w poszczególnych działaniach Priorytetu I odpowiadają na wyzwania ujęte w Krajowym Programie Reform (aktualizacja 2014/2015), w szczególności: Zwiększenie innowacyjności polskich przedsiębiorstw - rozwoju działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach oraz wdrożenie instrumentów kompleksowego wsparcia całego cyklu innowacji Wskaźnik WRPO: Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa innowacyjne 1 127 Zapewnienie wysokiej jakości infrastruktury naukowobadawczej umożliwienie finansowania utrzymania strategicznej infrastruktury badawczej Wskaźnik WRPO Liczba projektów z zakresu B+R w MSP - 55 136

RÓWNOŚĆ SZANS Przedsiębiorstwa realizują zasadę równości szans m.in. poprzez elastyczne dostosowanie czasu pracy przy tworzeniu miejsc pracy dla kobiet z dziećmi, a także usługi dostosowane do specyficznych potrzeb niepełnosprawnych (np. usługi medyczne), w tym dostosowanie budynków, w których oferowane są usługi. CROSS-FINANCING Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.6.2. BADANIA EWALUACYJNE W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu I. ZALECENIA I REKOMENDACJE KOMISJI EUROPEJSKIEJ Tabela 30 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie I Wskaźnik produktu Liczba projektów z zakresu B+R w MSP Liczba projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a jednostkami badawczymi Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - w miastach Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - na obszarach wiejskich Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa innowacyjne Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - przedsiębiorstwa wdrażające projekty w zakresie ekoefektywności Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - mikro Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - małe Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - średnie Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla MSP - w tym przez pierwsze 2 lata po rozpoczęciu działalności Beneficjenci wsparci przez fundusz w ramach inicjatywy finansowej JEREMIE Powierzchnia uzbrojonych terenów inwestycyjnych (ha) Powierzchnia uzbrojonych terenów inwestycyjnych - w tym na obszarach Szacowana realizacja (podpisane umowy) Realizacja (projekty zakończone) Wartość docelowa Działanie WRPO Alokacja (euro) 55 28 30 1.1, 1.2 188 560 479 50 23 20 1.6 2 881 075 1 325 1 233 1 270 1.1, 1.2 188 560 479 689 656 720 1.1, 1.2 188 560 479 636 577 550 1.1, 1.2 188 560 479 1 127 1 035 1 060 1.1, 1.2 188 560 479 786 752 740 1.1, 1.2 188 560 479 579 508 540 1.1, 1.2 188 560 479 440 425 440 1.1, 1.2 188 560 479 306 300 540 1.1, 1.2 188 560 479 332 262 200 1.1 16 929 971 7 269 0 7269 1.3 90 000 000 619 609 250 1.7 13 516 366 343 332 100 1.7 13 516 366 137

wiejskich (ha) Łączna suma wsparcia w ramach Inicjatywy JEREMIE (euro) Liczba projektów promujących przedsiębiorstwa, przedsiębiorczość i nowe technologie Liczba podmiotów biorących udział w regionalnym projekcie promocji gospodarczej 348 605 196 0 265 000 000 1.3 90 000 000 1 1 1 1.5 2 730 348 518 518 80 1.5 2 730 348 Źródło: Opracowanie własne REKOMENDACJE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu I. PODSUMOWANIE GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA I WĄSKIE GARDŁA Podsumowując, przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu I przyczyniają się do poprawy konkurencyjności wielkopolskich firm, są zatem odpowiedzią na problemy i cele określone w dokumentach programowych (WRPO). Ponadto projekty realizowane w Priorytecie I nawiązują do celów określonych w Regionalnej Strategii Innowacji oraz zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020 (m.in. w zakresie zwiększenia innowacyjności przedsiębiorstw, rozwoju sieci i kooperacji, czy tez rozbudowy IOB). Ponadto inwestycje te są także odpowiedzią na problemy zidentyfikowane w Programie, w analizie SWOT. O znaczeniu, jakie przywiązuje się do rozwoju przedsiębiorczości świadczy fakt, że firmy mogą skorzystać z bezpośredniego wsparcia w postaci dotacji bezzwrotnych oraz z pożyczek i poręczeń oferowanych w ramach inicjatywy JEREMIE, co można również uznać za ważne osiągniecie we wdrażaniu priorytetu. W 2014 r. zawarto umowy na 103 projekty. Aż 80 w Działaniu 1.1, co wynika z ciągłego dużego zainteresowania wielkopolskich przedsiębiorców wsparcie w ramach WRPO. Ponadto 14 umów dotyczy Działania 1.6, 8 Działania 1.4, a 1 Działania 1.2. Dzięki temu zwiększył się w znaczącej mierze postęp rzeczowy w obszarach dedykowanym klastrom oraz IOB, co bezpośrednio przekłada się na wzrost innowacyjności oraz konkurencyjności przedsiębiorców w Wielkopolsce. Poziom kontraktacji w 2014 r. wyniósł 91,91%, a 91% projektów zostało już zakończonych. Postęp rzeczowy na podstawie podpisanych umów został wykazany we wszystkich wskaźnikach. 3.1.2. Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu I nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 138

3.2 PRIORYTET II INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) Działanie 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego Działanie 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu zbiorowego Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Działanie 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Działanie 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego Cel główny Priorytetu II to Zwiększenie wymiany gospodarczej z otoczeniem na rzecz wzrostu zatrudnienia. Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: Podniesienie jakości infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, transportu zbiorowego, łączności oraz informatycznej Zwiększenie wewnątrzregionalnej spójności Powiązanie infrastruktury regionalnej z systemami zewnętrznymi Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet II Infrastruktura komunikacyjna wynosi 537 661 547 EUR. 3.2.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY Do końca 2014 r. w ramach Priorytetu II zwarto 222 umowy i decyzje, w tym 33 w okresie sprawozdawczym (Działania 2.1, 2.2, 2.3 i 2.8). Łączna kwota przyznanego dofinansowania UE wyniosła 516 052 303,27 EUR. Alokacja została wykorzystania w 95,98% (8 punktów procentowych wzrostu w porównaniu do poprzedniego roku), a pozostałe środki zostaną wykorzystane w konkursie z Działania 2.1, który będę ogłoszone w 2015 r. oraz do kontraktacji umów w nowym Działaniu 2.9 Informatyzacja sektora publicznego. Prawie o 6 punktów procentowych wzrostu w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego zanotowano w wykorzystaniu alokacji według zatwierdzonych wniosków 139

o płatność. Na koniec roku wyniosła 68,28%. Do 31 grudnia 2014 r. zakończono w Priorytecie II 174 projekty (78% wszystkich przedsięwzięć). W okresie sprawozdawczym dokonano dwóch realokacji środków EFRR w Priorytecie II: Przeniesiono środki z Działania 2.8 w wysokości 11 911 210 EUR do Działania 2.9. Przeniesiono środki z Działania 2.3 w wysokości 1 010 868 EUR, z Działania 2.7 w wysokości 132 215 EUR oraz z Działania 2.8 w wysokości 314 464 EUR do Działania 2.2 łączna kwota przesunięć wyniosła 1 457 547 EUR. Tabela 31 Umowy podpisane w ramach Priorytetu II do końca 2014 r. Nazwa działania Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe i gminne) Działanie 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego Działanie 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu zbiorowego Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Liczba podpisanych umów/decyzji Wartość dof. UE podpisanych umów/decyzji (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych 27 138 778 386,90 93,98% 147 691 119 16 144 110 511 121,26 96,39% 114 653 617 136 4 45 025 625,17 100,91% 44 619 740 1 1 38 829 913,40 100,27% 38 725 696 1 19 70 677 876,31 102,87% 68 704 001 18 2 8 339 257,18 101,66% 8 203 395 1 140

Działanie 2.7 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Działanie 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego 3 77 901 823,74 100,68 77 378 443 1 22 25 988 299,31 100,83 25 774 326 0 0 0 0 11 911 210 0 Razem 222 516 052 303,27 95,98% 537 661 547 174 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 30 Postęp finansowy w Priorytecie II w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie II w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu. 141

Tabela 32 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie II Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) 20.02.2014 07.03.2014 26.06.2014 28.07.2014 6.11.2014 21.11.2014 2 000 000 2 1 672 514,00 8 000 000 2 1 292 957,85 5 000 000 1 447 389,83 Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe, gminne) Działanie 2.3 Modernizacje regionalnego układu kolejowego Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) Działanie 2.2 Poprawa 10.07.2014 29.08.2014 12.02.2014 26.02.2014 400 000 17 8 377 355,15 5 000 000 1 4 950 210,74 Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych 25.02.2008-26.03.2008 29.10.2009-30.11.2009 04.03.2010-16.04.2010 13.05.2010-14.06.2010 15.07.2010-16.08.2010 16.09.2010-22.10.2010 05.09.2011-07.10.2011 28.06.2012-31.08.2012 31.10.2013-02.12.2013 25.02.2008-26.03.2008 43 542 753,24 12 44 129 924,98 30 000 000,00 2 28 898 502,26 45 000 000,00 1 23 970 748,16 20 000 000,00 1 12 134 843,87 10 000 000,00 2 14 504 427,82 56 660 552,98 5 61 768 433,18 12 000 000,00 5 11 393 979,10 18 000 000,00 1 27 145 606,40 11 000 000,00 6 10 222 839,86 57 419 015,26 185 112 631 969,72 142

dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe, gminne) Działanie 2.2 Poprawa dostępności do regionalnego i ponadregionalnego układu drogowego (drogi wojewódzkie w miastach na prawach powiatu, powiatowe, gminne) (Schemat II) Działanie 2.3 Modernizacje regionalnego układu kolejowego Działanie 2.5 Rozwój miejskiego transportu drogowego (Schemat II) Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej Działanie 2.8 Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego Źródło: Opracowanie własne 06.08.2009-05.11.2009 04.03.2010-27.05.2010 29.07.2010-04.10.2010 29.03.2012-31.05.2012 06.11.2012-20.11.2012 31.03.2009-08.05.2009 30.08.2010-04.10.2010 31.12.2009-26.02.2010 30.09.2010-15.11.2010 07.10.2011-08.11.2011 18.07.2013-13.09.2013 11 200 000,00 57 38 750 181,36 5 000 000,00 52 23 051 620,71 19 254 713,57 69 60 523 850,87 4 000 000,00 2 8 643 730,28 4 000 000,00 2 8 685 510,50 20 000 000,00 8 22 123 143,12 13 078 918,02 15 16 910 773,22 7 000 000,00 1 2 771 225,18 6 000 000,00 1 7 220 707,12 7 279 526,28 1 8 958 443,72 34 200 000,00 43 41 800 173,46 ROZKŁAD PROJEKTÓW WG SEKTORÓW GOSPODARKI Informacje nt. liczby oraz wartości dofinansowania UE według sektorów gospodarki w podziale na działania przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 33 Projekty realizowane w ramach Priorytetu II wg sektorów gospodarki Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) V Budownictwo - 179 339 705 427,03 w tym związane z transportem 2.1, 2.2, 2.3, 2.5, 2.6 179 339 705 427,03 VI Usługi - 43 176 346 876,24 w tym poczta i telekomunikacja 2.7 23 93 848 567,57 w tym transport 2.4, 2.5 18 72 456 753,19 143

w tym działalność w zakresie bezpieczeństwa ludzkiego w tym usługi w zakresie informatyki 2.7 1 2 958 326,37 2.7 1 7 083 229,11 Razem - 222 516 052 303,27 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTÓW Głównymi beneficjentami Priorytetu II były jednostki samorządu terytorialnego (82% projektów). Przedsiębiorcy uzyskali wsparcie przy 39 przedsięwzięciach (18% projektów). Wśród projektów, którym udzielono dofinansowanie tylko jeden projekt należał do państwowej jednostki organizacyjnej. Wykres 31 Liczba projektów realizowana w ramach Priorytetu II wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW Projekty wsparte w ramach Priorytetu II realizowane są zarówno na obszarach wiejskich jak i miejskich, z przewaga obszarów wiejskich. Obszar wiejski 142 Obszar miejski 80 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie. 144

Rycina 11 Projekty realizowane w ramach Priorytetu II wg miejsca realizacji w powiatach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 145

INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. PROJEKTY KLUCZOWE Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie 2.1.6.2. Natomiast szczegółowy opis poszczególnych projektów znajduje się poniżej, przy analizie działań Priorytetu II. Na IW IPK znajduje się 24 projektów kluczowych, które są realizowane w ramach Priorytetu II (3 z Działania 2.1, 9 z Działania 2.2, 2 z Działania 2.3, 1 z Działania 2.4, 2 z Działania 2.5, 3 z Działania 2.7 oraz 4 z Działania 2.9). W okresie sprawozdawczym dla Priorytetu II zgłoszone zostały 4 nowe projekty kluczowe. Wykres 32 Postęp finansowy w Działaniu 2.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Celem Działania 2.1 jest poprawa dostępności komunikacyjnej regionu poprzez rozwój infrastruktury dróg wojewódzkich, których zdaniem jest zapewnienie bezpiecznego połączenia drogowego pomiędzy głównymi ośrodkami miejskimi województwa oraz z innymi regionami w Polsce i Europie. 146

W okresie sprawozdawczym wydano 7 nowych decyzji dotyczących rozbudowy dróg wojewódzkich. Projekty nie tylko obejmują modernizacją odcinków drogowych, ale także mostów czy wiaduktów, np. przedsięwzięcia pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 449 wraz z przebudową mostu w m. Grabów nad Prosną. Do końca okresu sprawozdawczego zawarte umowy/decyzję wykorzystały 93,97% alokacji, a zatwierdzone wnioski o płatność 79,66%. Wartości te są wyższe niż średnia dla Priorytetu II, natomiast są niższe niż średnia dla WRPO. Pozostałe środki z działania zostaną wykorzystane na podpisanie umów z konkursu ogłoszonego pod koniec roku. W końca 2014 r. zakończono 16 projektów co stanowi 59% umów/decyzji. Działanie 2.1 Wzmocnienie regionalnego układu powiązań drogowych (drogi wojewódzkie, z wyłączeniem dróg wojewódzkich w miastach na prawach powiatu) 27 projektów na kwotę dofinansowania UE 138 778 386,90 EUR PROJEKTY KLUCZOWE: Droga Nr 434 budowa II etapu obwodnicy m. Śrem i m. Zbrudzewo o dł. 3,12 km Wartość projektu: 1 832 007,20 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 527 234,26 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego od marca 2010 r. do sierpnia 2011 r. We wrześniu 2011 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. W wyniku wsparcia ze środków UE wybudowano 3,11 km drogi wojewódzkiej, która jednocześnie stanowi obwodnicę. Uciążliwy ruch tranzytowy został wyprowadzony ze Śremu oraz Zbrudzewa, nowa droga w znacznym stopniu ułatwia przejazd i skraca czas przejazdu. Droga nr 196 obwodnica m. Murowana Goślina - budowa obwodnicy o dł. 9,3 km Wartość projektu: 21 652 492,71 EUR Wartość dofinansowania UE: 15 696 478,56 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego od czerwca 2010 r. do końca lipca 2012 r. W kwietniu 2013 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Budowa obwodnicy pozwoliła na wyprowadzenie ruchu z terenu zabudowanego m. Murowana Goślina i przeniesienie go na nową trasę, łączącą poza terenem zabudowanym miejscowości, dwie drogi wojewódzkie nr 196 oraz 187. Droga o długości 9,3 km i nośności 115 kn/oś zapewnia bezpieczny i funkcjonalny układ komunikacyjny, mający wpływ na atrakcyjność inwestycyjną tego obszaru. Droga Nr 434 odc. od drogi Nr 36 do m. Śrem przebudowa drogi na odcinku o dł. 42,791 km Wartość projektu: 22 138 307,30 EUR Wartość dofinansowania UE: 15 460 113,91 EUR Projekt zakończony Dnia 17 grudnia 2014 r. został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Projekt realizowany był od września 2010 r. do sierpnia 2014 r. przez Samorząd Województwa 147

Wielkopolskiego. Swoim zasięgiem objął obszar gmin: Śrem, Dolsk, Gostyń, Krobia, Miejska Górka, Rawicz w powiatach: śremskim, gostyńskim oraz rawickim. W wyniku zrealizowania rozbudowy drogi wojewódzkiej nr 434 na odcinku o długości 42,791 km zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu poprzez likwidację miejsc ewentualnych kolizji drogowych, zwiększyła się przepustowość drogi oraz prędkość podróży. Wykres 33 Postęp finansowy w Działaniu 2.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W okresie sprawozdawczym podpisano 3 nowe umowy o dofinansowanie. Wszystkie to projekty kluczowe. Łącznie w ramach działania zawarto 144 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 110 511 121,26 EUR. Środki te stanowią 96,39% alokacji, a pozostała kwota z działania przeznaczona została na 6 wniosków wybranych do dofinansowania z konkursu ogłoszonego w II połowie 2014 r. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 89,11% alokacji. Zakończono 94% inwestycji. Działanie 2.2 dotyczy projektów budowy lub przebudowy dróg w miastach na prawach powiatu oraz na obszarach wiejskich. W Schemacie I realizowane są inwestycje drogowe w aglomeracjach powyżej 50 tys. mieszkańców. Natomiast w Schemacie II wsparciem objęto drogi w miastach poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich. Inwestycje często dotyczą także infrastruktury towarzyszącej drogom, m. in. ciągi piesze, ścieżki rowerowe, oświetlenie uliczne, zatoczki autobusowe czy nowe oznakowanie. 148

Schemat I Drogi w granicach administracyjnych miast powyżej 50 tys. mieszkańców - 17 projektów na kwotę dofinansowania UE 33 708 314,57 EUR Schemat II Drogi w granicach administracyjnych miast poniżej 50 tys. mieszkańców oraz na obszarach wiejskich 127 projekty na kwotę dofinansowania UE 76 802 806,69 EUR PROJEKTY KLUCZOWE: Budowa drogi powiatowej łączącej Drogę krajową nr 5 Poznań-Wrocław z m. Widziszewo Wartość projektu: 1 337 079,77 EUR Wartość dofinansowania UE: 562 473,50 EUR Projekt zakończony Projekt był realizowany przez Powiat Kościański od marca 2011 r. do października 2012 r. W marcu 2013 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Wybudowana droga ma długość 2,10 km i przebiega od skrzyżowania z drogą krajową nr 5 Poznań - Wrocław po granicy gmin Kościan i Śmigiel, a następnie skręca w lewo wchodząc na teren gminy Kościan w kierunku Widziszewa, przy zabudowaniach Widziszewa łączy się z drogą gminną. Przedsięwzięcie jest uwieńczeniem starań Powiatu Kościańskiego w kierunku budowy nowej drogi o znaczeniu gospodarczym łączącym drogę krajową nr 5 z Podstrefą Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Widziszewie i przyczyni się do powstawania nowych miejsc pracy w Podstrefie Ekonomicznej. Aktywizacja terenów inwestycyjnych Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej S.A przez budowę drogi i poprawę bezpieczeństwa w Podaninie Wartość projektu: 291 080,71 EUR Wartość dofinansowania UE: 226 286,14 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Powiat Chodzieski, od kwietnia do sierpnia 2012 r. W kwietniu 2013 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Przedmiotem inwestycji była budowa drogi powiatowej w Podaninie wraz z potrzebną infrastrukturą w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zrealizowanie inwestycji wpłynęło na zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej powiatu, który niewystarczająco silnie powiązany jest z centrum województwa. Zwiększyła się także przepustowość drogi i bezpieczeństwo użytkowników drogi. Nowe warunki infrastrukturalne to zachęta do lokalizacji kolejnych firm na terenie strefy ekonomicznej. Przebudowa ciągu drogowego ulic Brzozowej, Siewnej i Długiej oraz wiaduktu kolejowego nad ulicą Brzozową w Ostrowie Wielkopolskim Wartość projektu: 4 070 850,21 EUR Kwota dofinansowania UE: 2 738 205,16 EUR Dnia 24 marca 2014 r. Miasto Ostrów Wielkopolski aneksował umowę o dofinansowanie w wyniku czego zmniejszono wartość ogółem inwestycji oraz udział funduszy unijnych. Na początku 2014 r. rozstrzygnięto przetarg na wykonanie robót budowlanych. W I półroczu trwały intensywne prace przy ul. Długiej, natomiast w II półroczu 2014 r. zakończyła się 149

modernizacja wiaduktu kolejowego nad ul. Brzozową. Cała realizacja inwestycji trwała od lutego do listopada 2014 r. A w grudniu 2014 r. do IZ WRPO spłynął wniosek o płatność końcową, który był przez instytucję weryfikowany. Przebudowana rama komunikacyjna połączy śródmieście z podmiejskimi osiedlami, centrami sportowo-rekreacyjnymi oraz terenami aktywizacji gospodarczej. Centrum miasta zostanie odciążone, a poprawie ulegnie ogólna wartość inwestycyjna regionu. Rycina 12 Wiadukt nad ul. Brzozową przed i po modernizacji Źródło: http://www.ostrow-wielkopolski.eu Przebudowa ciągu ulic: Wrocławskiej, Górnośląskiej, Harcerskiej, Poznańskiej w Kaliszu Wartość projektu: 10 533 163,24 EUR Kwota dofinansowania UE: 4 784 227,74 EUR Dnia 10 lutego 2014 r. IZ WRPO podpisała umowę o dofinansowanie z Miastem Kalisz na inwestycje realizowaną w okresie: grudzień 2013 r. marzec 2015 r. W okresie sprawozdawczym wyłoniono w drodze przetargu generalnego wykonawcę - firma Skanska S.A., oraz inżyniera Kontraktu przedsiębiorstwo Lafrentz Polska Sp. z o.o. z Poznania. Zakres przebudowy obejmuje ciąg ulic o długości ponad 9 km i uwzględnia między innymi: przebudowę nawierzchni jezdni, postawienie znaków drogowych, budowę oświetlenia oraz miejsc parkingowych. Budowa ul. Philipsa w Pile, łączącej drogi o znaczeniu regionalnym Wartość projektu: 1 704 242,41 EUR Kwota dofinansowania UE: 872 594,97 EUR Projekt zakończony Dnia 6 lutego 2014 r. został zaakceptowany wniosek o płatność końcową. Droga została udostępniona kierowcom we wrześniu 2013 r. Beneficjentem projektu była Gmina Piła. W ramach inwestycji wybudowano 1,05 km drogi, która pełni funkcje śródmiejskiego ciągu komunikacyjnego zapewniającego wygodne przemieszczanie się pojazdów pomiędzy osiedlami mieszkalnymi, a terenami aktywności gospodarczej. Podniesiono bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz udrożniono ruch kołowy w centrum w Piły. Inwestycja realizowana była w okresie od maja 2008 do września 2013 r. 150

Budowa drogi łączącej drogę powiatową nr 251P (ul. Rabowicka) z drogą krajową nr 92 wraz z drogami serwisowymi oraz przebudową odcinka ul. Rabowickiej i drogi krajowej nr 92 w miejscowości Jasin, Gmina Swarzędz Wartość projektu: 6 749 088,39 EUR Kwota dofinansowania UE: 956 199,59 EUR W okresie sprawozdawczym podpisano dwa aneksy do umowy o dofinansowanie. Przedsięwzięcie zostało zrealizowane pod względem rzeczowym w okresie wrzesień 2012 r. wrzesień 2014 r., a beneficjent, Powiat Poznański, planuje złożyć kompletny wniosek o płatność końcową w I kwartale 2015 r. Inwestycja zakładała budowę drogi powiatowej, która połączy ul. Rabowicką z drogą krajową nr 92 w miejscowości Jasin. Celem projektu jest poprawa obsługi komunikacyjnej podstrefy Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej zlokalizowanej między ul. Rabowicką a linią kolejową E-20, jak również poprawa jakości życia mieszkańców Gminy Swarzędz poprzez zmniejszenie natężenia ruchu w centrum miasta. Dostosowanie układu komunikacyjnego dróg w Powiecie Kępińskim do nowych połączeń regionalnych i ponadregionalnych w związku z budową dróg ekspresowych S-8 i S-1 Wartość projektu: 1 072 984,68 EUR Kwota dofinansowania UE: 673 017,57 EUR Projekt zakończony Umowę o dofinansowanie podpisano 14 stycznia 2014 r. Beneficjentem był Powiat Kępiński. W okresie sprawozdawczym zawarto dwa aneksy, które zaktualizowały wartość projektu ogółem i dofinansowania UE w wyniku poprzetargowych oszczędności. Wniosek o płatność końcową został zaakceptowany 26 listopada 2014 r. Dnia 22 lipca 2014 r. nastąpiło uroczyste otwarcie projektu. Inwestycja umożliwiła mieszkańcom Kępna i okolic wjazd na drogę S8. W ramach przedsięwzięcia rozbudowano 1,126 km drogi powiatowej 5601P (poszerzenie istniejącej nawierzchni na odcinku leśnym o długości 0,450 km oraz budowa odcinka drogi po nowym śladzie o długości 0,585 km), znajdującej się we wsi Bralin. W wyniku uzyskania dostępu do sieci dróg ekspresowych przez mieszkańców Kępna i okolic zwiększyła się atrakcyjność terenów inwestycyjnych oraz zredukowano zatłoczenie na drogach. Poprawa układu komunikacyjnego polegająca na przebudowie i budowie dróg gminnych stanowiących łącznik pomiędzy drogą wojewódzką nr 434, a drogą powiatową nr 4073P Wartość projektu: 505 879,28 EUR Kwota dofinansowania UE: 335 416,24 EUR W okresie sprawozdawczym podpisano 2 aneksy do umowy o dofinansowanie. Inwestycja jest zakończona pod względem rzeczowym i trwała od września 2013.r do sierpnia 2014 r.. Beneficjent, Gmina Dolsk, jest w trakcie przygotowywania wniosku o płatność końcową. W wyniku zrealizowania inwestycji nastąpiło połączenie drogi wojewódzkiej nr 434 z drogą powiatową nr 4073P. Nowy układ komunikacyjny pełni funkcję alternatywnej trasy przez miasto, w przypadku gdy główna trasa wojewódzka jest zablokowana ze względu na wypadek czy remont. Dzięki projektowi poprawiła się atrakcyjność i estetyka regionu. 151

Zmniejszył się koszt eksploatacji poruszających się po drodze pojazdów i powstały oszczędności w czasie przejazdu. Budowa obwodnicy śródmieścia Swarzędza łączącej drogę krajową nr 92 z drogą powiatową nr 2502P w ciągu ul. Dworcowej w Swarzędzu Wartość projektu: 2 176 026,92 EUR Kwota dofinansowania UE: 768 321,66 EUR Dnia 14 lutego 2014 r. została podpisana umowa o dofinansowanie UE z beneficjentem Gminą Swarzędz. Natomiast w lipcu zawarto aneks, który zmniejszył wartość ogółem i dofinansowanie UE inwestycji. Inwestycja rozpoczęła się w grudniu 2013 r., a termin zakończenia to koniec roku 2014. Wewnętrzna obwodnica miasta wpłynie na odciążenie drogi krajowej nr 92 Poznań Swarzędz Warszawa. Celem projektu jest usprawnienie przejazdu przez miasto oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej i komercyjnej sąsiadujących z drogą terenów. Wykres 34 Postęp finansowy w Działaniu 2.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Beneficjentem wszystkich 4 inwestycji w Działaniu 2.3 jest PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Centrum Realizacji Inwestycji Region Zachodni. W okresie sprawozdawczym podpisano jedną nową umowę o dofinansowanie - Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód Bydgoszcz na terenie 152

województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód Gołańcz - Etap IA. Wartość dofinansowania UE wynosi 5 030 723,73 EUR. W ramach inwestycji zostanie wykonana m. in. wymiana nawierzchni torowej na Stacji Wągrowiec oraz przebudowa Stacji Wągrowiec (w tym 2 peronów oraz budowa przejścia podziemnego). Działanie 2.3 Modernizacja regionalnego układu kolejowego 4 projekty na kwotę dofinansowania UE 45 025 625,17 EUR PROJEKTY KLUCZOWE: Modernizacja linii kolejowej nr 357 Sulechów- Luboń na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie dla w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Wolsztyn Luboń Wartość projektu: 20 159 754,28 EUR Wartość dofinansowania UE: 12 577 213,49 EUR Dnia 30 maja 2014 r. podpisano aneks do umowy, który zmienił plan finansowy projektu oraz wartość ogółem i dofinansowanie UE. Inwestycja została zakończona pod względem rzeczowym w 2013 r. i linia kolejowa jest obecnie używana. Na koniec roku projekt znajdował się w trakcie rozliczenia końcowego. Zmodernizowana linia kolejowa została przystosowana do użytku dla osób niepełnosprawnych. Codziennie z trasy korzystają osoby, które dojeżdżają do pracy, szkół i uczelni wyższych w Poznaniu. Dzięki inwestycji skrócony został czas przejazdu i zwiększono przepustowość linii. Udało się lepiej skomunikować regiony peryferyjne z metropolią. Zmniejszony został także negatywny wpływ na środowisko poprzez przejęcie ruchu pasażerskiego przez kolej z gałęzi transportu mniej przyjaznych dla środowiska. Modernizacja linii kolejowej nr 356 Poznań Wschód- Bydgoszcz na terenie województwa wielkopolskiego mającej duże znaczenie w obsłudze połączeń małych miejscowości z aglomeracją poznańską na odcinku Poznań Wschód- Gołańcz- Etap I Wartość projektu: 36 749 358,93 EUR Wartość dofinansowania UE: 22 772 002,92 EUR Projekt zakończony Linia kolejowa została oddana do użytku pod koniec 2013 r. W okresie sprawozdawczym aneksowano dwa razy umowę. Beneficjent złożył także wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony 19 grudnia 2014 r. Jest to pierwszy zakończony projekt w Działaniu 2.3 W trakcie prac trwających od marca 2010 r. do sierpnia 2014 r. zmodernizowano 50 km nawierzchni torowej. Przebudowano także 13 stacji i przystanków osobowych oraz wybudowano 2 nowe. Na wszystkich peronach został uruchomiony automatyczny system informacji dla podróżnych oraz automatyczne oświetlenie. Perony wyposażono w wiaty przystankowe oraz pochylnie dla niepełnosprawnych. 153

