Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata

Transkrypt

1 Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego...

2 Spis treści 1. IDENTYFIKACJA PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro) Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana Analiza jakościowa Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach) Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach) Komplementarność z innymi instrumentami Monitorowanie i ocena Krajowa rezerwa wykonania (w stosownych przypadkach i wyłącznie w odniesieniu do rocznego sprawozdania z realizacji przedłożonego w 2010 r.) REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Oś priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Oś priorytetowa 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast Oś priorytetowa 7 Pomoc Techniczna dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 2

3 4. PROGRAMY EFS: SPÓJNOŚĆ I KONCENTRACJA PROGRAMY EFRR/FS: DUŻE PROJEKTY (W STOSOWNYCH PRZYPADKACH) POMOC TECHNICZNA INFORMACJA I PROMOCJA dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 3

4 ZAŁĄCZNIK VI ZAŁĄCZNIK XVIII SPRAWOZDAWCZOŚĆ ROCZNA I KOŃCOWA 1. IDENTYFIKACJA PROGRAM OPERACYJNY ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI Cel Konwergencja Obszar kwalifikowalny NUTS 2, Województwo Świętokrzyskie Okres programowania Numer programu (nr CCI) CCI2007PL161PO018 Nazwa programu Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata Rok sprawozdawczy 2009 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez komitet monitorujący Uchwała nr 28/10 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata z - dnia 24 czerwca 2010 r. 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Realizacja i analiza postępów Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Postęp rzeczowy Celu głównego i Celów szczegółowych Programu został przedstawiony w Tabeli 1 w Załączniku B oraz w Tabeli 4 Postęp fizyczny wg priorytetów programu, w Załączniku E Szczegółowa analiza wskaźników znajduje się w części Analiza jakościowa oraz w części 3. Realizacja w podziale na priorytety niniejszego sprawozdania. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 4

5 2.1.2 Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro) Informacje finansowe zostały przedstawione w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródła finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco w Załączniku C Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy W Tabeli 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii, został szczegółowo zaprezentowany w Załączniku nr 3 do niniejszego sprawozdania. Tabela prezentuje wartość przyznanego dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi środków EFRR, w ramach umów i decyzji o dofinansowaniu podpisanych od początku uruchomienia RPOWŚ Według zapisów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata na realizację celów Strategii Lizbońskiej zostanie przeznaczone EUR, z EUR 31,99 %. Na koniec 2009 roku Instytucja Zarządzająca podpisała 371 umów o dofinansowanie projektów w ramach RPOWŚ Łączna wartość dofinansowania z EFRR wynosi ,54 EUR, z czego ,16 EUR to kwota przeznaczona na realizację celów Strategii Lizbońskiej 17,09 %. Podpisane umowy o dofinansowanie wpisują się w założenia Strategii Lizbońskiej dla następujących obszarów tematycznych: 06 Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych procesów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/użytkowanie technologii zapobieganie zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) w ramach tej kategorii interwencji zostało podpisane 5 umów o wartości dofinansowania w części odpowiadającej EFRR ,06 EUR, 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.) zawarto 14 umów o wartości dofinansowania z EFRR w kwocie ,10 EUR, 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa zostało zawarte 141 umów, o wartości dofinansowania odpowiadającej środkom EFRR ,36 EUR, 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP została zawarta 1 umowa, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi ,97 EUR, 28 - Inteligentne systemy transportu IZ RPOWŚ zawarła 2 umowy w ramach tej kategorii interwencji (wartość środków z EFRR wynosi ,69 EUR). Ponadto IZ RPOWŚ podpisała umowy w ramach następujących kategorii interwencji: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 5

6 23 Drogi regionalne/lokalne 66 umów o wartości dofinansowania z EFRR ,01 EUR, 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 12 umów, gdzie wartości środków EFRR wynosi ,41 EUR, 46 Oczyszczanie ścieków 21 umów, w których wartość EFRR kształtuje się na poziomie ,74 EUR, 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów 1 umowa wartość EFRR ,03 EUR, 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) IZ RPOWŚ zakontraktowała ,21 EUR z EFRR w ramach 4 umów, 55 Promowanie walorów przyrodniczych 4 umowy o wartości dofinansowania ze środków EFRR ,69 EUR, 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 13 umów, w których wkład z EFRR wynosi ,72 EUR, 58 ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 19 umów, dofinansowanie ze środków EFRR dla tych umów wynosi ,54 EUR, 59 Rozwój infrastruktury kulturalnej 5 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,27 EUR, 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 4 umowy, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi ,24 EUR, 75 Infrastruktura systemu oświaty 30 umów dla których dofinansowanie z EFRR wynosi ,68 EUR, 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 7 umów, w których wkład EFRR równy jest kwocie ,59 EUR, 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 2 umowy, które dofinansowane są środkami EFRR w kwocie ,61 EUR, 79 Pozostała infrastruktura społeczna 6 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi ,4 EUR, 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 9 umów, o wartości dofinansowania ze środków EFRR w kwocie ,49 EUR, 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja 5 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi ,75 EUR. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 6

7 Poniższy wykres obrazuje procentowe zaangażowanie poszczególnych kategorii interwencji w ogólnej wartości umów podpisanych do końca 2009 roku. Jak wynika z powyższego wykresu największy procent kontraktacji wykazuje kategoria 23 Drogi regionalne/lokalne, oraz 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. W pierwszej połowie 2010 roku IZ RPOWŚ, oprócz umów z Beneficjentami, których projekty wpisują się w wyżej wymienione kategorie interwencji, dodatkowo zawarła po jednej umowie w ramach kategorii: 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw, dla której wartość środków z EFRR wynosi 4 533,44 EUR, 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000), dofinansowanie z EFRR dla tej umowy wynosi ,17 EUR. Z uwagi na fakt, iż Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 grudnia 2009 roku w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie: energetyki, infrastruktury telekomunikacyjnej, infrastruktury sfery badawczo rozwojowej, lecznictwa uzdrowiskowego w ramach regionalnych programów operacyjnych, weszło w życie 31 grudnia 2009 roku Instytucja Zarządzająca RPOWŚ dopiero w 2010 roku mogła ogłosić konkursy w ramach poniższych kategorii interwencji: - od 4 maja 2010 do 14 czerwca 2010 r. 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 11 Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe, itp.) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e- integracja, itp.) dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 7

8 14 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do TIK i ich wydajne użytkowanie - od 15 lutego 2010 do 29 marca 2010 r. 33 Energia elektryczna, 39 - Energia odnawialna: wiatrowa, 40 Energia odnawialna: słoneczna, 41 - Energia odnawialna: biomasa, 42 - Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe, 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią, 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi, 47 Jakość powietrza, Zgodnie z zapisami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata , projekty mogą być realizowane w ramach trzech obszarów terytorialnych. Do końca 2009 roku kontraktacja prezentowała się następująco: 01 Obszar miejski podpisano 50 umów na kwotę dofinansowania z EFRR ,29 EUR 05 Obszary wiejskie (poza obszarami górskimi, wyspami lub o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia) - IZ podpisała 144 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR ,85 EUR 00 - Nie dotyczy podpisano 177 umów, których wartość dofinansowania z EFRR wynosi ,40 EUR Poniższy wykres prezentuje procentowy podział zawartych umów ze względu na obszar realizacji Struktura podpisanych umów według rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej do końca 2009 roku kształtowała się następująco: 00 nie dotyczy - wartość dofinansowania z EFRR dla 295 umów podpisanych dla tego kodu wynosi ,09 EUR, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 8

9 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody podpisano 12 umów na kwotę dofinansowania z EFRR , 41 EUR, 18 Edukacja zostało zawarte 31 umów, które dofinansowane są z EFRR w kwocie ,47 EUR, 19 Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego ,59 EUR to wartość dofinansowania dla 7 umów z tego obszaru, 21 Działalność związana ze środowiskiem naturalnym 26 umow na kwotę dofinansowania z EFRR ,98 EUR Poniższy wykres prezentuje procentowy podział środków według podpisanych umów, ze wzdlędu na rodzaj prowadzoneej działanosci Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc w ramach Programu kierowana jest do beneficjentów określonych w katalogu umieszczonym w RPOWŚ oraz Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Podział 371 umów o dofinansowanie zawartych w ramach RPOWŚ na poszczególne osie priorytetowe, przedstawia się następująco: Osi priorytetowej 1 Rozwój Przedsiębiorczości 161 umów na łączną kwotę dofinansowania ,97 EUR, w tym dofinansowanie z z EFRR ,46 EUR, stanowi to 22,09 % realizacji łącznej alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 1. Podpisano: - 78 umów z mikroprzedsiębiorcami, - 49 umów z małymi przedsiębiorstwami, - 34 umowy ze średnimi przedsiębiorstwami. Do końca 2009 roku zrealizowano 44 projekty. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 9

10 Osi priorytetowej 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 11 umów na łączną kwotę dofinansowania ,29 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ,38 EUR, co daje 11,33 % realizacji środków EFRR przeznaczonych na realizację Osi priorytetowej 2. w latach Do końca okresu sprawozdawczego nie został zrealizowany żaden projekt. Osi Priorytetowej 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 68 umów na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych ,70 EUR, w tym środki pochodzące z EFRR stanowią 100 % dofinansowania, co daje 21,82 % realizacji alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 3. Na lata Do końca 2009 roku zakończono realizację 20 projektów. Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej do końca 2009 roku zostało zawarte 38 umów na łączna kwotę dofinansowania ,40 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR), co daje 31,90 % realizacji zobowiązań UE na lata dla Osi 4. Na koniec 2009 zrealizowano 3 projekty. Osi priorytetowej 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 75 umów na łączną kwotę dofinansowania ,80 EUR, w tym środki z EFRR ,12 EUR co daje 44,96 % realizacji zobowiązań EFRR w ramach osi 5. Do końca 2009 roku zakończono realizację 12 projektów. Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 4 umowy na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,24 EUR, co wyczerpuję alokację przyznaną na tę oś w 7,22 %. Do końca okresu sprawozdawczego nie został zrealizowany żaden projekt. Osi priorytetowej 7 Pomoc techniczna 14 decyzji o dofinansowanie, na łączną kwotę dofinansowania z EFRR ,24 EUR, co wyczerpuję alokację przyznaną na tę oś w wysokości 20,83 %. Do końca 2009 roku zostały zrealizowane 3 projekty. Z pośród 371 zawartych umów, na dzień 31 grudnia 2009 roku w została zakończona realizacja 82 projektów, o łącznej wartości dofinansowania z EFRR ,39 EUR. Pozostałe projekty znajdują się w realizacji. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 10

11 Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata według podpisanych umów na poziomie osi priorytetowych i na poziomie Programu Poniższy wykres prezentuje liczbę zawartych umów i zrealizowanych projektów w ramach poszczególnych osi priorytetowych dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 11

12 Pomoc w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego kierowana jest do następujących sektorów: MŚP 161 umów na łączną kwotę dofinansowania ,97 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ,46 EUR, Transport 68 umów na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych ,70 EUR, w tym środki pochodzące z EFRR stanowią 100 % dofinansowania Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom do końca 2009 roku zostało zawarte 38 umów na łączna kwotę dofinansowania ,40 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR), Turystyka 17 umów na łączną kwotę dofinansowania ,99 EUR, w tym ,41 EUR to środki pochodzące z EFRR, Infrastruktura społeczna (zdrowie, kultura) 69 umów na łączna kwotę dofinansowania ,10 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR), Rewitalizacja 4 umowy na łączną kwotę dofinansowania ,24 EUR (100 % dofinansowania stanowią środki EFRR). Powyższe dwa wykresy prezentują procentowy udział poszczególnych sektorów w ogólnej liczbie zawartych umów. Pomoc oferowana w ramach RPOWŚ kierowana jest do następujących grup beneficjentów: Przedsiębiorcy 161 umów na łączną kwotę dofinansowania ,97 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ,46 EUR. Jednostki samorządu terytorialnego umowy na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych ,38, w tym dofinansowanie z EFRR ,70 EUR, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 12

13 Inne - 44 umowy o wartości dofinansowania ,05 EUR, z tego ,15 EUR to środki z EFRR. Poniższe dwa wykresy prezentują procentowy udział poszczególnych trzech głównych grup beneficjentów w ogólnej liczbie zawartych umów. Pod względem wartości dofinansowania ze środków EFRR dominującą grupę stanowią jednostki samorządu terytorialnego, natomiast przedsiębiorcy, którzy zawarli największą liczbę umów, jednocześnie zakontraktowali najmniej środków z EFRR. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata to właśnie jednostki samorządu terytorialnego stanowią główną grupę beneficjentów. Ponadto jst mogą otrzymać dofinansowanie z EFRR do poziomu 85% wartości projektów, natomiast przedsiębiorcy jedynie do poziomu 50% (mikro przedsiębiorstwa do 60%). Przedsiębiorcy 161 umów na łączną kwotę dofinansowania ,97 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ,46 EUR umów mikroprzedsiębiorcy, - 49 umów mali przedsiębiorcy, - 34 umowy średni przedsiębiorcy. Poniższy wykres obrazuje procentowy udział poszczególnych typów przedsiębiorców w całej grupie przedsiębiorców, którzy zawarli umowy o dofinansowanie. Dominującą grupą stanowią mikroprzedsiebiorcy ok. 48,45 %. (kryterium jest liczba, a nie wartość podpisanych umów). dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 13

14 Do końca 2009 roku przedsiębiorcy zrealizowali 44 projekty. Jednostki samorządu terytorialnego 152 umowy na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych ,38 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR ,70 EUR, umów gminy, - 27 umów powiaty, Poniższy wykres prezentuje procentowy udział jst w ilości podpisanych umów. Inne (kościoły, stowarzyszenia, państwowe/samorządowe jednostki organizacyjne, zakłady opieki zdrowotnej) 44 umowy o wartości dofinansowania ,05 EUR, z tego ,15 EUR to środki z EFRR. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 14

15 Poniższy wykres prezentuje procentowy udział innych grup beneficjentów w ilości podpisanych umów Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W okresie sprawozdawczym IZ RPOWŚ odzyskała w wyniku wykrytych nieprawidłowości kwotę ,30 EUR. Odzyskana kwota została przeznaczona na realizację RPOWŚ. Do odzyskania pozostaje kwota w wysokości 6 488,87 EUR Analiza jakościowa Celem generalnym przyświecającym realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata jest: POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI Realizacja RPOWŚ sprzyja budowie nowoczesnej gospodarki regionu, bazującej na wiedzy i umiejętnościach, otwartej na innowacje, generującej nowe miejsca pracy. Budowie nowoczesnej gospodarki sprzyja poprawa warunków we wszystkich sferach: infrastrukturalnej, gospodarczej i społecznej. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 15

16 Na finansowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata przeznaczono środki EFRR w wysokości EURO. Zrealizowanie celu generalnego Programu następuje poprzez realizację sześciu celów szczegółowych, a do osiągnięcia celów szczegółowych prowadzi realizacja sześciu Osi priorytetowych. REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA CELE SZCZEGÓŁOWE Podniesienie poziomu konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększanie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych Rozwój przedsiębiorczości Stworzenie warunków rozwoju społeczeństwa informacyjnego do oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń krajowymi europejskimi korytarzami transportowymi z i OSIE PRIORYTETOWE Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych i zasobów dziedzictwa kulturowego Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Cel 1. Podniesienie poziomu konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększanie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych Oś priorytetowa 1. Rozwój przedsiębiorczości Cel 1 jest realizowany przede wszystkim poprzez Oś priorytetową 1. Konkurencyjnej, nowoczesnej gospodarki nie uda się zbudować bez aktywnego udziału podmiotów gospodarczych. Dobrze rozwijający się sektor przedsiębiorstw jest jednym z najważniejszych czynników wspomagających rozwój regionalnej gospodarki. Tymczasem przedsiębiorstwa działające w Świętokrzyskim są w większości niedoinwestowane, mało innowacyjne i tworzą zbyt mało miejsc pracy. W województwie istnieje duże zapotrzebowanie na usługi instytucji otoczenia biznesu. Jednak sieć tych instytucji jest dość słaba. Na terenie województwa funkcjonują niemal wyłącznie oddziały i filie banków, co może rzutować na możliwość dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego Zwiększeni e atrakcyjnoś ci ośrodków miejskich i centrów gmin Wzmocnien ie ośrodków miejskich i rewitalizacj a małych miast

17 prowadzenia lokalnej polityki finansowej, zwłaszcza wobec MŚP. W pierwszej Osi priorytetowej Programu zarezerwowano środki na rozwój już istniejących instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, jak również na tworzenie nowych tego typu podmiotów. Niebagatelną rolę powinny odgrywać inkubatory przedsiębiorczości akademickiej i parki technologiczne jako organizacje wspomagające rozwój przedsiębiorczości, a zwłaszcza gospodarki opartej na wiedzy. W pierwszej osi priorytetowej Programu przewidziano także bezpośrednie wsparcie inwestycyjne dla sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 1.: 03 Transfer technologii i udoskonalenie sieci współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP), pomiędzy MŚP a innymi podmiotami gospodarczymi i uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami szkolnictwa policealnego, organami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami nauki i technologii (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itp.) 04 Pomoc na rzecz badań i rozwoju technologicznego, w szczególności dla MŚP (w tym dostęp do usług związanych z badaniami i rozwojem technologicznym w ośrodkach badawczych) 05 Zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw 06 Pomoc udzielana MŚP na cele promocji produktów i procesów produkcyjnych przyjaznych dla środowiska (wprowadzenie skutecznego systemu zarządzania środowiskiem, przyjęcie i wykorzystanie technologii zapobiegania zanieczyszczeniom, włączenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) 07 - Inwestowanie w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie nowych przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki badań i rozwoju technologicznego i przedsiębiorstwa itp.) 08 - Inne inwestycje w przedsiębiorstwa 09 - Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP Cel 2. Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Kluczowymi czynnikami decydującymi o konkurencyjności gospodarki są: wysoki poziom innowacyjności przedsiębiorstw oraz efektywne wykorzystanie wiedzy i badań naukowych. Liczne badania i analizy dowodzą, że zdolność polskich firm do tworzenia i wdrażania nowych technologii i produktów jest bardzo niska. Na tym tle sytuacja przedsiębiorstw funkcjonujących w województwie świętokrzyskim wyróżnia się szczególnie niekorzystnie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 17

18 Ponad połowa najważniejszych wyrobów wytwarzanych przez przemysł należy do sektora niskiej techniki. W ramach tej Osi priorytetowej wspierane są przedsięwzięcia służące podniesieniu poziomu innowacyjności gospodarki województwa, szczególnie poprzez wzmocnienie potencjału sektora badawczo-rozwojowego dla rozwoju przedsiębiorczości, intensyfikację współpracy instytucji badawczo-rozwojowych (w tym uczelni wyższych i specjalistycznych jednostek ochrony zdrowia) z przedsiębiorstwami, skutkujące zwiększeniem transferu nowoczesnych technik i technologii oraz umiejętności ich wykorzystania. Priorytetowo traktowane są projekty realizujące założenia Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego na lata Przewidziano również dofinansowanie inwestycji wyższych uczelni, skierowanych na poprawę bazy dydaktycznej, szczególnie w kontekście wymagań rynku pracy. W miarę postępu technicznego i cywilizacyjnego o sile i konkurencyjności regionu w coraz mniejszym stopniu decydują tradycyjne systemy infrastrukturalne (przy odpowiedniej skali nasycenia), zaś coraz większego znaczenia nabiera nowoczesna infrastruktura telekomunikacyjna i informatyczna. Rozwój regionalnych sieci teleinformatycznych oraz technologii informacyjnych spowoduje przede wszystkim poprawę dostępu do informacji, rozwój nowych form prowadzenia działalności gospodarczej oraz usług elektronicznych. Pozwoli także na znaczące zwiększenie liczby użytkowników Internetu zarówno do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, usług publicznych, jak również edukacją młodzieży oraz ustawiczną edukacją dorosłych. Istotnym komponentem niniejszej osi priorytetowej są również działania mające na celu promocję atrakcyjności inwestycyjnej regionu, kreowanie pozytywnego wizerunku województwa, wypracowanie i rozwój markowych regionalnych produktów turystycznych. Ma to istotne znaczenie dla rozwoju regionu, gdyż właśnie w turystyce upatruje się znaczny potencjał rozwojowy Świętokrzyskiego. W ramach tej osi priorytetowej wspierane są m.in. przedsięwzięcia służące: podniesieniu poziomu innowacyjności gospodarki województwa, szczególnie poprzez wzmocnienie potencjału sektora badawczo-rozwojowego dla rozwoju przedsiębiorczości, intensyfikację współpracy instytucji o charakterze badawczorozwojowym (w tym uczelni wyższych i specjalistycznych jednostek ochrony zdrowia) z przedsiębiorstwami, skutkujące zwiększeniem transferu nowoczesnych technik i technologii oraz umiejętności ich wykorzystania. budowie, modernizacji i wyposażeniu laboratoriów świadczących specjalistyczne usługi dla przedsiębiorstw, monitorowaniu i prognozowaniu rozwoju technologii (foresight), przeprowadzeniu badań naukowych w kluczowych dla województwa i zdefiniowanych w Regionalnej Strategii Innowacji dziedzinach, doskonaleniu systemu edukacji kształtującego postawy otwarte, innowacyjne i przedsiębiorcze, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 18

19 rozwojowi działalności badawczej na rzecz wyzwalania wewnętrznych czynników rozwoju, regionu, budowie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, rozwojowi instytucji otoczenia biznesu, budowie instytucjonalnych form współpracy środowiska akademickiego, władz regionalnych i gospodarki. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 2.: 01 Działania w zakresie badań i rozwoju technologicznego prowadzone w ośrodkach badawczych 02 Infrastruktura związana z badaniami i rozwojem technologicznym (w tym instalacje, oprzyrządowanie i szybkie sieci komputerowe łączące ośrodki badawcze) oraz ośrodki kompetencji w zakresie konkretnych technologii 03 Transfer technologii i udoskonalenie sieci współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP), pomiędzy MŚP a innymi podmiotami gospodarczymi i uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami szkolnictwa policealnego, organami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami nauki i technologii (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itp.) 09 - Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 11 Technologie informacyjne i telekomunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe itp.) 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-rząd, e-kształcenie, e-integracja itp.) 14 Usługi i aplikacje dla MŚP (e-handel, edukacja i szkolenia, tworzenie sieci itp.) 15 Inne działania mające na celu poprawę dostępu MŚP do ICT i ich wydajne wykorzystanie 55 Promowanie zasobów naturalnych 57 Inne typy wsparcia na rzecz wzmocnienia usług turystycznych Cel 3. Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń z krajowymi i europejskimi korytarzami transportowymi Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Istotną barierą dla budowy nowoczesnej, konkurencyjnej regionalnej gospodarki jest niewystarczające wyposażenie regionu w sprawne systemy komunikacyjne. Województwo świętokrzyskie, pomimo umiejscowienia pomiędzy dużymi ośrodkami aglomeracyjnymi (Warszawa, Łódź, Kraków), jest słabo dostępne komunikacyjnie. Istniejąca gęstość dróg i dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 19

20 linii kolejowych jest wystarczająca, wymaga jednak pilnej modernizacji, w celu zwiększenia przepustowości oraz podniesienia bezpieczeństwa podróży. Wzmocnienie systemu komunikacyjnego w RPOWŚ dotyczy m.in. inwestycji na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych, tworzących spójny układ z siecią dróg krajowych i ekspresowych, finansowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Ponadto wspierana będzie modernizacja infrastruktury kolejowej, stanowiącej istotny element systemu transportowego regionu. W ramach tej osi priorytetowej wspierane są m.in. przedsięwzięcia służące: budowie, rozbudowie i modernizacji systemu dróg zawartych w Programie Rozwoju Infrastruktury Transportowej Województwa Świętokrzyskiego na lata , które wpłyną na poprawę jego jakości, zapewnią spójność z krajowym i europejskim układem komunikacyjnym, a tym samym pozwolą na pełniejsze włączenie się regionu w procesy rozwojowe. wymianie taboru kolejowego w komunikacji pasażerskiej na obszarze województwa, sprzyjającej podnoszeniu jakości usług transportowych i ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 3.: 18 - Tabor kolejowy 23 - Drogi regionalne i lokalne 24 - Ścieżki rowerowe 28 - Inteligentne systemy transportu Cel 4. Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa Oś priorytetowa 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Istotną barierą dla budowy nowoczesnej, konkurencyjnej regionalnej gospodarki jest niewystarczające wyposażenie w systemy infrastruktury ochrony środowiska (m.in. systemy wodociągowo-kanalizacyjne, wraz z oczyszczalniami ścieków i stacjami uzdatniania wody oraz nowoczesne i przyjazne dla środowiska zbiorcze sieci grzewcze). W ramach tego celu skupione są przedsięwzięcia dotyczące m.in. systemów wodociągowych i kanalizacyjnych, zagospodarowania odpadów, ochrony przeciwpowodziowej na obszarach, na których istnieją zapóźnienia w tym zakresie. Priorytetowo traktowane są projekty służące wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Ponadto z uwagi na fakt, iż regionalny system energetyczny jest w większości przestarzały i niedostosowany do potrzeb zarówno mieszkańców jak i podmiotów gospodarczych, konieczne jest wsparcie inwestycji służących podniesieniu jakości infrastruktury energetycznej w regionie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 20

21 Istotnym aspektem, który wzięto pod uwagę podczas realizacji przedsięwzięć zmierzających do osiągnięcia tego celu szczegółowego, jest ochrona powietrza. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 4.: 33 Energia elektryczna 39 Energia odnawialna: wiatrowa 40 Energia odnawialna: słoneczna 41 Energia odnawialna: z biomasy 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 46 Oczyszczanie ścieków 47 Jakość powietrza 50 Rekultywacja terenów poprzemysłowych i zdegradowanych 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrona przyrody (w tym Natura 2000) 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym i technologicznym) 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom Cel 5. Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych i zasobów dziedzictwa kulturowego Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Regiony podnoszą swą konkurencyjność również poprzez zapewnienie mieszkańcom dostępu do wysokiej jakości usług sfery publicznej, tj. ochrony zdrowia, edukacji, dóbr kultury, zróżnicowanych możliwości wypoczynku i zagospodarowania czasu wolnego. Poprawa dostępu do tych usług ma duży wpływ na wzrost atrakcyjności życia w regionie, a co się z tym wiąże, pozwoli na zahamowanie odpływu ludzi młodych, szczególnie z wyższym wykształceniem, poza województwo. Realizacja tego celu przynieść ma efekty w postaci m.in. poprawy jakości infrastruktury placówek ochrony zdrowia, szkół i przedszkoli, oraz instytucji kultury. Dodatkowo, szczególne wsparcie należy zwrócić w kierunku poprawy dostępu do istniejących w regionie bogatych zasobów dziedzictwa kulturowego, obiektów sportowych i rekreacyjnych, w celu uczynienia z nich atrakcyjnych obiektów turystycznych. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 5.: 56 Ochrona i waloryzacja dziedzictwa naturalnego dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 21

