Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskieg o na lata 2007-2013

Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskieg o na lata 2007-2013 2010

Spis treści 1. IDENTYFIKACJA 4 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 4 2.1 Realizacja i analiza postępów 4 2.1. 1. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego 4 2.1.2 Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro) 5 2.1.3 Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy 5 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe 8 2.1.5 Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana 8 2.1.6 Analiza jakościowa 8 2.1.6.1 System realizacji programu 8 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy 17 2.1.6.3 Rekomendacje KE 28 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji 31 2.1.6.5 Instrumenty Inżynierii Finansowej 36 2.1.6.6 Realizacja założeo Strategii Lizbooskiej/EU 2020 38 2.1.6.7 Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego 56 2.2 Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym 57 2.2.1 Zasada równości szans 58 2.2.2. Zasada partnerstwa 60 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze 65 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach) 66 2.5. Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach) 76 2.6 Komplementarnośd z innymi instrumentami 76 2.6.1 Wpływ działalności KM/PKM, Instytucji i Grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia 78 2.6.2 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny 80 2.6.3 Cross-financing 83 2.6.4 Koordynacja i komplementarnośd jako przedmiot badao ewaluacyjnych 83 2.6.5 Przykłady projektów komplementarnych 83 2.6.6 Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działao realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej 83 2.6.7 Kontrole krzyżowe programu 88 2.7. Monitorowanie i ocena 93 2.8. Krajowa rezerwa wykonania (w stosownych przypadkach i wyłącznie w odniesieniu do rocznego sprawozdania z realizacji przedłożonego w 2010 r.) 99 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY 100 3.1 Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości 100 3.2 Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeostwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 110 3.3. Oś priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 122 2

3.4 Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 131 3.5 Oś priorytetowa 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 139 3.6 Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 152 3.7 Oś priorytetowa 7 Pomoc Techniczna 160 4.PROGRAMY EFS: SPÓJNOŚĆ I KONCENTRACJA 162 5.PROGRAMY EFRR/FS: DUŻE PROJEKTY (W STOSOWNYCH PRZYPADKACH) 162 6.POMOC TECHNICZNA 163 7.INFORMACJA I PROMOCJA 165 3

ZAŁĄCZNIK VI ZAŁĄCZNIK XVIII SPRAWOZDAWCZOŚĆ ROCZNA I KOŃCOWA 1. IDENTYFIKACJA PROGRAM OPERACYJNY ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI Cel Konwergencja Obszar kwalifikowalny NUTS 2, Województwo Świętokrzyskie Okres programowania 2007-2013 Numer programu (nr CCI) CCI2007PL161PO018 Nazwa programu Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 Rok sprawozdawczy 2010 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez komitet monitorujący Uchwała nr 36/11 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z - dnia 20 czerwca 2011 r. 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Realizacja i analiza postępów 2.1. 1. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Postęp rzeczowy Celu głównego i Celów szczegółowych Programu został przedstawiony w Tabeli 1 Postęp fizyczny programu operacyjnego w Załączniku I oraz w Tabeli 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w Załączniku IV Szczegółowa analiza wskaźników znajduje się w części 2.1.6 Analiza jakościowa oraz w części 3. Realizacja w podziale na priorytety niniejszego sprawozdania.

2.1.2 Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro) Informacje finansowe zostały przedstawione w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródła finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco w Załączniku II. 2.1.3 Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy W Tabeli 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii, został szczegółowo zaprezentowany w Załączniku nr III do niniejszego sprawozdania. Tabela prezentuje wartość przyznanego dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi środków EFRR, w ramach umów i decyzji o dofinansowaniu podpisanych od początku uruchomienia RPOWŚ 2007-2013. Według zapisów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na realizację celów Strategii Lizbońskiej zostanie przeznaczone 232 152 179 EUR, z 725 807 266 EUR 31,99 %. Na koniec 2010 roku Instytucja Zarządzająca podpisała 855 umów o dofinansowanie projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013. Łączna wartość dofinansowania z EFRR wynosi 453 781 806,71 EUR, z czego 133 928 819,37 EUR to kwota przeznaczona na realizację celów Strategii Lizbońskiej 29,51 %. Podpisane umowy o dofinansowanie wpisują się w założenia Strategii Lizbońskiej dla następujących obszarów tematycznych: 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych zostało podpisane 4 umowy o łącznej wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 336 488,52 EUR, 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła 1 umowę na kwotę dofinansowania z EFRR 34 181,79 EUR, 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw zawarto 9 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 29 708 617,60 EUR, 06 Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych procesów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/użytkowanie technologii zapobieganie zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) w ramach tej kategorii interwencji zostało podpisane 10 umów o wartości dofinansowania w części odpowiadającej EFRR 1 920 809,55 EUR, 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, 5

istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.) zawarto 21 umów o wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 3 966 271,82 EUR, 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa zostało zawarte 383 umowy, o wartości dofinansowania odpowiadającej środkom EFRR 69 817 373,94 EUR, 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP została zawarta 6 umów, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi 2 764 268,71 EUR, 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 2 umowy o wartości dofinansowania ze środków EFRR 5 699 608,96 EUR, 11 Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe itp.) podpisano 4 umowy, w których wartość dofinansowania z EFRR wynosi 17 699 647,62 EUR, 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e- integracja itp.) 1 umowa, gdzie wysokość dofinansowania z EFRR równa jest kwocie 655 737,70 EUR, 28 Inteligentne systemy transportu IZ RPOWŚ zawarła 2 umowy w ramach tej kategorii interwencji (wartość środków z EFRR wynosi 489 855,74 EUR). 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 1 umowa na kwotę dofinansowania z EFRR 26 412,26 EUR, 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 1 umowa, gdzie wartość dofinansowania z EFRR wynosi 809 545,16 EUR. Ponadto IZ RPOWŚ podpisała umowy w ramach następujących kategorii interwencji: 23 Drogi regionalne/lokalne 111 umów o wartości dofinansowania z EFRR 96 427 130,33 EUR, 25 Transport miejski 1 umowa na kwotę dofinansowania ze środków z EFRR 882 723,58 EUR, 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 20 umów, gdzie wartości środków EFRR wynosi 10 730 030,99 EUR, 46 Oczyszczanie ścieków 36 umów, w których wartość EFRR kształtuje się na poziomie 42 729 698,65 EUR, 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów 1 umowa wartość EFRR 1 215 212,68 EUR, 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 4 umowy o wartości dofinansowania z EFRR 215 023,03 EUR 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) IZ RPOWŚ zakontraktowała 3 846 499,13 EUR z EFRR w ramach 5 umów, 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 1 umowa na kwotę dofinansowania z EFRR 60 529,63 EUR, 6

55 Promowanie walorów przyrodniczych 6 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 6 945 652,50 EUR, 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 42 umowy, w których wkład z EFRR wynosi 26 512 092,46 EUR, 58 ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 31 umów, dofinansowanie ze środków EFRR dla tych umów wynosi 6 054 121,75 EUR, 59 Rozwój infrastruktury kulturalnej 11 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 5 863 780,84 EUR, 60 Inne wsparcie dla poprawy usług kulturalnych 1 umowa na kwotę dofinansowania z EFRR 36 265,18 EUR, 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 33 umowy, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi 37 066 824,05 EUR, 75 Infrastruktura systemu oświaty 42 umowy dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 23 999 534,18 EUR, 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 24 umowy, w których wkład EFRR równy jest kwocie 37 432 183,69 EUR, 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 3 umowy, które dofinansowane są środkami EFRR w kwocie 872 409,26 EUR, 79 Pozostała infrastruktura społeczna 12 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 11 457 572,96 EUR, 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 16 umów, o wartości dofinansowania ze środków EFRR w kwocie 5 802 855,29 EUR, 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja 9 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 1 702 847,14 EUR. Poniższy wykres obrazuje procentowe zaangażowanie poszczególnych kategorii interwencji w ogólnej wartości umów podpisanych do końca 2010 roku. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 7

Jak wynika z powyższego wykresu największy procent kontraktacji wykazuje kategoria 23 Drogi regionalne/lokalne, oraz 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. Instytucja Zarządzająca jako pierwsze zorganizowała konkursy na realizację projektów drogowych oraz przedsięwzięć z zakresu bezpośredniej pomocy dla sektora MŚP. 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc w ramach Programu kierowana jest do beneficjentów określonych w katalogu umieszczonym w RPOWŚ 2007-2013 oraz Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Informacje w podziale na grupy docelowe, sektory, obszary wsparcia zostały zamieszczone w p. 2.1.6 Analiza jakościowa 2.1.5 Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki wydatkowania dofinansowania (w części odpowiadającej wkładowi EFRR) odzyskanego od beneficjentów w związku z niezachowaniem przez nich przepisów dotyczących trwałości operacji (art. 57 rozporządzenia Rady nr 1083/2006) oraz wykorzystania środków wycofanych w związku z powstałymi nieprawidłowościami podlegającymi i niepodlegającymi raportowaniu do Komisji Europejskiej (art. 98 rozporządzenia Rady nr 1083/2006). 2.1.6 Analiza jakościowa 2.1.6.1 System realizacji programu Celem generalnym przyświecającym realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 jest: POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI Realizacja RPOWŚ 2007-2013 sprzyja budowie nowoczesnej gospodarki regionu, bazującej na wiedzy i umiejętnościach, otwartej na innowacje, generującej nowe miejsca pracy. Budowie nowoczesnej gospodarki sprzyja poprawa warunków we wszystkich sferach: infrastrukturalnej, gospodarczej i społecznej. Na finansowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 przeznaczono środki EFRR w wysokości 725 807 266 EUR. Zrealizowanie celu generalnego Programu następuje poprzez realizację sześciu celów szczegółowych, a do osiągnięcia celów szczegółowych prowadzi realizacja sześciu Osi priorytetowych. 8

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA 2007-2013 CELE SZCZEGÓŁOWE Podniesienie poziomu konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększanie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych Rozwój przedsiębiorczości Stworzenie warunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego do oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu DOKUMENTY PROGRAMOWE: Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń krajowymi europejskimi korytarzami transportowymi z i OSIE PRIORYTETOWE Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych i zasobów dziedzictwa kulturowego Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Zwiększeni e atrakcyjnoś ci ośrodków miejskich i centrów gmin Wzmocnien ie ośrodków miejskich i rewitalizacj a małych miast a. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (RPOWŚ): W roku 2010 Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła procedury zmiany Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. b. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPOWŚ: W roku 2010 Instytucja Zarządzająca RPOWŚ modyfikowała dwukrotnie Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPOWŚ. Uchwała nr 2557/10 z dnia 29 kwietnia 2010 r. w procesie wdrażania zaistniała konieczność zmiany tabeli finansowej. Zmiany polegały na przesunięciu alokacji w kwocie 3 900 000 EUR z działania 6.1 na realizację działania 6.2. Uchwała nr 2697/10 z dniu 23 czerwca 2010 r. W wyniku realizacji Programu, zaistniała konieczność modyfikacji zapisu, dotyczącego typu beneficjentów, kwalifikujących się do wsparcia w ramach Działania 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Dotychczasowy zapis pozwalał na aplikowanie o środki w tym działaniu jedynie podmiotom z województwa świętokrzyskiego. Proponowany zapis dopuszcza możliwość wnioskowania o środki przez podmioty spoza regionu. 9

WERYFIKACJA LISTY PROJEKTÓW INDYWIDUALNYCH: Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w toku prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 zatwierdził Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych stanowiący wyraz najważniejszych, kluczowych inwestycji realizowanych przy pomocy Funduszy Unijnych. Wykaz zawiera 25 projektów na łączną kwotę około 171,98 mln EUR, w tym poziom dofinansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego sięgnęło poziomu ponad 136,20 mln EUR. Wszyscy Beneficjenci podpisali z Zarządem Województwa Świętokrzyskiego pełniącym funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 umowy wstępne stanowiące warunkowe zobowiązanie do realizacji projektu. Do końca grudnia 2010 roku zostało podpisanych 16 umów na łączną kwotę 100,503 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 77,065 mln EUR. Umowy podpisano dla następujących projektów: 1. Oś priorytetowa 2: 1.1. E-świętokrzyskie Budowa Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego 1.2. E-świętokrzyskie Rozbudowa Infrastruktury informatycznej JST 1.3. Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża I etap, 2. Oś priorytetowa 3: 2.1. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. Wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia, 2.2. Mała Pętla Świętokrzyska etap 2: w tym: przebudowa drogi woj. nr 756 na odc. Nowa Słupia - Wólka Milanowska, przebudowa drogi woj. Nr 753 na odc. Huta Nowa - Wólka Milanowska 3. Oś priorytetowa 5: 3.1. Rozbudowa Szpitala o Oddział Neurochirurgii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach, 3.2. Rozbudowa Świętokrzyskiego Centrum Kardiologii o Kardiochirurgię, 3.3. Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szpitalnych oddziałów Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy, 3.4. Wyposażenie Szpitala Miejskiego w Starachowicach, 3.5. Wyposażenie Szpitala Powiatowego w Opatowie, 3.6. Wyposażenie rozbudowanego bloku operacyjnego z pomieszczeniami sterylizacji w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach, 3.7. Budowa bloku operacyjnego wraz z ciągami komunikacyjnymi oraz modernizacja pracowni diagnostyki obrazowej z zakupem aparatury, 3.8. Budowa nowego pawilonu i modernizacja punktu żywienia Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna 3.9. Rozbudowa Brachyterapii wraz ze stacją trafo w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach 4. Oś priorytetowa 6: 4.1. Rewitalizacja Starego Miasta w Sandomierzu. 10

4.2. Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc - etap I Projekty kluczowe w ramach poszczególnych osi priorytetowych ILOŚĆ PROJEKTÓW W RAMACH OSI PRIORYTETOWEJ SZACUNKOWY KOSZT CAŁKOWITY (MLN EUR) SZACUNKOWY KOSZT DOFINANSOWANIA (MLN EUR) Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 4 20,831 16,996 Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 5 86,313 68,61 Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 13 41,173 31,086 Oś priorytetowa 6. Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 3 23,657 19,515 Razem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 25 171,974 136,207 Opracowanie własne na podstawie Indykatywnego Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (załącznik do Uchwały 101/11 z 27 stycznia 2011 r.) Do końca grudnia 2010 r. została ukończona rzeczowa realizacja dwóch projektów kluczowych: 1. Wyposażenie Szpitala Miejskiego w Starachowicach, 2. Wyposażenie rozbudowanego bloku operacyjnego z pomieszczeniami sterylizacji w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Jednocześnie, w 2010 roku przeprowadzono trzy modyfikacje zapisów Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach RPOWŚ. W porządku chronologicznym przedstawiało się to następująco: W dniu 24 lutego 2010 r. Uchwała Zarządu nr 2432/10, Beneficjent Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Św. Rafała w Czerwonej Górze zawnioskował do Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 o aktualizację kwoty na realizację projektu Budowa bloku operacyjnego wraz z ciągami komunikacyjnymi oraz modernizacja pracowni diagnostyki obrazowej z zakupem aparatury - Wojewódzki Specjalistyczny ZOZ Gruźlicy i Chorób Płuc. Kwota całkowita została zwiększona z 24,66 mln zł do 29,739 mln zł, a tym samym zwiększył się wkład własny projektu. Jednocześnie zaktualizowano tytuł tej inwestycji. Wyżej wymieniony został skrócony i otrzymał brzmienie: Budowa bloku operacyjnego wraz z ciągami komunikacyjnymi oraz modernizacja pracowni 11

diagnostyki obrazowej z zakupem aparatury. Wprowadzono również pewne zmiany porządkowe. W dniu 16 czerwca 2010 r. Uchwała Zarządu 2682/10, Beneficjent Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach zawnioskował do Instytucji Zarządzającej RPOWŚ, o połączenie projektów Rozbudowa Oddziału Onkohematologicznego i Brachyterapii wraz ze stacją trafo w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach (projekt kluczowy) oraz Budowa i wyposażenie budynku medycy Paliatywnej dla Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach (projekt konkursowy), oraz jednoczesny podział nowego projektu na dwie części. 1. Rozbudowa Brachyterapii wraz ze stacją trafo w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach, 2. Rozbudowa Oddziału Onkohematologicznego z Medycyną Paliatywną w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Powodem modyfikacji zakresów rzeczowych planowanych inwestycji jest konieczność sprostania ograniczeniom finansowym po stronie Beneficjenta. Ponadto,, Beneficjent Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy zawnioskował do Zarządu Województwa o zmianę zakresu rzeczowego zadania Adaptacja pawilonu na Oddział młodzieżowy oraz modernizacja Oddziałów w pawilonie Somatycznym Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy, poprzez wyłączenie zadania z części Adaptacja pawilonu na Oddział młodzieżowy. Jednocześnie do zakresu rzeczowego projektu dodano dostosowanie pawilonu B do wymogów obowiązujących przepisów prawnych. Skutkuje to zmiana tytułu inwestycji, który otrzymał brzmienie Poprawa jakości świadczonych usług medycznych poprzez dostosowanie pawilonu B do wymogów prawa oraz modernizacja oddziałów w pawilonie Somatycznym Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy. W związku ze wzrostem kosztu całkowitego projektu pn. "Budowa i wyposażenie Oddziału Rehabilitacji w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze" zaistniała konieczność wprowadzenia zmian w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych (Uchwała nr 19/10 z dnia 15 grudnia 2010 r.) SYSTEM INSTYTUCJONALNY: a. Opis systemu zarządzania i kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W dniu 24 lutego 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął uchwałę nr 2431/10 w sprawie aktualizacji Opisu systemu zarządzania i kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Zmiany w dokumencie polegały głównie na modyfikacji zapisów OSZiK w związku z obowiązującą od 1 stycznia 2010 r. Ustawą o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r., która wprowadza fundamentalne zmiany w systemie wdrażania Funduszy Europejskich, dotyczą one przede wszystkim finansowania realizacji Programów ale również 12

systemu instytucjonalnego. Nowe przepisy ustanawiają instytucję Płatnika, którego rolę pełni Bank Gospodarstwa Krajowego. W dniu 29 kwietnia 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął uchwałę nr 2558/10 w sprawie aktualizacji Opisu systemu zarządzania i kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Z uwagi na zmianę wkładu Instytucji Audytowej, Instytucji Certyfikującej do Opisu Systemu Zarządzania i Kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 (OSZiK) oraz uwagi Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji do ostatniej wersji dokumentu nastąpiła konieczność aktualizacji Opisu Systemu Zarządzania i Kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Zmiany w dokumencie polegały głównie na modyfikacji zapisów OSZiK w zakresie m. in.: - poprawy schematu przepływów finansowych, - powiązania funkcjonowania BGK w schemacie organizacyjnym, - doprecyzowania oraz przeredagowania zapisów dotyczących kontroli projektów oraz kontroli krzyżowych, - zamieszczone zostały informacje nt. systemu wdrażania instrumentów inżynierii finansowej (w tym m. in. podstawy prawne, formy wdrażania, sposób wyboru operatora, przepływów środków finansowych, monitorowanie, itd.) b. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W roku 2010 Instytucja Zarządzająca RPOWŚ modyfikowała czterokrotnie Instrukcję Wykonawczą Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W dniu 14 stycznia uchwałą nr 2360/10 do Instrukcji Wykonawczej wprowadzono następujące zmiany: - skorygowano procedury odnoszące się do przyjmowania oraz weryfikacji wniosków o dofinansowanie w trakcie oceny formalnej i merytoryczno technicznej oraz procedurę odwoławczą, - zmodyfikowano proces podpisywania umów o dofinansowanie po II etapie konkursu oraz dla Działań Osi Priorytetowej 1, a także ich aneksowanie, - dokonano przeglądu procedur pod kątem dostosowania ich do uwag Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji przesłanych pismem znak: IPOC.I.0773/3-8/09 z dnia 23 listopada 2009 roku, - zmiany zapisów dostosowując je do zaleceń Urzędu Kontroli Skarbowej, - zmiany rozdziału 6.23 Zasady sporządzania i przedkładania Komisji Europejskiej deklaracji wydatków do celów częściowego zamknięcia programu operacyjnego, Uchwałą nr 2446/10 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego z dnia 5 marca 2010 r. do Instrukcji Wykonawczej wprowadzono następujące zmiany: owelizacji Ustawy o finansach publicznych (Dz. U. 2009, Nr 157, poz. 1240), w tym Rozdział: - III - Zadania Instytucji Zarządzającej, - IV - Organizacja Instytucji Zarządzającej, 13

- V - Przepływy finansowe, - 6.20.3 - Płatność na rzecz beneficjenta, - 6.21.1 - Przygotowanie dyspozycji do dokonania płatności na rzecz beneficjenta, - 6.21.2 - Dokonywanie płatności dla beneficjentów, - 6.21.4 - Księgowanie płatności i zobowiązań. - 6.22 - Procedura Poświadczania i deklaracji wydatków oraz składania wniosku o płatność do Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, - 6.29 - Procedura wnioskowania o udzielenie dotacji rozwojowej, wnioskowania o przekazanie kwartalnej transzy dotacji rozwojowej oraz rozliczania otrzymanych środków dotacji, Uwagi Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji w zakresie następujących Rozdziałów: - III Zadania Instytucji Zarządzającej, - 6.23 - Zasady sporządzania i przedkładania Komisji Europejskiej deklaracji wydatków do celów częściowego zamknięcia programu operacyjnego, - 6.26.9 - Kontrola krzyżowa. c. Do najważniejszych zmian dokonanych w dokumencie Instrukcja Wykonawcza dokonanych w dniu 23 czerwca 2010 r. uchwałą nr 2698/10 należy zaliczyć między innymi: - wprowadzenie lub modyfikację procedur w zakresie: * wyboru i oceny projektów systemowych, * instrumentów inżynierii finansowej, * postępowania w przypadku zgłoszenia podejrzenia nadużycia finansowego do organów ścigania, * procedury odwoławczej, * wnioskowania o przyznanie środków europejskich i o udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa oraz rozliczenia otrzymanych środków datacji celowej z budżetu państwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Wprowadzono uwagi Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji w zakresie następujących Rozdziałów: - 5 Przepływy finansowe, - 6.5 Informowane IC/IPOC o zatwierdzeniu RPOWŚ 2007-2013 oraz o zmianach w Programie, - 6.13 Procedura podpisywania umów/pre-umów o dofinansowanie realizacji projektów infrastrukturalnych i gospodarczych, wybieranych w trybie konkursowym, - 6.18 Przygotowanie prognoz wydatków dla RPOWŚ 2007-2013, - 6.20.2 Tryb oceny wniosku, - 6.20.3 Płatność na rzecz beneficjenta. d. W dniu 15 września 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął uchwałę w sprawie zmiany Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Do najważniejszych zmian w dokumencie należy zaliczyć między innymi: - wprowadzenie lub modyfikacja procedur w zakresie: zarządzania zmianami Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ, opracowania oraz aktualizacji Opisu Systemu Zarządzania i Kontroli, 14

Procedury oceny projektów indywidualnych w rozumieniu art. 28 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jednolity Dz. U. 2009 Nr 84, poz. 712, z późn. zm.), oceny formalnej wniosków o dofinansowanie w ramach RPOWŚ na lata 2007-2013, procedury postępowania z wnioskami o dofinansowanie w ramach RPOWŚ na lata 2007 2013 w trakcie oceny merytoryczno technicznej, obsługi Komitetu Monitorującego RPOWŚ, trybu odwoławczego, instrumentów inżynierii finansowej, przygotowania Planu ewaluacji, procedury sporządzania informacji miesięcznej z realizacji programu operacyjnego, trybu oceny wniosku, płatności na rzecz beneficjenta, odzyskiwania kwot nieprawidłowo wydatkowanych, procedury Poświadczania i deklaracji wydatków oraz składania wniosku płatność do Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, planów kontroli, przygotowania i aktualizacji Planu Komunikacji, realizacji Planu Komunikacji, obsługi Rejestru Podmiotów Wykluczonych w ramach RPOWŚ. ZMIANY WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W RAMACH PROGRAMU: a. Podręcznik Kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ dokonała dwukrotnej zmiany Podręcznika kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W dniu 3 lutego 2010 r. uchwałą nr 2396/10 wprowadzono zmiany wynikające z zaleceń pokontrolnych Urzędu Kontroli Skarbowej, Zmiany wprowadzone w dniu 16 czerwca 2010 r. uchwałą nr 2674/10 wynikają bezpośrednio z zaktualizowanych w dniu 14 maja 2010 r. Krajowych wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków i dotyczą w szczególności: - wprowadzenia zapisów uznających za koszt kwalifikowany wydatek wynikający z zastosowania procedur odwoławczych, - dostosowania rozdziału poświęconego wkładowi niepieniężnemu do aktualnego brzmienia Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006, -rozszerzenia definicji projektu generującego dochód, - zaktualizowania rozdziału poświęconego instrumentom inżynierii finansowej. b. Okresowy Plan Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 W dniu 14 kwietnia 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego podjął Uchwałę nr 2530/10 w sprawie przyjęcia Okresowego Planu Ewaluacji Regionalnego Programu 15

Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, na 2010 rok. Działania ewaluacyjne przewidziane do realizacji w 2010 roku: Analiza skuteczności, jakości oraz użyteczności działań informacyjnych i promocyjnych RPOWŚ (w tym Kampanii Promocyjnej) w kontekście zweryfikowania trafności zapisów w Planie Komunikacji RPO WŚ na lata 2007-2013. Badanie polegające na ocenie ogólnej wiedzy mieszkańców województwa na temat RPOWŚ, określeniu sposobu postrzegania RPOWŚ, zidentyfikowaniu źródeł informacji na temat RPOWŚ, ocena społecznego odbioru działań informacyjnych i promocyjnych, analiza skuteczności i użyteczności poszczególnych instrumentów informacji i promocji (w tym Kampanii Promocyjnej), Ocena postępów realizacji celów RPOWŚ do roku 2009 za pomocą modelu Hermin. Badanie polegające na przeprowadzeniu analiz społeczno-gospodarczych, w tym określeniu wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na parametry makroekonomiczne gospodarki województwa świętokrzyskiego. Ewaluacja mid-term Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Badanie poddające ocenie pierwsze produkty i rezultaty RPOWŚ w celu zaopiniowania jakości monitorowania i wdrażania programu. Badanie pozwoli ocenić czy założenia RPOWŚ przekładane są na działania i, w miejscu gdzie jest to konieczne, pozwoli na dokonanie korekt. Badanie polegające również na określeniu trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społeczno-gospodarczych. Wyniki ewaluacji posłużą ewentualnym modyfikacjom programu. c. Harmonogram konkursów W okresie sprawozdawczym Zarząd Województwa Świętokrzyskiego dwukrotnie aktualizował Harmonogram konkursów na 2010 rok w ramach RPOWŚ: w dniu 17 marca br. uchwałą nr 2478/10 oraz w dniu 9 czerwca br. uchwałą nr 2653/10. W dniu 7 lipca 2010 r. Uchwałą nr 2744/10 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego określił termin naboru wniosków w ramach konkursu nr 1.1.4 dla Działania 1.1 na okres od 01 czerwca 2010 do 30 lipca 2010 roku. d. Wzór umowy o dofinansowanie oraz porozumienia o dofinansowanie projektu w ramach RPOWŚ: W dniu 24 listopada 2010 r. Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w drodze Uchwały nr 2995/10 dokonał zmiany wzoru umowy o dofinansowanie projektu w ramach Działania 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013. Zmiany dotyczyły definicji rozpoczęcia realizacji projektu, definicji przychodu, definicji rozpoczęcia okresu kwalifikowalności wydatków, a także zapisów umowy dotyczących zabezpieczenia zwrotu nieprawidłowo wydatkowanych środków. e. Roczny Planu Działań Informacyjnych i Promocyjnych RPOWŚ W dniu 17 listopada 2010 r. Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął Uchwałę nr 2981/2010 w sprawie zmiany Rocznego Planu Działań Informacyjnych i Promocyjnych RPOWŚ na 2010 rok. 16

PRACE NAD KRYTERIAMI WYBORU PROJEKTÓW, W TYM EWALUACJE: W roku 2010 nie prowadzono prac nad aktualizacją Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, jak też nie zlecano przeprowadzenia ewaluacji w tym zakresie. PRACE NAD PRZYGOTOWANIEM/ZMIANA PROGRAMÓW POMOCOWYCH: W 2010 roku Instytucja Zarządzająca nie prowadziła prac nad przygotowaniem/zmianą programów pomocowych. 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy Od początku realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Instytucja Zarządzająca ogłosiła 38 konkursów dla beneficjentów spośród wniosków złożonych w ramach wszystkich ogłoszonych naborów pozytywnie pod względem formalnym oceniono 1 492 wnioski, o wartości wnioskowanego dofinansowania 631 124 899,89 EUR. Do końca grudnia 2010 r. Instytucja Zarządzająca zatwierdziła do realizacji 909 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania równej 506 791 889,67 EUR. Łącznie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, podpisano 855 umów na całkowitą kwotę dofinansowania z EFRR 453 781 806,71 EUR. Na dzień 31 grudnia 2010 roku wartość podpisanych umów wyczerpuje 62,52 % alokacji przeznaczonej na lata 2007-2013. W ramach RPOWŚ 2007-2013 od uruchomienia programu złożono 2 513 wniosków o płatność, w których beneficjenci wykazali wydatki na kwotę ogółem 408 292 210,58 EUR w tym wydatki kwalifikowane 369 167 913,04 EUR, a kwota wydatków kwalifikowanych odpowiadająca środkom UE wyniosła 210 028 701.01 EUR i stanowi 28,94 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013. Na rzecz beneficjentów od uruchomienia programu przekazano 212 467 737,78 EUR. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 do końca grudnia 2010 roku poświadczono 259 622 403,40 EUR z tego 167 572 365,60 EUR to środki pochodzące z EFRR. 17

Poniższy wykres prezentuje % realizacji alokacji wg zawartych umów, złożonych wniosków o płatność oraz wydatków certyfikowanych. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Rzeczywista realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 rozpoczęła się w I półroczu 2008 roku, wówczas ogłoszono pierwsze nabory projektów a następnie rozpoczęto ocenę złożonych wniosków. Pierwsze umowy z Beneficjentami Programu zostały podpisane dopiero w II połowie 2008 roku, a pierwsze wnioski o płatność wpłynęły do Instytucji Zarządzającej w I połowie 2009 roku. Największy, bo aż dwunastokrotny wzrost liczby podpisanych umów, w stosunku do okresu poprzedniego, zanotowano w 2009 roku. Sytuacja ta wynika z faktu, iż umowy zostały zawarte z wnioskodawcami, którzy aplikowali o dofinansowanie w ramach konkursów, które odbyły się 2008 roku. W ostatnim roku zanotowano ponad trzykrotny wzrost liczby złożonych wniosków o płatność w stosunku do okresu poprzedniego. Duża część Beneficjentów, którzy zawarli umowy w poprzednich okresach sprawozdawczych rozlicza obecnie swoje projekty. Rozkład projektów Podział 855 umów o dofinansowanie zawartych w ramach RPOWŚ 2007-2013 na poszczególne osie priorytetowe, przedstawia się następująco: Osi priorytetowej 1 Rozwój Przedsiębiorczości 427 umów na łączną kwotę dofinansowania 120 280 850,18 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 106 627 121,12 EUR, stanowi to 81,62 % realizacji łącznej alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 1. Podpisano: - 240 umów z mikroprzedsiębiorcami, - 112 umów z małymi przedsiębiorstwami, - 62 umowy ze średnimi przedsiębiorstwami, 18

- 1 umowa dotycząca tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, - 7 umów mających na celu tworzenie i rozbudowę funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, - 5 umów na realizacje projektów z zakresu inwestycji dla instytucji otoczenia biznesu. Do końca 2010 roku zrealizowano 138 projektów: - 67 mikroprzedsiębiorstwa, - 38 małe przedsiębiorstwa, - 32 średnie przedsiębiorstwa, - 1 projekt zrealizowany przez grupy przedsiębiorstw. Osi priorytetowej 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 47 umów na łączną kwotę dofinansowania 51 792 849,03 EUR środki z EFRR, co daje 47,57 % realizacji środków EFRR przeznaczonych na realizację Osi priorytetowej 2. w latach 2007-2013. Do końca okresu sprawozdawczego zostały zrealizowane 3 projekty. Osi Priorytetowej 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 113 umów na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych 96 916 986,07 EUR, w tym środki pochodzące z EFRR stanowią 100 % dofinansowania, co daje 53,83 % realizacji alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 3. Na lata 2007-2013. Do końca 2010 roku zakończono realizację 53 projektów. Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej do końca 2009 roku zostało zawarte 69 umów na łączna kwotę dofinansowania 59 632 951,53 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR), co daje 58,99 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 dla Osi 4. Na koniec 2010 zrealizowano 12 projektów. Osi priorytetowej 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 140 umów na łączną kwotę dofinansowania 93 767 484,40 EUR, w tym środki z EFRR 93 356 648,09 EUR co daje 85,75 % realizacji zobowiązań EFRR w ramach osi 5. Do końca 2010 roku zakończono realizację 45 projektów. Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 34 umowy na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 37 949 547,634 EUR, co wyczerpuję alokację przyznaną na tę oś w 50,92 %. Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 4 projekty. Osi priorytetowej 7 Pomoc techniczna 25 decyzji o dofinansowanie, na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 7 505 702,44 EUR, co wyczerpuję alokację przyznaną na tę oś w wysokości 34,47 %. Do końca 2010 roku zostało zrealizowane 16 projektów. Z pośród 855 zawartych umów, na dzień 31 grudnia 2010 roku w została zakończona realizacja 271 projektów. Pozostałe projekty znajdują się w realizacji. 19

Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów na poziomie osi priorytetowych i na poziomie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Jak wynika z powyższego wykresu najwyższy stopień realizacji wykazuje oś priorytetowa 5 oraz oś priorytetowa 1, najniższy zaś oś priorytetowa 2. Wpływ na ten stan rzeczy ma przede wszystkim opóźnienie w zatwierdzeniu przez stronę rządową rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej na typy projektów, stanowiące dużą część zakresu wsparcia Działań 2.1. oraz 2.2. Rozporządzenie to zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. W związku z powyższym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ w ubiegłym roku mogła uruchomić procedurę konkursową na te typy projektów. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według certyfikacji na poziomie osi priorytetowych i na poziomie Programu Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 20

Jak wynika z powyższego wykresu najwyższy poziom certyfikacji środków UE, osiągnięto w ramach osi priorytetowej 5, oś ta ma również najwyższy poziom kontraktacji. Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla Programu Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najwyższy postęp w realizacji RPOWŚ miał miejsce w 2010 roku. W latach poprzednich Instytucja Zarządzająca koncentrowała swe wysiłki na organizacji naborów wniosków oraz ocenie projektów. Projekty, które wpłynęły w odpowiedzi na ogłoszone konkursy były poddawane procedurze oceny, zawierane były pre-umowy i umowy z beneficjentami, którzy pozytywnie przeszli tryb konkursowy. Faktyczna realizacja projektów zaczęła się pod koniec 2009 i w 2010 roku, dlatego też największy progres widoczny jest w aktywności beneficjentów w składaniu do IZ wniosków o płatność, i rozliczaniu realizowanych przedsięwzięć, a za tym idzie postęp w poświadczeniu certyfikacji. 21

Poniższy wykres prezentuje liczbę zawartych umów i zrealizowanych projektów w ramach poszczególnych osi priorytetowych Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji według poszczególnych osi priorytetowych Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 22

INFORMACJA NA TEMAT OGŁOSZONYCH I PRZEPROWADZONYCH NABORÓW Od początku uruchomienia Programu do chwili obecnej IZ RPOWŚ 2007 2013 ogłosiła 38 konkursów. Łączna alokacja przeznaczona na wszystkie konkursy wynosi ok. 500 022 779 EUR. W tym w 2010 roku przeprowadzono 10 naborów, z alokacją ok. 102 459 928 EUR. ROZKŁAD PROJEKTÓW Pomoc w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego kierowana jest do następujących sektorów: MŚP 427 umów na łączną kwotę dofinansowania 120 280 850,18 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 106 627 121,12 EUR, B+R i społeczeństwo informacyjne 14 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 25 975 885,10 EUR, Transport 113 umów na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych 96 916 986,07 EUR, w tym środki pochodzące z EFRR stanowią 100 % dofinansowania Ochrona środowiska i energetyka do końca 2010 roku zostało zawarte 69 umów na łączna kwotę dofinansowania 59 632 951,53 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR), Turystyka 90 umów na łączną kwotę dofinansowania 50 035 850,58 EUR, w tym 49 913 811,78 EUR to środki pochodzące z EFRR, Infrastruktura społeczna (zdrowie, kultura) 83 umów na łączna kwotę dofinansowania 69 548 597,75 EUR (69 259 801,03 EUR to środki EFRR), Rewitalizacja 34 umowy na łączną kwotę dofinansowania 37 949 547,63 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR). Pomoc techniczna 25 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 7 505 702,44 EUR. 23

Poniższy wykres prezentuje udział poszczególnych sektorów w kontraktacji (wg Dofinansowania z EFRR) Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Jak wynika z powyższego wykresu najwyższy poziom kontraktacji środków EFRR ma miejsce w sektorze transportu i MŚP, a najniższy w B+R i społeczeństwo informacyjne. Z uwagi na fakt, iż Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie m.in. infrastruktury telekomunikacyjnej oraz infrastruktury B+R, zostało przyjęte w grudniu 2009 roku, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ dopiero od 2010 roku mogła rozpocząć procedurę wdrażania projektów z tego zakresu. Natomiast konkursy na budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury komunikacyjnej, zostały zorganizowane jako pierwsze i odbyły się w 2008 roku. Dotychczas Instytucja Zarządzająca zorganizowała osiem konkursów dla sektora MŚP, pierwszy nabór wniosków z obszaru bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla przedsiębiorców miał miejsce w 2008 roku, a kolejne odbywały się w 2009 i 2010 roku. Jednoetapowa ścieżka wyboru projektów w Działaniach dotyczących przedsiębiorczości powoduje, że czas od momentu złożenia wniosku przez Beneficjenta do momentu podpisania umowy jest znacznie krótszy niż w przypadku projektów infrastrukturalnych. Pomoc w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego kierowana jest do następujących rodzajów beneficjentów: Przedsiębiorcy 415 umów o wartości wnioskowanego dofinansowania 86 999 647,19 EUR i dofinansowania ze środków EFRR w kwocie 73 949 700,09 EUR, Instytucje Otoczenia Biznesu (IOB) 12 umów o wartości dofinansowania 33 281 203,00 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR wynosi 32 677 421,03 EUR, 24

Jednostki Samorządu Terytorialnego 321 umów na kwotę dofinansowania równą 237 736 437,46 EUR, z czego 237 712 028,65 EUR to środki z EFRR, Szkoły wyższe 5 umów o wartości dofinansowania 1 874 669,21 EUR (100% stanowią środki z EFRR), Instytucje kultury 7 umów o wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 7 754 003,66 EUR, Zakłady opieki zdrowotnej 25 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR w wysokości 38 865 790,63 EUR, Kościoły i związki wyznaniowe 29 umów na kwotę dofinansowania z EFRR równą 4 649 383,62 EUR, Fundacje i stowarzyszenia 12 umów o wartości wnioskowanego dofinansowania w kwocie 8 025 875,06 EUR, z czego 7 871 516,74 EUR stanowi dotacja z EFRR, Inne - 29 umów o wartości wnioskowanego dofinansowania 55 183 414,27 EUR, w tym 48 427 293,08 EUR to dofinansowanie ze środków EFRR. Poniższy wykres prezentuje udział poszczególnych rodzajów beneficjentów w kontraktacji (wdg dofinansowania z EFRR) Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Do jednostek samorządu terytorialnego trafiła największa pula środków z EFRR, drugą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorcy, a trzecią zakłady opieki zdrowotnej. Zgodnie z zapisami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, projekty mogą być realizowane w ramach trzech obszarów terytorialnych. Do końca 2010 roku kontraktacja prezentowała się następująco: 25