Wykres 35 Postęp finansowy w Działaniu 2.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Jedyny realizowany w ramach Działania 2.4 projekt pt. Zakup taboru kolejowego dla regionalnych pasażerskich przewozów kolejowych jest jednocześnie dużym projektem. Jego szerszy opis został przedstawiony w punkcie 5. Duże projekty. Działanie 2.4 Tabor kolejowy dla regionalnych przewozów pasażerskich 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 38 829 913,40 EUR 154

Wykres 36 Postęp finansowy w Działaniu 2.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Działanie ma na celu dostosowanie infrastruktury miejskiego transportu publicznego do potrzeb mieszkańców województwa wielkopolskiego. Inwestycje infrastrukturalne, czyli budowa linii tramwajowych (wyłącznie projekty kluczowe) znajdują się w Schemacie I i realizowane są przez projekty kluczowe. Natomiast zakup nowego taboru w systemie transportu publicznego (komunikacja miejska i podmiejska) został zrealizowany w Schemacie II. Wszystkie projekty dotyczące Schematu II zostały zakończone. Nowe autobusy trafiły m. in. do Poznania, Kalisza, Leszna, Swarzędza czy Jarocina. Pojazdy są całkowicie przystosowane dla osób niepełnosprawnych, posiadają monitoring wewnętrzny oraz spełniają europejskie standardy emisji spalin. Łącznie w ramach działania podpisanych jest 19 umów na kwotę dofinansowania UE 70 677 876,31 EUR. Umowy te całkowicie wyczerpują alokację przeznaczoną na Działanie 2.5. Do końca roku udało się zakończyć 18 inwestycji, a zatwierdzone wnioski o płatność stanowią 98,74% środków przeznaczonych na te działanie. 155

Schemat I Projekty infrastrukturalne 2 projekty na kwotę dofinansowania UE 37 051 036,52 EUR Schemat II Zakup nowego taboru w ramach miejskiego systemu transportu publicznego 17 projektów na kwotę dofinansowania UE 33 626 839,79 EUR PROJEKTY KLUCZOWE: Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha Franowo Realizowany w ramach Działania 2.5 projekt pt. Budowa trasy tramwajowej Os. Lecha- Franowo jest jednocześnie dużym projektem. Jego szerszy opis został przedstawiony w punkcie 5. Duże projekty. Przedłużenie trasy Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) do Dworca Zachodniego w Poznaniu Wartość projektu: 30 164 208,46 EUR Wartość dofinansowania UE: 13 156 820,72 EUR Projekt zakończony W 2014 r. Miasto Poznań podpisał dwa aneksy do umowy o dofinansowanie. Pod koniec 2013 r. linia tramwajowa została oddana do użytku, a wniosek o płatność końcową został zatwierdzony 19 grudnia 2014 r. W wyniku zrealizowanej inwestycji położono 2,28 km nowych torów tramwajowych z systemem monitoringu i zdalnego sterowania ruchem. Wybudowany nowy przystanek Dworzec Zachodni, który jest w pełni zadaszony i posiada połączenie poprzez tunel podziemny z dworcem kolejowym. Jednak najważniejszym elementem wykonanego projektu jest usprawnienie przejazdu komunikacją publiczną przez centrum miasta. Zniwelowane zostały zatory tramwajowe w godzinach szczytu komunikacyjnego oraz skrócił się czas przejazdu. Realizacja projektu trwała od stycznia 2009 do grudnia 2013 r. 156

Wykres 37 Postęp finansowy w Działaniu 2.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Celem Działania 2.6 jest poprawa infrastruktury lotniczej lotniska Ławica w Poznaniu. W ramach programu zawarto umowy na dwa projekty. Jeden z nich został zakończony w 2011 r. Zrealizowana inwestycja dotyczyła modernizacji i rozbudowy poznańskiego lotniska. Zadanie inwestycyjne dofinansowane z EFRR obejmowały: przebudowę przewężenia płyty postojowej samolotów, przebudowę i rozdzielenie kanalizacji deszczowej i stawów oraz modernizację stacji transformatorowych. Ich realizacja wpłynie na zwiększenie liczby obsługiwanych samolotów, jak również na poprawę bezpieczeństwa w zakresie zasilania w energię elektryczną oraz poprawę systemu odwodnienia, co ma wpływ na ochronę środowiska naturalnego. Drugi projekt, który jest obecnie realizowany, dotyczy dostosowania infrastruktury lotniskowej do stale rosnącego ruchu pasażerskiego. Modernizacją objęto drogę startową i pas kołowy dla samolotów oraz rozbudowano płytę postojową dla maszyn. Działanie 2.6 Rozwój regionalnej infrastruktury lotniczej 2 projekty na kwotę dofinansowania UE 8 339 257,18 EUR 157

Wykres 38 Postęp finansowy w Działaniu 2.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Calem Działania 2.7 jest przekształcenie Wielkopolski w region kreujący swój rozwój w oparciu o nowe zasoby wiedzy i rozwiązania innowacyjne w zakresie ICT (Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych) oraz rozwój zintegrowanej regionalnej infrastruktury teleinformatycznej sektora publicznego powiązanej z centralnymi, dziedzinowymi oraz lokalnymi systemami informatycznymi. W ramach Działania 2.7 realizowane są wyłącznie projekty kluczowe, które wykorzystują całą alokację. Na koniec roku zatwierdzone wnioski o płatność wykorzystywały w 7,98% alokację. Działanie 2.7. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 3 projekty na kwotę dofinansowania UE 77 901 823,74 EUR PROJEKTY KLUCZOWE: Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej Realizowany w ramach Działania 2.7 projekt pt. Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej jest jednocześnie dużym projektem. Jego szerszy opis został przedstawiony w punkcie 5. Duże projekty. 158

Wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez zastosowanie technologii informacyjnych w działalności instytucji publicznych na rzecz budowania infrastruktury społecznej i gospodarczej regionu Wartość projektu: 3 480 383,97 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 958 326,37 EUR Projekt zakończony. Projekt realizowany był przez Komendę Wojewódzką Policji w Poznaniu od 14 grudnia 2009 r. do 30 września 2011 r. W lutym 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Rozbudowa infrastruktury i systemów teleinformatycznych stanowiących elementy Systemu Wspomagania Dowodzenia (SWD) jednostek wielkopolskiego garnizonu Policji, w tym elementy udostępniania informacji (Internet dla mieszkańców) pozwoliły na wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski poprzez rozwój zintegrowanej regionalnej infrastruktury teleinformatycznej oraz wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) w sektorze publicznym, umożliwiających wzrost skuteczności wielkopolskiej Policji oraz udział jak największej liczby Wielkopolan w społeczeństwie informacyjnym. Realizacja projektu umożliwiła sprawniejsze dysponowanie, kontrolę i monitorowanie sił, a także środków dla KMP i KPP oraz Sztabu Policji KWP w Poznaniu. Jednocześnie w 30 jednostkach Policji zostały utworzone Publiczne Punkty Dostępu do Internetu, co wesprze działania Policji poprzez ułatwienie mieszkańcom i turystom kontaktu z Policją, a osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym da możliwość uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym. Poznańska Elektroniczna Karta Aglomeracyjna Wartość projektu: 10 732 471,55 EUR Kwota dofinansowania UE: 7 083 229,11 EUR Projekt realizowany jest przez Miasto Poznań. W I półroczu 2014 r. PEKA funkcjonowała jako bilet okresowy i systematycznie zastępowała komkarty. Od 1 lipca 2014 r. nowa karta jest jedynym nośnikiem wszystkich biletów okresowych. Równocześnie za pomocą PEKA udostępniona jest możliwość płatności zbliżeniowej za parking w wybranych parkomatach miejskich. Funkcjonuje także możliwość płacenia kartą w formie zbliżeniowej za drobne zakupy do 50 zł. Instytucją odpowiedzialną za obsługę kart jest Bank Zachodni WBK S.A. Beneficjent wystąpił o zgodę na wydłużenie realizacji projektu do 15 grudnia 2015 r. W okresie sprawozdawczym nie podjęto decyzji w tej sprawie. 159

Wykres 39 Postęp finansowy w Działaniu 2.8 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Działanie 2.8 ma na celu stworzenie możliwości bezpośredniego dostarczania szerokopasmowego dostępu do Internetu na terenie województwa wielkopolskiego, w szczególności na obszarach zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Realizacja Działania przyczyni się do wzrostu innowacyjności gospodarki w regionie, poprzez zapewnienie przedsiębiorcom możliwości prowadzenia działalności za pośrednictwem Internetu, w tym NGA. Wsparcie w tym zakresie będzie miało wpływ na zmniejszenie przepaści cyfrowej i zapewni wyrównanie szans i uzyskanie spójności w zakresie usług szerokopasmowego dostępu w całym regionie. W okresie sprawozdawczym zawarto 22 umowy o dofinansowanie, które wykorzystują całą alokację. Dzięki temu beneficjenci zapewnią dostęp do szerokopasmowego Internetu na terenie całego województwa. Projekty te mają zostać zakończone w II połowie 2015 r. Działanie 2.8.Zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego na kwotę dofinansowania UE 25 988 299,31 EUR 22 projekty 160

Wykres 40 Postęp finansowy w Działaniu 2.8 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W dniu 12 czerwca 2014 r. ZWW Uchwałą nr 4760/2014 wprowadził nowe Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego. Natomiast dnia 27 czerwca 2014. KM WRPO Uchwałą nr 55/2014 przeniósł środki z Działania 2.8 do Działania 2.9 w wysokości 11 911 210 EUR. Działanie ma na celu informatyzację sektora publicznego celem stworzenia warunków do świadczenia publicznych e-usług. Realizacja projektów przyczyni się do stworzenia warunków sprzyjających wzrostowi liczby e-usług świadczonych na rzecz i w interesie obywateli w kluczowych obszarach życia publicznego w regionie. Udzielone wsparcie będzie miało wpływ na zmniejszenie dysproporcji w zakresie liczby e-usług świadczonych w województwie wielkopolskim w stosunku do średniej dla UE. Potencjalnymi beneficjentami będą mogli być Samorząd Województwa, wojewódzkie jednostki systemu ochrony zdrowia oraz szkoły wyższe. Działanie 2.9 zostało podzielne na Schematy: Schemat I Informatyzacja sektora ochrony zdrowia Schemat II Informatyzacja szkół wyższych Zgodnie z założeniami w Działaniu 2.9 będą realizowane wyłącznie projekty kluczowe. Beneficjenci 4 projektów kluczowych złożyli wnioski o dofinansowanie, które na koniec roku znajdowały się w trakcie oceny. 161

PROJEKTY KLUCZOWE: Usługi elektroniczne służące zarządzaniu na poziomie wojewódzkim skierowane do podmiotów leczniczych podległych Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego Szacowana wartość ogółem: 7 775 491,65 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 7 697 445,40 EUR W dniach 8 sierpnia do 25 sierpnia 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne, w wyniku których projekt został wpisany na listę IW IPK w dniu 28 sierpnia 2014 r. Wnioskodawcą jest Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Wniosek o dofinansowanie został złożony 10 listopada 2014 r. Planowany termin podpisania umowy o dofinansowanie to luty 2015 r. Realizacja niniejszego projektu umożliwi budowę technicznych podstaw dla współpracy między podmiotami ochrony zdrowia, realizacji funkcji zarządczych dotyczących podmiotów na poziomie wojewódzkim przez UMWW i zintegrowanie usług e-zdrowia na poziomie całego regionu i województwa. Spełnione zostaną wymagania obowiązującego prawa, w tym m. in. w zakresie Elektronicznej Dokumentacji Medycznej wprowadzonych Ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Usługa szerokopasmowej bezpiecznej transmisji danych dla wymiany danych pomiędzy podmiotami leczniczymi podległymi Sejmikowi Województwa Wielkopolskiego i Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego Szacowana wartość ogółem: 1 794 344,23 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 1 776 109,45 EUR W dniach 8 sierpnia do 25 sierpnia 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne, w wyniku których projekt został wpisany na listę IW IPK w dniu 28 sierpnia 2014 r. Wnioskodawcą jest Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Wniosek o dofinansowanie został złożony 10 listopada 2014 r. Planowany termin podpisania umowy o dofinansowanie to luty 2015 r. Realizacja przedmiotowego projektu umożliwi budowę technicznych podstaw dla współpracy między podmiotami ochrony zdrowia, realizacji funkcji zarządczych nadzoru właścicielskiego dotyczących podmiotów na poziomie wojewódzkim przez UMWW i zintegrowanie usług e-zdrowia na poziomie całego regionu/województwa. Spełnione zostaną wymagania obowiązującego prawa, w tym m.in. w zakresie Elektronicznej Dokumentacji Medycznej wprowadzonych Ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Wyposażenie Centrum Edukacyjnego Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w innowacyjną infrastrukturę informatyczną Szacowana wartość ogółem: 1 709 815,38 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 1 453 343,07 EUR W dniach od 29 sierpnia do 5 września 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne, w wyniku których projekt został wpisany na listę IW IPK w dniu 18 września 2014 r. Wnioskodawcą jest Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Wniosek o dofinansowanie został złożony 7 listopada 2014 r. Planowany termin podpisania umowy o dofinansowanie to luty 2015 r. Proponowany projekt stanowi odpowiedź na problem niedoboru wykwalifikowanych kadr na obszarze Województwa Wielkopolskiego poprzez zapewnienie odpowiedniej bazy infrastrukturalnej, pozwalającej studentom na zdobywanie wykształcenia z zakresu zastosowania informatyki w gospodarce. Przedmiotowa inwestycja ma na celu wyposażenie 162

laboratoriów znajdujących się w nowo powstającym Centrum Edukacyjnym Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu euczelnia Szacowana wartość ogółem: 882 817,36 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 610 077,04 EUR W dniach od 29 sierpnia do 5 września 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne, w wyniku których projekt został wpisany na listę IW IPK w dniu 18 września 2014 r. Wnioskodawcą jest Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Wniosek o dofinansowanie został złożony 17 listopada 2014 r. Planowany termin podpisania umowy o dofinansowanie to luty 2015 r. Przedmiotem projektu jest stworzenie infrastruktury związanej z przygotowaniem Uczelni do wdrożenia elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów, e-edukacji oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności. W ramach przedmiotowego projektu zostanie stworzona interaktywna, elektroniczna platforma, na której znajdzie się kilka współpracujących ze sobą modułów: eadministracja, estudent, edziekanat, enauczanie, enauka, ewspółpraca oraz earchiwum. Poprzez działania projektowe zapewniony zostanie dostęp do usług świadczonych drogą elektroniczną, zwiększy się tym samym liczba osób korzystających z usług on-line na Uczelni w stosunku do liczby dzisiejszych użytkowników. 163

ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENY EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 13 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie II * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do szacowanej realizacji, na podstawie podpisanych umów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie II wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2015 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu II zobrazowane są za pomocą wskaźników, które stanowią miernik realizacji celów wyznaczonych dla danej osi. Z kolei na poziom realizacji wskaźników wpływa postęp finansowy wspartych projektów. Dla zmierzenia wpływu projektów realizowanych w ramach Priorytetu II na poprawę stanu infrastruktury komunikacyjnej w Wielkopolsce określono 26 wskaźników priorytetowych (13 wskaźników produktu, 13 wskaźników rezultatu) oraz 24 wskaźników na poziomie 164

działań. Szczegółowe wyjaśnienia do wskaźników, których stopień osiągnięcia realizacji i szacowanej realizacji nie mieści się w przedziale 75-125% wartości docelowej zostały zamieszone w załączniku XIII Tabela 34 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie II Nazwa wskaźnika Liczba projektów z zakresu transportu Długość nowych dróg (km) Długość zrekonstruowanych dróg (km) Długość zrekonstruowanych linii kolejowych (km) Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego (szt.) Oszczędność czasu dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych drogach (EUR) Oszczędność czasu w euro dla przewozów pasażerskich i towarowych na nowych i zrekonstruowanych liniach kolejowych (EUR) Wartość docelowa (2014 r.) Szacowana realizacja wartość % osiągnięcia wartość Realizacja % osiągnięcia 100 197 197 173 173 64 69,63 109 52,83 83 780 839,45 108 761,37 98 80 137,64 172 50,28 63 27 25 93 1 4 130 500 000,00 148 365 885,42 114 110 603 299,20 85 2 542 000,00 2 674 078,47 105 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Przy obecnym poziomie kontraktacji większość wskaźników osiągnie wartości docelowe określone dla 2014 r. Wskaźniki dla Działania 2.9 zostaną określone po zawarciu umów. Do mocnych stron województwa wielkopolskiego zdiagnozowanych w analizie SWOT dla WRPO należy bardzo korzystne położenie w przestrzeni europejskiej oraz w głównym pasie infrastruktury komunikacyjnej zachód-wschód. Poprawa stanu tej infrastruktury dzięki interwencji w Priorytecie II da szansę na rozwój inwestycji wspólnotowych i krajowych w infrastrukturę komunikacyjną korytarzy transportowych, a także pozwoli na zwiększenie liczby inwestycji zewnętrznych. Do końca 2014 r. dofinansowano 197 projektów transportowych, z czego 173 zostało zakończonych. Są to projekty drogowe, kolejowe, lotnicze, transport publiczny. Wartość docelowa dla 2014 r. została przekroczona, 165

co świadczy nie tylko o dużych potrzebach regionu i dużym zainteresowaniu wnioskodawców projektami drogowymi, ale powiązane też jest z faktem, że dofinansowano więcej projektów na mniejsze kwoty. Wszystkie projekty transportowe dążą do rozwinięcia sieci komunikacyjnej w całym województwie przyczyniając się do zwiększenia wewnątrzregionalnej spójności oraz podniesienia jakości infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, transportu zbiorowego (cel szczegółowy Priorytetu II). Infrastruktura drogowa W ramach Działań 2.1 i 2.2 zostanie wybudowanych 69,63 km nowych dróg, a 839,45 km zmodernizowanych. Zdecydowana większość projektów dotyczy dróg gminnych i powiatowych (41,79 km nowych i 651,98 km zrekonstruowanych). W przypadku dróg wojewódzkich planowana jest budowa nowych odcinków o łącznej długości 27,84 km. Oprócz tego zostanie także zmodernizowane 187,47 km dróg wojewódzkich. Wszystkie wskaźniki produktu dla Działań 2.1 i 2.2 przekroczą wartość docelową dla WRPO. Istotnym problem wielkopolskich miast jest brak obwodnic. W ramach WRPO do końca 2014 r. zakończono budowę 9 obwodnic. W następnym roku planuje się oddać do użytku kolejne 3. Skutkiem licznych inwestycji drogowych jest oszczędność czasu w przewozach pasażerskich i towarowych. Do końca 2014 r. udało się osiągnąć wartość 100 603 299,20 EUR, co stanowi 85% wartości docelowej dla WRPO. Szacuje się, że wartość wskaźnika na koniec 2015 r. wyniesie 148 365 885,42 EUR 114 % wartości docelowej dla Programu. Wzrosła także wartość wskaźnika Udział nowowybudowanych i zmodernizowanych dróg ogólnej długości dróg publicznych regionu. W 2014 r. wyniosła 2,93%, a na podstawie podpisanych umów szacuje się, że osiągnie poziom 3,27%. W przypadku obszarów wiejskich wskaźnik ten wyniósł 2,14%, a do końca 2015 r. wyniesie 2,21%. Infrastruktura kolejowa Przez okres trwania WRPO stan techniczny regionalnych linii kolejowych oraz jakość taboru kolejowego uległy znacznemu polepszeniu. Na wielkopolskich trasach kursują już wszystkie Elfy. Zakupione 22 nowoczesne jednostki transportu zbiorowego podniosły bezpieczeństwo i komfort jazdy. Polskie Linie Kolejowe do końca 2015 r. mają skończyć modernizację 137,64 km linii kolejowych na dwóch strategicznych dla rozwoju województwach trasach. Jest to 172% wartości docelowej dla Programu. Wysoka wartość wskaźnika dot. długości modernizowanych linii (na podstawie umów) wynika z dużych oszczędności po przetargowych uzyskanych w wyniku początkowo wspartych dwóch projektów. Szacuje się również, że dzięki poprawie infrastruktury uda się osiągnąć 2 674 078,47 EUR oszczędności czasu w przewozach pasażerskich i towarowych, co stanowi 105% wartości docelowej dla Programu. W okresie sprawozdawczym został zakończony pierwszy projekt infrastrukturalny. Oddano do użytku oraz rozliczono odcinek o długości 50,28 km na trasie Poznań Wschód Gołańcz. Jest to linia istotna dla Wielkopolski, ponieważ umożliwia podróż w kierunku Bydgoszczy i Trójmiasta, co jest atrakcyjną alternatywą dla transportu drogowego. Infrastruktura miejskiego transportu zbiorowego W analizie SWOT dla WRPO jeden z punktów dotyczył niewystarczającego rozwoju komunikacji zbiorowej. Odpowiedzią na ten problem jest Działanie 2.5. Zakupiono 209 jednostek taboru komunikacji m. in. dla Poznania, Jarocina, Leszczna, czy Kalisza. W sumie do użytku publicznego skierowano 231 jednostek taboru komunikacji zbiorowego (łącznie z koleją), co oznacza osiągnięcie wartości docelowej dla Programu w 100%. Łączna pojemność pojazdów wynosi 16 955 miejsc. W Działaniu 2.5 realizowane także są projekty z zakresu infrastruktury liniowej 2 linie tramwajowe w Poznaniu. W okresie sprawozdawczym zatwierdzono wniosek o płatność końcową dla przedsięwzięcia realizowanego w centrum Poznania, w ramach którego wybudowano 2,28 km torów tramwajowych. Łączna szacowana wartość wyniesie 8,88 km. Inwestycje te przyczyniły się 166

do usprawnienia komunikacji pomiędzy centrum, a osiedlami na obrzeżach miasta. Spodziewane jest także ograniczenie ruchu kołowego w Poznaniu. Infrastruktura lotnicza Do kolejnych projektów z zakresu transportu należą 2 inwestycje dotyczące modernizacji Portu Lotniczego Poznań-Ławica. Jednakże obydwie inwestycje dotyczą tego samego lotniska, dlatego wartość wskaźnika Liczba wspartych lotnisk wynosi 1. Jedna ze wspartych inwestycji została już zakończona. Z usług Ławicy skorzystało 1 463 456 osób, a szacuje się, że wartość ta wzrośnie do 3 378 479, co przekracza znacznie wartość docelową określoną w Programie. Społeczeństwo informacyjne Aby wspomóc rozwój społeczeństwa informacyjnego w 2014 r. zostało utworzone nowe Działanie 2.9 Informatyzacja sektora publicznego. Jednym z efektów Działania będzie pozytywny wpływ na osiągnięcie wartości docelowych wskaźników. W sumie społeczeństwo informacyjne jest wspierane w ramach 3 działań 2.7, 2.8 i właśnie 2.9. Dzięki projektom w ramach Działania 2.8 powstanie 2 457,78 km sieci NGA (sieć internetowa nowej generacji), a dostęp do niej uzyska 371 212 osób. Do końca 2014 r. nie podpisano jeszcze nowych umów w Działaniu 2.9, co może wpłynąć znaczny sposób na wartości wskaźników, m. in. na e-usługi (obecnie szacowana realizacja wynosi 20% wartości docelowej dla Programu). Oprócz tego w Działaniu 2.7 pozostały jeszcze wolne środki do kontraktacji i nie wyklucza się kolejnych projektów w tym obszarze. Miejsca pracy Celem głównym Priorytetu II Infrastruktura komunikacyjna nie jest tworzenie nowych miejsc pracy. Do końca 2014 r. zostało utworzonych 24 etaty (więcej niż zakładano w szacowanej realizacji). Najwięcej w Działaniu 2.4 15 etatów, a pozostałe w Działaniu 2.5 (9 etatów). Niewykluczone, że kolejne stanowiska pracy powstaną w nowych projektach z Działania 2.9. Liczba miejsc pracy utworzonych do obsługi technologii informacyjnych w wyniku zrealizowanych projektów nie została wykazana realizacja, ani szacowana realizacja. Wynika to, z faktu, iż na etapie przygotowywania programu zakładano, że w ramach działania dot. społeczeństwa informacyjnego będzie przeprowadzony konkurs i będą realizowane projekty związane z e-usługami. Te projekty miały generować miejsca pracy w branży informatycznej. Jednakże postanowiono, że zamiast tego będą realizowane trzy projekty kluczowe, które nastawione są przede wszystkim na tworzenie infrastruktury teleinformatycznej, a ich głównym celem nie jest generowanie miejsc pracy. Prezentowane dane uwzględniają wyłącznie stałe miejsca pracy powstałe bezpośrednio w wyniku realizowanych projektów WRPO. Jednakże należy mieć na uwadze, iż środki z WRPO mają także wpływ na tworzenie miejsc pracy pośrednich, których zgodnie z wynikami badania ewaluacyjnego pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce - ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy przeprowadzonego w 2012 r. w ramach Priorytetu II powstanie 215 (etaty). Wskaźniki kontekstowe Projekty realizowane w Priorytecie II wpływają na mobilność mieszkańców Wielkopolski. Jest to ujęcie o szerokim zakresie, ponieważ obejmuje transport regionalny i międzynarodowy, transport miejski oraz dostęp do Internetu i e-usług. Poprawa infrastruktury komunikacyjnej województwa sprzyja również w ułatwieniu prowadzenia działalności gospodarczej i wymiany handlowej. Odzwierciedleniem zmian jest potencjalny wpływ na wskaźniki kontekstowe. Przedsięwzięcia z Działań 2.1 i 2.2 mogą przyczynić się do obniżenia wartości wskaźnika Ofiary śmiertelne wypadków drogowych. Poza tym wpływają na Długość dróg publicz. (o twardej nawierzchni) ogółem. Natomiast cztery projekty 167

dotyczące modernizacji regionalnego układu kolejowego z Działania 2.3 mogą podnieść wartość wskaźnika kontekstowego Linie kolejowe eksploatowane ogółem. Kolejną grupą projektów, które potencjalnie wpływają na wartość wskaźnika kontekstowego Liczba ludności korzystającej z przewozów komunikacją miejską, są przedsięwzięcia z zakresu rozwoju publicznego transportu miejskiego w Działaniu 2.5. Przedsięwzięcia WRPO w ramach społeczeństwa informacyjnego nie wpływają bezpośrednio na liczbę komputerów w gospodarstwach domowych. Jednak w Działaniach 2.7 i 2.8 realizowane są inwestycje w sieć szerokopasmową, co wiąże się także z udostępnianiem nowych e-usług. Zdecydowanie można przyjąć, że rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego skłania mieszkańców Wielkopolski do zakupu na użytek własny komputera osobistego. W związku z tym interwencja WRPO 2007-2013 może podnieść wartość wskaźnika kontekstowego Gospodarstwa domowe wyposażone w komputer osobisty z dostępem do. KRAJOWY PROGRAM REFORM Projekty realizowane w poszczególnych działaniach Priorytetu II odpowiadają na wyzwania ujęte w Krajowym Programie Reform (aktualizacja 2014/2015), w szczególności w następującym obszarze: Przyśpieszenie starań na rzecz zwiększenia zasięgu łączności szerokopasmowej Wybrane wskaźniki projektów z Działań 2.7 i 2.8 (szacowana realizacja do 2015 r.): Długość wybudowanej sieci Internetu szerokopasmowego 4 029,33 km Długość wybudowanej sieci NGA (sieci internetowej nowej generacji) 2 457,78 km Liczba powiatów, w których wybudowano węzły sieci szerokopasmowej 35 Liczba osób, które uzyskały dostęp do sieci NGA (sieci internetowej nowej generacji) 259 651 Liczba osób, przyłączonych do szerokopasmowego Internetu 223 578 RÓWNOŚĆ SZANS Istotnym elementem wielu projektów Priorytetu II jest wprowadzanie do inwestycji rozwiązań (dźwiękowa sygnalizacja świetlna, niższe progi krawężników, autobusy niskopodłogowe), które przyczyniają się do likwidacji barier dla niepełnosprawnych. Tabor kolejowy posiada rozwiązania techniczne dostosowane dla osób o ograniczonej mobilności (niskopodłogowe jednostki taborowe, windy/podesty zewnętrzne, toalety dla osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich). Zakupione autobusy również dostosowane są do osób niepełnosprawnych i kobiet z wózkami m.in. poprzez niskopodłogowe zawieszenie, specjalne przyciski informujące kierowcę o wsiadaniu/wysiadaniu osób, szerokie drzwi, funkcje przyklęku. CROSS-FINANCING Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.6.2. BADANIA EWALUACYJNE W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu II. 168

ZALECENIA I REKOMENDACJE KOMISJI EUROPEJSKIEJ Tabela 35 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie II Wskaźnik produktu Liczba projektów z zakresu transportu Szacowana realizacja (podpisane umowy) Realizacja (projekty zakończone) 169 Wartość docelowa 197 173 100 Działanie WRPO 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6 Alokacja (euro) 422 597 568 Długość nowych dróg (km) 70 55 64 2.1, 2.2 262 344 736 Długość nowych dróg - wojewódzkie (km) 28 14 27 2.1, 2.2 262 344 736 Długość nowych dróg- gminne i powiatowe (km) 42 39 37 2.2 114 653 617 Długość zrekonstruowanych dróg (km) 839 761 780 2.1, 2.2 262 344 736 Długość zrekonstruowanych dróg - wojewódzkie (km) 187 140 160 2.1, 2.2 262 344 736 Długość zrekonstruowanych dróg - gminne i powiatowe (km) 652 621 620 2.2 114 653 617 Długość zrekonstruowanych linii kolejowych (km) 138 50 80 2.3 44 619 740 Liczba zakupionych jednostek taboru komunikacji zbiorowej 231 231 230 2.4, 2.5 107 429 697 Pojemność zakupionego taboru komunikacji zbiorowej 17 786 16 955 25 000 2.4, 2.5 107 429 697 Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego 25 1 27 2.7, 2.8, 2.9 115 063 979 Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego - e- 1 0 5 2.7, 2.8, 2.9 115 063 979 usługi Liczba projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego - na obszarach wiejskich 21 0 20 2.7, 2.8, 2.9 115 063 979 Źródło: Opracowanie własne REKOMENDACJE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu II. PODSUMOWANIE GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA I WĄSKIE GARDŁA Podsumowując, interwencja w ramach Priorytetu II przybliża nas do osiągnięcia celów określonych zarówno w dokumentach programowych (WRPO oraz UWRPO), jak i w zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020 (Cel strategiczny 1. Poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej regionu). Ponadto inwestycje realizowane w ramach Priorytetu II są także odpowiedzią na problemy zidentyfikowane w analizie SWOT dla WRPO. Projekty z zakresu społeczeństwa informacyjnego przyczyniają się też do zwiększenia dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych, zatem są zgodne z Agendą Cyfrową. Już 78% projektów zostało zakończonych, w tym jeden duży projekt. Do końca 2014 r. 95,98% środków w Priorytecie II zostało zakontraktowanych, co oznacza znaczny wzrost w stosunku do 2013 r. Po podpisaniu umów w Działaniu 2.8 nastąpił znaczny postęp rzeczowy w wskaźnikach dotyczących społeczeństwa informacyjnego i Internetu szerokopasmowego. Na podstawie szczwanej realizacji można stwierdzić, że wartości docelowe większości wskaźników zostaną osiągnięte do końca 2015 r. w 100% lub nawet ją przekroczą.