22 57 Inne typy wsparcia na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 59 Rozwój infrastruktury kultury 60 Inne typy wsparcia na rzecz wzmocnienia usług kulturalnych 75 Infrastruktura edukacyjna 76 Infrastruktura zdrowotna 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 79 Inna infrastruktura społeczna Cel 6. Zwiększenie atrakcyjności ośrodków miejskich i centrów gmin Oś priorytetowa 6. Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast W ramach niniejszej Osi priorytetowej skoncentrowane są przedsięwzięcia służące włączeniu małych miasteczek i obszarów marginalizowanych w procesy rozwojowe. Zapewnienie harmonijnego rozwoju regionu wymaga dobrze rozwiniętego regionalnego centrum - obszaru metropolitalnego - skupiającego szereg usług wyższego rzędu i charakteryzującego się dynamiką rozwoju gospodarczego wyższą niż średnia dla regionu. Rolą takiego ośrodka, w naturalny sposób utożsamianego ze stolicą województwa, jest stymulowanie procesów rozwojowych w całym regionie. W tym kontekście szczególną uwagę poświęca się zapobieżeniu zjawiska osłabienia obszarów otaczających ośrodek metropolitalny, objawiających się przede wszystkim odpływem wykwalifikowanych kadr oraz kapitału. Kategorie interwencji w Osi priorytetowej 6.: 25 Transport miejski 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 78 Infrastruktura mieszkalnictwa W celu sprawnej realizacji Programu wprowadzono Oś priorytetową uzupełniającą: Oś priorytetowa 7. Pomoc Techniczna Doświadczenia poprzedniego okresu programowania obejmującego lata potwierdziły, iż zadania realizowane w ramach priorytetu Pomoc Techniczna, są niezwykle ważnym elementem, decydującym o efektywnym wykorzystaniu funduszy strukturalnych. Właściwe zarządzanie Programem wymagało zatrudnienia odpowiedniej ilości dobrze wykwalifikowanych pracowników, a także zapewnienia im możliwości dalszego rozwoju zawodowego poprzez specjalizację i stałe podnoszenie kwalifikacji. Odpowiednie przygotowanie i przeszkolenie pracowników oraz dalsze motywowanie są gwarantem wysokiej jakości pracy i zaangażowania w wykonywanie obowiązków. Ponadto, powyższe dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 22

23 działania mają wpływ na ograniczenie zjawiska nadmiernej fluktuacji wśród pracowników Instytucji Zarządzającej RPOWŚ Konieczne, w świetle zapisów art. 68 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego ogólne zasady dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności, jest zapewnienie sprawnie działającego systemu informacji i promocji Programu. Upowszechnianie wiedzy dotyczącej RPOWŚ, wymiana informacji pomiędzy Instytucją Zarządzającą, a potencjalnymi beneficjentami, a także innymi uczestnikami systemu wdrażania, to najlepsze praktyki sprzyjające osiągnięciu odpowiedniego poziomu absorpcji środków z funduszy strukturalnych. Środki z Pomocy Technicznej RPOWŚ stanowią najważniejsze źródło finansowania przedsięwzięć mających na celu zapewnienie efektywnego i sprawnego wdrażania Programu, z uwzględnieniem aspektów wspomnianych wyżej, m.in.: zatrudnienia pracowników, wyposażenia ich stanowisk pracy, podnoszenia ich kwalifikacji, przekazania informacji nt. dostępnych środków potencjalnym beneficjentom, promowania efektów wykorzystanej pomocy. Kategorie interwencji w ramach Osi priorytetowej 7.: 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja ZMIANY W DOKUMENTACH PROGRAMOWYCH: a. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata (RPOWŚ): W roku 2009 Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła procedury zmiany Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata b. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPOWŚ: W roku 2009 Instytucja Zarządzająca RPOWŚ modyfikowała czterokrotnie Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPOWŚ. Pierwsza modyfikacja została zatwierdzona Uchwałą nr 1473/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego w dniu 14 stycznia 2009 roku. Zmiany dotyczyły Działania 1.1 oraz Osi Priorytetowej 4. Na skutek wejścia w życie nowych rozporządzeń regulujących zasady udzielania pomocy publicznej w ramach regionalnych programów operacyjnych nastąpiła kolejna zmiana Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPOWŚ, która została zatwierdzona Uchwałą nr 2109/09 z dnia 14 października 2009 roku. Dotyczyła ona zapisów odnoszących się do Działań 1.3, 1.4, 2.1, 3.1 oraz tabeli finansowej, w której wprowadzono zmiany na podstawie najnowszych szacunków, dot. występowania pomocy publicznej. Ze względu na przesunięcie środków finansowych w kwocie 14 mln euro między Działaniami 4.1 a 4.2 nastąpiła również potrzeba dostosowania odpowiednich zapisów Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPOWŚ. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 23

24 Jednocześnie przy okazji tej zmiany wprowadzono drobne modyfikacje w ramach zapisów do Działania grudnia 2009 roku Uchwałą nr 2330/09 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ zatwierdził zmiany w w/w dokumencie odnoszące się do przesunięcia środków w kwocie euro między Działaniami 2.4 a 2.3. Wszystkie zmiany przeprowadzone w 2009 roku zostały skonsultowane z Departamentem Funduszy Strukturalnym, który w systemie realizacji RPOWŚ pełni rolę wdrożeniową. c. Plan Komunikacji RPOWŚ: W roku 2009 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ jednokrotnie modyfikował zapisy Planu Komunikacji RPOWŚ, który został zatwierdzony 28 stycznia 2009 roku Uchwałą nr 1499/09, i tak: o W dniu 23 września 2009 roku Uchwałą nr 2043/09 zaktualizowano Plan Komunikacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata pod kątem modyfikacji wartości docelowej wskaźników oraz wprowadzenia do dokumentu informacji dot. Głównego Punktu Informacyjnego, powołanego do życia w 2009 roku. WERYFIKACJA LISTY PROJEKTÓW KLUCZOWYCH ORAZ STAN REALIZACJI DUŻYCH PROJEKTÓW: Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w toku prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata zatwierdził Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych stanowiący wyraz najważniejszych, kluczowych inwestycji realizowanych przy pomocy Funduszy Unijnych. Wykaz zawiera 24 projekty na łączną kwotę około 160,509 mln EUR, w tym poziom dofinansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego sięgnęło poziomu ponad 129,217 mln EUR. Wszyscy Beneficjenci podpisali z Zarządem Województwa Świętokrzyskiego pełniącym funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata umowy wstępne stanowiące warunkowe zobowiązanie do realizacji projektu. Do końca grudnia 2009 roku zostało podpisane 8 umów na łączną kwotę 23,216 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 19,143 mln EUR. W Wykazie zostały ujęte między innymi: 2 projekty Miasta Kielce mające w swym zakresie rewitalizacje zabytkowego śródmieścia Kielc, których łączne nakłady wyniosą ponad 17,94 mln EUR, z czego dofinansowanie sięgnie poziomu ponad 15,27 mln EUR, projekt Miasta Sandomierz zakładający rewitalizację Starego Miasta. Inwestycja pochłonie ponad 4,12 mln EUR, z czego dofinansowanie opiewa na ponad 3,39 mln EUR. Duża część inwestycji, które znalazły się w Wykazie dotyczy dofinansowania infrastruktury świętokrzyskiej służby zdrowia. Do tego typu projektów zaliczają się między innymi 2 projekty Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego, które zakładają rozbudowę Oddziału Kardiochirurgii oraz budowę Oddziału Neurochirurgii wraz z niezbędnym wyposażeniem koszt obu opiewa na dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 24

25 kwotę ponad 6,55 mln EUR, z czego dofinansowanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego osiągnie ponad 5,58 mln EUR. ILOŚĆ PROJEKTÓW W RAMACH OSI PRIORYTETOWEJ Projekty kluczowe w ramach poszczególnych osi priorytetowych SZACUNKOWY KOSZT CAŁKOWITY (MLN EUR) SZACUNKOWY KOSZT DOFINANSOWANIA (MLN EUR) Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 4 20,02 16,33 Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 5 86,10 69,08 Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 12 35,27 28,18 Oś priorytetowa 6. Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 3 22,38 18,79 Razem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata ,78 132,38 Jednocześnie, w 2009 roku przeprowadzono pięć modyfikacji zapisów Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach RPOWŚ. W porządku chronologicznym przedstawiało się to następująco: 22 kwietnia 2009 roku Uchwałą nr 1675/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ wprowadzono zmiany, polegającej na podziale projektu Uzdrowiska Busko-Zdrój S.A. na dwa projekty, tj. Budowa nowego pawilonu i modernizacja punktu żywienia Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna oraz Modernizacja pawilonu C oraz nadbudowa pawilonu o jedną kondygnację Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna ; 1 lipca 2009 roku Uchwałą nr 1842/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ wykreślono projekt pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 728 na odcinku Małogoszcz Łopuszno Radoszyce, połączono projekt pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec. Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia etap I: droga Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. z projektem znajdującym się na liście rezerwowej w/w Wykazu tj. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia droga 751 etap II: budowa obwodnicy Nowej Słupi - owa inwestycja otrzymała tytuł Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec. Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia, przesunięto środki finansowe z wykreślonego projektu na nowoutworzony projekt, wykreślono z listy rezerwowej projekt Świętokrzyskiego Zarządu Dróg dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 25

26 Wojewódzkich pn. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 786 na odcinku od granicy województwa do Kielc etap II: droga nr 786 na odcinku granica województwa Łopuszno. 22 lipca 2009 roku Uchwałą nr 1901/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ na wniosek Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich wyłączono z zakresu rzeczowego projektu Mała Pętla Świętokrzyska etap II w tym: przebudowa drogi wojewódzkiej nr 756 na odcinku Nowa Słupia Wólka Milanowska, przebudowa drogi wojewódzkiej nr 753 na odcinku Huta Nowa Wólka Milanowska, przebudowa drogi wojewódzkiej Nr 752 na odcinku Krajno Pierwsze Św. Katarzyna zadania p.n. przebudowa drogi wojewódzkiej nr 752 na odcinku Krajno Pierwsze Św. Katarzyna. 3 września 2009 roku Uchwałą nr 1995/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ na wniosek Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy podzielono projekt p.n. Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szpitalnych oddziałów Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy ma dwa projekty: Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szpitalnych oddziałów Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy oraz Adaptacja pawilonu na Oddział młodzieżowy oraz modernizacja oddziałów w pawilonie somatycznym Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy. Projektom nadano odpowiednio 13 i 24 miejsce w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych. 21 października 2009 roku Uchwałą nr 2123/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego pełniącego funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ na wniosek Świętokrzyskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich zaktualizowano kwotę na realizacje projektu Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia. Kwota całkowita została zwiększona z 17,02 mln EUR do 19,56 mln EUR. ZMIANY SYSTEMU INSTYTUCJONALNEGO: a. Opis Systemu Zarządzania i Kontroli RPOWŚ: W dniu 1 lipca 2009 roku w drodze Uchwały nr 1841/09 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego zaktualizował Opis Systemu Zarządzania i Kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata (OSZiK). Z uwagi na zmiany zapisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz zmiany treści Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej Regionalnym programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego i Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego nastąpiła konieczność dostosowania zapisów OSZiK do znowelizowanych dokumentów. Zmiany w dokumencie polegały również na aktualizacji zapisów w zakresie procedury odwoławczej zmienionej w wyniku nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 26

27 b. Instrukcja Wykonawcza IZ RPOWŚ: W roku 2009 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ dwukrotnie modyfikował zapisy Instrukcji Wykonawczej, i tak: a) W dniu 27 maja 2009 roku Uchwałą nr 1747/09 dotychczasowa wersja dokumentu została poszerzona o uwagi Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz zmiany wynikające ze zmian prawa (Zmiana ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227, poz z późn. zm.) oraz Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego). Wprowadzono m.in. następujące modyfikacje: zmieniono procedurę odwoławczą wynikającą ze zmiany Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju; wprowadzono zgodnie ze zmienionymi wytycznymi MRR jednostopniową ocenę wniosku o płatność co zasadniczo skróci czas oceny tego dokumentu; poprawiono i usprawniono system przyjmowania, oceny formalnej oraz merytoryczno technicznej wniosków o dofinansowanie; wprowadzono zmiany w procedurze odnoszącej się do obowiązków w momencie wnoszenia zabezpieczeń prawidłowej realizacji projektu, w tym między innymi zrezygnowano z jednej form zabezpieczeń tj. przewłaszczeniu rzeczy ruchomych na zabezpieczenie; przeprowadzono skrupulatną analizę zapisów dokumentu oraz poprawiono występujące w nim błędy stylistyczne i interpunkcyjne; doprecyzowano zapisy procedur: związanych z procesem wdrażania Pomocy technicznej, odnoszących się do postępowania w czasie kontroli u Beneficjenta, w tym opracowanie procedury kontroli krzyżowej oraz opracowanie nowych wzorów załączników wykorzystywanych w procesie kontroli, przygotowania poświadczenia i deklaracji wydatków. b) W dniu 21 października 2009 roku Uchwałą nr 2125/09 w związku ze zmianą Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości, a także w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata zaktualizowano odpowiednie zapisy Instrukcji. Doprecyzowane zostały również dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 27

28 zapisy dotyczące procedury odwoławczej oraz kontroli krzyżowych. REALIZACJA ZALECEŃ KE W piśmie z dnia 27 stycznia 2010 r. Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej wystosowała szereg uwag i rekomendacji na bazie analizy raportów rocznych z realizacji programów operacyjnych za 2008 r. Podstawowy postulat dotyczył bardziej kompleksowego podejścia do tworzenia raportów rocznych w 2009 r. W odniesieniu do tej rekomendacji, IZ RPOWŚ kładzie m.in. większy nacisk na analizę wskaźników rzeczowych, umożliwiających lepszą wizualizację postępu rzeczowego RPOWŚ Więcej uwagi poświęcono również opisowi komplementarności realizowanych projektów, oraz identyfikacji napotkanych problemów oraz podjętym środkom zaradczym. W odniesieniu do rekomendacji, dotyczącej odpowiedniej jakości kryteriów wyboru projektów, należy podkreślić, że w 2008 roku przeprowadzona została ewaluacja dokumentu Kryteria wyboru projektów w ramach RPOWŚ Jakość kryteriów wyboru projektów oceniono pozytywnie. Przyjęte kryteria oceny formalnej i merytorycznotechnicznej są w większości mierzalne i zapewniają wybór optymalnych dla realizacji celów RPOWŚ projektów. Kryteria wyboru projektów realizują politykę horyzontalną dotyczącą równości szans oraz zapewniają równego dostępu dla różnych typów potencjalnych beneficjentów, określonych w RPOWŚ oraz Szczegółowym opisie osi priorytetowych. Odniesienia wymaga także podjęta kwestia odpowiedniego planowania budżetowego. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż instytucje zarządzające, w tym również Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego , w oparciu o doświadczenia i nauki płynące z poprzednich lat, czynią wyraźne postępy w kwestii wysokiej jakości planowania wydatkowania i rozliczania środków pomocowych UE, zapewniając wysokie tempo wydatkowania środków oraz brak opóźnień w przepływie dotacji dla beneficjentów. W odpowiedzi na postulat KE odnoszący się do konieczności zapewnienia odpowiedniej zdolności administracyjnej do wdrażania programów operacyjnych, należy zaznaczyć, że Zarząd Województwa Świętokrzyskiego kładzie duży nacisk na odpowiednie wynagradzanie pracowników uczestniczących w procesie dystrybucji unijnych środków pomocowych, m.in. poprzez stosowanie finansowych oraz pozafinansowych systemów motywacyjnych. W części raportu, poświęconej analizie jakościowej poszczególnych osi priorytetowych, odniesiono się do kolejnych rekomendacji wystosowanych przez Komisję Europejską. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 28

29 ZMIANY WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W RAMACH PROGRAMU: a. Podręcznik kwalifikowalności wydatków w ramach RPOWŚ: W dniu 14 stycznia 2009 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w drodze Uchwały nr 1474/09 przyjął zmianę podręcznika kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach RPOWŚ. W wyniku konsultacji z Departamentem Funduszy Strukturalnych podjęto decyzję o zmianie kilku zapisów Podręcznika kwalifikowalności, w tym między innymi dotyczących Działania 1.1 oraz Działania 2.4. b. Okresowy Plan Ewaluacji na rok 2009: Okresowy Plan ewaluacji RPOWŚ na 2009 rok został przyjęty Uchwałą nr 1486/09 Zarządu Województwa Świętokrzyskiego w dniu 21 stycznia 2009 roku. W roku 2009 Okresowy Plan ewaluacji RPOWŚ na 2009 rok modyfikowano jednokrotnie. W dniu 6 sierpnia 2009 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ Uchwałą nr 1940/09 dokonał modyfikacji dokumentu. Zmiana dotyczyła zmiany badania pn. Analiza zdolności absorpcyjnych województwa świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas aplikowania o środki unijne na Analiza zdolności absorpcyjnych województwa świętokrzyskiego pod katem identyfikacji barier występujących podczas wdrażania RPOWŚ c. Wzór umowy o dofinansowanie oraz porozumienia o dofinansowanie projektu w ramach RPOWŚ: W roku 2009 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ jednokrotnie modyfikował zapisy Wzoru umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPOWŚ oraz zatwierdził Wzór porozumienia o dofinansowanie projektu w ramach RPOWŚ, i tak: o W dniu 4 marca 2009 roku Uchwałą 1568/09 przyjął zmieniony wzór umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPOWŚ. W związku ze zmianą przepisów krajowych (Wytyczne i Rozporządzenia MRR) oraz postępów wdrażania RPOWŚ zaistniała konieczność modyfikacji kilku zapisów Wzoru umowy o dofinansowanie projektu, które umożliwią sprawną realizację projektów i skuteczne wdrażanie Programu; o W dniu 8 maja 2009 roku Uchwałą nr 1711/09 przyjął Wzór Porozumienia o dofinansowanie Projektu w ramach RPOWŚ Państwowe jednostki budżetowe jako specjalny typ Beneficjentów w ramach RPOWŚ nie mogą realizować projektów w oparciu o standardowy wzór umowy o dofinansowanie projektu. d. Roczny Plan Działań Informacyjnych i Promocyjnych na 2009 rok: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 29

30 Lp Uchwałą nr 1591/09 w dniu 11 marca Zarząd Województwa pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ przyjął Roczny Plan Działań Informacyjnych i Promocyjnych na 2009 rok dla RPOWŚ. e. Obowiązki Beneficjentów w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych związanych z realizacją projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata : W dniu 12 sierpnia 2009 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ podjął Uchwałę nr 1954/09 w sprawie przyjęcia Obowiązków Beneficjentów w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych związanych z realizacją projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata PRACE NAD KRYTERIAMI WYBORU PROJEKTÓW, W TYM EWALUACJE: W roku 2009 nie prowadzono prac nad aktualizacją Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata , jak też nie zlecano przeprowadzenia ewaluacji w tym zakresie. ANALIZA WSKAŹNIKÓW: Cel generalny - POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI Wskaźnik Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet, dla mężczyzn. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim Poziom wskaźnika/ Jednostka miary Rezultat/ szt. Oddziaływanie/ szt. Oddziaływanie/ % Wartość bazowa 0* Zakładana wartość wskaźnika Źródło danych/częstotliwość pomiaru IZ-Beneficjenci/ corocznie HERMIN/corocznie 0 1,25 2,15 1,30 HERMIN/corocznie Zgodnie z danymi wykazanymi w procesie monitoringu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata realizacja wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet oraz dla mężczyzn w roku 2009 została osiągnięta na poziomie około 40,07% wartości dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 30

31 założonej do osiągnięcia na koniec 2010 r. W województwie świętokrzyskim w 2009 roku realizacja RPOWŚ w/w wskaźnika przedstawiała się następująco: Lp. Wskaźnik Poziom wskaźnika/ Jednostka miary Wartość osiągnięta w 2009 roku 2010 rok 1. Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet, dla mężczyzn. Rezultat/ szt. 230, , Celem generalnym RPOWŚ jest poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjnej i generującej nowe miejsca pracy regionalnej gospodarki. Cel ten jest uzupełniony przez sześć celów szczegółowych. Badanie stopnia osiągnięcia celów szczegółowych oraz celu generalnego odbywa się przy pomocy systemu wskaźników. W wyniku realizacji projektów z Działania 1.1 oraz Działania 5.2. utworzono 230,37 miejsc pracy. Z Działania 3.2. została sfinansowana budowa 4,06 km dróg gminnych oraz modernizacja 51,06 km dróg powiatowych i gminnych. 945 osób zostało przyłączonych do sieci wodociągowej w wyniku realizacji projektów z Osi priorytetowej 4. Poszczególne projekty, finansowane w ramach programu służą w sposób pośredni osiągnięciu zaplanowanego efektu, w postaci silnej gospodarki regionu, o wysokim potencjale innowacyjnym, tworzącej nowe miejsca pracy, dzięki czemu w efekcie podniesie się standard życia mieszkańców województwa świętokrzyskiego. W 2009 roku podjęto decyzję o aktualizacji modelu Hermin dla Województwa Świętokrzyskiego, tj. makroekonomicznego instrumentu modelowania wpływu funduszy strukturalnych. W związku z tym, precyzyjne określenie poziomu realizacji wskaźników programowych tj. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) oraz Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim, określanych przy użyciu modelu Hermin, będzie możliwe w terminie późniejszym i zostanie uwzględnione w sprawozdaniu z realizacji RPOWŚ za rok Do końca 2009 roku Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła badania ewaluacyjnego systemu wskaźników Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Na koniec 2010 roku zaplanowano badanie pn. Ewaluacja mid-term Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Badanie poddawać będzie ocenie pierwsze produkty i rezultaty RPOWŚ w celu zaopiniowania jakości monitorowania i wdrażania programu. Badanie pozwoli ocenić czy założenia RPOWŚ w efektywny sposób przekładają się na działania i, jeśli jest to konieczne, pozwoli na dokonanie korekt. Badanie polegać będzie dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 31

32 również na określeniu trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społecznogospodarczych. Wyniki ewaluacji posłużą ewentualnym modyfikacjom programu. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO NIWELOWANIA NEGATYWNYCH SKUTKÓW KRYZYSU GOSPODARCZEGO: Pomimo iż Polsce kryzys finansowy jest odczuwalny w zdecydowanie mniejszym stopniu niż w innych krajach regionu, jego następstwa, w postaci słabszego popytu na towary i usługi na rynkach zagranicznych uderzyły w polskie firmy eksportujące swe produkty, pociągając za sobą osłabienie koniunktury w całej gospodarce. Dodatkowym zagrożeniem była duża zależność wartości złotego od spekulacyjnych inwestycji krótkoterminowych oraz wysokie zadłużenie państwa. Silny popyt wewnętrzny osłabił jednak czynniki hamujące rozwój gospodarczy, mające swe źródła poza granicami naszego kraju, sprawiając, że pomimo pewnego spowolnienia, gospodarka Polski nieprzerwanie się rozwija. Środki zaradcze, mające złagodzić skutki kryzysu finansowego, są domeną władz ustawodawczych oraz Rządu, zaś możliwości samorządów wojewódzkich są w tej kwestii raczej symboliczne. Tym niemniej, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ , zdecydowała się ogłaszać konkursy na projekty dotyczące wsparcia przedsiębiorczości w pierwszej kolejności, aby jak najwcześniej świętokrzyskie firmy mogły zacząć inwestować przyznane im środki. Nie zdecydowano się skorzystać w ramach RPOWŚ z dodatkowych typów interwencji, zaprojektowanych przez Komisję Europejską specjalnie w celu pomocy dla MŚP, przeżywających trudności spowodowane następstwami światowego kryzysu finansowego. IZ RPOWŚ uznała, że istniejący katalog typów projektów kwalifikujących się do wsparcia, jest wystarczający dla stymulowania wzrostu możliwości inwestycyjnych przedsiębiorstw. Ponadto, sprawna kontraktacja środków w ramach RPOWŚ na inwestycje publiczne realizowane przez samorządy również należy uznać za działania w pośredni sposób łagodzące skutki kryzysu. Mając na uwadze konieczność identyfikacji skutków światowego kryzysu finansowego w regionie świętokrzyskim, IZ RPOWŚ w dniu 29 września 2009 r. zawarła z firmą PSDB Sp. z o.o. umowę dot. realizacji badania ewaluacyjnego pn. Analiza zdolności absorpcyjnych Województwa Świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Celem głównym badania było uzyskanie pogłębionej wiedzy na temat występujących barier w sprawnym wykorzystaniu środków w ramach RPOWŚ Ważnym elementem przeprowadzonej analizy ewaluacyjnej była ocena wpływu kryzysu finansowego na realizację projektów przez beneficjentów, jak również ocena ich sytuacji finansowej. Zdecydowana większość beneficjentów, którzy brali udział w badaniu uznała, że kryzys gospodarczy nie powinien mieć istotnego wpływu na realizację projektów w ramach RPOWŚ. Na potwierdzenie tego faktu przytoczyć można fragment części sytuacja finansowa beneficjentów Raportu końcowego z w/w badania mówiącego: Beneficjenci, z którymi przeprowadzono wywiady pogłębione w ramach studiów przypadków, ocenili swoją sytuację finansową jako dobrą. Nie mają oni trudności finansowych zagrażających prawidłowej i terminowej realizacji projektów. Jednocześnie zgodnie z analizami przeprowadzonymi w w/w dokumencie region świętokrzyski nie odczuł znacząco wpływu dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 32