01 Obszar miejski podpisano 118 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 152 967 069,23 EUR 05 Obszary wiejskie (poza obszarami górskimi, wyspami lub o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia) - IZ podpisała 279 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 185 855 569,66 EUR 00 - Nie dotyczy podpisano 458 umów, których wartość dofinansowania z EFRR wynosi 114 959 167,82 EUR Poniższy wykres prezentuje procentowy podział zawartych umów ze względu na obszar realizacji Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są ma mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów rys. 7 Struktura podpisanych umów według rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej do końca 2010 roku kształtowała się następująco: 00 nie dotyczy - wartość dofinansowania z EFRR dla 717 umów podpisanych dla tego kodu wynosi 332 144 020,82 EUR, 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody podpisano 19 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 9 271 605,96 EUR, 18 Edukacja zostało zawarte 45 umów, które dofinansowane są z EFRR w kwocie 24 572 650,66 EUR, 19 Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 37 432 183,69 EUR to wartość dofinansowania dla 24 umów z tego obszaru, 21 Działalność związana ze środowiskiem naturalnym 50 umow na kwotę dofinansowania z EFRR 50 361 345,57 EUR 26

Poniższy wykres prezentuje procentowy podział środków według podpisanych umów, ze wzdlędu na rodzaj prowadzoneej działanosci Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 nie zidentyfikowano obszarów defaworyzowanych. Lp. 1. 2. 3. Cel generalny - POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI Wskaźnik Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet, dla mężczyzn. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim Poziom wskaźnika/ Jednostka miary Rezultat/ szt. Oddziaływanie/ szt. Oddziaływanie/ % Wartość bazowa 0* Zakładana wartość wskaźnika 2010 2013 2015 550 144 406 951 315 636 1512 506 1006 Źródło danych/częstotliwość pomiaru IZ-Beneficjenci/ corocznie 0 3701 5285 2225 HERMIN/corocznie 0 1,25 2,15 1,30 HERMIN/corocznie Zgodnie z danymi wykazanymi w procesie monitoringu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 realizacja wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet oraz dla mężczyzn w roku 2010 została osiągnięta na poziomie około 120,52% wartości założonej do osiągnięcia na koniec 2010 r. W województwie świętokrzyskim w 2010 roku realizacja RPOWŚ w/w wskaźnika przedstawiała się następująco: 27

Lp. 1. 2. 3. Wskaźnik Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet, dla mężczyzn. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim Poziom wskaźnika/ Jednostka miary Rezultat/ szt. 2010 (wartość szacowana na podstawie raportu ewaluacyjnego dla wsk. 2 i 3) 662,87 188 474,87 2015 (wartości szacowane) 3006,84 1161 1845,84 % realizacji wskaźnika w 2010 r. 120,52 % 130,56 % 116,96 % Oddziaływa nie /szt. 5 720* 5 720 154,55% Oddziaływa nie /szt. 2,40* 1,60 192 % W 2009 roku podjęto decyzję o aktualizacji modelu Hermin dla Województwa Świętokrzyskiego, tj. makroekonomicznego instrumentu modelowania wpływu funduszy strukturalnych. W czerwcu 2010 roku do Instytucji Zarządzającej RPOWŚ wpłynął raport z badania, w którym zamieszczono dane dotyczące sytuacji gospodarczej w regionie Świętokrzyskim w okresie od 2007 do 2020 roku. Począwszy od 2010 roku raport zawiera szacowane wartości. W związku z tym, poziom realizacji wskaźników programowych tj. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto)* oraz Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim*, w 2010 roku stanowi szacowaną wartość określoną przy użyciu modelu Hermin. Warunki społeczno-ekonomiczne w Województwie Świętokrzyskim w bieżącym roku utrzymują się na poziomie porównywalnym do roku poprzedniego, dlatego też istnieją przesłanki, aby sądzić, iż szacowane wartości odpowiadają faktycznej realizacji. Do końca okresu sprawozdawczego Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie przeprowadziła badania ewaluacyjnego systemu wskaźników Programu. Badanie pn Analiza systemu wskaźników monitorowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, zostanie przeprowadzone w I połowie 2011 roku. Celem badania jest analiza i ocena przyjętego systemu wskaźników monitorowania oraz sformułowanie rekomendacji w przedmiocie usunięcia, zmiany, modyfikacji lub uzupełnienia wskaźników. 2.1.6.3 Rekomendacje KE W piśmie z 4 lutego 2011 roku Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej wystosowała szereg generalnych uwag i rekomendacji na bazie analizy raportów rocznych z realizacji programów operacyjnych za 2009 r. 28

Podstawowy postulat dotyczył wzmocnienia analizy jakościowej na bazie odniesienia postępu rzeczowego do celów nakreślonych w Programie. Przystępując do prac nad przygotowaniem raportu za rok 2010, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 zwróciła szczególną uwagę na tę kwestię, starając się, by analiza jakościowa postępu rzeczowego zawierała próbę oceny stanu realizacji celów założonych na poziomie Programu oraz poszczególnych osi priorytetowych. W piśmie KE zwrócono również uwagę na przewidywany na 2011 rok przegląd śródokresowy programów operacyjnych, oraz na fakt, iż propozycje ze strony Instytucji Zarządzających zostaną poddane ocenie przez Komisję Europejską pod kątem zgodności z priorytetami Strategii Europa 2020. Ponadto, przegląd śródokresowy stanowił będzie doskonałą okazję do przeglądu przyjętego dla danego programu operacyjnego systemu wskaźników. W odniesieniu do tej rekomendacji, IZ RPOWŚ 2007-2013 przygotowała propozycję podziału dodatkowych środków przydzielonych na rzecz poszczególnych programów w ramach Krajowej Rezerwy Wykonania oraz Dostosowania Technicznego. Propozycja ta uwzględnia cele i priorytety następujących dokumentów: Europa 2020, Strategia Lizbońska, Ukierunkowanie środków wspólnotowych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Podstawą rewizji systemu wskaźników monitoringowych RPOWŚ 2007-2013 są rekomendacje zawarte w raporcie z badania ewaluacyjnego, zleconego przez IZ RPOWŚ 2007-2013, mającego za zadanie ocenę zasadności przyjętych wskaźników, jak i ich wartości docelowych. Komisja Europejska postuluje także, by zwrócić szczególną uwagę na przyspieszenie wdrażania projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego, uznając ten obszar za bardzo istotny z punktu widzenia priorytetów strategii Europa 2020. Alokacja środków, przewidziana na ten cel w ramach Działania 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, została już rozdysponowana, zaś dla wszystkich projektów podpisano pre-umowy. Dla dwóch kluczowych projektów: e-świętokrzyskie Rozbudowa Infrastruktury Informatycznej JST oraz e-świętokrzyskie Budowa Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego, w lipcu 2010 roku podpisano umowy o dofinansowanie, co umożliwiło rozpoczęcie fizycznej realizacji tych przedsięwzięć. Należy uznać, że początkowe opóźnienia, związane z trudnościami w przyjęciu przepisów regulujących zasady udzielania pomocy publicznej w tym zakresie, udało się nadrobić, zażegnując niebezpieczeństwo niewykorzystania środków EFRR, ukierunkowanych na wsparcie rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Kolejnym sektorem w ramach regionalnych programów operacyjnych, w których wdrażaniu obserwowano początkowo pewne opóźnienia, jest energia odnawialna oraz efektywność energetyczna. Uwaga Komisji Europejskiej, by przyspieszyć wdrażanie tego typu projektów została zawarta w piśmie z dnia 4 lutego 2011 roku. Alokacja przewidziana na energetykę w ramach RPOWŚ 2007-2013 została rozdysponowana podczas naboru zorganizowanego w pierwszym kwartale 2010 roku. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 zaproponowała by część środków w ramach Krajowej Rezerwy Wykonania przeznaczyć na projekty w Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, z zakresu odnawialnych źródeł energii, ciepłownictwa i energetyki. Kolejna rekomendacja przekazana przez Komisję Europejską dotyczyła zapewnienia, by realizowane inwestycje transportowe wykazywały jak najwyższy poziom spójności z 29

siecią dróg krajowych i ekspresowych, przyczyniając się w sposób efektywny do poprawy dostępności komunikacyjnej regionu. W odniesieniu do tej wytycznej, należy stwierdzić, iż projekty, mające na celu budowę, rozbudowę i modernizację systemu dróg, realizowane w ramach Osi priorytetowej 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, muszą wpisywać się w Program Rozwoju Infrastruktury Transportowej Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, co gwarantuje, że wybierane są projekty, które zapewnią spójność z krajowym i europejskim układem komunikacyjnym. Ponadto, ponad 72% alokacji poświęconej projektom transportowym skierowano na projekty o regionalnym bądź ponadregionalnym charakterze. Co więcej, część środków przyznanych IZ RPOWŚ 2007-2013 w ramach Krajowej Rezerwy Wykonania zarezerwowano właśnie na potrzeby modernizacji dróg wojewódzkich. W celu lepszego zobrazowania rozkładu przestrzennego projektów transportowych, wdrażanych ze środków RPOWŚ 2007-2013, IZ przygotowała mapę, uwzględniającą projekty wybrane do dofinansowania. Komisja Europejska zaproponowała także, by władze publiczne w każdym z regionów wypracowały ograniczoną liczbę priorytetów ze sfery badawczo-rozwojowej, uwzględniających specyficzny potencjał każdego z województw, na których powinno skoncentrować się wsparcie publiczne. W nawiązaniu do tej propozycji, należy podkreślić, że w województwie świętokrzyskim w ramach projektów, współfinansowanych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, których celem jest monitorowanie wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji, prowadzone są prace nad identyfikacją branż kluczowych z punktu widzenia przyszłości gospodarki regionu. Wyniki tych prac staną się podstawą dla rozpoczynającego sie procesu aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji. W celu uzyskania pogłębionej wiedzy na temat struktury projektów oraz beneficjentów objętych wsparciem w ramach Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw RPOWŚ na lata 2007-2013 oraz oceny wpływu tego wsparcia na wzrost konkurencyjności beneficjentów, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 zaplanowała na 2011 rok zamówienie badania ewaluacyjnego, dotyczącego tych zagadnień. Pozwoli to na wyciągnięcie stosownych wniosków, pozwalających w kolejnym okresie programowania podnieść efektywność tego typu wsparcia. W piśmie Komisji Europejskiej poruszono również szereg kwestii, związanych z projektami funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. W województwie świętokrzyskim środki na wsparcie funduszy pożyczkowych i poręczeniowych rozdysponowano w całości pod koniec 2010 roku, przy czym nie zdecydowano się uczestniczyć w inicjatywie Jeremie. W ramach RPOWŚ 2007-2013 zaprojektowano, oprócz tradycyjnego systemu sprawozdawczości, model, umożliwiający uzyskiwanie przez IZ comiesięcznych informacji nt. liczby i wartości udzielonych pożyczek i poręczeń. Pozwala to na bieżący monitoring efektywności wykorzystania zwrotnej pomocy, pozostającej w dyspozycji funduszy. Komisja Europejska zachęca także, by Polska, jak również poszczególne polskie regiony, aktywnie uczestniczyły w działaniach sieci ENEA. IZ RPOWŚ 2007-2013 deklaruje gotowość do wniesienia wkładu do inicjatyw w zakresie kwestii środowiskowych w kontekście prowadzenia polityki spójności. Strona Internetowa www.regionetwork2020.eu ma stanowić forum wymiany doświadczeń pomiędzy instytucjami biorącymi udział w realizacji polityki regionalnej. IZ RPOWŚ 2007-2013 ze swej strony zapewnia, że będzie wykorzystywać tę platformę do 30

rozwoju współpracy z innymi partnerami, uczestniczącymi we wdrażaniu programów i inicjatyw wspólnotowych. W odpowiedzi na uwagę KE, dotyczącą konieczności dokonania ewaluacji wskaźników RPOWŚ 2007-2013, należy podkreślić, że w obecnie kończy się realizacja badania ewaluacyjnego, zleconego przez IZ RPOWŚ 2007-2013, mającego za zadanie ocenę zasadności przyjętych wskaźników, jak i ich wartości docelowych. Wstępna propozycja zmian w RPOWŚ 2007-2013, przekazana do MRR nie uwzględniała wyników z tego badania. Po otrzymaniu raportu końcowego z przeprowadzonej ewaluacji, IZ załączy do swojej propozycji planowanej do przekazania do KE w ramach przeglądu śródokresowego, propozycję zmian w systemie wskaźników. Ostatnia kwestia, poruszona w piśmie KE, dotyczy stosunkowo dużej liczby projektów z zakresu ochrony zdrowia, znajdującej sie na liście projektów kluczowych do RPOWŚ 2007-2013. W uzasadnieniu tego stanu, na podkreślenia zasługuje fakt, iż w opinii władz województwa wysoka jakość i dostępność specjalistycznych usług medycznych w dużym stopniu wpływa na ocenę atrakcyjności życia i inwestowania w regionie. Świadomość ta leżała u podstaw decyzji o wspieraniu przede wszystkim szpitali charakteryzujących się wysokim poziomem specjalizacji, w których leczenie wymaga nowoczesnego sprzętu oraz profesjonalnej kadry. Ponadto, w dofinansowaniu dużych inwestycji, realizowanych przez jednostki ochrony zdrowia, Zarząd Województwa upatruje szansę na powstanie w regionalnej gospodarce silnej, rozwojowej i opartej na innowacyjności branży usług medycznych. Potwierdzenie możliwości tkwiących w ośrodkach medycznych i rehabilitacyjnych w Województwie Świętokrzyskim potwierdziły wyniki projektu Foresight - Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego, w ramach którego zidentyfikowano ten sektor jako jeden z kluczowych dla rozwoju regionu. 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji Rekomendacje Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 dotyczące dalszego przebiegu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 20074-2013. Województwo Świętokrzyskie otrzyma 33,5 mln EUR, co daje około 133 mln PLN, z Krajowej Rezerwy Wykonania. Ponadto Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 zostaną przekazane środki w ramach dostosowania technicznego w wysokości 6 576 083 EUR. Województwo świętokrzyskie, w statystykach, dotyczących poziomu innowacyjności przedsiębiorstw zajmuje jedno z ostatnich miejsc w kraju. Sytuacja ta sprawia, iż konieczne jest stymulowanie przez władze publiczne rozwoju innowacyjności m.in. poprzez współfinansowanie infrastruktury B+R. W kontekście niskiej pozycji Świętokrzyskiego w ogólnopolskich rankingach, pozytywnym zjawiskiem jest stosunkowo duże zainteresowanie ze strony wnioskodawców, którym cieszy się Działanie 2.1., którego celem jest wzmocnienie potencjału badawczego sektora naukowego w regionie. Zainteresowanie to stanowi dodatkowy argument za przeznaczeniem 6 340 689 EUR alokacji KRW na potrzeby tego typu inwestycji. Planuje się, że wsparcie z KRW rozdysponowane zostanie m.in. na projekty, dotyczące: 31

budowy, modernizacji i wyposażenia laboratoriów naukowych, dostosowywanie laboratoriów do wymagań przepisów unijnych, budowy, przebudowy, modernizacji i wyposażenia obiektów dydaktycznych i badawczych uczelni wyższych oraz przebudowy, modernizacji i wyposażenia obiektów specjalistycznych placówek ochrony zdrowia, w tym wsparcie wdrażania nowych, innowacyjnych metod leczenia i rehabilitacji w wysoko specjalistycznych ośrodkach zdrowia. Słabością świętokrzyskich gmin, chcących zabiegać o inwestycje na swoim terenie, jest w znacznej mierze brak wystarczającej liczby dobrze uzbrojonych, dostępnych komunikacyjnie terenów inwestycyjnych. Chęć przeznaczenia 5 927 711 EUR KRW na potrzeby Działania 2.4. wynika ze świadomości znaczenia tworzenia terenów, umożliwiających lokowanie nowych inwestycji, dla rozwoju regionalnej gospodarki. Środki KRW skierowane zostaną na inwestycje, dotyczące tworzenia nowych i rozbudowy istniejących terenów inwestycyjnych (będących w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego), poprzez kompleksowe uzbrojenie terenu pod działalność gospodarczą. Diagnoza stanu sieci komunikacyjnej w regionie, zamieszczona w Strategii rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 prowadzi do następującego wniosku: niedostateczny stan infrastruktury drogowej w regionie ( ) w poważny sposób utrudnia konkurowanie z ościennymi województwami o lokalizację nowych inwestycji i grozi dalszą peryferyzacją Świętokrzyskiego. Zapisy Strategii, dotyczące sieci transportowej, dały podstawę do stwierdzenia, iż: W porównaniu z większością województw oraz regionów Unii Europejskiej istnieje wyraźna dysproporcja w zakresie wyposażenia infrastrukturalnego na niekorzyść Świętokrzyskiego. W dziedzinie transportu dominuje transport drogowy. Co prawda w 2004 roku na 100 km 2 powierzchni województwa przypadało ok. 103,6 km dróg o utwardzonej nawierzchni (daje to Świętokrzyskiemu miejsce w czołówce regionów), ale jedynie 48 km stanowią drogi dwujezdniowe. Sieć drogowa województwa liczy 12 129 km, z czego długość dróg krajowych wynosi 752 km. Brakuje autostrad, a długość dróg dwujezdniowych klasyfikuje województwo świętokrzyskie na 14. miejscu w kraju. Inwestycje w sieć drogową regionu są istotne również w kontekście umiejętnego wykorzystania istniejącego potencjału turystycznego. W Strategii Rozwoju Województwa zidentyfikowano kilka ważnych atutów regionu pod względem turystyki, uważanej za obszar o znacznych możliwościach rozwojowych, mający generować dużą liczbę nowych miejsc pracy. Do najważniejszych atutów, oprócz: znaczących walorów przyrodniczych, kulturowych, krajobrazowych oraz dydaktyczno-naukowych, dobrego stanu środowiska przyrodniczego, dużych kompleksów leśnych i atrakcyjnych zbiorników wodnych, źródeł wód mineralnych ośrodków leczniczo-wypoczynkowych Busko Zdrój i Solec Zdrój, obszarów wiejskich o zachowanym, harmonijnym krajobrazie kulturowym, stwarzających możliwość rozwoju agro i ekoturystyki, 32

wymieniono stosunkowo łatwą dostępność regionu dla potencjalnych turystów oraz bliskość dużych aglomeracji miejskich: krakowskiej, katowickiej, warszawskiej, łódzkiej. Niestety, potencjał ten jest niwelowany poprzez niską jakość istniejącej sieci komunikacyjnej, zarówno drogowej jak i kolejowej, co sprawia, że województwo świętokrzyskie jest jednym z regionów o najsłabszej dostępności komunikacyjnej. Stanowi to poważną barierę dla możliwości dynamicznego rozwoju regionalnej gospodarki. Argumentem dla przeznaczenia środków z Krajowej Rezerwy Wykonania na Oś priorytetową 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, jest również fakt, iż alokacja przeznaczona dla tej Osi, skierowanej na rzecz finansowania projektów transportowych, okazała się zdecydowanie niewystarczająca w stosunku do zidentyfikowanych potrzeb oraz złożonych projektów. Za przeznaczeniem dodatkowych środków na rzecz projektów komunikacyjnych przemawiają również względy dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego. Środki z KRW w kwocie 12 239 197 EUR zostaną przeznaczone na wsparcie projektów dotyczących przebudowy i modernizacji dróg wojewódzkich. Regionalna Strategia Innowacji Województwa Świętokrzyskiego na lata 2005 2013 wskazuje w analizie rozwoju działalności badawczo-rozwojowej, jako jeden z priorytetów stworzenie systemu ekologicznego pozyskiwania energii w oparciu o dofinansowanie z Unii Europejskiej. Również analizy tematyczne, prowadzone w ramach projektu Foresight, wykazały, że jednym z najważniejszych dla Województwa Świętokrzyskiego obszarów, dotyczących wdrażania nowych technologii, są odnawialne źródła energii. W przeprowadzonej na terenie całego województwa ocenie istotności poszczególnych obszarów tematycznych w zakresie znaczenia dla rozwoju regionu, najwięcej, bo aż 78% osób uznało za najważniejszy i najlepiej rokujący obszar, dotyczący energii, gazu, wody i odnawialnych źródeł energii oraz przetwórstwa odpadów. W związku z powyższym, oraz biorąc pod uwagę fakt, iż środki Krajowej Rezerwy Wykonania w pierwszej kolejności powinny zostać przeznaczone na realizację zadań objętych Strategią Lizbońską, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego proponuje przeznaczyć część dodatkowych środków, w wysokości 8 971 242 EUR na projekty w Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, z zakresu odnawialnych źródeł energii, ciepłownictwa i energetyki. W ramach niniejszej Osi priorytetowe środki z KRW skierowane zostaną na następujące typy projektów: Budowa i modernizacja zintegrowanych systemów ciepłowniczych, wymiana przestarzałych instalacji cieplnych, mająca na celu zmniejszenie ilości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza i uzyskanie lepszej efektywności energetycznej, Budowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, Projekty dotyczące wytworzenia i wykorzystania w systemach energetycznych i ciepłowniczych odnawialnych źródeł energii oraz wykorzystania w systemach energetycznych i ciepłowniczych energii odpadowej. 33

Wysoka jakość i dostępność specjalistycznych usług medycznych w coraz większym stopniu wpływa na ocenę atrakcyjności życia i inwestowania w regionie. Świadomość ta leżała u podstaw decyzji władz samorządowych województwa o wspieraniu w ramach Działania 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia przede wszystkim szpitali charakteryzujących się wysokim poziomem specjalizacji, w których leczenie wymaga nowoczesnego sprzętu oraz profesjonalnej kadry. Ponadto, w dofinansowaniu dużych inwestycji, realizowanych przez jednostki ochrony zdrowia, Zarząd Województwa upatruje szansę na powstanie w regionalnej gospodarce silnej, rozwojowej i opartej na innowacyjności branży usług medycznych. Na liście rezerwowej Działania 5.1 znalazł się projekt Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego w Kielcach, mający na celu wybudowanie nowej siedziby szpitala pediatrycznego, w miejsce obecnej, znajdującej się w bardzo złym stanie technicznym. Założeniem tej inwestycji jest przede wszystkim podniesienie jakości świadczonych usług medycznych, nie zaś zwiększenie liczby tych usług. Szpital ten powstał w 1921 r. Ponad 90-letnie obiekty szpitala nie spełniają standardów powierzchniowych i sprzętowych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 15-02-2008r (DZ.U 08.30.187) w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia ZOZ, szpital powinien dostosować się do tych wymogów do końca 2016 r. Na oddziałach szpitala leczone są dzieci z całego województwa. Wymagają one pomocy najlepszych fachowców i najlepszego sprzętu. Rocznie w szpitalu realizowanych jest około 16 tys. hospitalizacji, ponad 2 tys. zabiegów operacyjnych, a w 22 poradniach udziela się ponad 90 tys. porad specjalistycznych. Oddział patologii i intensywnej opieki noworodka, na którym rocznie leczy się ok. 150 dzieci z całego województwa, posiada tylko 8 stanowisk. Często odmawia się przyjęcia noworodka na oddział ze względu na brak miejsca. Oddział posiada nowoczesny sprzęt, wykwalifikowanych lekarzy i pielęgniarki, czyli wszystko, by leczyć najcięższe przypadki. Brakuje tylko miejsca. Pracownicy szpitala, w tym lekarze, pielęgniarki, psycholodzy, rehabilitanci, radiolodzy, stanowią doskonale wyszkoloną i posiadającą bogate doświadczenie zawodowe kadrę medyczną. Aż 76% lekarzy posiada II stopień specjalizacji i 30% nadspecjalizację. Pracownikami szpitala są osoby pełniące funkcję Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinach: pediatrii, chirurgii dziecięcej, pielęgniarstwa pediatrycznego i fizjoterapii. Status Szpitala Akredytowanego, Certyfikat ISO 9001:2000, znalezienie się w gronie finalistów MNJ DEKRA Award, wysokie lokaty w rankingach szpitali w Polsce oraz pozytywne opinie w sondażach pacjentów są potwierdzeniem pełnego profesjonalizmu i bezpieczeństwa świadczeń oferowanych przez szpital. Na terenie województwa świętokrzyskiego nie istnieje również szpitalny oddział ratownictwa medycznego dla dzieci. Ze Szpitalnego Oddziału Ratownictwa Dziecięcego korzystaliby również mieszkańcy województw ościennych, a w szczególności podkarpackiego i lubelskiego, w których nie ma podobnych oddziałów. Najbliższe jednostki są oddalone na tyle, że nie są w stanie interweniować w czasie dającym gwarancję skuteczności. Najbliższe tego typu placówki znajdują się w Krakowie (120 km od Kielc), Katowicach (180 km) i Łodzi (145 km). Dzieci będące poszkodowanymi w wypadkach są 34

przewożone do Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego, ale procedura ich przyjęcia z racji braku Oddziału Ratownictwa Medycznego wydłuża się, co powoduje wydłużenie czasu między wypadkiem, a rozpoczęciem interwencji medycznej. Problemem szpitala jest nie tylko brak dostatecznej ilości miejsca, ale przede wszystkim zły stan techniczny budynków. U podstaw decyzji o budowie nowej siedziby leżały przede wszystkim argumenty o charakterze ekonomicznym. Generalny remont budynku, w którym obecnie funkcjonuje szpital pediatryczny, w celu dostosowania go do postanowień rozporządzenia Ministra Zdrowia, oraz wymogów przeciwpożarowych, nie gwarantowałby osiągnięcia pełnej funkcjonalności pomieszczeń szpitalnych, także z powodu przestarzałych rozwiązań komunikacyjnych i braku wystarczającej liczby miejsc parkingowych. Dlatego najbardziej racjonalnym rozwiązaniem jest budowa nowej siedziby szpitala. Umożliwi ona sprawne i ekonomiczne funkcjonowanie przez następne 50 lat. A nowa lokalizacja przy istniejących szpitalach: Świętokrzyskim Centrum Onkologii oraz Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym umożliwi efektywniejsze wykorzystywanie infrastruktury pomocniczej laboratoryjnej czy też obniżenie kosztów żywienia pacjentów. Zarząd Województwa planuje przeznaczyć na te inwestycję 6 576 083 EUR, ze środków KRW. Znaczenie dofinansowania projektu budowy nowej siedziby szpitala pediatrycznego należy rozpatrywać również w kontekście szans na pełne wykorzystanie potencjału Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego w Kielcach w tworzeniu wysokiej jakości systemu specjalistycznej ochrony zdrowia w województwie. Rozwijające się ośrodki, w tym m. in. Świętokrzyskie Centrum Onkologii, Wojewódzki Szpital Zespolony, czy Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji, we współpracy z mającymi długą tradycję szpitalami uzdrowiskowymi w Busku-Zdroju, tj. Szpitalem Górka, cieszącego się renomą w leczeniu schorzeń narządów ruchu, oraz Uzdrowiskowym Szpitalem Kompleksowej Rehabilitacji Krystyna, stanowią podstawę dla procesu mającego uczynić z branży medycznouzdrowiskowej ważną gałąź gospodarki regionu. Potwierdzenie możliwości tkwiących w ośrodkach medycznych i rehabilitacyjnych w Województwie Świętokrzyskim potwierdziły wyniki projektu Foresight - Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego, w ramach którego zidentyfikowano ten sektor jako jeden z kluczowych dla rozwoju regionu. W ten kontekst wpisują się również działania władz samorządowych województwa, które wraz z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach współpracują na rzecz utworzenia wydziału medycznego na tej uczelni. Polityka rozwoju systemu ochrony zdrowia w regionie realizowana jest przez Samorząd Województwa m.in. poprzez szereg spójnych przedsięwzięć, w części współfinansowanych ze środków zewnętrznych, które za sprawą zwiększenia skuteczności leczenia oraz profilaktyki mają przyczynić się do zdecydowanej poprawy stanu zdrowia mieszkańców. Przykładem takiego projektu jest PONS ustanowienie infrastruktury dla badania zdrowia populacji Polski, którego celem jest profilaktyka i zapobieganie chorobom cywilizacyjnym, m.in. nowotworowym i układu krążenia. Umożliwić mają to szeroko zakrojone badania populacji mieszkańców regionu. Pobrany materiał biologiczny zdeponowany ma zostać w BIOBANKU dostęp do którego będą mieli naukowcy 35

poszukujący przyczyn różnorakich chorób cywilizacyjnych. Projekt otrzymał pomoc finansową z Polsko-Norweskiego Funduszu Badań Naukowych. Prowadzić go będzie Centrum Onkologii w Warszawie wspólnie ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii, przy wsparciu Marszałka Województwa Świętokrzyskiego, Prezydenta Kielc oraz Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Na utworzenie i wyposażenie BIOBANKU, jako unikalnej, pierwszej tego typu placówki w Polsce, Zarząd Województwa przyznał dofinansowanie Świętokrzyskiemu Centrum Onkologii w ramach RPOWŚ 2007-2013. Dalszy etap przedsięwzięcia prowadzony będzie przez ŚCO wspólnie z Regionalnym Centrum Naukowo-Technologicznym w Podzamczu Chęcińskim, także z udziałem dotacji z RPOWŚ 2007-3013. Rosnący potencjał sektora medycznego w województwie, budowany konsekwentnie dzięki współpracy wszystkich najważniejszych aktorów polityki rozwoju regionu, stwarza szansę na urzeczywistnienie celu, jakim jest uczynienie z tej branży jednego z najistotniejszych biegunów wzrostu. Należy raz jeszcze podkreślić, że funkcjonowanie w dotychczasowej lokalizacji Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego w Kielcach, pomimo wysokiej jakości personelu, stanowi barierę we włączeniu się tej placówki w ww. procesy rozwojowe. Powyżej zaprezentowano najistotniejsze kierunki rozwoju Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, które jako projekt zostały wprowadzone do Programu. W dniu 23 maja br. zostaną zaprezentowane Komitetowi Monitorującemu RPOWŚ, a po zatwierdzeniu przez KM przesłane do Komisji Europejskiej. Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 nie sformułował żadnych rekomendacji odnośnie dalszego przebiegu realizacji Programu. 2.1.6.5 Instrumenty Inżynierii Finansowej W ramach osi priorytetowej 1 Rozwój przedsiębiorczości, zarezerwowano środki w wysokości 29 032 291 EUR EFRR, na wspieranie instrumentów inżynierii finansowej Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Jedyny nabór wniosków w ramach niniejszego Działania odbył się w okresie od 28.06.2010 do 30.09.2010 roku (dostępna alokacja 29 032 291EUR). W odpowiedzi do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 8 wniosków na łączną kwotę 43 525 490,79 RUR. Przedmiotem oceny było 8 wniosków, o wartości całkowitej 52 420 529,89 EUR (kwota po korektach na etapie oceny formalnej), które zostały złożone w trakcie trwania naboru, Wszystkie wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie wyniosła 52 420 529,89 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 43 525 628,22 EUR. Do końca okresu sprawozdawczego Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła siedem umów: 36

Fundusze pożyczkowe Fundusze Poręczeniowe dwie na wsparcie funduszy poręczeniowych, na łączną kwotę 8 338 295,28 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 6 368 221,94 EUR: Tytuł projektu Beneficjent wartość ogółem wartość dofinansowani a ze środków UE Rozszerzenie działalności Świętokrzyskiego Funduszu Poręczeniowego Sp. z o.o. formą wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorców w Województwie Świętokrzyskim. Świętokrzyskie poręczenia kredytowe i pożyczkowe Świętokrzyski Fundusz Poręczeniowy Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością 6 809 583,86 5 107 187,89 Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach 1 528 711,42 1 261 034,05 Suma 8 338 295,28 6 368 221,94 pięć na wsparcie funduszy pożyczkowych, na łączną kwotę 27 294 425,01 EUR, na łączną kwotę dofinansowania ze środków EFRR 22 887 767,97 EUR: Tytuł projektu Beneficjent wartość ogółem wartość dofinansowania ze środków UE Lokalny Fundusz Pożyczkowy jako zwrotne wsparcie finansowe dla MIKROPRZEDSIĘBIORSTW. Fundacja Rozwoju Regionu PIERZCHNICA 3 177 805,80 2 522 224,46 Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Województwa Świętokrzyskiego Sp. z o.o. Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością 15 132 408,58 12 862 547,29 Dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Ośrodka Promowania Przedsiębiorczości w Sandomierzu Świętokrzyski Fundusz Pożyczkowy Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu 2 208 698,61 1 765 428,73 Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości 6 415 216,58 5 452 934,09 Pożyczki dla świętokrzyskich MMŚP "Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach" 360 295,44 284 633,40 Suma 27 294 425,01 22 887 767,97 37

Z uwagi na fakt, iż podpisanie umów oraz przekazanie środków na realizację wszystkich projektów z zakresu inżynierii finansowej miało miejsce w grudniu 2010 r., beneficjenci do końca okresu sprawozdawczego nie udzielili żadnych poręczeń, ani pożyczek beneficjentom ostatecznym. W I kwartale 2011 roku pośrednicy finansowi przyznali 72 pożyczki o łącznej wartości 2 279 909,16 EUR i wartości dofinansowania ze środków UE 1 904 392,08 EUR oraz dwa poręczenia w wysokości 98 092,11 EUR (w tym 73 569,08 EUR to dofinansowanie z EFRR). 2.1.6.6 Realizacja założeń Strategii Lizbońskiej/EU 2020 a. Strategia Lizbońska Rok 2010 to ostatni rok wdrażania drugiego i zarazem ostatniego, trzyletniego cyklu odnowionej Strategii Lizbońskiej. Przesłaniem Rady Europejskiej dla państw członkowskich w ostatnim cyklu realizacji procesu lizbońskiego była dalsza intensywna implementacja reform strukturalnych, w szczególności tych jeszcze nie w pełni zrealizowanych. W 2010 r. wdrażane były instrumenty przewidziane w harmonogramie DI, jednak nie zrealizowano w pełni zamierzeń w zakresie reform, które mają największe znaczenie dla osiągnięcia podstawowego celu KPR 2008-2011, jakim było stworzenie w Polsce najlepszych w Europie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości rozwoju oraz wysokiego standardu życia mieszkańcom. Sytuacja ta dotyczy głównie reform w zakresie działań na rzecz rozwoju sektora badań i innowacji, przygotowania i wdrażania Perspektywy uczenia się przez całe życie, a także sprawnego realizowania inwestycji w infrastrukturę energetyczną i transportową. Dodatkowym wyzwaniem i jednocześnie bodźcem dla realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej jest wciąż odczuwalny kryzys gospodarczo-finansowy. Dlatego też w 2010 r. realizowano szereg działań przewidzianych w Planie Stabilności i Rozwoju, które wraz z reformami strukturalnymi wdrażanymi w ramach KPR służą łagodzeniu skutków kryzysu gospodarczo-finansowego dla Polski,, jaki od jesieni 2008 r. dotkliwe wpływa na gospodarkę światową W 2010 r. poszczególne priorytety KPR były realizowane za pomocą następujących strategii rozwoju 1 : 1. Priorytet Aktywne Społeczeństwo: Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 w 2010 r. prowadzono prace na forum Międzyresortowego Zespołu ds. Realizacji Programu Polska Cyfrowa oraz w ramach podzespołów ds. treści cyfrowych oraz edukacji. 5 marca 2010 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 12 lutego 2010 r. o nowelizacji ustawy o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw. Ww. ustawa weszła w życie w czerwcu 2010 r., z wyjątkiem art. 3, art. 4, art. 7, art. 8 i art. 10, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. 1 Na podstawie Informacji o przebiegu wdrażania Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej w Polsce (za I półrocze 2010). 38

Ponadto, w ramach zdań przewidzianych w Dokumencie Implementacyjnym Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej w 2010 r. kontynuowano prace nad następującymi dokumentami strategicznymi: Perspektywą uczenia się przez całe życie (wcześniej Strategia uczenia się przez całe życie) - 17 lutego 2010 r. na mocy zarządzenia Prezesa Rady Ministrów nr 13 utworzony został Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji, którego przewodniczącym jest Minister Edukacji Narodowej. Zespół podjął prace nad zmodyfikowanymi założeniami do Perspektywy uczenia się przez całe życie. Prace Zespołu przebiegają równolegle z pracami nad tworzeniem założeń do opracowywanych obecnie strategii zintegrowanych. Założeniami polityki w zakresie migracji zarobkowych jako części polskiej polityki migracyjnej. Prace były prowadzone przez Grupę Roboczą ds. przygotowania Strategii Migracyjnej Polski, powołaną w ramach Zespołu do Spraw Migracji. Grupa Robocza ds. przygotowania Strategii Migracyjnej Polski odbyła dotychczas 13 posiedzeń roboczych, w wyniku których zakończono etap uzgodnień dotyczących polityki migracyjnej kraju, w tym obszarów związanych z migracjami zarobkowymi. Opracowany dokument po przeprowadzeniu szerokich konsultacji międzyresortowych i społecznych zostanie przekazany pod obrady międzyresortowego Zespołu do Spraw Migracji, a po jego przyjęciu przez Zespół zostanie przedstawiony Prezesowi Rady Ministrów. 2. Priorytet Innowacyjna Gospodarka: Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013 - realizowano działania w ramach PO IG, PO KL oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). Ponadto, opracowano kolejną, aktualną na dzień 30 grudnia 2009 r., Informację o stanie wdrażania strategii Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013. Strategia dla transportu kolejowego do 2013 r. rozpoczęto prace nad projektem kolejowym przygotowanie budowy linii dużych prędkości łączącej Wrocław, Poznań, Łódź i Warszawę do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ). Prowadzone były prace studialne i przedprojektowe. Master Plan dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 r. - w kwietniu 2010 r. MI przyjęło Dokument Implementacyjny porządkujący do 2015 r. wdrażanie Master Planu dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 r. Dokument Implementacyjny uwzględnia: założenia, plan działań w kontekście wdrażania uregulowań UE, plan rozbudowy, modernizacji oraz utrzymania transportu kolejowego, a także weryfikację i aktualizację Master Planu. Strategia rozwoju portów morskich do 2015 roku. W ramach ww. instrumentu przewidziana jest realizacja projektów w zakresie budowy i modernizacji infrastruktury portowej oraz dostępu do portów finansowanych ze środków UE w ramach następujących programów: POIiŚ, Programu TEN-T., PO Ryby 2007-2013, RPO Województwa Pomorskiego oraz RPO Woj. Zachodnio-Pomorskiego. Ponadto, szereg inwestycji wymienionych w Strategii rozwoju portów morskich realizowanych jest ze środków budżetowych, w tym w ramach programów wieloletnich oraz środków własnych podmiotów zarządzających portami i inwestorów prywatnych. Realizacja ww. projektów odbywa się zgodnie z planem. Jednym z najważniejszych jest - Program Wieloletni na lata 2008-2013 pn. Budowa falochronu osłonowego dla portu zewnętrznego w 39