W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp w realizacji. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania Programu. 3.2.2. Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu II nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 170

3.3 PRIORYTET III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii Cel główny Priorytetu III to Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu. Cel główny realizowany jest przez następujące cele szczegółowe: Zmniejszenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń do środowiska Poprawa zaopatrzenia w wodę Poprawa gospodarki odpadami Ochrona przyrody Ochrona powietrza Rozbudowa systemów bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Racjonalne gospodarowanie energią. Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet III Środowisko przyrodnicze wynosi 173 821 000 EUR. 3.3.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY W ramach Priorytetu III do końca okresu sprawozdawczego podpisanych zostało łącznie 208 umów/ decyzji na wartość 303 632 387,71 EUR, w tym dofinansowanie UE 171 808 958,21 EUR. W okresie sprawozdawczym podpisano 8 umów w ramach 171

Działania 3.7 na kwotę 11 544 768,78 EUR, w tym dofinansowanie UE równe 5 679 051,96 EUR. Na koniec 2014 roku wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu III wyniósł 98,84%, pozostałe środki w Priorytecie zostaną przeznaczone na dofinansowanie projektów wybranych w ramach konkursu ogłoszonego dla Działania 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego we wrześniu 2014 r., dla których umowy o dofinansowanie zostaną podpisane w następnym okresie sprawozdawczym. Wartość dofinansowania UE dla zakończonych projektów na podstawie wniosków o płatność końcową wyniosła 98 441 289,78 EUR, co stanowi 57,30% wartości podpisanych umów/wydanych decyzji w ramach Priorytetu III. Liczba projektów zakończonych na koniec 2014 roku wyniosła 170, co stanowi 81,73% liczby podpisanych umów/wydanych decyzji w ramach Priorytetu III. W 2014 r. dokonano czterech realokacji w ramach Priorytetu III: 1. Przeniesiono środki z Działania 3.4 w wysokości 1 341 000,00 EUR na rzecz Działania 3.7 2. Przeniesiono środki z Działania 3.2 w wysokości 1 001 178 EUR, Działania 3.3 w wysokości 679 EUR oraz z Działania 3.4 w wysokości 923 609 EUR na rzecz Działania 3.6 (łączna kwota przesunięć 1 925 466 EUR). 3. Przeniesiono środki z Działania 3.2 w wysokości 17 911 EUR, Działania 3.4 w wysokości 495 131 EUR, Działania 3.5 w wysokości 2 083 EUR, Działania 3.7 w wysokości 562 187 EUR na rzecz Działania 3.6 (łączna kwota przesunięć 1 077 312 EUR). 4. Przeniesiono środki z Działania 3.4 w wysokości 2 344 711 EUR oraz z Działania 3.5 w wysokości 36 407 EUR na rzecz Działania 3.6 (łączna kwota przesunięć 2 381 118 EUR). Tabela 36 Umowy podpisane w ramach Priorytetu III do końca 2014 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów/ decyzji Wartość dof. UE podpisanych umów/decyzji (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami ochrona powierzchni ziemi Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa i 2 18 210 283,40 99,89% 18 230 156 0 74 27 321 498,59 101,37% 26 951 351 70 22 833 338,86 98,80% 843 443 22 59 83 516 986,02 104,04% 80 276 632 44 172

Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii 3 10 090 816,22 100,10% 10 081 016 1 20 11 793 186,70 68,39% 17 245 217 20 28 20 042 848,41 99,26% 20 193 185 13 Razem 208 171 808 958,21 98,84% 173 821 000 170 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 41 Postęp finansowy w Priorytecie III w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie III. W okresie sprawozdawczym został ogłoszony jeden konkurs w ramach Działania 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego. Konkurs trwał od 1 września do 3 października 2014 roku. Cieszył się on dużym zainteresowaniem beneficjentów, gdyż do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 48 wniosków o dofinansowanie na kwotę kilkakrotnie przewyższającą alokację przewidzianą w ramach konkursu. 173

Tabela 37 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie III. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) Konkursy ogłoszone w okresie sprawozdawczym Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego 01.09.2014-03.10.2014 1 800 000,00 48 9 172 407,84 Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 3.3 Wsparcie ochrony przyrody Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii 30.03.2009-29.05.2009 29.12.2008-27.02.2009 30.04.2010-31.05.2010 27.02.2008-31.03.2008 30.06.2008-01.09.2008 20.07.2009-21.08.2009 08.10.2008-05.12.2008 27.02.2012-30.03.2012 28.09.2012-31.10.2012 22.12.2008-23.02.2009 20.07.2009-21.08.2009 22.12.2008-23.02.2009 31.08.2009-02.10.2009 29.12.2008-27.02.2009 26.03.2012-30.05.2012 22 880 000,00 7 28 179 603,08 15 550 983,30 126 68 192 549,80 11 962 294,85 81 38 745 034,57 1 148 380,31 11 564 611,46 1 674 721,28 11 604 092,45 1 674 721,28 18 855 204,13 52 499 162,64 70 126 997 961,55 11 962 294,85 18 22 934 566,11 3 400 000,00 20 16 071 788,77 8 971 721,13 2 10 558 769,99 14 000 000,00 5 13 483 719,92 2 177 137,66 13 2 166 775,58 1 937 891,77 10 2 236 871,47 10 000 000,00 67 61 593 776,84 1 674 721,28 9 5 627 087,55 174

22.08.2012-28.09.2012 933 059,00 31 20 494 228,50 Źródło: Opracowanie własne ROZKŁAD PROJEKTÓW WG SEKTORÓW GOSPODARKI Informacje nt. liczby oraz wartości dofinansowania UE według sektorów gospodarki w podziale na działania przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 38 Projekty realizowane w ramach Priorytetu III wg sektorów gospodarki. Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) I Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo IV Działalność związana z wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, wodę oraz gospodarowanie ściekami i odpadami 3.3 5 219 146,76 3.2, 3.7 27 19 173 159,95 VI Usługi - 176 152 416 651,50 w tym edukacja 3.3 7 252 623,12 w tym ochrona zdrowia ludzkiego 3.6 1 35 833,92 w tym działalność związana ze środowiskiem naturalnym 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 3.5, 3.6, 3.7 145 122 425 635,13 Inne niewyszczególnione usługi 3.1, 3.4, 3.6 23 29 702 559,34 Razem - 208 171 808 958,21 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTÓW Największą grupę beneficjentów, jakiej zostało udzielone wsparcie finansowe w ramach Priorytetu III stanowiły jednostki samorządu terytorialnego (wparcie zostało udzielone w ramach wszystkich działań poza Działaniem 3.1). Drugą grupą, co do najwyższej liczby beneficjentów, jakim udzielone zostało wsparcie była grupa przedsiębiorców, którzy otrzymali dofinansowanie na projekty środowiskowe w ramach Działań 3.1, 3.2, 3.3,3.4 oraz przede wszystkim w ramach Działania 3.7.Mniejszą grupę beneficjentów stanowiła administracja rządowa i jednostki państwowe (wparcie udzielone głównie w ramach Działania 3.6). Projekty związane ze środowiskiem przyrodniczym realizowane były również przez zakłady opieki zdrowotnej (Działanie 3.2), szkoły wyższe i jednostki oświatowe (Działanie 3.2), a także PGL Lasy Państwowe (Działanie 3.3). 175

Wykres 42 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu III wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW Projekty wsparte w ramach Priorytetu III realizowane są zarówno na obszarach wiejskich jak i miejskich. Ponad połowa tj. 120 projektów realizowanych jest na obszarach wiejskich (co stanowi 58% projektów realizowanych w Priorytecie III) zaś 88 projektów realizowanych jest na obszarach miejskich (co stanowi 42% projektów realizowanych w Priorytecie III). Obszar wiejski 120 Obszar miejski 88 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. 176

Rycina 14 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 177

INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. PROJEKTY KLUCZOWE Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie 2.1.6.2. Natomiast szczegółowy opis poszczególnych projektów znajduje się poniżej przy analizie działań Priorytetu III. W ramach Priorytetu III realizowane są 4 projekty kluczowe (2 z Działania 3.4; 1 z Działania 3.5 oraz 1 z Działania 3.6), które znajdują się w IW IPK. W okresie sprawozdawczym w ramach Priorytetu III nie zgłoszono nowych projektów kluczowych. Działanie 3.1 Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi Wykres 43 Postęp finansowy w Działaniu 3.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Dofinansowane projekty w ramach Działania 3.1 dotyczą tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami. W ramach Działania 3.1 ogłoszony został jeden konkurs w 2009 roku, w ramach którego wybrano do dofinansowania dwa projekty: projekt pn. Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego oraz projekt pn. Budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów Nowe - Toniszewo Kopaszyn. Projekty wybrane do dofinansowanie w 100% wykorzystują alokację przeznaczoną na działanie. 178

W okresie sprawozdawczym w ramach projektu Modernizacja systemu gospodarki odpadami na terenie południowej Wielkopolski oraz części powiatu Oleśnickiego uzyskano decyzję o pozwolenie na użytkowanie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Olszowa. Warto podkreślić, iż kompleks obiektów w nowo powstałym Zakładzie Zagospodarowania Odpadów (ZZO) wybudowano w niewiarygodnie krótkim terminie, tj. około 9 miesięcy, uwzględniając w tym uzyskanie wszystkich wymaganych prawem budowlanym pozwoleń. Nowy Zakład Zagospodarowania Odpadów ma zapewnić przyjęcie i zagospodarowanie odpadów komunalnych zmieszanych, surowców wtórnych, odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych, odpadów zielonych oraz odpadów niebezpiecznych od ponad 136 tysięcy mieszkańców z terenu 13 gmin, tj. gminy: Baranów, Bralin, Doruchów, Dziadowa Kłoda, Kępno, Łęka Opatowska, Międzybórz, Oleśnica, Perzów, Rychtal, Syców, Trzcinica oraz miasta Oleśnica. Ponadto w ramach projektu utworzona została ścieżka edukacyjna, która ma służyć prowadzeniu zajęć edukacyjnych w dziedzinie ekologii i racjonalnego gospodarowania odpadami komunalnymi oraz przybliżyć zasady funkcjonowania instalacji i urządzeń ZZO Olszowa. Do końca okresu sprawozdawczego nie został złożony wniosek o płatność końcową w ramach projektu. Rycina 15 Plan Zakładu Zagospodarowania Odpadów w miejscowości Olszowa Źródło: Strona internetowa www.zzo-olszowa.pl Drugą inwestycją zarządza Międzygminne Składowisko Odpadów Komunalnych Sp. z o.o. w Wągrowcu. Zakład Zagospodarowania Odpadów Nowe - Toniszewo Kopaszyn powstaje na terenie Międzygminnego Składowiska Odpadów Komunalnych Sp. z o. o. i jest wspólną inwestycją 15 samorządów. Dzięki tej inwestycji MSOK w Toniszewie będzie mógł ograniczyć ilość odpadów biodegradowalnych oraz wysortować surowce wtórne do powtórnego wykorzystania. Budowa zakładu, którą przeprowadziła wyłoniona w przetargu spółka Ata-Technik z Budzynia, do końca okresu sprawozdawczego, została w zasadzie zakończona. Od listopada 2014 roku trwał rozruch technologiczny, w grudniu zostały przeprowadzone próby wydolnościowe. Przewidywany termin odbioru końcowego to przełom roku 2014 i 2015. Do końca stycznia 2015 roku po zatrudnieniu łącznie 33 pracowników w ZZO osiągnięta ma zostać pełna moc przerobowa wynosząca docelowo 30-35 tys. ton rocznie. 179

Rycina 16 Zakład Zagospodarowania Odpadów Nowe - Toniszewo Kopaszyn Źródło: Strona internetowa www.msok.pl, strona internetowa www.wagrowiec.eu Schemat I Projekty dotyczące tworzenia kompleksowych systemów gospodarki odpadami 2 projekty, na łączną kwotę dofinansowania UE 18 210 283,40 EUR Schemat II Projekty służące uzupełnieniu istniejących systemów gospodarki odpadami o wszystkie niezbędne dla osiągnięcia kompleksowości elementy - brak projektów Schemat II Projekty służące uzupełnieniu istniejących systemów gospodarki odpadami o wszystkie niezbędne dla osiągnięcia kompleksowości elementy - brak projektów Działanie 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Wykres 44 Postęp finansowy w Działaniu 3.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 180

W ramach działania realizowane są projekty mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w regionie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery oraz zwiększenie efektywności energetycznej (projekty polegające miedzy innymi na: instalacji nowoczesnych systemów grzewczych z elementami odnawialnych źródeł energii, modernizacji systemów przesyłowych energii, w tym cieplnej, termomodernizacji, instalacji urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających). Ponadto w ramach działania realizowane są projekty rozbudowy i modernizacji sieci ciepłowniczych, powodujących oszczędności energii oraz ograniczenie niskiej emisji. Łącznie w ramach działania zawarto 74 umowy/decyzję na kwotę dofinansowania UE 27 321 498,59 EUR. Procent wykorzystania alokacji dla Działania 3.2 na podstawie podpisanych umów wyniósł 101%. Z racji tak wysokiego poziomu wskaźnika kontraktacji dla Działania 3.2 w okresie sprawozdawczym nie został ogłoszony żaden nowy nabór wniosków o dofinansowanie. Najwięcej projektów w Działaniu 3.2, bo aż 96%, realizowanych było w ramach Schematu II Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy. Wartość dofinansowania UE projektów realizowanych w ramach tego schematu na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 26 512 639,98 EUR. Termomodernizacji poddawane były budynki szkół, szpitali, urzędów gmin, a także innych budynków użyteczności publicznej. W ramach Schematu I zrealizowany i zakończony został 1 projekt, w ramach którego zmodernizowane zostały lokalne systemy zaopatrzenia w energię cieplną w kotłowniach Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko-Własnościowej w Trzciance. W ramach Schematu III zrealizowane i zakończone zostały 2 projekty pierwszy na budowę sieci ciepłowniczej w Gnieźnie, drugi na rozbudowę miejskiego systemu ciepłowniczego miasta Kalisza. W okresie sprawozdawczym na podstawie wniosków o płatność końcową zakończyło się 5 projektów, wszystkie w ramach Schematu II, na łączna kwotę otrzymanego dofinansowanie UE równą 926 155,50 EUR. Łącznie w ramach działania zakończonych zostało 70 projektów (95% podpisanych w działaniu umów z beneficjentami) na kwotę dofinansowania UE równą 23 890 354,18 EUR. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 89% alokacji. Schemat I Termomodernizacja lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 232 523,44 EUR Schemat II Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy 71 projektów na łączną kwotę dofinansowania UE 26 512 639,98 EUR Schemat III Budowa i przebudowa (modernizacja) lokalnych systemów zaopatrzenia w energię elektryczną (średnie napięcia), gaz oraz energię cieplną 2 projekty na łączną kwotę dofinansowania UE 576 335,17 EUR Schemat IV Instalacja i przebudowa (modernizacja) urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających w lokalnych systemach grzewczych- brak projektów 181

Działanie 3.3. Wsparcie ochrony przyrody Wykres 45 Postęp finansowy w Działaniu 3.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach Działania 3.3 wspierane są projekty mające na celu odbudowę, ochronę i utrzymanie stanu przyrody. Ponadto udzielane jest dofinansowanie na realizację działań z zakresu edukacji i promocji ochrony przyrody. Realizowane projekty dotyczą miedzy innymi odbudowy zdegradowanych siedlisk naturalnych, promocji obszarów chronionych, w tym obszarów Natura 2000, znoszenia barier migracji zwierząt oraz ochrony gatunków fauny i flory o zagrożonej puli genowej. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzona została jedna realokacja środków, w wyniku której alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 843 443,00 EUR i została pomniejszona o około 679 EUR w stosunku stanu na koniec roku 2013. Przesuniecie środków wynikało z faktu, iż w ramach Działania 3.3 nie przewidywało się realizacji nowych projektów. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł na koniec 2014 roku 99%. Łącznie w ramach działania zawarto 22 umowy/decyzję na kwotę dofinansowania UE 833 338,86 EUR. W 2014 roku nie podpisano nowych umów w ramach działania. W okresie sprawozdawczym na podstawie wniosków o płatność końcową zakończył się jeden projekt pn. Zadrzewianie dróg powiatowych i śródpolnych na terenie Powiatu Kościańskiego, na łączna kwotę otrzymanego dofinansowania UE równą 30 002,60 EUR. Zadrzewieniami objęte zostały drogi leżące w okolicach wsi: Wyskoć, Kopaszewo, Gorzyce, Turew, Jerki, Łuszkowo, Rąbiń, Rogaczewo, Darnowo i Choryń. Łączna długość zadrzewień to około 25 tys. metrów. 182

Rycina 17 Zadrzewianie dróg powiatowych i śródpolnych na terenie Powiatu Kościańskiego Źródło: Strona internetowa http://powiatkoscian.pl/ Łącznie, w ramach działania, zakończone zostały 22 projekty (na podstawie wniosków o płatność końcową zatwierdzonych do końca 2014 roku), co stanowi 100% podpisanych umów w działaniu. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 98% alokacji. Działanie 3.3 (bez schematu) - 11 projektów na kwotę dofinansowania UE 467 959,05 EUR Schemat I Odbudowa zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych i wodnych oraz czynna ich ochrona - 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 29 651,99 EUR Schemat II Budowa infrastruktury edukacyjnej na obszarach chronionych (w tym Natura 2000) oraz wyposażenie centrów edukacji ekologicznej - 5 projektów na kwotę dofinansowania UE 173 484,33 EUR Schemat III Ochrona gatunków o zagrożonych pulach genowych - brak projektów Schemat IV Kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym - 5 projektów na kwotę dofinansowania UE 162 243,49 EUR Schemat V Przejścia dla zwierząt i przepławki dla ryb - brak projektów Schemat VI Plany ochrony dla obszarów chronionych (w tym Natura 2000) - brak projektów 183

Działanie 3.4 Gospodarka wodno-ściekowa Wykres 46 Postęp finansowy w Działaniu 3.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W zakresie interwencji Działania 3.4 realizowane są działania dotyczące budowy systemów kanalizacji zbiorczej, często w połączeniu z modernizacją, rozbudową lub stworzeniem od podstaw oczyszczalni ścieków komunalnych oraz działania w zakresie zaopatrzenia i poprawy jakości wody, będące działaniami uzupełniającymi. Do tej pory przy dofinansowaniu ze środków UE powstały systemy kanalizacji zbiorczej między innymi w następujących miejscowościach: Czerniejewo, Dubin, Miejska Górka, Zbąszyń, Strzałkowo, Kłodawa, czy Buk. Projekty dotyczące rozbudowy i modernizacji oszczani ścieków komunalnych zrealizowano między innymi w Modle Królewskiej, Bytkowie, Żółkowie, Radawnicy i Grotnikach. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały cztery realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 80 276 632 EUR, i została pomniejszona o około 5 mln EUR w stosunku stanu na koniec roku 2013. Przesuniecie środków wynikało z faktu, iż w ramach Działania 3.4 nie przewidywało się realizacji nowych projektów. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł na koniec 2014 roku 104%. Łącznie w ramach działania zawarto 59 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 83 516 986,02 EUR. W okresie sprawozdawczym zakończonych zostało 19 projektów, w tym między innymi projekty dotyczące budowy kanalizacji sanitarnej w miejscowościach: Pawłowice, Opalenica, Dobrzyca, Mrowino, Zbąszyń, Łobżenica, Luchowo, Rataje, Kościerzyn Mały, Szczerbin. Łącznie w ramach działania zostały zakończone 44 projekty, co stanowi 75% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 62% alokacji. 184

Schemat I Budowa systemów kanalizacji zbiorczej 36 projektów na kwotę dofinansowania UE 37 071 978,02 EUR Schemat II Budowa, rozbudowa, przebudowa (modernizacja) oczyszczalni ścieków komunalnych 8 projektów na kwotę dofinansowania UE 5 330 691,91 EUR Schemat III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych 15 projektów na kwotę dofinansowania UE 41 114 316,09 EUR PROJEKTY KLUCZOWE Budowa kanalizacji w miejscowości Wieleń wraz z modernizacją i rozbudową oczyszczalni ścieków przy ul. Jaryńskiej w Wieleniu Wartość projektu: 18 331 643,57 EUR Wartość dofinansowania UE: 9 003 153,83 EUR Projekt realizowany jest przez Gminę Wieleń od kwietnia 2007 roku w ramach Schematu III Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych. W okresie sprawozdawczym został podpisany aneks do umowy zmieniający wartość ogółem inwestycji oraz wartość otrzymanego dofinansowania UE, ponadto został wydłużony czas realizacji projektu do 30 czerwca 2015 roku. Na koniec 2014 roku realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%. Ochrona wód zlewni rzeki Noteć Projekt realizowany jest w ramach 8 umów przez 8 beneficjentów ze Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Nadnoteckich (gm. Białośliwie, Czarnków, Krajenka, Lubasz, Miasteczko Krajeńskie, Szamocin, Ujście, Wyrzysk). Do końca roku 2014 r. zostały zakończone inwestycje realizowane przez Aglomerację Lubasz, Wyrzysk, Krajenka, Szamocin, oraz Miasteczko Krajeńskie. Przedsięwzięcia realizowane są w obrębie dwóch schematów I oraz III na podstawie odrębnych umów. Poziom ich realizacji zaznacza się następująco: Schemat I - Budowa systemów kanalizacji zbiorczej a. Aglomeracja Lubasz Wartość projektu: 3 406 147,43 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 850 726,70 EUR Projekt zakończony Realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%. W okresie sprawozdawczym został zatwierdzony wniosek o płatność końcową (luty 2014) - realizacja projektu została zakończona. Projekt realizowany był w całości na terenie Gminy Lubasz, powiat czarnkowskotrzcianecki, województwo wielkopolskie w miejscowościach Lubasz i Goraj w postaci trzech odrębnie wykonywanych zadań inwestycyjnych tj: zadanie A: Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przykanalikami w rejonie ulic Szamotulskiej i B. Chrobrego w Lubaszu ; 185

zadanie B: Budowa kanalizacji sanitarnej z przykanalikami w Lubaszu ul. Wiejska i oś. Gorajskie, zadanie C: Budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przykanalikami we wsi Goraj na bazie istniejącego uzbrojenia w Lubaszu. W wyniku realizacji projektu wybudowana została kanalizacja sanitarna w części miejscowości Lubasz oraz w miejscowości Goraj. Łącznie zbudowanych zostało 18,43 km kolektorów kanalizacji wraz z przyłączami, zaś z wybudowanej sieci korzystać będzie 1173 osób. Rycina 18 Wybudowana kanalizacja sanitarna w ramach projektu dla aglomeracji Lubasz. Źródło: Strona internetowa http://aldaronfactory.home.pl/ b. Aglomeracja Wyrzysk Wartość projektu: 1 387 720,66 EUR Wartość dofinansowania UE: 391 962,56 EUR Projekt zakończony Realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%. W okresie sprawozdawczym został zatwierdzony wniosek o płatność końcową (grudzień 2014) - realizacja projektu została zakończona. W lipcu 2014 roku został popisany aneks do umowy w związku z zakończeniem realizacji zadania oraz celem uwzględnienia w niej faktycznie osiągniętych parametrów w zakresie jego wartości, wysokości dofinansowania i terminu zakończenia. W wyniku przeprowadzonej inwestycji wykonanych zostało 11,91 km sieci kanalizacji grawitacyjno tłocznej oraz wybudowano 4 przepompownie. Ponadto odtworzono nawierzchnię drogową związku z wykonanymi pracami budowlanymi. c. Aglomeracja Białośliwie Wartość projektu: 1 187 534,84 EUR Wartość dofinansowania UE: 485 566,75 EUR Realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%. Ponadto w kwietniu oraz w październiku 2014 roku podpisano aneksy do umowy zmieniające między innymi wartość ogółem oraz wartość udzielonego dofinansowania UE inwestycji, plan finansowy projektu oraz datę zakończenia realizacji projektu na październik 2013 r. 186

d. Aglomeracja Ujście Wartość projektu: 602 881,67 EUR Wartość dofinansowania UE: 510 643,59 EUR W okresie sprawozdawczym we wrześniu aneksowano umowę o dofinansowanie, w związku z zakończeniem realizacji zadania celem uwzględnienia w niej faktycznie osiągniętych parametrów w zakresie jego wartości, wysokości dofinansowania i terminu zakończenia. Realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%, jednakże beneficjent nie złożył, do końca grudnia 2014 roku, wniosku o płatność końcową. e. Aglomeracja Krajenka Wartość projektu: 3 400 440,28 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 784 456,50 EUR Projekt zakończony Projekt został zakończony, realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%, w sierpniu 2013 roku został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. W wyniku przeprowadzonej inwestycji wybudowano około 28 km sieci kanalizacji sanitarnej i przykanalików w mieście i jednostkach osadniczych na terenie gminy Krajenka, usytuowanych w ramach aglomeracji Krajenka w powiecie złotowskim. Schemat III - Budowa systemów kanalizacji zbiorczej wraz z budową, rozbudową, przebudową (modernizacją) oczyszczalni ścieków komunalnych a. Aglomeracja Szamocin Wartość projektu: 546 403,25 EUR Wartość dofinansowania UE: 459 069,67 EUR Projekt zakończony Projekt został zakończony, realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%, w połowie listopada 2012 r. został zaakceptowany wniosek o płatność końcową. W ramach projektu realizowano zadanie polegające na budowie kolektora sanitarnego w północnej części miasta. W ramach zadania, na komunalnej oczyszczalni ścieków zbudowany został separator, oddzielający ze ścieków surowych skratki, piasek i tłuszcze, co poprawi właściwości fizyko chemiczne ścieków i pozytywnie wpłynie na proces technologiczny oczyszczania. W zakresie rzeczowym projektu wybudowano: cztery przepompownie ścieków, sieć kanalizacji grawitacyjnej z rur PCV o łącznej długości ok. 4,5 km, sieć kanalizacji tłocznej o łącznej długości ponad 700 mb. Do granic posesji w objętym projektem rejonie wybudowano 142 przyłącza, o łącznej długości ok. 1 km. b. Aglomeracja Miasteczko Krajeńskie Wartość projektu: 5 078 312,17 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 436 776,68 EUR Projekt zakończony Projekt został zakończony, realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%, w połowie lipca 2014 r. został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Zakres inwestycji obejmował: budowę mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Brzostowie, budowę sieci kanalizacyjnej z przykanalikami (do granicy działki) o długości ok. 33 km sieci w miejscowościach: Brzostowo, Miasteczko Krajeńskie, 187