33 ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego. Jedynym aspektem, który może świadczyć o skutkach kryzysu jest spowolnienie procesów inwestycyjnych wśród Wnioskodawców z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. IZ RPOWŚ ogłosiła z końcem roku 2009 trzy konkursy. Pierwszy z nich dotyczył sektora średnich firm, kolejny małych, a na przełomie roku przyszła kolej na mikroprzesiębiorców. Wysoka liczba wpływających do Instytucji Zarządzającej RPOWŚ projektów świadczy, iż kryzys ekonomiczny paraliżujący światową gospodarkę praktycznie ominął gospodarkę Polski, a co za tym idzie również region świętokrzyski. EWALUACJE W RAMACH RPOWŚ: W dniu 6 maja 2009 r. została podpisana umowa z wybranym w przetargu nieograniczonym Wykonawcą badania pn.: Analiza systemu zarządzania i wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Głównym celem badania była ocena struktur i mechanizmów wybranych elementów systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ pod kątem ich trafności, adekwatności i efektywności, a także określenie potencjału struktury instytucjonalnoorganizacyjnej oraz wskazanie możliwości zwiększenia skuteczności i efektywności systemu zarządzania i wdrażania. Ocena była połączona z opracowaniem propozycji usprawnień w zakresie funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania. Cele szczegółowe: o Ocena spójności systemów zarządzania i wdrażania; o Ocena organizacji pracy w instytucjach zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie Programu (podział kompetencji, obszary współpracy, punkty krytyczne, komunikacja wewnętrzna, system kontroli wewnętrznej); o Ocena koordynacji działań podejmowanych przez Instytucję Zarządzającą w zarządzaniu i wdrażaniu Programu; o Ocena potencjału kadrowego instytucji wchodzących w skład systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ (stan zatrudnienia, fluktuacja, jakość kadr, system motywacyjny, polityka szkoleniowa); o Ocena adekwatności i użyteczności procedur, stabilność regulacji; o Ocena posiadanych zasobów materialnych i niematerialnych systemu zarządzania i wdrażania w zakresie funkcji i zadań pełnionych przez instytucje wchodzące w skład systemu zarządzania i wdrażania; o Ocena zasadności i wysokości ponoszonych kosztów funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania w ramach Pomocy Technicznej RPOWŚ. Wyniki badania przedstawiają się następująco: Uznano, że rozwiązania przyjęte w ramach Systemu Zarządzania i Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata są zasadniczo zgodne z wymogami wynikającymi z przepisów prawa wspólnotowego i krajowego w tym zakresie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 33

34 Jednocześnie na podstawie przeprowadzonej analizy Wykonawca zauważył jednak, że aktualny opis procedury odwoławczej w ramach opisu procedury odwoławczej (OSZiK str. 39 i 40) oraz ścieżki audytu dotyczącej przestrzegania kryteriów wyboru projektu (OSZiK str. 55 i następne) nie jest zgodny z art. 30b i 30c ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W chwili obecnej przepisy te nie przewidują udziału wojewody w trybie odwoławczym, jak również wprowadzają możliwość wniesienia przez beneficjenta skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, zgodnie z art. 3 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.). W konsekwencji obecny opis procedury odwoławczej w ramach pkt OSZiK oraz ścieżki audytu dotyczącej przestrzegania kryteriów wyboru projektu w ramach pkt OSZiK powinien ulec zmianie stosownie do aktualnej treści art. 30b i 30c ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Jednocześnie zauważyć należy, że opis procedury odwoławczej zawarty w "Instrukcji Wykonawcze j Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata " (str Instrukcji) zgodny jest z aktualnymi rozwiązaniami w tym zakresie, wynikającymi z ww. przepisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Odpowiednie zmiany w dokumentach zostały wprowadzone zgodnie z zaleceniami. W dniu 29 września 2009 r. zawarta została z firmą PSDB Sp. z o.o. umowa na realizację badania pn.: Analiza zdolności absorpcyjnych województwa świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas wdrażania RPOWŚ na lata Celem tego badania było przeprowadzenie analizy barier i zagrożeń występujących podczas realizacji projektów w ramach programu. W ramach badania została przeprowadzona diagnoza stanu przygotowań oraz postępów w realizacji projektów przez jednostki samorządu terytorialnego, z którymi podpisano pre-umowy/umowy o dofinansowanie. Realizacja badania potwierdziła, że w systemie wdrażania RPOWŚ nie występują poważne bariery i trudności wymagające strategicznych decyzji i przebudowy systemu. Podczas analiz napotkano jedynie na niewielkie bariery, na które nie zawsze wpływ mieli beneficjenci lub nawet IZ RPOWŚ. Wyniki badania przedstawiają się następująco: Realizacja badania potwierdziła, że w systemie wdrażania RPOWŚ nie występują poważne bariery i trudności wymagające strategicznych decyzji i przebudowy systemu. Podczas analiz napotkano jedynie na niewielkie bariery, na które nie zawsze wpływ mieli beneficjenci lub nawet IZ RPOWŚ. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 34

35 POSIEDZENIA KOMITETU MONITORUJĄCEGO RPOWŚ: W roku 2009 Zarząd Województwa Świętokrzyskiego pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej RPOWŚ czterokrotnie zwoływał posiedzenia Komitetu Monitorującego RPOWŚ, i tak: o W dniu 12 marca 2009 roku odbyło się IV posiedzenie Komitetu Monitorującego RPOWŚ. Komitet podjął m. in. Uchwałę w sprawie zatwierdzenia Sprawozdania okresowego za II półrocze 2008 roku z realizacji RPOWŚ; o W dniu 15 czerwca 2009 roku odbyło się V posiedzenie Komitetu. Członkowie Komitetu zatwierdzili Sprawozdanie roczne za 2008 rok z realizacji RPPOWŚ; o W dniu 11 września 2009 roku odbyło się VI posiedzenie Komitetu. Członkowie Komitetu podjęli m. in. Uchwałę w sprawie zatwierdzenia Sprawozdania okresowego za I półrocze 2009 roku z realizacji RPOWŚ oraz Uchwałę w sprawie pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej RPOWŚ w sprawie przesunięcia 8 mln euro z Działania 2.4 na realizację Działania 2.3; o W dniu 13 listopada 2009 roku odbyło się VII posiedzenie Komitetu Monitorującego RPOWŚ, na którym podjęto m. in. Uchwałę w sprawie pozytywnego zaopiniowania decyzji IZ RPOWŚ w sprawie przesunięcia środków w kwocie 14 mln euro z Działania 4.1 na realizację Działania 4.2 oraz Uchwałę w sprawie zatwierdzenia zmian w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata wynikających z nowelizacji Ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 roku. Jednocześnie w 2009 roku Członkowie Komitetu Monitorującego RPOWŚ, w trybie obiegowym podjęli Uchwałę w sprawie zawiadamiania stron postępowania przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę. Stanowisko zostało przekazane do Ministra Rozwoju Regionalnego oraz zamieszczone na stronie internetowej W okresie sprawozdawczym Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego nie zgłosił do Instytucji Zarządzającej rekomendacji odnośnie realizacji Programu. AUDYTY, KONTROLE I WIZYTY MONITORUJĄCE PRZEPROWADZONE W 2009 ROKU W IZ RPOWŚ PRZEZ ORGANY ZEWNĘTRZNE: W dniach 29 czerwca do 9 października 2009 r. Urząd Kontroli Skarbowej w Kielcach przeprowadził audyt zgodności. Zakres postępowania audytowego to w szczególności: a) Zakres celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 35

36 b) Wywiązywanie się z warunków finansowania Pomocy w ramach realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego Audyt systemów zarządzania i kontroli na podstawie art. 62 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenia (WE) nr 1260/1999. W trakcie przeprowadzonego postępowania kontrolnego nie zostały wykryte żadne nieprawidłowości w badanym obszarze. Podmiot kontrolujący przekazał do IZ jedynie zalecenia, które mają na celu usprawnienie procesu wdrażania RPOWŚ. Poniżej w tabeli zaprezentowano niniejsze rekomendacje oraz sposób ich realizacji w Instytucji Zarządzającej. Lp. Rekomendacja 1 Opracować procedury i wprowadzić mechanizmy kontrolne zapewniające, że podmioty wykluczone nie uzyskują dofinansowania w ramach RPOWŚ. 2 Uzupełnić listy kontrolne o pytania zapewniające sprawdzenie prawidłowości stosowania przez beneficjentów zasady konkurencyjności przy dokonywaniu zakupów, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych. 3 Wprowadzić mechanizmy kontrolne zapewniające przeprowadzenie przez IZ kontroli krzyżowych horyzontalnych, mających na celu wyeliminowanie podwójnego dofinansowania projektów. 4 Uzupełnić procedury o mechanizmy zapewniające udokumentowanie przeprowadzenia kontroli krzyżowych programu. 5 Uzupełnić procedury dla zapewnienia kompletności weryfikacji wniosków o płatność. Sposób realizacji W chwili obecnej opracowywana jest procedura wprowadzająca utworzenie Rejestru Podmiotów Wykluczonych w ramach RPOWŚ. Przewidywany termin realizacji I kwartał 2010 rok. Zmieniona będzie lista sprawdzająca do kontroli na miejscu, stanowiąca załącznik nr 20 do IW IZ RPOWŚ. Zmiana polega na dodaniu pytania Czy Beneficjent zachował zasadę konkurencyjności przy dokonywaniu zakupów, do których nie mają zastosowania przepisy ustawy prawo zamówień publicznych?. Przewidywany termin realizacji I kwartał 2010 rok. Stosowne zmiany zostały już wprowadzone w wersji nr 7 IW IZ RPOWŚ. Stosowne zmiany zostały już wprowadzone w wersji nr 7 IW IZ RPOWŚ. Zmieniona zostanie karta oceny wniosku o płatność, stanowiąca załącznik nr 31 do IW IZ RPOWŚ. Zmiana polega na dodaniu pytania Czy w przypadku złożenia przez beneficjenta próby dokumentów do wniosku o płatność, zostało złożone oświadczenie o prawdziwości poniesionych kosztów/wydatków?. Przewidywany dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 36

37 6 Doprecyzować procedury kontroli na miejscu w sposób zapewniający właściwą weryfikację projektów długookresowych. 7 Uzupełnić procedury o zapisy zapewniające gromadzenie przez IZ danych na temat kwot niemożliwych do odzyskania oraz przekazywania ich do IPOC. 8 Dostosować zasady, określone w pkt Podręcznik Kwalifikowalności Wydatków ( ) do aktualnie obowiązujących krajowych Wytycznych w tym zakresie. 9 Doprecyzować mechanizmy kontrolne zapewniające kompletność działań w przypadku wykrycia błędów systemowych. termin realizacji I kwartał 2010 rok. Zdaniem IZ RPOWŚ istniejące procedury w pełni zapewniają właściwą weryfikację projektów długookresowych. IZ RPOWŚ nie przewiduje obligatoryjnej kontroli na miejscu w trakcie realizacji takiego projektu, o ile nie wynika to z opisanych w IW IZ RPOWŚ i/lub Rocznym Panie Kontroli przesłanek. Bieżący monitoring takich projektów prowadzony zarówno przez merytoryczne oddziały wdrażania, jak i dokonywany na podstawie sprawozdań przez Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ pozwala skutecznie informować o wystąpieniu przesłanek, które mogą stanowić podstawę do przeprowadzenia kontroli na miejscu w trakcie realizacji projektu (czy to w trybie kontroli planowej czy doraźnej). Zalecenie zrealizowane, odpowiednie zmiany zostały wprowadzone w 7 wersji Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ. Obecnie w Oddziale Zarządzania RPO Departamentu Polityki Regionalnej opracowywany jest projekt zmian Podręcznika Kwalifikowalności Wydatków ( ). Przewidywany termin realizacji I kwartał 2010 rok. Obecnie w Oddziale Zarządzania RPO Departamentu Polityki Regionalnej opracowywana jest zmiana pkt. 17 procedury nr 6.22 Procedura Poświadczania i deklaracji wydatków oraz składania wniosku o płatność do Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji. Treść zmian stanowi załącznik nr 1 do niniejszego pisma. Przewidywany termin realizacji I kwartał 2010 rok. W dniach 18 maja 2009 roku do 16 czerwca 2009 roku Urząd Kontroli Skarbowej w Kielcach przeprowadził audyt operacji. Zakres postępowania audytowego to w szczególności: a) Zakres celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej oraz wywiązywania się z warunków dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 37

38 finansowana pomocy w ramach realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego audyt operacji, projektu Nr RPSW /07-00 pn. Plan Realizacji Działań w ramach Pomocy Technicznej RPOWŚ na W ramach czynności audytowej Instytucja przekazała jedną rekomendację w treści: W związku z ustaleniami opisanymi w pkt. II.A.3.2 wyniku kontroli UKS, Instytucja Zarządzająca zobowiązana jest do przedstawienia sposobu postępowania w zakresie wydatków w kwocie 6 098,54 zł, które nie mogą zostać uznane za kwalifikowane. Przedstawienie sposobu postępowania w zakresie wydatków w kwocie 6 098,54zł, które nie mogą zostać uznane za kwalifikowane leży w gestii Departamentu Funduszy Strukturalnych, która została zrealizowania w 2010 roku. W dniach 18 marca 2009 roku do 31 marca 2009 roku Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji przeprowadziła kontrolę. Zgodnie z ustaleniami wynikającymi z czynności kontrolnych wydano następujące zalecenia: Zalecenie Zgodnie z wymogami dot. kontroli projektów na zakończenie realizacji projektu, IPOC ponownie zaleca wprowadzenie przez IZ procedur zapewniających kontrolę projektów własnych realizowanych w ramach Osi 7 Pomoc Techniczna Wzmocnienie systemu nadzoru nad terminowością i prawidłowością wprowadzania danych do KSI oraz systemu cyklicznej weryfikacji już wprowadzonych danych Bezwzględne przestrzeganie zasady, iż zatwierdzenie wyników oceny formalnej dokonywane jest po przeprowadzeniu tej oceny. W przypadku wniosku nr 194 zaleca się weryfikację poprawności dokonania oceny formalnej wraz z udokumentowaniem tego procesu Należy skorygować wyniki oceny merytoryczno technicznej wniosków z Działania 1.1 złożonych w odpowiedzi na konkurs 1/08 z uwzględnieniem konsekwencji, które taka korekta może Sposób realizacji Procedura kontroli na zakończenie projektów realizowanych w ramach Osi Priorytetowej 7 RPOWŚ jest częścią przyjętej Uchwałą nr 1747/09 z dnia 27 maja 2009 roku przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ W rozdziale 6.37 Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ została zawarta Procedura kontroli jakości Krajowego Systemu Informatycznego (SIMIK ). Zgodnie z jej zapisami Kierownicy Oddziałów zaangażowanych w we wdrażanie KSI (SIMIK ) są zobowiązaniu do cyklicznego (2 razy w miesiącu) audytu danych wprowadzonych przez podległych im pracowników do KSI (SIMIK ). Przeprowadzono weryfikację wcześniej odbytej oceny formalnej. Kopia karty oceny stanowi załącznik nr 1 do niniejszego pisma. W związku z koniecznością przeprowadzenia korekty wyników błędnie ocenionych wniosków na etapie oceny merytorycznotechnicznej (zalecenie IPOC nr 4 -wysokiej istotności), po ponownej analizie projektów dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 38

39 wywołać tj. zmiana uchwał Zarządu województwa, ewentualna zmiana decyzji ze strony beneficjentów Z uwagi na fakt, iż ponad 15% badanej próby obarczone jest błędami dotyczącymi przyznawania punktacji w kryterium 3 części A oceny merytoryczno-technicznej, na co wskazują również przekazane do Wojewody Świętokrzyskiego protesty, należy zweryfikować poprawność przyznania punktów w w/w kryterium dla wszystkich projektów złożonych w ramach konkursu 1/08 dla Działania 1.1 wykazanych w raporcie z wizyty sprawdzającej, ponownej ocenie poddano dwa projekty tj.: w przypadku projektu nr 161 w którym błędnie wykazano wynik oceny w kryterium nr 1 Poprawa konkurencyjności przedsiębiorstwa (tj. iloczyn przyznanych punktów i wagi), oceniający dokonał korekty swojej oceny w karcie oceny merytorycznotechnicznej. Spowodowało to zmianę punktacji średniej oceny projektu, a w konsekwencji zmianę pozycji na liście projektów rezerwowych. Powyższa zmiana zostanie uwzględniona w uchwale Zarządu Województwa dotyczącej listy podstawowej projektów przyjętych do dofinansowania oraz rezerwowej. O zmianie zostanie poinformowany również wnioskodawca; w przypadku projektu nr oceniający błędnie zasugerowali się stanowiskiem otrzymanym od Wojewody Świętokrzyskiego, dotyczącym rozpatrzenia protestu na wynik oceny, przy ponownej ocenie powinni byli potrzymać dotychczasową ocenę tj. za udział własny wyższy o 0,34% od wymaganego przyznać 0 punktów, a nie 5, co również błędnie sugerowano w raporcie pokontrolnym. Pomimo zawyżonej oceny projekt jednak nie uzyskał minimalnej wymaganej liczby 40 punktów co nie wpłynęło na wynik konkursu, oraz zestawienie na liście podstawowej i rezerwowej. W związku z powyższym dokonali korekty w kartach oceny. W związku z zaleceniem IPOC nr 5 (wysokiej istotności) dotyczącym konieczności przeprowadzenia weryfikacji dokonanej oceny dla wszystkich projektów, w kryterium nr 3 Deklarowany wkład własny projektodawcy, w Oddziale Oceny Merytoryczno-Technicznej powołano do tego celu zespół zadaniowy, który przeprowadza weryfikację pod tym kątem. Po zakończeniu weryfikacji zostanie sporządzony raport. Wewnętrzna metoda przydziału punktów, o której mowa w raporcie, wynika z dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 39

40 konieczności zobiektywizowania oceny. Metoda ta była oparta na wykorzystaniu informacji uzyskanych ze wszystkich projektów, które wpłynęły do oceny merytoryczno-technicznej i przypisaniu dla projektów konkretnych obszarów będących przedmiotem oceny. W innym przypadku każdy oceniający przyznawałby dowolną ilość punktów, co byłoby krzywdzące dla innych wnioskodawców. Na etapie zatwierdzania kryteriów oceny oraz karty oceny, ani Komitet Monitorujący, ani Zarząd Województwa nie mógł dysponować takimi danymi. Z kolei oceniający mieli do dyspozycji w zatwierdzonych kryteriach dla poszczególnych parametrów oceny, wyznaczone dwa brzegowe obszary największa ilość punktów i najmniejsza ilość punktów, natomiast w kryterium 3 Deklarowany wkład własny jak i 7 Realizacja projektu przyczyni się do utworzenia nowych miejsc pracy można było przyznać punktów 0, 1, 2. W związku z czym należało się posługiwać trzema obszarami. Obszary te zatem zostały wyznaczone w pierwszym naborze w oparciu o rzeczywistą sytuację w projektach. O powyższym sposobie oceny były także informowane jednostki prowadzące ewaluację ex-ante. Wyznaczone w ten sposób obszary znalazły pełne odzwierciedlenie w kartach oceny merytoryczno-techniczenej dla kolejnych naborów. Wprowadzenie nowego wzoru karty oceny merytoryczno-technicznej wynikało z konieczności dostosowania karty do przedmiotu ponownej oceny, która była dokonywana tylko we wskazanych kryteriach, a nie wszystkich. O powyższym fakcie można było się dowiedzieć dopiero po rozstrzygnięciu protestu przez Wojewodę. Należy zaznaczyć że na etapie ogłaszania naboru, procedura mówiąca w jaki sposób Wojewoda będzie rozstrzygał protesty była publicznie nieznana (taka sytuacja występuje również obecnie w odniesieniu do rozstrzygnięć Sądu Administracyjnego). Aby dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 40

41 Należy zmienić dotychczasową procedurę w zakresie środków odwoławczych zawartą w pkt.6.14 w 5 wersji IW IZ RPO dostosowując ją do obowiązujących przepisów Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia (Dz. U. Nr 227, poz z póz. zm.) W całym procesie naboru wniosków w ramach danego konkursu należy stosować przyjętą w ogłoszeniu o konkursie dokumentację (np. wzory kart oceny i powtórnej oceny merytoryczno-technicznej) Należy przygotować notatkę służbową na okoliczność odstępstwa od procedur wykazać dokładnie co jest przedmiotem ponownej oceny oraz jaki wynik i w którym kryterium zostaje utrzymany z pierwotnej oceny oraz umożliwić osobie oceniającej powtórnie projekt, potwierdzenie swojej oceny, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego uchwałą nr 1525/09 z dnia r. przyjął wzór karty ponownej oceny merytoryczno-technicznej wniosku o dofinansowanie w ramach RPOWŚ dla Działania 1.1. Zasady przeprowadzenia oceny oraz punktacji przedstawione w tej karcie, w żaden sposób nie odbiegają od zasad przyjętych w ocenie pierwotnej i są zgodne z wytycznymi Instytucji Zarządzającej oraz Wytycznymi MRR w zakresie procedur odwoławczych. Należy też zaznaczyć, że wzór przyjętej karty powtórnej oceny był wynikiem dopasowania do sytuacji, jaka występowała na etapie odwołań. Wprowadzona zmiana była polepszeniem warunków udziału w konkursie dla wszystkich zainteresowanych stron: Wnioskodawcy, Instytucji Organizującej Konkurs oraz innym jednostkom uczestniczącym w procesie wdrażania RPOWŚ, w tym jednostkom kontrolnym. Zatem w żaden sposób nie wpłynęło to na pogorszenie sytuacji. Biorąc pod uwagę zalecenia IPOC, karta ponownej oceny zostanie wprowadzona stosowną Uchwałą Zarządu Województwa jako załącznik do Regulaminu Konkursu. Rozdział 6.14 Tryb odwoławczy został dostosowany do obowiązujących przepisów znowelizowanej Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. Nr 227, poz z pózn.zm.). Zgodnie z zaleceniem ogłoszenie o konkursie będzie ukazywać się równocześnie na stronie internetowej prasie Regionalnej i tablicy ogłoszeń. Notatka służbowa na okoliczność odstępstwa od procedur związanych z aktualizacją dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 41

42 związanych z aktualizacją Instrukcji Wykonawczej oraz stosowania niezaopiniowanych przez IPOC załączników do IW wraz z uzasadnieniem, a następnie przedłożyć do wiadomości IPOC Uzupełnienie zakresów czynności o zapisy dotyczące obsługi systemu KSI (SIMIK 07 13) Zaleca się bezwzględne przestrzeganie norm zawartych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. 2006, nr 227 poz.1658). Ponadto zaleca się zachowanie czytelnej i jednoznacznej formy prezentacji informacji dla beneficjentów w ogłoszeniu o naborze wniosków o dofinansowanie Wzmożenie nadzoru przez kierownika oddziału nad pełnym (kompletnym) oznaczaniem wniosków składanych przez beneficjentów Poprawę koordynacji wprowadzania danych do elektronicznego rejestru wniosków oraz rejestru kancelaryjnego tak aby obydwa rejestry zawierały tożsame informacje, jak również staranne wprowadzanie danych do rejestru kancelaryjnego Rozważenie zasadności aktualizacji IW IZ RPOWŚ w zakresie stosowanych praktycznie procedur dotyczących zatwierdzania wyników oceny formalnej oraz informowania beneficjentów o wynikach tej oceny Uszczegółowienie zapisów w pkt IW IZ RPOWŚ dotyczących kontroli na zakończenie realizacji projektu oraz aktualizacji rocznego planu kontroli W przypadku konieczności zmian w Instrukcji Wykonawczej IZ wynikających ze zmian przepisów, wytycznych, procedur niezwłocznie przedstawiać je w formie erraty Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej RPOWŚ zostanie przygotowana w Departamencie Polityki Regionalnej i stanowi załącznik do niniejszego pisma. Zakresy czynności pracownik zostały uzupełnione o zapisy dotyczące obsługi KSI SIMIK Zgodnie z zaleceniem Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zobowiązuje się do zachowania czytelnej i jednoznacznej formy prezentacji informacji dla beneficjentów w ogłoszeniu o naborze wniosków o dofinansowanie. Na etapie oceny formalnej wniosków składanych w ramach II etapu konkursu, projekty są dodatkowo weryfikowane pod kątem kompletności oznaczenia projektu (wpisania numeru wniosku, daty złożenia). Dokonano weryfikacji danych zapisanych w rejestrze kancelaryjnym z rejestrem elektronicznym przez co oba rejestry zawierają tożsame informacje, jednocześnie pracownicy zostali pouczeni o konieczności starannego prowadzenia rejestru kancelaryjnego. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zobowiązuje się do przykładania większej staranności przy zatwierdzeniach wyników oceny formalnej oraz informowania beneficjentów o wynikach tej oceny. Ze względu na incydentalne przypadki uchybień przy tym procesie IW nie zostanie w tym zakresie zaktualizowana. W przypadku wykrycia kolejnych uchybień zapisy IW zostaną zaostrzone. Zalecenie zostało zrealizowane i odpowiednie zapisy zostały wprowadzone do Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ przyjętej Uchwałą nr 1747/09 z dnia 27 maja 2009 roku przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego Zalecenie niejasne. Jednocześnie pragnę poinformować, że w przypadku zmian przepisów prawa bądź procedur odpowiedni zapis znajdzie się w Instrukcji Wykonawczej dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 42

43 IZ RPOWŚ. To rozwiązanie zostanie wprowadzone przy najbliższej aktualizacji tego dokumentu. W dniach 17 listopada 2009 roku do 7 grudnia 2009 roku Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji przeprowadziła kontrolę. Zgodne z ustaleniami wynikającymi z czynności kontrolnych wydano następujące zalecenia: Zalecenie IPOC Należy przestrzegać warunków umowy zawartej z beneficjentem w zakresie przekazywania środków dotacji, a także rozliczania udzielonej beneficjentowi zaliczki na realizację projektu. Wyeliminować w przyszłości sytuacje, w których w ramach rozliczania udzielonej zaliczki następuje rozliczanie wydatków mających charakter refundacji. Usprawnić procedurę w zakresie weryfikacji i sposobu naliczania odsetek, tak aby została zachowana w praktyce zasada naliczania odsetek od dnia przekazania środków i aby w sposób prawidłowy określany był termin, od którego oblicza się zwrot środków. Wprowadzić mechanizm weryfikujący, iż decyzja przypisująca zwrot otrzymanego przez Beneficjent dofinansowania wraz z należnymi odsetkami uwzględnia wielkość kwot z wszystkich źródeł dofinansowania. Doprowadzić zapisy pkt. 14 procedury IW IZ RPOWŚ na lata do zgodności z zakresem realizowanych zadań przez Oddział Wdrażania Projektów Gospodarczych. Bezwzględnie przestrzegać procedury Sposób realizacji W ślad za spotkaniem zorganizowanym przez IPOC w dn. 7 kwietnia 2010 roku, w Departamencie Polityki Regionalnej trwają prace nad korektą odpowiednich zapisów IW. W ślad za spotkaniem zorganizowanym przez IPOC w dn. 7 kwietnia 2010 roku, w Departamencie Polityki Regionalnej trwają prace nad korektą odpowiednich zapisów IW. W ślad za spotkaniem zorganizowanym przez IPOC w dn. 7 kwietnia 2010 roku, w Departamencie Polityki Regionalnej trwają prace nad korektą odpowiednich zapisów IW. Zgodnie z uprawnieniami nadanymi do systemu KSI (SIMIK ) dostęp do Rejestru obciążeń na projekcie mają jedynie pracownicy Oddziału Potwierdzania Płatności, a co za tym idzie po rozwiązaniu umowy o dofinansowanie projektu z beneficjentem i sporządzeniu stosownej decyzji o zwrocie dofinansowania upoważniony pracownik Oddziału Potwierdzania Płatności wprowadza dane na temat kwot odzyskanych/do odzyskania do w/w Rejestru. W tym przypadku konieczne jest dokonanie zmiany na wniosek DFS III w IW polegającej na usunięciu z zakresu DFS III uprawnień do ingerowania w w/w rejestr (punkt , jest to podpunkt 13 aktualnej wersji IW). Będzie to dokonane przy następnej zmianie IW. Kwestia niniejsza została rozstrzygnięta na dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 43