Świnoujściu realizowany przez Urząd Morski w Szczecinie. W I półroczu 2010 r. został podpisany kontrakt na roboty budowlane oraz na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu. W dniu 28.05.2010 r. Urząd przekazał Wykonawcy Teren Budowy. Z powyższym projektem łączy się projekt Budowa nabrzeża w porcie zewnętrznym w Świnoujściu (do obsługi gazowców). Inwestycja będzie realizowana w związku z ustawą z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu. W okresie sprawozdawczym został wykonany projekt wykonawczy, podpisano umowę z Inżynierem Kontraktu oraz zawarto kontrakt z wykonawcą robót. Działanie w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej i poprawy bezpieczeństwa na drogach w ramach Priorytetu Innowacyjna Gospodarka były realizowane w ramach następujących dokumentów strategicznych: Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012 - do końca pierwszego półrocza 2010 r. oddano do ruchu 93,9 km autostrad, 182,4 km dróg ekspresowych oraz 74,6 km obwodnic i wzmocnień. Ponadto, rozstrzygnięto postępowania przetargowe na budowę 83,3 km autostrad, 35,9 km dróg ekspresowych oraz 84,3 km obwodnic i wzmocnień. Narodowy program przebudowy dróg lokalnych 2008 2011 - w 2009 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zatwierdził przedłożone przez wojewodów listy wniosków jednostek samorządu terytorialnego zakwalifikowanych do dofinansowania w ramach programu wieloletniego. W pierwszym półroczu 2010 r. wojewodowie zawarli z beneficjentami programu, których projekty zakwalifikowane zostały do dofinansowania umowy o udzielenie dotacji na zasadach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie udzielania dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego na przebudowę, budowę lub remonty dróg powiatowych i gminnych. Na podstawie zawartych umów o udzielenie dotacji beneficjenci realizują zadania objęte dofinansowaniem z budżetu państwa. Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Gambit 2005 - prowadzono m.in. kampanie społeczne, promocję elementów odblaskowych, imprezy masowe o charakterze edukacyjno-promocyjnym, patronaty nad wydarzeniami z zakresu BRD oraz prezentacje na targach branżowych. Program Drogi Zaufania realizowany przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) - na drogach krajowych w okresie do końca pierwszego półrocza 2010 r. zrealizowano następujące zadania: przebudowano 127 skrzyżowań, zbudowano 145 zatok autobusowych, zbudowano 92 sygnalizacje świetlne, zbudowano ok. 221,6 km chodników i ścieżek rowerowych, ustawiono 629 szt. masztów do fotoradarów, poprawiono BRD z uspokojeniem ruchu, zainstalowano ponad 406 km barier ochronnych, zbudowano 243 przejścia dla pieszych z oświetleniem. Jednocześnie w połowie 2010 r. kontynuowano wdrażanie nowego systemu zarządzania polityką rozwoju kraju. Rozpoczęto i kontynuowano prace nad podstawowymi dokumentami strategicznymi wymienionymi w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712) tj. długookresową strategią rozwoju kraju (DSRK), aktualizacją średniookresowej strategii rozwoju kraju (tj. Strategii 40

Rozwoju Kraju 2007 2013) oraz 9 zintegrowanymi strategiami rozwoju 2, wskazanymi w Planie uporządkowania strategii rozwoju. Rada Ministrów 13 lipca 2010 r. przyjęła Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. W listopadzie 2010 r. Rada Ministrów przyjęła Plan działań niezbędnych do podjęcia przez Radę Ministrów i inne podmioty publiczne zapewniających wdrożenie ww. strategii zintegrowanej. Ponadto, w 2010 r. kontynuowano prace nad dokumentem rządowym Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008 2030 (KPZK 2030). Przeprowadzono konsultacje projektu dokumentu z różnymi podmiotami, w wyniku których podjęto decyzję o konieczności przygotowania dodatkowych map (przedstawiających m.in. wszystkie rodzaje transportu, obszary konfliktów, obszary funkcjonalne) oraz o potrzebnie usystematyzowania wskaźników proponowanych dla każdego celu. W pierwszy półroczu 2010 r. projekt dokumentu był również przedmiotem prac Zespołu Realizacyjnego do opracowania KPZK oraz Zespołu Ekspertów Naukowych. Ponadto, został zaprezentowany przedstawicielom regionów na spotkaniu w dniu 30 czerwca 2010 r. We wrześniu 2010 roku zostały zakończone konsultacje społeczne "Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030" i KPZK 2030 w wersji z 18 maja 2010 roku. W drugim półroczu 2010 trwały prace nad nową wersją projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, w którym uwzględnione zostaną rekomendacje zawarte w Prognozie Oddziaływania na Środowisko oraz istotne uwagi zgłoszone podczas przeprowadzonych konsultacji społecznych. Powyższe działania maja na celu stworzenie efektywnego systemu zarządzania rozwojem, co umożliwi opracowanie spójnej, długofalowej polityki rozwoju państwa, komplementarnej z unijną polityką rozwoju. Biorąc pod uwagę, że rok 2010 był ostatnim rokiem wdrażania KPR 2008-2011, Ministerstwo Gospodarki podsumowało dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją Strategii Lizbońskiej w Polsce poprzez Krajowe Programy Reform (na lata 2006-2008 oraz 2008-2011). W podsumowaniu zawartym w Informacji o przebiegu wdrażania Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej w Polsce (za I półrocze 2010) wskazano, iż największym problemem był brak odpowiedniego poziomu współodpowiedzialności za realizację reform oraz słabość systemu ewaluacji realizowanych reform. Na przebieg wdrażanych reform i ich ostateczną ocenę istotny wpływ miały w szczególności następujące czynniki: Przy wdrażaniu obu Krajowych Programów Reform realizujących Strategię Lizbońską zabrakło odpowiedniego poziomu zaangażowania oraz świadomości wagi koniecznych reform, których głównym celem miał być wzrost zatrudnienia i poziomu rozwoju gospodarczego. Problem ten dotyczył przy tym zarówno kształtowania samego KPR, jak i realizacji zaproponowanych reform. Należy jednocześnie zauważyć, iż problem dotyczył także innych państw członkowskich i UE jako całości. 2 Do 9 zintegrowanych strategii należą: Strategia innowacyjności i efektywności Gospodarki, Strategia rozwoju kapitału ludzkiego, Strategia rozwoju transportu, Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko, Sprawne państwo, strategia rozwoju kapitału społecznego, Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010 2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie, Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP, Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa. 41

Brak było politycznej mobilizacji dla sprawnego przeprowadzenia niektórych reform oraz świadomości ich znaczenia, co skutkuje opóźnieniami w ich wdrażaniu. Opóźnienia występowały np. we wdrażaniu reform służących poprawie efektywności systemu ochrony zdrowia, ale także niedokończonych pracach nad reformą systemu zabezpieczenia społecznego. Duża różnorodność działań i zadań ujętych w dokumencie implementacyjnym, ale także zróżnicowany ciężar zaproponowanych reform dla rozwoju gospodarki utrudniał kompleksowe porównanie i ostateczną ocenę stopnia realizacji KPR. Warto zauważyć, że w DI z jednej strony uwzględnione zostały zadania, które przewidują wdrażanie konkretnych reform (np. odnoszące się do systemu nauki lub poprawy efektywności funkcjonowania sektora finansów publicznych) wraz harmonogramem działań istotnych dla ich realizacji. Z drugiej natomiast strony DI pokazuje zadania, które scharakteryzowane zostały jako wdrażanie instrumentów strukturalnych (tj. wskazanych w programach operacyjnych). W tym drugim przypadku trudno jednoznacznie odnieść się do przesyłanych sprawozdań, ponieważ zawierają one głównie dane statystyczne o poziomie wydatkowanych środków, a przy tym ich realizacja przebiegać ma w sposób ciągły do 2013 r. Odpowiedzialność za realizację niektórych zadań została rozproszona pomiędzy różne resorty i instytucje, co skutkowało tym, że trudno było jednoznacznie określić poziom realizacji tych zadań. Ministerstwo Gospodarki nie dysponowało instrumentami pozwalającymi na egzekwowanie sprawnej realizacji KPR. Zabrakło również efektywnej ewaluacji stanu i efektów wdrażania zaproponowanych działań. W 2010 r. Polska przeznaczyła 56% dofinansowania otrzymanego z Unii Europejskiej, czyli prawie 17 mld PLN, na realizację celów Strategii Lizbońskiej. Biorąc pod uwagę wydatki za okres od początku 2007 r. do końca 2010 r. odsetek ten wynosi 58%. Wydaje się zatem, że poziom wydatków ze środków unijnych w połowie trwania obecnej perspektywy finansowej już jest bliski osiągnięcia zakładanego poziomu 64%. Należy także mieć na uwadze, że duże projekty infrastrukturalne dotyczące m.in. infrastruktury telekomunikacyjnej dopiero będą realizowane. Tabela nr 1 Wielkość wydatków na realizację odnowionej Strategii Lizbońskiej 3 w 2010 na podstawie wniosków o płatność zarejestrowanych w okresie 01.01.2010-31.12.2010 (w mld zł). Całkowita kwota poniesionych wydatków objętych wnioskami (z zast. dzielnika) Kwota wydatków uznanych za kwalifikowane (z zast. dzielnika) w tym dofinansowanie UE (z zast. dzielnika) 3 Zgodnie z kategoriami wydatków o których mowa w art. 9 ust. 3 Rozporządzenia Rady WE nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, zawartymi w Załączniku IV 42

wydatki prolizbońskie 29,1 24,2 16,9 Pozostałe wydatki 23,0 18,8 13,5 Razem 52,1 43,0 30,4 Źródło: Opracowanie na podstawie KSI SIMIK 2007-2013 Na realizację celów odnowionej Strategii Lizbońskiej przeznaczone zostały przede wszystkim środki w ramach PO IG oraz PO KL, odpowiednio 97% i 94%, co oznacza wyższy poziom niż przewidziany w ramach earmarkingu, co pokazuje poniższa tabela. Pozostałe krajowe programy operacyjne osiągnęły niższe wyniki niż zakładany poziom earmarkingu. Tym niemniej, udział środków unijnych w ramach PO IiŚ, przeznaczonych na realizację Strategii Lizbońskiej w 2010 r. był niewiele niższy od zakładanego. Tabela nr 2 Udział wydatków ze środków unijnych na realizację odnowionej Strategii Lizbońskiej w 2010 w podziale na programy operacyjne Program operacyjny Założony wskaźnik "earmarking" dla PO Udział wydatków na SL w 2010 Udział wydatków na SL w całości wydatków do 31.12.2010 PO Innowacyjna 94,9% 97% 96% Gospodarka PO Kapitał Ludzki 89,9% 94% 93% PO Infrastruktura i 66,2% 63% 58% Środowisko PO Rozwój Polski 43,6% 26% 30% Wschodniej 16 RPO 39,5% 27% 32% Źródło: Opracowanie na podstawie KSI SIMIK 2007-2013 W ramach regionalnych programów operacyjnych średni poziom środków unijnych przeznaczanych na realizację celów Strategii Lizbońskiej w 2010 wyniósł 27 %. Pod tym względem najlepiej sytuacja przestawia się w województwach: podlaskim, pomorskim oraz kujawsko-pomorskim. Najniższy udział wydatków ze środków unijnych na realizację celów Strategii Lizbońskiej zanotowano w województwach: dolnośląskim, małopolskim oraz zachodniopolskim. Biorąc pod uwagę poziom wydatków ze środków unijnych na realizację celów Strategii Lizbońskiej do 31.12.2010 w ramach RPO, to ich udział w całości wydatków wniósł 32%. Regionalne Programy Operacyjne spotykają się z licznymi trudnościami we wdrażaniu projektów istotnych z punktu widzenia realizacji Strategii Lizbońskiej. Jak zostało wspomniane powyżej, RPO mają trudności z wdrażaniem projektów infrastrukturalnych. Dodatkowo występują problemy we wdrażaniu projektów z dziedziny B+R. W szczególności dotyczy to finansowania współpracy sieciowej. Głównym problemem w procesie realizacji w ramach NSRO systemowych form gospodarczych o charakterze klastrowym jest brak spójnej strategii budowania klastrów o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym oraz brak skutecznej koordynacji ze strony różnych instytucji realizujących programy wspierające klastry na poziomie regionalnym i centralnym (PARP i Urzędy Marszałkowskie). 43

Uruchamiane instrumenty w ramach RPO nie są skoordynowane z Działaniem 5.1 PO IG, co w wielu przypadkach utrudnia inicjowanie działalności klastrowej na poziomie RPO i rozwijanie inicjatyw klastrowych w ramach Działania 5.1 PO IG na poziomie krajowym. Z drugiej strony dużym powodzeniem i wysoką kontraktacją cieszy się wsparcie klastrów w ramach Programu Operacyjnego Rozwoju Polski Wschodniej, które stanowi naturalną konkurencję dla podobnych działań realizowanych w ramach pięciu RPO (obserwowany jest niedostatek wnioskodawców). W 2010 r. najważniejszymi kategoriami wydatków prolizbońskich były wydatki na B+R, infrastrukturę transportową oraz projekty wpływające na jakość kapitału ludzkiego (kategorie interwencji od 62 do 74). W ramach wydatków na B+R istotna rolę odgrywały projekty związane z inwestycjami w przedsiębiorstwa 08 i 09 kategoria interwencji. Natomiast, największe nakłady zostały przeznaczone na budowę autostrad w ramach sieci TEN-T 20 i 21 kategoria interwencji. Wykres 1 Udział poszczególnych obszarów tematycznych w wydatkach ze środków unijnych przeznaczonych na realizację odnowionej Strategii Lizbońskiej w 2010 r. (%). Wydatki na realizację strategii lizbońskiej w 2010 13% 5% 10% 34% Badania i rozwój technologiczny, innowacje i przedsiębiorczość Społeczeństwo informacyjne Transport Energia Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom 7% 0% 1% 25% 5% Zwiększanie zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców Poprawa dostępu do zatrudnienia i równowaga Poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych Poprawa jakości kapitału ludzkiego Realizując założenia Strategii Lizbońskiej w ramach RPOWŚ, dokonano podziału dostępnej alokacji na poszczególne Osie priorytetowe Programu. Łączna alokacja realizacji Strategii Lizbońskiej przez RPOWŚ wynosi 232 152 179 Euro, co stanowi 31,99 % udziału w ogólnej alokacji środków finansowych EFRR. Tabela Realizacja Strategii Lizbońskiej w podziale na poszczególne kategorie interwencji. Priorytetowy obszar tematyczny Docelowa wartość przyznanego wkładu wspólnotowego Wartość przyznanego wkładu wspólnotowego Procent realizacji 1 6 715 000,00 0,00 0,00 44

2 18 660 000,00 336 488,52 1,80 3 7 250 000,00 34 181,79 0,47 4 7 260 000,00 0,00 0,00 5 7 260 000,00 29 708 617,60 409,21 6 21 680 000,00 1 920 809,55 8,85 7 43 570 000,00 3 966 271,82 9,10 8 43 570 000,00 69 817 373,94 160,24 9 25 491 397,00 2 764 268,71 10,84 10 10 860 000,00 5 699 608,96 52,48 11 3 115 000,00 17 699 647,62 568,21 13 8 200 000,00 655 737,73 8,00 14 3 725 782,00 0,00 0,00 15 3 125 000,00 0,00 0,00 28 3 520 000,00 489 855,74 13,92 39 1 800 000,00 0,00 0,00 40 1 800 000,00 0,00 0,00 41 3 640 000,00 0,00 0,00 42 3 640 000,00 26 412,26 0,73 43 7 270 000,00 809 545,16 11,14 Ogółem 232 152 179,00 133 928 819,37 57,69 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Większość operacji realizujących cele Strategii Lizbońskiej nosi znamiona pomocy publicznej. W związku z opóźnieniami w przyjęciu rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie pomocy publicznej, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ ogłaszała konkursy dla typów projektów, których te rozporządzenia dotyczą dopiero po wejściu w życie odpowiednich przepisów. Część konkursów została przełożona na 2010 rok. Na koniec 2010 roku Instytucja Zarządzająca podpisała 855 umów o dofinansowanie projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013. Łączna wartość dofinansowania z EFRR wynosi 453 781 806,71 EUR, z czego 133 928 819,37 EUR to kwota przeznaczona na realizację celów Strategii Lizbońskiej 29,51 %. 45

Tabela nr 3 Udział wydatków ze środków unijnych na realizację odnowionej Strategii Lizbońskiej w 2010 w podziale na regionalne programy operacyjne RPO Założony wskaźnik "earmarking" dla RPO Udział wydatków SL w 2010 DOLNOŚLĄSKIE 40,58% 16% 43% KUJAWSKO-POMORSKIE 39,66% 37% 33% na Udział wydatków na SL w całości wydatków do 31.12.2010 LUBELSKIE 40,34% 31% 39,5% LUBUSKIE 37,25% 25% 23,6% ŁÓDZKIE 37,46% 22% 29,5% MAŁOPOLSKIE 35,62% 20% 16% MAZOWIECKIE 39,49% 25% 24,9% OPOLSKIE 42,71% 30% 31% PODKARPACKIE 42,13% 23% 20,9% PODLASKIE 43,15% 49% 42,2% POMORSKIE 43,87% 39% 47,2% ŚLĄSKIE 39,89% 22% 18,7% ŚWIĘTOKRZYSKIE 4 31,99% 29% 26,7% WARMIŃSKO- MAZURSKIE 37,26% 26% 35,8% WIELKOPOLSKIE 40,04% 33% 46,6% ZACHODNIOPOMORSKIE 40,24% 21% 42,3% 16 RPO (średnia) 39,5% 27% 32% Źródło: Opracowanie na podstawie KSI SIMIK 2007-2013 Tabela Analiza Osi priorytetowych RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 - Osie Priorytetowe i Działania- Oś Priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Krajowy Program Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej - Priorytety i Działania- Priorytet Innowacyjna Gospodarka 4 Wersja programu operacyjnego przekazana do decyzji KE. 46

Działanie 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Działanie 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i poręczeniowych Działanie 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu Oś Priorytetowej 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora "badania i rozwój" Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informatycznego Działanie 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych Oś Priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym Oś Priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska 47

Poniżej zaprezentowano przykłady projektów objęte dofinansowaniem, które w najpełniejszy sposób przyczyniają się do realizacji celów Strategii Lizbońskiej: 1. Stworzenie systemu do poprawy bezpieczeństwa w zakresie ruchu drogowego i działań Policji w sytuacjach kryzysowych w oparciu o sprzęt specjalistyczny. Projekt realizowany w ramach Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej, w okresie od 24.07.2009 do 13.12.2009. Całkowita wartość projektu wynosi 208 886,59 EUR, z czego 124 085,75 EUR to a.wartość dofinansowania ze środków EFRR. Przedmiotem projektu jest: - zakup samochodów: Ambulans Pogotowia Ruchu Drogowego (APRD) szt. 3 - zakup doposażenia: do samochodu Ruchome Stanowisko Dowodzenia (RSD) szt. 1 Zakupiony sprzęt usprawni działania ratownicze Policji (APRD), podniesie efektywność działań prewencyjnych (RSD), wpłynie na zmniejszenie liczby wypadków drogowych. APRD pozwoli policjantom na udzielanie pierwszej pomocy ofiarom wypadków. Konstrukcja APRD umożliwi bezpieczny przewóz specjalistycznego wyposażenia. RSD umożliwia koordynację działań pomiędzy policjantami i służbami biorącymi udział w akcji ratowniczo-porządkowej tworzącymi system powiadamiany po zgłoszeniu zdarzenia. Zakup nowego sprzętu wpłynie m.in. na : -szybkość reagowania i likwidacji skutków wypadków -jakość czynności procesowych na miejscu wypadku -czas dojazdu do miejsca zdarzenia i oczekiwania na przybycie Policji -zabezpieczenie przed wtórnymi skutkami wypadku. 2. Usprawnienie systemu bezpieczeństwa komunikacyjnego w zakresie działań ratowniczych na drogach wojewódzkich w oparciu o sprzęt specjalistyczny Państwowej Straży Pożarnej. Projekt realizowany w okresie od 20.10.2009 do 30.12.2010, na obszarze powiatu buskiego, który jest terenem operacyjnego działania Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Busku-Zdroju. Całkowita wartość projektu wynosi 2 609 616,65 EUR, w tym dofinansowanie ze środków EFRR 365 769,99 EUR. Przedmiotem projektu jest zakup jednego ciężkiego samochodu ratownictwa technicznego do usuwania skutków wypadków i kolizji drogowych. - usprawnienie działań ratowniczych przy likwidacji skutków wypadków i kolizji drogowych. Zakup nowego sprzętu wpłynie m.in. na: - skrócenie czasu dojazdu do miejsca zdarzenia jednostek PSP w tym do osób uwięzionych w pojazdach, - zwiększenie zdolności operacyjnych PSP na miejscu wypadku o katalog działań właściwy dla ciężkiego samochodu ratownictwa technicznego, Dzięki jego wyposażeniu może on wykonywać m.in. następujące zadania: - uwalnianie osób uwięzionych w wypadkach drogowych z udziałem samochodów ciężarowych, - podnoszenie i przemieszczanie przy użyciu urządzenia dźwigowego pojazdów oraz ładunków, a także załadunek rozbitych pojazdów na platformy, - ustawianie pojazdów na kołach, - wciąganie pojazdów i ładunków przy użyciu wciągarek, - podnoszenie i holowanie pojazdów na ramieniu holowniczym, 48

- holowanie różnych naczep przy użyciu dodatkowego osprzętu do ramienia holowniczego. 3. e-zdrowie w Województwie Świętokrzyskim, rozbudowa i wdrażanie systemów informatycznych w jednostkach służby zdrowia etap I. Projekt realizowany w ramach Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, w okresie od 22.02.2010 do 30.09.2012, całkowita wartość projektu wynosi 4 567 769,94 EUR, w tym 3 783 102,14 EUR to środki pochodzące z EFRR. przedsięwzięcie realizowane jest na terenie gminy: Jędrzejów, Kazimierza Wielka, Chmielnik, Chęciny, Łopuszno, Końskie, Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Pińczów, Skarżysko-Kamienna, Starachowice Włoszczowa. Trudna sytuacja służby zdrowia jest przejawem kryzysu społeczno gospodarczego nie tylko w regionie świętokrzyskim, ale i całym kraju. Obok wielu czynników determinujących aktualny stan, pojawia się również dodatkowy aspekt brak zastosowania na szeroką skalę dostępnych innowacji i rozwiązań technologicznych oraz teleinformatycznych, mających istotny wpływ na jakość świadczonych usług medycznych, takich jak np. telemedycyna - działania wykorzystujące infrastrukturę informatyczną, telekomunikacyjną oraz nowoczesne środki łączności do przesyłu danych medycznych, budowy otwartych systemów telemedycznych, a także usługi integrujące w ramach jednego systemu. Uzasadnieniem potrzeby realizacji projektu jest chęć: poprawy ciągłości procesu leczenia pacjenta poprzez zapewnienie przepływu dokumentacji medycznej pomiędzy zakładami opieki zdrowotnej, poprawa koordynacji działań w zakresie akcji ratunkowych pomiędzy szpitalami a Wojewódzkim Pogotowiem Ratunkowym, zmniejszenie globalnych kosztów diagnostyki laboratoryjnej, zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia błędów medycznych wynikających z niedostatku informacji o pacjencie podczas akcji ratunkowych, racjonalizacji wydatków związanych z informatyką. Przedmiotem projektu jest wdrożenie nowych oraz rozbudowa istniejących systemów teleinformatycznych w sześciu jednostkach służby zdrowia wraz z zakupem niezbędnego sprzętu i oprogramowania systemowego, w tym: platforma elektronicznej wymiany danych medycznych wraz z Regionalnym Centrum Certyfikacji dla Służby Zdrowia, Regionalnym Węzłem Teleradiologicznym i e-kartą Zgłoszenia Nowotworu (4 jedn.), systemy szpitalne i laboratoryjne do prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej (4 jedn.), systemy elektronicznej diagnostyki obrazowej typu PACS/RIS (4 jedn.), sprzęt i urządzenia do wyposażenia serwerowni (4 jedn.), sprzęt i urządzenia do modernizacji sieci (4 jedn.), systemy i sprzęt do zapewnienia bezpieczeństwa danych i dostępu do informacji (3 jedn.), komputery (stacje robocze) wraz oprogramowaniem użytkowym (6 jedn.), rozbudowa systemów zarządzania czasem pracy personelu (2 jedn.), aplikacja e-rejestracji pacjentów przez Internet (3 jedn.), system lokalizacji, monitoringu i zarządzania ambulansami (1 jedn.), system identyfikacji towarów w Aptece Szpitalnej w oparciu o kody kreskowe (1 jedn.), oprogramowanie Medycyny Pracy/Laboratorium (1 jedn.), wyposażenie sal szkoleniowych (1 jedn.), 49

rozbudowa systemu ewidencji i zarządzania aparaturą medyczną i innymi składnikami majątku rzeczowego (1 jedn.), narzędzie analityczne typu BI (1 jedn.). 4. Rozszerzenie działalności Świętokrzyskiego Funduszu Poręczeniowego Sp. Z o. o formą wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorców w Województwie Świętokrzyskim. Projekt realizowany w okresie od 22.12.2010 do 31.12.2013. Całkowita wartość projektu 6 809 583,86 EUR, dofinansowanie ze środków UE 5 107 187,89 EUR. Podstawowym celem projektu jest wspieranie MŚP i instytucji pożytku publicznego, mających siedzibę lub koncentrujących swoją działalność na terenie woj. świętokrzyskiego poprzez udzielanie poręczeń ułatwiających im dostęp do kredytów i pożyczek oferowanych przez banki oraz instytucje finansowe, a stanowiących źródła finansowania rozwoju oraz bieżącej działalności. Działalność ŚFP ma na celu zmniejszenie barier hamujących rozwój sektora MŚP w regionie, zmniejszenie dysproporcji rozwojowych Regionu w stosunku do reszty Kraju. Celem jest także wspieranie procesów tworzenia nowych miejsc pracy oraz zmniejszenie negatywnego wpływu kryzysu w sektorze finansowym na współpracę tego sektora ze środowiskiem MŚP. Przedmiotem działalności Świętokrzyskiego Funduszu Poręczeniowego jest świadczenie usług finansowych polegających na udzielaniu poręczeń dla podmiotów z sektora MŚP w zabezpieczeniu spłaty zaciąganych przez nie kredytów gospodarczych w bankach komercyjnych. Na terenie Województwa Świętokrzyskiego ŚFP wypełnia niszę w zakresie świadczenia tych usług. Istotnym problemem rozwojowym dla MŚP jest pozyskanie kapitału, szczególnie na przedsięwzięcia nowe i innowacyjne. b. Strategia EUROPA 2020 W marcu 2010 r. Unia Europejska przyjęła nową strategię rozwojową wyznaczającą cele i kierunki działań dla instytucji UE i państw członkowskich w perspektywie do 2020 r. - Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Strategia ta zastąpiła obowiązującą przez poprzednie dziesięciolecie Strategię Lizbońską. Uwzględniając sytuację gospodarczą i społeczną państw członkowskich, na której mocno odznaczył się kryzys gospodarczy, Unia Europejska wyznaczyła sobie trzy powiązane ze sobą i wzajemnie się wspierające priorytety: inteligentny (smart), zrównoważony (sustainable) oraz sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive) wzrost. Strategia wyznacza 5 głównych obszarów/celów dla całej Unii Europejskiej, w których prowadzone mają być działania zmierzające do ich rozwoju i poprawy funkcjonowania, a są to: zatrudnienie, badania i rozwój oraz innowacje, klimat i efektywność energetyczna, edukacja, ubóstwo/włączenie społeczne. oraz dwa dodatkowe obszary/cele społeczeństwo informacyjne i konkurencyjność, wynikające z inicjatyw flagowych. 50

Dla pięciu głównych obszarów/celów określone zostały wartości wskaźników wyznaczone dla całej UE, które powinny zostać osiągnięte do 2020 roku. Komisja Europejska sukcesywnie prezentuje inicjatywy flagowe (7 projektów przewodnich), stanowiących uzupełnienie Strategii, zawierających katalogi i opisy działań, które mają umożliwić implementację ww. priorytetów tematycznych. Inicjatywy flagowe to: Unia innowacji Młodzież w drodze, Europejska agenda cyfrowa, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Polityka przemysłowa w erze globalizacji, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia, Europejski program walki z ubóstwem. W realizację inicjatyw zaangażowana jest zarówno Unia Europejska, jak i państwa członkowskie. Ponadto, na poziomie UE przyjęte zostały zintegrowane wytyczne w zakresie Strategii 2020, dotyczące polityk gospodarczych i polityk zatrudnienia państw członkowskich, wyznaczające ramy reform niezbędnych w państwach członkowskich dla osiągnięcia celów Strategii. Państwa członkowskie podejmują własne zobowiązania odnośnie działań mających na celu realizację Strategii, formułując je na podstawie celów głównych wyznaczonych dla całej UE w Strategii, a także celów szczegółowych wynikających z inicjatyw flagowych oraz zapisów zintegrowanych wytycznych. Zobowiązania te stają się elementem Krajowych Programów Reform, których realizacja będzie przedmiotem weryfikacji na poziomie UE w ramach semestru europejskiego. Zgodnie ze Strategią Europa 2020 oraz inicjatywami flagowymi, jednym z głównych instrumentów realizacyjnych Strategii jest Polityka Spójności UE. Strategia ta wyznaczać będzie zatem główne kierunki interwencji Polityki Spójności w okresie programowania po 2013 r. Biorąc pod uwagę założenia Polityki Spójności w okresie programowania 2007-2013, a w szczególności jej prorozwojowy i innowacyjny charakter, trzeba zauważyć, że już w obecnym okresie polityka ta w znaczącym stopniu wpisuje się w realizację celów Strategii. Ponad 80 % alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 wpisuje się w priorytety, obszary i cele Strategii EU 2020: 2. Priorytet Rozwój inteligentny- rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji (smart growth) 105651089,50 EUR,: 1.1 Obszar Badania i rozwój, innowacje 67 160 698,50 EUR, 1.2 Obszar Społeczeństwo informacyjne 25 600 391 EUR, 1.3 Obszar Edukacja 12 890 000 EUR, 3. Priorytet Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (suistainable growth) 402 930 203,50 EUR: 2.1 Obszar Klimat, energia, mobilność 285 209 114 EUR, 2.2 Obszar konkurencyjność 117 721 089,50 EUR, 4. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth) 73 906 446,00 EUR: 3.1 Obszar Zatrudnienie i umiejętności 0,00 EUR, 3.2 Walka z Ubóstwem 73 906 446 EUR. 51

Analiza Osi priorytetowych RPOWŚ w odniesieniu Strategii Europa 2020 Priorytety Strategii UE 2020 Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji - smart growth Rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej - suistainable growth Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną - inclusive growth Obszary/cele strategii UE 2020 Badania i rozwój, innowacje Społeczeństwo informacyjne Edukacja Klimat, energia, mobilność Konkurencyjność Zatrudnienie i umiejętności Walka z ubóstwem Nazwa Działania PROWŚ Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego Działanie 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponad regionalnym, Działanie 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Działanie 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, Działanie 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego Nie dotyczy Działanie 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych, Działanie 6.1 Wzmocnienie regionalnych i subregionalnych ośrodków wzrostu, Działanie 6.2 Rewitalizacja małych miast 52

Poziom zaangażowania środków UE w zawartych umowach i zatwierdzonych wnioskach o płatność w stosunku do przyznanej alokacji na Działania, które swym zakresem wpisują się obszary i cele strategiczne Strategii Europa 2020. Źródło: opracowanie własne na podstawie KSI SIMIK (07-13) oraz na podstawie danych zawartych w tabeli w załączniku VI. Matryca UE 2020 do niniejszego sprawozdania Regionalne Programy Operacyjne są jednym z instrumentów realizacji wyzwań, jakie przed państwami członkowskimi postawiła Strategia Europa 2020. W odniesieniu do RPOWŚ jako najważniejsze działania prowadzące do pomyślnego spełnienia Strategii Europa 2020 wskazać należy: Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponad regionalnym, Działanie 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, które swym zakresem przyczyniają się do wspierania obszaru Klimat, energia, mobilność. Analizując podział alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, najwięcej środków skierowana jest na realizację przedsięwzięć służących uniezależnieniu wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu oraz propagowaniu efektywności energetycznej. Instytucja Zarządzająca w obszarze tym zakontraktowała ok. 55% przyznanej alokacji. Blisko stuprocentowy poziom kontraktacji środków UE ma miejsce w obszarze społeczeństwo informacyjne oraz konkurencyjność. Aby gospodarka UE mogła w pełni wykorzystać potencjał gospodarczy związany z rozwojem nowoczesnych technologii, w tym technologii informacyjno-komunikacyjnych niezbędne jest ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do 53

jednolitego rynku, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych, małych i średnich przedsiębiorstw, zminimalizowanie przeszkód administracyjnych i podatkowych, oraz wspieranie rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych. Poniżej zaprezentowano przykłady projektów objęte dofinansowaniem, które w najpełniejszy sposób przyczyniają się do realizacji priorytetów i celów Strategii UE: 1. E-świętokrzyskie Budowa Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego, projekt realizowany w okresie od 01.01.2009 do 30.04.2012 r. całkowita wartość projektu wynosi ok. 6,31 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 5,36 mln EUR. Projekt ma za zadanie usprawnić funkcjonowanie administracji samorządowej wspomagając i skracając procesy decyzyjne, administracyjne i planistyczne, w tym procedury obsługi indywidualnych i instytucjonalnych klientów administracji samorządowej przez dostarczenie rozwiązań organizacyjnych i technicznych wspomagających zarządzanie przestrzenią, zapewniających powszechny dostęp, wymianę oraz przetwarzanie spójnych, jednorodnych i porównywalnych danych przestrzennych charakteryzujących Województwo Świętokrzyskie. Unijna dyrektywa INSPIRE oraz projekt zmian prawa geodezyjnego i kartograficznego, jak też projekty zmian ustaw dotyczących przetwarzania danych w jednostkach publicznych nakładają obowiązek bezpłatnego udostępniania danych i analiz obywatelom w formie elektronicznej. Projekt w znacznym stopniu ułatwi przetwarzanie danych przestrzennych w województwie oraz przyczyni się do bezproblemowego przystosowania JST do wymagań, które przed nimi stawiają przyszłe ustawy i dyrektywy, m.in.: zintegruje dane przestrzenne województwa w jeden system, umożliwi generowanie dowolnych zestawień danych i analiz przestrzennych w czasie rzeczywistym dla całego województwa lub dowolnego miejsca w województwie. Główny przedmiotem projektu jest zbudowanie jednolitego i spójnego systemu do przetwarzania informacji przestrzennych z terenu całego Województwa Świętokrzyskiego. Realizacja tego przedsięwzięcia będzie polegała między innymi na: 1. Utworzeniu Regionalnego Centrum Przetwarzania Danych (RCPD) zlokalizowanego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego 2. Utworzeniu Lokalnych Centrów Przetwarzania Danych (LCPD) w starostwach powiatowych w 13 powiatach 3. Przyłączeniu pozostałych JST Województwa Świętokrzyskiego do Systemu Informacji Przestrzennej (102 gminy, w tym Miasto Kielce zgodnie z przyjętą dla Miasta Kielce koncepcją rozwiązania) 4. Uruchomienie i wdrożenie Systemu Informacji Przestrzennej u wszystkich Partnerów projektu. 5. Konwersja niezbędnych danych, którymi dysponują Partnerzy projektu na potrzeby wdrażanego systemu. Działania podjęte w ramach tego projektu przyczynią się do ociągnięcia trwałych korzyści ekonomicznych i społecznych z jednolitego rynku cyfrowego płynących z szybkiego Internetu operacji interoperacyjnych; w praktyce oznacza to szerokopasmowy dostęp do Internetu dla wszystkich. Projekt wpisuje się w priorytet Rozwój inteligentny-rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji (smart growth). 54

2. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia o całkowitej wartości inwestycji na ponad 20,34 mln EUR oraz wartości dofinansowania z EFRR na ponad 14,72 mln EUR. Realizacja projektu obejmuje rozbudowę istniejącej drogi wojewódzkiej nr 751 Suchedniów Ostrowiec Św. na odcinku Nowa Słupia - Ostrowiec Świętokrzyski o dł. ok. 22 km oraz budowę obwodnicy Nowej Słupi dł. ok. 2,6 km. Droga wojewódzka nr 751 jest drogą o znaczeniu regionalnym w północno wschodniej części województwa przebiegającą przez dwa powiaty: kielecki i ostrowiecki, łączącą miejscowości Suchedniów, Bodzentyn, Nowa Słupia i Ostrowiec Świętokrzyski. Przejazd przez Nową Słupię w kierunku Ostrowca Świętokrzyskiego stanowi wąskie gardło ze względu na zwartą, położoną blisko krawędzi jezdni zabudowę. Obwodnica Nowej Słupi odciąży centrum miejscowości, poprawiając stan środowiska (eliminacja hałasu i spalin, niekorzystnych wibracji), a wraz z rozbudową drogi nr 751 skróci czas przejazdu, poprawi płynność ruchu i warunki bezpieczeństwa. Przyczyni się do usprawnienia sieci komunikacyjnej regionu, osiągnięcia wymaganego standardu (szerokość jezdni 7 m, ciągi piesze, utwardzone pobocza, skrzyżowania z drogami podrzędnymi, poprawa parametrów geometrycznych), nośności 115 kn/oś, poprawi bezpieczeństwo (przejścia dla pieszych, oznakowanie pionowe i poziome). Projekt wpisuje się w priorytet Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (suistainable growth). 3. Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc-etap I, całkowity kosz projektu wynosi 13,72 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 11, 16 mln EUR. projekt realizowany jest w okresie od 24.08.2007 do 31.03.2012. Zrewitalizowany obszar Śródmieścia Kielc stanie się terenem atrakcyjnym przestrzennie, społecznie i gospodarczo. Podstawową grupę odbiorców będą stanowić mieszkańcy, dla których poprzez stworzenie nowych przestrzeni publicznych, poprawę estetyki już istniejących i ograniczenie ruchu samochodowego Śródmieście stanie się rzeczywistym centrum życia społeczno kulturalnego Kielc, nabierze charakteru miejsca spotkań i spacerów. Wpłynie to pozytywnie na wzrost aktywności rekreacyjno-kulturalnej mieszkańców. Przebudowane place na obszarze objętym projektem będą mogły stać się miejscem organizacji imprez kulturalnych. Realizacja przebudowy zespołu budynków powięziennych przyczyni się do poprawy wizerunku tej części miasta. Jest to niezwykle istotne, gdyż obiekty znajdują się na wzgórzu zamkowym wpisanym do rejestru zabytków ze względu na układ urbanistyczno-krajobrazowy. Powstałe pomieszczenia będą mieć charakter wystawienniczy, sal ekspozycyjnych, wykładowych, pracowni ceramicznych i naukowych oraz czytelni. Dzięki realizacji projektu zapewniony zostanie spójny rozwój społecznogospodarczy miasta, a przy okazji całego regionu, gdyż Kielce stanowią główny ośrodek metropolitalny, pełniąc m.in. funkcje kulturalne, administracyjne, usługowe i turystyczne oraz charakteryzując się wyższą niż średnia dla regionu dynamiką rozwoju gospodarczego. Projekt wpisuje się w priorytet Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu-wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth). 55