Miasteczko-Huby, Wolsko i część miejscowości Grabówno oraz budowę tłoczni ścieków i przydomowych przepompowni. Rycina 19 Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków dla Gminy Miasteczko Krajeńskie Źródło: Strona internetowa http://miasteczkokrajenskie.pl/ c. Aglomeracja Brzeźno Wartość projektu: 3 048 848,00 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 398 456,14 EUR Realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%. W ramach inwestycji wybudowana została kanalizacja sanitarna w miejscowościach Romanowo Górne, Romanowo Dolne oraz Huta o łącznej długości 23,378 km wraz z 13 przepompowniami, w tym kanalizacja grawitacyjna stanowi 17,607km a kanalizacja tłoczna 5,771km. Ponadto w ramach Projektu zmodernizowana została oczyszczalnia ścieków w miejscowości Brzeźno. W wyniku realizacji projektu do kanalizacji sanitarnej zostanie podłączone łącznie 1 716 osób, a liczba odprowadzonych i oczyszczonych do zmodernizowanej oczyszczalni ścieków wyniesie 131 864 m3/rok. 188

Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Wykres 47 Postęp finansowy w Działaniu 3.5 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Głównym celem działania jest zapobieganie stratom będących skutkiem niewystarczającej ochrony przeciwpowodziowej oraz niedostatecznej retencji na terenie województwa wielkopolskiego. W ramach Działania 3.5 realizowane inwestycje dotyczą głównie regulacji rzek oraz budowy polderów zalewowych, zbiorników wodnych i remontu istniejących śluz. W okresie sprawozdawczym w ramach działania przeprowadzone zostały dwie realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 10 081 016 EUR i została pomniejszona o około 38 tyś. EUR w stosunku do stanu na koniec roku 2013. Przesuniecie środków wynikało z faktu, iż w ramach Działania 3.5 nie przewiduje się realizacji nowych projektów. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł na koniec 2014 roku 100%. Łącznie w ramach działania zawarto 3 umowy/decyzje na kwotę dofinansowania UE 10 090 816,22 EUR. Do końca roku 2014 w ramach Działania 3.5 podpisano 3 umowy na dofinansowanie projektów, w tym jedna umowa na realizację projektu kluczowego. Inwestycje dotyczą głównie regulacji rzek oraz budowy polderów zalewowych, zbiorników wodnych i remontu istniejących śluz. W ramach działania zakończony został tylko jeden projekt tj. projekt pn. Budowa zbiornika wodnego Jutrosin, jednakże w okresie sprawozdawczym nie został zatwierdzony żaden wniosek o płatność końcową. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 42% alokacji. Zakończono 33% inwestycji. 189

Schemat I Regulacja cieków wodnych - 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 2 877 582,73 EUR Schemat II Tworzenie polderów oraz odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych - brak projektów Schemat III Przebudowa (modernizacja) i budowa małych zbiorników wielozadaniowych (o pojemności od 250 tys. m 3 do 10 mln m 3 ) - 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 4 277 786,90 EUR Schemat IV Przebudowa (modernizacja)i budowa wałów przeciwpowodziowych - brak projektów Schemat V Przebudowa (modernizacja) i budowa budowli piętrzących - 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 2 935 446,59 EUR PROJEKTY KLUCZOWE Modernizacja Kanału Ślesińskiego w km 0,00-32,00 poprzez remont śluz w Kostrzewie, Gawronach, Pątnowie i Morzysławiu oraz roboty pogłęb.- udrożnieniowe Wartość projektu: 4 292 141,54 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 935 446,59 EUR Projekt realizowany jest przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu od sierpnia 2009 roku w ramach Schematu V Przebudowa (modernizacja) i budowa budowli piętrzących. W okresie sprawozdawczym (w marcu 2014 roku) podpisano aneks do umowy zmieniający wartość ogółem oraz wartość otrzymanego dofinansowania UE dla projektu, ponadto został skrócony czas realizacji projektu. W dniu 19 listopada 2013 r. zakończono rzeczową realizację projektu. Beneficjent złożył w 2014 roku wniosek o płatność końcową, jednakże w okresie sprawozdawczym był on w trakcie weryfikacji. Inwestycja zlokalizowana jest w powiecie konińskim w gminach Skulsk i Konin. Przedmiotem projektu była realizacja 6 zadań obejmujących: przebudowę zabezpieczeń przeciwfiltracyjnych i betonów konstrukcyjnych wraz z przebudową zamknięć śluz Morzysław, Pątnów, Gawrony i Koszewo, przebudowę Jazu Gawrony oraz przebudowę koryta Kanału Ślesińskiego. 190

Rycina 20 Modernizacja Kanału Ślesińskiego na przykładzie śluz w Gaworach oraz w Koszewie. Źródło: Strona internetowa: http://www.poznan.rzgw.gov.pl/ Działanie 3.6 Poprawa bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego Wykres 48 Postęp finansowy w Działaniu 3.6 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W ramach Działania 3.6 wsparciem zostały objęte projekty, które dotyczą budowy lub udoskonalenia (w tym zakup specjalistycznego sprzętu) stanowisk analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych wraz z awariami technologicznymi. Wspierane są 191

również regionalne systemy ratownictwa chemiczno-ekologicznego oraz lokalnego monitoringu środowiska w aspekcie zanieczyszczeń. W okresie sprawozdawczym (wrzesień 2014 r.) w ramach Działania 3.6 Schemat VI został ogłoszony konkurs nr 17/III/2014. Konkurs cieszył się dużym zainteresowaniem beneficjentów, o czym świadczy wysoka liczba złożonych wniosków o dofinansowanie tj. wpłynęło 48 wniosków na kwotę dofinansowania 9 172 407,84 EUR. W grudniu 2014 roku Zarząd Województwa Wielkopolskiego Uchwała nr 51/2014 przyjął do dofinansowania 20 projektów na kwotę dofinansowania równą 4 709 638,74 EUR. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały trzy realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 17 245 217 EUR, i została powiększona o ponad 5 mln. EUR w stosunku stanu na koniec roku 2013. Przesuniecie środków zostało dokonane w celu zwiększenia alokacji przeznaczonej na projekty zgłoszone w ramach konkursu nr 17/III/2014, dotyczące wsparcia lokalnego monitoringu środowiska w aspekcie zanieczyszczeń. Łącznie w ramach działania zawarto 20 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 11 793 186,70 EUR. Poziom wykorzystania alokacji, na podstawie podpisanych umów dla Działania 3.6 wyniósł na koniec 2014 roku 68%. Niski wskaźnik wykorzystania alokacji jest związany z faktem, iż dla projektów z naboru ogłoszonego w 2014 roku umowy podpisane będą w następnym okresie sprawozdawczym. W okresie sprawozdawczym został zatwierdzony jeden wniosek o płatność końcową dla projektu kluczowego pn. Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego. Łącznie w ramach działania zakończonych zostało 20 projektów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 68% alokacji. Działanie 3.6 (bez schematu) - 13 projektów na kwotę dofinansowania UE 2 074 309,32 EUR Schemat I Opracowywanie baz danych dotyczących zanieczyszczania lasów, jakości gleb, wód i powietrza - 1 projekt na kwotę dofinansowania UE 21 303,89 EUR Schemat II Budowa systemów pomiarów zanieczyszczeń - brak projektów Schemat III Budowanie i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym zakup sprzętu specjalistycznego). Wsparcie techniczne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego - 6 projektów na kwotę dofinansowania UE 9 697 573,49 EUR Schemat IV Wsparcie lokalnego monitoringu środowiska w aspekcie zanieczyszczeń - brak projektów Schemat V Utworzenie stacji kontrolnych i ostrzegawczych w zakresie jakości wód, tworzenie map, terenów zalewowych, tworzenie monitoringu środowiska, w tym reagowania na zagrożenia - brak projektów Schemat VI Zakup sprzętu specjalistycznego do zapobiegania i likwidacji skutków klęsk żywiołowych i poważnych awarii środowiskowych. Wsparcie techniczne krajowego systemu ratowniczo gaśniczego brak projektów 192

PROJEKTY KLUCZOWE Rozbudowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa środowiskowego i ekologicznego województwa wielkopolskiego Wartość projektu: 9 896 113,32 EUR Wartość dofinansowania UE: 7 882 407,55 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany jest przez Komendę Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu od lutego 2011 roku w ramach Schematu Budowanie i doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń naturalnych i awarii technologicznych (w tym zakup sprzętu specjalistycznego). W okresie sprawozdawczym (w styczniu oraz w kwietniu 2014 roku) podpisano 2 aneksy do umowy zmieniające wartość ogółem inwestycji oraz wartość otrzymanego dofinansowania UE dla projektu, ponadto został zmieniony czas realizacji projektu tj. data zakończenia realizacji została skrócona do 19 listopada 2013 r. Projekt został zakończony, realizacja rzeczowa projektu została wykonana w 100%, pod koniec października 2014 r. został zaakceptowany wniosek o płatność końcową. Projekt kluczowy zakładał 5 priorytetowych działań, na które przeznaczone zostało dofinansowanie tj.: zbudowanie 6 stanowisk o poszerzonej funkcjonalności do analizowania i prognozowania zagrożeń oraz kierowania działaniami ratowniczymi w pięciu lokalizacjach (Kalisz, Konin, Leszno, Piła, Poznań 2 stanowiska), utworzenie Wojewódzkiej Sieci Teleinformatycznej, która zapewni szerokopasmowe połączenie pomiędzy jednostkami PSP w Wielkopolsce, zakupienie specjalistycznego sprzętu ratowniczego, specjalistyczne szkolenia ratowników (w ramach cross-financingu), nowatorską promocję, w ramach której m.in. bezpośrednio do domów Wielkopolan będą dostarczane informacje o przedsięwzięciach projektowych umieszczone na czujkach dymu i tlenku węgla. 193

Działanie 3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii Wykres 49 Postęp finansowy w Działaniu 3.7 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Priorytetem w ramach Działania 3.7 są odnawialne źródła energii. Udzielone wsparcie skupia się na dofinansowaniu projektów dot. infrastruktury służącej wykorzystaniu naturalnych źródeł energii pochodzących z siły wiatru, wody, słońca czy źródeł geotermalnych (np. elektrownie wiatrowe, kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, urządzenia grzewcze opalane biomasą, elektrownie wodne o mocy do 10 MW, itd.). Oprócz tego pomoc mogą uzyskać projekty wprowadzające proces kogeneracji energii w małych elektrociepłowniach. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały dwie realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 20 193 185 EUR. Pierwsza realokacja dotyczyła przeniesienia środków z Działania 3.4 na rzecz Działania 3.7, co umożliwiło udzielenie dofinansowania projektom z listy rezerwowej, które w ramach konkursu 15/III/2012 z 22 sierpnia 2012 roku pozytywnie przeszły procedurę oceny. W ramach tej operacji podpisanych zostało 8 umów na łączną kwotę dofinansowania UE równą 5 679 051,96 EUR. Przyznanie dofinansowania dzięki realokacji przyczyniło się do realizacji wskaźników dotyczących energii odnawialnej. Druga realokacja przeprowadzona była pod koniec września 2014 roku, na jej mocy alokacja w działaniu została pomniejszona na rzecz Działania 3.6 na dofinansowanie projektów wybranych w ramach konkursu 17/III/2014. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł na koniec 2014 roku 99%. Łącznie w ramach działania zawarto 28 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 20 042 848,41 EUR. W okresie sprawozdawczym zakończone zostały 4 projekty, w tym projekty dotyczycące: budowy farmy wiatrowej w gminie Koło, elektrowni wiatrowej w miejscowości Gadów, przebudowy kotłowni olejowej w DPS Łężeczki na źródła odnawialne oraz projekt Bio- 194

elektrowni Kłoda koło Piły na odgazowanie składowiska odpadów komunalnych. Łącznie w ramach działania zostało zakończonych 13 projektów, co stanowi 46% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 39% alokacji. Schemat I Budowa i rozbudowa elektrowni wiatrowej z instalacją do przesyłu energii - 6 projekty na kwotę dofinansowania UE 7 144 303,67 EUR Schemat II Budowa i rozbudowa kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych z instalacją do przesyłu energii - 8 projektów na kwotę dofinansowania UE 5 647 632,51 EUR Schemat III Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych opalanych biomasą z instalacja do przesyłu energii - 7 projektów na kwotę dofinansowania UE 2 172 046,13 EUR Schemat IV Budowa i rozbudowa elektrowni wodnych o mocy 10 MW z instalacją do przesyłu energii - 2 projekt na kwotę dofinansowania UE 1 517 642,27 EUR Schemat V Budowa i rozbudowa urządzeń grzewczych zasilanych energii geotermiczną z instalacja do przesyłu energii - 2 projekty na kwotę dofinansowania UE 2 248 019,95 EUR Schemat VI Budowa i rozbudowa urządzeń do produkcji energii i instalacji do przesyłu energii w oparciu o inne typy odnawialnych źródeł energii - brak projektów Schemat VII Budowa i rozbudowa urządzeń i instalacji do produkcji i przesyłu energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu (kogeneracja) wykorzystujących OZE - 3 projekt na kwotę dofinansowania UE 1 313 203,89 EUR 195

ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENA EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 21 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie III * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do szacowanej realizacji, na podstawie podpisanych umów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie III wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2015 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu III zobrazowane są za pomocą wskaźników, 196

które stanowią miernik realizacji celów wyznaczonych dla danej osi. Z kolei na poziom realizacji wskaźników wpływa postęp finansowy wspartych projektów. Dla zmierzenia wpływu projektów realizowanych na środowisko przyrodnicze Wielkopolski określono 17 wskaźników priorytetowych (10 wskaźników produktu, 7 wskaźników rezultatu) oraz 13 wskaźników na poziomie działań. Wskaźniki określone dla Priorytetu III realizowane są w ramach 208 projektów, z czego 170 zostało już zakończonych. Szczegółowe wyjaśnienia do wskaźników, których stopień osiągnięcia realizacji i szacowanej realizacji nie mieści się w przedziale 75-125% wartości docelowej zostały zamieszone w załączniku XIII. Tabela 39 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie III Nazwa wskaźnika Wartość docelowa (2013 r.) Szacowana realizacja wartość % osiągnięcia wartość Realizacja % osiągnięcia Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami 30 74 247% 70 233% 2 2 100% 0 0% Liczba projektów z zakresu energii - liczba projektów z zakresu energii odnawialnej Dodatkowa moc zainstalowana produkcji energii ze źródeł odnawialnych (MW) Liczba projektów z zakresu prewencji zagrożeń Liczba osób podłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektów Liczba osób podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej w wyniku realizacji projektów Liczba osób zabezpieczonych przed powodzią w wyniku realizacji projektów 30 47 157% 28 93% 50 29,99 60% 15,33 31% 5 20 400% 20 400% 20 000 1 000 5% 234 1% 25 000 82 281 329% 32 590 130% 6 000 20 172 336% 480 8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 197

Bazując na wysokim wskaźniku kontraktacji dla Priorytetu III, można stwierdzić, iż cele jakie zostały określone dla 2013 roku zostaną osiągnięte w ponad 100% dla większości wskaźników. Jak można zauważyć niektóre wartości wskaźników znacznie przekraczają wartości docelowe, co wskazuje na wyższą niż zakładano efektywność udzielonego wsparcia. Jedynie dla wskaźnika Liczba osób podłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektu wartość szacowanej realizacji jest bardzo niska i wyniosła zaledwie 5 %, co uwarunkowane jest faktem iż w Wielkopolsce występuje duży stopień zwodociągowania, oraz faktem realizacji projektów wodociągowych w ramach PROW. Działania w zakresie zaopatrzenia i poprawy jakości wody stanowią działania uzupełniające. Gospodarka odpadami W ramach Priorytetu III (Działanie 3.1) dofinansowane zostały 2 projekty z zakresu gospodarki odpadami, co jest równe wartości docelowej dla 2013 r. Realizowane projekty dotyczą budowy/modernizacji Zakładów Zagospodarowania Odpadów na terenie południowej Wielkopolski w części powiatu oleśnickiego oraz północno-wschodniej części województwa, i chociaż stopień realizacji rzeczowej dla obu inwestycji jest daleko zaawansowany to wnioski o płatność zostaną przedłożone przez beneficjentów w następnym okresie sprawozdawczym. Szacuje się, iż wspartymi systemami zagospodarowania odpadów zostanie objętych 282 816 osób. Wsparte projekty przyczynią się do osiągnięcia celu szczegółowego Priorytetu III, tj. poprawa gospodarki odpadami. Wskaźnik na poziomie priorytetu Liczba osób objętych selektywną zbiórką odpadów nie jest adekwatny do efektów uzyskanych poprzez realizację 2 projektów dot. gospodarki odpadami. Jednakże IZ WRPO nie uzyskała zgody KE na zmianę go na wskaźnik Liczba osób objętych systemem zagospodarowania odpadów, który pochodzi z KSI (SIMIK 07-13) i jest wykazywany przez beneficjentów. Z tego powodu nie można odnieść się do poziomu jego realizacji. Ochrona powietrza/energia, w tym energia odnawialna Rozwój odnawialnych źródeł energii stanowi istotny element zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz ochrony środowiska. W ostatnich latach tego typu inwestycji ciągle przybywa w Wielkopolsce. W celu utrzymania tych tendencji, ale również ich zintensyfikowania w ramach Priorytetu III wspierane są projekty mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w regionie (Działanie 3.2) oraz zwiększenie udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym regionu (Działanie 3.7). W ramach WRPO poziom realizacji wskaźnika Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza (Działanie 3.2) przekroczył założone cele ponad dwukrotnie; na koniec 2014 roku zrealizowano 74 inwestycji mających na celu poprawę jakości powietrza. Odchylenie wartości wskaźnika od celu w kierunku jego przekroczenia należy traktować jako pozytywne zjawisko w kontekście zaleceń KE dotyczących inwestowania w efektywność energetyczną (Strategia Europa 2020). Udzielone wsparcie w ramach Działania 3.2 dotyczy głównie termomodernizacji, dzięki czemu uda się zaoszczędzić energię dla 250 budynków. Ponadto warto dodać, iż beneficjenci przy okazji termomodernizacji budynku inwestują również w odnawialne źródła energii np. kolektory słoneczne. Duży wpływ na poprawę jakości powietrza mają również projekty realizowane w Działaniu 3.2, w ramach których m.in. dokonywano modernizacji lokalnych systemów zaopatrzenia w energię cieplną w kotłowniach. Tego typu projekty w znacznym stopniu przyczyniają się do realizacji celów szczegółowych Priorytetu III, tj. racjonalne gospodarowanie energią oraz ochrona powietrza. Do końca okresu sprawozdawczego w ramach WRPO wsparto 102 projekty z zakresu energii, z czego 83 zostało już zakończonych. Zarówno realizacja, jak i szacowana realizacja przekracza wartości docelowe (208% oraz 255%). Blisko połowa tych projektów realizowana jest na obszarach wiejskich, więcej niż zakładano, a wynika to ze specyfiki tych inwestycji. Region wielkopolski jest obszarem, na którym występują sprzyjające warunki dla rozwoju energii wiatrowej i geotermalnej. Stosowanie tych źródeł jest coraz bardziej widoczne w przypadku województwa wielkopolskiego taki stan rzeczy umożliwia wzmacnianie 198

niezależności energetycznej. Można nawet stwierdzić, iż obranie niniejszej strategii staje się potencjalną specjalizacją regionu. Stąd beneficjenci dbając o środowisko i korzystając z tego potencjału ubiegali się o dofinansowanie na budowę elektrowni wiatrowych oraz systemów wykorzystujących wody termalne. Do końca okresu sprawozdawczego wsparto 47 projektów z zakresu energii odnawialnej, z czego 28 zostało już zakończonych. W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego wystąpił nieznaczny przyrost realizacji tego wskaźnika tj. wzrost o 4 projekty, zaś patrząc na stopień realizacji na podstawie podpisanych umów, można zauważyć iż występuję tu znaczne odchylenie od założonego celu (szacowana realizacja wyniosła 157% wartości docelowej), jednakże można je rozpatrywać jako pozytywne zjawisko. Łącznie dzięki realizacji wszystkich projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii zostanie zainstalowane 29,99 MW dodatkowej mocy, z czego 71% będzie pochodzić z projektów realizowanych na obszarach wiejskich. Na koniec okresu sprawozdawczego realizacja dla wskaźnika Dodatkowa moc zainstalowana w produkcji energii ze źródeł odnawialnych wyniosła 15,33 MW, a dla obszarów wiejskich 13,38 MW. W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego, można zauważyć wzrost obu wskaźników o około 25 %, co wynika z faktu, iż w ramach Działania 3.7 przeprowadzona została realokacja środków, która umożliwiła podpisanie nowych umów z beneficjantami z listy rezerwowej. Dodatkowym efektem inwestycji z zakresu wykorzystania odnawialnych źródeł energii jest wskaźnik ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektów (Działanie 3.7), którego wartość na podstawie podpisanych umów do końca 2015 r. wyniesie 680 503,69 GJ/rok. Wszystkie ww. projekty wykorzystują zasoby naturalne, zwiększają stopień wykorzystania energii odnawialnej, przez co realizują cel szczegółowy Priorytetu III, tj. zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Ochrona przyrody W ramach dofinansowanych inwestycji znalazły się 22 projekty związane z ochroną przyrody, co stanowi 100% wartości docelowej dla 2013 r. Na koniec okresu sprawozdawczego stopień realizacji wskaźnika wyniósł 100%. Dzięki realizacji projektów polegającym m.in. na: zadrzewianiu dróg śródpolnych, renaturalizacji siedlisk przyrodniczych na obszarze Natura 2000, budowie Szlaku Żurawiego wokół Jeziora Wolsztyńskiego służącego promocji obszarów chronionych, prowadzeniu kampanii informacyjno-edukacyjnej dla mieszkańców Wielkopolski, rozbudowie centrum i ogrodu edukacyjnego, zmniejszana jest antropopresja na środowisko, w tym na terenach chronionych. Uwzględniając przedsięwzięcia realizowane w ramach Działania 3.3 można stwierdzić, iż kompleksowo wpływają na ochronę przyrody i realizują cel szczegółowy priorytetu. Gospodarka wodno-ściekowa W ramach WRPO, w zakresie gospodarki wodnej, z uwagi na niewystarczające wyposażenie w infrastrukturę sanitarną, zawłaszcza na wsi, a także niski stopień oczyszczania ścieków istotne jest wsparcie udzielone na budowę sieci kanalizacyjnej (Działanie 3.4). Do końca 2015 r. ma powstać 687,39 km sieci kanalizacji sanitarnej, a do końca okresu sprawozdawczego wybudowano już 465,04 km tej sieci (m.in. w miejscowościach Dąbrowa i Palędzie w aglomeracji Skórzewo oraz Opalenica i Sielinko). Na koniec 2014 roku realizacja osiągnięła 93% wartości docelowej, zaś szacuje się, że poziom ten wzrośnie do 137%. Dzięki dofinansowaniu WRPO wybudowanych i przebudowanych zostanie 23 oczyszczalni ścieków. Spośród wspartych inwestycji 15 zostało już zakończonych (m.in. rozbudowa oczyszczalni ścieków w Dąbrówce, budowa oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w Kleczewie), co daje 250% realizacji celu dla 2013 r. W efekcie projektów wspartych w Działaniu 3.4 do sieci kanalizacji sanitarnej podłączonych zostanie 82 281 osób, z czego 74% zamieszkuje obszary wiejskie. W obydwu przypadkach wartości docelowe dla 2013 r. zostały znacznie przekroczone (odpowiednio 329% i 406%), co wskazuje na większą niż zakładano efektywności wsparcia. Natomiast do sieci wodociągowej podłączonych zostanie 1000 osób (5% wartości docelowej), z czego 681 osób zamieszkuje obszary wiejskie. Tak niewielka liczba wynika nie tylko z faktu, 199

iż w Wielkopolsce jest duży stopień zwodociągowania, ale także z realizacji projektów wodociągowych w ramach PROW. W ramach WRPO nie można realizować wyłącznie projektów wodociągowych. Działania w zakresie zaopatrzenia i poprawy jakości wody stanowią działania uzupełniające. Duże przekroczenie wartości dla kanalizacji sanitarnej oraz mała realizacja celu dla kanalizacji wodociągowej wynika z większej potrzeby wsparcia projektów dotyczących kanalizacji sanitarnej aniżeli wodnej, co z kolei uwarunkowane jest dostępem do obydwu sieci w regionie. Projekty z zakresu gospodarki wodno-ściekowej poprzez wspieranie budowy kanalizacji sanitarnej oraz oczyszczalni ścieków przyczyniają się do realizacji celu szczegółowego Priorytetu, tj. zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do środowiska, szczególnie tych odprowadzanych do wód i gruntu. Bezpieczeństwo środowiskowe Z analizy SWOT dla WRPO wynika, iż do słabych stron regionu w obszarze środowiska przyrodniczego należy zły stan infrastruktury zabezpieczającej środowisko. W związku z powyższym część środków została przeznaczona na poprawę tej sytuacji (Działanie 3.6). Dzięki dofinansowaniu z WRPO do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 20 projektów z zakresu prewencji zagrożeń, co daje 100% realizacji wskaźnika. Wartość docelowa została przekroczona o 15 (400%). Tak znaczne przekroczenie wartości docelowej wskazuje na duże zapotrzebowanie na tego typu inwestycje w regionie i należy je traktować jako zjawisko pozytywne, gdyż za środki przeznaczone na działanie udało się zrealizować więcej projektów niż zakładano. W ramach zakończonych inwestycji zakupiono 31 wozów pożarniczych wyposażonych w sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków katastrof, co daje 94% realizacji wartości docelowej. Ponadto do sprawowania prewencji zagrożeń zakupiono (bądź zmodernizowano) już 61 stanowisk pomiarowych i innych narzędzi do monitoringu środowiska (100% wartości docelowej). Ochroną przeciwpożarową lasów i innymi środkami ochrony objęta jest ludność całej Wielkopolski. Wszystkie zakupione w ramach ww. projektów pojazdy i sprzęty przyczynią się do rozbudowy systemów bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego (tym samym zostanie realizowany cel szczegółowy Priorytetu III). Ochrona przeciwpowodziowa W celu zwiększenia bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w Wielkopolsce dofinansowano 3 projekty z zakresu ochrony przeciwpowodziowej, z których 1 został zakończony. W ramach tych 3 projektów wsparte zostaną obiekty ochrony przeciwpowodziowej, które pomieszczą 2 138 150 m 3 wody (Pojemność nowych i zmodernizowanych zbiorników wielozadaniowych). Łącznie realizowane przedsięwzięcia obejmą ochroną obszar wielkości 37,35 km 2 (Powierzchnia terenów objętych ochronę przeciwpowodziową) i zabezpieczą przed powodzią 20 172 osoby. Wartość wskaźnika Liczba osób zabezpieczonych przed powodzią w wyniku realizacji projektów ponad trzykrotnie przekracza cel założony w programie, co wskazuje na znacznie większą niż zakładano efektywność wsparcia. Miejsca pracy Przy obecnym poziomie kontraktacji dla Priorytetu III, zakłada się, że utworzonych zostanie 121,5 etatów, należy jednak zaznaczyć, iż tworzenie miejsc pracy nie jest głównym celem Priorytetu III. Do końca grudnia 2014 r. utworzonych zostało 33,75 etatów. Prezentowane dane uwzględniają wyłącznie stałe miejsca pracy powstałe bezpośrednio w wyniku realizowanych projektów WRPO. Jednakże należy mieć na uwadze, iż środki z WRPO mają także wpływ na tworzenie miejsc pracy pośrednich, których zgodnie z wynikami badania ewaluacyjnego pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy przeprowadzonego w 2012 r. w ramach Priorytetu III powstanie 546 etatów. 200