44 zawartej w IW IZ RPOWŚ na lata w zakresie sporządzania przez właściwy Oddział treści decyzji Zarządu Województwa Świętokrzyskiego przypisującego do zwrotu kwoty należności głównej wraz z odsetkami lub rozważyć możliwość wprowadzenia do IW IZ RPOWŚ na lata zapisów mówiących, iż w przypadku rozwiązania umowy z beneficjentem decyzja przypisującą kwoty do zwrotu zostanie sporządzona przez Oddział Wdrażania Projektów Gospodarczych w uzgodnieniu z Oddziałem Potwierdzania Płatności. Wyeliminować przypadki telefonicznego ustalania przez kierownika Oddziału Potwierdzania Płatności z beneficjentami wielkości kwot zaliczki i kwot przypisanych do zwrotu bez zachowania formy pisemnej. Dokonać ponownego przeliczenia wartości kwot przypadających do zwrotu dla beneficjenta ZK KAMEX uwzględniając zapisy wynikające z umowy o dofinansowanie projektu oraz ustalić prawidłową wartość kwot odsetek. Ponadto w przypadku rozbieżności pomiędzy wysokościami kwot rozliczonych i ponownie ustalonych dokonać korekty zarówno rejestru kwot podlegających procedurze odzyskiwania, kwot do odzyskania, kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla projektów oraz kwot uznanych za niemożliwe do odzyskania oraz rejestru obciążeń na projekcie w KSI (SIMIK 07-13). Należy dokumentować przeprowadzenie kontroli krzyżowych programu oraz horyzontalnych z projektami PROW przez podstawie zmian wprowadzonych w punkcie Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej z marca 2010 r. tj. decyzja o zwrocie środków dofinansowania sporządzana jest przez wyznaczonego przez Kierownika Oddziału Potwierdzania Płatności pracownika w oparciu o stanowiące podstawę zwrotu dofinansowania dokumenty, otrzymane od odpowiednich komórek Instytucji Zarządzającej lub jednostek zewnętrznych. Wyeliminowano niniejszą sytuację. Zgodnie z procedurami wprowadzonymi na mocy Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej z marca 2010 r. oraz nowego wzoru umowy o dofinansowanie projektu zaliczki wypłacane są w oparciu o zapisy 5 w/w umowy (w przypadku I płatności zaliczkowej) lub na podstawie kwoty wykazanej w karcie oceny zatwierdzonego wniosku o płatność (w przypadku kolejnej płatności zaliczkowej). Ponadto zgodnie z zapisami punktu Instrukcji Wykonawczej decyzja o zwrocie środków może mieć formę wyłącznie pisemną. Wstrzymana realizacja zalecenia, do czasu rozstrzygnięcia kwestii formalno prawnych, między IZ, IPOC, MRR i MF. Karta oceny wniosku beneficjenta o płatność oraz lista sprawdzająca do kontroli na miejscu zostały uzupełnione o dodatkowe dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 44

45 poszczególne Oddziały odpowiedzialne za przeprowadzenie ww. kontroli. Należy podjąć działania zmierzające do rozpoczęcia przeprowadzania kontroli krzyżowych horyzontalnych z projektami PROW za pomocą dostępnych narzędzi informatycznych. Wprowadzić jasne i jednolite zasady w zakresie kierowania zaleceń pokontrolnych do beneficjentów w celu zapobieżenia sytuacji ewentualnego nierównego traktowania beneficjentów. W związku z tym, zalecenia pokontrolne należy formułować w sposób klarowny, przejrzysty, nie wzbudzający wątpliwości, co do treści w nich zawartych. Należy wyeliminować przypadki wskazywania beneficjentom w wyniku przeprowadzonej kontroli dodatkowych zobowiązań w przypadku, gdy IZ RPOWŚ odstąpiła od formułowania zaleceń pokontrolnych. Stosować aktualne upoważnienia do pytania dotyczące bezpośrednio problematyki kontroli krzyżowych. Jednocześnie na potrzeby kontroli horyzontalnej krzyżowej z projektami PROW do IW IZ RPOWŚ wprowadzono zmiany dotyczące procedur w tym zakresie, zgodnie z wytycznymi MRR. Zrezygnowano także z wykorzystania narzędzia Oracle Discoverer w przedmiotowym zakresie. Działania takie zostały podjęte jednakże z uwagi na szczególne wymagania dotyczące odpowiedniego przygotowania i zabezpieczenia infrastruktury teleinformatycznej w chwili obecnej ciągle trwają prace nad umożliwieniem dostępu do systemu upoważnionym pracownikom Urzędu. Aktualnie, w razie konieczności, korzystanie z systemu odbywać się może za pomocą infrastruktury udostępnianej przez Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego. Oddział Kontroli podjął należyte starania, aby ujednolicić sposób redagowania pism w przedmiotowym zakresie. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni w przedmiotowym zakresie. Wskazywanie beneficjentom dodatkowych zobowiązań stanowi jedynie formę przypomnienia określonych, charakterystycznych zapisów wzoru umowy o dofinansowanie, np. dotyczących obowiązku monitorowania i sprawozdawania stopnia realizacji wskaźników rezultatu czy obowiązku przechowywania dokumentacji związanej z realizacją projektu przez określony okres czasu. W żadnej mierze uwag takich nie należy utożsamiać z zaleceniami pokontrolnymi. Nie mniej jednak Oddział Kontroli podejmie działania, aby pisma w przedmiotowej sprawie w sposób jednoznaczny różniły się od zaleceń. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni w dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 45

46 przeprowadzania kontroli na miejscu u beneficjenta. Wzmożenie nadzoru przez kierownika Oddziału Wdrażania Projektów Gospodarczych w zakresie poprawy koordynacji wprowadzania danych do elektronicznego rejestru wniosków oraz rejestru kancelaryjnego tak, aby obydwa rejestry zawierały tożsame informacje, jak również staranne wprowadzanie danych do obydwu rejestrów uwzględniające datę wpływu umieszczoną na wniosku o dofinansowanie. Zaprojektowanie i wprowadzenie mechanizmów kontrolnych na etapie oceny merytoryczno technicznej w Oddziale Oceny Merytoryczno Technicznej UMWŚ mających na celu zapobieżenie sytuacjom, w których wnioskom o dofinansowanie przyznawane są punkty w wysokości niezgodnej z obowiązującymi zasadami. Wprowadzone mechanizmy muszą zapewnić co najmniej podwójną ścieżkę weryfikacyjną (zasada dwóch par oczu lub narządzie elektroniczne np. MS Excel) oraz polegać na badaniu poprawności rachunkowej kart oceny merytoryczno technicznej również w zakresie zgodności z obowiązującymi kryteriami oceny. Stosowanie jednolitych zasad postępowania przez oceniających wnioski o dofinansowanie w trakcie oceny merytoryczno technicznej w części A w zakresie liczby przyznawanych punktów w poszczególnych kryteriach a komentarzami wskazującymi na motywy podjętych przez nich decyzji. Wprowadzenie korekty w karcie oceny merytoryczno technicznej wniosku przedmiotowym zakresie. Wskazane uchybienia i ustalenia w kontroli IPOC, spowodowały wzmożenie nadzoru nad spójnością danych wprowadzanych do kart oceny formalnej, pism informacyjnych do Beneficjentów oraz dat uwidocznionych w rejestrach prowadzonych w Oddziale Wdrażania Projektów Gospodarczych. Na etapie oceny merytoryczno-technicznej w Oddziale Oceny Merytoryczno- Technicznej UMWŚ wprowadzono mechanizmy kontrolne mające na celu zapobieżenie sytuacjom, w których wnioskom o dofinansowanie przyznawane są punkty w wysokości niezgodnej z obowiązującymi zasadami. Wprowadzone mechanizmy wprowadzają co najmniej podwójną ścieżkę weryfikacji poprawności rachunkowej kart oceny merytorycznotechnicznej. Odnosząc się do zastrzeżeń Zespołu Kontrolującego IPOC co do sposobu dokumentowania w kartach oceny merytoryczno technicznej uwag oceniających w zakresie spełniania przez wniosek o dofinansowanie odpowiednich kryteriów oceny, mając na celu zapobieżenie sytuacjom, w których występują rozbieżności pomiędzy liczbą przyznanych punktów w danym kryterium, a komentarzami oceniających zamieszczonymi w polu Uwagi informuję, iż oceniający zostali zobowiązani do opisywania i uzasadniania swojej oceny w w/w polach, co będzie w przyszłości skutkowało brakiem tego typu błędów w kartach oceny merytoryczno-technicznej. Zalecenie zrealizowane. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 46

47 o dofinansowanie nr RPSW /09 wraz z uwzględnieniem konsekwencji wywołanych tą korektą tj. aktualizacja listy rankingowej projektów wybranych do dofinansowania w ramach naboru oraz zmiana uchwały Zarządu Województwa nr 2016/09 z dnia 15 września 2009 roku. Wprowadzenie drugiego oprócz badania oświadczeń wnioskodawców mechanizmu weryfikującego fakt wykluczenia beneficjenta z możliwości otrzymania dofinansowania w ramach RPOWŚ na lata Mechanizm ten powinien być oparty o przepisy ustawy z dn. 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U nr 157 poz. 1240). Podjęcie działań mających na celu zwiększenie staranności w zakresie wypełniania karty oceny wniosku o płatność, a także w zakresie wprowadzania danych z papierowej wersji wniosku o płatność do Karty informacyjnej wniosku o płatność w KSI (SIMIK 07-13). Wzmocnić nadzór nad zachowaniem staranności w zakresie wypełniania listy sprawdzającej do przygotowania dyspozycji płatności na rzecz beneficjenta, a także w kwestii umieszczania prawidłowego formatu umowy w dyspozycjach do dokonania płatności przez pracowników Oddziału Potwierdzania Płatności. Rozważyć możliwość uzupełnienia karty oceny wniosku o płatność stanowiącej załącznik nr 31 do IW IZ RPOWŚ w części zestawienie wyliczonej kwoty do wypłaty Mając na uwadze wszczęte dotychczas konkursy naboru projektów o dofinansowanie projektów gospodarczych nr (odrębnie dla mikro, małych i średnich), w Oddziale Wdrażania Projektów Gospodarczych wprowadzony zostanie mechanizm weryfikacji ew. wykluczenia beneficjentów z możliwości otrzymania dofinansowania w ramach RPOWŚ, na etapie procesu podpisywania umów o dofinansowanie projektów. Jednocześnie, w stosunku do kolejnych naborów, weryfikacja ta będzie uwzględniona w karcie oceny formalnej wniosku o dofinansowanie. Mechanizm ten będzie oparty na przepisach, wynikających z ustawy z dn. 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. W 9 wersji IW IZ RPOWŚ została zawarta w pkt procedura pn. Obsługa Rejestru Podmiotów Wykluczonych w ramach RPOWŚ. Wzmożono kontrole dot. prawidłowości wypełnienia karty oceny weryfikacji wniosku o płatność oraz poprawności wersji papierowej wniosku o płatność z danymi wpisywanymi do KSI (SIMIK ). Zalecenie zostało zrealizowane. W tabeli zestawienie wyliczonej kwoty do wypłaty wpisywane są dane dotyczące wartości odsetek narosłych od środków zaliczki. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 47

48 o dane dotyczące wartości odsetek narosłych od środków zaliczki. Doprowadzić zapis pkt. 9a instrukcji wypełniania wniosku o płatność do zgodności z zapisem pkt. 9a instrukcji wypełniania wniosku o płatność będącego załącznikiem do wytycznych MRR w zakresie sprawozdawczości. Wzmocnić nadzór nad monitorowaniem wielkości odsetek narosłych od środków zaliczki udzielonej beneficjentowi. Bezwzględnie przestrzegać procedur zawartych w IW IZ RPOWŚ na lata w kwestii terminów i okoliczności przekazywania do Oddziału Potwierdzania Płatności karty oceny wniosku o płatność, która dotyczy wniosku o płatność końcową z uwzględnieniem faktu, iż karta powinna zawierać ewentualne korekty wynikające z wyników kontroli. Przestrzeganie procedur zawartych w IW IZ RPOWŚ na lata w zakresie: a) terminowego: przekazywania Rocznego planu kontroli do instytucji określonych w procedurach; informowania beneficjentów o planowanej kontroli; sporządzania informacji pokontrolnej; sporządzania zaleceń pokontrolnych; wprowadzania danych do systemu KSI SIMIK; b) zatwierdzania programu kontroli przez Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych oraz określania daty jego zatwierdzania; c) formy informowania beneficjentów o planowanej kontroli za pośrednictwem poczty za zwrotnym potwierdzeniem odbioru oraz faksem; d) podpisywania informacji pokontrolnej przez członków zespołu kontrolnego; e) bezwzględnego i poprawnego stosowania obowiązujących wzorów dokumentów, stanowiących załączniki do IW IZ w obszarze przygotowania, przeprowadzenia kontroli oraz opracowywania dokumentacji Przy aktualizacji instrukcji wypełniania wniosku o płatność zapis pkt. 9a zostanie poprawiony aby był spójny z wytycznymi MRR. Pracownicy zostali pouczeni jak prawidłowo należy wypełniać pkt. 9a. Wysokość naliczonych odsetek monitorowana jest na podstawie dokumentacji księgowej. Zrealizowano. Podjęto działania zmierzające do wyeliminowania podobnych sytuacji w przyszłości. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni o konieczności zachowania procedur w przedmiotowym zakresie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 48

49 pokontrolnej. Podjęcie działań zmierzających do aktualizacji Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ na lata w zakresie: a) doprecyzowania procedury odnośnie określenia terminu od kiedy rozpoczyna się bieg sporządzenia informacji pokontrolnej, tj. zastąpienie zdania termin 21 dni kalendarzowych liczy się od dnia zakończenia czynności kontrolnych następującym: termin 21 dni kalendarzowych liczy się od dnia zakończenia czynności kontrolnych na miejscu ; b) doprecyzowania procedury punkt 14 odnośnie określenia zdarzenia, od którego biegnie termin na wprowadzenie danych do systemu KSI SIMIK. Rozważenie możliwości doprecyzowania Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ na lata w zakresie: a) parafowania dokumentów na poszczególnych etapach realizacji obowiązków kontrolnych IZ w przypadku nieobecności Kierownika Oddziału Kontroli przez upoważnioną osobę; b) stosowanych praktyk dotyczących wypełniania listy sprawdzającej do kontroli na miejscu przez Oddział Kontroli; c) umożliwienia określenia terminu otrzymania informacji pokontrolnej przez beneficjenta, np. poprzez doprecyzowanie zapisów procedury o przekazywaniu informacji pokontrolnej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Wyeliminować błędy w określaniu daty przeprowadzania kontroli w dokumentacji dotyczącej kontroli (w zawiadomieniach o planowanej kontroli, listach sprawdzających do kontroli na miejscu). Wzmocnienie nadzoru w zakresie zgodności zapisów w informacji pokontrolnej z programem kontroli oraz terminowości i Odnośnie podpunktu a) Oddział Kontroli uznaje proponowaną zmianę za niezasadną z uwagi na fakt, iż możliwe jest kontynuowanie czynności kontrolnych już po kontroli na miejscu, np. na dokumentach, które beneficjent dostarcza do siedziby Urzędu. Zdaniem Oddziału Kontroli obowiązujący zapis jest wystarczająco czytelny, pouczono natomiast pracowników merytorycznych o konieczności bezwzględnego stosowania obowiązujących procedur. Termin 21 dni kalendarzowych należy liczyć od daty końcowej wskazanej na upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli z uwzględnieniem daty przedłużenia czynności kontrolnych przez to upoważnienie. Natomiast co do podpunktu b) stosowne uszczegółowienie zostało zapisane w IW IZ RPOWŚ. W zakresie praktyk dotyczących wypełniania listy sprawdzającej do kontroli na miejscu wprowadzono do IW IZ RPOWŚ zapisy uszczegółowiające rzeczoną procedurę. W zakresie procedur poruszonych w podpunkcie a) kwestie te regulowane są regulaminem organizacyjnym oraz instrukcją kancelaryjną. W zakresie podpunktu c) pouczono pracowników merytorycznych o konieczności stosowania takich form przekazywania informacji pokontrolnych, które jednoznacznie pozwolą na wskazanie terminu takiego zdarzenia. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni o konieczności bezwzględnego stosowania procedur w przedmiotowym zakresie. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni o konieczności bezwzględnego stosowania procedur w przedmiotowym zakresie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 49

50 spójności z dokumentacją źródłową wprowadzania danych do KSI SIMIK. Dokumentowanie faktu otrzymania ostatecznej informacji pokontrolnej. W przypadku przesunięcia terminu kontroli należy konsekwentnie informować beneficjenta o zaistniałej zmianie z zachowaniem formy pisemnej. Dostosowanie procedur zawartych IW IZ RPO WŚ do stosowanych w praktyce przez IZ RPO procedur dotyczących zatwierdzania wyników oceny formalnej przez Dyrektora/Zastępcę Dyrektora DFS. Przyjęcie konsekwentnych i jednoznacznych rozwiązań. Wzmożenie nadzoru przez nad realizowaniem zadań Oddziału Wdrażania Projektów Gospodarczych wynikających z IW IZ RPO WS na lata w zakresie: terminowego rejestrowania danych w rejestrach IZ RPO oraz w KSI SIMIK, zachowania obowiązujących procedur w zakresie sporządzania wystąpień do wnioskodawców w sprawie wniesienia korekt oraz złożenia uzupełnień do wniosków o dofinansowanie. Wzmożenie nadzoru nad realizowaniem zadań Oddziału Oceny Merytoryczno Technicznej wynikających z IW IZ RPOWŚ na lata w zakresie: rzetelnego i pełnego uzupełniania kart oceny przez oceniających; realizacji czynności weryfikacyjnych poprawność sporządzenia kart oceny przez pracowników. Przeprowadzenie analizy zapotrzebowania Kierownik Oddziału Kontroli został pouczony o konieczności przeprowadzania szczegółowej weryfikacji danych zawartych w KSI SIMIK. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni o konieczności bezwzględnego stosowania procedur umożliwiających jednoznaczne wskazanie terminu zwrotu informacji pokontrolnej od beneficjenta. Pracownicy merytoryczni zostali pouczeni o konieczności bezwzględnego stosowania procedur w przedmiotowym zakresie. Procedury dotyczące zatwierdzania wyników oceny formalnej przez Dyrektora/ Zastępcę Dyrektora DFS, zostały w praktyce dostosowane do zapisów IW IZ RPOWŚ na lata , a karta jest faktycznie parafowana wyłącznie przez Kierownika Oddziału (konkurs 1.1.3). Nadzór nad terminowością danych wprowadzanych do systemu KSI przez uprawnionych pracowników Oddziału Wdrażania Projektów Gospodarczych został zwiększony, poprzez dwutygodniowe audyty systemu KSI, a pracownicy zostali pouczeni o konieczności terminowego aktualizowania bazy danych KSI. W kontekście zalecenia o konieczności zachowania obowiązujących procedur w zakresie sporządzania wystąpień do wnioskodawców w sprawie wniesienia korekt oraz złożenia uzupełnienia do wniosków o dofinansowanie, informuję iż procedury te są przestrzegane, a zidentyfikowane przez IPOC błędy wynikają jedynie z błędów pisarskich, a nie systemowych. Zalecenie zrealizowane. Analiza została przeprowadzona. Zgodnie z dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 50

51 przez pracowników IZ RPOWS na dostęp do KSI SIMIK pod kątem jego wykorzystania w realizacji zadań służbowych. Analiza ta powinna określić grono pracowników, którym dostęp do KSI SIMIK jest niezbędny. Wzmocnienie nadzoru nad terminowością i prawidłowością wprowadzania danych do KSI SIMIK oraz usprawnienie systemu cyklicznej weryfikacji już wprowadzonych danych. nią oraz cyklicznym audytem aktywności użytkowników przeprowadzanego przez MRR dwóm pracownikom IZ zostały chwilowo cofnięte uprawnienia do KSI. Pracownicy DFS dołożą wszelkich starań ażeby wnioski o dofinansowanie oraz umowy o dofinansowanie i aneksy do właściwych umów o dofinansowanie wprowadzane były w przewidzianym terminie. OKREŚLENIE WPŁYWU REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO W ZAKRESIE WSPIERANIA RÓWNOŚCI SZANS MĘŻCZYZN I KOBIET, W STOSOWNYCH PRZYPADKACH, ORAZ OPIS UMÓW O PARTNERSTWIE. Realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata zakłada realizację polityki równości płci i równych szans. Realizacja polityki równości płci i równych szans zapewniona jest min. poprzez odpowiednią konstrukcję kryteriów oceny wniosków. Przestrzeganie ww. polityki było weryfikowane na etapie oceny formalnej i merytoryczno-technicznej wniosków, składanych o dofinansowanie w ramach RPOWŚ. Wnioskodawcy w składanych wnioskach o dofinansowanie byli zobowiązani o wskazanie zgodności zgłaszanego projektu z polityką równości płci i równych szans. Był brany pod uwagę wpływ realizacji projektu na przestrzeganie zasady niedyskryminacji, w tym ze względu na płeć, niepełnosprawność, czy przynależność etniczną. Zgodnie z zapisami dokumentu pn. Kryteria wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Na etapie oceny formalnej weryfikowany będzie fakt zgodności projektu z politykami horyzontalnymi UE, lecz jedynie na podstawie informacji zawartej we wniosku. W przypadku gdy projekt będzie negatywnie wpływać na polityki horyzontalne UE, będzie on odrzucany. Z kolei, na etapie oceny merytoryczno-technicznej ocenie poddana będzie, i punktowana, zgodność z politykami horyzontalnymi UE, na podstawie załączonych dostarczonych przez Wnioskodawcę dokumentów i informacji. oraz Dodatkowo, ocenie będą podlegały projekty pod kątem zbadania stopnia oddziaływania projektu na istotne problemy zidentyfikowane w RPOWŚ, w odniesieniu do poszczególnych dziedzin wsparcia Programu. W szczególności oceniana będzie zgodność projektu z politykami horyzontalnymi (zagadnienia związane z ochroną środowiska, równością szans, budową społeczeństwa informacyjnego, zatrudnieniem). Sporządzenie oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane dla projektów, mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Ocena oddziaływania na środowisko musi zawierać informację na temat sposobu monitorowania wpływu projektu na środowisko. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 51

52 Zasada równości szans znajduje swoje odzwierciedlenie również na etapie monitoringu, kilka wskaźników monitorowanych jest z uwzględnieniem podziału na płeć, na przykład liczba utworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 52

53 REALIZACJA ZAŁOŻEŃ STRATEGII LIZBOŃSKIEJ ORAZ KRAJOWEGO PROGRAMU REFORM a. Strategia Lizbońska Rok 2009 był drugim rokiem wdrażania ostatniego, trzyletniego cyklu odnowionej Strategii Lizbońskiej. Przesłaniem Rady Europejskiej dla państw członkowskich w ostatnim cyklu Strategii Lizbońskiej jest dalsza intensywna implementacja reform strukturalnych zidentyfikowanych i niejednokrotnie już rozpoczętych w latach , lecz dotąd jeszcze nie w pełni zrealizowanych. Dodatkowym wyzwaniem i jednocześnie bodźcem dla realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej jest obecny światowy kryzys gospodarczo-finansowy. W marcu 2009 r. Rada Europejska zaleciła Polsce kontynuację wdrażania reform strukturalnych, a w szczególności: utrzymanie dyscypliny budżetowej w perspektywie średnioterminowej oraz wprowadzenie kolejnych mechanizmów umożliwiających zwiększenie kontroli nad wydatkami, przede wszystkim poprzez zreformowanie systemu ubezpieczeń społecznych rolników; kontynuowanie reform publicznego sektora badań w celu wzmocnienia badań i rozwoju oraz innowacji, a także zachęcenia sektora prywatnego do działań w obrębie badań i innowacji; przyspieszenie inwestycji w infrastrukturę energetyczną i transportową poprzez dobre wykorzystanie funduszy strukturalnych; opracowanie zintegrowanego modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) poprzez wdrażanie strategii na rzecz aktywności w starszym wieku, dalsze działania w celu poprawy aktywnej polityki rynku pracy, zwłaszcza w przypadku grup w niekorzystnej sytuacji, dokonanie przeglądu systemu świadczeń społecznych w celu zwiększenia zachęt do podejmowania pracy oraz uruchomienia strategii uczenia się przez całe życie. Na etapie programowania perspektywy zdecydowano, że Polska przeznaczy na cele związane ze Strategią Lizbońską co najmniej 60% wydatków ponoszonych w ramach wszystkich programów operacyjnych realizowanych w latach Ten fakt wynika jednoznacznie z zapisów 9 ust. 3 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 53

54 Tabela nr 2 Wydatki pro-lizbońskie w ramach NSRO - Regionalne Programy Operacyjne Wkład Wspólnotowy RPO Wg. Kategorii Wskaźnik Całkowity Interwencji z Zał. IV "Earmarking" do 1083/2006 Dolnośląskie , ,0 40,58% Kujawsko-Pomorskie , ,0 39,66% Lubelskie , ,0 40,34% Lubuskie , ,0 37,25% Łódzkie , ,0 37,46% Małopolskie , ,0 35,62% Mazowieckie , ,0 39,49% Opolskie , ,4 42,71% Podkarpackie , ,0 42,13% Podlaskie , ,0 43,15% Pomorskie , ,0 43,87% Śląskie , ,0 39,89% Świętokrzyskie , ,0 31,99% Warmińsko-Mazurskie , ,0 37,26% Wielkopolskie , ,0 40,04% Zachodniopomorskie , ,0 40,24% 16 Rpo (Średnia) ,45% Źródło: Raport 2008 z wdrażania Krajowego Programu Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej Realizując założenia Strategii Lizbońskiej w ramach RPOWŚ, dokonano podziału dostępnej alokacji na poszczególne Osie priorytetowe Programu. Łączna alokacja realizacji Strategii Lizbońskiej przez RPOWŚ wynosi Euro, co stanowi 31,99 % udziału w ogólnej alokacji środków finansowych EFRR. 1 Wersja programu operacyjnego przekazana do decyzji KE. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 54