2.1.6.7 Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Zaprezentowana w 2009 roku Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego ma przede wszystkim na celu maksymalne wykorzystanie potencjału rozwojowego państw członkowskich i regionów w obszarze Morza Bałtyckiego, który jest zamieszkiwany przez blisko 100 mln ludzi. Uznano, że region ten, w którym aż osiem z dziewięciu państw należy do UE, stoi w obliczu naglących wyzwań, między innymi pogarszającego się stanu wody w Morzu Bałtyckim, niedostatecznych połączeń komunikacyjnych, barier handlowych i problemów z dostawą energii. Jako jedną z przyczyn nasilenia się tych niekorzystnych zmian, zidentyfikowano brak skutecznej koordynacji działań. Strategia opiera się na czterech fundamentach: stworzenie warunków dla zrównoważonego środowiska, rozwój dobrobytu w regionie, wzrost dostępności i atrakcyjności regionu, zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony w regionie. Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego zawiera m.in. plan działania zawierający wykaz 80 sztandarowych projektów. Jest to pierwsza tak kompleksowa strategia przygotowana przez UE na poziomie makroregionu. W latach 2007-2013 region Morza Bałtyckiego otrzyma łącznie ponad 50 mld EUR wsparcia inwestycyjnego w ramach polityki spójności oraz innych funduszy UE, w tym 27 mld EUR na zwiększenie dostępności, prawie 10 mld EUR na ochronę środowiska, 6,7 EUR na konkurencyjność oraz 697 mld EUR na bezpieczeństwo i zapobieganie ryzyku. Z uwagi na fakt, iż Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, w tym system celów i priorytetów oraz kryteriów wyboru operacji, tworzony był kilka lat przed przyjęciem Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, nie przewidziano w nim odniesienia celów jak i kryteriów wyboru operacji do zapisów SUE RMB. W 2011 roku, przy okazji przeglądu śródokresowego programów operacyjnych, IZ RPOWŚ 2007-2013 zaproponowała włączenie do treści Programu odniesienia celów SUE RMB do poszczególnych osi priorytetowych RPOWŚ 2007-2013. Ponadto, dotychczas niemal wszystkie środki EFRR, w ramach RPOWŚ 2007-2013, zostały juz zakontraktowane. W związku z tym, odniesienia zakresu interwencji RPOWŚ 2007-2013 do SUE RMB można dokonać jedynie w kontekście przyporządkowania poszczególnych osi priorytetowych oraz działań Programu do celów Strategii, jako stanowiące źródło finansowania jej założeń. RPOWŚ 2007-2013 stanowi jedno z licznych źródeł finansowania Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. Najbardziej bezpośredni wpływ zakresu interwencji przyjętego w poszczególnych osiach priorytetowych Programu można zaobserwować dla trzech pierwszych z czterech powyższych zagadnień. Stworzeniu warunków dla poprawy czystości środowiska naturalnego Bałtyku, sprzyja w głównej mierze wsparcie, zaplanowane do przekazania w ramach Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. 56

Celem generalnym, przyświecającym realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jest poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjnej i generującej nowe miejsca pracy regionalnej gospodarki, w związku z czym, wszystkie przedsięwzięcia, ubiegające się o dofinansowanie w ramach Programu powinny wykazywać wpływ na poprawę stanu gospodarki regionu. Najbardziej bezpośrednią korelację z celem Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, poświęconym rozwojowi dobrobytu w regionie, wykazuje Oś priorytetowa 1. Rozwój przedsiębiorczości i Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu. Kolejny fundament Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, dotyczący wzrostu dostępności i atrakcyjności całego regionu, znajduje najpełniejsze odzwierciedlenie w Osi priorytetowej 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, w części skierowanej na wsparcie inwestycji energetycznych, oraz Osi priorytetowej 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej, oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport. Ostatni z celów Strategii, poświęcony szeroko pojętym kwestiom bezpieczeństwa, choć w mniejszym stopniu, również może być realizowany poprzez projekty wspierane w ramach RPOWŚ 2007-2013. W Osi priorytetowej 3. są to przedsięwzięcia służące poprawie bezpieczeństwa komunikacyjnego, zaś w Osi priorytetowej 4. projekty mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym. Tabela 7. SUE RMB zamieszczona w załączniku VII zawiera przykłady projektów realizujących obszary priorytetowe SUE RMB. W ramach RPOWŚ nie są realizowane projekty flagowe zidentyfikowane w Planie działań Strategii... 2.2 Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym W trakcie realizacji RPOWŚ 2007-2013 w danym okresie sprawozdawczym nie odnotowano żadnych problemów związanych z zachowaniem przepisów wspólnotowych na każdym etapie realizacji RPOWŚ 2007-2013. Przestrzeganiu polityk wspólnotowych służą mechanizmy gwarantujące zgodność realizowanych operacji z przepisami wspólnotowymi (stosowne zapisy znajdują się w kryteriach wyboru projektów) oraz przestrzeganie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Nie naruszono przepisów dotyczących zamówień publicznych, zasady zgodności z polityką ochrony środowiska, zasady zgodności z polityką równych szans jak również przepisów dotyczących pomocy publicznej. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 podjęła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie polityk wspólnotowych. Podczas prac związanych z opracowaniem systemu wdrażania Programu, Instytucja Zarządzająca uwzględniała w przygotowywanych dokumentach przepisy wspólnotowe, w tym w szczególności rozporządzenia, wytyczne i komunikaty dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej, rozporządzenia i dyrektywy określające tryb postępowania w zakresie wywierania wpływu na środowisko naturalne przez współfinansowane inwestycje, a także przepisy określające ramy polityki równości szans, efektywności energetycznej oraz odnoszące się do zamówień publicznych. 57

2.2.1 Zasada równości szans Zasada równości szans uwzględniana jest na wszystkich etapach realizacji programu. W każdym priorytecie RPOWŚ wskazana jest konieczność stosowania zasady równości szans przy aplikowaniu o środki unijne. RPOWŚ 2007-2013 realizowany jest z poszanowaniem zasady równości płci i niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Polityka równych szans poprzez zapewnienie równości płci przyczynia się do pozytywnych zmian na rynku pracy oraz zmian świadomości. Zasada równości szans na etapie programowania/wdrażania realizowana jest poprzez: wprowadzenie odpowiednich kryteriów wyboru projektów, Kryterium wpływ projektu na polityki horyzontalne znajduje się w kryteriach punktowych przy następujących Działaniach RPOWŚ 2007-2013: 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia oraz przy następujących typach projektów występujących w ramach Osi priorytetowej 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, Osi priorytetowej 4 - Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej i Osi 6 - Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast: Projekty drogowe, Projekty dot. bezpieczeństwa komunikacyjnego, Zakup taboru kolejowego, Infrastruktura wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków, Infrastruktura wodociągowa, Gospodarka odpadami, Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej, Kompleksowych projektach rewitalizacyjnych Projekty z zakresu infrastruktury targowej i wystawienniczej Projekty dot. poprawy systemów transportowych miast (w tym, dotyczących zakupu taboru transportu miejskiego, budowy lub modernizacji infrastruktury publicznego transportu pasażerskiego). Stopień wpływu projektu na realizowanie zasady równości szans badany jest przez eksperta na etapie oceny merytoryczno technicznej wniosku o dofinansowanie. Wprowadzenie w/w kryteriów do Kryteriów Wyboru Projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013 ma na celu zagwarantowanie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w 58

realizowanych projektach, jak również premiowanie projektów dotyczących osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji (np. osoby niepełnosprawne, mniejszości etniczne i narodowe, migranci, osoby zamieszkujące tereny wiejskie, bezrobotni, osoby po 45 roku życia). zapewnienie równego dostępu do wsparcia udzielanego w ramach Programu dla wszystkich typów potencjalnych beneficjentów (w tym osób z grup defaworyzowanych), W ramach RPOWŚ 2007-2013 nie wprowadzono żadnych tego typu barier dla potencjalnych beneficjentów. zapewnienie równego dostępu do informacji nt. ogłaszanych konkursów, W ramach RPOWŚ 2007-2013 zapewniono równy i szeroki dostęp do informacji na temat ogłaszanych konkursów poprzez ogłoszenia prasowe i stronę internetową www.rposwietokrzyskie.pl. Dodatkowo, informację na temat Programu jak i ogłaszanych konkursów dostarcza potencjalnym beneficjentom Punkt Informacyjny o RPOWŚ 2007-2013 zlokalizowany w ramach Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 oraz Główny Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich, który został utworzony w ramach projektu powołania na terenie całego kraju tzw. Systemu Informacji o Funduszach Europejskich. Zasada równości szans jest stosowana także na etapie monitorowania RPOWŚ, w tym poprzez zapewnienie równego dostępu do udziału w pracach Komitetu Monitorującego oraz zapewnienie równego dostępu do informacji dotyczących realizacji RPOWŚ poprzez umieszczanie ich na bieżąco na stronie internetowej. Wśród 54 członków i stałych zastępców Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jest 17 kobiet. Niektóre wskaźniki realizacji celów RPOWŚ 2007-2013 monitorowane są w podziale na płeć, na przykład: Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: - dla kobiet - dla mężczyzn Liczba utworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze) w tym: - mężczyźni - kobiety Wszelkie informacje związane z RPOWŚ 2007-2013 umieszczane są na stronie internetowej Programu: www.rpo-swietokrzyskie.pl. Dotychczasowe działania Instytucji Zarządzającej RPOWŚ w zakresie zachowania zasady równych szans realizowane będą w toku wdrażania Programu w latach kolejnych. Zgodnie z artykułem 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. wszystkie działania w ramach RPO WŚ odbywały się z poszanowaniem zasady równości szans i zapobiegania dyskryminacji mniejszości oraz osób niepełnosprawnych zarówno na poziomie Programu, jak również na poziomie realizacji projektów. Na etapie programowania zapewniono dostęp osobom zainteresowanym do informacji i możliwość wpływu na zapisy dokumentu. W każdym priorytecie RPOWŚ wskazano na stosowanie zasady równości szans przy aplikowaniu o środki unijne. Wymaga się stosowania zasady równości szans przez 59

beneficjenta, który będzie musiał wykazać zgodność zgłaszanego projektu z polityką równych szans, zarówno na etapie ubiegania się o dofinansowanie projektu, jak również w toku realizacji projektu, co znajduje potwierdzenie we wskaźnikach monitoringowych w zakresie nowych miejsc pracy z zachowaniem równego dostępu dla kobiet i mężczyzn. Polityka równych szans poprzez zapewnienie równości płci przyczyni się do pozytywnych zmian na rynku pracy. Działania realizowane w zakresie infrastruktury społecznej poprawią jej dostępność dla osób niepełnosprawnych, poprzez zlikwidowanie barier. Zasada równości szans jest stosowana na etapie wdrażania RPOWŚ, w tym poprzez zapewnienie równego dostępu osób do udziału w pracach Komitetu Monitorującego. Ponadto podejmowane są odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na poszczególnych etapach realizacji RPOWŚ. 2.2.2. Zasada partnerstwa W celu zapewnienia przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPOWŚ 2007-2013 na wszystkich etapach jego realizacji zastosowanie ma zasada partnerstwa, zgodnie z wymaganiami art. 11 rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 oraz prawa krajowego. Realizacja zasady partnerstwa na etapie programowania: Prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 trwały od momentu ogłoszenia przez ministerstwo właściwe ds. rozwoju regionalnego harmonogramu prac nad programami operacyjnymi, tj. od stycznia 2005 r. Przygotowanie RPOWŚ 2007 2013, zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1083/2006, odbywało się na zasadach partnerstwa. Partnerstwo w województwie świętokrzyskim budowane jest na zasadzie współpracy podmiotów ze sfery gospodarczej (przedsiębiorcy, instytucje reprezentujące przedsiębiorstwa), społecznej (organizacje pozarządowe) oraz samorządowej. Realizując zasadę partnerstwa, RPO był konsultowany podczas warsztatów, konferencji, spotkań konsultacyjnych, również z wykorzystaniem dostępnych narzędzi informatycznych oraz promocyjnych. W celu zachowania zasady partnerstwa Regionalny Program Operacyjny jest realizowany w ścisłej współpracy z beneficjentami, a efekty jego realizacji są podawane do wiadomości opinii publicznej. Podstawą prawną działań konsultacyjnych projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 (RPOWŚ 2007-2013) były zapisy ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 1206 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu i terminów konsultacji, współdziałania i współpracy przy opracowywaniu Narodowego Planu Rozwoju, programów operacyjnych i strategii wykorzystania Funduszu Spójności z dnia 13 stycznia 2005 r. (Dz. U. 2005 nr 10 poz. 74). Według tych przepisów przeprowadzone zostały konsultacje projektu dokumentu z partnerami samorządowymi, gospodarczymi i sfery społecznej. W dniu 26 grudnia 2006 r. weszła w życie ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (z dnia 6 grudnia 2006 r., Dz. U. 2006 nr 227 poz. 1658), której przepisy określiły 60

zasady przeprowadzenia konsultacji strategii rozwoju, programów operacyjnych oraz planów wykonawczych. Na mocy art. 6 tej ustawy proces konsultacji Programu uzupełniono o uzyskanie opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Konsultacje projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 rozpoczęły się 30 marca 2005 r. podczas konferencji konsultacyjnej Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, podczas której Marszałek Województwa przedstawił główne założenia programu regionalnego. W okresie od 10 czerwca do połowy grudnia 2005 r. odbyło się 16 powiatowych i środowiskowych spotkań konsultacyjnych. W konsultacjach uczestniczyli przedstawiciele różnego rodzaju podmiotów i środowisk: struktur administracji państwowej, agencji, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, organizacji skupiających rolników, przedsiębiorców, związków zawodowych, środowisk naukowych jak również osoby prywatne. Konferencje i spotkania organizowane były we współpracy i w porozumieniu z jednostkami samorządu terytorialnego, Świętokrzyskim Urzędem Wojewódzkim oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi. Odbyły się również dwie duże konferencje regionalne: w lipcu 2006 r. (w ramach konsultacji Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 oraz RPOWŚ 2007-2013) oraz w listopadzie 2006 r. w cyklu podsumowania Europejskich Debat Publicznych oraz konsultacji powiatowych i środowiskowych. Ponadto w październiku 2005 r. odbyła się konferencja międzyregionalna w Lublinie dla województw: świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. W roku 2006 nastąpiła istotna zmiana w treści projektu RPOWŚ 2007-2013, spowodowana ostateczną decyzją Komisji Europejskiej odnośnie zasady jednofunduszowości programów, co spowodowało wyłączenie z projektu Programu priorytetów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Pierwszy projekt RPOWŚ 2007 2013, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, został przyjęty i skierowany do konsultacji społecznych przez Zarząd Województwa w dniu 28 lutego 2006 roku. Projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Wojewodę Świętokrzyskiego pod względem zgodności celów Programu z celami Strategii Rozwoju Kraju oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. W dniach 21-22 marca 2006 r. projekt RPOWŚ 2007-2013 był przedmiotem spotkania z Przedstawicielami Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej. W okresie marzec czerwiec 2006 odbywały się spotkania konsultacyjne w ramach spotkań roboczych, konferencji, seminariów w układzie samorządów terytorialnych lub grup środowiskowych: seminarium Perspektywy rozwoju województwa świętokrzyskiego w oparciu o fundusze strukturalne w latach 2007-2013, organizowane przez Staropolską Izbę Przemysłowo-Handlową w Kielcach w dniu 9 marca, konferencja pt. Wsparcie z funduszy UE w latach 2006 i 2007-2013 w dniu 14 marca w Kielcach, 61

konferencja Fundusze Unijne Innowacyjne Technologie, w Starachowicach w dniu 21 marca, spotkanie z Prezydentami Miast, Burmistrzami i Wójtami Gmin Województwa Świętokrzyskiego, w dniu 26 kwietnia w Korytnicy k. Szydłowa, konferencja pt. Targi, Kongresy, Konferencje w Urzędzie Miejskim w Kielcach w dniu 15 maja, i Usługi Towarzyszące, seminarium współorganizowane przez Akademię Świętokrzyską i Urząd Marszałkowski Budowanie regionalnego systemu innowacji analiza strukturalna gospodarki regionu świętokrzyskiego i jej wykorzystanie pod kątem podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności regionu, w dniu 22 maja, spotkanie konsultacyjne w siedzibie Stowarzyszenia Forum Pracodawców, spotkanie z przedstawicielami przedsiębiorców, w dniu 23 maja, spotkanie z Radnymi Powiatu Pińczowskiego w dniu 22 czerwca. Założenia projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 prezentowane były również podczas dwóch konferencji regionalnych współorganizowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Urząd Marszałkowski we współpracy z Wojewodą Świętokrzyskim 10 kwietnia 2006 r. w sprawie Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (komplementarny do RPOWŚ) oraz 11 maja 2006 r. w sprawie konsultacji Narodowej Strategii Spójności (NSRO). W trakcie konsultacji na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego poświęconej polityce regionalnej www.rozwoj-swietokrzyskie.pl dostępny był projekt konsultowanego dokumentu, a wszyscy zainteresowani mogli przekazywać uwagi, także za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zasada partnerstwa realizowana jest również podczas wdrażania programu, na etapie naboru projektów do indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych RPOWŚ 2007-2013, jak i monitorowania jego realizacji oraz ewaluacji. W realizację RPOWŚ 2007-2013 zaangażowane są zarówno właściwe dla Programu władze regionalne, lokalne i miejskie oraz inne władze publiczne jak i partnerzy społecznogospodarczy. Realizacja zasady partnerstwa na etapie realizacji RPOWŚ 2007-2013 zapewniona jest w głównej mierze przez uczestnictwo partnerów ze strony samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych w Komitecie Monitorującym RPOWŚ 2007-2013. W skład KM RPOWŚ wchodzą wyłonieniu zgodnie z Wytycznymi nr 3 Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczącymi komitetów monitorujących z dnia 15 maja 2007 r. przedstawiciele następujących podmiotów: - Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego; - Instytucji Pośredniczącej Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki; - Konwentu Powiatów Województwa Świętokrzyskiego; - Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Świętokrzyskiego; - Wojewody Świętokrzyskiej; - ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego jako Instytucji Koordynującej RPO; 62

- ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego jako Instytucji Koordynującej Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia; - ministra właściwego ds. gospodarki jako Instytucji Koordynującej proces lizboński w Polsce; - Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji; - organizacji pozarządowych z terenu świętokrzyskiego; - środowiska akademicko-naukowego; - Kościoła i związków wyznaniowych. W posiedzeniach Komitetu uczestniczą również obserwatorzy i osoby z głosem doradczym bez prawa do głosowania, reprezentujący m.in. Komisję Europejską, Urząd Kontroli Skarbowej, Związek Miast Polskich, Związek Gmin Polskich, Związek Powiatów Polskich, Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej, Unia Miasteczek Polskich, Przedstawiciel Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Na etapie ewaluacji realizacja zasady partnerstwa w okresie sprawozdawczym polegała na umieszczaniu na stronie internetowej www.rpo-swietokrzyskie.pl raportów ze wszystkich realizowanych w ramach RPOWŚ 2007-2013 badań ewaluacyjnych i umożliwianiu przez to udziału partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w analizie ewaluacji dotyczących realizacji programu. Zadania z zakresu ewaluacji w ramach IZ RPOWŚ 2007-2013 wykonuje Jednostka Ewaluacyjna. W działanie tej jednostki zaangażowane są osoby zarówno z IZ jak również spoza, dla zachowania bezstronności. Wykonuje ona swoje zadania zgodnie z Planem ewaluacji RPOWŚ oraz przygotowanymi corocznie Okresowymi Planami Ewaluacji. Dokumenty te po konsultacji z IZ RPOWŚ 2007-2013, Grupą Sterującą Ewaluacją oraz Krajową Jednostką Oceny przekazywane są na ręce Komitetu Monitorującego RPOWŚ 2007-2013. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono dwa badania ewaluacyjne: Ocena postępów realizacji celów RPOWŚ do roku 2009 za pomocą modelu HERMIN; Analiza skuteczności, jakości oraz użyteczności działań informacyjno- promocyjnych RPOWŚ ( w tym Kampanii Promocyjnej) w kontekście zapisów w Planie Komunikacji RPOWŚ na lata 2007-2013. Dotychczasowe działania Instytucji Zarządzającej RPOWŚ w zakresie przestrzegania zasady Partnerstwa realizowane będą w toku wdrażania Programu w latach kolejnych. Instytucja Zarządzająca realizuje swoje zadania, zgodnie z wymaganiami art. 11 Rozporządzenia nr 1083/2006 oraz prawa krajowego, w ścisłej współpracy z właściwymi władzami regionalnymi, lokalnymi, miejskimi i innymi władzami publicznymi, a także partnerami społeczno gospodarczymi, w tym odpowiednimi podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, partnerów zajmujących się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego oraz organizacjami pozarządowymi i podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie równości kobiet i mężczyzn. Szeroko prowadzone konsultacje społeczne RPOWŚ zagwarantowały udział wszystkich przedstawicieli społeczności regionalnej, w tym jednostek samorządu terytorialnego, strony rządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych. Podstawowym narzędziem stosowania zasady partnerstwa na etapie wdrażania będzie Komitet Monitorujący, który zapewni partnerom udział w najważniejszych decyzjach 63

dotyczących RPOWŚ, w szczególności w zakresie kryteriów wyboru projektów, monitorowania realizacji i oceny postępu realizacji Programu, w tym także nieprawidłowości. Instytucja Zarządzająca będzie wymagała od beneficjentów przestrzegania zasady partnerstwa zarówno na etapie przygotowania jak i realizacji projektów. Współpraca będzie realizowana z pełnym poszanowaniem odpowiednich kompetencji instytucjonalnych, prawnych i finansowych każdej kategorii partnerów. Zasada partnerstwa realizowana jest przez ścisłą współpracę, współodpowiedzialność za przeprowadzane działania oraz dialog wszystkich partnerów zaangażowanych w realizację zadań stojących przed Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny 2007-2013. W skład KM RPO wchodzą przedstawiciele strony rządowej, władz regionalnych i lokalnych, partnerów społeczno-gospodarczych, wyższych uczelni, organizacji pozarządowych oraz Komisji Europejskiej, wyłonieni zgodnie z Wytycznymi nr 3 Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczącymi komitetów monitorujących z dnia 15 maja 2007 r. Wpływ programu na środowisko Każdy dokument programowy podejmujący problematykę rozwoju społecznogospodarczego, mimo że uwzględnia wymogi ochrony środowiska i zasady zrównoważonego rozwoju, może spowodować pewne niekorzystne zmiany w środowisku. Dla określenia wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na środowisko przyrodnicze, stworzono Prognozę oddziaływania na środowisko RPOWŚ 2007-2011. Zgodnie z zapisami ustawowymi rolą prognozy jest sprawdzenie, czy w rozwiązaniach przyjętych w projekcie Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 roku zabezpieczony został we właściwy sposób interes środowiska przyrodniczego. Ma ona również wykazać, czy przyjęte w tym dokumencie rozwiązania mają na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, chronią przed powstawaniem konfliktów i zagrożeń oraz w jakim stopniu warunki realizacji rozwiązań mogą oddziaływać na środowisko. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na to środowisko, zawarte w Prognozie, mają charakter ilościowy lub jakościowy. Głównym źródłem danych w tym zakresie są dane statystyczne oraz raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Z uwagi na fakt, iż do końca 2010 r. zakończona została realizacja stosunkowo niewielkiej liczby projektów z szeroko pojętego zakresu ochrony środowiska i energetyki, nie jest możliwe wykazanie realnego ich wpływu na stan środowiska naturalnego oraz wkładu do poprawy statystyk, dotyczących np. liczby ludności korzystających z sieci kanalizacji, wartości procentowej oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych w stosunku do ścieków wymagających oczyszczenia, czy udziału energii z odnawialnych źródeł energii w produkcji ogółem. 64

2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu Programu. Dużym wyzwaniem stało się natomiast zaprojektowanie wsparcia dla beneficjentów RPO dotkniętych powodzią, która nawiedziła województwo świętokrzyskie w 2010 roku. Zarząd Województwa, jako Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007 2013, podjął działania mające na celu ułatwienie beneficjentom z terenów powodziowych odbudowanie zniszczonej infrastruktury przy wsparciu środków europejskich pochodzących z RPO. Ponieważ jednak niemal wszystkie konkursy zostały już ogłoszone, a większość z nich także już rozstrzygnięto, nie było możliwości uruchomienia pomocy na wielką skalę. To co udało się osiągnąć, w ramach obowiązujących uwarunkowań formalno prawnych, to przedłużenie terminu zakończenia naboru dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, tj. konkursu nr 1.1.4. Decyzja ta zapadła po spotkaniu z poszkodowanymi przedsiębiorcami i związana była z chęcią umożliwienia przedsiębiorstwom z terenów dotkniętych powodzią, aplikowania o środki RPO Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w ostatnim trwającym konkursie. W dniu 7 lipca 2010 r. Uchwałą nr 2744/10 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego określił termin naboru wniosków na okres od 01 czerwca 2010 do 30 lipca 2010 roku (pierwotnie zakończenie naboru zaplanowano na 2 lipca 2010 r.). Wobec ogromnych potrzeb powodzian działanie takie wielu beneficjentów uznało za niewystarczające, jednak pomoc przyznawana w oparciu o środki Unii Europejskiej w ramach RPOWŚ 2007-2013 musi wpisywać się w system wydatkowania funduszy strukturalnych i pozostać w zgodzie z zapisami Programu, a także przepisami prawa unijnego i krajowego. Niemożliwe było więc złagodzenie dla powodzian kryteriów wyboru projektów ani wymogów formalnych, które muszą być spełnione, aby inwestycja została zakwalifikowana do wsparcia. Otrzymanie dofinansowania na realizację projektu, musi wiązać się bowiem ze spełnieniem wszystkich wymagań zapisanych w procedurze konkursowej i oceną przeprowadzoną zgodnie z procesem wyboru projektów, która to zawarta została w dokumentach programowych dla RPOWŚ. Zarząd Województwa doskonale orientował się jednak w tragicznej sytuacji panującej na terenach zniszczonych przez powódź, postanowił więc, dokonując oceny strategicznej projektów, potraktować przedsiębiorców z terenów powodziowych priorytetowo i wesprzeć ich projekty jako kluczowe dla rozwoju regionu. Kolejnym wyzwaniem dla Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007 2013 było monitorowanie właściwej, zgodniej z harmonogramem, realizacji projektów w ramach RPOWŚ 2007 2013. Było to spowodowane tym, iż beneficjenci nierzadko dążyli do przedłużenia w czasie, w odniesieniu do zapisów umowy o dofinansowanie, terminu realizacji poszczególnych etapów zadania, bądź całego projektu. IZ RPOWŚ każdy taki przypadek rozpatrywała indywidualnie mając na uwadze dbałość o sprawne wdrażanie programu dla zachowania zasady n+3, n+2 dla całego Programu. 65

2.4 Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach) Sytuacja społeczno-gospodarcza w 2010 roku (źródło Komunikat o sytuacji społeczno gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 31 stycznia 2011 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach): LUDNOŚĆ Liczba ludności województwa świętokrzyskiego zmniejsza się corocznie. Na obniżenie przyrostu rzeczywistego w naszym województwie wpływ mają zarówno ujemny przyrost naturalny, jak i przewaga osób emigrujących z województwa nad przybywającymi na jego teren. Ludność województwa świętokrzyskiego według stanu na 30 IX 2010 r. liczyła 1267,3 tys. osób. W stosunku do analogicznego okresu 2009 r. zmniejszyła się o 3,7 tys. osób. Saldo migracji stałej na przestrzeni trzech kwartałów br. pozostało nadal ujemne i osiągnęło poziom minus 2,0 tys. osób, podczas gdy w okresie styczeń-wrzesień 2009 r. minus 1,6 tys. osób. Saldo migracji zewnętrznej w omawianym okresie br. wyniosło plus 18 osoby wobec plus 52 przed rokiem. W okresie styczeń-wrzesień 2010 r. zarejestrowano 9,6 tys. urodzeń żywych, tj. o 582 urodzenia (5,7%) mniej niż przed rokiem. Współczynnik urodzeń obniżył się z 10,6 w okresie trzech kwartałów ub. r. do 10,0 w omawianym okresie. Na przestrzeni trzech kwartałów 2010 r. zmarło 10,4 tys. osób, tj. o 42 (0,4%) więcej niż przed rokiem. Ogólny współczynnik zgonów zwiększył się z 10,8 przed rokiem do 10,9 w bieżącym okresie. Odnotowano wzrost umieralności niemowląt jej współczynnik liczony na 1000 urodzeń żywych osiągnął wartość 5,8 wobec 4,0 przed rokiem. Współczynnik przyrostu naturalnego pozostał nadal ujemny i ukształtował się na poziomie minus 0,9 wobec minus 0,2 przed rokiem. ZATRUDNIENIE W grudniu 2010 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w województwie świętokrzyskim ukształtowało się na poziomie 113400 osób. Było ono wyższe zarówno od notowanego przed rokiem (o 1,7%), jak i w porównaniu z listopadem 2010 r. (o 66

0,1%). W kraju przeciętne zatrudnienie przewyższyło poziom ubiegłoroczny o 2,4%, natomiast w relacji do poprzedniego miesiąca nie uległo zmianie. W sektorze publicznym zatrudnionych było 12428 osób, tj. mniej: o 19,5% niż przed rokiem oraz o 0,3% niż przed miesiącem. Przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze prywatnym wzrosła w skali roku o 5,1% i wyniosła 100972 osoby (89,0% ogółu zatrudnionych, tj. o 2,9 pkt procentowego więcej niż w grudniu 2009 r.). W porównaniu z poprzednim miesiącem zatrudnienie w sektorze prywatnym zwiększyło się o 0,1%. W sektorze przedsiębiorstw wyraźny roczny wzrost zatrudnienia odnotowano w zakwaterowaniu i gastronomii (21,7%), w administrowaniu i działalności wspierającej (o 21,6%), działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 20,2%) oraz w transporcie i gospodarce magazynowej (o 19,1%). Z kolei w największym stopniu liczba miejsc pracy została ograniczona w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 60,7%). Mniej osób pracowało także w górnictwie i wydobywaniu (o 2,1%), handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 1,4%) oraz w obsłudze rynku nieruchomości (o 0,6%). W relacji do listopada 2010 r. najwyższy wzrost zatrudnienia wystąpił w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 2,8%) oraz w zakwaterowaniu i gastronomii (o 2,4%), natomiast spadek w budownictwie (o 1,4%). 67

W okresie styczeń-grudzień 2010 r. przeciętne zatrudnienie było o 1,3% wyższe niż w analogicznym okresie ub. roku i osiągnęło poziom 114850 osób (w kraju wzrost o 0,8%). Na przestrzeni dwunastu miesięcy zatrudnienie zwiększyło się jedynie w sektorze prywatnym o 3,2% (do 100722 osób), natomiast w publicznym zmniejszyło się o 10,1% (do 14128 osób). W okresie czterech kwartałów 2010 r. znaczący wzrost odnotowano w zakwaterowaniu i gastronomii (o 17,0%), w administrowaniu i działalności wspierającej (o 17,0%), w transporcie i gospodarce magazynowej (o 16,5%), w informacji i komunikacji (o 15,7%) oraz w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 13,7%). Spadek wystąpił w: wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 16,7%), górnictwie i wydobywaniu (o 4,4%) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 1,0%). W działach przetwórstwa przemysłowego o znaczącym udziale w zatrudnieniu największe ograniczenie liczby pracowników nastąpiło w produkcji maszyn i urządzeń (o 7,4%) oraz w produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 4,3%). W pozostałych działach zwiększono zatrudnienie, przy czym najwięcej w produkcji artykułów spożywczych (o 6,3%) oraz w produkcji wyrobów z metali (o 5,9%). W końcu grudnia 2010 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędach Pracy naszego województwa wyniosła 82141 osób i była o 2,0% niższa niż przed rokiem. 68

Spośród ogółu bezrobotnych: 50,2% stanowiły kobiety (przed rokiem 50,0%), 54,7% zamieszkiwało na wsi (w ub. roku 54,0%), 75,1% to osoby wcześniej pracujące (w poprzednim roku 74,9%), 83,3% nie posiadało prawa do zasiłku (przed rokiem 81,6%), 30,7% to osoby pozostające bez pracy powyżej 12 miesięcy (w ub. roku 31,7%), 22,3% to bezrobotni w wieku do 24 lat (przed rokiem 21,9%). Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się podobnie, jak na poziomie 14,7% wobec 15,1% przed rokiem. Powiatami o najwyższej stopie bezrobocia były: skarżyski 69

(24,9%) i konecki (20,5%). Najniższy wskaźnik odnotowano w powiatach: pińczowskim (8,6%) i buskim (9,2%). W podregionie kieleckim stopa bezrobocia osiągnęła poziom 16,7% wobec 17,2% przed rokiem, natomiast w sandomiersko-jędrzejowskim 11,9% wobec 12,2%. W okresie styczeń-grudzień 2010 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 125030 osób (przed rokiem 121195). Z liczby tej 82,1% zarejestrowało się po raz kolejny (w analogicznym okresie 2009 r. 80,3%). Zamieszkali na wsi stanowili 54,0% wobec 51,6% przed rokiem ogółu nowo zarejestrowanych. W okresie dwunastu miesięcy 2010 r. przeciętne wynagrodzenie brutto ukształtowało się na poziomie 2900,21 zł i było o 3,0% wyższe niż rok wcześniej (w kraju wzrost o 3,3%). Płace wzrosły zarówno w sektorze publicznym (o 3,3% - do 3402,36 zł), jak i prywatnym (o 3,3% - do 2829,78 zł). W okresie styczeń-grudzień 2010 r. płace znacznie przekraczające średnią w województwieotrzymali pracownicy wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 84,5%), górnictwa i wydobycia (o 44,3%) oraz informacji i komunikacji (o 24,8%). Najniższe pensje wypłacono w administrowaniu i działalności wspierającej (o 33,2%) oraz zakwaterowaniu i gastronomii (o 24,7%). 70

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w III kwartale 2010 r. w województwie świętokrzyskim były wyższe niż przed rokiem średnio o 2,0% (w kraju o 2,2%). W skali roku najbardziej wzrosły ceny: napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (o 4,2%), usług lekarskich i stomatologicznych oraz artykułów farmaceutycznych (o 3,4%) oraz towarów i usług związanych z użytkowaniem mieszkania, jego wyposażeniem oraz prowadzeniem gospodarstwa domowego (o 3,2%). Droższe niż przed rokiem były również: żywność i napoje bezalkoholowe (o 2,4%), usługi transportowe (o 1,7%), a także edukacja (o 1,6%). Z kolei tańsze w ubiegłym roku były odzież i obuwie (o 5,2%) oraz artykuły i usługi związane z rekreacją i kulturą (o 1,0%). MIESZKALNICTWO Według wstępnych danych, w grudniu 2010 r. przekazano do użytkowania 272 mieszkania, tj. o 36,7% więcej niż w analogicznym miesiącu 2009 r. (w skali kraju o 6,7% mniej). Spośród nich 207 zrealizowali inwestorzy indywidualni (o 14,4% więcej niż przed rokiem), a 65 deweloperzy (3,6 - krotnie więcej). W pozostałych formach budownictwa mieszkaniowego w grudniu nie odnotowano wyników. W okresie dwunastu miesięcy 2010 r. oddano do użytkowania 2305 mieszkań, tj. o 21,8% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku wcześniej (w skali kraju o 15,2% mniej). PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ Na koniec IV kwartału 2010 r. w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON województwa świętokrzyskiego zarejestrowanych było 108715 podmiotów (bez rolników indywidualnych), tj. o 2,9% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jako podstawowy rodzaj prowadzonej działalności 34,3% ogółu podmiotów zadeklarowało działalność z sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych, 13,3% - z sekcji budownictwo, 9,1% - przetwórstwo przemysłowe, a 7,0% - transport i gospodarka magazynowa. Sektor prywatny (105398) skupiał 96,9% wszystkich podmiotów w rejestrze, przy czym udział osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w tym sektorze wyniósł 82,2%. W sektorze publicznym (3317) stanowiącym 3,1% podmiotów w rejestrze, dominowały podmioty należące do sekcji edukacja (49,4%), w dalszej kolejności administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne (12,5%), 71

działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (11,9%) oraz opieka zdrowotna i pomoc społeczna 9,8%. W omawianym okresie na terenie województwa świętokrzyskiego zarejestrowanych było 4760 spółek handlowych, w tym 563 z udziałem kapitału zagranicznego, 7128 spółek cywilnych, 491 spółdzielni, 5 przedsiębiorstw państwowych, 203 fundacje, 3022 stowarzyszenia i organizacje społeczne oraz 86663 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Wśród spółek handlowych przeważały spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (75,7%), jawne (17,3%) oraz akcyjne (4,7%). Najczęściej podejmowały one działalność z sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych - 33,5%, działalność przemysłową - 22,5% oraz budownictwo - 15,0%. Najwięcej podmiotów prowadzi działalność na terenie Kielc (26,3%) oraz odpowiednio w powiatach: kieleckim (12,8%), ostrowieckim (10,0%), skarżyskim (7,2%), starachowickim (6,7%), sandomierskim i koneckim (po 5,9%), jędrzejowskim (5,4%), buskim (5,1%), staszowskim (4,9%), a najmniej w powiatach: opatowskim (3,1%), włoszczowskim (3,0%), pińczowskim (2,3%) oraz kazimierskim (1,5%). W podregionie kieleckim skupiającym powiaty: kielecki, konecki, ostrowiecki, skarżyski, starachowicki i miasto Kielce działa 69% ogółu zarejestrowanych podmiotów, pozostałe 31% podmiotów prowadzi działalność na terenie podregionu sandomiersko-jędrzejowskiego. Na przestrzeni czterech kwartałów 2010 r. po wpis do rejestru zgłosiło się 10548 nowych podmiotów, a 7431 zostało z niego wyrejestrowanych. PRZEMYSŁ W grudniu 2010 r. przedsiębiorstwa przemysłowe osiągnęły przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w wysokości 1712,0 mln zł (w bieżących cenach bazowych). W cenach stałych produkcja sprzedana przemysłu wzrosła w porównaniu z grudniem roku poprzedniego o 13,2%, natomiast w odniesieniu do listopada 2010 r. zmalała o 4,1%. W skali kraju odnotowano jej wzrost w stosunku do analogicznego miesiąca 2009 r. o 11,5%, natomiast w relacji do poprzedniego miesiąca spadek o 4,1%. Po 12 miesiącach sprzedaż zwiększyła się o 8,5% (w kraju wzrost o 9,8%). Jej wyższy poziom niż w roku poprzednim odnotowano we wszystkich sekcjach przemysłu. Szczególnie 72

wysoki wzrost wystąpił w górnictwie i wydobywaniu. W pozostałych sekcjach nie przekraczał on 10%. Z wyrobów objętych badaniem w jednostkach dużych wzrost produkcji na przestrzeni 12 miesięcy w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku wystąpił m. in. w: drzwiach, oknach i ramach do nich oraz progach drzwiowych, z żeliwa lub stali o 112,8%, książkach, broszurach, ulotkach, słownikach i encyklopediach o 104,6%, mięsie wieprzowym, świeżym lub chłodzonym o 57,6%, konstrukcjach stalowych stałych o 45,9%, elementach stalowych konstrukcji budynków i budowli o 33,3%. BUDOWNICTWO W grudniu 2010 r. przedsiębiorstwa budowlane uzyskały przychód ze sprzedaży wyrobów i usług w kwocie 562,6 mln zł (licząc w bieżących cenach bazowych). W odniesieniu do grudnia 2009 r. odnotowano wzrost przychodów o 33,3%. 73