Wskaźniki kontekstowe Projekty realizowane w Priorytecie III WRPO wpływają pozytywnie na sytuację społecznogospodarczą Wielkopolski, w szczególności na poprawę stanu środowiska przyrodniczego głównie poprzez polepszenie dostępu do podstawowych mediów (np. kanalizacji sanitarnej). Ma to swoje odzwierciedlenie w zmianach wskaźników kontekstowych. Inwestycje realizowane w ramach Działania 3.4 dotyczące budowy oczyszczalni ścieków, budowy sieci kanalizacji sanitarnej oraz budowy sieci wodociągowej wpływają na wartości takich wskaźników jak: Liczba wybudowanych oczyszczalni ścieków komunalnych, Długości wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej oraz Długość wybudowanej sieci wodociągowej i mogą wpłynąć na podtrzymanie tendencji wzrostowej wskaźników kontekstowych tj.: Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w % ogólnej liczby ludności, Ludność korzystająca z kanalizacji oraz Ludność korzystająca z wodociągów. We wszystkich ww. wskaźnikach zauważa się pozytywne tendencje. Ponadto realizacja projektów zakładających korzystanie ze źródeł energii odnawialnej w ramach Działania 3.7 zobrazowanych wskaźnikiem WRPO Liczba projektów z zakresu energii odnawialnej również może wpłynąć na wskaźnik kontekstowy Udział produkcji energii z OZE w produkcji ogółem. Projekty realizowane w ramach Działania 3.1 dotyczące tworzenia systemów zagospodarowania odpadami zobrazowane wskaźnikami WRPO takimi jak: Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami oraz Liczba osób objętych systemem zagospodarowania odpadami mogą wpłynąć na wzrost wskaźnika kontekstowego Odpady komunalne zebrane na 1 mieszkańca. KRAJOWY PROGRAM REFORM Projekty realizowane w poszczególnych działaniach Priorytetu III odpowiadają na wyzwania ujęte w Krajowym Programie Reform (aktualizacja 2014/2015), w szczególności: Inwestycje w odnawialne źródła energii promocja oraz implementacja nowych i modyfikacja istniejących instrumentów sprzyjających OZE o Wskaźnik WRPO (Działanie 3.7): Liczba projektów z zakresu energii odnawialnej - 28 Usprawnianie systemu gospodarowania odpadami, zwiększanie ilości odpadów poddawanych recyklingowi kontynuacja wdrażania nowego systemu odbioru odpadów o Wskaźnik WRPO (Działanie 3.1): Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami 2 Liczba osób objętych systemem zagospodarowania odpadów 282 816 osób RÓWNOŚĆ SZANS Przeprowadzane kampanie informacyjno-promocyjne ukierunkowane są na dotarcie do wszystkich grup społecznych na terenie województwa bez względu na wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, zatem wpłynie to na wyrównanie szans edukacyjnych zwłaszcza na obszarach wiejskich. Budowa sieci kanalizacyjnej na obszarach wiejskich wyrównuje poziom życia między mieszkańcami obszarów wiejskich i miejskich. Z kolei w budynkach, które podlegają termomodernizacji zostały zniesione bariery architektoniczne dla niepełnosprawnych poprzez odpowiednią konstrukcję drzwi i okien umożliwiających swobodne użytkowanie i wejście do obiektów. CROSS-FINANCING Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.6.2. BADANIA EWALUACYJNE W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu III. 201

ZALECENIA I REKOMENDACJE KOMISJI EUROPEJSKIEJ Komisja Europejska nie przedstawiła szczegółowych rekomendacji dla Priorytetu III. Informacje dot. rekomendacji dla całego programu dostępne są w punkcie 2.1.6.3. REKOMENDACJE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ Tabela 40 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie III Wskaźnik produktu Szacowana realizacja (podpisane umowy) Realizacja (projekty zakończone) Wartość docelowa Działanie WRPO Alokacja (euro) Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza 74 70 30 3.2 26 951 351 Liczba projektów mających na celu poprawę jakości powietrza - na 24 23 10 3.2 26 951 351 obszarach wiejskich Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami 2 0 2 3.1 18 230 156 Liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami - na 2 0 2 3.1 18 230 156 obszarach wiejskich Liczba projektów z zakresu energii 102 83 40 3.2, 3.7 47 144 536 Liczba projektów z zakresu energii - liczba projektów z zakresu energii odnawialnej Liczba projektów z zakresu energii -na obszarach wiejskich Dodatkowa moc zainstalowana produkcji energii ze źródeł odnawialnych (MW) Dodatkowa moc zainstalowana produkcji energii ze źródeł odnawialnych - na obszarach wiejskich (MW) Liczba projektów z zakresu prewencji zagrożeń Źródło: Opracowanie własne 47 28 30 3.2, 3.7 47 144 536 47 35 10 3.2, 3.7 47 144 536 30 15 50 3.2, 3.7 47 144 536 21 13 25 3.2, 3.7 47 144 536 20 20 5 3.6 17 245 217 PODSUMOWANIE GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA I WĄSKIE GARDŁA Podsumowując, projekty realizowane w ramach Priorytetu III wpisują się w cele i założenia określone w dokumentach programowych (WRPO oraz UWRPO), a także odnoszą się do problemów zidentyfikowanych w analizie SWOT dla WRPO. Ponadto przedsięwzięcia wsparte w priorytecie odnoszą się także do zapisów zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020 wpisując się w 2 cele strategiczne, tj. Cel 2 Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami, Cel 3 Lepsze zarządzanie energią). Warto również zaznaczyć, że zarówno inwestycje w odnawialne źródła energii, jak i w działania z zakresu efektywności energetycznej są kluczowe dla celów strategii Europa 2020 w obszarze oszczędności energii i wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii. Oczekuje się, że przedsięwzięcia realizowane w ramach priorytetu wpłyną na poprawę stanu środowiska w regionie oraz racjonalne gospodarowanie zasobami energetycznymi. Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik kontraktacji w Priorytecie III wyniósł 98,84%, zaś aż 82% projektów zostało już rozliczonych i zakończonych. Postęp rzeczowy na podstawie podpisanych umów został wykazany prawie we wszystkich wskaźnikach. Po podpisaniu umów w Działaniu 3.7 znaczny postęp rzeczowy nastąpił w wskaźnikach dotyczących energii odnawialnej. Na podstawie szacowanej realizacji można stwierdzić, że 202

wartości docelowe większości wskaźników zostaną osiągnięte do końca 2015 r. w 100% lub nawet ją przekroczą. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp realizacji. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu. 3.3.2. Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu III nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 203

3.4 PRIORYTET IV REWITALIZACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Cel główny Priorytetu IV to Restrukturyzacja obszarów problemowych na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: Rewitalizację terenów miejskich Rewitalizację terenów powojskowych i poprzemysłowych Wysokości alokacji ze środków EFRR dla Priorytetu IV Rewitalizacja obszarów problemowych wynosi 54 060 000 EUR. 3.4.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY W ramach Priorytetu środki zostały wyczerpane w 2010 r. Łącznie podpisano 8 umów na kwotę dofinansowania UE 59 374 550,45 EUR. Kontraktacja osiągnęła poziom 109,83% i jest zdecydowanie najwyższa pośród wszystkich priorytetów. W przypadku zatwierdzonych wniosków o płatność alokacja została wykorzystana w 109,72%, co plasuje ją znacznie powyżej średniej w Programie. Do końca 2014 r. zakończono już wszystkie 7 projektów finansowanych w ramach Działania 4.2 (87,50% wszystkich projektów w Priorytecie IV). Tabela 41 Umowy podpisane w ramach Priorytetu IV do końca 2014 r. Nazwa działania Działanie 4.1 Rewitalizacja obszarów miejskich Działanie 4.2 Rewitalizacja terenów powojskowych i poprzemysłowych Liczba podpisanych umów Źródło: Opracowanie własne Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych 1 46 216 385,95 113,07% 40 875 000,00 0 7 13 158 164,50 99,80% 13 185 000,00 7 Razem 8 59 374 550,55 109,83% 54 060 000,00 7 204

Wykres 50 Postęp finansowy w Priorytecie IV w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie IV. W 2014 roku nie ogłoszono żadnego konkursu. Tabela 42 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie IV Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Działanie 4.2 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych i powojskowych Źródło: Opracowanie własne 30.09.2009 30.03.2010 2 000 000,00 10 17 537 427,13 ROZKŁAD PROJEKTÓW WG SEKTORÓW GOSPODARKI Informacje nt. liczby oraz wartości dofinansowania UE według sektorów gospodarki w podziale na działania przedstawione zostały w poniższej tabeli. 205

Tabela 43 Projekty realizowane w ramach Priorytetu IV wg sektorów gospodarki. Sektor gospodarki Działanie WRPO Liczba projektów Dofinansowanie UE (EUR) V Budownictwo - 7 13 158 164,50 w tym związane z rewitalizacją 4.2 7 13 158 164,50 VI Usługi - 1 46 216 385,95 w tym finansowe/pośrednictwo finansowe 4.1 1 46 216 385,95 Razem - 8 59 374 550,45 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTÓW Dominujący typ beneficjentów realizujących projekty w ramach Priorytetu IV to jednostki samorządu terytorialnego (3) oraz szkoły wyższe (2). Po jednym projekcie realizują przedsiębiorstwo prywatne, kościół (Parafia Rzymsko-Katolicką p.w. Najświętszego Serca Jezusa w Śremie) oraz Europejski Bank Inwestycyjny w ramach Inicjatywy JESSICA. Wykres 51 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu IV wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW Projekty wsparte w ramach Priorytetu IV w przeważającej części realizowane są na obszarze miejskim. Obszar miejski 7 Obszar wiejski 1 206

W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rycina 22 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) i własnych 207

INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. PROJEKTY KLUCZOWE W ramach Priorytetu IV nie jest realizowany żaden projekt kluczowy. Wykres 52 Postęp finansowy w Działaniu 4.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW W ramach Działania 4.1 realizowana jest Inicjatywa Jessica. Szczegółowe informacje na temat wdrażania Inicjatywy i postępów w 2014 r. zostały przedstawione w pkt. 2.1.6.5. 208

Wykres 53 Postęp finansowy w Działaniu 4.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) W Działaniu 4.2 wszystkie 7 projektów zostało zakończonych. Celem działania było zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i społecznej oraz stworzenia warunków dla wzrostu zatrudnienia na obszarach poprzemysłowych i powojskowych. Zrewitalizowane obszary uzyskały nowe funkcje, np.: usługowe, gospodarcze, społeczne, edukacyjne, zdrowotne, rekreacyjne, kulturalne lub turystyczne. Przedsięwzięcia zostały zrealizowane na terenie 7 miast: 1. Piła - Rozbudowa powojskowego budynku J na potrzeby kształcenia inżynierskiego w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile, 2. Pleszew - Budowa kompleksu sportowego w Pleszewie, 3. Rawicz - Rewitalizacja budynku i terenu powojskowego na cele oświatowe, 4. Kleczew - Rewitalizacja terenów pogórniczych wokół jeziora w Gminie Kleczew, 5. Śrem - Rozbudowa, przebudowa i zmiana sposobu użytkowania obszaru poprzemysłowego w Śremie na Katolickie Centrum Edukacji i Kultury - etap I, 6. Gniezno - Adaptacja budynków pokoszarowych przy ul. Sobieskiego 20 w Gnieźnie na cele oświatowe oraz organizacji pożytku publicznego, 7. Poznań - Rewitalizacja obszaru powojskowego przy Al. Niepodległości 53 w Poznaniu poprzez budowę części dydaktycznej Wydziału Prawa i Administracji UAM etap I. 209

ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENA EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 23 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie IV * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do szacowanej realizacji, na podstawie podpisanych umów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie IV wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne. Przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu IV zobrazowane są za pomocą wskaźników, które stanowią miernik realizacji celów wyznaczonych dla danej osi. Z kolei na poziom realizacji wskaźników wpływa postęp finansowy wspartych projektów. Dla zmierzenia wpływu projektów realizowanych w ramach Priorytetu IV na poprawę sytuacji obszarów problemowych w regionie określono 9 wskaźników priorytetowych (5 wskaźników produktu, 4 wskaźniki rezultatu) oraz 5 wskaźników na poziomie działań. Szczegółowe wyjaśnienia do wskaźników, których stopień osiągnięcia realizacji i szacowanej realizacji nie mieści się w przedziale 75-125% wartości docelowej zostały zamieszone w załączniku XIII. 210

Tabela 44 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie IV Nazwa wskaźnika Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast Liczba projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych Powierzchnia obszarów odnowionych w wyniku realizacji projektów z zakresu rewitalizacji miast (km 2 ) Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach problemowych Wartość docelowa (2013 r.) Szacowana realizacja wartość Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) % osiągnięcia wartość Realizacja % osiągnięcia 20 20 100% 0 0% 10 13 130% 7 70% 10 10 100% 0 0% 450 449 100% 120,11 27% Przy obecnym poziomie kontraktacji wartości docelowe zdecydowanej większości wskaźników zostaną osiągnięte w 100%. Wyjątek stanowią dwa wskaźniki rezultatu (Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach problemowych dla kobiet (w 2014 r. osiągnięto 56% wartości docelowej), Powierzchnia obszarów odnowionych w wyniku realizacji projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych (16%). Wyjaśnienie niskiej realizacji zostało zamieszczone poniżej przy analizie wskaźników. Z kolei na podstawie projektów zakończonych większość wskaźników wykazuje 0% realizacji celu, co wynika z faktu, że wskaźniki te są miernikiem realizacji Inicjatywy JESSICA, której zakończenie planowane jest na 2015 r. Rewitalizacja miast Wsparcie na rzecz rewitalizacji miast realizowane jest w ramach Działania 4.1 za pośrednictwem Inicjatywy JESSICA. Zgodnie z zapisami umowy z EBI do końca 2015 r. zrealizowanych zostanie 20 projektów z zakresu odnowy i realizacji miast, w tym 10 projektów zapewniających zrównoważony rozwój oraz poprawiających atrakcyjność miast, 5 projektów promujących przedsiębiorczość i zastosowanie nowych technologii, 5 projektów oferujących usługi promujące równość szans i zapobiegających wykluczeniu społecznemu przedstawicieli mniejszości narodowych i ludzi młodych. W efekcie zrealizowanych inwestycji planowane jest odnowienie obszarów miejskich o powierzchni 10 km 2. Jeśli wartości określone w umowie zostaną osiągnięte to wszystkie wskaźniki dla Inicjatywy JESSICA osiągną wartości docelowe wskazane w Programie w 100%. Projekty realizowane w ramach Inicjatywy JESSICA poprzez odnowę zdegradowanych terenów miejskich przyczyniają się do niwelowania słabych stron regionu określonych w analizie SWOT dla WRPO tj. złego stanu części przestrzeni miejskiej, czy też wzrostu patologii społecznych. Rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych Oprócz JESSICA w ramach Priorytetu IV realizowane jest wsparcie na nadanie nowych funkcji, zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i społecznej oraz stworzenie warunków dla wzrostu zatrudnienia na obszarach poprzemysłowych i powojskowych (Działanie 4.2). Do końca grudnia 2014 r. dofinansowano 13 projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych, w tym 7 w ramach Działania 4.2 (pozostałe 6 realizowane są w ramach Inicjatywy JESSICA). Oznacza to, że na podstawie zakontraktowanych umów wartość docelowa zostanie osiągnięta w 130%. W przypadku projektów zakończonych 211

osiągnieto już 70% wartości docelowej dla WRPO. Powierzchnia obszarów odnowionych w wyniku realizacji projektów z zakresu rewitalizacji terenów powojskowych i poprzemysłowych na podstawie podpisanych umów na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła 0,47 km 2, w tym 0,43 km 2 w ramach Działania 4.2. Wśród rewitalizowanych obszarów znalazły się obszar powojskowy z Pleszewa, Rawicza, Piły, Poznania, Gniezna oraz obszar poprzemysłowy ze Śremu i pogórniczy z gminy Kleszczewo. Z kolei na podstawie projektów zakończonych wartość wskaźnika wyniosła 0,43 km 2. Wartość docelowa dla tego wskaźnika (5 km 2 ) osiągnięta zostanie na niewielkim poziome. Osiągnie 9% wartości docelowej, a wynika to z faktu, że pierwotnie zakładano, że zgłaszane będą projekty obszarowe. Ostatecznie do konkursów zgłoszono projekty, które dotyczyły poszczególnych obiektów zlokalizowanych na tych terenach, a nie całych terenów. Nie oznacza to jednak, że nie uzyskano w tym przypadku zakładanych efektów. Sytuacja ta świadczy o tym, że powierzchnia nie zawsze jest dobrym wskaźnikiem dla rewitalizacji. Zważywszy jednak na fakt, iż w ramach inicjatywy JESSICA będą podpisywane kolejne umowy powierzchnia ta może się jeszcze zwiększyć. Miejsca pracy Ważnym aspektem jest tworzenie miejsc pracy na terenach zrewitalizowanych. Aktualnie szacuje się, że do końca 2015 r. powstanie 449 etatów, co oznacza 100% osiągniętej wartości docelowej WRPO. Beneficjenci stworzą 340 etatów w ramach Inicjatywy JESSICA w Działaniu 4.1. W Działaniu 4.2 realizacja wskaźnika przekroczyła 29% wartości docelowej dla Programu i 10% szacowanej realizacji. W okresie sprawozdawczym wg wniosków o płatność wykazano 26,53 etatów na obszarach zrewitalizowanych. Można zatem stwierdzić, że projekty wspierane w Priorytecie przyczyniają się do realizacji jego celu jakim jest m.in. wzrost zatrudnienia Niższe wykonanie szacowane jest z kolei dla wskaźnika Liczba miejsc pracy utworzonych na obszarach problemowych - dla kobiet. Wartość docelowa określona dla tego wskaźnika okazała się zbyt wysoka (przyjęto niewłaściwe proporcje podziału miejsc pracy dla kobiet i mężczyzn), jednakże IZ WRPO nie uzyskała zgody na zmianę tej wartości. Dane dotyczące realizacji tego wskaźnika pochodzą z badania ewaluacyjnego i będą one zweryfikowane kolejnym badaniem na zakończenie realizacji Programu. Wskaźniki kontekstowe Inwestycje realizowane w Priorytecie IV wpływają pozytywnie na sytuację społecznogospodarczą Wielkopolski, w szczególności na zwiększenie powierzchni obszarów poddanych rewitalizacji oraz wzrost zatrudnienia. Zauważalne jest to w zmianach wskaźników kontekstowych. Projekty realizowane w ramach Działania 4.2 dotyczące rewitalizacji terenów powojskowych i poprzemysłowych wpływają na podtrzymanie tendencji wzrostowej wskaźnika kontekstowego: Powierzchnia zrekultywowanych i zagospodarowanych terenów do ogółu wymagających rekultywacji. Ponadto projekty z Działania 4.2 wpływają na następujące wskaźniki kontekstowe: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL) oraz Pracujący ogółem. KRAJOWY PROGRAM REFORM Projekty realizowane w poszczególnych działaniach Priorytetu IV odpowiadają na wyzwania ujęte w Krajowym Programie Reform (aktualizacja 2014/2015), szczególnie w temacie Zmniejszenie bezrobocia wśród młodych i ustanowienie Gwarancji dla młodzieży Wsparcie osób młodych w uzupełnieniu wykształcenia i podjęciu zatrudnienia (Działanie 4.1). Wskaźnik WRPO: Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast - liczba projektów oferujących usługi promujące równość szans i zapobiegających wykluczeniu społecznemu przedstawicieli mniejszości narodowych i ludzi młodych. 212

RÓWNOŚĆ SZANS Wiele projektów dotyczących rewitalizacji zakłada wprowadzenie udogodnień dla osób niepełnosprawnych (np. w projekcie dot. rewitalizacji budynku i terenu powojskowego na cele oświatowe w Rawiczu obiekt zostanie dostosowany dla osób niepełnosprawnych poprzez budowę rampy). Ponadto wiele obiektów zrewitalizowanych w Działaniu 4.2, jak i w ramach Inicjatywy JESSICA, będzie przeznaczonych na organizację imprez, spotkań dla grup marginalizowanych (np. dla dzieci z rodzin o trudnej sytuacji materialnej). CROSS-FINANCING Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.6.2. BADANIA EWALUACYJNE W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu IV. ZALECENIA I REKOMENDACJE KOMISJI EUROPEJSKIEJ Tabela 45 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie IV Wskaźnik produktu Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast - liczba projektów zapewniających zrównoważony rozwój oraz poprawiających atrakcyjność miast Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast - liczba projektów promujących przedsiębiorczość i zastosowanie nowych technologii Liczba projektów z zakresu odnowy i rewitalizacji miast - liczba projektów oferujących usługi promujące równość szans i zapobiegających wykluczeniu społecznemu przedstawicieli mniejszości narodowych i ludzi młodych Liczba projektów z zakresu rewitalizacji terenów poprzemysłowych i powojskowych Źródło: Opracowanie własne Szacowana realizacja (podpisane umowy) Realizacja (projekty zakończone) Wartość docelowa Działanie WRPO Alokacja (euro) 20 0 20 4.1 40 875 000 10 0 10 4.1 40 875 000 5 0 5 1.4.3 18 000 000 5 0 5 4.1 40 875 000 13 7 10 4.2 13 185 000 REKOMENDACJE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ Brak rekomendacji IZ WRPO dla Priorytetu IV. PODSUMOWANIE GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA I WĄSKIE GARDŁA Podsumowując, interwencja w Priorytecie IV spełnia cele założone w dokumentach programowych (WRPO oraz UWRPO), a także odnosi się do problemów zidentyfikowanych w analizie SWOT dla WRPO. Ponadto przedsięwzięcia wsparte w priorytecie odnoszą się także do zapisów zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020 wpisując się w 2 cele operacyjne, tj. Cel 5.3. Aktywizacja 213

obszarów o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających się perspektywach rozwojowych, Cel 5.4. Wsparcie terenów wymagających restrukturyzacji, odnowy i rewitalizacji. Zarówno realizacja wybranych do dofinansowania projektów w ramach Działania 4.2, jak również realizacja Inicjatywy JESSICA przyczyniają się do wspierania trwałych i zrównoważonych inwestycji, rozwoju i zatrudnienia na obszarach miejskich, poprzemysłowych oraz powojskowych. Zdecydowanie największym osiągnięciem we wdrażaniu Priorytetu IV jest wysoki i największy wśród priorytetów poziom wykorzystania alokacji przeznaczonej na Priorytet zarówno na podstawie podpisanych umów, jak i zatwierdzonych wniosków o płatność (odpowiednio 109,83% i 109,72%). Ponadto bardzo dużym osiągnięciem jest wdrożenie Inicjatywy JESSICA, w ramach której do końca 2014 r. podpisano łącznie 35 umów o dofinansowanie, w tym 32 w ramach Działania 4.1. W okresie sprawozdawczym zakontraktowano 8 nowych inwestycji. Postęp rzeczowy na podstawie podpisanych umów został wykazany we wszystkich wskaźnikach. Mimo zerowej realizacji na podstawie projektów zakończonych obecny poziom kontraktacji pozwala stwierdzić, że cele zostaną osiągnięte. Można zatem stwierdzić, że priorytet wdrażany jest sprawnie, bez zbędnych opóźnień. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp w realizacji. Realizacja priorytetu przebiega zgodnie z oczekiwaniami Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania Programu. 3.4.2. Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu IV nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 214

3.5. PRIORYTET V INFRASTRUKTURA DLA KAPITAŁU LUDZKIEGO Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej Cel główny Priorytetu V to Rozwój kapitału ludzkiego oraz wzmocnienie spójności społecznej regionu na rzecz wzrostu zatrudnienia. Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy, Poprawa standardów opieki medycznej, Zmniejszenie poziomu zachorowalności na choroby społeczne, Wyrównywanie dysproporcji wewnątrz regionalnych w dostępie do infrastruktury społecznej, Wzmocnienie infrastruktury sektora pozarządowego. Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet V Infrastruktura dla kapitału ludzkiego wynosi 121 284 097,00 EUR. 3.5.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w Załączniku IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY W ramach Priorytetu V do końca okresu sprawozdawczego podpisanych zostało łącznie 122 umowy/ decyzje na wartość 192 365 421,34 EUR, w tym dofinansowanie UE 116 449 309,66 EUR. W okresie sprawozdawczym podpisano 2 umowy (w ramach Działania 5.1 oraz Działania 5.3) na kwotę 2 247 141,01 EUR, w tym dofinansowanie UE równe 1 169 539,94 EUR. Na koniec 2014 roku wskaźnik kontraktacji dla Priorytetu V wyniósł 96,01%. Pozostałe wolne środki alokacji zostaną wykorzystane na zakontraktowanie nowych projektów kluczowych w 2015 r. Wartość dofinansowania UE dla zakończonych projektów na podstawie wniosków o płatność końcową wyniosła na koniec 2014 roku 99 724 215,50 EUR, co stanowi 82,22 % alokacji przewidzianej na Priorytet V. Jest to najwyższy procent dla wartości zakończonych projektów w stosunku do alokacji przeznaczonej na priorytet, w stosunku do wszystkich priorytetów WRPO. Liczba projektów zakończonych na koniec 2014 roku wyniosła 117. 215

W 2014 r. dokonano dwóch realokacji w ramach Priorytetu V: 1. Przeniesiono środki z Działania 5.2 w wysokości 236 217 EUR oraz z Działania 5.3 w wysokości 414 888 EUR na rzecz Działania 5.1 (łącznie kwota przesunięć wyniosła 651 105 EUR). 2. Przeniesiono środki z Działania 5.2 w wysokości 168 EUR oraz z Działania 5.3 w wysokości 189 004 EUR na rzecz Działania 5.1 (łącznie kwota przesunięć wyniosła 189 172 EUR). Tabela 46 Umowy podpisane w ramach Priorytetu V do końca 2014 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów/decyzji Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej 11 47 744 099,19 96,38% 49 535 233,00 9 26 11 403 210,94 99,40% 11 472 469,00 26 71 52 508 083,40 94,68% 55 458 459,00 68 14 4 793 916,12 99,50% 4 817 936,00 14 Razem 122 116 449 309,66 96,01% 121 284 097,00 117 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 216

Wykres 54 Postęp finansowy w Priorytecie V w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie V. W okresie sprawozdawczym w ramach Priorytetu V nie ogłoszono żadnych konkursów, co wynika z faktu, iż dla wszystkich działań procent wykorzystania alokacji jest bardzo wysoki (przekracza 90%),a środki które pozostały do wykorzystania (w Działaniu 5.1 i Działaniu 5.3) są przewidziane na zakontraktowanie nowych projektów kluczowych. Tabela 47 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie V. Działanie / schemat Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinanso wanie Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie 13.06.2008-14.07.2008 31.12.2009-18.02.2010 20.06.2008-21.07.2008 07.11.2008-07.01.2009 10 000 000,00 165 104 471 401,18 3 000 000,00 19 4 322 967,38 20 000 000,00 50 23 375 381,48 16 200 000,00 49 21 510 022,92 217

Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej 14.05.2009-18.06.2009 23.07.2009-24.08.2009 21 000 000,00 34 68 064 477,95 5 300 000,00 32 14 282 093,04 Źródło: Opracowanie własne ROZKŁAD PROJEKTÓW WG SEKTORÓW GOSPODARKI Informacje nt. liczby oraz wartości dofinansowania UE według sektorów gospodarki w podziale na działania przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 48 Projekty realizowane w ramach Priorytetu V wg sektorów gospodarki Liczba Dofinansowanie UE Sektor gospodarki Działanie WRPO projektów (EUR) VI Usługi - - - w tym edukacja 5.1, 5.2 37 59 147 310,13 w tym działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 5.3 71 52 508 083,41 w tym opieka społeczna, pozostałe usługi komunalne, społeczne i indywidualne 5.4 14 4 793 916,12 Razem - 122 116 449 309,66 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTÓW Największą grupę beneficjentów, jakiej zostało udzielone wsparcie finansowe w ramach Priorytetu V stanowiły zakłady opieki zdrowotnej (wparcie zostało udzielone w ramach Działania 5.3). Drugą grupą co do ilości beneficjentów, jakim udzielone zostało wsparcie była grupa jednostek samorządu terytorialnego, realizujących projekty z zakresu infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego oraz infrastruktury społecznej. JST otrzymały dofinansowanie w ramach Działań 5.2, 5.3 oraz 5.4. Ponadto projekty realizowane były przez uczelnie wyższe (Działanie 5.1) oraz fundacje, stowarzyszenia lub organizacje pozarządowe (Działanie 5.4). 218

Wykres 55 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu V wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW Projekty wsparte w ramach Priorytetu V w przeważającej części realizowane są na obszarze miejskim. Wynika to z faktu, że beneficjentami Priorytetu V są głównie zakłady opieki zdrowotnej (Działanie 5.3), które zlokalizowane są zazwyczaj w ośrodkach miejskich. Ponadto wszystkie projekty z Działania 5.1 dotyczą wsparcia uczelni wyższych, które również działają na terenach dużych miast (Poznań, Konin, Kalisz, Leszno). Obszar miejski 99 Obszar wiejski 23 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. 219

Rycina 24 Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. 220

PROJEKTY KLUCZOWE Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie 2.1.6.2. Natomiast szczegółowy opis poszczególnych projektów znajduje się poniżej, przy analizie działań Priorytetu V. Na IW IPK znajduje się 21 projektów kluczowych, które są realizowane w ramach Priorytetu V (12 z Działania 5.1; 8 z Działania 5.3 oraz 1 z Działania 5.4). W okresie sprawozdawczym, dla 2 projektów zostały podpisane umowy o dofinansowanie, a 5 inwestycji zostało zakończonych (zatwierdzono wniosek o płatność końcową). Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego Wykres 56 Postęp finansowy w Działaniu 5.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW / PROJEKTY KLUCZOWE Zwiększenie dostępności i poprawa jakości kształcenia na poziomie wyższym, jak również wzmocnienie pozycji szkół wyższych to główne założenie działania, gdyż zapewnienie edukacji i przygotowania zawodowego młodzieży jest ważnym obszarem interwencji Programu. W ramach Działania 5.1 tworzone były zarówno sale dydaktyczne, laboratoria, aule wykładowe, jak i obiekty mające charakter socjalno-noclegowy. Wraz z budową lub modernizacją sal ćwiczeniowych i laboratoriów beneficjenci otrzymali dofinansowanie na wyposażenie swoich obiektów w specjalistyczną aparaturę badawczą, pracownie komputerowe i inne wyposażenie służące polepszeniu warunków kształcenia. 221