55 Tabela Realizacja Strategii Lizbońskiej w podziale na poszczególne kategorie interwencji. Priorytetowy obszar tematyczny Docelowa wartość przyznanego wkładu wspólnotowego Wartość przyznanego wkładu wspólnotowego Procent realizacji ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, , ,04 5, , ,10 6, , ,36 56, , ,97 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, , ,69 13, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0, ,00 0,00 0,00 Ogółem , ,16 12,63 Większość operacji realizujących cele Strategii Lizbońskiej nosi znamiona pomocy publicznej. W związku z opóźnieniami w przyjęciu rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie pomocy publicznej, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ ogłaszała konkursy dla typów dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 55

56 projektów, których te rozporządzenia dotyczą dopiero po wejściu w życie odpowiednich przepisów. Część konkursów została przełożona na 2010 rok. Do końca 2009 roku Instytucja Zarządzająca RPOWŚ podpisała umowy na kwotę dofinansowania z EFRR ,54 EUR, z czego ,16 EUR to kwota przeznaczona na realizację celów Strategii Lizbońskiej 12,63 %. Osiągnięcie wskaźników realizujących cele Strategii Lizbońskiej będzie możliwe w latach b. Krajowy Program Reform Postępy w realizacji celów i obszarów priorytetowych Krajowego Programu Reform w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Dla osiągnięcia celów odnowionej Strategii Lizbońskiej w Polsce w ostatnim cyklu jej wdrażania, Rada Ministrów przyjęła: 18 listopada 2008 r. Krajowy Program Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej (KPR) - kierunkowy dokument strategiczny, wyznaczającym priorytety polskiej polityki społeczno-gospodarczej na lata ; 19 maja 2009 r. Dokument Implementacyjny Krajowego Programu Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej (DI) dokument operacyjny, przedstawiający szczegółowy harmonogram realizacji zadań, plan finansowy, wskaźniki ilościowe i jakościowe oraz resorty i urzędy odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań. DI został w porównaniu z KPR rozszerzony o zadania dodatkowe mające na celu przeciwdziałanie skutkom globalnego kryzysu gospodarczego oraz został dostosowany do obecnych uwarunkowań gospodarczych. Celem KPR na lata jest stworzenie w Polsce najlepszych w Europie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości rozwoju oraz wysokiego standardu życia mieszkańcom. Celem wprowadzonych reform w ramach KPR jest stworzenie podstaw do trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego, wpływającego na poprawę standardu życia obywateli. W związku z tym reformy w ramach KPR przeprowadzone będą w trzech obszarach priorytetowych: 1. Aktywne społeczeństwo realizacja działań w tym obszarze przyczyni się do zapewnienia odpowiednich warunków dla rozwoju społeczeństwa i obywateli. 2. Innowacyjna gospodarka realizacja działań w tym obszarze pozwoli na rozwój sektorów i gałęzi o dużej wartości dodanej oraz wysokiej innowacyjności, co będzie miało istotny wpływ na długofalowy wzrost gospodarczy. 3. Sprawne instytucje efektywne wykorzystanie środków publicznych osiągnięte dzięki realizacji działań w tym obszarze (bez dodatkowych obciążeń dla obywateli i przedsiębiorców) umożliwi sprawną realizację polityk prorozwojowych i inwestycji publicznych, przy zapewnieniu właściwego poziomu zabezpieczenia socjalnego. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 56

57 Krajowy Program Reform stanowi podstawowe narzędzie koordynacji wdrażania celów Strategii Lizbońskiej w krajach członkowskich Unii Europejskiej. Jakkolwiek, dokument ten kładzie nacisk na działania prowadzone w obszarze legislacyjnym, organizacyjnym i systemowym na szczeblu krajowym, tym niemniej realizacja RPOWŚ ma swoje odniesienie do poszczególnych priorytetów i działań KPR , oraz w sposób bezpośredni przyczynia się do postępów we wdrażaniu celów Strategii Lizbońskiej. Wsparcie przedsiębiorczości w RPOWŚ realizowane jest w dwojaki sposób. Pierwszy strumień środków kierowany jest na finansowanie inwestycji w sektorze mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, które skutkować mają poprawą innowacyjności firm i tworzeniem nowych miejsc pracy. Dotychczas zorganizowano sześć konkursów w ramach Działania 1.1 RPOWŚ dla sektora MŚP. Konkursy te cieszą się dużym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców, co daje pewność, że środki, zarezerwowane na ten cel zostaną rozdysponowane w terminie i na wyselekcjonowane projekty o wysokiej jakości. Drugi sposób wspierania przedsiębiorczości w RPOWŚ realizowany jest poprzez dofinansowanie tworzenia nowych i istniejących funduszy pożyczkowych i poręczeniowych, oraz instytucji otoczenia biznesu, w tym inkubatorów przedsiębiorczości akademickiej i parków przemysłowych. W dniach 2 listopada 2009 roku 7 grudnia 2009 roku Instytucja Zarządzająca RPOWŚ ogłosiła konkurs w ramach Osi Priorytetowej 1 Rozwój przedsiębiorczości, Działanie 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu o łącznej alokacji przekraczającej 12,12 mln EUR. W odpowiedzi na te konkurs do Sekretariatu Naboru Wniosków wpłynęło 7 wniosków o dofinansowanie. Jednocześnie w roku 2009 ze względu na opóźnienia związane z przyjęciem rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie pomocy publicznej udzielanej przez wspierane fundusze pożyczkowe i poręczeniowe nie został ogłoszony właściwy konkurs. Jednym z celów realizacji RPOWŚ jest także wzmacnianie innowacyjności, współpraca pomiędzy środowiskiem naukowym i gospodarką w zakresie transferu nowoczesnych technologii do firm, jak również wieloaspektowy rozwój społeczeństwa informacyjnego. Ponadto, nacisk położony jest na wsparcie inwestycji, dotyczących wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej. W końcu roku 2009 został zatwierdzony odpowiedni program pomocowy w formie Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego, co umożliwiło rozpoczęcie realizacji dwóch projektów znajdujących się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych pn. e-świętokrzyskie Budowa Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego oraz eświętokrzyskie Rozbudowa Infrastruktury informatycznej JST na łączną kwotę dofinansowania ponad 13,07 mln euro. Ze względu na przeciągający się proces legislacyjny w/w aktu prawnego przeprowadzenie pełnej procedury oceny projektu zostało przełożone na rok dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 57

58 Tabela Analiza Osi priorytetowych RPOWŚ w odniesieniu do Krajowego Programu Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata Osie Priorytetowe i Działania- Oś Priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Działanie 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Działanie 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i poręczeniowych Działanie 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu Oś Priorytetowej 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora "badania i rozwój" Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informatycznego Działanie 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych Oś Priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu Krajowy Program Reform na lata na rzecz realizacji Strategii Lizbońskiej - Priorytety i Działania- Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R),w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 1 Zapewnienie przyjaznego otoczenia prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorczości, innowacyjności i inwestycji Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej Działanie 3 Wdrażanie rozwiązań wspierających działalność proinnowacyjną oraz badania i rozwój (B+R), w tym usprawnienie transferu wiedzy i dyfuzję innowacji. Priorytet Innowacyjna Gospodarka dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 58

59 Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym Oś Priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Działanie 4 Zagwarantowanie odpowiedniej dla potrzeb nowoczesnej gospodarki infrastruktury transportowej, przesyłowej i teleinformatycznej Priorytet Innowacyjna Gospodarka Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska Działanie 6 Wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 59

60 SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W 2009 ROKU (ŹRÓDŁO KOMUNIKAT O SYTUACJI SPOŁECZNO GOSPODARCZEJ W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM Z DNIA 29 STYCZNIA 2010 ROKU WYDANY PRZEZ URZĄD STATYSTYCZNY W KIELCACH): dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 60

61 LUDNOŚĆ Liczba ludności województwa świętokrzyskiego zmniejsza się corocznie. Na obniżenie przyrostu rzeczywistego w naszym województwie wpływ mają zarówno ujemny przyrost naturalny, jak i przewaga osób emigrujących z województwa nad przybywającymi na jego teren. Nie mniej jednak na przestrzeni trzech kwartałów 2009 r. odnotowano zmniejszenie skali obu wyżej wymienionych negatywnych zjawisk. Wskaźniki pozostały wprawdzie nadal ujemne, jednak nie osiągnęły tak niskich wartości jak w analogicznym okresie 2008 r. Województwo świętokrzyskie według stanu na r. zamieszkiwało 1271,0 tys. osób, tj. o 2,0 tys. mniej niż przed rokiem. W analogicznym okresie 2008 r. skala spadku wyniosła 3,6 tys. osób. Przyrost naturalny ukształtował się na poziomie minus 217 osób wobec minus 685 przed rokiem. Współczynnik przyrostu naturalnego osiągnął poziom minus 0,2, podczas gdy w ub. r. minus 0,7. Z kolei saldo migracji stałej wyniosło minus 1553 osoby wobec minus 1811 osób w 2008 r. tj. w odpowiednich czasookresach: minus 1,6 i minus 1,9. W przekroju terytorialnym, dodatnie współczynniki przyrostu naturalnego odnotowano w powiatach: kieleckim (2,8 ), m. Kielce (1,8 ) i staszowskim (0,7 ). W pozostałych powiatach pozostały one ujemne, przy czym najniższe wartości zarejestrowano w powiatach: pińczowskim (-4,8 ), kazimierskim (-3,3 ), opatowskim (-3,3 ) i buskim (-2,8 ). Liczba urodzeń żywych wyniosła 10,2 tys. osób, tj. o 4,4% więcej niż przed rokiem. Współczynnik urodzeń wzrósł z 10,1 do 10,6. Mniej dzieci niż w 2008 r. urodziło się tylko w ośmiu powiatach, przy czym największy spadek liczby urodzeń miał miejsce w: ostrowieckim (o 13,9%), starachowickim (o 12,2%) i m. Kielce (o 8,1%). Najwyższą dynamikę urodzeń w skali roku odnotowano w powiatach: pińczowskim (wzrost o 12,3%), kazimierskim (o 11,6%) i włoszczowskim (o 9,7%). Na przestrzeni miesięcy styczeń-wrzesień 2009 r. zmarło 10,4 tys. osób, tj. o 0,4% więcej niż przed rokiem. Ogólny współczynnik zgonów zmniejszył się z 10,9 do 10,8. Zmniejszyła się także umieralność niemowląt. Na przestrzeni trzech kwartałów 2009 r. zmarło 41 dzieci (przed rokiem 47). Współczynnik umieralności niemowląt osiągnął wartość 4,0 wobec 4,8 w ub. roku. Dodatnie saldo migracji w województwie w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wystąpiło jedynie w powiatach: kieleckim (3,1) oraz buskim (0,3). Najniższe wartości wskaźnik osiągnął w powiatach: m. Kielce (-3,9), pińczowskim (-3,8), skarżyskim (-3,6) oraz starachowickim (-3,3). W okresie styczeń-wrzesień 2009 r. w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku mniej osób zdecydowało się na zawarcie związku małżeńskiego liczba zawartych małżeństw wyniosła 6,8 tys. wobec 7,0 tys. przed rokiem. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 61

62 SFERA PRODUKCJI I USŁUG W 2009 r. w gospodarce województwa świętokrzyskiego nastąpiło pewne pogorszenie koniunktury. Kryzys, który odczuwalny był w skali całego kraju objął swym zasięgiem również przedsiębiorstwa naszego województwa. Znalazło to odzwierciedlenie w spadku sprzedaży, który widoczny był szczególnie w pierwszym kwartale. Pomimo lekkiej poprawy w kolejnych miesiącach sytuacja przedsiębiorstw pozostawała stosunkowo trudna. Zatrzymany został utrzymujący się przez kilka ostatnich lat wzrost produkcji przemysłowej. W 2009 r. zmniejszyła się ona o 9,2%. Jej spadek był przy tym wyraźnie większy niż w skali kraju, gdzie ukształtował się na poziomie 3,2%. Kolejny rok z rzędu szybko zwiększały sprzedaż firmy budowlane, jednak również tutaj tempo wzrostu było mniejsze niż przed rokiem. Ogółem w 2009 r. przychody w budownictwie zwiększyły się w porównaniu z 2008 r. o 12,4% (w skali kraju o 5,7%). Obniżyło się także tempo wzrostu produkcji budowlano-montażowej. Przekroczyła ona poziom z roku poprzedniego o 6,9%. Nieznacznie obniżyła się sprzedaż detaliczna. W porównaniu z 2008 r. jej spadek wyniósł 2,1%. Wynik ten był gorszy niż w skali kraju, gdzie odnotowano wzrost o 4,3%. Sprzedaż hurtowa zwiększyła się o 5,7%. Korzystna sytuacja panowała w transporcie i gospodarce magazynowej. Sprzedaż firm prowadzących ten rodzaj działalności zwiększyła się o 27,7%. Wysoki wzrost zanotowały także firmy zajmujące się zakwaterowaniem i gastronomią o 11,8%. Gorsza koniunktura występowała natomiast w informacji i komunikacji, w której sprzedaż zwiększyła się jedynie o 1,0%, a także obsłudze rynku nieruchomości oraz administrowaniu i działalności wspierającej, w których była ona mniejsza niż przed rokiem odpowiednio o: 1,4% i 2,2%. Dynamika produkcji w 2009 r. (analogiczny miesiąc roku poprzedniego = 100) dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 62

63 Sprzedaż w 2009 r. Sekcje W mln zł I-XII 2008=100 wyrobów i usług Przemysł 18617,9 90,8 w tym przetwórstwo przemysłowe 14790,5 92,3 Budownictwo 3688,7 112,4 w tym produkcja budowlano-montażowa 2125,8 106,9 Transport i gospodarka magazynowa 753,3 127,7 Zakwaterowanie i gastronomia 158,1 111,8 Informacja i komunikacja 146,7 101,0 Obsługa rynku nieruchomości 431,2 98,6 Administrowanie i działalność wspierająca 168,9 97,8 towarów i materiałów Handel; naprawa pojazdów samochodowych sprzedaż detaliczna 5952,3 97,9 sprzedaż hurtowa 15443,8 105,7 Uwaga: dynamiki sprzedaży dla przemysłu i przetwórstwa przemysłowego obliczono na podstawie danych w stałych cenach bazowych (średnie ceny bieżące z 2005 r.), natomiast pozostałe na podstawie wartości w cenach bieżących ZATRUDNIENIE W grudniu 2009 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w województwie świętokrzyskim ukształtowało się na poziomie osoby. Było ono niższe od notowanego przed rokiem (o 3,4%). W kraju również odnotowano spadek odpowiednio o: 1,8% i 0,2%. W sektorze publicznym zatrudnionych było osób, tj. o 3,8% więcej niż przed rokiem. Przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze prywatnym zmalała w skali roku o 4,4% i wyniosła osób (86,1% ogółu zatrudnionych). W sektorze przedsiębiorstw roczny wzrost zatrudnienia odnotowano w budownictwie (o 6,9%), w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 6,8%), w zakwaterowaniu i gastronomii (7,6%) oraz w transporcie (o 7,4%). W pozostałych sekcjach ograniczono liczbę miejsc pracy, przy czym w największym stopniu w przetwórstwie przemysłowym (o 9,0%) oraz w górnictwie i wydobywaniu (o 7,2%). W okresie styczeń-grudzień 2009 roku przeciętne zatrudnienie było o 2,8% niższe niż w analogicznym okresie ub. roku i osiągnęło poziom osoby (w kraju spadek o 1,2%). Na przestrzeni dwunastu miesięcy zatrudnienie zwiększyło się jedynie w sektorze publicznym o 4,9% (do osób), natomiast w prywatnym zmniejszyło się o 3,9% (do osób). W okresie czterech kwartałów 2009 roku wysoką dynamikę wzrostu odnotowano w budownictwie (o 13,4%), w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 12,7%) oraz w zakwaterowaniu i gastronomii (o 12,5%). Spadek wystąpił m. in. w przetwórstwie przemysłowym (o 9,8%) oraz w obsłudze rynku nieruchomości (o 4,0%). dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 63

64 W końcu grudnia 2009 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędach Pracy województwa Świętokrzyskiego wyniosła osób i była wyższa o 7,9% niż przed rokiem. Spośród ogółu bezrobotnych: 81,6% nie posiadało prawa do zasiłku (przed rokiem 84,9%), 74,9% to osoby wcześniej pracujące (w poprzednim roku 72,6%), 54,0% zamieszkiwało na wsi (w ub. roku 56,3%), 50,0% stanowiły kobiety (przed rokiem 54,9%), 31,7% osób bezrobotnych pozostawało bez pracy ponad 12 miesięcy (przed rokiem 43,2%), 21,9% to bezrobotni w wieku do 24 lat (w ub. r. 20,9%). Urzędy pracy w grudniu 2009 roku miały do dyspozycji 1349 ofert pracy, tj.: o 13,6% więcej niż przed rokiem. Stopa bezrobocia rejestrowanego ukształtowała się na poziomie 14,7% wobec 13,7% przed rokiem. W kraju wskaźnik ten wyniósł 11,9% wobec 9,5% w grudniu ub. r. Powiatami o najwyższej stopie bezrobocia były: skarżyski (24,1%) i konecki (20,1%). Z kolei najniższe wskaźniki odnotowano w powiatach: pińczowskim (8,4%) i buskim (8,9%). W podregionie kieleckim stopa bezrobocia osiągnęła poziom 16,6% wobec 15,7% przed rokiem, natomiast w sandomiersko-jędrzejowskim 12,0% wobec 11,0%. WYNAGRODZENIA Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw na koniec 2009 roku wyniosło 2 929,08 zł, co stanowiło 80,2% średniej płacy krajowej. Przekroczyło ono poziom ubiegłoroczny (o 3,7%). W kraju średnie wynagrodzenie osiągnęło 3 652,40 zł dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 64

65 W sektorze publicznym przeciętna płaca wyniosła 3779,01 zł i była wyższa: o 11,1% niż przed rokiem. Zatrudnionym w sektorze prywatnym wypłacono przeciętne wynagrodzenie w wysokości 2792,38 zł, tj. o 1,9% więcej niż w ubiegłym roku. W skali roku obniżki płac odnotowano w informacji i komunikacji (o 6,9%). Spośród pracowników pozostałych sekcji najwięcej zyskali zatrudnieni w górnictwie i wydobywaniu (o 10,4%), w obsłudze rynku nieruchomości (o 9,0%), w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji (o 6,9%) oraz w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (o 5,2%). W okresie dwunastu miesięcy 2009 roku przeciętne wynagrodzenie brutto ukształtowało się na poziomie 2816,91 zł i było o 4,0% wyższe niż rok wcześniej (w kraju wzrost - o 4,4%). Płace wzrosły zarówno w sektorze publicznym (o 5,7% - do 3294,45 zł), jak i prywatnym (o 3,4% - do 2740,00 zł). W skali roku wzrost płac odnotowano we wszystkich sekcjach sektora przedsiębiorstw. MIESZKANIA Według wstępnych danych na koniec 2009 roku przekazano do użytkowania 251 mieszkań. Spośród nich 177 zrealizowali inwestorzy indywidualni (o 67,3% mniej niż przed rokiem), 18 deweloperzy (o 89,8% mniej) i 56 spółdzielczość mieszkaniowa (wobec 2 w grudniu 2008r.). W okresie dwunastu miesięcy 2009 roku oddano do użytkowania 1891 mieszkań, tj. o 29,1% mniej niż w analogicznym czasie rok wcześniej (w skali kraju o 3,1% mniej). Liczba mieszkań przekazanych do użytkowania oraz ich struktura kształtowały się następująco: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 65

66 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ Na koniec 2009 roku w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON województwa świętokrzyskiego zarejestrowanych było podmiotów (bez rolników indywidualnych), tj. o 2,5% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Sektor prywatny (102362) skupiał 96,9% wszystkich podmiotów w rejestrze, przy czym udział osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w tym sektorze wyniósł 82,4%. Jako podstawowy rodzaj prowadzonej działalności 35,6% ogółu podmiotów zadeklarowało działalność z sekcji handel i naprawy, 12,7% - budownictwo, 11,9% - obsługa nieruchomości i firm, a 9,3% - przetwórstwo przemysłowe. W podregionie kieleckim działa 68,9% ogółu zarejestrowanych w rejestrze podmiotów, pozostałe 31,1% działają na terenie podregionu sandomiersko-jędrzejowskiego. Najwięcej podmiotów prowadzi działalność na terenie Kielc (26,5%) oraz odpowiednio w powiatach: kieleckim (12,5%), ostrowieckim (10,3%), skarżyskim (7,1%), starachowickim (6,7%), koneckim i sandomierskim (5,9%), jędrzejowskim (5,5%), buskim (5,1%), a najmniej w powiatach: staszowskim (4,8%), opatowskim (3,1%), włoszczowskim (2,9%), pińczowskim (2,3%) i kazimierskim (1,5%). W porównaniu z końcem 2008 r. o 111 zwiększyła się liczba zarejestrowanych w rejestrze spółek handlowych, w tym o 16 z udziałem kapitału zagranicznego, przybyło 13 fundacji, 120 stowarzyszeń i organizacji społecznych oraz jedno przedsiębiorstwo państwowe. Zmniejszyła się natomiast liczba spółdzielni (o 9), spółek cywilnych (o 73) oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (o 2887). Wśród spółek handlowych przeważały spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (75,4%), jawne (17,8%) oraz akcyjne (4,9%). Spółki handlowe najchętniej podejmowały działalność handlową (34,4%), przemysłową (23,5%) oraz budowlaną (14,3%). ROLNICTWO dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 66

67 Na rynku rolnym w 2009 r. ceny podstawowych produktów kształtowały się głównie pod wpływem większej podaży zbóż, mniejszej natomiast żywca rzeźnego. Wyższymi niż przed rokiem cenami wyróżniały się żywiec wołowy i wieprzowy (przez zdecydowaną większość miesięcy), a także zwierzęta przeznaczone do dalszego chowu, niższymi zaś zboża oraz mleko. PRZEMYSŁ W 2009 roku przedsiębiorstwa przemysłowe osiągnęły przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w wysokości 1456,3 mln zł (w bieżących cenach bazowych). W cenach stałych produkcja sprzedana przemysłu zmniejszyła się w porównaniu z grudniem 2008 r. o 9,9%. W skali kraju odnotowano jej wzrost w stosunku do analogicznego miesiąca 2008 r. o 7,4%, natomiast w relacji do poprzedniego miesiąca wystąpił spadek o 5,4%. Po 12 miesiącach 2009 r. sprzedaż była niższa niż przed rokiem o 9,2% (w kraju spadek o 3,2%). Do tak dużego spadku sprzedaży przyczyniły się przede wszystkim przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę oraz górnictwem odnotowano także w przetwórstwie przemysłowym. Wyższą niż przed rokiem sprzedaż osiągnięto jedynie w dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji. Wśród działów o znaczącym udziale w sprzedaży produkcja sprzedana najmocniej obniżyła się w pozostałym górnictwie i wydobywaniu o 51,0%. Głęboki spadek w skali roku odnotowano również w produkcji maszyn i urządzeń o 29,6%, w produkcji wyrobów z metali o 25,5%, wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę o 19,0% oraz produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych o 18,0%. Na przeciwnym biegunie znalazła się gospodarka odpadami; odzysk surowców, w której sprzedaż na przestrzeni roku pozostawała na znacznie wyższym poziomie niż rok wcześniej, a jej wzrost wyniósł 51,0%. Wyraźnie lepsze wyniki niż w 2008 r. osiągnięto także w produkcji wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny o 15,4% i produkcji artykułów spożywczych o 14,9%. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 67

68 Pomimo znacznego spadku sprzedaży nadal największa była ona w produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych. Na podmioty prowadzące ten rodzaj działalności przypadało 23,4% łącznej produkcji sprzedanej przemysłu. Stosunkowo duży udział w sprzedaży miały także wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę 14,3% oraz produkcja artykułów spożywczych 9,9%. NAKŁADY INWESTYCYJNE Rok 2009 był trzecim z rzędu, w którym odnotowano wzrost nakładów inwestycyjnych w województwie świętokrzyskim, choć jego dynamika uległa zmniejszeniu. Pomimo słabszej niż przed rokiem koniunktury gospodarczej na przestrzeni pierwszych 9 miesięcy wartość inwestycji zwiększyła się o 14,8% i osiągnęła 1764,4 mln zł. Wzrost nakładów w porównaniu z rokiem poprzednim był efektem ich zwiększenia w sektorze prywatnym (o 18,4%). Inwestycje zrealizowane przez przedsiębiorstwa publiczne były natomiast o 5,1% mniejsze niż przed rokiem. Konsekwencją większych niż w 2008 r. środków przeznaczanych na inwestycje w firmach prywatnych przy równoczesnym ich spadku w jednostkach publicznych był wzrost udziału sektora prywatnego w nakładach do 87,4%. W dalszym ciągu najwięcej wydatkowano na maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia, na które przeznaczono 62,8% ogółu nakładów. W skali roku fundusze na ten cel zwiększyły się o 30,6%. Nakłady na pozostałe grupy środków trwałych uległy zmniejszeniu. Wydatki inwestycyjne na budynki i budowle zmniejszyły się o 5,5%, a na środki transportu - o 20,8%. Wolniej niż przed rokiem, choć nadal stosunkowo szybko, zwiększały się nakłady w firmach przemysłowych. W okresie styczeń wrzesień 2009 przekroczyły one poziom z roku poprzedniego o 17,7%, co było wynikiem dynamicznie rosnących inwestycji w dostawie wody; gospodarce ściekami i odpadami; rekultywacji, w której wzrost sięgnął 110,9% oraz przetwórstwie przemysłowym o 32,1%. W pozostałych 2 sekcjach przemysłu środki na ten cel zostały ograniczone: w wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę o 41,1% a górnictwie i wydobywaniu o 50,6%. Ponad trzykrotnie dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 68