Przychód ze sprzedaży wyrobów i usług na jednego zatrudnionego w budownictwie w grudniu 2010 r. wyniósł 42754 zł i w skali roku wzrósł o 21,4%. W okresie styczeń-grudzień 2010 r. przychody ze sprzedaży wyrobów i usług osiągnęły wartość 4179,8 mln zł (w bieżących cenach bazowych) i były o 13,3% wyższe w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. HANDEL Sprzedaż hurtowa zrealizowana w grudniu 2010 r. w przedsiębiorstwach handlowych i niehandlowych wyniosła 1206,1 mln zł i była o 4,9% większa niż w tym samym miesiącu 2009 r. Wielkość sprzedaży hurtowej wypracowana przez jednostki handlowe ukształtowała się na poziomie 1104,6 mln zł, co oznacza wzrost o 2,9% w porównaniu z grudniem 2009 r. Sprzedaż detaliczna w podmiotach handlowych i niehandlowych osiągnęła w grudniu 2010 r. kwotę 650,1 mln zł, która w ujęciu rocznym wzrosła o 18,1%. Przedsiębiorstwa handlowe zrealizowały sprzedaż detaliczną w wysokości 535,2 mln zł, tj. wyższą o: 16,7% niż przed rokiem. W okresie dwunastu miesięcy 2010 r. w przedsiębiorstwach handlowych i niehandlowych poziom sprzedaży hurtowej (16223,5 mln zł) i detalicznej (6374,8 mln zł) przewyższył wyniki ubiegłoroczne odpowiednio o: 5,0% i 7,1%. W firmach handlowych wzrost sprzedaży hurtowej osiągnął 4,1% (do 14870,4 mln zł), a detalicznej 6,7% (do 5272,6 mln zł). Wzrost sprzedaży detalicznej w porównaniu z 2009 r. odnotowano w grupach: pojazdy samochodowe (o 69,7), meble, sprzęt RTV i AGD (o 26,0%), paliwa (22,3%), włókno, odzież, obuwie (o 6,8%) oraz farmaceutyki, kosmetyki (o 4,2%). Ubiegłorocznego poziomu sprzedaży nie uzyskano w grupach: prasa, książki (o 3,9%) oraz żywność, napoje, tytoń (spadek o 1,9%). PODSUMOWANIE: Produkcja sprzedana przemysłu w 2010 r. ukształtowała się na poziomie wyższym od ubiegłorocznego. Zwiększenie sprzedaży odnotowano we wszystkich sekcjach 74

przemysłu, przy czym szczególnie dobre wyniki odnotowano w górnictwie i wydobywaniu. Wartość produkcji budowlano-montażowej była wyższa od uzyskanej w 2009 r. Wzrost sprzedaży wystąpił we wszystkich grupach przedsiębiorstw budowlanych oprócz jednostek zajmujących się robotami budowlanymi specjalistycznymi. W 2010 r. w budownictwie mieszkaniowym obserwowano wzrost aktywności inwestorów. W relacji do 2009 r. liczba oddanych mieszkań do użytkowania wzrosła o ponad 1/5. Ożywienie na rynku mieszkaniowym było efektem działalności inwestorów indywidualnych oraz budujących mieszkania przeznaczone na sprzedaż lub wynajem. Starostwa powiatowe wydały więcej pozwoleń na budowę niż przed rokiem, a inwestorzy rozpoczęli więcej budów. Przez większość miesięcy 2010 r. na rynku rolnym obserwowano wzrost cen mleka, zbóż oraz ziemniaków w handlu targowiskowym. Przeciętne ceny mleka i ziemniaków na targowiskach były znacznie wyższe niż w 2009 r. Opłacalność tuczu trzody chlewnej w ujęciu rocznym uległa poważnemu pogorszeniu. Pogłowie świń oraz bydła pod koniec 2010 r. utrzymało się na poziomie wyższym niż w analogicznym okresie poprzedniego roku, przy czym odnotowano spadek liczebności zarówno stada loch, jak i krów. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie wyższym niż w 2009 r., nie mniej jednak na przestrzeni dwunastu miesięcy jedynie w sektorze prywatnym odnotowano przyrost liczebności kadry pracowniczej. W okresie czterech kwartałów 2010 r. wzrost zatrudnienia nastąpił w większości sekcji. Wysokie dynamiki odnotowano w: zakwaterowaniu i gastronomii, administrowaniu i działalności wspierającej, transporcie i gospodarce magazynowej, informacji i komunikacji oraz działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. Ograniczenie miejsc pracy wystąpiło natomiast w: wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę, górnictwie i wydobywaniu oraz przetwórstwie przemysłowym. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu grudnia br. była mniejsza niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się poniżej ubiegłorocznego poziomu, ale była większa niż przed miesiącem. Wyższy niż przed rokiem był odsetek osób wyrejestrowanych w związku z podejmowaniem pracy niesubsydiowanej. Zmniejszył się udział osób wykreślonych z ewidencji z powodu nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Więcej niż rok wcześniej było osób bezrobotnych skierowanych przez urzędy pracy na szkolenia. W 2010 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw przekroczyło poziom z poprzedniego roku. Wzrost odnotowano w obydwu sektorach własności. W skali roku najwyższe podwyżki odnotowano w: działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej, zakwaterowaniu i gastronomii, obsłudze rynku nieruchomości oraz górnictwie i wydobywaniu. Z kolei płace obniżono w: administrowaniu i działalności wspierającej, informacji i komunikacji, budownictwie oraz transporcie i gospodarce magazynowej. 75

W 2010 roku województwo świętokrzyskie zostało dotknięte klęską żywiołową tj. powodzią, w związku z tym, aby wszyscy Wnioskodawcy (szczególnie ci dotknięci klęską) mogli rzetelnie przygotować dokumentacje konkursową IZ RPOWŚ podjęła decyzję o wydłużeniu konkursu dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. W dniu 7 lipca 2010 r. Uchwałą nr 2744/10 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego określił termin naboru wniosków na okres od 1 czerwca 2010 do 30 lipca 2010 roku. Pierwotnie zakończenie naboru zaplanowano na 2 lipca 2010 r. W II połowie 2010r. ośmiu Beneficjentów Działania 1.1 zgłosiło do Instytucji Zarządzającej RPOWŚ informacje dotyczące problemów we wdrażaniu spowodowanych zaistniałą sytuacją. Spośród poszkodowanych Beneficjentów sześciu zwróciło się z prośbą o wydłużenie terminu zakończenia realizacji projektu a dwóch oszacowało wartość powstałych szkód. W związku z pismem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego znak: DKR-VI-82610-259-KN/10 z dnia 4 stycznia 2011r. dotyczącym projektów realizowanych w ramach RPO w okresie programowania 2007-2013, które ucierpiały na skutek powodzi w 2010 roku obecnie trwa weryfikacja informacji przedstawionych przez dwóch Beneficjentów zgodnie z zaleceniami ww. pisma. Załącznik IX Lista projektów dotkniętych powodzią zawiera zestawienie projektów, które ucierpiały na skutek klęski powodzi, jaka miała miejsce w 2010 roku w Polsce i Województwie Świętokrzyskim. Poza wymienionymi w załączniku IX projektami, w których wystąpiły straty materialne, wielokrotnie w przypadku innych projektów dochodziło do opóźnień w terminach realizacji robót ze względu na niekorzystne warunki atmosferyczne i utrudnienia spowodowane powodzią. W takich przypadkach następowało wydłużenie harmonogramu robót i aneksowanie umów. 2.5. Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach) Do końca 2010 roku IZ RPOWŚ nie odnotowała przypadków, w których stwierdzono zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006. 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami Komplementarność pomocy udzielanej w ramach RPOWŚ 2007-2013 z pomocą udzielaną w ramach innych programów operacyjnych wynika z art. 9 rozporządzenia nr 1083/2006 i została ujęta już w samym Programie, w którym jest mowa, iż Działania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego są komplementarne do: Działań w ramach PO IG w szczególności w zakresie: inwestycji w innowacje, badań i rozwoju nowoczesnych technologii, przedsiębiorczości, społeczeństwa informacyjnego; Działań w ramach PO IŚ w szczególności w zakresie: transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury społecznej; 76

Działań w ramach PO RPW - w szczególności w zakresie: infrastruktury drogowej, instytucji otoczenia biznesu, szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. W samym Programie zawarto też odniesienie do komplementarności z EFS: Przedsięwzięcia realizowane ze środków EFRR i Funduszu Spójności przyczyniać się będą do sprawnej i efektywnej realizacji celów PO KL, finansowanego z EFS. Różnorodne wparcie w zakresie zasobów ludzkich w ramach PO KL, w połączeniu z efektami inwestycji infrastrukturalnych, umożliwią szybsze osiągnięcie celów spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej oraz działaniami finansowanymi z EFRROW i EFR: Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 będzie, w synergiczny sposób z programami współfinansowanymi z EFRROW i EFR, wspierał wspólne obszary interwencji skierowane na rozwój obszarów wiejskich i zależnych od rybactwa, takie jak np.: rozwój infrastruktury ochrony środowiska, rozwój infrastruktury społecznej, wspieranie przedsiębiorczości. Komplementarność została również szczegółowo wskazana w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych RPOWŚ 2007 2013, ze wskazaniem przy każdym Działaniu. Na przykład przy Działaniu 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw w sposób następujący określono komplementarność z innymi działaniami i priorytetami: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 3 Oś priorytetowa Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej, działania: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej oraz Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007 2013 Oś priorytetowa 3. Kapitał dla innowacji, Działanie 3.1. Inicjowanie działalności innowacyjnej, Oś priorytetowa 4. Inwestycje w innowacyjne, Działanie 4.4. Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym, Oś priorytetowa 5. Dyfuzja innowacji, Działanie 5.1. Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym, Oś priorytetowa 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, Działanie 6.1 Paszport do eksportu, Oś priorytetowa 8 Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki, Działanie 8.1. Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej; Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 2013 (projekt) Priorytet IV Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska, Działanie 4.1. - Wsparcie systemów zarządzania środowiskowego, Działanie 4.2. - Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami, Działanie 4.3. - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych dostępnych technik (BAT), Działanie 4.4. - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno ściekowej, Działanie 4.5. - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza, Działanie 4.6. - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów poużytkowych lub niebezpiecznych; Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007 2013 Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących, Działanie 2.1 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki, Działanie 77

2.2 Wsparcie dla systemu adaptacyjności kadr, Priorytet VIII PO KL Regionalne kadry gospodarki, Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw. 2.6.1 Wpływ działalności KM/PKM, Instytucji i Grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Komitet Koordynacyjny NSRO Komitet Koordynacyjny NSRO 2007-2013 zapewnia koordynacja pomiędzy instrumentami finansowymi UE Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR) na poziomie krajowym. Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności Podstawę prawną powołania i działalności Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO na lata 2007-2013 stanowi uchwała nr 26 Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z dnia 17.12.2008 r. w sprawie powołania Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności. Zgodnie z nią do zadań Grupy należy: koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata 2007-2013 dofinansowanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju; monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich; wypracowywanie propozycji rozwiązań służących zapewnieniu komplementarności projektów finansowanych ze środków funduszy UE, w tym poprawie sposobów wdrażania wybranych obszarów strategicznych; analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójnych propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO; przedkładanie KK NSRO rekomendacji służących optymalizacji efektywności polityki spójności w Polsce na poziomie operacyjnym. W 2010 r. podczas spotkań Grupy poruszono i omówiono między innymi kwestie związane z: wnioskami z konsultacji dokumentu KE Guidance Note - EU Strategy for the Baltic Sea Region - Practical Suggestions to the Operational Programmes w kontekście możliwości powiązań pomiędzy PO a Strategią; 78

stanem prac nad dokumentem pn. Propozycja rekomendacji horyzontalnych dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie PO/RPO w ramach NSRO 2007-2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań; opracowaniem IZ PO KL pn. Mechanizmy zapewnienia komplementarności działań pomiędzy Europejskim Funduszem Społecznym a Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego; badaniem ewaluacyjnym pn. Komplementarność i synergia projektów realizowanych na terenie Polski Wschodniej w ramach Programów Operacyjnych Polityki Spójności oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w kontekście priorytetów Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020; zakresem badania ewaluacyjnego pn. Komplementarność projektów z zakresu budowy/ modernizacji dróg oraz tras kolejowych dofinansowanych ze środków RPO z istniejącym oraz planowanym do realizacji systemem komunikacji o znaczeniu międzyregionalnym, krajowym oraz europejskim (zakończenie badania planowane jest na drugą połowę 2011 r.); ekspertyzą pn. Analiza efektywności funkcjonowania komitetów monitorujących programy operacyjne na lata 2007-2013; badaniem ewaluacyjnym pn. Ocena realizacji projektów partnerskich realizowanych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych w okresie perspektywy finansowej 2007-2013 oraz sposób ich uwzględnienia; zmianami wprowadzonymi do dokumentu pn. Rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie PO/RPO w ramach NSRO 2007-2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań; praktycznymi aspektami podejścia zintegrowanego przykłady z Polski (z województw: śląskiego, łódzkiego i pomorskiego) i innych krajów UE 5 oraz wnioski dla kolejnego okresu programowania. danymi uzyskanymi od instytucji zarządzających i pośredniczących dotyczącymi projektów partnerskich. wynikami badania ewaluacyjnego pn. Komplementarność i synergia interwencji realizowanych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2004 2006; wynikami badania ewaluacyjnego pn. Ocena systemu zarządzania i monitorowania projektów indywidualnych; komplementarnością projektów realizowanych w ramach działania 2.1 Infrastruktura komunikacyjna Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 z regionalnym układem komunikacyjnym. W trakcie spotkań w 2010 r. przyjęto również uchwały: w sprawie realizacji w ramach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności przy Komitecie Koordynacyjnym Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 ekspertyzy pn. Ocena realizacji projektów 5 Z Czech i Węgier. 79

partnerskich realizowanych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych w okresie perspektywy finansowej 2007-2013 ; w sprawie rekomendowania Komitetowi Koordynacyjnemu Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 projektu Uchwały w sprawie przyjęcia Rekomendacji horyzontalnych dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie PO/RPO w ramach NSRO 2007-2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań wypracowanych w ramach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności. Do dotychczasowych efektów prac Grupy roboczej należą m.in.: opracowanie i przedłożenie do przyjęcia przez KK NSRO dokumentu pn. Rekomendacje horyzontalne dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie PO/RPO w ramach NSRO 2007-2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań; podjęcie prac nad opracowaniem dotyczącym zagadnień związanych z obszarem koordynacji i komplementarności wsparcia (konspekt); udział w projektowaniu założeń, zlecenie realizacji badania ewaluacyjnego pn. Ocena realizacji projektów partnerskich realizowanych w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych w okresie perspektywy finansowej 2007-2013 oraz dyskusja nad jego wynikami; wkład w opracowanie zakresu badania nad komplementarnością wsparcia w ramach okresu programowania 2004-2006 oraz badania w obszarze efektywności prac Komitetów Monitorujących. 2.6.2 Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Kryterium komplementarności w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jako jedno z kryterium wyboru projektów znajduje się w następujących Działaniach: 3.1. Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych, i kulturalnych 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu 6.1. Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu 6.2. Rewitalizacja małych miast Dla przykładu w roku sprawozdawczym 2010 w ramach konkursu zamkniętego dla Osi Priorytetowej 4 wybierając projekty z energii odnawialnej stosowano kryterium Komplementarnośd i spójnośd z innymi przedsięwzięciami w ramach różnych programów operacyjnych i pomocy zewnętrznej, w ramach którego punkty przyznawano projektom, które 80

są elementem szerszej inwestycji lub pozostają w związku z realizacją innych projektów z np.: PROW, POIŚ itp. Odniesienie do Rekomendacji horyzontalnych dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację PO/RPO w ramach NSRO 2007-20132 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 oceniła swoje potrzeby oraz możliwości odnośnie wdrożenia rekomendacji i zapewnienia komplementarności w perspektywie 2007-2013. W okresie sprawozdawczym można uznać, że zastosowano się między innymi do następujących Rekomendacji: Treść rekomendacji Odniesienie do rekomendacji Należy wypracować definicje i poddefinicje związane z komplementarnością i koordynacją oraz poddać je konsultacjom, w celu zapewnienia wspólnego stosowania ww. pojęć przez wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie funduszy UE. Definicje tak wypracowane powinny stać się wiążące na poziomie NSRO 2007-2013. Przedstawiciel Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 brał udział we wszystkich spotkaniach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w 2010 r. Należy wykorzystać możliwości realizacji projektów systemowych dla zapewnienia komplementarności działań podejmowanych: o w ramach różnych programów operacyjnych, o w odniesieniu do konkretnej dziedziny, o na danym terenie, o w odniesieniu do procesu, np. społecznogospodarczego. Należy dążyć do stworzenia sprawnego systemu komunikacji pomiędzy instytucjami. Efektem tej komunikacji powinno być odpowiednie wykorzystywanie informacji przez decydentów (wydawanie decyzji co do realizacji komplementarnych przedsięwzięć). Zaleca się przedstawienie Komitetowi Monitorującemu propozycji wprowadzenia komplementarności jako dodatkowego kryterium w procedurze selekcji projektów w ramach niektórych działań/ poddziałań Programu. (Premiowanie projektów komplementarnych względem projektów służących realizacji tego samego celu W 2010 r. Instytucja Zarządzająca stosowała przy wyborze projektów kryteria strategiczne. W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego w Departamencie Polityki Regionalnej skoncentrowano informacje dotyczące różnych programów (PROW, RPO, PO KL, PO RPW) Kryterium komplementarności w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jako jedno z kryterium wyboru projektów znajduje się praktycznie we wszystkich Działaniach. Informacje zawarte na wniosku aplikacyjnym w ramach RPOWŚ 2007-2013 powinny 81

realizowanych w ramach innych programów oraz w ramach tego samego programu). Wskazane jest wprowadzenie w generatorach wniosków osobnego punktu dla opisu komplementarności z projektami realizowanymi w ramach innych programów. (Podanie nazwy projektu komplementarnego oraz nazwy programu, w ramach którego realizowany jest/ był projekt komplementarny, a także informacji o wartości projektu komplementarnego w PLN oraz opisu spodziewanych efektów komplementarności projektów). Należy podjąć działania mające na celu zachęcenie beneficjentów (projektodawców) do tworzenia takich projektów, których cele są zgodne z celami projektów realizowanych/ zrealizowanych w ramach innych programów współfinansowanych ze środków wspólnotowych bądź w ramach tego samego PO/RPO (w tym projektów zintegrowanych). Należy dążyć do upowszechniania modelowych przykładów działań komplementarnych (dobrych praktyk), w tym przykładów z innych krajów UE zarówno na poziomie instytucji uczestniczących w systemie wdrażania danego programu, jak i wśród beneficjentów (wnioskodawców). ukazywać komplementarność oraz umożliwiać jej ocenę w procesie selekcji. Podczas spotkań i szkoleń organizowanych dla beneficjentów RPOWŚ 2007-2013 oraz projektodawców ubiegających się o dofinansowanie projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013 przedstawiciele Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 informują o potrzebie zapewnienia komplementarności oraz o korzyściach płynących z komplementarności wsparcia projektów realizowanych w ramach RPOWŚ 2007-2013 względem projektów realizowanych w ramach innych programów współfinansowanych z funduszy wspólnotowych. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ2007-2013 w najbliższym czasie podejmie działania umożliwiające upowszechnianie modelowych przykładów działań komplementarnych na stronie www.rposwietokrzyskie.pl Mechanizmy koordynacji i komplementarności z PROW i PO RYBY 2007-2013 W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 koordynacja i komplementarność z PROW i PO RYBY 2007-2013 odbywa się głównie poprzez mechanizm kontroli krzyżowych w ramach programu operacyjnego (kontrola krzyżowa programu) oraz kontroli krzyżowych beneficjentów realizujących projekty równolegle w ramach RPOWŚ i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Z uwagi na śladowe zainteresowanie beneficjentów z województwa świętokrzyskiego 82

Programem Operacyjnym RYBY 2007-2013 mechanizmy koordynacji i komplementarności RPOWŚ 2007-2013 z PO RYBY 2007-2013 nie odgrywają pierwszoplanowej roli. 2.6.3 Cross-financing W RPOWŚ 2007-2013 nie przewidziano zastosowania mechanizmu cross financingu. 2.6.4 Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych Badanie Komplementarność i synergia projektów realizowanych na terenie Polski Wschodniej w ramach Programów Operacyjnych Polityki Spójności oraz Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w kontekście priorytetów Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020 było jedynym zrealizowanym badaniem w zakresie koordynacji i komplementarności, które odnosiło się do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. 2.6.5 Przykłady projektów komplementarnych Przykłady projektów komplementarnych przedstawiono w załączniku XI. Komplementarność 2.6.6 Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej opis rozwiązań, które zostały wypracowane w celu określenie zakresu interwencji poszczególnych funduszy, jak również działań podejmowanych przez właściwe instytucje w celu zapewnienia przestrzegania realizacji linii demarkacyjnej Przestrzeganie zapisów linii demarkacyjnej oraz praktyczne zapewnianie komplementarności udzielanego wsparcia funduszy strukturalnych z innymi instrumentami finansowymi w tym z PROW 2007-2013 oraz z PO Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 realizowane jest w ramach RPOWŚ 2007-2013 przede wszystkim poprzez udział przedstawiciela IZ RPOWŚ wraz z innymi przedstawicielami Instytucji Zarządzających programami operacyjnymi Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa w pracach Komitetu Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności); zmiany wprowadzone do Linii demarkacyjnej w danym okresie sprawozdawczym 23 marca 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 39 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategorii interwencji 07, 08, 09, dziedzina: Innowacje, Przedsiębiorczość, Mikroprzedsiębiorstwa, w kolumnie Regionalne 83

Programy Operacyjne/PO Kapitał Ludzki (komponent regionalny) w odniesieniu do demarkacji z PO Innowacyjna Gospodarka zmieniono brzmienie zapisu: W RPO wsparcie Inwestycji do 8 mln PLN na W RPO wsparcie inwestycji o wartości poniżej 8 mln PLN. W kategorii interwencji 07, 08, 09, dziedzina: Innowacje, Przedsiębiorczość, Mikroprzedsiębiorstwa, w kolumnie Programy Operacyjne na poziomie centralnym w ramach Polityki Spójności w odniesieniu do demarkacji z Regionalnym Programem Operacyjnym zmieniono brzmienie zapisu: Wspierane będą projekty wysokoinnowacyjne o wartości powyżej 8 mln PLN i mniejszej niż 160 mln PLN na Wspierane będą projekty wysokoinnowacyjne o wartości minimalnej 8 mln PLN i nie większej niż 160 mln PLN. 24 marca 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 40 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategorii interwencji 07, 08, 09, dziedzina: Innowacje, Przedsiębiorczość, Mikroprzedsiębiorstwa, w kolumnie Programy Operacyjne na poziomie centralnym w ramach Polityki Spójności w odniesieniu do demarkacji z Regionalnym Programem Operacyjnym zmieniono brzmienie zapisu w działaniu 4.5 Wsparcie dla inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki: Projekty inwestycyjne przedsiębiorców: - w sektorze produkcyjnym wartość projektu min 160 mln PLN tworzące co najmniej 200 miejsc pracy na zapis: Projekty inwestycyjne przedsiębiorców: - w sektorze produkcyjnym wartość projektu większa niż 160 mln PLN tworzące co najmniej 150 miejsc pracy 4 czerwca 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 42 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategoriach interwencji: 06, 54 dziedzina: Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska oraz w kategorii: 07, 08, 09, dziedzina: Innowacje, Przedsiębiorczość, Mikroprzedsiębiorstwa, w kolumnie Programy Operacyjne Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej w odniesieniu do demarkacji z PROW zmieniono brzmienie zapisu: Kryterium finansowe wysokość pomocy przyznawanej na realizację projektu nie może przekroczyć: 1) 100 tys. zł jeśli biznesplan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średniorocznie), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym projektu, 84

2) 200 tys. zł jeśli biznesplan przewiduje utworzenie powyżej 2 i mniej niż 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średniorocznie), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym projektu, 3) 300 tys. zł jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średniorocznie), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym projektu, na: Kryterium finansowe wysokość pomocy przyznawanej na realizację projektu nie może przekroczyć: 1) 100 tys. zł jeżeli ekonomiczny plan operacji przewiduje utworzenie co najmniej 1 i mniej niż 2 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne i jest to uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji, 2) 200 tys. zł jeżeli ekonomiczny plan operacji przewiduje utworzenie co najmniej 2 i mniej niż 3 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne i jest to uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji, 3) 300 tys. zł jeżeli ekonomiczny plan operacji przewiduje utworzenie co najmniej 3 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne i jest to uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji, 4 czerwca 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 43 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategoriach interwencji: 07, 08, 09, dziedzina: Innowacje, Przedsiębiorczość, Mikroprzedsiębiorstwa, w kolumnie Regionalne Programy Operacyjne/PO Kapitał Ludzki (komponent regionalny) zmieniono brzmienie zapisu: W celu uniknięcia podwójnego finansowania, wsparcie inwestycyjne w ramach EFROW (PROW) oraz EFRR (RPO) nie będzie mogło być udzielane przed upływem ustalonego okresu karencji (2 lata) podmiotom, które rozpoczęły działalność gospodarczą uzyskując wsparcie ze środków EFS. na: W celu uniknięcia podwójnego finansowania, wsparcie inwestycyjne w ramach EFROW (PROW) oraz EFRR (RPO) nie będzie mogło być udzielane przed upływem ustalonego okresu karencji (1 rok) podmiotom, które rozpoczęły działalność gospodarczą uzyskując wsparcie ze środków EFS. 25 czerwca 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 46 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W części dotyczącej założeń ogólnych demarkacji kwotowej zdanie: Na etapie oceny formalnej wniosku następuje sprawdzenie jego zgodności z linią demarkacyjną otrzymało brzmienie: Sprawdzenie zgodności projektu z Linią demarkacyjną ma charakter jednorazowy i odbywa się na etapie oceny formalnej wniosku złożonego dla danego projektu. 85

6 sierpnia 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 48 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategorii interwencji 10-15, dziedzina Społeczeństwo informacyjne, w kolumnie Regionalne Programy Operacyjne/PO Kapitał Ludzki (komponent regionalny), w odniesieniu do demarkacji z PO IG, PO RPW i PROW zmieniono brzmienie zapisu: Budowa szkieletowych i regionalnych sieci szerokopasmowych łączonych z siecią szerokopasmową na poziomie centralnym. Publiczne Punkty Dostępu do Internetu. na: Budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych sieci szkieletowych lub dystrybucyjnych, z dopuszczeniem łącznie z nimi budowy lub rozbudowy sieci dostępowych. Weryfikacja na poziomie Urzędu Marszałkowskiego, czy obszar planowany do objęcia siecią dostępową w ramach RPO nie jest jednocześnie objęty siecią, dla której złożono lub zatwierdzono wnioski o dofinansowanie z działania 8.4 PO IG. Dofinansowanie budowy infrastruktury sieci dostępowej w pierwszej kolejności powinno następować w ramach 8.4 PO IG, natomiast dofinansowanie sieci dostępowej w ramach RPO powinno następować wówczas, gdy dla danego obszaru nie ma projektu realizowanego w ramach 8.4 PO IG. Publiczne Punkty Dostępu do Internetu. Województwa: Lubelskie, Podkarpackie, Podlaskie, Świętokrzyskie, Warmińsko- Mazurskie z wyłączeniem projektów zidentyfikowanych do realizacji w ramach listy projektów indywidualnych PO RPW. W kategorii interwencji 10-15, dziedzina Społeczeństwo informacyjne, w kolumnie Programy Operacyjne na poziomie centralnym w ramach Polityki Spójności w odniesieniu do demarkacji z Regionalnym Programem Operacyjnym dodano zapis: PO Rozwój Polski Wschodniej Kompleksowy projekt mający na celu zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej. Projekt obejmujący swym zasięgiem 5 województw Polskich Wschodniej składać się będzie z dwóch komponentów: Budowa ponadregionalnej sieci szerokopasmowej składającej się z 5 regionalnych sieci szkieletowych województw Polski Wschodniej Szkolenie osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym (jako uzupełnienie działania) do 10% kosztów kwalifikowanych cross financing. Zmiana umożliwia realizację w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) projektów polegających na budowie lub rozbudowie lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych sieci szkieletowych lub sieci dystrybucyjnych, z dopuszczeniem łącznie z nimi budowy lub rozbudowy sieci dostępowych. Zatwierdzenie takiego projektu w ramach RPO powinno zostać poprzedzone dokładną analizą stanu infrastruktury w danym obszarze. 8 października 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 49 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii 86

demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategorii interwencji: 05, 08, 09, 14, 57, dziedzina: Polska gospodarka na rynku międzynarodowym w kolumnie Programy Operacyjne na poziomie centralnym w ramach Polityki Spójności w odniesieniu do demarkacji z Regionalnym Programem Operacyjnym zmieniono brzmienie zapisu w poddziałaniu 6.2.2: Poddziałanie 6.2.2 Wsparcie działań studyjno koncepcyjnych w ramach przygotowania terenów inwestycyjnych dla projektów inwestycyjnych od podstaw o powierzchni co najmniej 40 ha (nie dotyczy terenów przygotowywanych w ramach PO RPW na następujące: Poddziałanie 6.2.2 Wsparcie działań studyjno koncepcyjnych w ramach przygotowania terenów inwestycyjnych dla projektów inwestycyjnych od podstaw o powierzchni co najmniej 15 ha (nie dotyczy terenów przygotowywanych w ramach PO RPW. W kategorii interwencji: 05, 08, 09, 14, 57, dziedzina: Polska gospodarka na rynku międzynarodowym w kolumnie Regionalne Programy Operacyjne/PO Kapitał Ludzki (komponent regionalny) zmieniono brzmienie zapisu: W ramach RPO wsparcie prac studyjno-koncepcyjnych dotyczących tworzenia terenów inwestycyjnych o powierzchni poniżej 40 ha oraz uzbrojenia dla terenów inwestycyjnych, niezależnie od powierzchni, jaką zajmują. na: W ramach RPO wsparcie prac studyjno-koncepcyjnych dotyczących tworzenia terenów inwestycyjnych o powierzchni poniżej 15 ha oraz uzbrojenia dla terenów inwestycyjnych, niezależnie od powierzchni, jaką zajmują. 22 grudnia 2010 r. Komitet Koordynacyjny Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 przyjął uchwałę nr 51 zmieniającą załącznik Nr 2 Komitetu Koordynującego z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie przyjęcia Linii demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W kategoriach interwencji 16, 23, 30-32, 25, 28, 52, 29 w kolumnie Programy Operacyjne na poziomie centralnym w ramach Polityki Spójności, w części dotyczącej PO Infrastruktura i Środowisko dodano zapis: Minimalna wartość projektu dotyczącego przygotowania dokumentacji technicznej nie dotyczy. oświadczenia beneficjentów we wniosku o dofinansowanie We Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 w pkt. H. znajdują się Oświadczenia wnioskodawcy, w ppkt. drugim beneficjent Oświadcza, że zakres rzeczowy niniejszego projektu nie został objęty dofinansowaniem z innych programów operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2015. Kontrole krzyżowe projektów W zakresie przestrzegania zakazu podwójnego finansowania wydatków, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 odpowiedzialna jest za prowadzenie kontroli krzyżowych w ramach programu operacyjnego (kontrola krzyżowa programu) oraz za kontrole krzyżowe beneficjentów realizujących projekty równolegle w ramach RPOWŚ i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Szerzej kontrole krzyżową przedstawiono w punkcie 2.6.7 uczestnictwo przedstawicieli IZ RPOWŚ 2007-2013 w pracach komitetów monitorujących innych programów; 87

Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego uczestniczą w pracach następujących Komitetów Monitorujących: Komitet Monitorujący Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Komitet Monitorujący Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Podkomitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki Województwa Świętokrzyskiego Komitet Konsultacyjny ds. EWT Komitet Koordynacyjny NSRO KK NSRO jest ciałem, które zapewnia przestrzeganie postanowień europejskiego prawa wspólnotowego w sprawie unikania podwójnego finansowania tych samych projektów z różnych źródeł wsparcia Wspólnoty, poprzez dokonywania zmian w Linii Demarkacyjnej pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej. W ramach prac Komitetu Koordynacyjnego NSRO 2007-2013 monitorowana i usprawniana jest na poziomie krajowym koordynacja pomiędzy instrumentami finansowymi UE Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR). 2.6.7 Kontrole krzyżowe programu Opis działań podejmowanych zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia nr 1828/2006 przez IZ w ramach kontroli krzyżowych, mających na celu wykrycie i wyeliminowanie podwójnego finansowania Jednym z obowiązków spoczywających na państwach członkowskich jest prowadzenie kontroli operacji współfinansowanych ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Obowiązek ten wypełniany jest w ramach ustanowionego w tym celu systemu kontroli. Ww. kontrole służyć mają uzyskaniu pewności, że środki wspólnotowe wykorzystywane są w sposób efektywny oraz zgodny z prawem i procedurami określonymi w aktach prawnych Unii Europejskiej. Podstawę prawną funkcjonowania systemu kontroli funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności stanowią przepisy Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210/25 z 31.07.2006) oraz Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27. 12. 2006). W roku 2009 rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 zostało częściowo zmienione Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 846/2009 z dnia 1 września 2009r. Natomiast w roku 2010 to samo rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 zmieniono częściowo Rozporządzeniem Komisji (UE) nr 832/2010 z dnia 17 września 2010 r. Funkcjonowanie systemu kontroli funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności regulują na gruncie prawa krajowego: ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia 88

polityki rozwoju oraz Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym. Działania kontrolne podzielone zostały na dwa niezależne procesy: Kontrolę, za prowadzenie której odpowiedzialność ponosi Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym. Kontrolę i audyt wykonywane przez Instytucję Audytową. W Polsce funkcję Instytucji Audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej w Ministerstwie Finansów. Prowadzone przez Instytucję Audytową działania audytowe mają na celu weryfikację skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programów operacyjnych oraz kontrolę projektów na podstawie stosownej próby, w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków. Dodatkowo, w roku 2010, w związku z procesem certyfikowania wydatków, Instytucja Certyfikująca prowadziła kontrole o charakterze systemowym, mające na celu sprawdzenie poprawności dokonywania weryfikacji wydatków poświadczanych przez Instytucję Zarządzającą, zawartych w deklaracjach przekazywanych do IC. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 ponosi odpowiedzialność za weryfikację wydatków i kontrolę projektów i sprawdzenie, czy: wniosek o płatność wraz z załączonymi kopiami dokumentów poświadczonymi przez Beneficjenta za zgodność z oryginałem, potwierdzającymi poniesione wydatki lub wraz z zestawieniem dokumentów potwierdzających poniesione wydatki, przekazywany jest do właściwej instytucji odpowiedzialnej za weryfikację wniosków o płatność, dostawy, usługi i roboty budowlane współfinansowane w ramach projektów zostały rzeczywiście wykonane zgodnie z decyzją o dofinansowaniu/umową o dofinansowaniu, zadeklarowane przez beneficjentów wydatki zostały faktycznie i rzeczywiście poniesione oraz zapłacone, wnioski beneficjentów o płatność są prawidłowe, wydatki zostały poniesione zgodnie z zasadami krajowymi i wspólnotowymi, w tym dotyczącymi w szczególności: konkurencji, ochrony środowiska, niedyskryminacji, społeczeństwa informacyjnego oraz zakazu podwójnego finansowania wydatków. Czynności kontrolne, mające na celu weryfikację powyższych kwestii, polegają w szczególności na weryfikacji wszystkich wniosków o płatność składanych przez beneficjentów oraz kontroli projektów na miejscu, która może być przeprowadzona na próbie projektów. Zgodnie z dokumentem Komisji Europejskiej Guidance document on management verifications to be carried out by Member States on operations co-financed by the Structural Funds and the Cohesion Fund for the 2007 2013 programming period, dopuszcza się możliwość weryfikacji tylko wybranych dokumentów poświadczających wydatki ujęte w danym wniosku o płatność. Kontrole wydatków i kontrola projektów są prowadzone przez Instytucję Zarządzającą RPOWŚ 2007-2013 w oparciu o opracowane na dany rok roczne plany kontroli. 89

W związku ze zmianami Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym, zatwierdzonymi dnia 22 grudnia 2009r., Instytucja Koordynująca NSRO opiniuje sposób prowadzenia kontroli krzyżowych przez Instytucje Zarządzające i wskazane przez nie podmioty. Opiniowanie odbywało się w 2010r. w sposób ciągły, gdyż instytucje są zobowiązane przekazywać opis prowadzenia kontroli krzyżowych po opracowaniu stosownych procedur i po każdej wprowadzonej modyfikacji. Koordynacja procesów kontrolnych Koordynacja procesów kontrolnych w ramach poszczególnych Programów Operacyjnych jest jednym z obowiązków Instytucji Koordynującej Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (dla krajowych Programów Operacyjnych) i Instytucji Koordynującej Regionalne Programy Operacyjne (dla Regionalnych Programów Operacyjnych). Obowiązki te pełni także powołany w 2009 r. Komitet do Spraw Kontroli i Audytu Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności, który w perspektywie finansowej 2007-2013, zwoływany jest przez jego Przewodniczącego lub Zastępcę Przewodniczącego, w razie zaistniałej potrzeby. Komitet skupia przedstawicieli wszystkich Instytucji Zarządzających, Instytucji Koordynujących, Instytucji Certyfikującej, Instytucji Audytowej i Najwyższej Izby Kontroli. Komitet opiniuje roczne plany kontroli Instytucji Zarządzających Programami Operacyjnymi i Regionalnymi Programami Operacyjnymi, które są następnie akceptowane przez właściwe Instytucje Koordynujące. W sytuacji wykrycia w trakcie kontroli nieprawidłowości lub uchybień, Instytucje Koordynujące otrzymują do wiadomości ostateczne wersje informacji pokontrolnych wraz z ewentualnymi zaleceniami pokontrolnymi. Informacje te poddawane są bieżącej analizie, w wyniku której IK NSRO lub IK RPO może zalecić Instytucji Zarządzającej podjęcie określonych działań w celu likwidacji uchybień bądź poprawy efektywności wdrażania danego programu. Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia w 2010 r. rozpoczęła proces aktualizacji Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie procesu kontroli. W dokumencie tym, oprócz doprecyzowania wymogów proceduralnych procesu kontroli, dopracowano założenia procedury kontroli krzyżowej, mającej na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, oraz funduszu finansującego rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich. Zgodnie z Wytycznym, Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia prowadzi w trybie comiesięcznym kontrole krzyżowe wydatków beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach co najmniej dwóch programów operacyjnych NSRO (kontrole krzyżowe horyzontalne). Weryfikacje prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 07-13. Prowadzenie czynności wyjaśniających dokonywane jest w ścisłej współpracy z Instytucjami Zarządzającymi. W trybie kwartalnym natomiast prowadzone są kontrole krzyżowe międzyokresowe, czyli kontrole beneficjentów realizujących równolegle projekty w ramach dwóch perspektyw finansowych. Weryfikacje te prowadzone są na danych gromadzonych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 07-13 oraz w systemie SIMIK 2004-2006. 90