W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały dwie realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 49 535 233 EUR i została zwiększona o około 840 tyś. EUR w stosunku do stanu na koniec roku 2013. Wolne środki z Działań 5.2 oraz 5.3 zostały przesunięte do Działania 5.1 w związku z zgłaszanymi projektami w zakresie szkolnictwa wyższego. W wyniku z dokonanych realokacji poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł, na koniec 2014 roku 96,38%. W okresie sprawozdawczym zakończony został 1 projekt pn Utworzenie Centrum Dydaktycznego Badań Kół Zębatych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Kaliszu. Łącznie w ramach działania zostało zakończonych 9 projektów, co stanowi 82% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 80% alokacji. W ramach Działania 5.1 realizowane są wyłącznie projekty kluczowe. Na IW IPK znajduje się 12 projektów dotyczących wsparcia infrastruktury szkolnictwa wyższego, dla których do końca okresu sprawozdawczego zostało podpisanych 11 umów o dofinansowanie. Działanie 5.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego 11 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 47 744 099,19 EUR PROJEKTY KLUCZOWE Rozbudowa Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu Wartość projektu: 7 190 517,05 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 711 013,16 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wyższą Szkołą Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa od września 2008 r. do marca 2011 r. W grudniu 2011 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Obiekt wyższej szkoły został rozbudowany m.in. o nowoczesne i komfortowe sale komputerowe, wykładowe, sportowe, aulę wielofunkcyjną. Aula wielofunkcyjna stanowi wielopoziomową przestrzeń z balkonami, ruchomą sceną i częściowo mobilną widownią, wyposażona w nowoczesny sprzęt multimedialny, nagłośnieniowy i oświetleniowy. Będzie doskonałym miejscem do organizowania inauguracji, absolutoriów, koncertów, przedstawień teatralnych, przeglądu filmów. Adaptacja obiektów powojskowych na potrzeby dydaktyczno-laboratoryjne i rekreacyjno-sportowe PWSZ w Kaliszu Wartość projektu: 5 664 044,81 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 982 906,93 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Państwową Wyższą Szkolę Zawodową im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu od stycznia 2009 r. do grudnia 2010 r. W listopadzie 2011 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Dzięki wsparciu zaadaptowano stary magazyn lotniczy na rzecz budynku dydaktycznolaboratoryjnego wraz z salami wykładowymi, laboratoriami, czytelnią, natomiast budynki 222

powojskowe o charakterze warsztatowo-magazynowym na budynki socjalno-noclegowe. Ponadto komfortowe warunki studiowania zostaną zapewnione przez budynek dydaktyczny z aulą, która została przekształcona z budynku sztabowego. Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładowe Wartość projektu: 19 276 308,48 EUR Wartość dofinansowania UE: 13 424 954,30 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Politechnikę Poznańską od listopada 2008 r. do grudnia 2010 r. W październiku 2011 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Na terenie kampusu Piotrowo Politechniki Poznańskiej oprócz biblioteki wyposażonej w najnowsze media elektroniczne, w budynku powstały także sale wykładowe przeznaczone dla studentów wszystkich wydziałów Politechniki Poznańskiej. Ponadto w budynku tym mieści się siedziba Instytutu Informatyki oraz Centrum Genomiki i Bioinformatyki Wydziału Informatyki i Zarządzania. Budowa Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu wraz z wyposażeniem Wartość projektu: 6 187 029,12 EUR Wartość dofinansowania UE: 4 354 885,98 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu od maja 2010 r. do kwietnia 2012 r. W lipcu 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. W lutym 2012 r. Uniwersytet otrzymał decyzję zezwalającą na użytkowanie obiektu. Uroczyste otwarcie Biocentrum miało miejsce 24 kwietnia 2012 r. Nowy obiekt składa się z jednokondygnacyjnego budynku audytoryjnego oraz trzech trzykondygnacyjnych budynków dydaktycznych. W części audytoryjnej znajduje się w pełni wyposażona i posiadająca wysokie parametry akustyczne aula dla 400 osób. Swoją siedzibę znalazły tu: Katedra Biochemii i Biotechnologii, Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Katedra Agronomii oraz Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego. Poprawa jakości kształcenia poprzez wyposażenie biblioteki oraz modernizację i wyposażenie sal dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Wartość projektu: 7 656 065,19 EUR Wartość dofinansowania UE: 4 524 565,62 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Uniwersytet Medyczny w Poznaniu od października 2009 r. do stycznia 2011 r. W grudniu 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Inwestycja dotyczyła działań polegających na przebudowie istniejących obiektów dydaktycznych i obiektów, którym zostały nadane funkcje służące dydaktyce na poziomie wyższym. Integralną część stanowi wyposażenie sal dydaktycznych w sprzęt AV oraz zakup pomocy dydaktycznych, które umożliwiają studentowi praktykowanie w naturalnym środowisku dla lekarza. Symulatory pacjenta stanowią wyposażenie adaptowanych w tym celu sal. Ponadto wyposażono bibliotekę uniwersytecką. 223

Budowa auli wielofunkcyjnej z zespołem sal wykładowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. J.A. Komeńskiego w Lesznie Wartość projektu: 4 306 503,55 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 467 108,40 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. J.A. Komeńskiego w Lesznie od września 2008 r. do grudnia 2012 r. W grudniu 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. W ramach projektu wybudowana została aula, której powierzchna zajmuje ponad 2 tys. m². Obiekt jest bezpośrednio połączony z istniejącym budynkiem PWSZ. W skład auli wchodzi: sala wykładowa mieszcząca 90 osób, sala chóru i dyrygentów, sala wykładowców oraz 3 sale audytoryjne z przestawnymi ścianami pozwalającymi na ich połączenie w jedno pomieszczenie na 666 osób. Dodatkowo, sale wyposażone zostały w nowoczesny sprzęt (system audiowizualny, nagłośniający, tłumaczeń symultanicznych, konferencyjny i głosowania). Budowa budynku dydaktycznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu Wartość projektu: 8 256 023,95 EUR Wartość dofinansowania UE: 6 131 819,35 EUR Projekt zakończony Instytucją odpowiedzialną za zrealizowanie projektu była Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Projekt realizowany był w okresie od marca 2007 r. do grudnia 2012 r. Pod koniec stycznia 2013 r. został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Budynek został oddany do użytku w maju 2012 r. Pięciokondygnacyjny budynek o powierzchni użytkowej 5 477 m² mieści sale wykładowe oraz ćwiczeniowe, a także pracownie wraz z laboratoriami zakładów i katedr Uczelni. Inwestycja objęła także kompleksowe wyposażenie obiektu. Dzięki projektowi udało się skupić w jednym miejscu różne wydziały Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu, co przełożyło się na podniesienie jakości kształcenia studentów. Budowa Centrum Wykładowo Dydaktycznego w Koninie Wartość projektu: 3 558 424,06 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 567 182,18 EUR Projekt zakończony Beneficjent, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie, oddał inwestycję do użytku już w kwietniu 2011 r., jednak wniosek o płatność końcową został zatwierdzony na początku sierpnia 2013 r. W budynku o powierzchni użytkowej wynoszącej prawie 4 000 m² mieści się aula na 650 miejsc, dwie sale wykładowe oraz laboratoria. Centrum pełni również inne funkcje poza edukacyjnymi takie jak miejsce konferencje oraz imprez kulturalnych i sportowych. Obiekt jest całkowicie przystosowany od użytku dla osób niepełnosprawnych. Projekt wzmocnił atrakcyjność inwestycyjną regionu poprzez zatrzymanie wykształconych młodych u subregionie konińskim. 224

Utworzenie Centrum Dydaktycznego Badań Kół Zębatych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Kaliszu Wartość projektu: 6 053 927,75 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 916 991,76 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu od kwietnia 2013 r. do sierpnia 2014 r. W okresie sprawozdawczym w grudniu 2014 roku został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Przedmiotem projektu było uruchomienie Centrum Doskonałości Badań Kół Zębatych (CDBKZ), w skład którego wchodzi laboratorium precyzyjnych pomiarów geometrycznych i materiałowych. Centrum ukierunkowano na proces dydaktyczny pierwszego i drugiego stopnia studiów obejmującym: precyzyjne pomiary geometryczne, materiałowe i wytrzymałościowe kół zębatych walcowych i stożkowych. Potencjał centrum wykorzystany będzie również do pomiarów całych elementów przekładni zębatych wyprodukowanych przez przemysł lotniczy i samochodowy, warunkujących bezpieczeństwo ich użytkowania, oraz przemysł maszynowy i przetwórstwa tworzyw sztucznych. W okresie sprawozdawczym podpisano 3 aneksy do umowy o dofinansowanie, w których zwiększono wartość ogółem inwestycji oraz zmieniono termin zakończenia projektu z 31 maja 2014 r. na 31 sierpnia 2014 r. Centrum Edukacyjne Usług Elektronicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Wartość projektu: 13 700 449,14 EUR Wartość dofinansowania UE: 7 375 576,43 EUR Beneficjentem jest Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. W okresie sprawozdawczym, w styczniu 2014 r. podpisano aneks do umowy o dofinansowanie zwiększający wartość ogółem projektu. W 2014 roku w całym obiekcie trwały prace wykończeniowe m.in. na dziedzińcu wewnętrznym oraz przed budynkiem CEUE prowadzone były roboty drogowe, w salach dydaktycznych i wykładowych montowane nowoczesne umeblowanie. Planowy termin zakończenia projektu to czerwiec 2015 r. W nowym budynku swoją siedzibę będą miały wydziały Gospodarki Międzynarodowej oraz Informatyki i Gospodarki Elektronicznej. Oprócz centrum konferencyjnego oraz parkingu podziemnego obiekt będzie posiadał sale wykładowe i seminaryjne oraz laboratoria, z których jednocześnie korzystać będzie mogło ok. 2 tys. studentów. Rozbudowa i wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Katedry Biofizyki Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb nowego kierunku studiów 2 stopnia Protetyka słuchu Wartość projektu: 519 651,67 EUR Wartość dofinansowania UE: 287 095,08 EUR Instytucją odpowiedzialną za realizację projektu jest Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Umowa została zawarta została 18 kwietnia 2014 roku. W grudniu 2014 roku został popisany aneks do umowy zwiększający kwotę ogółem projektu 225

oraz zmieniający termin zakończenia projektu z 31 października 2014 r. na 31 stycznia 2015 r. Celem projektu jest zwiększenie dostępności i poprawa jakości kształcenia na oferowanych dotychczas i nowo otwartym kierunku studiów 2 stopnia Protetyka Słuchu. Bezpośrednim rezultatem będzie wzrost liczby studentów korzystających z infrastruktury wspartej w wyniku realizacji projektów. Projekt dotyczy działań inwestycyjnych polegających na przebudowie istniejących obiektów dydaktycznych. Integralną część stanowi wyposażenie tychże sal w sieć LAN oraz zakup pomocy dydaktycznych, które umożliwią studentowi praktykowanie w naturalnym środowisku dla wykonywanego w przyszłości zawodu. Pracownie dydaktyczne: dyplomowa i audiometrii obiektywnej, audiometrii, dopasowania i miernictwa, otoplastyki oraz komputerowa, będą wyposażone w sprzęt obecnie stosowany w praktyce zawodowej oraz w technologie dopiero wkraczające w ten obszar. Rozpoczęcie inwestycji planowane było na drugą połowę 2014 r. Wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb Centrum Symulacji Stomatologicznej Szacowana wartość ogółem: 1 568 472,18 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 956 385,47 EUR W dniach 25 września do 10 października 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne projektu Wyposażenie pomieszczeń dydaktycznych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu dla potrzeb Centrum Symulacji Stomatologicznej w wyniku których inwestycja została wpisana na listę IW IPK Uchwałą ZWW nr 5244/2014 z dnia 16 października 2014 r. Instytucja odpowiedzialną za realizację projektu będzie Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Planowany termin złożenia wniosku o dofinansowania przez beneficjenta to pierwszy kwartał 2015 roku. Nowoczesne Centrum Symulacji Stomatologicznej pozwoli na pełne realizowanie potrzeb nowoczesnych technik edukacyjnych Wydziału II Lekarsko-Stomatologicznego. Umożliwi także spełnienie zadań Uczelni, wynikających z reformy systemu nauczania Ministerstwa Zdrowia, w wyniku której zlikwidowano formalnie rok stażowy i całkowicie zreorganizowano ostatni rok nauczania na uczelniach medycznych, przez co ciężar praktycznej nauki zawodu spoczywa na uczelniach medycznych. 226

Działanie 5.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, w tym kształcenia ustawicznego Wykres 57 Postęp finansowy w Działaniu 5.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW W Działaniu 5.2 wsparcie udzielne jest projektom, które swoim zakresem obejmują inwestycje w infrastrukturę edukacyjną ze szczególnym uwzględnieniem bazy sportowej i socjalnej oraz sieć placówek służących wyrównywaniu szans edukacyjnych (kształcenie ustawiczne). Ważnymi elementami we wyżej wspomnianych projektach jest zakup nowoczesnych materiałów edukacyjnych i sprzętu oraz usuwanie barier architektonicznych. Dużą popularnością cieszą się projekty związane z budową sal sportowych lub boisk szkolnych, np. Budowa kompleksu sportowo-edukacyjnego przy Zespole Szkół w Pobiedziskach. Wiele projektów zostało zrealizowanych na obszarach wiejskich, w takich miejscowościach jak: Damasławek, Chwalibogowo czy Pakosław. W ramach wsparcia kształcenia ustawicznego beneficjenci otrzymali dofinansowanie przede wszystkim na wyposażenie placówek. Dzięki Schematowi II placówki edukacyjne z Poznania, Tarc, Trzcianki, Krotoszyna, Chodzieży, Ostrzeszowa, Ostrowa Wlkp., Wrześni, Kępna i Kalisza uzyskały pomoc finansową UE dla swoich projektów. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały dwie realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 11 472 469,00 EUR i została zmniejszona o około 236 tyś. EUR w stosunku do stanu na koniec roku 2013. Wolne środki z Działania 5.2 zostały przesunięte, gdyż nie przewiduje się już realizacji nowych projektów w ramach tego działania. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł, na koniec 2014 roku 99,40%. Łącznie w ramach działania zawarto 26 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 11 403 210,94 EUR. 227

W okresie sprawozdawczym zakończone zostały 2 projekty pn Budowa sali sportowej przy Zespole Szkół w Margoninie oraz Przebudowa starego budynku, przebudowa boisk i zagospodarowanie infrastruktury wokół Szkoły Podstawowej w Kucharkach. Łącznie w ramach działania zostało zakończonych 26 projektów, co stanowi 100% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 98% alokacji. Schemat I Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury edukacyjnej 16 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 9 652 678,65 EUR Schemat II Projekty z zakresu wsparcia infrastruktury kształcenia ustawicznego 10 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 1 750 532,29 EUR Działanie 5.3 Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie Wykres 58 Postęp finansowy w Działaniu 5.3 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW W Działaniu 5.3 są realizowane inwestycje w regionalną i lokalną infrastrukturę ochrony zdrowia. Projekty swoim zakresem mogą obejmować prace budowlane związane z modernizacją lub dostosowaniem pomieszczeń do aktualnych wymagań oraz zakup sprzętu medycznego. Do najczęściej kupowanego wyposażenia należą aparatury 228

diagnostyczne (RTG, USG, tomograf komputerowy), anestezjologiczne, czy endoskopowe. Oprócz specjalistycznego sprzętu medycznego w ramach projektów wyposażano oddziały w stoły zabiegowe, łóżka porodowe, pokoje do wybudzania, sprzęt komputerowy oraz stoły i szafki. W ramach wsparcia, których beneficjentami były szpitale powiatowe, najwięcej wyposażenia trafiło na bloki operacyjne, pracownie RTG i USG, oddziały intensywnej terapii, ginekologiczno-położnicze oraz anestezjologiczne. Natomiast placówki wojewódzkie otrzymały dofinansowanie głównie dla oddziałów specjalistycznych, np. chirurgia szyi, oddział pulmonologii lub oddział chirurgii klatki piersiowej. W ramach działania w okresie sprawozdawczym przeprowadzone zostały dwie realokacje środków, w wyniku których alokacja na działanie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 55 458 459 EUR i została zmniejszona o około 603 tyś. EUR w stosunku do stanu na koniec roku 2013. W związku z dokonanymi realokacjami poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł, na koniec 2014 roku, 94,68%. Przewiduje się, iż w ramach działania w następnym okresie sprawozdawczym zostanie złożony nowy wniosek o dofinansowanie dla projektu kluczowego, który wpłynie na wzrost wskaźnika kontraktacji dla działania. Łącznie w ramach działania zawarto 71 umowy/decyzje na kwotę dofinansowania UE 52 508 083,40 EUR. W okresie sprawozdawczym zakończonych zostało 7 projektów w tym.in. projekty: Poprawa wykrywalności, standardów, diagnostyki i radioterapii nowotworowej w Wielkopolsce, Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku Operacyjnego oraz Centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu, Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów w Poznaniu. Łącznie w ramach działania zostało zakończonych 68 projektów, co stanowi 96% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 88% alokacji. Działanie 5.3 (bez schematu) 59 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 42 507 599,76 EUR Schemat I Inwestycje w wyposażenie i infrastrukturę ochrony zdrowia w województwie brak projektów Schemat II Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług wojewódzkich jednostek ochrony zdrowia 12 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 10 000 483,64 EUR W ramach Działania 5.3 realizowane są projekty kluczowe. Na IW IPK znajduje się 8 projektów w ramach których podpisanych zostało 16 umów o dofinansowanie. PROJEKTY KLUCZOWE Program leczenia ostrych pęknięć tętniaków aorty i ostrej zatorowości płucnej Wartość projektu: 1 547 076,13 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 139 916,38 EUR 229

Projekt zakończony Projekt realizowany przez Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu od czerwca 2008 r. do marca 2010 r. W maju 2010 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Wsparcie polegało na zakupie rezonansu magnetycznego oraz dostosowaniu pomieszczeń w celu prawidłowego funkcjonowania aparatu. Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie Wartość projektu: 7 826 217,09 EUR Wartość dofinansowania UE: 5 652 949,13 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Koninie od kwietnia 2009 r. do grudnia 2010 r. W sierpniu 2011 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. W ramach projektu oddziały i komórki szpitalne zostały wyposażone w wysokiej klasy specjalistyczny sprzęt medyczny. Zakupiono m.in. sprzęt reanimująco-monitorujący, okulistyczny, ortopedyczny, laryngologiczny, urologiczny, anestezjologiczny i neurochirurgiczny. Ponadto w ramach inwestycji wyposażono Zakład Diagnostyki Obrazowej, Pracownię Endoskopii Gastroenterologicznej oraz zakupiono nowe aparaty do hemoterapii. Poprawa wykrywalności, standardów diagnostyki i radioterapii nowotworów w Wielkopolsce Wartość projektu: 4 391 074,60 EUR Wartość dofinansowania UE: 3 159 456,76 EUR Projekt zakończony Instytucją odpowiedzialną za realizację inwestycji jest Wielkopolskie Centrum Onkologii Poznaniu. Projekt realizowany był od listopada 2010 roku do końca września 2013 r. W lipcu 2014 roku zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. W ramach projektu rozbudowano Zakład Radioterapii oraz Oddział Radioterapii i Onkologii Ginekologicznej. Utworzono również Oddział Endoskopii, Endoskopii Laryngologicznej i Stomii oraz Zakład Radiobiologii. W okresie sprawozdawczym (marzec 2014 r.) został podpisany aneks do umowy. Zakup wyposażenia dla rozbudowanego i przebudowanego Bloku Operacyjnego oraz Centralnej Sterylizatorni Szpitala Wojewódzkiego w Poznaniu Wartość projektu: 6 205 359,01 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 768 903,97 EUR Projekt zakończony Inwestycja była realizowana przez Szpital Wojewódzki w Poznaniu w okresie od lipca 2010 roku do końca grudnia 2013 r. We wrześniu 2014 roku zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Projekt obejmował zakup wyposażenia i aparatury medycznej dla nowowybudowanego Bloku Operacyjnego i Centralnej Sterylizatorni, a w szczególności dla 8 sal operacyjnych, sali wybudzeń, 8 stanowisk intensywnej terapii. Wśród zakupionych urządzeń znalazły się: stoły operacyjne, kolumny anestezjologiczne, endoskopowe i chirurgiczne, lampy operacyjne, aparaty do znieczulania, respiratory, urządzenia laparoskopowe, systemy monitoringu, system pomp infuzyjnych, instrumentarium chirurgiczne wraz z kontenerami do narzędzi, meble medyczne. Zakupiono także linię technologiczną dla Centralnej 230

Sterylizatorni, a w tym myjnię do wózków, sterylizatory, myjnie-dezynfektory, wózki, meble oraz niezbędne akcesoria. Zakup tak dużej ilości nowoczesnego sprzętu i aparatury medycznej umożliwi zwiększenie ilości i zakresu wykonywanych zabiegów operacyjnych we wszystkich specjalnościach (chirurgia, ortopedia, laryngologia, transplantologia, ginekologia i położnictwo, okulistyka), a także wpłynie na poprawę bezpieczeństwa chorych i personelu medycznego. W okresie sprawozdawczym podpisano dwa aneksy do umowy o dofinansowanie (czerwiec i lipiec 2014 r.), w ramach których zmniejszono wartość projektu ogółem. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Projekt jest realizowany przez sześć Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia, podlegających Samorządowi Województwa Wielkopolskiego (poprzez zadania projektowe) w ramach siedmiu umów. Projekt zakłada zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego i poprawy warunków rozwoju ludności. Wyznaczony cel jest ukierunkowany na zwiększenie dostępności do usług specjalistycznych oraz podniesienie jakości świadczeń zdrowotnych, czego istotnym elementem jest poprawa infrastruktury ochrony zdrowia, a także standardów wyposażenia w sprzęt medyczny. W okresie sprawozdawczym zakończono dwa projekty kluczowe na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność końcowych. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny im. Oskara Bielawskiego w Kościanie Wartość projektu: 966 130,86 EUR Wartość dofinansowania UE: 722 575,60 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny im. Oskara Bielawskiego w Kościanie w okresie od marca 2012 roku do września 2013 roku. W październiku 2013 r. został złożony wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony w grudniu 2013 r. W ramach projektu zrealizowano prace budowlane, które dotyczyły między innymi likwidacji barier architektonicznych dla niepełnosprawnych, przebudowy pomieszczeń użytkowych w budynku, czy budowy windy. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych "Dziekanka" im. Aleksandra Piotrowskiego w Gnieźnie Wartość projektu: 2 011 299,33 EUR Wartość dofinansowania UE: 892 096,10 EUR Projekt realizowany jest przez Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych "Dziekanka" im. Aleksandra Piotrowskiego w Gnieźnie. W okresie sprawozdawczym podpisano dwa aneksy do umowy o dofinansowanie; pierwszy 23 maja 2014 r., drugi 28 sierpnia 2014 r. r. Na podstawie podpisanych aneksów zmniejszona została kwota dofinansowania ogółem dla inwestycji oraz kwota dofinansowania UE, ponadto wydłużony został okres realizacji projektu z 31 grudnia 2014 roku na 30 czerwca 2015 roku. Głównym celem projektu jest poprawa jakości i dostępności do badań diagnostycznych EEG, EKG, USG i RTG dla pacjentów chorych psychicznie. Prowadzone prace 231

budowlane w szpitalu mają na celu dostosowanie obiektu do aktualnych wymagań ministerialnych z zakresu sanitarnych, technicznych oraz ochrony przeciwpożarowej. W ramach projektu zostanie przeprowadzony kompleksowy remont dziesięciu budynków. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Wojewódzki Szpital Zespolony w Kaliszu Wartość projektu: 161 962,90 EUR Wartość dofinansowania UE: 141 974,03 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Kaliszu w okresie od lipca 2012 r. do końca stycznia 2013 roku. W lutym 2013 r. beneficjent złożył wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony w kwietniu 2013. Zadanie będące przedmiotem projektu obejmuje dostosowanie części Zakładu tj. sali sekcyjnej, sali przechowywania zwłok oraz części socjalnej wraz z wymianą sprzętu. Zakres prac obejmuje: roboty budowlane, wymianę wyeksploatowanych urządzeń i kanałów wentylacyjnych, modernizację i wymianę wyposażenia i urządzeń chłodniczych, likwidację krzyżowania się dróg czystych i brudnych, wymianę instalacji c.o, wod.-kan. i elektrycznej. W zakresie wyposażenia przewidziany jest zakup procesora tkankowego, procesora do zatapiania materiału tkankowego, stacji do barwienia preparatów i stacji do zamykania preparatów histopatologicznych. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Poznański Ośrodek Reumatologiczny SPZOZ w Śremie Wartość projektu: 284 463,37 EUR Wartość dofinansowania UE: 213 302,67 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Poznański Ośrodek Reumatologiczny SPZOZ w Śremie w okresie od kwietnia 2013 r. do końca lipca 2013 roku. Wniosek o płatność końcową został zatwierdzony we wrześniu 2013 roku. Inwestycja dotyczyła zakupu nowoczesnego sprzętu medycznego (cyfrowy aparat RTG wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą oraz oprogramowaniem) i dostosowanie pomieszczeń pod nową aparaturę. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia - Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów w Poznaniu Wartość projektu: 2 399 510,63 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 685 063,69 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów w Poznaniu w okresie od 30 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. W styczniu 2014 r. został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Inwestycja została zrealizowana w szpitalu w Ludwikowie (gmina Mosina) Pawilon Chorych nr 1, Oddział Leczenia Gruźlicy. Zakres kontraktu obejmował prace budowlane, wyposażenie Pracowni Bronchofiberoskopii oraz dźwig osobowo towarowy wraz z montażem i platformą. 232

Rycina 25 Szpital w Ludwikowie (gmina Mosina) Pawilon Chorych nr 1, Oddział Leczenia Gruźlicy Źródło: Strona internetowa http://wcpit.pl/pl/ Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia - Wojewódzki Szpital Zespolony w Lesznie (zadanie 1) Wartość projektu: 774 590,20 EUR Wartość dofinansowania UE: 755 687,16 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Lesznie w okresie od marca 2012 roku do końca grudnia 2013 roku. W styczniu 2014 roku został zatwierdzony wniosek o płatność końcową. Projekt polegał na zainstalowaniu nowoczesnych urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w pomieszczeniach Bloku Operacyjnego. Zostaną zainstalowane 4 centrale klimatyzacyjne dla każdej z sal operacyjnych oraz 3 odrębne jednostki wentylacyjne w pozostałych pomieszczeniach. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia - Wojewódzki Szpital Zespolony w Lesznie (zadanie 2) Wartość projektu: 254 476,21 EUR Wartość dofinansowania UE: 239 016,00 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Lesznie w okresie od marca 2012 r. do końca maja 2013 r. Ostatecznie projekt został zakończony, a wniosek o płatność końcową zatwierdzony pod koniec października 2013. Projekt polegał na doposażeniu Oddziału Ginekologiczno-Położniczego w nowoczesny sprzęt medyczny. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia etap II Projekt jest realizowany przez trzy Wojewódzkie Jednostki Ochrony Zdrowia, podlegające Samorządowi Województwa Wielkopolskiego (poprzez zadania projektowe) w ramach trzech umów. Celem projektu jest stworzenie optymalnych warunków oferowania świadczeń zdrowotnych dla pacjentów. Podniesione zostaną standardy zabiegów oraz warunki pracy personelu. Będzie to kolejny krok w celu dostosowania jednostek ochrony zdrowia do wymogów określonych w Rozporządzeniu Ministra 233

Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań jednostek prowadzących działalność medyczną. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia (etap II) Wojewódzki Szpital Zespolony w Kaliszu Wartość projektu: 1 785 210,03 EUR Wartość dofinansowania UE: 1 746 806,63 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital Zespolony w Kaliszu w okresie od lutego 2013 r. do końca sierpnia 2013 roku. Beneficjent w październiku 2013 r. złożył wniosek o płatność końcową, który został zatwierdzony w grudniu tego samego roku. Przeprowadzono prace budowlane i zmodernizowano następujące oddziały: Kardiologiczny, Neurochirurgiczny, Okulistyczny, część Chirurgii Szczękowo Twarzowej, Pracownia Endoskopowa. Zakupiony został również sprzęt medyczny dla wymienionych oddziałów. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka w Gnieźnie (etap II) Wartość projektu: 145 900,30 EUR Wartość dofinansowania UE: 144 441,30 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany jest przez Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka w Gnieźnie. Umowę o dofinansowanie podpisano 11 lipca 2013 r. Wniosek o płatność końcową został zatwierdzony w kwietniu 2014 roku. Przedmiotem Projektu jest rozbudowa infrastruktury budynku szpitalnego nr 21. Zakres prac obejmuje dwa zadania: Montaż szybu Dźwigowego wraz z windą oraz Budowę zamkniętego podjazdu dla karetek szpitalnych. Prace te stanowią kolejny etap prac mających na celu dostosowanie Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka im. Aleksandra Piotrkowskiego w Gnieźnie do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26.06.2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Poprawa poziomu funkcjonowania i świadczenia usług Wojewódzkich Jednostek Ochrony Zdrowia (etap II) Wojewódzki Szpital w Koninie Wartość projektu: 712 948,81 EUR Wartość dofinansowania UE: 515 567,14 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wojewódzki Szpital w Koninie w okresie od czerwca 2013 r. do końca kwietnia 2014 roku. Wniosek o płatność końcową zatwierdzony został w czerwcu 2014 roku. Przedmiotem projektu jest adaptacja pomieszczeń podzielona na dwa etapy: I etap montaż tomografu komputerowego i adaptacja pomieszczeń: roboty budowlane z nadzorem budowlanym (koszt niekwalifikowany), II etap adaptacja pomieszczeń pracowni endoskopii: roboty budowlane wraz z nadzorem inwestorskim etap II. 234