69 więcej niż przed rokiem zainwestowano w obsłudze rynku nieruchomości. Dynamicznie zwiększały także nakłady firmy zajmujące się działalnością związaną z zakwaterowaniem i gastronomią o 51,1%. Znacznie mniejsze inwestycje poczynione zostały natomiast w takich sekcjach, jak: informacja i komunikacja o 34,1%, transport, gospodarka magazynowa i łączność o 24,0% i handel; naprawa pojazdów samochodowych o 23,7%. Niewielki spadek odnotowano także w przedsiębiorstwach budowlanych o 1,4%. WYNIKI FINANSOWE PRZEDSIĘBIORSTW Wyniki finansowe przedsiębiorstw w okresie styczeń-wrzesień 2009 r. były gorsze niż rok wcześniej. Przychody z całokształtu działalności zmniejszyły się o 1,5%. Znaczny spadek przychodów odnotowano w sektorze publicznym o 45,9%, natomiast w przedsiębiorstwach prywatnych nadal utrzymywał się wzrost o 3,9%. Zwiększyły się koszty uzyskania przychodów o 1,3%. Wzrost kosztów odnotowano przy tym w sektorze prywatnym o 5,9%, podczas gdy w publicznym były one wyraźnie mniejsze niż przed rokiem o 39,3%. Rezultatem wyższej dynamiki przychodów niż kosztów ich uzyskania było pogorszenie wyniku finansowego brutto, który ukształtował się na poziomie 1929,7 mln zł i był o 28,7% niższy niż w tym samym okresie 2008 r. W nieco mniejszym stopniu, choć również dość wyraźnie obniżył się wynik finansowy netto, który wyniósł 1575,7 mln zł, tj. o 24,7% mniej niż przed rokiem. Pomimo tak znacznego pogorszenia wyniku finansowego netto odsetek przedsiębiorstw przynoszących zyski uległ tylko niewielkiemu zmniejszeniu. Na przestrzeni III kwartałów obniżył się on o 0,7 pkt procentowego do 75,1%. Zmniejszył się także udział przychodów firm generujących zyski w przychodach ogółem do 83,2%. Skutkiem słabszej niż przed rokiem sytuacji gospodarczej było pogorszenie podstawowych wskaźników ekonomicznych. Rentowność sprzedaży zmalała z 8,9% do 7,6%, a rentowność obrotu netto z 7,3% do 5,6%. Wyższy niż przed rokiem był wskaźnik poziomu kosztów, który wyniósł 93,2%. Wskaźnik płynności I stopnia zwiększył się z 41,5% do 44,6%, natomiast II stopnia zmniejszył z 113,0% do 105,0%. BUDOWNICTWO W końcu roku 2009 r. przedsiębiorstwa budowlane uzyskały przychód ze sprzedaży wyrobów i usług w kwocie 422,1 mln zł (licząc w bieżących cenach bazowych). Produkcja budowlano montażowa w grudniu 2009 r. ukształtowała się na poziomie 272,5 mln zł i tym samym spadła licząc w cenach bieżących w porównaniu z grudniem 2008 r. o 10,6%. W kraju (licząc w cenach stałych) przekroczyła ona zarówno poziom ubiegłoroczny o 3,1%, jak też z poprzedniego miesiąca o 40,9%. Przychód ze sprzedaży wyrobów i usług na jednego zatrudnionego w budownictwie w grudniu 2009 r. wyniósł zł i w porównaniu z grudniem roku poprzedniego zmniejszył się o 16,7%. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 69

70 W okresie styczeń-grudzień 2009 roku przychody ze sprzedaży wyrobów i usług osiągnęły wartość 3688,7 mln zł (w bieżących cenach bazowych) i były o 12,4% wyższe w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Wartość produkcji budowlano-montażowej na przestrzeni 12 miesięcy 2009 r. wyniosła 2125,8 mln zł (w cenach bieżących) i w skali roku zwiększyła się o 6,9% (w kraju licząc w cenach stałych o 3,7%). Znaczący wzrost produkcji budowlano montażowej wystąpił w jednostkach prowadzących działalność w sferze budowy obiektów inżynierii lądowej i wodnej o 24,6%. Większa niż przed rokiem był ona także w firmach wykonujących roboty budowlane specjalistyczne o 3,2%. W przedsiębiorstwach zajmujących się budową budynków odnotowano natomiast spadek wynoszący 2,6%. Udział produkcji budowlano montażowej w ogólnej kwocie przychodów ze sprzedaży budownictwa w tym okresie wyniósł 57,6% i był o 3,0 pkt. procentowego niższy niż przed rokiem. Udział robót o charakterze inwestycyjnym w ogólnej produkcji budowlano montażowej w okresie 12 miesięcy 2009 r. wyniósł 50,0% i był o 4,8 pkt. procentowego mniejszy niż przed rokiem. HANDEL Sprzedaż hurtowa zrealizowana w grudniu 2009 r. w przedsiębiorstwach handlowych i niehandlowych wyniosła 1149,7 mln zł. Wielkość sprzedaży hurtowej wypracowana przez jednostki handlowe ukształtowała się na poziomie 1073,8 mln zł, co oznacza wzrost o 11,2% w porównaniu z grudniem 2008 r., a spadek o 3,0% w stosunku do listopada ub. roku. Sprzedaż detaliczna w podmiotach handlowych i niehandlowych osiągnęła w grudniu ub. roku kwotę 550,4 mln zł, która w ujęciu rocznym obniżyła się o 3,1%, natomiast w skali miesiąca wzrosła o 15,9%. Przedsiębiorstwa należące do sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych zrealizowały sprzedaż detaliczną w wysokości 458,7 mln zł, tj. mniejszą o 7,1% niż przed rokiem i o 18,0% większą w relacji do poprzedniego miesiąca. PODSUMOWANIE: Produkcja sprzedana przemysłu w 2009 r. ukształtowała się na poziomie niższym od ubiegłorocznego. Obniżenie sprzedaży wystąpiło prawie we wszystkich sekcjach przemysłu (z wyjątkiem dostawy wody; gospodarowania ściekami i odpadami; rekultywacji). Wartość produkcji budowlano-montażowej była wyższa od uzyskanej w 2008 r. Wpływ na to miał przede wszystkim wysoki wzrost sprzedaży w podmiotach zajmujących się budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej, w tym szczególnie wykonujących roboty związane z budową dróg kołowych i szynowych. Po trzech latach wzrostu, w 2009 r. odnotowano znaczny spadek liczby mieszkań oddanych do użytkowania. Niższa była również (po czteroletniej tendencji wzrostowej) liczba mieszkań, na budowę których wydano pozwolenia. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 70

71 Na rynku rolnym wyróżniał się wzrost cen (w ujęciu rocznym) żywca wołowego, zwierząt gospodarskich przeznaczonych do dalszego chowu, a w nieco mniejszym zakresie również żywca wieprzowego. Spadek cen wystąpił natomiast w obu formach sprzedaży zbóż, a także w skupie mleka. Przez prawie cały rok utrzymywała się wyższa niż przed rokiem opłacalność tuczu trzody chlewnej. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było niższe niż w 2008 r. Znaczne jego ograniczenie notowano w przetwórstwie przemysłowym, zaś stosunkowo wysoki wzrost obserwowano m. in. w budownictwie oraz dostawie wody; gospodarowaniu ściekami i odpadami; rekultywacji. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu 2009 r. była wyższa niż przed rokiem. W grudniu przybyło w ujęciu rocznym ofert pracy będących w dyspozycji urzędów. Zmniejszył się odsetek osób bezrobotnych pozostających bez pracy ponad 12 miesięcy. W minionym roku nastąpiło spowolnienie dynamiki wzrostu przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. Wyższe niż rok wcześniej pobory otrzymali pracownicy wszystkich podstawowych działalności produkcyjnych i usługowych, przy czym najwięcej zyskali pracownicy wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę, dostawy wody; gospodarowania ściekami i odpadami; rekultywacji oraz zakwaterowania i gastronomii. 2.2 Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym W realizacji RPOWŚ przestrzegane są zasady polityk wspólnotowych. W okresie sprawozdawczym nie odnotowano znaczących problemów związanych z zachowaniem przepisów wspólnotowych na każdym etapie realizacji RPOWŚ Tym niemniej należy wspomnieć o występujących opóźnieniach w przygotowaniu do realizacji większych projektów inwestycyjnych, spowodowanych koniecznością sprostania restrykcyjnym przepisom dotyczącym ochrony środowiska. Tryb wydawania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych dla projektów współfinansowanych z UE powoduje wystąpienie opóźnień przede wszystkim w przypadku projektów liniowych. Opóźnienia te nie zagrażają jednak terminowej realizacji RPOWŚ Jednym z mechanizmów służących zagwarantowaniu zgodności realizowanych operacji z prawem wspólnotowym w zakresie ochrony środowiska była już na etapie programowania RPOWŚ przeprowadzona Prognoza oddziaływania na środowisko. Na etapie realizacji Programu każdy beneficjent ma obowiązek dołączenia do wniosku o dofinansowanie oceny oddziaływania na środowisko lub stosownego dokumentu potwierdzającego, że dla jego inwestycji raport o oddziaływaniu na środowisko nie musi być sporządzany. Dodatkowo beneficjenci mają obowiązek dostarczenia dokumentu stwierdzającego fakt, czy dany projekt może wywierać istotny negatywny wpływ na obszary objęte, lub które maja być objęte Siecia natura Dokument wydawany jest przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i jest to działanie kontrolne służące zapewnieniu przestrzegania polityk dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 71

72 wspólnotowych, gdyż nie otrzymują dofinansowania projekty, które negatywnie wpływają na środowisko. Przestrzeganiu polityk wspólnotowych służą mechanizmy gwarantujące zgodność realizowanych operacji z przepisami wspólnotowymi (stosowne zapisy znajdują się w kryteriach wyboru projektów) oraz przestrzeganie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ podjęła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie polityk wspólnotowych. Podczas prac związanych z opracowaniem systemu wdrażania Programu, Instytucja Zarządzająca uwzględniała w przygotowywanych dokumentach przepisy wspólnotowe, w tym w szczególności rozporządzenia, wytyczne i komunikaty dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej, rozporządzenia i dyrektywy określające tryb postępowania w zakresie wywierania wpływu na środowisko naturalne przez współfinansowane inwestycje, a także przepisy określające ramy polityki równości szans, efektywności energetycznej oraz odnoszące się do zamówień publicznych. Zasada równości szans RPOWŚ realizowany jest z poszanowaniem zasady równości płci i niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Zasada równości szans na etapie programowania/wdrażania realizowana jest poprzez: wprowadzenie odpowiednich kryteriów wyboru projektów, Kryterium wpływ projektu na polityki horyzontalne - z wagą - 2 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 4 znajduje się w kryteriach punktowych przy następujących Działaniach RPOWŚ : 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia oraz przy następujących typach projektów występujących w ramach Osi priorytetowej 4 - Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej i Osi 6 - Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 72

73 Infrastruktura wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków Infrastruktura wodociągowa Gospodarka odpadami Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Kryterium wpływ projektu na polityki horyzontalne - z wagą - 1 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 5 znajduje się również w Kryteriach Wyboru Projektów w ramach RPOWŚ przy następujących typach projektów: Kompleksowych projektach rewitalizacyjnych Projektach z zakresu Infrastruktury targowej i wystawienniczej Projektach dot. Poprawy systemów transportowych miast (w tym, dotyczących zakupu taboru transportu miejskiego, budowy lub modernizacji infrastruktury publicznego transportu pasażerskiego) w tym przypadku waga punktowa dla kryterium wynosi 2, a maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania dla tego kryterium 10. W Osi Priorytetowej 3 w kryteriach punktowych występujących przy projektach drogowych i dotyczących bezpieczeństwa funkcjonuje kryterium stopień wypełniania polityk horyzontalnych z wagą 2 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 6, a także przy projektach dotyczących zakupu taboru kolejowego z wagą 5 i maks. liczbą punktów możliwą do zdobycia 20. Stopień wpływu projektu na realizowanie zasady równości szans badany jest przez eksperta na etapie oceny merytoryczno technicznej wniosku o dofinansowanie. Wprowadzenie w/w kryteriów do Kryteriów Wyboru Projektów w ramach RPOWŚ ma na celu zagwarantowanie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w realizowanych projektach, jak również premiowanie projektów dotyczących osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji (np. osoby niepełnosprawne, mniejszości etniczne i narodowe, migranci, osoby zamieszkujące tereny wiejskie, bezrobotni, osoby po 45 roku życia). zapewnienie równego dostępu do wsparcia udzielanego w ramach programu dla wszystkich typów potencjalnych beneficjentów (w tym osób z grup defaworyzowanych), W ramach RPOWŚ nie wprowadzono żadnych barier dla potencjalnych beneficjentów. zapewnienie równego dostępu do informacji nt. ogłaszanych konkursów, W ramach RPOWŚ zapewniono równy i szeroki dostęp do informacji na temat ogłaszanych konkursów poprzez ogłoszenia prasowe i stronę internetową Dodatkowo szeroką informacje na temat Programu jak i ogłaszanych dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 73

74 konkursów dostarcza potencjalnym beneficjentom Punkt Informacyjny o RPOWŚ zlokalizowany w ramach Instytucji Zarządzającej RPOWŚ Na etapie monitorowania zasada równości szans zrealizowana została poprzez: dobór członków KM z zachowaniem równych proporcji pomiędzy przedstawicielami obu płci Wśród 55 członków i stałych zastępców Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata jest 16 kobiet. gromadzenie niektórych danych na temat realizowanych projektów w podziale na płeć Niektóre wskaźniki realizacji celów RPOWŚ monitorowane są w podziale na płeć, na przykład: Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: - dla kobiet - dla mężczyzn Liczba utworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze) w tym: - mężczyźni - kobiety zapewnianie równego dostępu do informacji nt. realizacji programu Wszelkie informacje związane z RPOWŚ umieszczane są na stronie internetowej Programu: Zasada partnerstwa W celu zapewnienia przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPOWŚ na wszystkich etapach jego realizacji zastosowanie ma zasada partnerstwa, zgodnie z wymaganiami art. 11 rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 oraz prawa krajowego. Realizacja zasady partnerstwa na etapie programowania: Prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata trwały od momentu ogłoszenia przez ministerstwo właściwe ds. rozwoju regionalnego harmonogramu prac nad programami operacyjnymi, tj. od stycznia 2005 r. Przygotowanie RPOWŚ , zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1083/2006, odbywało się na zasadach partnerstwa. Partnerstwo w województwie świętokrzyskim budowane jest na zasadzie współpracy podmiotów ze sfery gospodarczej (przedsiębiorcy, instytucje reprezentujące przedsiębiorstwa), społecznej (organizacje pozarządowe) oraz samorządowej. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 74

75 Podstawą prawną działań konsultacyjnych projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata (RPOWŚ ) były zapisy ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 116, poz z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu i terminów konsultacji, współdziałania i współpracy przy opracowywaniu Narodowego Planu Rozwoju, programów operacyjnych i strategii wykorzystania Funduszu Spójności z dnia 13 stycznia 2005 r. (Dz. U nr 10 poz. 74). Według tych przepisów przeprowadzone zostały konsultacje projektu dokumentu z partnerami samorządowymi, gospodarczymi i sfery społecznej. W dniu 26 grudnia 2006 r. weszła w życie ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (z dnia 6 grudnia 2006 r., Dz. U nr 227 poz. 1658), której przepisy określiły zasady przeprowadzenia konsultacji strategii rozwoju, programów operacyjnych oraz planów wykonawczych. Na mocy art. 6 tej ustawy proces konsultacji Programu uzupełniono o uzyskanie opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Konsultacje projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata rozpoczęły się 30 marca 2005 r. podczas konferencji konsultacyjnej Narodowego Planu Rozwoju na lata , podczas której Marszałek Województwa przedstawił główne założenia programu regionalnego. W okresie od 10 czerwca do połowy grudnia 2005 r. odbyło się 16 powiatowych i środowiskowych spotkań konsultacyjnych. W konsultacjach uczestniczyli przedstawiciele różnego rodzaju podmiotów i środowisk: struktur administracji państwowej, agencji, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, organizacji skupiających rolników, przedsiębiorców, związków zawodowych, środowisk naukowych jak również osoby prywatne. Konferencje i spotkania organizowane były we współpracy i w porozumieniu z jednostkami samorządu terytorialnego, Świętokrzyskim Urzędem Wojewódzkim oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi. W pierwszym okresie konsultacji odbyły się dwa spotkania: Lp. Data Miejsce Skarżysko-Kamienna Cedzyna Konsultacje Projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata kontynuowane były w ramach Europejskiej Debaty Publicznej w województwie świętokrzyskim. Lp. Data Miejsce Kazimierza Wielka Modliszewice (godz. 10) Pińczów (godz. 13) Busko-Zdrój Opatów dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 75

76 Sandomierz Starachowice Skarżysko - Kamienna Połaniec Staszów Ostrowiec Świętokrzyski Zagnańsk Ostrowiec Świętokrzyski Jędrzejów Odbyły się również dwie duże konferencje regionalne: w lipcu 2006 r. (w ramach konsultacji Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 oraz RPOWŚ ) oraz w listopadzie 2006 r. w cyklu podsumowania Europejskich Debat Publicznych oraz konsultacji powiatowych i środowiskowych. Ponadto w październiku 2005 r. odbyła się konferencja międzyregionalna w Lublinie dla województw: świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. W roku 2006 nastąpiła istotna zmiana w treści projektu RPOWŚ , spowodowana ostateczną decyzją Komisji Europejskiej odnośnie zasady jednofunduszowości programów, co spowodowało wyłączenie z projektu Programu priorytetów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Pierwszy projekt RPOWŚ , współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, został przyjęty i skierowany do konsultacji społecznych przez Zarząd Województwa w dniu 28 lutego 2006 roku. Projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Wojewodę Świętokrzyskiego pod względem zgodności celów Programu z celami Strategii Rozwoju Kraju oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. W dniach marca 2006 r. projekt RPOWŚ był przedmiotem spotkania z Przedstawicielami Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej. W okresie marzec czerwiec 2006 odbywały się spotkania konsultacyjne w ramach spotkań roboczych, konferencji, seminariów w układzie samorządów terytorialnych lub grup środowiskowych: seminarium Perspektywy rozwoju województwa świętokrzyskiego w oparciu o fundusze strukturalne w latach , organizowane przez Staropolską Izbę Przemysłowo-Handlową w Kielcach w dniu 9 marca, konferencja pt. Wsparcie z funduszy UE w latach 2006 i w dniu 14 marca w Kielcach, konferencja Fundusze Unijne Innowacyjne Technologie, w Starachowicach w dniu 21 marca, spotkanie z Prezydentami Miast, Burmistrzami i Wójtami Gmin Województwa Świętokrzyskiego, w dniu 26 kwietnia w Korytnicy k. Szydłowa, konferencja pt. Targi, Kongresy, Konferencje w Urzędzie Miejskim w Kielcach w dniu 15 maja, i Usługi Towarzyszące, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 76

77 seminarium współorganizowane przez Akademię Świętokrzyską i Urząd Marszałkowski Budowanie regionalnego systemu innowacji analiza strukturalna gospodarki regionu świętokrzyskiego i jej wykorzystanie pod kątem podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności regionu, w dniu 22 maja, spotkanie konsultacyjne w siedzibie Stowarzyszenia Forum Pracodawców, spotkanie z przedstawicielami przedsiębiorców, w dniu 23 maja, spotkanie z Radnymi Powiatu Pińczowskiego w dniu 22 czerwca. Założenia projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata prezentowane były również podczas dwóch konferencji regionalnych współorganizowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Urząd Marszałkowski we współpracy z Wojewodą Świętokrzyskim 10 kwietnia 2006 r. w sprawie Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (komplementarny do RPOWŚ) oraz 11 maja 2006 r. w sprawie konsultacji Narodowej Strategii Spójności (NSRO). W trakcie konsultacji na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego poświęconej polityce regionalnej dostępny był projekt konsultowanego dokumentu, a wszyscy zainteresowani mogli przekazywać uwagi, także za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zasada partnerstwa realizowana jest również podczas wdrażania programu, na etapie naboru projektów do indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych RPOWŚ , jak i monitorowania jego realizacji oraz ewaluacji. W realizację RPOWŚ zaangażowane są: właściwe dla Programu władze regionalne, lokalne i miejskie oraz inne władze publiczne; partnerzy społeczno-gospodarczy. Realizacja zasady partnerstwa na etapie realizacji RPOWŚ zapewniona jest w głównej mierze przez uczestnictwo partnerów ze strony samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych w Komitecie Monitorującym RPOWŚ Na etapie ewaluacji realizacja zasady partnerstwa w okresie sprawozdawczym polegała na umieszczaniu na stronie internetowej raportów ze wszystkich realizowanych w ramach RPOWŚ badań ewaluacyjnych i umożliwianiu przez to udziału partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w analizie ewaluacji dotyczących realizacji programu. Wpływ programu na środowisko Każdy dokument programowy podejmujący problematykę rozwoju społeczno-gospodarczego, mimo że uwzględnia wymogi ochrony środowiska i zasady zrównoważonego rozwoju, może spowodować pewne niekorzystne zmiany w środowisku. Dla określenia wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata na dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 77

78 środowisko przyrodnicze, stworzono Prognozę oddziaływania na środowisko RPOWŚ Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na to środowisko, zawarte w Prognozie, mają charakter ilościowy lub jakościowy. Głównym źródłem danych w tym zakresie są dane statystyczne oraz raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Z uwagi na fakt, iż do końca 2009 r. zakończona została realizacja stosunkowo niewielkiej liczby projektów z szeroko pojętego zakresu ochrony środowiska i energetyki, nie jest możliwe wykazanie realnego ich wpływu na stan środowiska naturalnego oraz wkładu do poprawy statystyk, dotyczących np. liczby ludności korzystających z sieci kanalizacji, wartości procentowej oczyszczonych ścieków komunalnych i przemysłowych w stosunku do ścieków wymagających oczyszczenia, czy udziału energii z odnawialnych źródeł energii w produkcji ogółem. W celu wiarygodnej i całościowej analizy wpływu realizacji RPOWŚ na środowisko naturalne, IZ RPOWŚ zamierza uwzględnić to zagadnienie w planowanej ewaluacji RPOWŚ Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze Wdrażanie RPOWŚ przebiega sprawnie i obecnie nie istnieje groźba niezrealizowania celów Programu. Jednak w trakcie implementacji RPOWŚ pojawiły się pewne problemy, które uniemożliwiły jeszcze sprawniejszą absorpcję środków Unii Europejskiej. W niemal wszystkich działaniach RPO zainteresowanie beneficjentów jest znacznie wyższe niż możliwości finansowe Instytucji Zarządzającej. Jedynym obszarem wsparcia, w którym można zaobserwować pewne trudności związane z wdrażaniem jest Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne instytucji otoczenia biznesu. Przyjęcie, iż wsparcie projektów w ramach tego Działania jest pomocą publiczną powoduje, że poziom dofinansowania jest niski. W konsekwencji prowadzi to do słabego zainteresowania potencjalnych beneficjentów realizacją projektów. Natomiast jeżeli chodzi o problemy powtarzające się od momentu ogłoszenia pierwszych naborów, można stwierdzić, iż są to częste błędy formalne popełniane przez podmioty aplikujące o wsparcie do Programu, jak również błędy beneficjentów składających wnioski o płatność. Opóźnienia wynikają również z braku nawyku czytania przez beneficjentów umów i popełniane przez nich błędy, tj. np. uznawanie wydatków za kwalifikowane, itp. Konieczność dokonywania korekt powoduje wydłużenie czasu realizacji projektów, późniejsze dokonywanie refundacji na podstawie wniosków o płatność, a w konsekwencji słabsze tempo wydatkowania alokacji założonej na poszczególne lata. Jednak z punktu widzenia realizacji celów RPO dotychczas najistotniejszymi okazały się następujące problemy: W 2008 roku pojawił się problem niewłaściwego przetransponowania na grunt prawa polskiego prawa wspólnotowego dotyczącego ochrony środowiska, w tym głównie niezgodności krajowych przepisów z zapisami Dyrektywy Siedliskowej i Ptasiej oraz dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 78

79 Dyrektywy 85/337/EWG Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Komisja Europejska zobligowała Polskę do usunięcia powyższych niezgodności pod groźbą konieczności zwrotu przyznanego dofinansowania wraz z odsetkami. Dlatego też podpisywanie umów z wnioskodawcami, którzy zwyciężyli w przeprowadzonych konkursach w ramach RPO zostało przez IZ wstrzymane do czasu dostarczenia niezbędnych dokumentów 2, zgodnie z nowymi Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych. Wspomniane Wytyczne w okresie przejściowym (tj. do czasu wejścia w życie nowych przepisów, zgodnych z prawodawstwem unijnym) umożliwiły wykorzystanie istniejących regulacji prawnych w celu zapewnienia zgodności z wymaganiami ww. dyrektyw środowiskowych. Sytuacja ta doprowadziła do znacznych opóźnień w realizacji projektów przez beneficjentów. Jednak opóźnienia te nie były tak znaczące, jak w przypadku Instytucji Zarządzających, które zdecydowały się na unieważnienie już ogłoszonych naborów. (W momencie pojawienia się niezgodności prawa polskiego z prawem UE w kontekście zagadnień środowiskowych, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie unieważniła już ogłoszonych naborów, a jedynie wstrzymała podpisywanie umów z beneficjentami.) Istotnym problemem okazał się również brak rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie udzielania pomocy publicznej w ramach RPO. Spowodowało to, iż Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie mogła ogłosić planowanych naborów wniosków o dofinansowanie w ramach Programu w pełnym zakresie, ani podpisać umów o dofinansowanie projektów, które nosiły znamiona występowania pomocy publicznej. Do chwili obecnej brak jest, np. programu pomocowego z zakresu rewitalizacji. Uniemożliwia to przyznanie dofinansowania potencjalnym beneficjentom. (Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie ma wpływu na przyspieszenie działań mających na celu przyjęcie brakujących przepisów prawnych, gdyż są one wydawane na poziomie krajowym, w postaci rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego, po uprzednim uzyskaniu notyfikacji w Komisji Europejskiej.) Kolejnym problemem okazało się przekazywanie środków na finansowanie RPOWŚ przez MRR. Przykładowo: IZ RPOWŚ na etapie prac nad ustawą budżetową na 2009 rok zgłosiła do Ministra Rozwoju Regionalnego zapotrzebowanie na środki finansowe wynikające z prognozowanych wartości wniosków beneficjentów o płatność. Zapotrzebowanie to było daleko wyższe niż kwoty zapisane później dla RPOWŚ w ustawie budżetowej. Obniżenie kwoty dotacji rozwojowej na realizację RPO w 2009r. skutkowało tym, iż IZ miała do dyspozycji środki na dofinansowanie projektów w ramach RPO wyłącznie w I i II kwartale 2009r. W konsekwencji wypłaty na rzecz beneficjentów zostały w II półroczu 2009r. wstrzymane i zaszła konieczność wnioskowania o rezerwę celową. Oczekiwanie na 2 Zwłaszcza w przypadku projektów wymagających uzyskania pozwolenia na budowę oraz decyzji środowiskowych. Sytuacja ta znacznie wydłużyła proces podpisywania umów i spowodowała, iż np. duże inwestycje drogowe w regionie będą realizowane w terminie późniejszym niż pierwotnie zakładano. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 79