W zakresie procedur kontroli krzyżowych, Instytucja Koordynująca NSRO współpracowała w minionym roku z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, czego efektem było zawarcie 29 czerwca 2010r. Aneksu nr 1 do trójstronnego Porozumienia o współpracy, na podstawie którego ma miejsce wzajemne udostępnianie danych o beneficjentach dla wybranych podmiotów systemu wdrażania PO RYBY 07-13 i NSRO, w celu prowadzenia skutecznej i efektywnej weryfikacji krzyżowej wydatków. W zakresie procesów kontroli i audytu mieściły się też działania koordynacyjne, związane z kontynuacją czynności wdrażania zasad nakładania korekt finansowych, na bazie opracowanego taryfikatora, na beneficjentów naruszających prawo zamówień publicznych. W roku 2010 dokonana została, w ramach powołanej w tym celu grupy roboczej, nowelizacja dokumentu. Miała ona na celu dostosowanie brzmienia dokumentu do aktualnej treści Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, doprecyzowanie jego funkcji oraz doprecyzowanie opisu metody szacowania wartości nieprawidłowości. Instytucja Koordynująca NSRO rozpoczęła ponadto w roku 2010 proces aktualizacji Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sposobu postępowania w razie wykrycia nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013. Konieczność dokonania zmiany ww. Wytycznych była konsekwencją nowelizacji Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006, skutkującej zastąpieniem opracowanego przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Zwalczania Nieprawidłowości Finansowych na Szkodę Rzeczpospolitej Polskiej lub Unii Europejskiej, odpowiadającego za przekazywanie informacji o nieprawidłowościach do Komisji Europejskiej, Systemu informowania o nieprawidłowościach finansowych w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach 2007-2013 (tzw. SION) Procedurą informowania Komisji Europejskiej o nieprawidłowościach w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach 2007-2013 (tzw. PION). Nowelizowane Wytyczne uwzględniają również zmiany w procesie przekazywania informacji o nieprawidłowościach, będące konsekwencją wdrożenia systemu IMS (Irregularity Management System), służącego przekazywaniu Komisji Europejskiej informacji o stwierdzonych nieprawidłowościach przez państwa członkowskie UE. Sposób przeprowadzania kontroli krzyżowych w ramach RPOWŚ 2007-2013 regulują zapisy Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013. Kontrole krzyżowe programu, których celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPOWŚ 2007 2013 przeprowadza Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ natomiast Oddział Kontroli przeprowadza kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW 2007 2013. Kontrole krzyżowe programu prowadzone są z wykorzystaniem danych zawartych w KSI SIMIK 07-13. Identyfikacja beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt w ramach RPOWŚ 2007-2013 dokonywany jest w oparciu o Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP). Kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW 2007-2013 prowadzone są z wykorzystaniem danych dostępnych w systemie OFSA. Dla zapewnienia kontroli krzyżowej horyzontalnej, mającej na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie dokumentów finansowo- 91

księgowych przedkładanych równolegle w ramach RPOWŚ 2007 2013 i PROW 07-13, Oddział Kontroli zapewnia sprawdzanie w trakcie kontroli na miejscu występowania na oryginałach faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) adnotacji instytucji wdrażających PROW 07-13 o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Adnotacja potwierdza fakt przedłożenia faktur do refundacji w ramach PROW 07-13, w związku z czym zespół kontrolny w ramach czynności kontrolnych ustala czy wydatki zostały zrefundowane. W przypadku, kiedy Oddział Kontroli nie przeprowadza kontroli na zakończenie realizacji projektu (w przypadku kontroli na próbie projektów) weryfikacja takiego projektu pod kątem kontroli krzyżowej z PROW następuje za pomocą danych dostępnych w systemie OFSA jeżeli zidentyfikowany na podstawie numeru NIP Beneficjent realizuje projekt w ramach PROW dokonywane jest porównanie zestawień dokumentów księgowych zarejestrowanych w KSI SIMIK 2007 2013 i OFSA. W przypadku stwierdzenia wystąpienia dokumentów o tym samym numerze kierownik Oddziału Kontroli zarządza kontrolę doraźną w siedzibie Beneficjenta, informując o tym fakcie instytucję właściwą w zakresie zarządzania PROW. Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ dokonuje kontroli podwójnego finansowania wydatku w oparciu o dane zarejestrowane w KSI SIMIK 07-13 z dokumentów poświadczających poniesione wydatki lub z zestawień tych dokumentów, załączanych do wniosków o płatność danego beneficjenta, pod kątem przedkładania do sfinansowania więcej niż jeden raz tego samego dokumentu finansowo-księgowego. Kontroli takiej podlega 100 % wniosków o płatność oznacza to, że sprawdzane jest, czy Beneficjent nie przedkłada do refundacji więcej niż raz tego samego wydatku, ponoszonego w związku z realizacją tego samego projektu, ale w ramach rozliczania różnych wniosków o płatność (np. raz w ramach wniosku o płatność pośrednią i ponownie w ramach wniosku o płatność końcową). Umiejscowienie w strukturze organizacyjnej IZ RPOWŚ komórki odpowiedzialnej za przeprowadzanie kontroli krzyżowych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Departament Funduszy Strukturalnych Schemat Organizacyjny Dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych ODDZIAŁ WDRAŻANIA PROJEKTÓW INFRASTRUKTURALNYCH ODDZIAŁ POMOCY TECHNICZNEJ ODDZIAŁ WDRAŻANIA PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH WIELOOSOBOWE STANOWISKO ds. ROZLICZEŃ FINANSOWYCH ZPORR 92

ODDZIAŁ POTWIERDZANIA PŁATNOŚCI ODDZIAŁ KONTROLI ODDZIAŁ OCENY MERYTORYCZNO - TECHNICZNEJ ODDZIAŁ ROZLICZEŃ I MONITOROWANIA Zespół I - ds. weryfikacji formalnej i merytorycznej wniosków o płatność Zespół II - ds. sprawozdawczości W ramach RPOWŚ 2007-2013 kontrole krzyżowe programu prowadzone są przy weryfikacji każdego wniosku o płatność. W ramach kontroli krzyżowych horyzontalnych z PROW 2007 2013 i PO RYBY 2007-2013 skontrolowano 243 beneficjentów. W toku kontroli krzyżowych horyzontalnych z PROW 2007 2013 i PO RYBY 2007-2013 nie wykryto nieprawidłowości. Kontrole krzyżowe w ramach RPOWŚ 2007-2013 prowadzi 18 osób. 2.7. Monitorowanie i ocena System monitorowania opiera się na zapisach Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości. Procedury monitorowania opisane są w Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej RPOWŚ. Monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 prowadzone jest przez Instytucję Zarządzającą i Komitet Monitorujący RPOWŚ. Monitorowanie jest prowadzone zgodnie z art. 66 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 w oparciu o określone w Programie wskaźniki kwantyfikujące cele poszczególnych osi priorytetowych. Tam gdzie to możliwe, odpowiednie dane statystyczne będą uwzględniać podział na płeć i terytorium. System monitorowania wskaźników opiera się na wskaźnikach przyjętych w załączniku nr 3 do Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej. Dane dla celów monitorowania będą przekazywane do Komisji Europejskiej za pomocą systemu SFC. Komitet Monitorujący RPOWŚ został powołany w terminie trzech miesięcy tj. 6 lutego 2008 r. od daty zatwierdzenia przez Komisję Europejską Programu Operacyjnego tj. od dnia 21 grudnia 2007 r. Zgodnie z zasadą partnerstwa w składzie Komitetu zapewniono uczestnictwo strony rządowej, samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych. Komitet Monitorujący RPOWŚ upewnia się co do skuteczności i jakości realizacji RPO. Do zadań Komitetu Monitorującego należy w szczególności: a) Analizowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru operacji finansowanych w terminie sześciu miesięcy od daty zatwierdzenia RPOWŚ 2007-2013 (tj. 93

kryteriów oceny projektów) oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów, b) Analizowanie i zatwierdzanie okresowych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji RPOWŚ 2007-2013, c) Zapoznanie się z uwagami Komisji Europejskiej dotyczącymi analizy postępu osiągniętego w realizacji RPOWŚ 2007-2013 zawartego w sprawozdaniu rocznym z realizacji RPOWŚ 2007-2013, d) Dokonywanie okresowego przeglądu postępów, w szczególności osiągnięcia celów wyznaczonych dla każdego priorytetu oraz wyników ocen (ewaluacji) związanych z monitorowaniem realizacji RPOWŚ 2007-2013, w szczególności gdy monitorowanie wykazuje znaczące odstępstwa od początkowo określonych celów lub gdy zgłoszone są propozycje zmian w RPOWŚ 2007-2013, e) Zapoznanie się z rocznymi raportami z kontroli, audytu RPOWŚ 2007-2013 oraz z komentarzami Komisji Europejskiej do tych raportów, f) Przedkładanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian lub analiz RPOWŚ 2007-2013 ułatwiających realizację celów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności określonych w rozporządzeniu Rady nr 1083/2006 dotyczących tych funduszy lub służącym usprawnieniu zarządzania RPOWŚ 2007-2013, w tym zarządzania finansowego, g) Analizowanie i zatwierdzanie Planu Komunikacji RPOWŚ 2007-2013 oraz proponowanych zmian w Planie Komunikacji, h) Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści decyzji Komisji Europejskiej w sprawie wkładu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPOWŚ 2007-02013, i) Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści RPOWŚ 2007-2013, j) Zapoznanie się z Planem Ewaluacji oraz proponowanymi zmianami w Planie Ewaluacji, k) Analizowanie wyników przeprowadzonych badań ewaluacyjnych oraz rekomendowanie obszarów, które powinny zostać poddane ewaluacji w ramach RPOWŚ 2007-2013; monitorowanie procesu ewaluacji RPOWŚ 2007-2013 l) Realizację innych zadań niż wymienione powyżej wskazanych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, niezbędnych do prawidłowej realizacji RPOWŚ 2007-2013. Podstawę prawną powołania Komitetu Monitorującego określa art. 63 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006) oraz art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227 poz. 1658 z późn. zm.). W 2010 roku odbyły się cztery posiedzenia Komitetu Monitorującego RPOWŚ: Podczas VIII posiedzenia 23 kwietnia 2010 roku Komitet Monitorujący podjął następujące Uchwały: - Uchwała Nr 23/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie 94

przyjęcia Protokołu z VII posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, - Uchwała Nr 24/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania okresowego za II półrocze 2009 roku z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, - Uchwała Nr 25/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie zmiany Uchwały nr 1/08 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, z dnia 27 lutego 2008 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, - Uchwała Nr 26/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie: pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w sprawie przesunięcia 3,9 mln EUR z Działania 6.1 Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu na realizację Działania 6.2 Rewitalizacja małych miast. Podczas IX posiedzenia 24 czerwca 2010 roku Komitet Monitorujący podjął następujące Uchwały: - Uchwała Nr 27/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjęcia Protokołu z VIII posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, - Uchwała Nr 28/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 23 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania za 2009 rok z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, X posiedzenie Komitetu Monitorującego odbyło się w dniu 13 września 2010 roku. W trakcie posiedzenia podjęto następujące decyzje: - Uchwała Nr 29/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 13 września 2010 r. w sprawie przyjęcia Protokołu z IX posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, - Uchwała Nr 30/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 13 września 2010 r. w sprawie przyjęcia Sprawozdania okresowego za I półrocze 2010 roku z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Za monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 odpowiedzialne są dwa Departamenty Urzędu Marszałkowskiego: Departament Polityki Regionalnej i Departament Funduszy Strukturalnych. Monitorowanie na poziomie osi priorytetowych RPOWŚ odbywa się w 95

Departamencie Funduszy Strukturalnych, natomiast monitoring na poziomie Programu prowadzony jest przez Departament Polityki Regionalnej Oddział Zarządzania RPO. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ jest odpowiedzialna za prawidłowy przebieg procesu monitorowania Programu i zapewnia iż sprawozdawczość w ramach programu opiera się na informacjach uzyskiwanych od wszystkich podmiotów zaangażowanych w realizację RPO. W proces sprawozdawczości RPOWŚ zaangażowane są następujące podmioty: Komitet Monitorujący RPOWŚ Instytucja Zarządzająca RPOWŚ Beneficjenci RPOWŚ. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia wniosek o płatność z częścią sprawozdawczą. Beneficjent jest zobligowany do przedkładania wniosku o płatność minimum raz na 3 miesiące, od daty podpisania umowy o dofinansowanie Instytucja Zarządzająca jest zobowiązania do sporządzania i przekazania do IKRPO następujących sprawozdań i informacji dotyczących realizacji RPOWŚ ti: - sprawozdania okresowego - nie później niż po upływie 60 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego. - sprawozdania rocznego nie później niż po upływie 140 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego - sprawozdania końcowego nie później niż do 31 stycznia 2017 roku - informacji miesięcznej - do 15 dnia następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja. Dla celów zarządzania i sprawozdawczości w Instytucji Zarządzającej RPOWŚ był wykorzystywany Krajowy System Informatyczny. Ewaluacja ma na celu poprawę jakości, efektywności i spójności pomocy udzielanej w ramach RPOWŚ 2007-2013 i jest zgodna z art. 47 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku. W realizację ewaluacji RPOWŚ zaangażowane zostały dwa oddziały Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego tj. Oddział Programowania Strategicznego i Analiz oraz Oddział Zarządzania RPO. W oddziale Programowania Strategicznego i Analiz została utworzona Jednostka Ewaluacyjna, która współpracuje z pracownikami z Oddziału Zarządzania RPO. Do jej obowiązków w zakresie ewaluacji należy zarówno organizowanie i nadzorowanie badań ewaluacyjnych jak i udostępnianie informacji niezbędnych do wykonywania badań przez Ewaluatorów zewnętrznych, a także zadbanie o to by wyniki przeprowadzonych ewaluacji zostały wykorzystane. W celu zachowania zasady partnerstwa oraz koordynacji procesu ewaluacji PROWŚ na lata 2007-2013 powołana została Grupa Sterująca Ewaluacją, w skład której wchodzą pracownicy Departamentów Polityki Regionalnej i Funduszy Strukturalnych. W celu zachowania obiektywności wyników i niezależności pracy ewaluatora ewaluacje RPOWŚ wykonywane są głównie przez Ewaluatorów zewnętrznych wybieranych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w drodze przetargu. Przewiduje się także przeprowadzanie ewaluacji wewnętrznych, mających charakter uzupełniający w stosunku do 96

ewaluacji zewnętrznych. Decyzja o przeprowadzeniu ewaluacji jest wydawana przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, który również wykorzystuje wyniki badania. Jednostka Ewaluacyjna, uwzględniając opinie i wnioski Grupy Sterującej określa zakres ewaluacji. Natomiast wyłoniony zespół ewaluacyjny odpowiedzialny jest za realizację badania oraz za przedstawienie raportu z przeprowadzonej ewaluacji. Wyniki ewaluacji RPOWŚ na lata 2007-2013 przedkładane są Komitetowi Monitorującemu RPOWŚ, Krajowej Jednostce Oceny, a także Komisji Europejskiej na jej prośbę. Opis strategicznych obszarów badań ewaluacyjnych oraz wskazujący sposób organizacji procesu ewaluacji w ramach RPOWŚ został zawarty w Planie ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Dokument ten został przyjęty Uchwałą Zarządu Województwa w dniu 20 lutego 2008 roku. Uzupełnieniem Planu Ewaluacji są sporządzane corocznie Okresowe Plany Ewaluacji zawierające listę badań ewaluacyjnych planowanych do realizacji w roku następnym. Okresowy Plan ewaluacji na 2010 rok został przyjęty przez Zarząd Województwa 14 kwietnia 2010 roku. Analizy raportów z przeprowadzonych badań ewaluacyjnych stanowią podstawę do podejmowania najważniejszych decyzji dotyczących istotnych zmian w realizowanym programie, planowania i wdrażania innych polityk krajowych, jak również opracowania kształtu polityki spójności po roku 2013. Dlatego też, widoczna jest potrzeba koordynacji procesu wdrażania rekomendacji i jego monitorowania. Zintegrowany System Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami opiera się na trzech głównych elementach: 1) Kluczowa rola Instytucji Zarządzającej w procesie wdrażania i monitorowania rekomendacji: a) Podejmowanie decyzji o wyborze rekomendacji przeznaczonych do wdrożenia, b) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji 2) Konsultacyjny charakter procesu wdrażania rekomendacji (rekomendacje z badań ewaluacyjnych oraz wnioski, na podstawie których zostały one sformułowane, powinny być konsultowane oraz dyskutowane w możliwie najszerszym gronie potencjalnych adresatów rekomendacji przed podjęciem przez Instytucję Zarządzającą decyzji o wdrażaniu danej rekomendacji) 3) Wsparcie procesu przez system informacyjny wdrażania i monitorowania rekomendacji Głównymi podmiotami zaangażowanymi w realizację procesu wdrażania i monitorowania rekomendacji są: a) Wykonawcy badań ewaluacyjnych (ewaluatorzy zewnętrzni), b) Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (oraz Jednostka Ewaluacyjna), c) Grupa Sterująca Ewaluacją, d) Krajowa Jednostka Oceny, e) Komitet Monitorujący. Proces wdrażania i monitorowania rekomendacji obejmuje trzy główne etapy: 1) Wypracowanie decyzji w zakresie i sposobie wdrażania rekomendacji, 97

2) Wdrażanie rekomendacji, 3) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji. W 2010 roku wykonano dwa badania ewaluacyjne: Ocena postępów realizacji celów RPOWŚ do 2009 roku za pomocą modelu HERMIN. Przedmiotem badania była ocena wpływu transferów finansowych w ramach RPOWŚ na wybrane wskaźniki makroekonomiczne charakteryzujące poziom i dynamikę rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują jednoznacznie na pozytywne oddziaływanie transferów w ramach RPOWŚ na rozwój gospodarczy regionu w całym okresie 2008-2020. Analiza kształtowania się wpływu środków w ramach RPOWŚ na wskaźniki makroekonomiczne charakteryzujące gospodarkę pozwala sformułować tezę, iż napływające do gospodarki województwa fundusze stymulują popyt inwestycyjny, co z kolei oddziałuje na wzrost dochodów do dyspozycji i popyt konsumpcyjny przyczyniając się w rezultacie do wzrostu PKB. Wraz ze wzrostem funduszy rośnie ich pozytywne oddziaływanie na poziom inwestycji w środki trwałe, co w oczywisty sposób przekłada się na wzrost gospodarczy. Trzeba zauważyć, iż w późniejszych latach, pomimo zakładanego spadku wsparcia w ramach RPOWŚ przewiduje się wzrost pozytywnego oddziaływania badanych transferów na PKB oraz produktywność pracy. Raport z badania został zamieszczony na stronie internetowej www.rpo-swietokrzyskie.pl, w zakładce ewaluacja. Analiza skuteczności, jakości oraz użyteczności działań informacyjnych i promocyjnych RPOWŚ (w tym Kampanii Promocyjnej) w kontekście zweryfikowania trafności zapisów w Planie komunikacji RPOWŚ na lata 2007-2013. Badanie ewaluacyjne obejmowało: analizę aktywności IZ RPOWŚ w podejmowaniu działań informacyjnopromocyjnych, w tym analizę możliwości i ograniczeń prowadzenia działań informacyjnopromocyjnych; ocenę spójności działań informacyjnych i promocyjnych RPOWŚ oraz ocenę wymiaru organizacyjnego i kadrowego działań informacyjnych i promocyjnych. W wyniku przeprowadzonego badania, okazało się, że najskuteczniejszym narzędziem informacji i promocji ze względu na popularność oraz skuteczność, mierzoną znajomością grup docelowych RPOWŚ, jest Internet, zaś najsłabiej oddziałuje przekaz radiowy. Na początku grudnia 2010 roku do Instytucji Zarządzającej wpłynął raport z końcowy z badania. Raport zawierający wnioski i rekomendacje został zamieszczony na stronie internetowej www.rposwietokrzyskie.pl, w zakładce ewaluacja. Załącznik XII. Tabela wdrażania rekomendacji informacja i promocja, do niniejszego sprawozdania zawiera rekomendacje z niniejszego badania oraz sposób i termin ich wdrożenia. Na 2010 rok zostało zaplanowane również badanie pn. Ewaluacja mid-term Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Decyzją Instytucji Zarządzającej realizacja niniejszego badania została przesunięta na 2011 rok. W dniu 16 marca 2011 roku Zarząd województwa Świętokrzyskiego podjął Uchwałę nr 192/2011 w sprawie przyjęcia Okresowego Planu Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, na 2011 rok. W ramach Okresowego planu ewaluacji RPOWŚ na rok 2011 planuje się zlecenie przeprowadzenia zewnętrznych badań ewaluacyjnych, których przedmiotem będzie: 98

Analiza systemu wskaźników monitorowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Celem badania jest analiza i ocena przyjętego systemu wskaźników monitorowania oraz sformułowanie rekomendacji w przedmiocie usunięcia, zmiany, modyfikacji lub uzupełnienia wskaźników. Analiza i ocena kierunków wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw RPOWŚ 2007-2013. Analiza ma na celu badanie struktury projektów oraz beneficjentów, którzy zostali objęci wsparciem w ramach Działania 1.1 Ewaluacja mid-term Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Badanie pozwoli ocenić czy założenia RPOWŚ przekładane są na działania i, w miejscu gdzie jest to konieczne, pozwoli na dokonanie korekt. Oprócz realizacji badania ewaluacyjnego w 2010 roku podejmowane były działania przyczyniające się do budowy potencjału ewaluacyjnego. Działania te obejmowały budowę odpowiednich struktur. IZ RPOWŚ podjęła następujące działania związane z budową potencjału ewaluacyjnego w ramach Programu: spotkania Grupy Sterującej Ewaluacją RPOWŚ 2007-2013, w skład której weszli: pracownicy Departamentu Polityki Regionalnej i pracownicy Departamentu Funduszy Strukturalnych, Udział w szkoleniach, konferencjach oraz spotkaniach dotyczących ewaluacji, Rozpowszechnianie informacji dotyczących ewaluacji, Współpraca z Komitetem Monitorującym. Nie zidentyfikowano żadnych problemów związanych z pozyskiwaniem i analizą danych, dlatego też nie podjęto żadnych działań naprawczych. 2.8. Krajowa rezerwa wykonania (w stosownych przypadkach i wyłącznie w odniesieniu do rocznego sprawozdania z realizacji przedłożonego w 2010 r.) Środki Krajowej Rezerwy Wykonania zostały przekazane poszczególnym Regionalnym Programom Operacyjnym zgodnie z Metodologią podziału krajowej rezerwy wykonania w ramach krajowych i regionalnych programów operacyjnych. Przedmiotowy dokument został przyjęty Uchwałą Nr 35 Komitetu Koordynacyjnego NSRO z dnia 7 grudnia 2009 r. (DKS/KK(2009)/35/U). Zgodnie z Metodologią, aby partycypować w podziale KRW, Instytucje Zarządzające poszczególnymi Regionalnymi Programami Operacyjnymi musiały spełnić dwa rodzaje kryteriów: dopuszczające i rankingujące. Zgodnie z kryterium dopuszczjacym, Instytucja Zarządzająca zapewniała sobie udział w podziale KRW tylko wówczas, gdy zgłosiła do Komisji Europejskiej wydatki poniesione w ramach RPO na kwotę przekraczajacą 20% alokacji realizowanego przez nią programu reionalnego. IZ RPOWŚ spełniła ten warunek. Świętokrzyskie na realizację RPO otrzymało około 726 mln EUR, a wykorzystanie wyniosło tu ponad 29,6 %. 99

Kolejne kryteria założone w metodologii to tzw. kryteria rankingujące, decydujące o wysokości puli przekazanej dla konkretnego RPO. Pierwszym kryterium rankingującym było kryterium wykorzystania środków wspólnotowych. Zgodnie z nim oceniana była wartość środków UE ujęta we wnioskach o płatność sporządzonych przez IZ i złożonych do IPOC do końca 2010 roku, w odniesieniu do alokacji danego RPO. Na podstawie tego kryterium IZ RPOWŚ 2007 2013 zajęła w klasyfikacji województw 4 miejsce. Jednak w ogólnym rankingu KRW świętokrzyskie spadło na niższą pozycję ze względu na słabą 11 pozycję w drugim kryterium rankingującym, tj. w kryterium kontraktacji, polegającym na ocenie rodzaju poniesionych w ramach RPO wydatków (najwyżej premiowane były tzw. wydatki prolizbońskie). Ostateczny podział dodatkowych środków pomiędzy Regionalne Programy Operacyjne został zatwierdzony przez Komitet Koordynacyjny NSRO w dniu 9 lutego 2011 r., co stanowiło początek procesu mającego na celu wprowadzenie dodatkowej alokacji do poszczególnych Programów. Województwo świętokrzyskie znalazło się na ósmym miejscu, w związku z czym otrzyma 33,5 mln EUR, co daje około 133 mln PLN. Ponadto Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013 zostaną przekazane środki w ramach dostosowania technicznego w wysokości 6 576 083 EUR. Natomiast na potrzeby dofinansowania przedsięwzięć mających na celu odbudowę infrastruktury, zniszczonej podczas powodzi, która nawiedziła kilka polskich regionów w 2010 r. IZ RPOWŚ 2007-2013 otrzymała odrębnie 3 665 826 EUR. 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY Wartości wskaźników produktu i rezultatu w ramach poszczególnych osi priorytetowych zostały zaprezentowane w Tabeli 4. Stanowiącej załącznik do niniejszego sprawozdania. 3.1 Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Wartość przyznanej alokacji 130 645 308 EUR Cele osi priorytetowej: Wzmocnienie konkurencyjności i zdolności inwestycyjnej sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Wzmocnienie inwestycyjne instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Cele te są realizowane w ramach czterech działań: Działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, Działanie 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu. Główne grupy beneficjentów: - MŚP, 100

- instytucje otoczenia biznesu, - partnerzy społeczni i gospodarczy, - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną. W gospodarce województwa świętokrzyskiego dominują wciąż mało efektywne branże. Przedsiębiorstwa działające w świętokrzyskim były w większości niedoinwestowane, mało innowacyjne, tworzyły zbyt mało miejsc pracy. Dzięki bezpośredniemu wsparciu inwestycyjnemu pozyskiwanemu przez MŚP w Osi priorytetowej 1. zwiększają się szanse na przezwyciężenie barier rozwoju przedsiębiorczości w świętokrzyskim. W RPOWŚ 2007-2013 preferowane są projekty podmiotów działających w sektorze produkcyjnym i usługowym, inwestycje generujące nowe miejsca pracy. Należy w tym miejscu wspomnieć o komplementarnym wsparciu pozyskiwanym przez przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki m.in. na szkolenia, doradztwo, podniesienie poziomu kwalifikacji pracowników. W ramach tej Osi priorytetowej wspierane są m.in. projekty zgłaszane przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z terenu województwa dotyczące: inwestycji związanych z rozwojem i rozbudową przedsiębiorstwa, unowocześnieniem wyposażenia związanego z działalnością gospodarczą, wprowadzeniem innowacji technologicznych i/lub organizacyjnych, zakupem wyników prac B+R i/lub praw własności przemysłowej, inwestycji związanych z dostosowaniem technologii/produktów/usług do wymagań dyrektyw unijnych, organizacji lub udziału w imprezach targowo-wystawienniczych oraz misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami zagranicą dofinansowania kosztów utworzenia i wyposażenia nowych stanowisk pracy związanych z rozszerzeniem działalności gospodarczej i/lub wdrożeniem działań innowacyjnych obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian w procesie produkcji lub sposobie świadczenia usług. Nabór i ocena wniosków: W ramach tej Osi priorytetowej przeprowadzono osiem konkursów projektów. Cztery w ramach Działania 1.1, jeden dla Działania 1.2 oraz jeden dla Działania 1.3. i dwa dla Działania 1.4. Działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, 1. pierwszy nabór rozpoczął się w dniu 01.05.2008 r., a został zakończony w dniu 16.06.2008 roku (dostępna alokacja:10 315 870,52 EUR). Przedmiotem oceny były 343 wnioski, o wartości całkowitej 138 494 535,30 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród 343 wniosków o dofinansowanie: 287 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno technicznej; 53 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na pisemny wniosek Beneficjenta; 2 wnioski są nadal w trakcie uzupełnień. 101

Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 119 809 064,13 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 48 845 319,54 EUR, co stanowi 474% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 1.1.1. 2. W okresie od 19 stycznia do 27 lutego 2009 roku (dostępna alokacja 21 525 493 EUR), odbył się drugi nabór wniosków dla Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Złożono 393 wnioski o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 196 878 965,97 EUR. Dnia 22 czerwca 2009 roku została zakończona ocena formalna wniosków. Spośród 393 wniosków o dofinansowanie: 307 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytorycznotechnicznej; 84 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na pisemny wniosek Beneficjenta; 1 wniosek przekazano do uzupełnienia. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 150 381 175,81 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 58 159 915,01 EUR co stanowi 270,19 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie 1.1.2. 3. Kolejne trzy nabory wniosków dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw odbyły się w następujących terminach: 21.09.2009-26.10.2009 r. dla średnich przedsiębiorstw (dostępna alokacja 7 566 204,29 EUR),4 stycznia 2010 roku zakończona została ocena formalna złożonych wniosków. Przedmiotem oceny było 38 złożonych wniosków, o wartości całkowitej 39 671 511,19 EUR. Spośród 38 wniosków o dofinansowanie: 30 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 8 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 32 195 162,08 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 11 098 344,26 EUR, co stanowi 146,68 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie dla średnich przedsiębiorstw. W dniu 24 marca 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego uchwałą nr 2487/10 dokonał wyboru projektów złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 kierowanego do średnich przedsiębiorstw w ramach Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Do dofinansowania zakwalifikowały się 23 projekty. Jednocześnie na Listę rankingową projektów wybranych do wsparcia w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 kierowanego do średnich przedsiębiorstw włączono projekty złożone przez średnie przedsiębiorstwa z listy rezerwowej 1.1.1 i 1.1.2, które otrzymały co najmniej 56 punktów. Biorąc pod uwagę punktację zaakceptowanych projektów Zarząd Województwa Świętokrzyskiego zdecydował o zwiększeniu pierwotnie przeznaczonej kwoty do zakontraktowania do wysokości 9 406 537,61 EUR. W rezultacie wybranych zostało 26 projektów o łącznej kwocie dofinansowania w wysokości 9 785 883,23 EUR. 01.12.2009-11.01.2010 r. dla małych przedsiębiorstw, (dostępna alokacja 7 566 204,28 EUR). Dnia 15 marca 2010 roku została zakończona ocena formalna wniosków złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw ogłoszonego dla 102

Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Przedmiotem oceny było 107 wniosków, o wartości całkowitej 55 554 454,66 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru, tj. 1 grudnia 2009 roku do 11 stycznia 2010 roku. Spośród 107 wniosków o dofinansowanie: 1. 92 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 2. 15 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 47 059 490,84 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 17 196 159,42 EUR co stanowi 227,28% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw. 21.12.2009-08.02.2010 r. dla mikro przedsiębiorstw, (dostępna alokacja 10 088 272,38 EUR) w odpowiedzi na konkurs złożono 258 wniosków na łączną kwotę 33 326 029,82 EUR. 4. Na konkurs Zamknięty 1.1.4 w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, który odbył się w dniach od 01.06.2010 r. do 30.07.2010 r. (dostępna alokacja: 12 610 340,48 EUR), wpłynęły: 214 wnioski na łączną kwotę całkowitą: 71 941 015,05 EUR, wartość kosztów kwalifikowalnych wynosi: 59 863 183,80 EUR, łączna kwota wnioskowanego wsparcia: 29 893 706,93 EUR. Spośród 214 wniosków o dofinansowanie: -152 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; -57 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; - 5 wniosków zostało wycofanych na prośbę beneficjentów; Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 53 180 434,45 EUR. Nazwa projektu: Zastosowanie innowacyjnych rozwiązań w produkcji odzieży ochronnej - rozbudowa istniejącego zakładu produkcyjnego Kielce Beneficjent,,ODZIEŻ ROBOCZA SPÓŁKA JAWNA Drela i Wspólnicy 103

- Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw konkurs otwarty, wznowiony w dniu 01. 10. 2009 r.(dostępna alokacja:4 539 722,57 EUR) do końca okresu sprawozdawczego do IZ wpłynęło 18 wniosków, o łącznej wartości 16 110 783,06 EUR, w tym wnioskowane dofinansowanie z EFRR w kwocie 5 823 086,34 EUR. Pozytywnie pod względem formalnym oceniono 7 wniosków o wartości całkowitej 8 634 524,53 EUR (4 043 709,18 EUR środki EFRR). Przyczyn stosunkowo słabego zainteresowania potencjalnych wnioskodawców Działaniem 1.2. szukać można we wciąż dostępnej alokacji w Działaniu 1.1., gdzie istnieje możliwość uzyskania dofinansowania dla podobnych typów inwestycji na mniej wymagających zasadach (możliwość składania wniosków o dofinansowanie przez indywidualne przedsiębiorstwa, w przeciwieństwie do Działania 1.2., gdzie o wsparcie ubiegać się mogą jedynie klastry, porozumienia i konsorcja firm. Jako że alokacja w ramach Działania 1.1. została już praktycznie wyczerpana, przewiduje się, że MŚP z terenu Województwa Świętokrzyskiego w większym stopniu zwrócą swą uwagę na możliwość uzyskania dotacji w ramach Działania 1.2. Instytucja Zarządzająca rozważa także możliwość realokacji środków w ramach niniejszych działań. - Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych pierwszy nabór wniosków w ramach niniejszego Działania odbył się w okresie od 28.06.2010 do 30.09.2010 roku (dostępna alokacja 29 255 898,91 EUR). W odpowiedzi do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 8 wniosków na łączną kwotę 43 525 490,79 RUR. Przedmiotem oceny było 8 wniosków, o wartości całkowitej 52 420 529,89 EUR (kwota po korektach na etapie oceny formalnej), które zostały złożone w trakcie trwania naboru, Wszystkie wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytorycznotechnicznej. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie wyniosła 52 420 529,89 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 43 525 628,22 EUR. - Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu, 1. Pierwszy konkurs odbył się w okresie 02.11.2009-07.12.2009 r. (dostępna alokacja 12 610 340,48 EUR). W odpowiedzi na konkurs złożono 7 wniosków o dofinansowanie o wartości całkowitej 11 064 291,90 EUR. Spośród 7 wniosków o dofinansowanie: 1. 6 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 2. 1 wniosek został odrzucony z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 10 044 518,89 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 4 734 431,79 EUR. 2. Drugi konkurs został zorganizowany w okresie od 28.06.2010 do 02.08.2010 roku (przeznaczona alokacja 5 044 136,19 EUR). Przedmiotem oceny były 2 wnioski, o wartości całkowitej 12 609 958,06 EUR, Przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną w wyniku której oba zostały odrzucone na etapie oceny formalnej z powodu niewniesienia poprawek lub błędnego uzupełnienia uchybień formalnych. 104

Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 1. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla osi priorytetowej 1. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 105

Rozkład projektów wg sektorów gospodarki Źródło: opracowanie własne na podstawie KSI SIMIK (07-13) W ramach Osi priorytetowej 1. Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Do dnia 31 grudnia 2010 r. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła 414 umowy w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. W ramach Działania wspierane są projekty, które mają charakter innowacyjny lub w znaczący sposób wpływają na wzrost zatrudnienia. Wszystkie realizowane projekty ściśle związane są z celami Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego na lata 2005-2013. Najwięcej bo aż 40 % zawartych umów zostały podpisane z przedsiębiorcami z sektora przetwórstwa przemysłowego. Na drugim miejscu pod względem ilości zawartych umów znalazł się sektor budownictwo podpisanych umów, natomiast na trzeciej pozycji znalazł się sektor działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Instytucja Zarządzająca zaplanowała realizację badania ewaluacyjnego pn. Analiza i ocena kierunków wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.1 RPOWŚ 2007-2013. Ewaluacja ma na celu badanie struktury projektów oraz beneficjentów, którzy zostali objęci wsparciem w ramach Działaniach 1.1 RPOWŚ 2007-2013. Zostanie oceniony wpływ wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.1 na wzrost konkurencyjności MŚP, które otrzymały dofinansowanie. Szczegółowe informacje na temat rozkładu przyznanego wsparcia dla Beneficjentów z sektora MŚP zostaną zamieszczone w sprawozdaniu za rok 2011. Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są na mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów rys. 1 106

Umowy: dotychczas IZ RPOWŚ podpisała 427 umów z beneficjentami Osi 1, o łącznej wartości dofinansowania z EFRR w kwocie równej 106 627 121,12 EUR, co wyczerpuje alokację przeznaczoną dla tej Osi na lata 2007-2013 w 81,62 %: 414 umów podpisano dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (wartość dofinansowania ze środków EFRR wynosi 73 893 210,46 EUR zł, co wyczerpuje alokację przeznaczoną na realizację tego Działania w 92,55%), 1 umowa dla Działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw o wartości dofinansowania ze środków EFRR 56 489,63 EUR, co daje 0,78 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 w ramach niniejszego zadania), 7 umów w ramach Działania 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, o łącznej kwocie dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w kwocie 29 255 989,91 EUR 100,77% realizacji alokacji dla tego Działania na lata 2007-2013. 5 umów o wartości dofinansowania z EFRR 3 421 431,12 EUR zawarto z Beneficjentami Działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu (23,57 % realizacji zobowiązań UE dla Działania 1.4 na lata 2007-2013). Wnioski o płatność: do Instytucji Zarządzającej od uruchomienia programu wpłynęło 948 wniosków o płatność na kwotę wydatków 107 200 403,63 EUR, w tym wydatki kwalifikowalne 84 368 798,29 EUR z czego 34 374 340,72 EUR, to środki pochodzące z EFRR. Na rzecz beneficjentów wypłacono 40 105 33,99 EUR EFRR. Certyfikacja: dotychczas IZ RPOWŚ poświadczyła 30 990 732,32 EUR, w tym 26 342 122,49 EUR to wydatki odpowiadające EFRR (20,16 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013). Wszystkie wydatki zostały poświadczone w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych średnich przedsiębiorstw (realizacja zobowiązań UE na lata 2007-2013 32,99% dla tego Działania). Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie.xls do niniejszego sprawozdania (Tabela 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w załączniku IV) Celem niniejszej osi priorytetowej jest podniesienie konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększenie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych. Dobrze rozwijający się sektor przedsiębiorstw jest jednym z najważniejszych czynników wspomagających rozwój regionalnej gospodarki. Z punktu widzenia realizacji celu niniejszej osi do realizacji wybierane są projekty mające na celu doinwestowanie przedsiębiorstw działających w Województwie Świętokrzyskim. Wykreowanie warunków sprzyjających stworzeniu nowych miejsc pracy. W regionie istnieje duże zapotrzebowanie na usługi instytucji otoczenia biznesu. W ramach osi wybierane są projekty mające na celu rozwój już istniejących instytucji otroczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, jak również tworzenie nowych tego typu podmiotów. Tak sprecyzowane założenia 1 osi priorytetowej wynikają bezpośrednio z przeprowadzonej analizy SWOT. Dotychczasowe wdrażanie działań w ramach niniejszej osi pozwala wnioskować, iż realizacja celu osi przebiega w sposób prawidłowy i nie została zakłócona zarówno, czynnikami wewnętrznymi jaki warunkami zewnętrznymi. 107