W okresie sprawozdawczym został podpisany aneks do umowy, na podstawie którego zmniejszono wartość inwestycji ogółem oraz kwotę dofinansowania UE. Zmieniono również termin zakończenia inwestycji na kwiecień 2014 r. i plan finansowy projektu. Rozwój zrobotyzowanych stereotaktycznych metod radioterapii nowotworów w Wielkopolskim Centrum Onkologii Cybernetyczny nóż do radioterapii Wartość projektu: 5 867 580,18 EUR Wartość dofinansowania UE: 2 346 797,37 EUR Projekt zakończony Projekt realizowany był przez Wielkopolskie Centrum Onkologii im. M. Skłodowskiej- Curie w okresie od września 2012 r. do kwietnia 2013 roku. Wniosek o płatność końcową zatwierdzony został w czerwcu 2014 roku. Celem nadrzędnym projektu było umożliwienie i poprawa wyników leczenia grupy chorych, u których inne metody radioterapii nie pozwalały na dostarczenie dostatecznie wysokiej dawki promieniowania bez wywołania powikłań. Dzięki realizacji projektu leczeniu poddani będą mogli być chorzy do tej pory eliminowani ze względu na lokalizację nowotworu. Rycina 26 Cybernetyczny nóż do radioterapii. Źródło: Strona internetowa: http://www.tvp.info/ Poprawa warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w województwie wielkopolskim poprzez modernizację Szpitala w Chodzieży wchodzącego w strukturę Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów Wartość projektu: 1 212 815,21 EUR Wartość dofinansowania UE: 597 155,95 EUR 235

Projekt realizowany jest przez Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii im. Eugenii i Janusza Zeylandów. W okresie sprawozdawczym została podpisana umowa o dofinansowanie projektu (14.03.2014 r.), oraz dwa aneksy zmniejszające wartość ogółem projektu oraz wartość dofinansowania UE. W wyniku realizacji projektu Szpital w Chodzieży będzie mógł podnieść jakość swojej pracy oraz zapewnić kompleksowość świadczonych usług medycznych. Poprawie ulegną wskaźniki epidemiologiczne w województwie wielkopolskim. W okresie sprawozdawczym w wyniku postępowania przetargowego wyłoniony został wykonawca: konsorcjum Usługi Ogólnobudowlane Roman Dziubiński. W ramach projektu wykonane zostanie: modernizacja (przebudowa) pomieszczeń po Bloku Operacyjnym na potrzeby utworzenia Oddziału Opieki Paliatywnej, doposażenie Szpitala w sprzęt dla nowoutworzonego Oddziału Opieki Paliatywnej, wymiana pokrycia dachowego Budynku Szpitala oraz obiektów z nim połączonych, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej zewnętrznej dla Budynku Szpitala i obiektów z nim połączonych, modernizacja (remont) elewacji z naprawą tarasów, schodów i podjazdów dla Budynku Szpitala i obiektów z nim połączony. Działanie 5.4 Wzmocnienie pozostałej infrastruktury społecznej Wykres 59 Postęp finansowy w Działaniu 5.4 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) ROZKŁAD PROJEKTÓW WG TYPÓW PROJEKTÓW W ramach Działania 5.4 realizowane są projekty dotyczące przebudowy, adaptacji oraz budowy obiektów służących przede wszystkim świadczeniu usług z zakresu pomocy 236

społecznej oraz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Wraz z pracami budowlanymi beneficjenci otrzymali wsparcie na wyposażenie obiektów (m.in. pokoi do dziennego pobytu, terapii zajęciowej, fizjoterapii). Do przykładów projektów wspartych w ramach działania należą modernizacje budynków Domu Pomocy Społecznej w Osieku, Pakówce, Liskowie, czy też przebudowa obiektu dawnej wozowni w Kolnicy (gmina Brudzew) z przeznaczeniem na Gminny Ośrodek Kultury, który prowadzi ognisko wychowawcze, spotkania integracyjne osób niepełnosprawnych z rówieśnikami oraz rehabilitacje. W okresie sprawozdawczym w ramach działania nie została podpisana żadna umowa, poziom wykorzystania alokacji na podstawie podpisanych umów wyniósł, na koniec 2014 roku 99,50%. W okresie sprawozdawczym (październik 2014 r.) zakończony został 1 projekt pn Budowa dwóch budynków w Poznaniu przeznaczonych na realizację usług w zakresie ekonomii społecznej. Łącznie w ramach działania zostało zakończonych 14 projektów, co stanowi 100% podpisanych z beneficjentami umów. Wnioski o płatność zatwierdzone do końca roku wykorzystują 99% alokacji. Ostatnim zakończonym w ramach działania projektem jest inwestycja Fundacji Pomocy Wzajemnej Barka pn. Budowa dwóch budynków w Poznaniu przeznaczonych na realizację usług w zakresie ekonomii społecznej, którego wartość ogółem wyniosła 1 310 445,45 EUR zaś wartość udzielonego unijnego wsparcia wyniosła 665 414,13 EUR. Nowo wybudowane budynki będą służyły aktywizacji osób bezdomnych i bezrobotnych. Będzie w nich funkcjonowało między innymi Centrum Integracji Społecznej oraz Centrum Ekonomii Społecznej. Rycina 27 Wizualizacja nowych budynków ekonomii społecznej w ramach projektu Fundacji Pomocy Wzajemnej Barka. Źródło: Strona internetowa : http://barka.org.pl/ Działanie 5.4 14 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 4 793 916,12 EUR 237

Adaptacja podcienia budynku Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu na potrzeby Hospicjum Palium Szacowana wartość projektu: 149 631,67 EUR Szacowana wartość dofinansowania: 112 223,75 EUR Konsultacje projektu odbyły się w dniach od 9 października do 24 października 2014 r. Przedsięwzięcie zostało wpisane na IW IPK w dniu 30 października 2014 r. Beneficjent, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, planuje złożyć wniosek o dofinansowanie w styczniu 2015 r. W wyniku realizacji projektu powstaną nowe pomieszczenia, uzupełniające i wzbogacające istniejącą funkcję Hospicjum Palium w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Funkcje społeczne Hospicjum przyczynią się do ograniczenia zdiagnozowanych problemów społecznych Województwa Wielkopolskiego. 238

ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENA EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 28 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie V * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do realizacji, na podstawie wniosków o płatność końcową Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie V wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2015 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu V zobrazowane są za pomocą wskaźników, które stanowią miernik realizacji celów wyznaczonych dla danej osi. Z kolei na poziom realizacji wskaźników wpływa postęp finansowy wspartych projektów. Dla zmierzenia wpływu projektów realizowanych w ramach Priorytetu V na rozwój infrastruktury społecznej w województwie wielkopolskim określono 9 wskaźników priorytetowych (5 wskaźników produktu, 4 wskaźniki rezultatu) oraz 9 wskaźników na poziomie działań. Szczegółowe wyjaśnienia do wskaźników, których stopień osiągnięcia realizacji i szacowanej realizacji nie mieści się w przedziale 75-125% wartości docelowej zostały zamieszone w załączniku XIII. 239

Tabela 49 Poziom realizacji wybranych wskaźników produktu i rezultatu w Priorytecie V Nazwa wskaźnika Liczba projektów z zakresu edukacji Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej Liczba studentów korzystających z efektów projektów Specjalistyczne badania medyczne przeprowadzone sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów (potencjalna liczba) Wartość docelowa (2013 r.) Szacowana realizacja wartość % osiągnięcia wartość Realizacja % osiągnięcia 32 37 116% 35 109% 65 71 109% 68 105% 10 14 140% 14 140% 20 000 60 248 301% 71 283 356% 700 000 732 907 105% 850 733 122% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Stopień realizacji zdecydowanej większości wskaźników priorytetowych oraz działań określony na podstawie podpisanych umów i wniosków o płatność końcową dla wszystkich wskaźników przekracza 100%. Znaczące przekroczenie wartości docelowych dotyczy m.in. wskaźnika produktu (Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej), wskaźników rezultatu (Liczba studentów korzystających z efektów projektów oraz Liczba osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej objętych wsparciem (potencjalna liczba)) i wskazuje na wyższą niż zakładano efektywność wsparcia. Biorąc pod uwagę powyższe dane można stwierdzić, że nie ma zagrożenia osiągnięcia wartości docelowych określonych dla 2013 r. Edukacja Wsparcie placówek edukacyjnych ma przyczynić się do częściowej likwidacji niewystarczającej i niedostosowanej do potrzeb oferty edukacyjnej. Ich realizacja zmniejszy pogłębiające się na terenie wiejskim dysproporcje między aglomeracją poznańską a resztą województwa. Wg wniosków o płatność końcową, do końca grudnia 2014 r. wsparto 35 projektów z zakresu edukacji (co daje 109% realizacji wartości docelowej). Są to zarówno projekty realizowane przez uczelnie wyższe, jak i szkoły podstawowe, gimnazja, a także placówki kształcenia ustawicznego. Takich obiektów wspartych będzie 37. Prawie połowa dofinansowanych projektów realizowana jest na obszarach wiejskich (m.in. w Rokietnicy powiat poznański, Malanowie powiat turecki oraz Wapnie powiat wągrowiecki), co daje 114% wartości docelowej. Ograniczony dostęp do edukacji na obszarach wiejskich zdiagnozowany został w analizie SWOT WRPO jako słaba strona, a wszystkie projekty wsparte na obszarach wiejskich przyczyniają się do jej niwelowania. Jednocześnie projekty te wpływają na cel szczegółowy Priorytetu V: Wyrównywanie dysproporcji wewnątrzregionalnych w dostępie do infrastruktury społecznej. Ponadto wszystkie projekty z zakresu edukacji przyczyniają się do podniesienia wskaźnika skolaryzacji 240

oraz wyrównywania szans edukacyjnych, co zostało określone jako jeden z celów Strategii rozwoju oświaty dla województwa wielkopolskiego. Do realizacji celu Priorytetu V: Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy przyczyniają się wsparte w ramach WRPO szkoły, które często dostosowują swe oferty edukacyjne do zmieniających się potrzeb rynku, a pomoce dydaktyczne zakupione ze środków unijnych mają służyć realizacji nowych ofert edukacyjnych. W ramach Priorytetu V wspartych zostało 9 szkół wyższych, z czego 8 inwestycji zostało zakończonych. Warto podkreślić, iż realizacja projektów mających na celu zwiększenie dostępności i poprawę jakości kształcenia na poziomie wyższym, jak również wzmocnienie pozycji szkół wyższych, znacząco wpływa na wzrost konkurencyjności regionu i rozwój gospodarki opartej na wiedzy, a zapewnienie edukacji i przygotowania zawodowego młodzieży jest ważnym obszarem interwencji Programu. Wśród wspartych placówek znalazły się m.in. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu, Politechnika Poznańska, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu oraz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Lesznie. Bardzo pozytywnym zjawiskiem jest tak duże przekroczenie wartości docelowej dla wskaźnika Liczba studentów korzystających z efektów projektów dla którego realizacja na koniec 2014 roku wyniosła 71 283 osoby (356% realizacji wskaźnika na podstawie podpisanych umów). Tak wysoka wartość wskaźnika świadczy o znaczącym zapotrzebowaniu regionu w zakresie szkolnictwa wyższego oraz o większej efektywności wsparcia niż zakładano. Jednakże mimo, iż województwo wielkopolskie charakteryzuje się gęstą siecią placówek szkolnych, wyraźne są dysproporcje, szczególnie w zakresie wyposażenia w pracownie, laboratoria, niezbędny sprzęt, czy pomoce naukowe. Do końca 2014 r. wsparto 26 szkół i placówek kształcenia ustawicznego, we wszystkich szkołach zostały zakończone inwestycje (m.in. Szkoła Podstawowa w Dzierzbinie-Kolonii, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Pakosławiu, Zespół Szkół Transportowo-Elektrycznych Centrum Kształcenia Ustawicznego w Ostrowie Wielkopolskim). Z efektów projektów wspierających szkoły i placówki kształcenia ustawicznego do końca 2014 roku skorzystało 21 073 uczniów, jest to aż ponad 11 000 więcej niż zakładano wg wartość docelowa dla 2013 roku. Ochrona zdrowia W obszarze ochrony zdrowia, do końca okresu sprawozdawczego, w ramach WRPO dofinansowano 71 projektów z zakresu ochrony zdrowia (109% wartości docelowej), z czego 68 zostało już zakończonych (m.in.: Poprawa jakości usług medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Koninie, Przebudowa wraz z rozbudową SP ZOZ w Gostyniu, Zakup rezonansu magnetycznego i ultrasonografu kardiologicznego w NZOZ Ars Medica w Pile, Zakup sprzętu i aparatury medycznej dla Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrzeszowie). Większość wspartych projektów dotyczyła zakupu urządzeń medycznych, stąd wysoki poziom realizacji wskaźnika: Liczba doposażonych instytucji ochrony zdrowia (wartość wskaźnika realizacji wynosi 62, a szacowanej realizacji 63, dzięki czemu wartość docelowa dla 2013 r. zostanie osiągnięta na poziomie 115%). Ponadto szacuje się, że przebudowanych zostanie 12 instytucji ochrony zdrowia, tym samym zostanie przekroczona wartość docelowa dla 2013 r. o 100%. Wartość realizacji ww. wskaźnika wynosi 12 (200% wartości docelowej), m.in.: Wojewódzki Szpital Zespolony im. Ludwika Perzyny w Kaliszu, Szpital Specjalistyczny w Pile im. Stanisława Staszica, Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny im. Oskara Bielawskiego w Kościanie. Jak istotne jest wsparcie szpitali w Wielkopolsce świadczy wskaźnik dotyczący liczby osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej. Choć nie wszystkie inwestycje zostały zakończone to już teraz znacznie została przekroczona wartość docelowa dla wskaźnika Liczba osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej objętych wsparciem. Na podstawie wniosków o płatność końcową wartość wskaźnika wynosi 980 545, przy wartości docelowej wynoszącej 350 000. Natomiast z podpisanych umów wynika, iż ze wspartych szpitali skorzysta 994 860 osób (352% wartości docelowej). Oznacza to, że realizowane projekty obejmują znacznie większą liczbę odbiorców niż zakładano na etapie programowania. Świadczy to jednocześnie 241

o wysokiej skuteczności tychże projektów. Duża liczba osób korzystających z obiektów opieki zdrowotnej wynika również z faktu, iż współczesne społeczeństwo jest społeczeństwem starzejącym się, a rozwój cywilizacji powoduje coraz to większy stopień zachorowalności na choroby cywilizacyjne, które z czasem przekształcają się w choroby społeczne. Ważnym efektem projektów realizowanych w obszarze zdrowia są specjalistyczne badania medyczne przeprowadzone sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów, dla których szacowana realizacja dla 2014 roku wyniosła 732 907, co daje 105% realizacji celu dla 2013 r. Jednakże na podstawie projektów zakończonych do końca 2014 r. przeprowadzono znacznie więcej takich badań, bo aż 850 733 (122% realizacji wartości docelowej). Pozostała infrastruktura społeczna Wsparcie pozostałej infrastruktury społecznej stanowi trzeci typ inwestycji, realizowany w ramach Priorytetu V. W ramach programu wsparto 14 projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej, z czego do końca grudnia 2014 roku 14 zostało zakończonych, co świadczy o przekroczonej realizacji określonego celu (140% wartości docelowej na podstawie podpisanych umów). Do końca okresu sprawozdawczego zakończono 5 inwestycji, które realizowane są na obszarze wiejskim, co odpowiada szacowanej realizacji i jest o 1 większe od wartości docelowej dla tego wskaźnika (125% wartości docelowej). Dzięki dotacji udało się wesprzeć 18 obiektów infrastruktury społecznej, zostały one w pełni oddane do użytku (m.in. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Środzie Wlkp., DPS w Liskowie, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Puszczykowie). Dzięki realizacji projektów ze wspartych obiektów infrastruktury społecznej do końca 2014 roku skorzystało 17 048 osób, tak wysoka realizacja wskaźnika przekracza wartość szacowanej realizacji o 5 347 osób, co oznacza, że ze wspartych obiektów w rzeczywistości skorzystało więcej osób niż zakładano na etapie podpisywania umów. Jest to zjawisko pozytywne i świadczy o dużej efektywności wsparcia w tej dziedzinie. Miejsca pracy W ramach wsparcia infrastruktury dla kapitału ludzkiego wygenerowanych zostanie 228,5 nowych miejsc pracy. Najwięcej etatów zostanie utworzonych w ramach Działania 5.4 (133,5). Do końca 2014 r. dzięki dofinansowaniu powstało już 216,75 etatów, głównie w obszarze pomocy społecznej oraz ochrony zdrowia. Prezentowane dane uwzględniają wyłącznie stałe miejsca pracy powstałe bezpośrednio w wyniku realizowanych projektów WRPO. Jednakże należy mieć na uwadze, iż środki z WRPO mają także wpływ na tworzenie miejsc pracy pośrednich, których zgodnie z wynikami badania ewaluacyjnego pn. Wpływ interwencji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 na zatrudnienie w Wielkopolsce - ukierunkowanie wsparcia na tworzenie miejsc pracy przeprowadzonego w 2012 r. w ramach Priorytetu V powstanie 19 takich etatów. Wskaźniki kontekstowe Projekty WRPO realizowane w obszarze kapitału ludzkiego wpływają pozytywnie na sytuację społeczno-gospodarczą Wielkopolski, głównie na poprawę wykształcenia ludności, doposażenie szkół oraz placówek ochrony zdrowia w potrzebny sprzęt medyczny. Odzwierciedleniem są zmiany w wskaźnikach kontekstowych. Przedsięwzięcia realizowane w ramach Działania 5.1 oraz 5.2 dotyczące inwestycji z zakresu budowy, przebudowy oraz doposażenia szkół i uczelni wyższych zobrazowane są wskaźnikami: Liczba projektów z zakresu edukacji, a także związane z nim rezultaty Liczba studentów korzystających z efektów projektów mogą wpłynąć na wartość wskaźnika kontekstowego: Wykształcenie ludności w wieku 15 lat i więcej (BAEL) np. wykształcenie wyższe wzrosło z 12,7% (2007 r.) do 19,1% (2013 r.), co daje przyrost o 50% oraz na wartość wskaźnika kontekstowego Udział osób uczących się i dokształcających w liczbie ludności w wieku 25-64 lat, który w 2013 roku wzrósł do poziomu 3,7%. Ponadto, w ramach WRPO, placówki edukacyjne ubiegały się o dofinansowanie ze środków unijnych na zakup sprzętu komputerowego, co może wpłynąć m.in. na wskaźnik 242

kontekstowy: Udział szkół wyposażonych w komputery np. w szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych udział wzrósł z 46,9% (2007 r.) do 65,5% (2013/2014 r.) oraz na wartość wskaźnika kontekstowego Liczba uczniów przypadających na 1 komputer z dostępem do internetu, dla którego np. w szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych na jeden komputer przypadało 7,8. Z kolei miejsca pracy, które tworzone są dzięki realizacji projektów ze wszystkich działań Priorytetu V mogą również w pośredni sposób wpłynąć na zmiany takich wskaźników kontekstowych jak: Wskaźnik zatrudnienia ogółem (15 lat i więcej, wg BAEL), Stopa bezrobocia (wg BAEL), czy Pracujący ogółem. KRAJOWY PROGRAM REFORM Projekty realizowane w poszczególnych działaniach Priorytetu V odpowiadają na wyzwanie ujęte w Krajowym Programie Reform (aktualizacja 2014/2015), w szczególności: Utworzenie ram strategicznych wytyczających kierunki polityki uczenia się przez całe życie przyjęcie dokumentu strategicznego wytyczającego kierunki polityki uczenia się przez całe życie, w tym lepszego dostosowania krajowego systemu kwalifikacji do potrzeb rynku pracy o Wskaźnik WRPO (Działanie 5.2): Liczba objętych wsparciem szkół i placówek kształcenia ustawicznego - 26 Poprawa jakości kształcenia na poziomie wyższym oraz dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy reforma szkolnictwa wyższego zakładająca m.in. nałożenie na uczelnie obowiązku organizowania co najmniej trzymiesięcznych praktyk zawodowych na kierunkach studiów o profilu praktycznym o Wskaźnik WRPO (Działanie 5.1): Liczba szkół wyższych objętych wsparciem - 9 Liczba studentów korzystających z efektów projektów - 60 248 Wzmocnienie współpracy między szkołami a pracodawcami - reforma szkolnictwa zawodowego oraz szkolnictwa wyższego stwarzająca mechanizmy umożliwiające współpracę szkół z przedsiębiorstwami o Wskaźnik WRPO (Działanie 5.1): Liczba szkół wyższych objętych wsparciem - 9 Liczba studentów korzystających z efektów projektów - 60 248 RÓWNOŚĆ SZANS Wszystkie szkoły wyższe dostosowały budynki dla osób niepełnosprawnych. Ponadto dla większości inwestycji w Działaniu 5.2 zastosowano rozwiązania ułatwiające korzystanie osobom niepełnosprawnym z budynków (np. budowana nowa sala sportowa przy Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Pakosławiu będzie przystosowana dla osób niepełnosprawnych - podjazdy, szatnia i WC przeznaczone dla ich potrzeb, co umożliwi im udział we wszystkich możliwych zajęciach). Wsparcie dot. szkół na obszarach wiejskich wyrównuje szanse w dostępie do edukacji dzieci z tych terenów. Z kolei projekty z działania 5.4 dotyczą wsparcia ośrodków, które mają na celu rehabilitacje społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych. CROSS-FINANCING Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.6.2 BADANIA EWALUACYJNE W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono badań ewaluacyjnych dotyczących wsparcia w ramach Priorytetu V. 243

ZALECENIA I REKOMENDACJE KOMISJI EUROPEJSKIEJ Komisja Europejska nie przedstawiła szczegółowych rekomendacji dla Priorytetu V. Informacje dot. rekomendacji dla całego programu dostępne są w punkcie 2.1.6.3. REKOMENDACJE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ Tabela 50 Porównanie postępu rzeczowego a alokacją w Priorytecie V. Wskaźnik produktu Liczba projektów z zakresu edukacji Liczba projektów z zakresu edukacji - na obszarach wiejskich Liczba projektów z zakresu ochrony zdrowia Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej - na obszarach wiejskich Szacowana realizacja (podpisane umowy) Realizacja (projekty zakończone) Wartość docelowa Działanie WRPO Alokacja (euro) 37 35 32 5.1, 5.2 61 007 702 16 16 14 5.1, 5.2 61 007 702 71 68 65 5.3 55 458 459 14 14 10 5.4 4 817 936 5 5 4 5.4 4 817 936 Źródło: Opracowanie własne PODSUMOWANIE GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA I WĄSKIE GARDŁA Podsumowując, projekty realizowane w ramach Priorytetu V wpisują się w cele i założenia określone w dokumentach programowych (WRPO oraz UWRPO), a także odnoszą się do problemów zidentyfikowanych w analizie SWOT dla WRPO. Ponadto wsparcie w obszarze szkolnictwa oraz ochrony zdrowia nawiązuje do zapisów Strategii rozwoju oświaty dla województwa wielkopolskiego oraz Narodowego Planu Zdrowotnego na lata 2004-2013. Przedsięwzięcia wsparte w priorytecie odnoszą się także do zapisów zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 r. Wielkopolska 2020 wpisując się w 2 cele strategiczne (Cel 7. Wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia, Cel 8. Zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa). Oczekuje się, że przedsięwzięcia realizowane w ramach priorytetu wpłyną na poprawę poziomu świadczonych usług medycznych, poprawę sytuacji szkolnictwa na różnych poziomach, a także na wyrównywanie dysproporcji wewnątrzregionalnych. Znaczna część zrealizowanych inwestycji objętych badaniem ma oddziaływanie co najmniej subregionalne oraz ogólnowojewódzkie. Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik kontraktacji w Priorytecie V wyniósł 96,01% i jest o około 3 pkt. procentowe wyższy w porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego. Zdecydowana większość projektów została już rozliczona i zakończona (96% liczby popisanych umów z beneficjentami). Postęp rzeczowy został wykazany we wszystkich wskaźnikach i dla wszystkich wskaźników została osiągnięta wartość docelowa dla 2013 roku. Należy zaznaczyć, iż dla zdecydowanej większości wskaźników wykazana szacowana realizacja na podstawie podpisanych umów osiągnęła wartości przewyższające założone wartości docelowe. Dla niektórych wskaźników procent osiągniętej realizacji zdecydowanie przewyższa założony cel, można tu wymienić takie wskaźniki jak: Liczba studentów korzystających z efektów projektów (356 %), Liczba projektów z zakresu innej infrastruktury społecznej (140%) oraz Specjalistyczne badania medyczne przeprowadzone sprzętem zakupionym w wyniku realizacji projektów (potencjalna liczba) (122%). Takie przekroczenia rozpatrywać należy w pozytywnym świetle, gdyż świadczą one o istotnym 244

wpływie funduszy europejskich na rozwój województwa wielkopolskiego w zakresie zarówno szkolnictwa jak i infrastruktury społecznej oraz poprawiają w znaczącym stopniu warunki funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Należy podkreślić iż, tak wysoko osiągnięty postęp rzeczowy jest wynikiem zaawansowanego postępu finansowanego w Priorytecie V. Można zatem stwierdzić, że priorytet wdrażany jest sprawnie, bez zbędnych opóźnień. W trakcie wdrażania priorytetu nie zidentyfikowano wąskich gardeł, które mogłyby utrudniać postęp w realizacji. Realizacja priorytetu przebiega ponad oczekiwania Instytucji Zarządzającej, a w przyszłym okresie programowania zostaną wykorzystane doświadczenia z wdrażania programu. 3.5.2. Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi W ramach Priorytetu V nie wystąpiły znaczące problemy w zakresie jego wdrażania. 245

3.6 PRIORYTET VI TURYSTYKA I ŚRODOWISKO KULTUROWE Działanie 6.1 Turystyka Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego Cel główny Priorytetu VI to Wykorzystanie środowiska przyrodniczego i kulturowego dla zwiększenia atrakcyjności regionu. Cel główny realizowany będzie przez następujące cele szczegółowe: Wzrost udziału turystyki w gospodarce regionu Wzrost udziału kultury w życiu mieszkańców Wysokość alokacji ze środków EFRR przyznanej na Priorytet VI Turystyka i środowisko kulturowe wynosi 61 470 000 EUR. 3.6.1 Osiągnięcie celów i analiza postępów (fizyczny i finansowy postęp priorytetu) POSTĘP FIZYCZNY Informacje na temat wskaźników postępu fizycznego znajdują się w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku IV. W tabeli przedstawione zostały zarówno dane nt. wskaźników priorytetowych oraz wskaźników na poziomie działań. Analiza realizacji oraz szacowanej realizacji wskaźników przedstawionych w tabeli znajduje się w analizie jakościowej poniżej. POSTĘP FINANSOWY W okresie sprawozdawczym podpisano 4 nowe umowy, które dotyczyły kluczowych inwestycji. Do koniec roku w ramach całego Priorytetu VI zawartych/wydanych zostało 138 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 59 613 490,56 EUR. Wykorzystanie alokacji na podstawie umów i decyzji kształtuje się na poziomie 96,98%. Nieznacznie niżej wyniosło wykorzystanie alokacji na podstawie zatwierdzonych wniosków w płatność końcową (87,11%). Natomiast procent inwestycji zakończonych w Priorytecie VI kształtuje się tak samo jak średni procent zakończonych projektów w ramach całego WRPO (88%). Łącznie w ramach dwóch działań tego priorytetu zakończono realizację 122 projektów. Niewykorzystane środki zostaną przeznaczone na początku roku na podpisanie umowy z beneficjentem projektu kluczowego wpisanego na IW IPK dla Działania 6.2. Na koniec 2014 r. w ramach Priorytetu VI przeprowadzono jedną realokację środków. Środki w wysokości 100 000 EUR zostały przeniesione z Działania 6.1 do Działania 6.2 246