80 przekazanie przez MRR środków rezerwy celowej spowolniło realizację Programu (rezerwa celowa wpłynęła na konta IZ dopiero w grudniu 2009 roku!). Ponadto sama procedura wnioskowania, udzielania i rozliczania dotacji rozwojowej była bardzo czasochłonna. Nowy system przepływów finansowych obowiązujący w tym roku niestety nie uprościł ww. procedury. W przypadku realizacji osi priorytetowej 7. Pomoc Techniczna głównym problemem jest zastosowanie Ustawy prawo zamówień publicznych w zakresie realizacji dostaw i usług w ramach Pomocy Technicznej. Pracownicy odpowiedzialni za realizację działań PT starają się na bieżąco zdobywać jak najwięcej informacji i interpretacji przepisów ustawy PZP, jednak są one rozbieżne i bardzo trudno jest ustalić jednolita wersję. Problemem organizacyjnym okazała się natomiast czasochłonna dwuetapowa procedura wyboru projektów do dofinansowania. Procedura spełnia wymogi dotyczące wyboru projektów w trybie konkursowym w ramach RPO, jednak jest długotrwała. Pierwszy etap to wstępne kwalifikowanie projektów, podczas którego wnioski beneficjentów wraz z uproszczoną dokumentacją projektową są poddawane ocenie formalnej oraz merytoryczno - technicznej. Następnie lista projektów po wstępnym etapie jest zatwierdzana przez Zarząd Województwa. Kolejnym krokiem jest ocena formalna oraz ocena merytoryczno techniczna wniosku uzupełnionego o pełną dokumentację. Ostateczny wybór projektów potwierdzany jest przez Zarząd Województwa. Dla usprawnienia realizacji Programu oraz przyspieszenia oceny składanych wniosków, jak również dla zapewnienia rzetelnej oceny projektów w osi priorytetowej 1 (gdzie beneficjentami są przeważnie podmioty spoza sektora finansów publicznych) zrezygnowano z dwuetapowości procedury wyboru projektów. Jednak procedurę tą utrzymano w przypadku pozostałych osi. Problemy organizacyjne nie istnieją natomiast wewnątrz Instytucji Zarządzającej. Wynika to z dobrej organizacji IZ bazującej na adekwatnym do kwalifikacji i kompetencji podziale zadań między Departamenty IZ. Nie bez znaczenia jest wykorzystanie doświadczeń dobrych praktyk z okresu wdrażania ZPORR, a także kadra legitymująca się dużym doświadczeniem w zakresie Funduszy Europejskich. Ponadto aktualne zasoby kadrowe są wystarczające do sprawnej realizacji zadań w ramach wdrażania Programu. 2.4 Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach) W 2009 r. nastąpiło pewne pogorszenie koniunktury gospodarczej, będące następstwem kryzysu ekonomicznego. Kryzys, który odczuwalny był w skali całego kraju objął swym zasięgiem również przedsiębiorstwa województwa świętokrzyskiego. Znalazło to odzwierciedlenie w spadku sprzedaży, oraz zatrzymaniu wzrostu produkcji przemysłowej. Problematyka wpływu sytuacji gospodarczej na realizację RPOWŚ została przez IZ RPOWŚ uwzględniona w zakresie badania ewaluacyjnego pn. Analiza zdolności absorpcyjnych Województwa Świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 80

81 Świętokrzyskiego na lata Szersze informacje na ten temat zostały ujęte w podrozdziale Działania zmierzające do niwelowania negatywnych skutków kryzysu gospodarczego Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach) Do końca 2009 roku IZ RPOWŚ nie odnotowała przypadków, w których stwierdzono zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia nr 1083/ Komplementarność z innymi instrumentami Prawo wspólnotowe zakazuje wielokrotnego finansowania tego samego typu operacji (typów projektów) z różnych funduszy Unii Europejskiej (UE). Na państwach członkowskich ciąży obowiązek zastosowania na poziomie krajowym takich rozwiązań, które wyraźnie określą zakres interwencji poszczególnych funduszy. W celu uniknięcia ryzyka interwencji programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Europejskiego Funduszu Rybackiego zaistniała konieczność wprowadzenia odpowiednich mechanizmów zapewniających koordynację wsparcia. Na poziomie krajowym koordynacja pomiędzy instrumentami finansowymi UE Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR) jest monitorowana i usprawniana w ramach prac Komitetu Koordynacyjnego NSRO Szczególnie w ramach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO W 2007 r. została zatwierdzona przez Komitet Koordynacyjny NSRO Linia demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej rozdzielająca interwencje pomiędzy programami operacyjnymi poprzez zawarte w niej kryteria demarkacyjne, odnoszące się do zasięgu terytorialnego, charakteru projektów, wartości projektów (kosztów kwalifikowanych), rodzaju beneficjenta, w celu uniemożliwienia finansowania tego samego przedsięwzięcia ze środków różnych programów czy funduszy UE. Przestrzeganie zapisów linii demarkacyjnej oraz praktyczne zapewnianie komplementarności udzielanego wsparcia funduszy strukturalnych z innymi instrumentami finansowymi w tym z PROW oraz z PO Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich realizowane jest w ramach RPOWŚ poprzez: uczestnictwo przedstawicieli IZ RPOWŚ w pracach komitetów monitorujących innych programów; dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 81

82 Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego uczestniczą w pracach następujących Komitetów Monitorujących: Komitet Monitorujący Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Komitet Monitorujący Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Podkomitet Monitorujący Program Operacyjny Kapitał Ludzki Województwa Świętokrzyskiego Komitet Konsultacyjny ds. EWT udział przedstawiciela IZ RPOWŚ wraz z innymi przedstawicielami Instytucji Zarządzających programami operacyjnymi Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa w pracach Komitetu Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (Narodowej Strategii Spójności); W 2009 r., KK NSRO kilkakrotnie zatwierdzał zmiany linii demarkacyjnej, mające na celu doprecyzowanie jej zapisów. Te modyfikacje dotyczyły między innymi grup beneficjentów mogących realizować projekty w poszczególnych obszarach oraz wysokości progów kwotowych. kontrole krzyżowe projektów (tzw. cross- checking); Sposób przeprowadzania kontroli krzyżowych w ramach RPOWŚ regulują zapisy Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata Kontrole krzyżowe programu, których celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPOWŚ przeprowadza Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ natomiast Oddział Kontroli przeprowadza kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW Kontrole krzyżowe programu prowadzone są z wykorzystaniem danych zawartych w KSI SIMIK Identyfikacja beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt w ramach RPOWŚ dokonywany jest w oparciu o Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP). Kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW prowadzone są z wykorzystaniem danych dostępnych w systemie OFSA, do którego dostęp mają Kierownicy: Oddziału Kontroli oraz Oddziału Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ. Dla zapewnienia kontroli krzyżowej horyzontalnej, mającej na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie dokumentów finansowoksięgowych przedkładanych równolegle w ramach RPOWŚ i PROW 07-13, Oddział Kontroli zapewnia sprawdzanie w trakcie kontroli na miejscu występowania na oryginałach faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) adnotacji instytucji wdrażających PROW o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Adnotacja potwierdza fakt przedłożenia faktur do refundacji w ramach PROW 07-13, w związku z czym zespół kontrolny w ramach czynności kontrolnych ustala czy wydatki zostały zrefundowane. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 82

83 W przypadku, kiedy Oddział Kontroli nie przeprowadza kontroli na zakończenie realizacji projektu (w przypadku kontroli na próbie projektów) weryfikacja takiego projektu pod kątem kontroli krzyżowej z PROW następuje za pomocą danych dostępnych w systemie OFSA jeżeli zidentyfikowany na podstawie numeru NIP Beneficjent realizuje projekt w ramach PROW dokonywane jest porównanie zestawień dokumentów księgowych zarejestrowanych w KSI SIMIK i OFSA. W przypadku stwierdzenia wystąpienia dokumentów o tym samym numerze kierownik Oddziału Kontroli zarządza kontrolę doraźną w siedzibie Beneficjenta, informując o tym fakcie instytucję właściwą w zakresie zarządzania PROW. Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ dokonuje kontroli podwójnego finansowania wydatku w oparciu o dane zarejestrowane w KSI SIMIK z dokumentów poświadczających poniesione wydatki lub z zestawień tych dokumentów, załączanych do wniosków o płatność danego beneficjenta, pod kątem przedkładania do sfinansowania więcej niż jeden raz tego samego dokumentu finansowo-księgowego. Kontroli takiej podlega 100 % wniosków o płatność oznacza to, że sprawdzane jest, czy Beneficjent nie przedkłada do refundacji więcej niż raz tego samego wydatku, ponoszonego w związku z realizacją tego samego projektu, ale w ramach rozliczania różnych wniosków o płatność (np. raz w ramach wniosku o płatność pośrednią i ponownie w ramach wniosku o płatność końcową). Umiejscowienie w strukturze organizacyjnej IZ RPOWŚ komórki odpowiedzialnej za przeprowadzanie kontroli krzyżowych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Departament Funduszy Strukturalnych Schemat Organizacyjny Dyrektor Departamentu Funduszy Strukturalnych Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Strukturalnych ODDZIAŁ WDRAŻANIA PROJEKTÓW INFRASTRUKTURALNYC H ODDZIAŁ POMOCY TECHNICZNEJ ODDZIAŁ WDRAŻANIA PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH WIELOOSOBOWE STANOWISKO ds. ROZLICZEŃ FINANSOWYCH ZPORR ODDZIAŁ POTWIERDZANIA PŁATNOŚCI ODDZIAŁ KONTROLI ODDZIAŁ OCENY MERYTORYCZNO - TECHNICZNEJ ODDZIAŁ ROZLICZEŃ I MONITOROWANIA Zespół I - ds. weryfikacji formalnej i dla rozwoju merytorycznej Województwa wniosków o płatność Świętokrzyskiego Zespół II - ds. sprawozdawczości

84 Za przeprowadzanie kontroli krzyżowych programu, których celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPOWŚ odpowiada Oddział Rozliczeń i Monitorowania umiejscowiony w Departamencie Funduszy Strukturalnych. Oddział Kontroli umiejscowiony również w Departamencie Funduszy Strukturalnych przeprowadza kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW Oddział kontroli liczy 11 osób. W okresie sprawozdawczym Oddział Kontroli przeprowadził - 63 kontrole krzyżowe. W toku kontroli krzyżowych nie wykryto nieprawidłowości polegających podwójnym finansowaniu wydatków. oświadczenia beneficjentów o nie finansowaniu składanych projektów z innych źródeł UE; Oświadczenie o nie finansowaniu składanych projektów z innych źródeł UE jest częścią wzoru wniosku o dofinansowanie. kryteria wyboru projektów w procedurze selekcji projektów - komplementarność jako dodatkowe kryterium; W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata komplementarność z innymi przedsięwzięciami jako jedno z kryterium wyboru projektów znajduje się w następujących Działaniach: 3.1. Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych, i kulturalnych 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu 6.1. Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu 6.2. Rewitalizacja małych miast udział przedstawicieli IZ RPOWŚ w pracach Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO , która została powołana uchwałą nr 26 KK NSRO z dnia 17 grudnia 2008 r. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 84

85 Celem Grupy jest koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata dofinansowanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju. Ponadto Grupa jest odpowiedzialna za monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich. Do zadań Grupy należy także wypracowywanie propozycji rozwiązań służących zapewnieniu komplementarności projektów finansowanych ze środków funduszy UE, w tym poprawie sposobów wdrażania wybranych obszarów strategicznych, jak również analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójności propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO; Instytucja Zarządzająca RPOWŚ systematycznie analizuje rekomendacje opracowane przez grupę roboczą ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO oraz wdraża te rekomendacje, które zapewniają komplementarność wsparcia. Na płaszczyźnie: wyboru projektów: jako jedno z kryterium wyboru projektów zostało wprowadzone w Działaniach opisanych powyżej. okresowej weryfikacji efektów komplementarności w ujęciu sektorowym, regionalnym i funduszowym: przeprowadzane są analizy np. w oparciu o badania ewaluacyjne, w celu zapewnienia efektywnego stosowania mechanizmów służących do zapewnienia komplementarności wsparcia. Przeprowadzono badanie ewaluacyjne pn. Ewaluacja systemu Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Celem ewaluacji było zbadanie jakości systemu kryteriów wyboru projektów oraz ocena ww. kryteriów pod katem ich zdolności do zapewniania wyboru projektów umożliwiających realizację celów założonych w Programie. aktualizacji indykatywnych list projektów kluczowych: podczas aktualizacji indykatywnej listy indywidualnych projektów kluczowych brano pod uwagę kwestię komplementarności zarówno w odniesieniu do dodawania projektu do listy (Budowa ulicy Zagłoby IV etap w Ostrowcu Świętokrzyskim do Al. 3 Maja do przecięcia z przedłużeniem ul. Samsonowicza wraz z budowa wiaduktu nad torami PKP i węzła na przecięciu z drogą nr 755), przesuwania projektu na liście (z listy podstawowej na listę rezerwową został przesunięty projekt pn. Fundusz pożyczkowo-poręczeniowy) oraz w przypadku usuwania projektu z listy (na wniosek beneficjenta została rozwiązana pre-umowa dla projektu pn Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 728 na odcinku Małogoszcz-ŁopusznoRadoszyce) dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 85

86 Cross-financing Mechanizm finansowania elastycznego (cross-financing) nie występuje w ramach w RPOWŚ Konkretne przykłady komplementarności przedsięwzięć współfinansowanych RPOWŚ na lata oraz innych Programów UE Komplementarność projektów związanych z renowacją Zamku Królewskiego w Chęcinach, zagospodarowaniem terenu wokół tego obiektu i wykreowaniem kompleksowego produktu turystycznego Zamek w Chęcinach Zamek Królewski w Chęcinach historycznym miejscem mocy Ziemi Świętokrzyskiej - kompleksowe zagospodarowanie Wzgórza Zamkowego i organizacja ponadregionalnego wydarzenia,,oblężenie Chęcińskiej Warowni" projekt realizowany w ramach RPOWŚ W ramach projektu zagospodarowane zostanie Wzgórze Zamkowe, odtworzony zostanie skarbiec, kaplica i studnia. W dolnym zamku zostanie urządzony mały amfiteatr. Odnowiony zostanie parking i stworzone wejście od strony miasta. Projekt przewiduje też organizację widowiska "Oblężenie warowni chęcińskiej". dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 86

87 Odnowa potencjału historyczno kulturowego zabytkowego budynku tzw. Niemczówki w Chęcinach poprzez utworzenie kompleksowego centrum informacji turystycznej i historycznej projekt realizowany w ramach RPOWŚ Projekt obejmuje remont słynnej renesansowej kamienicy Niemczówki. Znajdzie się w niej punkt informacji turystycznej, odrestaurowane zostaną piwnice. Odnowa ciągu spacerowego pieszego Ścieżka Mnicha oraz utworzenie drużyny rycerstwa Ziemi Chęcińskiej projekt realizowany w ramach PROW , Projekt zakłada wyznaczanie szlaku spacerowo-pieszego "Ścieżka mnicha", od klasztoru Franciszkanów do kościoła św. Bartłomieja na zboczu Góry Zamkowej, który będzie nawiązywał do dawnych wędrówek zakonników. Ścieżka zostanie oznakowana, przy ścieżce powstaną ławeczki, schodki, a także staną figury mnichów. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 87

88 Realizacja trzech wymienionych projektów pozwoli nadać Wzgórzu Zamkowemu jaki i Miastu Chęciny nowy wygląd i stworzyć kompleksowy produkt turystyczny z zamkiem z nową ciekawą iluminacją, utworzoną drużyną rycerską, przeszkolonymi przewodnikami, z rękodzieła i dawnego rzemiosła, punktem obsługi ruchu turystycznego, ciekawymi imprezami towarzyszącymi jak - Oblężenie warowni chęcińskiej. Wymienione projekty uzupełniają się przedmiotowo i przestrzennie. Komplementarność projektów tworzących układ transportowy województwa świętokrzyskiego Projekt budowy drogi ekspresowej S 7 Warszawa Kielce Kraków projekt realizowany w ramach PO Infrastruktura i Środowisko. Budowa drogi ekspresowej S-7 Warszawa Kielce Kraków to kilka projektów cząstkowych na łączną kwotę 5 mld PLN, przewidzianych do realizacji w latach w ramach działania 8.2 PO Infrastruktura i Środowisko. Realizacja projektu S 7 łączy oś komunikacyjną Warszawa Kielce Kraków z autostradami i drogami ekspresowymi w kierunku Gdańska, Białegostoku i Litwy oraz Poznania i Niemiec, zapewniając województwu świętokrzyskiemu szereg połączeń międzynarodowych i otwarcie komunikacyjne. Węzeł Kielce Północ na trasie S-7 dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 88

89 Budowa odcinka drogi S 7 - Skarżysko-Kamienna Występa Projekt S 74 dostosowania drogi krajowej nr 74 do standardu drogi ekspresowej S- 74 (projekt znajduje się na liście rezerwowej PO Infrastruktura i Środowisko) Projekt drogi S-74 jest uzupełnieniem drogi S 7 obie drogi łączą się w Kielcach. Droga S 74 zapewnia połączenie z Kielc w kierunku Łodzi, a także COP, Rzeszowa i Ukrainy. S 74 zapewnia także dojazd do drogi S 7 ze wschodnich i zachodnich terenów województwa świętokrzyskiego. Drogi uzupełniające zapewniające stworzenie spójnego układu komunikacyjnego w regionie i połączenie całego obszaru województwa z S-7 i S-74 realizowane w ramach RPOWŚ oraz PO RPW : droga wojewódzka nr 786 projekt Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 786 na odcinku od granicy województwa do Kielc etap I: droga wojewódzka Nr 786 na odcinku Łopuszno Kielce realizowany w ramach RPOWŚ Wyremontowana droga wojewódzka nr 786 zapewni dojazd bezpośrednio do drogi S 7 z rejonów położonych na zachód od Kielc (Strawczyn, Łopuszno, Krasocin, Włoszczowa) tworząc wspólny układ z drogą nr 728 Małogoszcz Radoszyce. Obwodnica Końskich w ciągu drogi wojewódzkiej nr 728 projekt Budowa obwodnicy Końskich na drodze wojewódzkiej nr realizowany w ramach PO RPW dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 89

90 Obwodnica Końskich poprawi dojazd do drogi S 74, a także stworzy jeden ciąg z odcinkiem drogi 728 Małogoszcz Radoszyce. Obwodnica Wąchocka w ciągu drogi krajowej nr 42 projekt Budowa Obwodnicy Wąchocka w ciągu drogi krajowej nr 42 realizowany w ramach PO RPW Projektowana obwodnica usprawni dojazd do drogi S 7 szczególnie istotny, jeśli nie będzie realizowany projekt rezerwowy PO Infrastruktura i Środowisko budowy nowej drogi ekspresowej S 74. Inwestycje na obwodnicach w ciągu drogi nr 42 ułatwiają dojazd do S 7 z północno wschodniej części województwa świętokrzyskiego (Ostrowiec Świętokrzyski, Starachowice). droga nr 751 Nowa Słupia Ostrowiec Świętokrzyski projekt Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec. Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia realizowany w ramach RPOWŚ Droga zapewniająca połączenie Ostrowca i tej części regionu ze stolicą województwa, drogą nr 74 oraz drogą S-7. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 90

91 dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 91

92 Realizacja projektu Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec. Św. wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia obwodnica Jędrzejowa RPW projekt Budowa północnej obwodnicy Jędrzejowa w ciągu drogi krajowej nr 78 realizowany w ramach PO RPW Inwestycja zapewni dobry dojazd do drogi S 7 z kierunku Szczekocin oraz Chmielnika. Zapewnieniu komplementarności inwestycji drogowych realizowanych w ramach RPOWŚ służy Program Rozwoju Infrastruktury Transportowej Województwa Świętokrzyskiego na lata , który wymienia najważniejsze działania służące poprawie połączeń komunikacyjnych w województwie i optymalnemu skomunikowaniu terenu województwa z siecią dróg wojewódzkich, krajowych i międzynarodowych. Inwestycje na drogach powiatowych i gminnych realizowane w ramach RPOWŚ poprawiające sieć połączeń w województwie i stwarzające możliwość dotarcia do sieci dróg wojewódzkich i krajowych, a dalej międzynarodowych: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 92

93 Przebudowa odcinka drogi powiatowej nr 0116T Pacanów Oleśnica Przebudowa odcinków dróg gminnych: Nr T Lipa Gajówka Łazy-Gajówka Kadłubek i Nr T Lipa-Wyszyna Machorowska-Tama na terenie Gminy Ruda Maleniecka dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 93

94 Uzupełnieniem inwestycji drogowych jest projekt modernizacji linii kolejowej nr 8 Warszawa Radom Kielce Kraków, zapewniający sprawne połączenie Kielc z Warszawą oraz Krakowem. Projekt ten ma fundamentalne znaczenie dla Kielc jak i rozwoju całego regionu. Aktualnie źródło finansowania posiada odcinek Warszawa Radom. Komplementarność projektów skupionych wokół Kielc jako ośrodka akademickiego i badawczo - rozwojowego Rozbudowa infrastruktury dydaktycznej Uniwersytetu Humanistyczno- Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach II etap budowy Campusu Uczelnianego - projekt realizowany w ramach PO RPW Przedmiotem projektu jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury dydaktyczno-naukowej Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, a w szczególności rozbudowa obiektu i wyposażenie bazy laboratoryjnej Wydziału Matematyczno Przyrodniczego, budowa Biblioteki Głównej i Uniwersyteckiego Centrum Danych, budowa Centrum Języków Obcych, rozbudowa infrastruktury teleinformatycznej. Projekt przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności uczelni na krajowym rynku edukacji wyższej oraz nawiązania międzynarodowej współpracy badawczej. Realizacja projektu w znacznym stopniu wpłynie na wyposażenie obiektu w sprzęt naukowo-badawczy, a także na stworzenie zaplecza rozwojowo - naukowego do zacieśnienia współpracy z podmiotami gospodarczymi. Opracowanie technologii nowej generacji czujnika wodoru i jego związków do zastosowań w warunkach ponadnormatywnych - Projekt realizowany w ramach PO IG, (Działanie 1.3). Wartość projektu około 8,6 mln zł. Zadaniem Instytutu Matematyki UJK jest opracowanie matematycznych podstaw do działania nowej generacji czujnika wodoru. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 94

95 Modin II - modernizacja i rozbudowa infrastruktury edukacyjno-badawczej Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach - projekt realizowany w ramach PO RPW Przedmiotem projektu jest: modernizacja budynków dydaktycznych wraz z pasażami hal wraz z łącznikami, budowa budynku auli wykładowej oraz zagospodarowanie terenu, modernizacja instalacji elektrycznych, oświetleniowej, wodno-kanalizacyjnej, wind. Projekt zwiększy możliwości wymiany zagranicznej studentów i pracowników naukowych, a także poprawi wyposażenie obiektów dydaktycznych w sprzęt naukowo-badawczy. Realizacja obydwu projektów przyczyni się do powstania efektów synergii polegających z jednej strony na zwiększeniu potencjału naukowo badawczego Kielc, z drugiej zaś na wspólnym wykorzystywaniu przez kadrę naukową wyposażenia i aparatury badawczej. Projekt Politechniki oraz projekt obejmujący rozbudowę i modernizację infrastruktury dydaktyczno naukowej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego (UJK) uzupełniają się, gdyż wspólnie stwarzają szeroką ofertę kształcenia (zarówno kierunki techniczne jak i humanistyczne) studentów i doktorantów oraz kształcenia ustawicznego. Projekt na UJK zakłada zwiększenie zakresu prowadzonej działalności naukowej, wykorzystywanej w przemyśle regionu świętokrzyskiego, co będzie miało bezpośredni wpływ na efektywność, poziom innowacyjności i pozycję konkurencyjną firm z regionu świętokrzyskiego. Uniwersytet Humanistyczno Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach wspólnie z Politechniką Świętokrzyską partycypują również w realizacji projektu: Rozwój bazy badawczej specjalistycznych laboratoriów uczelni publicznych regionu świętokrzyskiego realizowany w ramach PO Innowacyjna Gospodarka Będzie on polegał na zwiększeniu potencjału naukowobadawczego Kielc oraz na zmniejszeniu kosztów prowadzenia badań poprzez wspólne wykorzystywanie przez kadrę naukową wyposażenia i aparatury badawczej. Projekty Politechniki oraz UJK łączą się z projektami dotyczącymi: Utworzenia Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego w województwie świętokrzyskim - projekt realizowany w ramach PO RPW Przedmiotem projektu jest modernizacja i wyposażenie istniejących obiektów przeznaczonych na działalność centrum, budowa hali produkcyjnej i dróg dojazdowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną. Budowy infrastruktury Kieleckiego Parku Technologicznego projekt realizowany w ramach PO RPW Przedmiotem projektu jest budowa i wyposażenie budynku Centrum Technologicznego i hal produkcyjnych, wraz z budową układu komunikacyjnego i uzbrojeniem przyległego terenu w niezbędną infrastrukturę techniczną oraz rozbudowa, remont, modernizacja i adaptacja istniejącego budynku na potrzeby Inkubatora Technologicznego. Budowy Uniwersyteckiego Centrum Przedsiębiorczości i Biznesu jako części Wydziału Zarządzania i Administracji przy ulicy Świętokrzyskiej w Kielcach projekt złożony w ramach Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 95