Do końca 2010 roku zostały zrealizowane 137 projektów z Działania 1.1, z czego 67 projektów dotyczyło mikro przedsiębiorstw, 38 - małych i 32 średnich przedsiębiorstw. Realizacja wskaźnika na poziomie 45,67%. Niższy niż zakładano poziom realizacji tego wskaźnika spowodowany jest wyborem do realizacji znacznej liczby projektów o wysokiej wartości wydatków kwalifikowanych kosztem projektów o niższej wartości i mniejszym zakresie rzeczowym. Przewiduje się zatem, że szacowana początkowo wartość wskaźnika w 2015 roku nie zostanie osiągnięta. Ponadto został zakończony projekt z Działania 1.2 realizowany przez grupę przedsiębiorstw. W wyniku realizacji tychże projektów wykreowano 621,87 miejsc pracy, w tym 461,87 - dla mężczyzn i 160 dla kobiet. Wskaźnik zatrudnienia osiągnięty na poziomie 124,37% fakt ten dowodzi, że wsparcie inwestycyjne udzielane MŚP przynosi zakładane efekty, mimo mniejszej niż planowano liczby firm, które uzyskają dofinansowanie. Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu wyniosły 0,772 mln euro. Ocena złożonych wniosków, wybór projektów do dofinansowania oraz podpisywanie umów z Beneficjentami odbywa się na bieżąco, dlatego IZ RPOWŚ wyraża przekonanie, iż docelowo realizacja wartości wskaźników nie jest zagrożona. Przyczyn wolniejszej niż zakładano realizacji wskaźnika Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu, należy upatrywać w fakcie, iż projekty inwestycyjne MŚP bądź zostały dopiero zakończone, bądź znajdują się we wczesnej fazie realizacji, co sprawia, że ich wpływ na generowanie dodatkowych inwestycji jest dotychczas niewielki. Wartość wskaźników: Liczba projektów dotyczących wsparcia IOB oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych i Wartość pożyczek i gwarancji udzielonych przez fundusze pożyczkowe i gwarancyjne pozostaje na poziomie 0, gdyż konkurs wniosków dla Działania 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych został zakończony 30 września 2010 r., w grudniu zostały podpisane pierwsze umowy (7 umów) oraz przekazane środki na konta Beneficjentów. W styczniu br. dokapitalizowane Fundusze Pożyczkowe zawarły 6 umów na udzielenie pożyczek (wartość ogółem 265 000zł, w tym środki UE 216 805 zł). Natomiast dla Działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu, dopiero w I półroczu podpisano umowy dla projektów złożonych podczas naboru trwającego od 02.11.2009 do 07.12.2009, a drugi nabór rozpoczęty 28.06.2010 zakończył się w dniu 02.08.2010 r. Do końca 2010 roku zawarto 5 umów z Beneficjentami Działania 1.4. Istnieją więc przesłanki, iż realizacja postępu rzeczowego Działania 1.3 i 1.4 mimo pewnego opóźnienia nie jest zagrożona. Konkursy w ramach tych Działań nie mogły zostać ogłoszone wcześniej z uwagi na późne przyjęcie przez stronę rządową rozporządzeń regulujących udzielanie pomocy publicznej dla instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Na realizację celów Strategii Lizbońskiej w ramach Osi priorytetowej 1. przewidziano 100% środków. Dotychczas zakładany cel zrealizowano w 81,62 %. Realizacji Odnowionej Strategii Lizbońskiej w Polsce służy przyjęty przez Rząd Krajowy Program Reform 2008-2011 średniookresowy dokument planistyczny. Typy projektów, przewidziane do wsparcia w ramach Osi priorytetowej 1. W całości wpisują się drugi obszar priorytetowy KPR 2008-2011 Innowacyjna gospodarka służący rozwojowi sektorów i gałęzi o dużej wartości 108

dodanej oraz wysokiej innowacyjności, wywierający gospodarczy. wpływ na długofalowy wzrost Tabela Analiza osi priorytetowej 1 RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej Regionalny Program Operacyjny Krajowy Program Reform na lata 2008- Województwa Świętokrzyskiego na lata 2011 na rzecz realizacji Strategii 2007-2013 Lizbońskiej - Oś Priorytetowa i Działania- - Priorytety i Działania- Oś Priorytetowa 1 Rozwój Priorytet Innowacyjna Gospodarka przedsiębiorczości Działanie 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Działanie 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i poręczeniowych Działanie 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Informacje dotyczące kwestii promowania równości szans kobiet i mężczyzn zostały zamieszczone w pkt. 2.2.1 Zasada równości szans, niniejszego sprawozdania. W ramach Osi priorytetowej 1 Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie przewidziała realizacji projektów kluczowych. Na I połowę 2011 roku Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zaplanowała realizację badania pn Analiza i ocena kierunków wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw RPOWŚ 2007-2013. Analiza ma na celu badanie struktury projektów oraz beneficjentów, którzy zostali objęci wsparciem w ramach Działania 1.1 W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu osi priorytetowej 1, wszystkie napotkane trudności w realizacji priorytetu zostały zawarte w pkt. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze oraz 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) niniejszego sprawozdania. Rekomendacje Komisji Europejskiej oraz Instytucji Zarządzającej dotyczące dalszego przebiegu realizacji Programu zamieszczone zostały w pkt. 2.1.6.3 Rekomendacje KE oraz 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji. 109

3.2 Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Wartość przyznanej alokacji 108 871 090 EUR Cele osi priorytetowej: Poprawa powiązań pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz innowacyjności i gospodarką, Tworzenie i rozbudowa sieci teleinformatycznych oraz systemów usług elektronicznych, w tym dla podmiotów gospodarczych, Wzrost dostępności kompleksowo wyposażonych terenów inwestycyjnych, Poprawa wizerunku regionu, jego potencjału gospodarczego i turystycznego. Cele te będą realizowane w ramach czterech działań: Działanie 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój, Działanie 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, Działanie 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu, Działanie 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych. Główne grupy beneficjentów: - Instytucje otoczenia biznesu, - partnerzy społeczni i gospodarczy, - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, - szkoły wyższe, - zakłady opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia, - jednostki naukowe, - organizacje pozarządowe, - przedsiębiorcy, - administracja rządowa, - jednostki finansów publicznych posiadające osobowość prawną. Nabór i ocena wniosków: jedenaście konkursów. w ramach tej Osi priorytetowe zrealizowano dotychczas Działanie 2.1 Rozwój innowacji, wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój, 1. Na konkurs (dostępna alokacja 15 459 520,81 EUR) który odbył się w dniach od 18.01.2010 19.02.2010 r. wpłynęło 19 wniosków na łączną kwotę 13 847 759,90 EUR. Spośród złożonych wniosków 13 przeszło pozytywnie ocenę i zostało wybrane przez Zarząd do dofinansowania. Wnioskowana kwota dofinansowania wybranych projektów wynosi 3 107 781,68 EUR. 2. Drugi nabór wniosków rozpoczął się w dniu 09.08.2010 r., a zakończył się w dniu 20.09.2010 r. (dostępna alokacja wynosiła 5 044 136,19 EUR). Przedmiotem oceny było 18 wniosków, o wartości całkowitej 20 673 709,18 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania 110

naboru. Spośród 18 wniosków o dofinansowanie: 14 wniosków zostało zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 3 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na prośbę beneficjenta; Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 18 806 597,65 EUR. - Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, konkurs rozpoczął się w dniu 04.05.2010 r. zakończył się w dniu 14.06.2010 r. (dostępna alokacja 5 044 136,19 EUR). W trakcie naboru do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 27 wniosków o wartości całkowitej 26 223 894,05 EUR. Spośród 27 wniosków o dofinansowanie: 23 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 3 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany przez Beneficjenta. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 30 642 976,74 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 24 616 912,09 EUR, co stanowi 488% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 2.2.1. - Działanie 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu 1. Pierwszy konkurs w ramach niniejszego Działania został zorganizowany w okresie od 01.06.2008 do 21.07.2008 (alokacja - 7 945 885,04 EUR). Przedmiotem oceny było 17 wniosków, o wartości całkowitej 300 040 134,63 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. W odpowiedzi na powyższe: 11 beneficjentów dokonało modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do I etapu oceny merytoryczno - technicznej; 1 beneficjent złożył wniosek o wycofanie projektu z procedury oceny; 5 wniosków o dofinansowanie zostało odrzuconych na etapie weryfikacji formalnej, z powodu nie naniesienia poprawek zgodnie z zaleceniami i/ lub wprowadzenia dodatkowych, nieuzasadnionych zmian we wnioskach, co w sposób istotny naruszało postanowienia 4 punkt 6 Regulaminu dwuetapowego konkursu zamkniętego nr 2.3.1. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 16 804 665,94 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 12 167 876,35 EUR co stanowi 132% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie. 2. W dniach 01.10.2008 30.10.2008r. odbył się druki nabór w ramach niniejszego Działania (dostępna alokacja 10 088 272,38 EUR). Przedmiotem oceny było 17 wniosków, o wartości całkowitej 19 309 820,72 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. W związku z czym: 15 beneficjentów dokonało modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do I etapu oceny merytoryczno - technicznej; 2 wnioski o dofinansowanie zostały odrzucone na etapie weryfikacji formalnej, z powodu niezgodności z założeniami Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w kwestii minimalnych progów dla 111

wartości projektu realizowanego w ramach Działania 2.3. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 19 124 524,88 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 15 299 619,90 EUR, co stanowi 152% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 2.3.2. 3. W dniach od 5 marca do 10 kwietnia 2009 roku odbył się trzeci konkurs (dostępna alokacja 3 783 102,14 EUR). W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 22 wnioski o łącznej wartości kosztów kwalifikowanych 14 431 245,65 EUR, oraz łącznym dofinansowaniu w wysokości 11 338 168,97 EUR. Dwadzieścia projektów przeszło pozytywnie ocenę formalną i zostały przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Po przeprowadzeniu oceny merytorycznotechnicznej do realizacji zatwierdzono 14 projektów. 4. Na konkurs, który odbył się w dniach od 04.01.2010 r. do 08.02.2010r., (dostępna alokacja 10 844 892,81 EUR) wpłynęło 35 wniosków na łączną kwotę całkowitą 30 162 848,52 EUR. 11 projektów spośród 32 pozytywnie ocenionych, zostało wybrane przez Zarząd do dofinansowania (wnioskowana kwota dofinansowania: 10 846 820,85 EUR), a 21 projektów umieszczono na liście rezerwowej (12 085 398,81 EUR). - Działanie 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych, 1. Pierwszy nabór odbył się w okresie od 01.08.2008 do 01.09.2008 r. (przeznaczona alokacja w kwocie 12 512 901,09 EUR). Przedmiotem oceny było 5 wniosków, o wartości całkowitej 14 660 924,10 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, której wyniki przedstawiły się następująco: konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach w przypadku 4 projektów. W odpowiedzi na powyższe Beneficjenci dokonali modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do oceny merytoryczno technicznej; 1 wniosek o dofinansowanie został odrzucony na etapie weryfikacji formalnej, z powodu niezgodności założeń projektowych z celami działania. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 3 536 303,07 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 5 781 471,66 EUR. 2. W okresie od 06.03.2009 do 30.04.2009 r. odbył się drugi nabór wniosków (alokacja przeznaczona na konkurs 8 827 238,34 EUR). Przedmiotem oceny były 4 wnioski, o wartości całkowitej 15 504 954,74 EUR, które zostały złożone w odpowiedzi na ogłoszony konkurs. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną w okresie, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 15 504 954,74 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 9 302 972,84 EUR. 3. Kolejny konkurs odbył się w okresie od 14.12.2009 do 18.01.2010 (2 522 068,10 EUR). W odpowiedzi wpłynęły 2 wnioski na łączną kwotę całkowitą 3 010 693,57 EUR, wartość dofinansowania złożonych wniosków wynosi 1 806 416,14 EUR. 2. Czwarty konkurs dla tego Działania odbył się w okresie od 19.04.2010 do 17.05.2010 r. (dostępna alokacja 3 404 791,93 EUR), w odpowiedzi na który wpłynął 1 wniosek złożony przez gminę Połaniec. Wniosek został pozytywnie oceniony pod względem formalnym i 112

merytoryczno-technicznym. Wartość całkowita projektu wynosi 5 314 944,90 EUR, a wnioskowana kwota dofinansowania równa się 3 188 966,94 EUR. Przykładowy projekt realizowany w ramach Działania 2.3. RPOWŚ 2007-2013 Nazwa projektu: Geopark Kielce-przebudowa Amfiteatru Kadzielnia Beneficjent: Gmina Kielce Umowy: do końca 2010 r. podpisano 47 umów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 51 792 849,03 EUR, co stanowi 47,57 % dostępnej alokacji EFRR na lata 2007-2013 dla tej osi. Umowy te podpisano w ramach: Działania 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój - 4 umowy o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 336 488,52 EUR, co stanowi 1,16 % alokacji środków UE na lata 2007-2013 w ramach Działania 2.1, Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego 7 umów na kwotę dofinansowania ze środków UE 24 054 994,28 EUR, co wykorzystuje alokację przeznaczoną dla tego Działania w 82,86%, Działania 2.3 Promocja gospodarcza i turystyczna regionu (33 umowy o wartości dofinansowania ze środków EFRR 25 816 963,93 EUR, co stanowi 71,37 % alokacji środków UE przeznaczonych na lata 2007-2013 w ramach tego Działania), 113

Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych (3 umowy o wartości przyznanego dofinansowania ze środków UE w kwocie 1 584 402,30 EUR, co wyczerpuje przyznaną alokację na realizację tego Działania w 10,83 % ). Wnioski o płatność: Beneficjenci do IZ złożyli 131 wniosków o płatność, na kwotę wydatków ogółem 17 555 094,46 EUR, w tym wydatki kwalifikowane 16 165 937,94 EUR, z czego 12 604 268,28 EUR to środki z EFRR. 11 760 472,48 EUR to kwota przekazana na rzecz beneficjentów. Certyfikacja: do końca okresu sprawozdawczego poświadczono 11 441 629,93 EUR, w tym wkład odpowiadający EFRR 8 854 473,16 EUR, co daje 8,13 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 w ramach tej osi. Wydatki zostały certyfikowane w ramach: Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego 89 162,11 EUR EFRR, co daje 0,31 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013. Działania 2.3 Promocja gospodarcza i turystyczna regionu w ramach niniejszego Działania IZ certyfikowała 8 752 399,78 EUR środków pochodzących z EFRR (24,19 % realizacji alokacji na lata 2007-2013), Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych została poświadczona kwota 12 911,27 EUR EFRR, co daje 0,09% realizacji środków UE przeznaczonych na lata 2007-2013. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 2. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 114

Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla osi priorytetowej 2. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Z uwagi na fakt, iż duża część zakresu wsparcia Działań 2.1. oraz 2.2. podlegała regułom rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej m.in. na inwestycje w zakresie infrastruktury telekomunikacyjnej oraz infrastruktury sfery badawczorozwojowej, realizacja tych przedsięwzięć uległa opóźnieniu z powodu braku niniejszego Rozporządzenia. Rozporządzenie zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. Dlatego też w 2010 roku nastąpił znaczący postęp w realizacji osi priorytetowej 2. Dotychczas najwyższy poziom realizacji wykazywało Działanie 2.3 Promocja gospodarcza i turystyczna regionu. Rozkład projektów (kontraktacja): 1. Według rodzajów beneficjentów Beneficjent Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) Instytucja kultury 6 7 158 624,63 organizacja pozarządowa 9 6 746 608,64 szkoła wyższa 4 336 488,52 gmina 18 17 320 459,27 zakład opieki zdrowotnej 4 5 412 711,22 powiat 2 441 347,22 samorząd gospodarczy i zawodowy 1 672 684,31 województwo 3 13 703 925,21 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 115

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najliczniejszą grupę beneficjentów stanowią gminy oraz organizacje pozarządowe, które w sumie realizują ponad połowę wdrażanych projektów. 2. W podziale na miasto i wieś Obszar realizacji Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) nie dotyczy 4 336488,5246 obszary miejskie 22 36433533,06 obszary wiejskie 21 15022827,44 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Blisko połowa projektów realizowanych w ramach osi priorytetowej 2, realizowana jest na obszarach miejskich. Dofinansowanie otrzymały takie projekty realizujące założenia Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego na lata 2005-2013 i jej cel strategiczny: tworzenie Regionalnego Systemu Innowacji trwałego partnerstwa między przemysłem, instytucjami otoczenia biznesu, jednostkami naukowo-badawczymi, administracją rządową oraz samorządami lokalnymi dla zorganizowania działań innowacyjnych w regionie. W związku z powyższym rezultaty i efekty realizowanych przedsięwzięć oddziaływać będą na obszar całego województwa. Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są ma mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów rys. 2 116

3. Według typów projektów Typ projektu Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) infrastruktura B+R 4 336 488,52 infrastruktura telekomunikacyjna 2 5 699 608,96 działania mające na celu pobudzanie innowacji w MŚP 3 1 584 402,30 usługi i aplikacje dla obywateli 1 655 737,70 technologie informacyjne i komunikacyjne 4 17 699 647,62 turystyka 33 25 816 963,93 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W ramach Osi priorytetowej 2. Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Połowa zakontraktowanych środków EFRR w ramach osi priorytetowej 2, stanowią projekty miękkie z obszaru turystyki, finansowanie m.in. kampanii i imprez promocyjnych, kampanii medialnych, uczestnictwa w specjalistycznych imprezach targowych. Realizacja projektów z zakresu budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, B+R, tworzenia usług i aplikacji dla obywateli mogła rozpocząć się dopiero w 2010 roku. Wpływ na ten stan rzeczy ma przede wszystkim opóźnienie w zatwierdzeniu przez stronę rządową rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej na typy projektów, stanowiące dużą część zakresu wsparcia Działań 2.1. oraz 2.2. Rozporządzenie to zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. W związku z powyższym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ w ubiegłym roku mogła uruchomić procedurę konkursową na te typy projektów. Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie.xls do niniejszego sprawozdania (Tabela 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w załączniku IV) Celem szczegółowym osi priorytetowej 2 jest Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką. Istotnym komponentem niniejszej osi priorytetowej jest promocja działalności inwestycyjnej regionu, kreowanie pozytywnego wizerunku województwa, wypracowanie i rozwój markowych 117

regionalnych produktów turystycznych. Ma to istotne znaczenie, gdyż właśnie w turystyce upatruje się znaczny potencjał rozwojowy Świętokrzyskiego. Dodatkowo z punktu widzenia Analizy SWOT istotnymi czynnikami, które są słabą stroną regionu, są niskie nakłady na działalność innowacyjną, wspieranie sektora B+R, wykorzystanie technologii informatycznych w gospodarce, nauce, edukacji i administracji. Wzrost tych nakładów jednocześnie daje szansę na rozwój i podniesienie konkurencyjności województwa. Bezwzględny priorytet w ramach osi mają projekty wpisujące się swym zakresem w założenia Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego na lata 2005-2013 i jej cel strategiczny: tworzenie Regionalnego Systemu Innowacji trwałego partnerstwa miedzy przemysłem, instytucjami otoczenia biznesu, jednostkami naukowo badawczymi, administracją rządową oraz samorządami lokalnymi dla zdynamizowania działań innowacyjnych w regionie. Ważnym aspektem dla kreowania pozytywnego wizerunku regionu jest promocja jego walorów turystycznych poprzez inwestycje w infrastrukturę rekreacyjno-sportową, dziedzictwo kulturowe oraz kreowanie atrakcyjnych produktów turystycznych. Obserwując dotychczasowe postępy we wdrażaniu niniejszej osi priorytetowej, na podstawie zaistniałych przesłanek można wnioskować, iż realizacja celu osi przebiega sprawnie i nie jest zagrożona. Do końca okresu sprawozdawczego ukończono realizację trzech projektów z zakresu promocji turystycznej i gospodarczej regionu, co daje 100 % realizacji wartości wskaźnika zaplanowanego na 2010 r. Pozostałe wskaźniki w ramach osi priorytetowej 2 pozostają na poziomie 0 z uwagi na fakt, iż pierwsze konkursy w ramach Działania 2.1 Rozwój innowacji, wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój oraz Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego odbyły się dopiero w 2010 roku. Nabory wniosków nie zostały uruchomione wcześniej z uwagi na brak rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego regulującego przyznawanie pomocy na inwestycje w tych obszarach (Rozporządzenie weszło w życie 31 grudnia 2009 roku). Realizacja wskaźnik powierzchnia utworzonych terenów inwestycyjnych odnoszący się do zakresu wsparcia Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych znajduje się na poziomie 0, co spowodowane jest faktem, iż projekty wybrane do realizacji nie zostały dotychczas ukończone. W ramach niniejszego Działania Instytucja Zarządzająca zawarła 3 umowy, w ramach których przewidziano utworzenie 5,32 ha terenów inwestycyjnych dodatkowe tereny inwestycyjne o powierzchni 8,20 ha zostaną utworzone dla MŚP. Na podstawie zawartych do końca 2010 roku umów w ramach Działania 2.2 szacuje się, że do końca 2015 roku zostanie zrealizowanych 7 projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego w tym 3 dotyczące e- usług. W wyniku czego zostanie wybudowane prawie 80 km sieci szerokopasmowej i w rezultacie 47 szkół uzyska podłączenie do Internetu (ok. 50% zakładanej wartości) oraz zainstalowane będzie 63 aplikacji. Ponadto ok. 55 tys. osób skorzysta z usług on-line. Instytucja Zarządzająca szacuje, iż do 2015 roku zostaną zrealizowane 4 projekty z zakresu B+R realizowane w sektorze MŚP. Stanowi to 20% pierwotnie szacowanej wartości. Dotychczas zawarto 33 umowy na realizację projektów z Działania 2.3, którego celem jest promocja gospodarcza i turystyczna regionu. Wartość ta niemalże dwukrotnie przekroczy zakładaną wartość dla tego wskaźnika. Na początku okresu programowania Instytucja Zarządzająca szacując wartość docelową dla ww. wskaźnika nie przewidziała tak znacznego zainteresowania ze strony wnioskodawców realizacją Działania 2.3. Realizacja projektów 118

przyczyniać się będzie do wykreowania pozytywnego wizerunku województwa na arenie krajowej i międzynarodowej oraz rozwoju stosunków gospodarczych z regionami krajowymi i zagranicznymi, zwiększenia konkurencyjności gospodarki regionu jako całości, jego powiatów, miast, miejscowości, konkretnych obszarów, przedsiębiorstw, produktów czy usług. W sferze promocji turystycznej działania skupiają się na promocji atrakcyjności turystycznej regionu (w tym promocja istniejących oraz kreowanie nowych produktów turystycznych, promocja walorów wypoczynkowych - w tym: turystyki uzdrowiskowej, kulturowej, przyrodniczo-krajoznawczej, wypoczynkowej, turystyki wiejskiej, agroturystyki i ekoturystyki, turystyki biznesowej i kongresowej, aktywnej i specjalistycznej, pielgrzymkowej, edukacyjno-rekreacyjno-aktywnej dzieci i młodzieży oraz hobbistycznej), podniesieniu konkurencyjności oferty turystycznej oraz rozwijaniu systemu informacji turystycznej. Wspierane są lokalne i ponadlokalne inicjatywy mające na celu poszerzenie oferty turystycznej regionu. Głównym celem promocji turystycznej regionu jest wydłużenie sezonu turystycznego oraz zwiększenie krajowej i zagranicznej turystyki przyjazdowej. Projekty realizowane w ramach Działania 2.3. muszą wykazywać zgodność ze Strategią Rozwoju Turystyki Województwa Świętokrzyskiego na lata 2006-2014. Znacznie mniejszym zainteresowaniem Beneficjentów cieszą się projekty promujące biznes, przedsiębiorczość i nowe technologie. Dotychczas Instytucja Zarządzająca zawarła jedną umowę z Izbą Gospodarczą Grono Targowe Kielce, której celem jest skuteczna i efektywna promocja regionalnych towarów, branż, firm i marek oraz oddziaływanie na rzecz dopływu do regionu inwestycji firm krajowych i zagranicznych. Na realizację celów Strategii Lizbońskiej w ramach niniejszej Osi priorytetowej przeznaczono 66 522 914,33 EUR, co stanowi 83,32 % alokacji dla całej osi. Do końca 2010 roku w ramach Osi priorytetowej 2 Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła 14 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR w kwocie 25 975 885,10 EUR na realizację przedsięwzięć realizujących postanowienia Strategii Lizbońskiej. Wszystkie projekty znajdują się w fazie wykonawczej żaden projekt nie został zakończony. Wpływ na ten stan rzeczy ma przede wszystkim opóźnienie w zatwierdzeniu przez stronę rządową rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej na typy projektów, stanowiące dużą część zakresu wsparcia Działań 2.1. oraz 2.2. Rozporządzenie to zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. Tabela Analiza osi priorytetowej 1 RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej Regionalny Program Operacyjny Krajowy Program Reform na lata 2008- Województwa Świętokrzyskiego na lata 2011 na rzecz realizacji Strategii 2007-2013 Lizbońskiej - Oś Priorytetowa i Działania- - Priorytety i Działania- Oś Priorytetowej 2. Wsparcie Priorytet Innowacyjna Gospodarka innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora "badania i rozwój" Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. 119

Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informatycznego Działanie 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. W ramach Osi priorytetowej 2. przewidziano realizację 3 projektów kluczowych o łącznej wartości ok. 20,83 mln EUR, dofinansowanie z EFRR ok. 17 mln EUR (15,61 % alokacji dla całej osi na lata 2007-2013). 1. E-Świętokrzyskie Budowa Systemu Informatyzacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego całkowity koszt projektu wynosi 6 305 170,24 EUR, w tym wkład EFRR stanowi 5 359 934,70 EUR. Uchwała Zarządu Województwa Świętokrzyskiego z dnia 07.07.2010r o realizacji Projektu. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2010-2012. Według ostatniego wniosku o płatność złożonego w dniu 20.04.2011r. całkowita kwota poniesionych wydatków (wg kursu euro 3,965 PLN) wynosi 112 687,99 EUR (446 807,89 PLN), co stanowi 1,79%; dofinansowanie UE 95 784,79 EUR (379 786,69 PLN) co stanowi 1,79%. 2. E-Świętokrzyskie Rozbudowa Infrastruktury informatycznej JST całkowita wartość projektu wynosi 9 832 902,53 EUR, wkład EFRR 8 239 017,10 EUR. Uchwała Zarządu Województwa Świętokrzyskiego z dnia 07.07.2011r. o realizacji Projektu. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2010-2013. Według ostatniego wniosku o płatność złożonego w dniu 20.04.2011r. całkowita kwota poniesionych wydatków (wg kursu euro 3,965 PLN) wynosi 105 904,44 EUR (419 911,09 PLN), co stanowi 1,08%; dofinansowanie UE 90 018,77 EUR (356 924,42 PLN) co stanowi 1,09%. 3.1 Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża I etap, całkowita wartość projektu wynosi 2 997 458,66 EUR, wkład EFRR stanowi 1 710 599,93 EUR. W dniu 2 października 2009 roku została podpisana umowa o dofinansowanie. Okres realizacji projektu 2008-2011. Według ostatniego wniosku o płatność złożonego w dniu 30.03.2011r. całkowita kwota poniesionych wydatków (wg kursu euro 3,965 PLN) wynosi 2 587 965,83 EUR (10 261 284,53 PLN), co stanowi 86,34%; dofinansowanie UE 1 470 935,73 EUR (5 832 260,16 PLN) co stanowi 85,99%. 120

Beneficjent: Gmina Bieliny 3.2 Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża II etap, całkowita wartość projektu wynosi 2 395 734,27 EUR, wartość dofinansowania z EFRR wynosi 1 688 388,40 EUR. Termin złożenia wniosku o dofinansowanie wraz z kompletną dokumentacją jest planowany na dzień 31.07.2011r. a przewidywany okres realizacji projektu na lata 2011-2013. W sprawozdaniu za miesiąc kwiecień 2011r. Beneficjent nie wykazuje zagrożenia dla dochowania terminów na przygotowanie dokumentów określonych w pre-umowie. Informacje dotyczące kwestii promowania równości szans kobiet i mężczyzn zostały zamieszczone w pkt. 2.2.1 Zasada równości szans, niniejszego sprawozdania. Mechanizm finansowania elastycznego (cross-financing) nie występuje w ramach w RPOWŚ 2007-2013. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła badania ewaluacyjnego w ramach osi priorytetowej 2. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu osi priorytetowej 2, wszystkie napotkane trudności w realizacji priorytetu zostały zawarte w pkt. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze oraz 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) niniejszego sprawozdania. Rekomendacje Komisji Europejskiej oraz Instytucji Zarządzającej dotyczące dalszego przebiegu realizacji Programu zamieszczone zostały w pkt. 2.1.6.3 Rekomendacje KE oraz 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji. 121

3.3. Oś priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Wartość przyznanej alokacji 180 026 034 EUR Cele osi priorytetowej Lepsze połączenie systemu komunikacyjnego regionu z krajowymi i europejskimi korytarzami transportowymi, Poprawa powiązań komunikacyjnych pomiędzy stolicą regionu i ośrodkami powiatowymi a pozostałymi obszarami województwa, Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu, Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego. Cele te będą realizowane w ramach dwóch działań: Działanie 3.1. Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnymi ponadregionalnym, Działanie 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej. Główne grupy beneficjentów: - jednostki samorządu terytorialnego, - jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną, - przedsiębiorcy, - administracja rządowa, - Jednostki sektora finansów publicznych. W okresie sprawozdawczym nie przeprowadzono konkursów dla Osi priorytetowej 3. Dwa konkursy zostały przeprowadzone w 2008 roku: 1.Od 01.04.2008 do 05.05.2008 r. z dostępną alokacją 38 571 327,62 EUR. W odpowiedzi a) wpłynęło 20 wniosków w ramach Działania 3.1, o wartości całkowitej 63, 15 mln EUR, w tym wnioskowana kwota dofinansowania z RPOWŚ 38,03 mln EUR. b) dla działania 3.2 złożono 104 wnioski, o wartości całkowitej 109,48 mln EUR, w tym wnioskowana kwota dofinansowania z RPOWŚ 65,83 mln EUR. 2. W odpowiedzi na konkurs trwający w okresie od 03.11.2008 do 04.12.2008 r. (dostępna alokacja 37 481 741 EUR) wpłynęło 71 wniosków o wartości całkowitej na ponad 720 mln zł, w tym dofinansowania z EFRR na ponad 430 mln zł. a) wpłynęło 18 projektów do Działania 3.1 na kwotę całkowitą na ponad 139,22 mln EUR o wartości dofinansowania z EFRR na ponad 83,48 mln EUR. b) 53 projekty zostały złożone do Działania 3.2 na kwotę całkowitą na ponad 42,12 mln EUR o wartości dofinansowania z EFRR na ponad 24,97 mln EUR. Przykładowe projekty realizowane w ramach Działania 3.2. RPOWS 2007-2013 122

Nazwa projektu: Przebudowa drogi gminnej w miejscowości Chałupki przez wieś od km 0+620 do km 1+620 dł. 1,0 km Beneficjent: Gmina Tuczępy Nazwa projektu: Budowa dróg osiedlowych w miejscowości Zgórsko, ulica Cyprysowa i Cedrowa, 123

Beneficjent: Gmina Sitkówka Nowiny. Umowy: kumulatywnie do końca okresu sprawozdawczego podpisano 113 umów, na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 96 916 986,07 EUR, co stanowi 53,83 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013. dla Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym 22 umowy na łączną kwotę dofinansowania EFRR 52 818 773,06 EUR (40,48 % - alokacji na lata 2007-2013), dla Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej 91 umów, co daje 44 098 213,01 EUR dofinansowania z EFRR (89,00 % alokacji EFRR na lata 2007-2013). Wnioski o płatność: złożono 383 wnioski o płatność, na kwotę 89 677 110,65 EUR, z czego 87 655 448,56 EUR to wydatki kwalifikowalne, natomiast wydatki kwalifikowane odpowiadające EFRR wyniosły 54 030,49 EUR. Na rzecz beneficjentów Osi 3 wypłacono 213 022 342,33 zł. Certyfikacja: do końca grudnia 2010 r. IZ RPOWŚ poświadczyła wydatki w kwocie 74 033 629,58 EUR, w tym 45 007 394,92 EUR to wkład EFRR. 25,00 % realizacji alokacji przeznaczonej dla tej osi na lata 2007-2013. W ramach Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym do końca okresu sprawozdawczego poświadczono 18 319 665,27 EUR EFRR, co realizuje zobowiązania UE na lata 2007-2013 w 14,04%. W ramach Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej certyfikowano 26 687 729,64 EUR środków EFRR, co stanowi 53,86% alokacji. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 3. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 124

Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla osi priorytetowej 3. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Z uwagi na długą procedurę oceny złożonych wniosków faktyczna realizacja projektów, które zostały zgłoszone i wybrane do realizacji w ramach dwóch naborów ogłoszonych w 2008 roku, rozpoczęła się w 2010 roku, dlatego największy postęp odnotowano we wnioskowaniu beneficjentów o płatności. Rozkład projektów (kontraktacja): 1. Według rodzajów beneficjentów: Beneficjent Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) gmina 82 44 728 981,24 powiat 27 27 223 161,70 państwowa jednostka organizacyjna 2 489 855,74 wojewódzka jednostka organizacyjna 2 24 474 987,39 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 125

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najliczniejszą grupę beneficjentów w ramach osi priorytetowej 3, stanowią jednostki samorządu gminnego, na drugim miejscu zaś zarówno pod względem realizowanych projektów, jak i przyznanego wsparcia z EFRR znajdują się jednostki samorządu powiatowego. Drogi gminne i powiatowe stanowią istotny element budowy infrastruktury lokalnej i ruchu tranzytowego. 2. W podziale na miasto i wieś Obszar realizacji Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) nie dotyczy 2 489 855,74 obszary miejskie 21 28 157 290,43 obszary wiejskie 90 68 269 839,90 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 126

W ramach Osi priorytetowej 3. Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Województwo Świętokrzyskie dysponuje słabo rozwiniętą infrastruktura komunikacyjną. Budowy, rozbudowy i modernizacji wymagają nie tylko drogi o znaczeniu regionalnym, łączące nasz region z innymi województwami i regionami Unii Europejskiej, ale także istotna jest poprawa sieci transportowej na szczeblu lokalnym. Konieczna jest budowa nowych i modernizacja już istniejących dróg na terenie wielu gmin wiejskich i małych miasteczek. Blisko 50 % zakontraktowanych środków trafi do beneficjentów mających swoją siedzibę na terenie miasta Kielce, które swoje projekty wdrażają na obszarach wiejskich np. Świętokrzyski Zarząd Dróg realizuje projekt pn. Mała Pętla Świętokrzyska etap 2, w tym: przebudowa drogi wojewódzkiej 756 na odcinku Nowa Słupia- Wólka Milanowska, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 753 na odcinku Huta Nowa Wólka Milanowska, oraz projekt pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. Wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia. Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są ma mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów rys. 3 3. Według typów projektów Typ projektu drogi regionalne i lokalne Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) 11 96 427 130,33 inteligentne systemy transportu 2 489 855,74 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Głównym celem osi priorytetowej 3 jest poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń z krajowymi i europejskimi korytarzami transportowymi. Świętokrzyskie pod względem wyposażenia infrastrukturalnego jest słabsze nie tylko od regionów Unii Europejskiej, ale także od polskich województw. Niedostateczny stan infrastruktury komunikacyjnej stanowi istotny czynnik hamujący napływ inwestycji zewnętrznych, jak i rozwój rodzimych podmiotów gospodarczych. Duży problem stanowi wyczerpująca się przepustowość dróg przy jednocześnie nasilającym się ruchu pojazdów. Projekty wybrane do realizacji powinny pozytywnie wpłynąć na poprawę komunikacji 127

wewnątrz regionu oraz poprawić spójność z krajowym i europejskim układem komunikacyjnym. Tak sformułowany cel osi wynika z bezpośrednio z Analizy SWOT, gdzie niewystarczające powiązanie komunikacyjne województwa z krajowymi ośrodkami wzrostu, oraz nie modernizowana infrastruktura kolejowa zostały wskazane jako słaba strona naszego regionu. Instytucja Zarządzająca przeznaczyła blisko 25 % alokacji Programu na niwelowanie negatywnych skutków tego stanu. Do realizacji wybierane są projekty pozytywnie wpływające na poprawę spójności układu komunikacyjnego regionu z siecią dróg krajowych i ekspresowych. Na wstępie należy podkreślić, że w procedurach przyjętych na potrzeby wdrażania RPOWŚ 2007-2013 nie zastosowano preferencji dla finansowania projektów już zakończonych. Zasada ta stanowi przyczynę pewnych opóźnień w osiąganiu założonych wartości docelowych wskaźników, powoduje jednak, że wsparcie trafia na dofinansowanie tych projektów, które faktycznie wymagają wsparcia z UE. Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie xls do niniejszego sprawozdania (Tabela 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w załączniku IV) Do końca grudnia 2010 r. zostały zrealizowane 52 projekty z zakresu transportu drogowego -realizacja wskaźnika na poziomie 130 %. W wyniku czego wybudowano 26,91 km dróg gminnych - wartość ta ponad trzykrotnie przekracza zakładaną wartość wskaźnika; zmodernizowano 35,23 km dróg powiatowych (do końca 2010 r. zakładano modernizację 32 km dróg powiatowych) oraz 88,87 km dróg gminnych wskaźnik zrealizowany w ok. 90%. Znacznie wolniej przebiega proces modernizacji dróg wojewódzkich 0,48 km z zakładanych 37 km. Większość projektów dotyczących budowy oraz modernizacji dróg wojewódzkich znajduje się na liście IWIPK. Przyczyn opóźnień w realizacji projektów kluczowych, dotyczących dróg wojewódzkich, objawiających się w niższej niż zakładano wartości wskaźnika osiągniętego na koniec 2010 r., należy upatrywać w przedłużających się procedurach przygotowawczych do rozpoczęcia fazy inwestycyjnej. Konieczność sprostania wymogom, dotyczącym oceny oddziaływania projektu na środowisko, obowiązek uzyskania zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, w wielu przypadkach konieczność uzyskania od uprawnionych organów zezwolenia na odstępstwa od przewidzianych przepisami parametrów dróg, jak również procedury przetargowe, sprawiają, że realizacja kluczowych projektów drogowych, charakteryzujących się znacznym stopniem skomplikowania, ulega opóźnieniom. Wysokie wartości wskaźników dotyczących transportu, a zwłaszcza transportu na poziomie lokalnym dają nadzieję na znaczną poprawę jakości infrastruktury komunikacyjnej, bowiem Świętokrzyskie pod względem wyposażenia infrastrukturalnego, jest słabsze zarówno od regionów UE, jak i większości polskich województw. W Urzędzie Marszałkowskim trwają przygotowania do realizacji projektu zakupu taboru kolejowego, dzięki czemu wartość docelowa dla tego wskaźnika zostanie osiągnięta. Wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu transportu kolejowego na koniec roku 2010 miała wartość zerową. Na podstawie zawartych umów szacuje się, że do końca okresu programowania zostanie zrealizowanych 20 projektów dotyczących transportu drogowego o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. Wartość ta niemal dwukrotnie przekracza wartość wskaźnika zakładaną na koniec realizacji Programu. W wyniku czego przewiduje się, iż zmodernizowane zostanie 83,75 km dróg, w tym 38,37 km wojewódzkich oraz 45,38 km 128

powiatowych. Ponadto Instytucja Zarządzająca zawarła 91 umów na realizację projektów z zakresu lokalnej infrastruktury komunikacyjnej. Szacuje się, iż powstanie 50,48 km nowych dróg gminnych (3,81 km z Działania 3.1), czyli dwukrotnie więcej niż pierwotnie zakładano. Instytucja Zarządzająca przewiduje, iż oprócz nowych dróg zmodernizowane zostanie 155,5 km dróg gminnych (2,14 km z Działania 3.1) oraz 148,87 dróg powiatowych. Z powyższych danych wynika, iż po roku 2013, infrastruktura komunikacyjna w regionie ulegnie znacznej poprawie. Dotychczas gęstość sieci drogowej w województwie świętokrzyskim uznawana jest za wystarczającą, a głównym problemem jest zła jakość istniejących dróg, stąd środki zaplanowane w ramach Osi priorytetowej 3. służą przede wszystkim modernizacji istniejących dróg, nie zaś budowie nowych. Duży problem stanowi wyczerpująca się przepustowość dróg przy jednocześnie nasilającym się ruchu pojazdów, dekapitalizacja dróg spowodowana niskimi nakładami na ich utrzymanie i modernizację, mała ilość przepraw mostowych oraz brak obwodnic obszarów zurbanizowanych, co powoduje liczne kolizje ruchu tranzytowego i lokalnego. Taka sytuacja ma negatywny wpływ na stan bezpieczeństwa na drogach i relatywne oddalanie się województwa od głównych krajowych i europejskich ośrodków wzrostu poprzez wydłużenie czasu podróży. Niedostateczny stan infrastruktury komunikacyjnej stanowi istotny czynnik hamujący napływ inwestycji zewnętrznych, jak również rozwój rodzimych podmiotów gospodarczych. Na podstawie danych statystycznych jednoznacznie można stwierdzić, że inwestorzy, w szczególności zagraniczni, preferują obszary z znacznym stopniu zurbanizowane, z dobrze rozwiniętą infrastrukturą i łatwym dostępem do obiektów biurowych i przemysłowych. W przypadku Działania 3.1., szacuje się, że wartość docelowa wskaźnika Oszczędność czasu (w EUR) na nowowybudowanych i zmodernizowanych drogach (w przewozach pasażerskich i towarowych) założona na koniec 2013 roku zostanie przekroczona siedmiokrotnie, zaś w Działaniu 3.2. wartość tego wskaźnika (na koniec 2013 roku) osiągnie wartość 2 785 412,75 EUR. Trwają w Urzędzie Marszałkowskim przygotowania do realizacji projektu zakupu taboru kolejowego, dzięki czemu wartość docelowa dla tego wskaźnika zostanie osiągnięta. Na realizację celów Strategii Lizbońskiej zostało przeznaczone 1,96% alokacji Osi priorytetowej 3., co daje kwotę 3 520 000 EUR. Dotychczas 13,92 % tej kwoty (489 855,74 EUR) zakontraktowano na wsparcie Inteligentnych systemów transportu 2 umowy, co wpisuje się w założenia Odnowionej Strategii Lizbońskiej. Do końca 2010 r. została zakończona realizacja jednego projektu o wartości dofinansowania z EFRR 124 085,75 EUR. Priorytet Innowacyjna Gospodarka Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 wpisuje się w przedsięwzięcia realizowane w ramach niniejszej osi. Tabela Analiza osi priorytetowej 1 RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej Regionalny Program Operacyjny Krajowy Program Reform na lata 2008- Województwa Świętokrzyskiego na lata 2011 na rzecz realizacji Strategii 2007-2013 Lizbońskiej - Oś Priorytetowa i Działania- - Priorytety i Działania- Oś Priorytetowa 3 Podniesienie jakości Priorytet Innowacyjna Gospodarka systemu komunikacyjnego regionu Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki 129

regionalnym i ponadregionalnym infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej W ramach Osi priorytetowej 3 przewidziano realizację 5 projektów kluczowych, o łącznej wartości ok. 86,31mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ok. 68,61mln EUR, co stanowi 38,11 % zobowiązań UE na lata 2007-2013 w ramach tej Osi priorytetowej. 1. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 786 na odcinku od granicy województwa do Kielc etap I droga wojewódzka Nr 786 na odcinku Łopuszno Kielce, szacowany koszt całkowity wynosi 13 192 433,80 EUR, z czego 10 974 524,59 EUR to środki pochodzące z EFRR. W dniu 26.10.2010r. Beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie, wg którego wartość Projektu wynosi obecnie 43 976 426,65 EUR (174 366 531,66 PLN). Ponieważ w budżecie województwa Beneficjent nie ma zapewnionego wkładu własnego na realizację Projektu, ocena formalna wniosku została wstrzymana. Z ostatnich uzyskanych od Beneficjenta informacji wynika, że otrzymał postanowienie RDOŚ w Kielcach uzgadniające realizację i określające warunki realizacji przedsięwzięcia w związku z ponownym postępowaniem w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. W dniu 21.04.2011r. Świętokrzyski Urząd Wojewódzki rozpoczął zbieranie dowodów w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (poprzez rozwiezienie obwieszczeń do gmin). Po ich rozpatrzeniu Wojewoda wyda decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, następnie kwestia zostanie rozpatrzona na posiedzeniu Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, po czym beneficjent będzie mógł ogłosić przetarg. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2010-2012. 2. Mała Pętla Świętokrzyska etap II w tym: przebudowa drogi wojewódzkiej nr 756 na odcinku Nowa Słupia Wólka Milanowska; przebudowa drogi wojewódzkiej nr 753 na odcinku Huta Nowa Wólka Milanowska, całkowity szacowany koszt inwestycji wynosi 11 471 133,31 EUR, środki EFRR dla tego projektu wynoszą 9 750 463,31 EUR. W dniu 21.07.2010r. została podpisana umowa z Beneficjentem. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2009-2011. Według ostatniego wniosku o płatność złożonego w dniu 21.03.2011r. całkowita kwota poniesionych wydatków (wg kursu euro 3,965 PLN) wynosi 6 311 981,73 EUR (25 027 007,57 PLN), co stanowi 55,02%; dofinansowanie UE 5 365 184,47 EUR (21 272 956,43 PLN), co stanowi 55,02%. 3. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Świętokrzyski wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia, całkowita wartość projektu szacowana jest na 20 348 668,09 EUR, środki EFRR dla tego projektu wynoszą 14 724 524,09 EUR. W dniu 09.06.2010r. została podpisana umowa z Beneficjentem. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2009-2011. Według ostatniego wniosku o płatność złożonego w dniu 19.04.2011r. całkowita kwota poniesionych wydatków (wg kursu euro 3,965 PLN) wynosi 11 262 808,90 EUR (44 657 037,30 PLN), co stanowi 55,35%; dofinansowanie UE 8 148 167,52 EUR (32 307 484,23 PLN), co stanowi 55,34%. 130

4. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 776 na odcinku od granicy województwa do Buska-Zdroju wraz z remontem mostu przez rzekę Nidę w Wiślicy, całkowity koszt projektu wynosi 27 737 704,92 EUR, a wartość dofinansowania z EFRR dla tej inwestycji wynosi 23 068 717,28 EUR (według kursu euro 3,965 PLN). W dniu 26.01.2011r. złożony został wniosek o dofinansowanie. Wniosek po ocenie. Procedura podpisywania umowy została wstrzymana, ponieważ nakłady finansowe inwestycji są niezgodne z Wieloletnią Prognozą Finansową Województwa na lata 2011-2020. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2010-2012. 5. Budowa ulicy Zagłoby IV etap w Ostrowcu Świętokrzyskim do Al. 3 Maja do przecięcia z przedłużeniem ul. Samsonowicza wraz z budową wiaduktu nad torami PKP i węzła na przecięciu z drogą nr 755 - całkowity koszt projektu wynosi 16 814 628,00 EUR, a wartość dofinansowania z EFRR dla tej inwestycji wynosi 10 088 776,80 EUR. W dniu 26.01.2011r. Beneficjent złożył wniosek o dofinansowanie, który aktualnie jest w trakcie oceny. Przewidywany termin podpisania umowy 29.06.2011r. Przewidywany okres realizacji projektu w latach 2010-2011. Na liście rezerwowej znajduje się jeszcze jeden projekt kluczowy z Osi priorytetowej 3. Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 777 na odcinku Sandomierz Zawichost, szacowny całkowity kosz projektu wynosi ok. 9 230 769,23 EUR. Informacje dotyczące kwestii promowania równości szans kobiet i mężczyzn zostały zamieszczone w pkt. 2.2.1 Zasada równości szans, niniejszego sprawozdania. Mechanizm finansowania elastycznego (cross-financing) nie występuje w ramach w RPOWŚ 2007-2013. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła badania ewaluacyjnego w ramach osi priorytetowej 3. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu osi priorytetowej 3, wszystkie napotkane trudności w realizacji Programu zostały zawarte w pkt. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze oraz 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) niniejszego sprawozdania. Rekomendacje Komisji Europejskiej oraz Instytucji Zarządzającej dotyczące dalszego przebiegu realizacji Programu zamieszczone zostały w pkt. 2.1.6.3 Rekomendacje KE oraz 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji. 3.4 Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Wartość przyznanej alokacji 101 096 872 EUR Cele osi priorytetowej: Poprawa dostępności mieszkańców do infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej oraz poprawa efektywności systemów infrastruktury z tego zakresu, Poprawa stanu środowiska naturalnego, zapobieganie jego degradacji. Cele te będą realizowane w ramach dwóch działań: Działanie 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, 131

Działanie 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. Główne grupy beneficjentów: - jednostki samorządu terytorialnego, - administracja rządowa, - organizacje pozarządowe, - kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, - PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, - Parki narodowe i krajobrazowe, - przedsiębiorcy, - jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną. Dotychczas Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zorganizowała trzy nabory wniosków w ramach osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej: 1. Pierwszy nabór wniosków w ramach osi priorytetowej 4. rozpoczął się 17.07.2008 roku, a zakończył się w dniu 18.08.2008roku (dostępna alokacja 58 151 279,00 EUR). Przedmiotem oceny było 75 wniosków. W wyniku przeprowadzonej oceny 73 wnioski, w tym 31 wniosków do Działania 4.1 i 42 wnioski do Działania 4.2 uznano za poprawnie formalnie i przekazano do oceny merytoryczno-technicznej. Wartość całkowita projektów opiewa na około 160,43 mln EUR, kwota dofinansowania na ponad 87,67 mln EUR. W tym: dla Działania 4.1 wartość całkowita projektów wyniosła ponad 63,86 mln EUR, a kwota dofinansowania powyżej 37,55 mln EUR, dla Działania 4.2 wartość całkowita projektów wyniosła ponad 96,54 mln EUR, a kwota dofinansowania powyżej 50,09 mln EUR. Dwa wnioski z Działania 4.2 zostały odrzucone formalnie. Projekty te nie spełniały wymagań określonych w ogłoszeniu konkursowym. 2. W odpowiedzi na drugi konkurs w ramach Osi priorytetowej 4. trwający od 11 maja do 22 czerwca 2009 r. (z dostępną alokacją 9 439 870 EUR). W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 42 wnioski o wartości całkowitej na ok. 92 79 mln EUR, wartość dofinansowania z EFRR na ponad 51,70 mln EUR, w tym: w ramach Działania 4.1 wpłynęło 19 wniosków o łącznej kwocie ok. 43,86 mln EUR, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ok. 24,29 mln EUR, w ramach Działania 4.2 wpłynęły 23 wnioski na łączną kwotę ok. 48,90 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR na ponad 27,41 mln EUR. 3. W dniu 29 marca 2010 r. zakończył się nabór wniosków o dofinansowanie projektów, dla Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej oraz Działania 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. Konkurs rozpoczął się w dniu 15 lutego 2010 r.; dostępna alokacja równa kwocie 15 752 075 EUR. W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 24 wnioski o wartości całkowitej na ok. 39,57 mln EUR, wartość dofinansowania z EFRR na ponad 15,96 mln EUR. W tym: W ramach Działania 4.1 wpłynęło 7 wniosków o łącznej kwocie ok. 16,04 mln zł, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ok. 6,36 mln EUR. 132

W ramach Działania 4.2 wpłynęło 17 wniosków na łączną kwotę ok. 23,51 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR na ponad 9,58 mln EUR. Umowy: podpisano 69 umów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 59 632 951,53 EUR, co daje 58,99 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013. 30 umów podpisano w ramach Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej na kwotę dofinansowania z EFRR 29 270 861,36 EUR (57,61 - realizacja zobowiązań UE na lata 2007-2013 w ramach Działania 4.1) 39 umów dla Działania 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej na kwotę 30 362 090,16 EUR dofinansowania z EFRR. (60,37 % alokacji na lata 2007-2013 dla Działania 4.2) Wnioski o płatność: do IZ RPOWŚ wpłynęły 303 wnioski o płatność o wartości poniesionych wydatków 60 329 866,56 EUR, w tym 57 252 342,88 EUR to wydatki kwalifikowalne, z tego 33 435 992,51 EUR to wydatki odpowiadające EFRR. Kwotę tę IZ przekazała Beneficjentom. Certyfikacja: dotychczas poświadczono wydatki w wysokości 46 458 806,24 EUR, z tego 27 203 575,12 EUR to środki odpowiadające EFRR, co realizuje zobowiązania UE w ramach tej osi w 26,86 %. Dla Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej poświadczono 14 735 555,34 EUR EFRR, kwota ta stanowi 29,00% alokacji dla niniejszego Działania. W ramach Działania 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej do końca grudnia 2010 r. certyfikowano 12 422 622,55 EUR EFRR, co stanowi 24,70% alokacji dla tego Działania na lata 2007-2013. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 4. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 133

Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla osi priorytetowej 4. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Ze względu na fakt, iż rzeczywista realizacja projektów, które wpłynęły do IZ w ramach dwóch pierwszych naborów rozpoczęła się w 2010 roku, dlatego też w ubiegłym roku największy postęp odnotowano w rozliczaniu projektów i wnioskowaniu o płatności, a co za tym idzie w poświadczaniu wydatków i certyfikacji. Rozkład projektów: 1. Według rodzajów beneficjentów Beneficjent Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR gmina 55 48 565 724,76 wspólnota samorządowa 9 9 462 782,18 gminna jednostka organizacyjna 1 595 998,27 państwowa jednostka organizacyjna 1 44 541,09 zakład opieki zdrowotnej 1 809 545,16 przedsiębiorstwo 1 49 614,46 wojewódzka jednostka organizacyjna 1 104 745,60 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 134

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najliczniejszą grupę beneficjentów korzystających z pomocy w ramach osi priorytetowej 4 stanowi samorząd gminny. 2. W podziale na miasto i wieś Liczba projektów Wartość dofinansowania ze Obszar realizacji środków EFRR (EUR) nie dotyczy 0 0,00 obszary miejskie 8 4 535 502,63 obszary wiejskie 61 55 097 448,90 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Z uwagi na fakt, iż większość gmin z terenu województwa nie posiada dostatecznego dostępu do oczyszczalni ścieków, zaś wśród istniejących tego typu obiektów wiele wymaga 135

modernizacji. Szczególnie duże zapóźnienia w tym zakresie występują na obszarach wiejskich, dlatego też znaczna część zakontraktowanych środków skierowana jest na te właśnie obszary. Beneficjentem, który otrzyma największą pulę środków w ramach niniejszej osi jest powiat kielecki, a także powiat buski i włoszczowski, najmniej zaś otrzyma miasto Kielce. Z uwagi na charakter projektów, (głównie projekty wodnokanalizacyjne) miasto Kielce posiada dostatecznie rozbudowaną sieć wodnokanalizacyjną, dlatego też nie aplikowało o środki na realizację tego typu przedsięwzięć. Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są ma mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów, rys. 4 3. Według typów projektów Typ projektu Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) energia 2 835 957,41 gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 20 10 730 030,99 oczyszczanie ścieków 36 42 729 698,65 rewaloryzacja i rekultywacja 1 1 215 212,68 promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody 4 215 023,03 zapobieganie zagrożeniom 6 3 907 028,77 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W ramach Osi priorytetowej 4. Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Jak wynika z powyższych dwóch diagramów Instytucja Zarządzająca RPOWŚ w ramach osi priorytetowej 4, najwięcej środków zakontraktowała na realizację przedsięwzięć związanych z oczyszczaniem ścieków. Ponad 70 % zaangażowanych środków EFRR oraz 136

ponad połowa zawartych umów dotyczy budowy, rozbudowy i modernizacji sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków. Blisko 20 % środków EFRR zostało przeznaczone na realizacje projektów związanych z gospodarką i zaopatrzeniem w wodę pitną. Tworzenie infrastruktury wodno-kanalizacyjnej jest istotnym elementem z uwagi na fakt, iż wiele miejscowości w województwie pozbawiona jest dostępu do sieci wodociągowej, zaś długość obecnie istniejących systemów kanalizacyjnych jest wysoce niezadowalająca, co stwarza zagrożenie skażenia środowiska przyrodniczego. Procedura rozpoczynająca realizację przedsięwzięć dotyczących wytwarzania i wykorzystania odnawialnych źródeł energii ze względu na przyjęcie pod koniec 2009 roku rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego, regulującego zasady udzielania pomocy publicznej m.in. w dziedzinie energetyki, w tym energii odnawialnej rozpoczęła się dopiero w pierwszym kwartale 2010 roku. Dlatego też do końca 2010 roku IZ RPOWŚ zawarła dwie umowy na wdrażanie projektów z dziedziny energetyki. Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie xls do niniejszego sprawozdania (Tabela 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w załączniku IV) Celem osi priorytetowej 4 jest poprawa stanu środowiska naturalnego województwa. W ramach tej osi skupione są przedsięwzięcia służące realizacji niniejszego celu, dotyczące m.in. systemów wodociągowych i kanalizacyjnych, zagospodarowania odpadów, ochrony przeciwpowodziowej,, na obszarach na których istnieją zapóźnienia w tym zakresie. Priorytetowo traktowane są projekty służące wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Z uwagi na fakt, iż regionalny system energetyczny jest w większości przestarzały i niedostosowany do potrzeb zarówno mieszkańców, jak i podmiotów gospodarczych istotnym jest wsparcie inwestycji służących podniesieniu infrastruktury energetycznej w regionie. Zarówno przestarzała i niewystarczająco rozwinięta sieć elektryczna oraz niedostateczne wyposażenie województwa w infrastrukturę ochrony środowiska zostały zdiagnozowane jako słabe strony regionu w przeprowadzonej Analizie SWOT. Te czynniki stanowią istotną barierę dla budowy nowoczesnej, konkurencyjnej gospodarki. Nieodpowiedni stan infrastruktury energetycznej i ochrony środowiska niesie za sobą ryzyko skażenia zasobów środowiska przyrodniczego, których wykorzystanie stanowi jedną z najważniejszych szans rozwojowych dla regionu. W ramach osi 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej do końca grudnia 2010 roku zrealizowano 11 projektów z zakresu gospodarki wodnokanalizacyjnej (wskaźnik osiągnięty na poziomie 64,7%), w wyniku czego zmodernizowano 26,67 km oraz wybudowano 91,94 km sieci wodociągowej, 3 752 osoby przyłączono do wodociągu, czyli niemalże dwukrotnie więcej niż pierwotnie zakładano (187,6 % realizacji). W rezultacie wybudowania 94,82 km sieci kanalizacji sanitarnej 1 230 osób uzyskało dostęp do kanalizacji - wskaźnik osiągnięty na poziomie 61,5 %. Ponadto 205 osób zabezpieczono przed powodzią, wartość ta na koniec okresu programowania wzrośnie do wysokości 392, co stanowi ok. 4% z zakładanej wartości. Realizacja pozostałych wskaźników plasuje się na poziomie 0, gdyż z uwagi na brak wspomnianego już wcześniej Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje m. in. w zakresie energetyki konkurs dla projektów z obszaru wsparcia energii odnawialnej, gospodarki odpadami oraz jakości powietrza odbył się dopiero w I połowie 2010 roku. Złożone projekty zostały ocenione i wstępnie wybrane do realizacji, dotychczas zostały podpisane 2 umowy z Beneficjentami, na 137

realizacje projektów z zakresu energetyki. Do końca bieżącego roku nie zakończyła się realizacja żadnego projektu wybranego do dofinansowania w ramach niniejszego konkursu, dlatego też realizacja wskaźników z tego zakresu będzie możliwa dopiero w latach późniejszych. Na podstawie zawartych umów Instytucja zarządzająca szacuje, iż do końca okresu programowania Beneficjenci zrealizują 56 projektów wpływających na poprawę gospodarki wodno-kanalizacyjnej w regionie, czyli o 13 więcej niż pierwotnie zakładano. W wyniku czego 17 751 osób uzyska dostęp do sieci wodociągowej i 41 822 do sieci kanalizacyjnej. W przypadku wskaźnika dot. podłączenia do wodociągu przewidywana wartość niemal trzykrotnie przekroczy pierwotne szacunki, natomiast odnośnie wskaźnika dot. podłączenia do kanalizacji planowana wartość ponad dziesięciokrotnie przewyższy wartość zakładaną w Programie. Tak wysokie wartości wskaźników pozwalają sądzić, iż zostaną w znaczącym stopniu zniwelowane zapóźnienia w poziomie wyposażenia infrastrukturalnego z zakresu ochrony środowiska i energetycznej. Poprawa jakości i zwiększenie dostępności do wody pitnej oraz ograniczenie ilości odprowadzanych do środowiska nieoczyszczonych ścieków komunalnych pozostaje wciąż istotnym problemem. Wciąż wiele miejscowości pozbawionych jest dostępu do sieci wodociągowej, zaś długość obecnie istniejących systemów kanalizacyjnych jest wysoce niezadowalająca, co stwarza zagrożenie skażenia środowiska przyrodniczego. Część gmin nie posiada dostatecznego dostępu do oczyszczalni ścieków, zaś wśród istniejących tego typu obiektów wiele wymaga modernizacji. Realizacja projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej, wraz z komplementarnymi inwestycjami wdrażanymi w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 (PROW 2007 2013) i Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 2013 (PO IŚ 207 2013), skutkować ma nadrobieniem zapóźnień w tym względzie w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. Realizowane są przedsięwzięcia oparte na interdyscyplinarnym planowaniu w obszarze zlewni rzecznej. Priorytetem są projekty, które mają na celu zwolnienie szybkości odpływu wód opadowych oraz zwiększenie retencyjności zlewni (na przykład odtworzenie zdolności retencyjnych naturalnych terenów zalewowych i podmokłych; ponowne połączenia rzek z ich naturalnymi terenami zalewowymi; zaprzestanie melioracji; przywrócenie naturalnego koryta rzecznego, w tym cofnięcie regulacji koryta rzecznego czy rozbiórka wałów przeciwpowodziowych i innych urządzeń przeciwpowodziowych, które stanowią przeszkodę dla swobodnego przepływu wód powodziowych; rozwój suchych polderów przeciwpowodziowych, itp.) Planowane działania obejmą również rehabilitacje istniejących urządzeń przeciwpowodziowych, jeśli to konieczne. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu 4 osi priorytetowej, dlatego też nie było konieczne podejmowanie środków zaradczych mających na celu poprawę realizacji niniejszego priorytetu. Na realizację założeń Strategii Lizbońskiej przeznaczono 18 150 000 EUR, co stanowi 17,95% alokacji Osi priorytetowej 4. Dotychczas Instytucja Zarządzająca zawarła dwie umowy w ramach Osi 4 (wartość dofinansowania z EFRR 835 957,41 EUR) na realizację priorytetów lizbońskich. Opóźnienia odnośnie realizacji inwestycji w ramach tej Osi, wpisujących się w cele lizbońskie wynikają z faktu, że rozporządzenie Ministra Rozwoju 138

Regionalnego, regulujące zasady udzielania pomocy publicznej m.in. w dziedzinie energetyki, w tym energii odnawialnej, zostało przyjęte dopiero pod koniec 2009 r., co uniemożliwiło ogłoszenie konkursów na odpowiednie typy projektów w 2009 r. Rodzaj projektów, przewidzianych do wsparcia w ramach Osi priorytetowej 4. w całości wpisuje się drugi obszar priorytetowy KPR 2008-2011 Innowacyjna gospodarka. Tabela Analiza osi priorytetowej 1 RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata 2008-2011 na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej Regionalny Program Operacyjny Krajowy Program Reform na lata 2008- Województwa Świętokrzyskiego na lata 2011 na rzecz realizacji Strategii 2007-2013 Lizbońskiej - Oś Priorytetowa i Działania- - Priorytety i Działania- Oś Priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury Priorytet Innowacyjna Gospodarka ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska W ramach osi priorytetowej 4 nie przewidziano realizacji projektów kluczowych. Informacje dotyczące kwestii promowania równości szans kobiet i mężczyzn zostały zamieszczone w pkt. 2.2.1 Zasada równości szans, niniejszego sprawozdania. Mechanizm finansowania elastycznego (cross-financing) nie występuje w ramach w RPOWŚ 2007-2013. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła badania ewaluacyjnego w ramach osi priorytetowej 4. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu osi priorytetowej 4, wszystkie napotkane trudności w realizacji Programu zostały zawarte w pkt. 2.3 Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze oraz 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programu operacyjnego (w stosownych wypadkach) niniejszego sprawozdania. Rekomendacje Komisji Europejskiej oraz Instytucji Zarządzającej dotyczące dalszego przebiegu realizacji Programu zamieszczone zostały w pkt. 2.1.6.3 Rekomendacje KE oraz 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji. 3.5 Oś priorytetowa 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Wartość przyznanej alokacji 108 871 090 EUR Cele osi priorytetowych: Poprawa jakości infrastruktury ochrony zdrowia, Doskonalenie regionalnej infrastruktury edukacyjnej, Tworzenie warunków dla rozwoju kultury, sportu i turystyki jako elementów tożsamości regionalnej i form aktywności społeczno-zawodowej ludności, 139

Poprawa dostępu do obiektów dziedzictwa kulturowego, turystycznych i sportowych oraz zmniejszenie różnic w tym zakresie pomiędzy regionem świętokrzyskim a innymi regionami. Cele będą realizowane w ramach trzech działań: Działanie 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia, Działanie 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych, Działanie 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu. Główne grupy beneficjentów: - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, - jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną, - instytucje kultury, - organizacje pozarządowe, - kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, - szkoły wyższe, - osoby prawne i fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki, - zakłady opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia, - przedsiębiorcy, - PGL Lasy Państwowe i jednostki organizacyjne, - jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną. Pod względem infrastruktury służby zdrowia nasz region plasuje się na jednym z ostatnich miejsc w Polsce. Trudna sytuacja finansowa zdecydowanej większości placówek służby zdrowia na terenie regionu nie pozwala na samodzielne sfinansowanie koniecznych inwestycji, bez których nie jest możliwe podniesienie jakości opieki medycznej, jak również poprawa dostępności usług medycznych, zarówno podstawowych jak i specjalistycznych. Szczególnie ważne dla rozwoju regionu jest także podniesienie poziomu usług sanatoryjnych. Świadczenie tego typu usług ma w świętokrzyskim długą tradycję i stanowi istotny czynnik rozwoju województwa. Niniejsza Oś priorytetowa służy także realizacji inwestycji dotyczących zakupu nowoczesnego sprzętu medycznego, przebudowy, rozbudowy, modernizacji i wyposażenia obiektów ochrony zdrowia, w tym sanatoryjnej, w celu dostosowania ich do obecnych standardów, warunków koniecznych do spełnienia w związku z zakupem i instalacją nowego sprzętu medycznego, jak również rozwoju leczenia specjalistycznego i wysokospecjalistycznego. Województwo świętokrzyskie, mimo znacznego w ostatnich latach zwiększenia liczby wyższych uczelni, zwłaszcza prywatnych, zajmuje przedostatnie miejsce w kraju pod względem liczby studentów studiów dziennych. Stan infrastruktury placówek edukacyjnych niższego szczebla (w tym przedszkoli) jest niezadowalający, szczególnie na terenach wiejskich, wpływając na powiększanie się dystansu w dostępie do edukacji pomiędzy bardziej rozwiniętymi regionami a województwem świętokrzyskim. Znaczącym problemem jest niewystarczająca liczba i stan edukacyjnych centrów doskonalenia zawodowego i ustawicznego. Aktualnie rynek pracy wymaga stałego podnoszenia, uzupełniania i nabywania 140

nowych kwalifikacji zawodowych. Także inicjatywy unijne, np. Uczenie się przez całe życie promują podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz uzupełnianie wykształcenia. Także w województwie świętokrzyskim niskie kwalifikacje są jedną z przyczyn długotrwałego bezrobocia, dlatego też niezbędne są inwestycje w budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury tych podmiotów oraz ich odpowiednie wyposażenie. Wsparcie w tym zakresie dotyczy budowy, przebudowy i modernizacji placówek oświatowych, w tym z zakresu kształcenia zawodowego i ustawicznego, jak również wyposażenia tych jednostek. Wysoko rozwinięte regiony budują swoją przewagę konkurencyjną nie tylko poprzez wzrost atrakcyjności miejsc pracy, ale także tworząc mieszkańcom warunki do zaspokajania na określonym poziomie potrzeb wyższego rzędu, w tym dostępu do dóbr kultury, zróżnicowanych form bezpiecznego wypoczynku i zagospodarowania czasu wolnego. Niniejsza oś priorytetowa obejmuje także budowę, przebudowę, modernizację i wyposażenie placówek kultury o znaczeniu lokalnym i regionalnym. Świętokrzyskie jest regionem, na terenie, którego zachowało się wyjątkowo dużo obiektów zabytkowych o znaczącej wartości historycznej i naukowej. W wielu z nich zlokalizowane zostały interesujące i często unikatowe w skali kraju ekspozycje muzealne. Stan tych zabytków odbiega od standardów europejskich. Region Świętokrzyski, w porównaniu z pozostałymi województwami, posiada niewielką bazę noclegową, jedną z najmniejszych w Polsce. Pod względem wielkości tej bazy i liczby udzielonych noclegów zajmuje przedostatnie miejsce w kraju. Ruch turystyczny w województwie świętokrzyskim to zaledwie 5% turystów krajowych i 2% turystów zagranicznych całości polskiego ruchu turystycznego. Region posiada znakomite walory turystyczno-krajoznawcze. Obecnie walory te nie są w pełni wykorzystywane. W ramach tej osi priorytetowej podmioty publiczne mogą finansować inwestycje w zakresie zasobów dziedzictwa kulturowego wraz z przystosowaniem ich do celów turystycznych, rozwoju i modernizacji publicznej infrastruktury turystycznej, w tym obiektów noclegowych, gastronomicznych, rekreacyjnych i innej infrastruktury turystycznej (w tym ścieżek rowerowych, ścieżek rekreacyjnych, miejsc postoju, na terenach atrakcyjnych turystycznie, przyrodniczo). Województwo wykazuje poważne braki w podstawowej infrastrukturze sportowej i rekreacyjnej. Niestety część gmin nie posiada pełnowymiarowych hal sportowych, a istniejące wymagają remontu. Niedostateczna jest również liczba krytych pływalni, kompleksów basenów, boisk i stadionów sportowych. Wsparcie budowy, rozbudowy i modernizacji obiektów pełniących funkcje kulturalne, turystyczne, rekreacyjne i sportowe oraz konserwacji, renowacji i adaptacji obiektów zabytkowych znacznie ułatwi dostęp mieszkańców do tego typu infrastruktury i wpłynie na zróżnicowanie oferty dla turystów, a jednocześnie aktywizuje region gospodarczo tworząc nowe miejsca pracy, generując nowe formy aktywności w sferze społecznej i przyczyniając się do zwiększenia atrakcyjności regionu dla potencjalnych inwestorów. Istotnym aspektem w kontekście podniesienia jakości życia w regionie jest bezpieczeństwo publiczne. 141

Nabór i ocena wniosków: w ramach Osi priorytetowej 5 w 2010 roku nie zostały zorganizowane konkursy dla Beneficjentów. Wszystkie nabory odbyły się w latach poprzednich. Działanie 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia W odpowiedzi na konkurs trwający od 12 lutego do 20 marca 2009 roku wpłynęło 50 wniosków o dofinansowanie. Instytucja Zarządzająca przeznaczyła na konkurs kwotę 17 806 509 EUR. Ocenie poddanych zostało 48 wniosków. Ocena formalna dla 2 wniosków dot. uzdrowisk została wstrzymana do czasu przyjęcia Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo-rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych. Trzy wnioski zostały odrzucone ze względów formalnych. Do oceny merytoryczno technicznej zostało przekazanych 45 wniosków na łączną kwotę ok. 100,78 mln EUR, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ponad 69,96 mln EUR. Działanie 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych 4. Pierwszy konkurs w ramach niniejszego Działania odbył się w okresie od 16.06.2008 do 16.07.2008 roku (alokacja 16 699 478,00 EUR). Przedmiotem oceny było 67 wniosków, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. W wyniku przeprowadzonej oceny 63 wnioski uznano za poprawnie formalnie i przekazano do oceny merytoryczno-technicznej. Wartość całkowita projektów opiewa na ponad 90,74 mln EUR, w tym na kwotę dofinansowania na ponad 51,48 mln EUR. Cztery wnioski z Działania 5.2 zostały odrzucone formalnie. Projekty te nie spełniały wymagań określonych w ogłoszeniu konkursowym. 5. Drugi nabór wniosków trwał od 12 stycznia do 12 lutego 2009 r. (alokacja dostępna na konkurs 14 655 593,55 EUR). Ocenie zostało poddanych 56 wniosków. Dwa wnioski zostały wycofane przez beneficjentów w trakcie oceny. Dwa wnioski zostały odrzucone ze względów formalnych. Do oceny merytoryczno technicznej zostały przekazane 52 wnioski na łączną kwotę ok. 55,46 EUR, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ponad 31,45 EUR. Wstępnie do realizacji wybrane zostały 34 projekty na łączną kwotę na ponad 40 mln EUR, w tym kwota dofinansowania z EFRR na ok. 18 667 119,20 EUR. Ponadto Zarząd Województwa utworzył listę rezerwową, na której znalazło się 37 projektów na łączną kwotę na ponad 33,24 mln EUR, w tym kwota dofinansowania z EFRR na ok. 19,47 mln EUR. - Działanie 5.3 Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego turystyki i sportu, 1. Pierwszy konkurs został zorganizowany w okresie od 19.08.2008 do 17.09.2008 roku (alokacja dostępna na konkurs 20 825 511,57 EUR). W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 63 wnioski o wartości całkowitej na ponad 79,90 mln EUR, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ponad 46,15 mln EUR. W wyniku przeprowadzonej oceny 60 wniosków uznano za poprawnie formalnie i przekazano do oceny merytoryczno-technicznej. Wartość całkowita projektów opiewa na ponad 78,84 mln EUR, w tym na kwotę dofinansowania z EFFR ponad 44,67 mln EUR. Trzy wnioski z Działania 5.3 zostały odrzucone formalnie. Projekty te nie spełniały wymagań określonych w ogłoszeniu konkursowym. 2. w odpowiedzi na drugi konkurs (z dostępną alokacją 8 896 797,15 EUR) trwający w okresie 3.08.2009-14.09.2009 r. do IZ RPOWŚ wpłynęło 75 wniosków, w tym: 142

9 wniosków zostało odrzuconych ze względów formalnych, 1 wniosek został wycofany przez beneficjenta, 65 wniosków na łączną kwotę na ponad 68,98 EUR, w tym wartość dofinansowania z EFRR na ponad 37,78 EUR przeszło pozytywnie ocenę formalną. Wnioski, które przeszły pozytywnie ocenę formalną zostały przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Umowy: w ramach całej osi dotychczas podpisano 140 umów z Beneficjentami, na kwotę dofinansowania z EFRR 93 356 648,90 EUR co wyczerpuje alokację przeznaczoną na lata 2007-2013 dla tej osi w 85,75 %. W ramach Działania 5.1 Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia zawarto 24 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 37 432 183,69 EUR (73,68 % - realizacja zobowiązań dla Działania 5.1 na lata 2007-2013), dla Działania 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych 59 umów na kwotę EFRR równą 31 827 617,34 EUR, co daje 109,63 % realizacji zobowiązań na lata 2007-2013 dla tego Działania, dla Działania 5.3 Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu podpisano 57 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 24 096 847,87 EUR, co wyczerpuje alokację zaplanowana dla tego Działania w 83,00 %. Wnioski o płatność: złożono 601 wniosków o płatność na kwotę 106 910 379,68 EUR, z tego 98 181 544,82 EUR to wydatki kwalifikowane, 57 634 025,16 EUR to wartość EFRR. Na rzecz beneficjentów wypłacono 57 506 405,45 EUR. Certyfikacja: w ramach 5 osi priorytetowej zostało poświadczone 79 623 401,30, 47 828 027,09 EUR to środki pochodzące z EFRR, (43,93 % - realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013). Dla Działania 5.1 Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia IZ poświadczyła wydatki w kwocie 15 938 615,25 EUR EFRR, co stanowi 31,37% zobowiązań UE na lata 2007-2013. Kwotę 18 068 678,92 EUR EFRR (62,24%) certyfikowano w ramach Działania 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych W ramach Działania 5.3 Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu poświadczono 13 820 732,92 EUR EFRR, co stanowi 47,60 % alokacji dla niniejszego Działania. 143

Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 5. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji(tylko EFRR) ogółem dla osi priorytetowej 5. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W 2010 roku odnotowano znaczny postęp w realizacji osi priorytetowej 5. Niemalże połowa z pośród ocenionych wniosków i podpisanych umów miała miejsce w 2010 roku. Mimo, iż w 2010 roku, nie został zorganizowany żaden konkurs w ramach osi 5, to z uwagi na wieloetapową procedurę oceny złożonych wniosków w okresie sprawozdawczym 144

odbywała się ocena zgłoszonych projektów oraz zawieranie umów z beneficjentami, którzy pozytywnie przeszli proces konkursowy. Rozkład projektów: 1. Według rodzajów beneficjentów Beneficjent Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) powiat 17 12 179 096,80 gmina 66 38 022 625,02 szkoła wyższa 1 1 538 180,68 wojewódzka jednostka organizacyjna ZDZ 1 1 122 030,89 spółka akcyjna - duże przedsiębiorstwo 1 1 315 054,01 zakład opieki zdrowotnej 20 32 643 534,25 Kościół 29 4 649 383,62 organizacje pozarządowe 3 1 124 908,10 instytucje kultury 2 761 835,53 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najliczniejszą grupą beneficjentów w ramach osi priorytetowej 5 są jednostki samorządu gminnego, trafiło do nich ponad 40 % środków pochodzących z EFRR. Drugą grupę pod względem ilości podpisanych umów stanowi Kościół, trzecią zaś zakłady opieki zdrowotnej. W ramach osi priorytetowej 5 realizowanych jest 13 projektów kluczowych dotyczących ochrony zdrowia o łącznej wartości ok. 41,173 EUR i wartości dofinansowania z EFRR w kwocie ok. 31,086 EUR. 2. W podziale na miasto i wieś Liczba projektów Wartość dofinansowania ze Obszar realizacji środków EFRR (EUR) nie dotyczy 0 0,00 obszary miejskie 57 57 007 302,66 145

obszary wiejskie 83 36 349 346,24 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Zdecydowana większość środków z EFRR skierowana jest na obszary miejskie. Najwięcej środków zostało skierowane do miasta Kielce i powiatu kieleckiego, najmniej zaś do powiatu kazimierskiego. Na terenie miasta Kielce realizowane są inwestycje, które służyć będą mieszkańcom całego regionu świętokrzyskiego, do tego typu projektów zaliczyć należy przedsięwzięcia z zakresu infrastruktury ochrony zdrowia (szpitale wojewódzkie). Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są ma mapie dotacji zamieszczonej w załączniku X. Mapki rozkład projektów, rys. 5 3. Według typów projektów Typ projektu Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków EFRR (EUR) turystyka 15 7 640 781,03 kultura 43 11 954 167,77 zdrowie 24 37 432 183,69 oświata 42 23 999 534,18 Pozostała infrastruktura społeczna 12 11 457 572,96 infrastruktura społecznowychowawcza 4 872 409,26 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 146

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Analizując rozkład projektów według kryterium - typ projektu, najliczniejszą grupę stanowią projekty inwestycyjne w zakresie dziedzictwa kulturowego oraz budowy, przebudowy i modernizacji placówek oświaty. Najwięcej środków (40%) z EFRR zostało przeznaczone na realizację przedsięwzięć z zakresu modernizacji i wyposażenia obiektów ochrony zdrowia. W ramach Osi priorytetowej 5. Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Przykładowy projekt zrealizowany w ramach Działania 5.2 RPOWŚ 2007-2013 Nazwa projektu: Budowa sali gimnastycznej wraz z łącznikiem przy Szkole Podstawowej w Ratajach Słupskich Beneficjent: Gmina Pacanów 147