Tabela 51 Umowy podpisane w ramach Priorytetu VI do końca 2014 r. Nazwa działania Liczba podpisanych umów Wartość dof. UE podpisanych umów (EUR) Poziom kontraktacji Alokacja (EUR) Liczba projektów zakończonych Działanie 6.1 Turystyka 73 32 426 609,45 95,87% 33 824 784,00 66 Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego 65 27 186 881,11 98,34% 27 645 216,00 56 Razem 138 59 613 490,56 96,98% 61 470 000,00 122 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Wykres 60 Postęp finansowy w Priorytecie VI w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) KONKURSY W poniższej tabeli zostały przedstawione informacje nt. konkursów ogłoszonych w Priorytecie VI od początku realizacji Programu. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzano naboru. Tabela 52 Informacja nt. ogłoszonych konkursów w Priorytecie VI. Działanie / schemat Działanie 6.1 Turystyka (Schemat I) Termin naboru Alokacja na konkurs (EUR) Liczba złożonych wniosków o dofinansowanie Konkursy ogłoszone w poprzednich okresach sprawozdawczych 20.03.2009-30.04.2009 26.08.2009-26.11.2009 Kwota dofinansowania złożonych wniosków (EUR) 20 000 000,00 59 39 726 645,77 22 000 000,00 93 56 634 042,51 247

Działanie 6.1 Turystyka (Schemat II) Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat I) Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat II) Działanie 6.2 Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego (Schemat III) 31.03.2010-14.05.2010 10.10.2008-10.11.2008 31.03.2010-14.05.2010 04.08.2011-05.09.2011 16.12.2011 17.01.2012 28.06.2012 31.07.2012 27.06.2013-29.07.2013 1 500 000,00 36 6 188 053,43 10 000 000,00 73 62 561 661,19 1 500 000,00 33 4 179 379,56 1 000 000,00 17 604 822,88 500 000,00 4 132 098,09 100 000,00 3 104 619,22 100 000,00 3 121 811,85 Źródło: Opracowanie własne ROZKŁAD PROJEKTÓW WG RODZAJÓW BENEFICJENTÓW Największa grupę beneficjentów tworzą gminy, powiaty i Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Kolejną liczbą grupą w skład w którą wchodzą m.in. muzea, biblioteki, teatry, domy kultury stanowią instytucje kultury. Także przedsiębiorcy tworzą dużą grupę, przede wszystkim spółki, zarówno małe, średnie, jak i mikro. Podobna liczba umów zawarta jest z fundacjami i stowarzyszeniami oraz z kościołami i związki. Pojedyncze umowy zawarto z szkołami wyższymi i PGL Lasami Państwowymi. Wykres 61 Liczba projektów realizowanych w ramach Priorytetu VI wg rodzajów beneficjentów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 248

ROZKŁAD PRZESTRZENNY PROJEKTÓW Projekty wsparte w ramach Priorytetu VI w przeważającej części realizowane są na obszarze miejskim. Obszar miejski 95 Obszar wiejski 43 W dokumentach programowych WRPO oraz dokumentach strategicznych dla rozwoju Wielkopolski nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych, dlatego analiza rozkładu przestrzennego projektów nie odnosi się do tych obszarów. Rozkład przestrzenny projektów w podziale na powiaty został przedstawiony na poniższej mapie. Rycina 29 Projekty realizowane w ramach Priorytetu VI wg miejsca realizacji w powiatach Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 249

INFORMACJE NT PROJEKTÓW REALIZOWANYCH W DANYM OBSZARZE W RAMACH INNYCH PO Informacje te znajdują się w punkcie 2.1.6.2. ROZKŁAD PROJEKTÓW WG GRUP DOCELOWYCH Informacje na ten temat znajdują się w punkcie 2.1.4. PROJEKTY KLUCZOWE Zbiorcza informacja na temat stanu przygotowania i realizacji projektów kluczowych znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych została zamieszczona w punkcie 2.1.6.2. Natomiast szczegółowy opis poszczególnych projektów znajduje się poniżej przy analizie działań Priorytetu VI. Na koniec 2014 r. na IW IPK wpisanych było 16 projektów kluczowych, które są realizowane w ramach Priorytetu VI (5 z Działania 6.1 oraz 11 z Działania 6.2). W okresie sprawozdawczym dla Priorytetu VI w wyniku konsultacji społecznych zgłoszonych zostało 5 nowych projektów. W tym czasie dla 4 projektów zawarto umowę o dofinansowanie. Zakończono 5 projektów, a dot. one Działania 6.2. Wykres 62 Postęp finansowy w Działaniu 6.1 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Procent wykorzystania alokacji na działanie na podstawie 73 podpisanych umów wynosi 95,87%. Umowy zawarte są na dofinansowanie UE w kwocie 32 426 609,45 EUR. W 2014 r. zawarto 3 umowy na projekty znajdujące się na IW IPK. Pozostałe środki z działania zostały przeznaczone na projekt kluczowy, który pod koniec roku poddany był konsultacjom 250

społecznym. Analizując udział zakończonych projektów można zauważyć, iż jest on wysoki 90% zakończonych inwestycji, co daje 66 projekty o kwocie dofinansowanie UE 27 292 128,61EUR. Natomiast wnioski o płatność wykorzystują 86,52% alokacji, a zakończone projekty 80,69%. W ramach Działania 6.1 wsparta została szerokorozumiana infrastruktura służąca rozwoju turystyki w regionie. Wsparte został nie tylko inwestycje wielkoobszarowe, takie jak: kąpieliska, parki np. park w Kleszczewie. Ale także mniejsze obiekty: przystanie wodne, promenady, obiekty noclegowe, które uzupełniły brakującą infrastrukturę regionu. Dzięki tym inwestycjom gminy stały się atrakcyjniejsze dla Wielkopolanin i innych turystów. Działania obejmujące infrastrukturę turystyczną uzupełniają projekty dot. promocji regionu. Najczęściej beneficjenci ubiegali się o dofinansowanie na promocję markowego produktu, np. poprzez organizację festiwali. Schemat I Infrastruktura turystyczna 62 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 29 027 805,43 EUR Schemat II Promocja i informacja turystyczna 11 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 3 398 804,02 EUR PROJEKTY KLUCZOWE Kompleksowa promocja markowego produktu turystyki wodnej Wielka Pętla Wielkopolski Wartość projektu: 1 188 404,89 EUR Dofinansowanie UE: 840 979,73 EUR Instytucją odpowiedzialną za realizację kampanii reklamowej jest Wielkopolska Organizacja Turystyczna. Dnia 28 kwietnia 2014 r. oraz 19 listopada 2014 r. podpisano aneks, który zaktualizował wartość projektu, a także skrócił czas realizacji projektu do końca marca 2015 r. Kampania ma celu promocję wśród mieszkańców Polski oraz Niemiec, Holandii i Francji - turystyki wodnej, czyli żeglarstwa, kajakarstwa, turystyki motorowodnej, windsurfingu, wakeboardingu a także turystyki rowerowej i konnej na terenie Wielkopolski, a wszystko pod hasłem Z nurtem przygody bez końca. W 2014 r. w ramach kampanii zrealizowano szereg działań: powstał nowy spot promujący Wielkopolskę, który pokazuje realne możliwości turystyki wodnej w Wielkopolsce (wyemitowany około 2500 razy w telewizji ogólnopolskiej), nagrano i wyemitowano spot radiowy (jego emisja osiągnęła 160% zakładanego GRP), zrealizowano kampanię outdoorową (200 billboardów w kilku największych miastach w Polsce, 28 billboardów przy autostradach i drogach ekspresowych), przeprowadzono promocję Wielkiej Pętli Wielkopolski podczas eventu w Berlinie, zrealizowano cykl Roadshow z autobusem Wielkiej Pętli Wielkopolski. Dziennikarze i blogerzy turystyczni wzięli udział w 5 tematycznych study tourach, poznając osobiście wodne atrakcje Wielkopolski. Promocja odbywała się również podczas szeregu imprez regionalnych, organizowanych przez Partnerów projektu. Kampania w Internecie, w tym w mediach społecznościowych zwróciła uwagę Internautów na turystykę w Wielkopolsce. Kampania odbiła się szerokim echem wśród wodniaków i osób zainteresowanych turystyką aktywną. Wielkopolska Organizacja Turystyczna planuje kontynuować promocję Wielkiej 251

Pętli Wielkopolski w kolejnych latach i już na początku roku 2015, zorganizuje pieszą wyprawę wzdłuż Warty od źródeł do ujścia. Dzięki specyficznemu układowi rzek Warty oraz Noteci, wraz z kanałem Warta-Gopło udało się stworzyć szlak wodny o łącznej długości 690 km. Wzmocnieniu uległ wizerunek turystyczny Wielkopolski, ponieważ wypromowano liczne walory przyrodnicze regionu oraz stworzono atrakcyjne warunki dla rozwoju rekreacji i turystyki. Budowa markowego produktu turystycznego Wielkopolski: Pilska strefa aktywności turystycznej Wartość projektu: 2 154 635,85 EUR Dofinansowanie UE: 1 022 769,58 EUR Dnia 7 stycznia 2014 r. została zawarta umowa z Gminą Piła. W okresie sprawozdawczym dwa razy została aneksowana umowa (14 marca, 16 grudnia). Aneksy zmniejszyły wartość i dofinansowanie inwestycji. Postęp rzeczowy inwestycji zrealizowany została od kwietnia do grudnia 2014 r. Projekt zakładał powstanie w Pile ogólnodostępnej infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej łączącej 4,6 km szlaku wodnego rzeki Gwdy. W ramach inwestycji zrealizowano następujące elementy: Ciągi pieszo-rowerowe, Trzy przystanie turystyczne na rzece Gwdzie, Zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne wyspy miejskiej, Rewitalizację centrum wyspy (amfiteatr, wieża widokowa, ciągi pieszo-rowerowe, tereny zielone, mostek łączący wyspę z bulwarami), Budowę bulwarów rzeki Gwdy (boiska sportowe, miejsca rekreacji, ciągi pieszorowerowe, przystań, park odkrywców, mediateka). Realizacja projektu podniosła atrakcyjność turystyczną miasta oraz regionu pilskiego. Udostępniony został szlak wodny rzeki Gwda wraz z pozostałymi atrakcjami: zabytki miejskie oraz wyspa miejska - atrakcja przyrodnicza i miejsce rekreacji. Tym samym została wzbogacona oferta turystyczna Wielkiej Pętli Wielkopolski. Stworzenie markowego produktu turystycznego województwa Wielkopolskiego poprzez budowę infrastruktury turystyczno rekreacyjnej wzdłuż Jeziora Powidzkiego, na terenie nieruchomości gminnych w m. Powidz Wartość projektu: 1 358 686,07 EUR Dofinansowanie UE: 765 984,38 EUR Dnia 1 kwietnia 2014 r. beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie projektu a 24 lipca nastąpiło podpisanie umowy z Gminą Powidz. W wyniku rozbudowy infrastruktury wzdłuż Jeziora Powidzkiego zostanie zwiększona oferta usług turystycznych i rekreacyjnych dla odwiedzających Gminę Powidz oraz lokalnej społeczności. Celem projektu jest nie tylko podniesienie walorów gospodarczych i społecznych regionu, ale również całego województwa ze szczególnym naciskiem na sferę turystyczną. Rozpoczęcie inwestycji nastąpiło w maju 2014 r. a zakończenie planowane jest na koniec maja 2015 r. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Kórnika poprzez budowę promenady nad Jeziorem Kórnickim etap II Wartość projektu: 1 068 161,35 EUR Dofinansowanie UE: 372 772,29 EUR 252

W dniach od 13 lutego 2014 r. do 27 lutego 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne, w wyniku których w dniu 5 marca 2014 r projekt wpisano na listę IWIPK. Dnia 25 kwietnia 2014 r. beneficjent Gmina Kórnik złożył wniosek o dofinansowanie, który został zatwierdzony. Umowę zawarto 30 lipca 2014 r. W okresie sprawozdawczym dokonano także dwukrotnego jej aneksowania. Przedmiotem projektu jest budowa drugiego odcinka promenady pieszo rowerowej nad Jeziorem Kórnickim. Trasa jest kontynuacją zrealizowanego w latach 2009 2010 pierwszego etapu prowadzącego z miejscowości Bnin do Kórnika. Cała inwestycja ma być zakończona do końca marca 2015 r. Promocja Wielkiej Pętli Wielkopolski markowego produktu turystyki wodnej w Wielkopolsce etap II Szacowana wartość projektu: 280 874,68 EUR Szacowane dofinansowanie: 235 286,62 EUR W dniach od 9 października 2014 r. do 24 października 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne. Dnia 30 października 2014 r. wpisano projekt Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej w Poznaniu na listę IWIPK. Beneficjent planuje założyć wniosek o dofinansowanie w styczniu 2015 r. Projekt jest kontynuacją wcześniejszych działań promocyjnych dotyczących markowego produktu turystyki wodnej o nazwie Wielka Pętla Wielkopolski, realizowanych w latach 2012-2014. W ramach projektu promowane będą walory przyrodnicze szlaku Wielkiej Pętli oraz walory kulturowe miast i miasteczek na nim położonych. Wykres 63 Postęp finansowy w Działaniu 6.2 w okresie sprawozdawczym oraz od uruchomienia Programu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) 253

Wysokim stopniem wykorzystania alokacji odznacza się także Działanie 6.2. Średnia dla programu wynosi 96,11%, natomiast dla tego działania 98,34%. Pozostałe środki przeznaczone są na realizację dwóch projektów kluczowych. W 2014 r. podpisano jedną umowę - na sfinansowanie renowacji zespołu klasztornego, a łącznie w ramach działania zawarto 65 umów/decyzji na kwotę dofinansowania UE 27 186 881,11 EUR. Zakończono 86% inwestycji tj. 56 projektów. Analizując stopień wykorzystania środków na podstawie wniosków o płatność można stwierdzić iż jest on zadawalający, tj. wynosi 87,84%, gdzie średnia dla WRPO to 80,88%. Działanie 6.2 obejmuje trzy typy projektów związanych z kulturą i dziedzictwem kulturowym. Rozkład liczby projektów w każdej z tych grup jest podobny. Pierwsza grupa obejmuje renowację i konserwację zabytków nieruchomych i ruchomych np. zbiorów tyflologicznych SOSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach w celu utworzenia stałej ekspozycji wystawienniczej. Druga grupa skierowana jest na promocję dziedzictwa kulturowego i historycznego Wielkopolski ze szczególnym uwzględniłem elementów regionalnych. Mieszkańcy Wielkopolski i przyjezdni mają okazję zaznajomić się z kulturą ludową np. Liskowa, poznać bogactwa dziedzictwa kulturowego regionu Szwajcarii Żerkowskiej. Ostatnia grupa działań została skierowana na ocalenie małych kin, dzięki którym te ośrodki kultury przeszły na cyfrowy system projekcji filmów. Schemat I Projekty inwestycyjne 22 projektów, na łączną kwotę dofinansowania 23 283 314,00 EUR Schemat II Projekty promocyjne 22 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 3 294 066,74 EUR Schemat III Infrastruktura kin - 21 projektów, na łączną kwotę dofinansowania UE 609 500,38 EUR PROJEKTY KLUCZOWE Renowacja oraz adaptacja prezbiterium kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie na cele biblioteczne Wartość projektu: 416 747,57 EUR Dofinansowanie UE: 291 723,30 EUR Projekt zakończony Beneficjentem projektu był Klasztor OO. Franciszkanów w Gnieźnie, a inwestycję realizował od lutego 2012 r. do listopada 2013 r. W ramach inwestycji kompleks klasztorny OO. Franciszkanów został objęty pracami budowlanymi i konserwatorskimi. Na cele biblioteczne zostało zaadaptowane pomieszczenie nad zakrystią, które całkowicie przebudowano. W części klasztornej wydzielono czytelnie, z kilkoma stanowiskami pracy, w tym komputerowymi. Natomiast prace konserwatorskie zostały przeprowadzone przy stolarce okiennej, polichromii i sztukaterii oraz ceglanych ścianach wraz z witrażami. Zrekonstruowano również liczne detale architektoniczne. Celem projektu jest zwiększenie dostępu do usług bibliotecznych dla mieszkańców Gniezna raz całego Województwa Wielkopolskiego. 254

Budzik kulturalny: projekt działań promujących i aktywizujących kulturę Wielkopolski Wartość projektu: 1 174 743,77 EUR Dofinansowanie UE: 996 498,61EUR Przedmiotem projektu jest profesjonalna, kompleksowa kampania promocyjna szeroko zakrojonego projektu. W I półroczu 2014 r. beneficjent Samorząd Województwa Wielkopolskiego zrealizował m. in. następujące działania: 1. Uruchomił portal internetowy. 2. Przeprowadził próby do spektaklu Wiktora Rubina, Jolanty Janiczak i Cezarego Tomaszewskiego z udziałem mieszkańców Domu Pomocy Społecznej w Lisówkach 3. Przeprowadził próby do spektaklu w reżyserii Michała Borczucha z udziałem dzieci i młodzieży z Szamocina i okolic oraz zrealizowano projekt fotograficzny Jacqueline Sobiszewski z udziałem dzieci z Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej w Studzieńcu 4. W czerwca 2014 r. Orkiestra Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Słupcy wzięła udział w festiwalu Malta w Poznaniu oraz w festiwalu muzycznym Instalacje w Warszawie. Projekt trwał od stycznia 2013 r. do grudnia 2014 r. Rycina 30 Logo kampanii Budzik kulturalny Źródło: http://www.budzikulturalny.ecorys.pl/ Rewitalizacja i modernizacja zabytkowego budynku głównego Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu przy Al. Marcinkowskiego 29 Wartość projektu: 711 222,33 EUR Dofinansowanie UE: 451 935,72 EUR Projekt zakończony Beneficjentem inwestycji był Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu a projekt swój realizował w okresie lipiec 2011 styczeń 2013 r. W ramach inwestycji odtworzono zabytkową elewację zewnętrzną budynku oraz wewnętrzną od strony podwórza. Wymieniona została także instalacja centralnego ogrzewania w całym budynku. Wykonane prace były w pełni zaakceptowane przez Miejskiego Konserwatora Zabytków. Rezerwat Archeologiczny na Ostrowie Tumskim Wartość projektu: 2 316 834,10 EUR Dofinansowanie UE: 1 297 193,27 EUR 255

Projekt zakończony Beneficjentem projektu było Muzeum Archeologiczne w Poznaniu. W lipcu 2014 r. zatwierdzony został zatwierdzony wniosek o płatność końcową i tym samym ostatecznie została zakończona inwestycja realizowana w latach 2008-2012. Z obiektu można już było korzystać w dniu 29 czerwca 2012 r., a pierwsi goście mogli obejrzeć rezerwat o nazwie Genius loci mieszczący się na Ostrowie Tumskim. Jest to jeden z najnowocześniejszych obiektów muzealnych w Polsce, prezentujący relikty wczesnopiastowskiego ośrodka grodowego, jakim był Ostrów Tumski w X wieku oraz zrekonstruowane pozostałości renesansowego muru obronnego okalającego Ostrów Tumski. W części podziemnej znajduje się sala ekspozycyjna reliktów wału grodu poznańskiego, a także korytarz z ekspozycją fundamentów muru Lubrańskiego. Na parterze znajduje się sala multimedialna, w której prezentowane są tematyczne filmy 3D, a tuż przy wejściu zlokalizowano infokioski oraz holograficzny obraz grodu z czasów jego świetności. Rewaloryzacja Wzgórza Lecha w Gnieźnie Wartość projektu: 3 298 117,12 EUR Dofinansowanie UE: 2 308 681,98 EUR Projekt zakończony. Projekt realizowany był przez Archidiecezję Gnieźnieńską od września 2008 r. do września 2011 r. W połowie marca 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Rewaloryzacja Wzgórza Lecha objęła prace budowlane i konserwatorskie obiektów kompleksu Wzgórza Lecha. W ramach projektu wspartych zostało 5 obiektów dziedzictwa kulturowego - Katedra Gnieźnieńska, Relikty Kaplicy Łaskiego, kanonia przy ul. Kolegiaty 6 wraz z otoczeniem (brama wjazdowa i mur okalający), budynek przy ul. Kolegiaty 2 oraz budynek przy ul. Kolegiaty 5. W tym 3 obiekty zostały poddane konserwacji - Katedra Gnieźnieńska, Relikty Kaplicy Łaskiego, kanonia przy ul. Kolegiaty 6. Ponadto 2 rodzaje zbiorów zostały zabezpieczone - zbiory Archiwum oraz Muzeum Archidiecezjalnego. Dofinansowanie pozwoliło na rewaloryzację wieży katedralnej i reliktów najstarszej w Polsce kaplicy renesansowej Łaskiego. Rezerwaty Archeologiczne dot. Początków Państwa Polskiego - Ostrów Lednicki, Giecz, Grzybowo Wartość projektu: 2 813 789,82 EUR Dofinansowanie UE: 1 474 393,07 EUR Projekt zakończony. Projekt realizowany był przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy od czerwca 2008 r. do maja 2011 r. W lipcu 2012 r. zatwierdzony został wniosek o płatność końcową. Projekt obejmował przeprowadzenie prac restauracyjnych i modernizacyjnych oraz poprawę wyposażenia obiektów na terenie rezerwatów Archeologicznych dot. Początków Państwa Polskiego. Dzięki temu zwiększyła się atrakcyjność oferty programowej muzeum i poprawił się komfort zwiedzania Rezerwatów Archeologicznych. Powstały też lepsze warunki ekspozycji oraz przechowywania zbiorów muzealnych. Renowacja i adaptacja zabytkowego zespołu klasztornego Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim na cele kulturalne Wartość projektu: 687 435,58 EUR Dofinansowanie UE: 425 866,34 EUR 256

Instytucją odpowiedzialną za realizację inwestycji jest Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny Prowincja Polska w Poznaniu. W marcu 2014 r. beneficjent dokonał wyboru wykonawcy renowacji i adaptacji obiektu. Ponadto w okresie sprawozdawczym beneficjent aneksował umowę, zmniejszając jej wartość ogółem, dofinansowanie a także wydłużając jej okres realizacji do końca marca 2015 r. Celem projektu jest uatrakcyjnienie regionu w wyniku wzmocnienia roli Kazimierza Biskupiego jako ośrodka kultu religijnego. Unikatowy w skali kraju kult Św. Braci Męczenników umożliwi organizację imprez plenerowych o charakterze religijnym, kulturowym i historycznym. Odnowiony klasztor wzmocni także poczucie tożsamości regionalnej wśród mieszkańców Kazimierza Biskupiego. Renowacja i adaptacja ma ułatwić dostęp do pomieszczeń klasztoru (m.in. biblioteki, auli, muzeum, XVI-wiecznych zabytkowych cel klasztornych), otworzyć dostęp do wirydarza, pozwolić na wykorzystywanie jego powierzchni do szeroko rozumianej działalności kulturalnej. Rycina 31 Zespół Klasztorny Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim Źródło: http://www.msf.opoka.org.pl/przetarg.html Zachowanie europejskiego i światowego dziedzictwa kulturowego. Projekt inwestycyjny dotyczący byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, podnoszący jego wartość muzealną i turystyczną Wartość projektu: 469 307,03 EUR Dofinansowanie UE: 416 778,86 EUR Beneficjentem jest Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie. W okresie sprawozdawczym dwukrotnie aneksowano umowę, w wyniku czego zmniejszeniu uległa wartość dofinansowania UE projektu. Na przełomie 2013 i 2014 r. beneficjent wybrał firmę, która zaprojektuje i wykonana roboty budowlane w Chełmie nad Nerem oraz w Lesie Rzuchowskim. Najkorzystniejszą ofertę złożyło przedsiębiorstwo KJS Krzysztof Szurgot z Koła. Realizacja niniejszego inwestycji przyczyni się do zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń, a także do zwiększenia udziału społeczeństwa w korzystaniu z dziedzictwa kulturowego regionu i podniesienia świadomości o tzw. dziedzictwie historii niezawinionej, jakim są byłe niemieckie obozy zagłady na ziemiach polskich. Początkowo projekt planowano zakończyć w czerwcu 2015 r., jednakże z uwagi na wielkie zaangażowanie wszystkich osób odpowiedzialnych za realizację projektu, dobrą współpracę z wykonawcą oraz dobre warunki pogodowe udało się zakończyć wszystkie prace do grudnia 257

2014 r. Inwestycja realizowana była od listopada 2013 do grudnia 2014 r. W styczniu 2015 r. beneficjent planuje złożyć wniosek o płatność końcową. Restauracja wnętrza XIII w. kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego - kontynuacja prac przy zabytkowym zespole kościelno-klasztornym OO. Franciszkanów w Gnieźnie przy ul. Franciszkańskiej 12 Wartość projektu: 1 912 639,36 EUR Dofinansowanie UE: 1 338 847,55 EUR W dniach 30 czerwca 2014 r. do 16 lipca 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne. Natomiast 18 lipca 2014 r. projekt został wpisany na IW IPK. Umowa między IZ WRPO a Klasztor OO. Franciszkanów została zawarta 9 października 2014 r. Inwestycja realizowana jest od marca 2014 r., a zakończenie planowane jest do grudnia 2015 r. Projekt obejmuje prace budowlane i konserwatorskie. Przewidziany do realizacji przedmiotowy zakres prac służy przede wszystkim odtworzeniu oryginalnego charakteru zabudowy. Długa i burzliwa historia zabytku zespołu klasztornego wiązała się z licznymi przebudowami i zmianami charakteru architektonicznego. Restauracja w obecnym projekcie służy powrotowi do oryginalnej formy. Stąd planowane szerokie prace badawcze, archeologiczne i konserwatorskie. Efektem projektu (w sensie produktywnym) będzie zatem całkowicie odrestaurowane wnętrze jednego z najcenniejszych (obok zespołu katedry) zabytków Gniezna. Rewitalizacja zabytkowego ratusza w miejscowości Rostarzewo oraz jego zmiana sposobu użytkowania z przeznaczeniem na regionalną izbę pamięci Wartość projektu: 327 706,41 EUR Dofinansowanie: 250 859,25 EUR W dniach 30 czerwca 2014 r. do 16 lipca 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne. Natomiast 18 lipca 2014 r. projekt został wpisany na IW IPK. Gmina Rakoniewice złożyła wniosek o dofinansowanie 30 października 2014 r. a 5 grudnia 2014 r. Zarząd Województwa Wielkopolskiego podjął uchwałę o wyborze inwestycji do dofinansowania. Projekt obejmuje kolejny etap remontu budynku, który zapobiegnie zniszczeniu obiektu zabytkowego oraz pozwoli na jego udostępnienie z przeznaczeniem na Izbę pamięci. Realizacja niniejszego projektu ze względu m. in. na duże znaczenie historyczne zachodniej części Wielkopolski przyczyni się do poprawy atrakcyjności turystyki krajoznawczej całego regionu. Działania podjęte w jego ramach przyczynią się nie tylko do powstrzymania degradacji zabytków i poprawienia estetyki przestrzeni publicznej regionu, ale przede wszystkim ożywią ruch turystyczny oraz wzmocnią więź społeczną łączącą mieszkańców z regionem. Cała inwestycja ma odbyć się od lipca do sierpnia 2015 r. Renowacja i remont zabytkowego budynku Collegium Maius Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Szacowana wartość projektu: 643 095,47 EUR Szacowane dofinansowanie: 528 232,34 EUR W dniach 30 października 2014 r. do 14 listopada 2014 r. odbyły się konsultacje społeczne. Na IW IPK projekt został wpisany 27 listopada 2014 r. Wniosek o dofinansowanie zostanie złożony przez Uniwersytet im Adama Mickiewicza w 2015 r., a inwestycja realizowana ma być od lipca do września 2015 r. 258

W wyniku realizacji projektu renowacji poddany zostanie zabytkowy obiekt Collegium Maius zlokalizowany w historycznym centrum Poznania, na głównym szlaku turystycznym miasta jakim jest Trakt Cesarsko-Królewski. Pozwoli to na dalsze użytkowanie tego historycznego obiektu, ważnego dla kultury i architektury Poznania oraz całej społeczności uniwersyteckiej. Rezultatem objęcia wsparciem budynku Collegium Maius będzie zwiększenie atrakcyjności turystycznej i kulturowej Poznania oraz Wielkopolski. ANALIZA STOPNIA REALIZACJI WSKAŹNIKÓW i OCENA EFEKTYWNOŚCI WSPARCIA Rycina 32 Powiązania pomiędzy postępem finansowym, rzeczowym oraz celami w Priorytecie VI * dane dotyczące wartości wskaźników odnoszą się do szacowanej realizacji, na podstawie podpisanych umów Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z KSI (SIMIK 07-13) Projekty realizowane w Priorytecie VI wpływają na realizację wskaźników na poziomie priorytetów oraz działań. Szczegółowe informacje na temat tychże wskaźników zostały zawarte w Tabeli 4. Postęp fizyczny wg priorytetów, w załączniku nr IV do Sprawozdania. W wierszu realizacja zostały przedstawione informacje nt. projektów zakończonych, tj. takich, dla których zatwierdzono wniosek o płatność końcową. Z kolei w wierszu szacowana realizacja zostały przedstawione wartości na podstawie zawartych umów. W niektórych przypadkach realizacja za 2014 r. nie odpowiada szacowanej realizacji dla 2014 r., ze względu na trwającą jeszcze na koniec roku weryfikację wniosków o płatność końcową, trwające czynności kontrolne, bądź złożenie przez beneficjentów w 2015 r. wniosków o płatność dla projektów, które zakończyły się na końcu okresu sprawozdawczego. Przedsięwzięcia wsparte w ramach Priorytetu VI zobrazowane są za pomocą wskaźników, które stanowią miernik realizacji celów wyznaczonych dla danej osi. Z kolei na poziom realizacji wskaźników wpływa postęp finansowy wspartych projektów. 259