96 działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój RPOWŚ Przedmiotem inwestycji jest budowa i wyposażenie obiektu edukacyjnego w celu stworzenia warunków do rozwoju powiązań między sektorem B+R a gospodarką, wartość projektu 18 mln zł. W przypadku realizacji wszystkich wymienionych projektów prawdopodobnie wystąpi efekt synergii polegający na zwiększeniu osiągnięć w zakresie innowacji, patentów czy wdrożeń. Będzie on tym silniejszy im intensywniejsza będzie współpraca instytucjonalna pomiędzy jednostkami polegająca na koordynacji badań i efektywnym wykorzystania zasobów ludzkich oraz technicznych. Jest szansa, aby w wyniku realizacji tych przedsięwzięć stworzony został silny ośrodek badawczy w Kielcach, jeśli tylko zostanie zapewnione połączenia nauki z biznesem oraz poprawy jakości kształcenia i dostosowania go do potrzeb regionalnego rynku pracy. Komercjalizacja badań i nawiązywanie współpracy z biznesem jest istotnym aspektem osiągania pożądanych rezultatów w dłuższym okresie czasu poprzez inwestowanie w infrastrukturę badawczą. Dobre wyposażenie ośrodków akademickich nie gwarantuje jej efektywnego wykorzystania nawet przez wybitną kadrę naukową, jeśli ta nie potrafi przekazać wiedzy na temat wytwarzanych przez siebie produktów czy rozwiązań. Umiejętność komercjalizacji badań oraz wdrażanie wypracowanych rozwiązań w konkretnych instytucjach jest tym, co wyróżnia prężne ośrodki badawcze, aktywnie działające na styku sfery nauki ze sferą biznesu, uważane aktualnie za kluczowy czynnik rozwoju regionów i potencjalną przewagę konkurencyjną samego ośrodka badawczego. Z tego typu projektów na terenie Kielc realizowany jest: Nauka dla biznesu uniwersytet inkubatorem komercjalizacji badań naukowych projekt realizowany w ramach PO Kapitał Ludzki Projekt realizowany w partnerstwie Uniwersytetu z Kieleckim Inkubatorem Technologicznym. Projekt dotyczy podniesienia świadomości pracowników sektora B+R w zakresie komercjalizacji badań naukowych, transferu technologii oraz znaczenia ochrony własności intelektualnej i przemysłowej. Projekty uzupełniające: Projekt S-7 realizowany w ramach PO Infrastruktura i Środowisko Realizacja projektu Droga S7 Warszawa Kielce Kraków uzupełnia wszystkie w/w projekty. Sprawne połączenie Kielc z Warszawą oraz Krakowem umożliwi dotarcie na wykłady profesorów o renomie krajowej i międzynarodowej z największych ośrodków akademickich, co pozwoli podnieść poziom kształcenia i umożliwi tworzenie sieci współpracy między tymi ośrodkami akademickimi. Analogicznie przedstawia się sytuacja z projektem Linia kolejowa nr 8 Warszawa Radom Kielce Kraków, którego realizacja zapewni sprawne połączenie Kielc z największymi miastami w Polsce. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 96

97 Projekt Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc realizowany w ramach RPOWŚ Celem projektu jest podniesienie atrakcyjności przestrzennej i funkcjonalnej, a w konsekwencji także społeczno gospodarczej zabytkowego Śródmieścia Miasta. Podniesienie prestiżu miasta jako miejsca pracy i zamieszkania. Wyższa jakość życia w mieście będzie czynnikiem przyciągającym i budującym kapitał ludzki w mieście i regionie, sprzyjającym rozwojowi potencjału kapitału ludzkiego niezbędnego do zachowania i wzmocnienia efektów projektów naukowych i badawczych. Zdjęcie z budowy Zdjęcie z budowy dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 97

98 Wizualizacja Wizualizacja Komplementarność projektów realizowanych w Gminie Bieliny Projekt - Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża realizowany w ramach RPOWŚ Projekt ten obejmuje renowację wschodniej fasady Zespołu Klasztornego na Świętym Krzyżu, kompleksowe zagospodarowanie nieruchomości gminnych w Hucie Szklanej pod podstawową infrastrukturę turystyczną, budowę Wioski średniowiecznej, utworzenie schroniska młodzieżowego Szkole Podstawowej w Hucie Starej, zagospodarowanie centrum dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 98

99 Bielin wraz z modernizacją budynku dawnego Urzędu Gminy i rekonstrukcję zabytkowej zagrody chłopskiej w Kakoninie (II etap). dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... 99

100 Z a b y t k o w a zagroda chłopska w Kakoninie Zabytkowa zagroda chłopska w Kakoninie Projekt - Nasze miejsca pracy w Osadzie Średniowiecznej realizowany w ramach PO Kapitał Ludzki Uczestnicy projektu poprzez szkolenia i warsztaty zdobyć mają umiejętności, które umożliwią im znalezienie pracy w średniowiecznej wiosce. Szkolenie skierowane jest do dwóch grup mieszkańców gminy: bezrobotnych, którzy zechcą związać swą przyszłość z turystyką oraz dla osób już zajmujących się agroturystyką, do Kół Gospodyń Wiejskich i organizacji pozarządowych. W zajęciach będzie uczestniczyć około 40 osób. W ramach projektu zaplanowano organizację szkoleń i warsztatów, które wyposażą uczestników w wiedzę z zakresu wykonywania średniowiecznych zawodów (kowal, garncarz, bartnik, tkacz" szewc-rymarz, cieśla, zielarz). dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

101 Projekt - Moc Świętego Krzyża Kampania Promocyjna Produktów Turystycznych Wokół Świętego Krzyża realizowany w ramach RPOWŚ Projekt ten to jedno z wielu działań zmierzających do zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu świętokrzyskiego i promocji zabytków Świętego Krzyża i Wioski Średniowiecznej. Przebudowa drogi gminnej oraz drogi powiatowej 0318T w celu stworzenia spójnego układu komunikacyjnego stymulującego rozwój regionu - Etap II - zadanie 1 Bieliny Projekt zapewni lepszy dojazd do miejscowości Bieliny i do realizowanych w ramach innych projektów atrakcji turystycznych. Informacja nt. wsparcia dla instrumentów inżynierii finansowej W okresie sprawozdawczym prowadzone były prace związane z przygotowaniem naboru wniosków w ramach Działania 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Ogłoszenie konkursu dla tego Działania przewidziane jest na Działania realizowane przez IZ w kontekście Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Na przełomie sierpnia i września 2009 r. Instytucja Koordynująca Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia przeprowadziła konsultacje dokumentu European Union Strategy for the Baltic Sea Region Governance and Implementation (lipiec 2009 r.), w który to proces zaangażowane były Instytucje Zarządzające krajowymi i regionalnymi Programami Operacyjnymi w ramach Celu 1 oraz IZ Programem Południowy Bałtyk w ramach Celu 3 Europejska Współpraca Terytorialna. Konsultacje te zostały przeprowadzone ponownie w grudniu 2009 r. w oparciu o dokument Guidance Note Practical Suggestions for Operational Programmes przesłany listem DG REGIO 12 listopada 2009 r. Celem konsultacji było określenie możliwości IZ w zakresie powiązania i raportowania z działań prowadzonych w ramach poszczególnych PO Celu 1 i 3 na rzecz realizacji celów Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. W ich wyniku określono ww. system dla prezentowania działań i danych za rok Przedstawiciele IZ brali również udział w spotkaniach informacyjnych nt. Strategii. W ramach RPOWŚ , projekty wpisujące się w poszczególne obszary priorytetowe Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego są realizowane w ramach następujących działań: Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw: - ilość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym 145; - ilość podpisanych umów od uruchomienia programu 156; - wartość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym dofinansowanie UE (w EURO) ,00; - wartość podpisanych umów od uruchomienia programu dofinansowanie UE (w EURO) ,43. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

102 Działania 3.1. Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym oraz Działania 3.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej: - ilość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym 67; - ilość podpisanych umów od uruchomienia programu 68; - wartość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym dofinansowanie UE (w EURO) ,77; - wartość podpisanych umów od uruchomienia programu dofinansowanie UE (w EURO) ,70. Działania 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej oraz Działania 4.2. Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej: - ilość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym 25; - ilość podpisanych umów od uruchomienia programu 25; - wartość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym dofinansowanie UE (w EURO) ,96; - wartość podpisanych umów od uruchomienia programu dofinansowanie UE (w EURO) ,96. Działania 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu, Działania 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia, Działania 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych, i kulturalnych oraz Działania 5.3. Inwestycje w sferę dziedzictwa kulturowego, turystyki i sportu: - ilość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym 50; - ilość podpisanych umów od uruchomienia programu 54; - wartość podpisanych umów w okresie sprawozdawczym dofinansowanie UE (w EURO) ,26; - wartość podpisanych umów od uruchomienia programu dofinansowanie UE (w EURO) , Monitorowanie i ocena System monitorowania opiera się na zapisach Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości. Procedury monitorowania opisane są w Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej RPOWŚ. Monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata prowadzone jest przez Instytucję Zarządzającą i Komitet Monitorujący RPOWŚ. Monitorowanie jest prowadzone zgodnie z art. 66 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 w oparciu o określone w Programie wskaźniki kwantyfikujące cele poszczególnych osi priorytetowych. Tam gdzie to możliwe, odpowiednie dane statystyczne będą uwzględniać podział na płeć i terytorium. System monitorowania wskaźników opiera się na wskaźnikach przyjętych w załączniku nr 3 do Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

103 przekazywania danych w formie elektronicznej. Dane dla celów monitorowania będą przekazywane do Komisji Europejskiej za pomocą systemu SFC. Komitet Monitorujący RPOWŚ został powołany w terminie trzech miesięcy tj. 6 lutego 2008 r. od daty zatwierdzenia przez Komisję Europejską Programu Operacyjnego tj. od dnia 21 grudnia 2007 r. Zgodnie z zasadą partnerstwa w składzie Komitetu zapewniono uczestnictwo strony rządowej, samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych. IZ RPOWŚ powołując skład KM dążyła do zachowania zasady równości szans. Wśród 55 członków i stałych zastępców Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata jest 16 kobiet. Komitet Monitorujący RPOWŚ upewnia się co do skuteczności i jakości realizacji RPO. Do zadań Komitetu Monitorującego należy w szczególności: a) Analizowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru operacji finansowanych w terminie sześciu miesięcy od daty zatwierdzenia RPOWŚ (tj. kryteriów oceny projektów) oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów, b) Analizowanie i zatwierdzanie okresowych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji RPOWŚ , c) Zapoznanie się z uwagami Komisji Europejskiej dotyczącymi analizy postępu osiągniętego w realizacji RPOWŚ zawartego w sprawozdaniu rocznym z realizacji RPOWŚ , d) Dokonywanie okresowego przeglądu postępów, w szczególności osiągnięcia celów wyznaczonych dla każdego priorytetu oraz wyników ocen (ewaluacji) związanych z monitorowaniem realizacji RPOWŚ , w szczególności gdy monitorowanie wykazuje znaczące odstępstwa od początkowo określonych celów lub gdy zgłoszone są propozycje zmian w RPOWŚ , e) Zapoznanie się z rocznymi raportami z kontroli, audytu RPOWŚ oraz z komentarzami Komisji Europejskiej do tych raportów, f) Przedkładanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian lub analiz RPOWŚ ułatwiających realizację celów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności określonych w rozporządzeniu Rady nr 1083/2006 dotyczących tych funduszy lub służącym usprawnieniu zarządzania RPOWŚ , w tym zarządzania finansowego, g) Analizowanie i zatwierdzanie Planu Komunikacji RPOWŚ oraz proponowanych zmian w Planie Komunikacji, h) Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści decyzji Komisji Europejskiej w sprawie wkładu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPOWŚ , i) Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści RPOWŚ , j) Zapoznanie się z Planem Ewaluacji oraz proponowanymi zmianami w Planie Ewaluacji, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

104 k) Analizowanie wyników przeprowadzonych badań ewaluacyjnych oraz rekomendowanie obszarów, które powinny zostać poddane ewaluacji w ramach RPOWŚ ; monitorowanie procesu ewaluacji RPOWŚ l) Realizację innych zadań niż wymienione powyżej wskazanych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, niezbędnych do prawidłowej realizacji RPOWŚ Podstawę prawną powołania Komitetu Monitorującego określa art. 63 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006) oraz art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227 poz z późn. zm.). W 2009 roku odbyły się cztery posiedzenia Komitetu Monitorującego RPOWŚ: Podczas IV posiedzenia 12 marca 2009 roku Komitet Monitorujący podjął następujące Uchwały: - Uchwała nr 12/09 w sprawie: przyjęcia Protokołu z III posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata , z dnia 27 lutego 2008 roku; - Uchwała nr 13/09 w sprawie: - zatwierdzenia sprawozdania okresowego za II półrocze 2008 roku z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata ; Uchwała nr 14/09 Komitetu Monitorującego z dnia 15 maja 2009 roku w sprawie: podjęcia stanowiska Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata w sprawie zawiadamiania stron postępowania przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, podjęta w trybie obiegowym. Treść stanowiska: Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata oczekuje podjęcia inicjatyw legislacyjnych przez administrację państwową szczebla centralnego zmierzających do likwidacji barier ograniczających realizację inwestycji liniowych (np. budowa wodociągu, kanalizacji, gazociągu).harmonijny rozwój infrastruktury przesyłowej napotyka na szereg barier opóźniających lub wręcz uniemożliwiających prowadzenie inwestycji liniowych. Problemy dotyczące realizacji inwestycji sieciowych wynikają z obowiązującego ustawodawstwa nieuwzględniającego specyfiki tychże inwestycji, tj. : ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, prawa budowlanego, prawa ochrony środowiska. Przepisy prawne w obecnym kształcie powodują sytuacje, w których właściciele terenu przez który przebiegać ma inwestycja, blokują realizację inwestycji liniowej o znaczeniu strategicznym dla całej gminy, regionu a niekiedy kraju. Budowa o charakterze sieciowym na dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

105 bazie dotychczasowego prawodawstwa napotyka na szereg utrudnień, które wynikają z jej specyfiki, tzn. : Trasa linii przebiega przez tereny kilku miejscowości, Uzgodnienia są prowadzone z tysiącami właścicieli działek. Komitet Monitorujący RPOWŚ stoi na stanowisku, że przy realizacji inwestycji liniowych winien być wprowadzony przepis szczególny, że jeżeli liczba stron postępowania o wydanie decyzji pozwolenia na budowę przekracza 20 stosuje się przepis art. 49 Kodeksu Postępowania Administracyjnego (Dz. U 2000 nr 98 poz. 1071) cyt. strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji państwowej przez obwieszczenie lub inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od daty publicznego ogłoszenia. Powyższe uzasadnia się tym, że wobec ciągłego obrotu nieruchomościami problemem staje się doręczenie dokonywanej przez Urząd czynności dla właściwych stron, chodzi tu głównie o inwestycje liniowe celu publicznego. Obecnie prowadzone postępowania trwają miesiącami, a w tym czasie tracą ważność uzgodnienia i odkładane są terminy rozpoczęcia planowanych inwestycji. I tak przy projektowaniu inwestycji w obowiązku inwestora leży uzgodnienie z każdym właścicielem przebiegu trasy. Powyższe znacznie uprościłoby realizację inwestycji o charakterze sieciowym. Treść stanowiska została umieszczona na stronie internetowej oraz przekazana do Ministra Rozwoju Regionalnego. W odpowiedzi do Instytucji Zarządzającej RPOWŚ wpłynęło pismo wyjaśniające, iż Zgodnie z art. 5a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) wskazanej ustawy w przypadku budowy obiektu liniowego którego przebieg został ustalony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a także wykonanie innych robót budowlanych dotyczących obiektu liniowego gdy liczba stron w postępowaniu przekracza 20, stosuje się przepis art. 49 Kodeksu postępowania administracyjnego. Wydaje się zatem, że przepisy Prawo budowlane rozstrzygają przedmiotową sprawę w sposób jednoznaczny i nie wymagają zmian legislacyjnych oraz w pełni odpowiadają postulatom zgłoszonym przez KM RPOWŚ. V posiedzenie Komitetu Monitorującego miało miejsce 15 czerwca 2009 roku, w trakcie którego podjęto następujące uchwały: - Uchwała nr 15/08 w sprawie: przyjęcia Protokołu z IV posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata , z dnia 12 marca 2009 roku; - Uchwała nr 16/09 w sprawie: zatwierdzenia sprawozdania rocznego za 2008 rok z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata ; Podczas VI posiedzenia Komitetu Monitorującego 11 września 2009 roku podjęto: - Uchwałę nr 17/09 w sprawie: przyjęcia Protokołu z V posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata , z dnia 15 czerwca 2009 roku; dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

106 - Uchwałę 18/069 w sprawie: zatwierdzenia sprawozdania okresowego za I półrocze 2009 roku z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata ; - Uchwałę nr 19/09 w sprawie: pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego w sprawie przesunięcia 8 mln EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.3 Promocja gospodarcza i turystyczna regionu. VII posiedzenie Komitetu Monitorującego odbyło się w dniu 13 listopada 2009 roku. W tym dniu Komitet podjął następujące decyzje: - Uchwała nr 20/09 w sprawie: przyjęcia Protokołu z VI posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata , z dnia 11 września 2009 roku; - Uchwała nr 21/09 w sprawie: pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego w sprawie przesunięcia 14 mln EUR z Działania 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej na realizację Działania 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. - Uchwała 22/09 w sprawie: zatwierdzenia zmian w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata wynikających z nowelizacji Ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 roku. Za monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata odpowiedzialne są dwa Departamenty Urzędu Marszałkowskiego: Departament Polityki Regionalnej i Departament Funduszy Strukturalnych. Monitorowanie na poziomie osi priorytetowych RPOWŚ odbywa się w Departamencie Funduszy Strukturalnych, natomiast monitoring na poziomie Programu prowadzony jest przez Departament Polityki Regionalnej Oddział Zarządzania RPO. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ jest odpowiedzialna za prawidłowy przebieg procesu monitorowania Programu i zapewnia iż sprawozdawczość w ramach programu opiera się na informacjach uzyskiwanych od wszystkich podmiotów zaangażowanych w realizację RPO. W proces sprawozdawczości RPOWŚ zaangażowane są następujące podmioty: Komitet Monitorujący RPOWŚ Instytucja Zarządzająca RPOWŚ Beneficjenci RPOWŚ. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia wniosek o płatność z częścią sprawozdawczą. Beneficjent jest zobligowany do przedkładania wniosku o płatność minimum raz na 3 miesiące, od daty podpisania umowy o dofinansowanie Instytucja Zarządzająca jest zobowiązania do sporządzania i przekazania do IKRPO następujących sprawozdań i informacji dotyczących realizacji RPOWŚ ti: dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

107 - sprawozdania okresowego - nie później niż po upływie 60 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego. - sprawozdania rocznego nie później niż po upływie 140 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego - sprawozdania końcowego nie później niż do 31 stycznia 2017 roku - informacji miesięcznej - do 15 dnia następującego po miesiącu, którego dotyczy informacja. Dla celów zarządzania i sprawozdawczości w Instytucji Zarządzającej RPOWŚ był wykorzystywany Krajowy System Informatyczny. Ewaluacja ma na celu poprawę jakości, efektywności i spójności pomocy udzielanej w ramach RPOWŚ i jest zgodna z art. 47 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku. W realizację ewaluacji RPOWŚ zaangażowane zostały dwa oddziały Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego tj. Oddział Programowania Strategicznego i Analiz oraz Oddział Zarządzania RPO. W oddziale Programowania Strategicznego i Analiz została utworzona Jednostka Ewaluacyjna, która współpracuje z pracownikami z Oddziału Zarządzania RPO. Do jej obowiązków w zakresie ewaluacji należy zarówno organizowanie i nadzorowanie badań ewaluacyjnych jak i udostępnianie informacji niezbędnych do wykonywania badań przez Ewaluatorów zewnętrznych, a także zadbanie o to by wyniki przeprowadzonych ewaluacji zostały wykorzystane. W celu zachowania zasady partnerstwa oraz koordynacji procesu ewaluacji PROWŚ na lata powołana została Grupa Sterująca Ewaluacją, w skład której wchodzą pracownicy Departamentów Polityki Regionalnej i Funduszy Strukturalnych. W celu zachowania obiektywności wyników i niezależności pracy ewaluatora ewaluacje RPOWŚ wykonywane są głównie przez Ewaluatorów zewnętrznych wybieranych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w drodze przetargu. Przewiduje się także przeprowadzanie ewaluacji wewnętrznych, mających charakter uzupełniający w stosunku do ewaluacji zewnętrznych. Decyzja o przeprowadzeniu ewaluacji jest wydawana przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, który również wykorzystuje wyniki badania. Jednostka Ewaluacyjna, uwzględniając opinie i wnioski Grupy Sterującej określa zakres ewaluacji. Natomiast wyłoniony zespół ewaluacyjny odpowiedzialny jest za realizację badania oraz za przedstawienie raportu z przeprowadzonej ewaluacji. Wyniki ewaluacji RPOWŚ na lata przedkładane są Komitetowi Monitorującemu RPOWŚ, Krajowej Jednostce Oceny, a także Komisji Europejskiej na jej prośbę. Opis strategicznych obszarów badań ewaluacyjnych oraz wskazujący sposób organizacji procesu ewaluacji w ramach RPOWŚ został zawarty w Planie ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Dokument ten został przyjęty Uchwałą Zarządu Województwa w dniu 20 lutego 2008 roku. Uzupełnieniem dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

108 Planu Ewaluacji są sporządzane corocznie Okresowe Plany Ewaluacji zawierające listę badań ewaluacyjnych planowanych do realizacji w roku następnym. Okresowy Plan ewaluacji na 2009 rok został przyjęty przez Zarząd Województwa 21 stycznia 2009 roku. Analizy raportów z przeprowadzonych badań ewaluacyjnych stanowią podstawę do podejmowania najważniejszych decyzji dotyczących istotnych zmian w realizowanym programie, planowania i wdrażania innych polityk krajowych, jak również opracowania kształtu polityki spójności po roku Dlatego też, widoczna jest potrzeba koordynacji procesu wdrażania rekomendacji i jego monitorowania. Zintegrowany System Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami opiera się na trzech głównych elementach: 1) Kluczowa rola Instytucji Zarządzającej w procesie wdrażania i monitorowania rekomendacji: a) Podejmowanie decyzji o wyborze rekomendacji przeznaczonych do wdrożenia, b) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji 2) Konsultacyjny charakter procesu wdrażania rekomendacji (rekomendacje z badań ewaluacyjnych oraz wnioski, na podstawie których zostały one sformułowane, powinny być konsultowane oraz dyskutowane w możliwie najszerszym gronie potencjalnych adresatów rekomendacji przed podjęciem przez Instytucję Zarządzającą decyzji o wdrażaniu danej rekomendacji) 3) Wsparcie procesu przez system informacyjny wdrażania i monitorowania rekomendacji Głównymi podmiotami zaangażowanymi w realizację procesu wdrażania i monitorowania rekomendacji są: a) Wykonawcy badań ewaluacyjnych (ewaluatorzy zewnętrzni), b) Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata (oraz Jednostka Ewaluacyjna), c) Grupa Sterująca Ewaluacją, d) Krajowa Jednostka Oceny, e) Komitet Monitorujący. Proces wdrażania i monitorowania rekomendacji obejmuje trzy główne etapy: 1) Wypracowanie decyzji w zakresie i sposobie wdrażania rekomendacji, 2) Wdrażanie rekomendacji, 3) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji. W 2009 rok zaplanowano trzy badania ewaluacyjne: analiza systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ. Celem badania była w szczególności ocena trafności, adekwatności i efektywności przyjętych rozwiązań proceduralnych i instytucjonalnych w ramach systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ także identyfikacja potencjalnych problemów i barier, w tym sformułowanie rekomendacji dla IZ. Cele szczegółowe: 1. Ocena spójności systemów zarządzania i wdrażania. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

109 2. Ocena organizacji pracy w instytucjach zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie Programu (podział kompetencji, obszary współpracy, punkty krytyczne, komunikacja wewnętrzna, system kontroli wewnętrznej). 3. Ocena koordynacji działań podejmowanych przez Instytucję Zarządzającą w zarządzaniu i wdrażaniu Programu. 4. Ocena potencjału kadrowego instytucji wchodzących w skład systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ (stan zatrudnienia, fluktuacja, jakość kadr, system motywacyjny, polityka szkoleniowa). 5. Ocena adekwatności i użyteczności procedur, stabilność regulacji. 6. Ocena posiadanych zasobów materialnych i niematerialnych systemu zarządzania i wdrażania w zakresie funkcji i zadań pełnionych przez instytucje wchodzące w skład systemu zarządzania i wdrażania. 7. Ocena zasadności i wysokości ponoszonych kosztów funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania w ramach Pomocy Technicznej RPOWŚ Rekomendacje i stanowisko IZ RPOWŚ: 1. W trakcie analizy Wykonawca nie zdiagnozował procedury związanej z systemem szkoleniowym. Należy w możliwie jak najszybszym czasie wprowadzić procedurę regulującą system szkoleniowy dla pracowników IZ oraz wprowadzić system diagnozowania potrzeb szkoleniowych wśród pracowników IZ. Dobór szkoleń powinien uwzględniać dotychczasowe kwalifikacje pracowników. Rekomendacja odrzucona. W Urzędzie Marszałkowskim istnieje system identyfikacji potrzeb szkoleniowych i ich doboru. Część szkoleń kwalifikuje się do finansowania w ramach Pomocy Technicznej RPOWŚ Ocena systemu naboru i oceny wniosków powinna być przeprowadzona w oparciu o wyniki badań ankietowych zrealizowanych na grupie Beneficjentów. Wskazówka do ustalenia zakresu kolejnej oceny (badania ewaluacyjnego) realizacji RPOWŚ. 3. Obecny opis procedury odwoławczej w ramach pkt OSZiK oraz ścieżki audytu dotyczącej przestrzegania kryteriów wyboru projektu w ramach pkt OSZiK powinien ulec zmianie stosownie do aktualnej treści art. 30b i 30c ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Rekomendacja wdrożona. 4. W trakcie prowadzenia analizy Wykonawca zauważył drobne nieścisłości w kwestii nomenklatury osi priorytetowych. Zaproponowano ujednolicenie tej nomenklatury przy dokonywaniu najbliższej zmiany w IW. Niespójność ta nie wpływa na proces zarządzania i wdrażania a jedynie wpływa na niejednolity obraz dokumentu. Rekomendacja wdrożona. 5. Częste zmiany zachodzące w obowiązujących przepisach mogą przyczynić się do częstych zmian procedur w ramach IW, dlatego też tak ważne jest zarządzanie ryzykiem. Wprowadzenie procedury postępowania w sytuacji nadzwyczajnej, czy też procedury odstąpienia od obowiązujących procedur może okazać się przydatne w sytuacji, kiedy nastąpi spiętrzenie zadań do realizacji w krótkim czasie, wystąpią opóźnienia, a nierozwiązane dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

110 problemy mogą spowodować tzw. wąskie gardło. Wprowadzenie takich procedur może spowodować, iż system zarządzania i wdrażania będzie bardziej elastyczny, przyczyni się do wyjścia z tzw. sytuacji kryzysowych i nie spowoduje to opóźnień we wdrażaniu RPOWŚ, a jednocześnie zmniejszy ryzyko częstych zmian procedur w IW. Rekomendacja odrzucona. Procedury przyjęte w ramach RPOWŚ gwarantują prawidłową realizację Programu. Wprowadzenie proponowanych procedur rodzić może ryzyko wystąpienia nieprawidłowości w trakcie realizacji Programu. 6. Zdiagnozowano złe warunki lokalowe, które wpływają zarówno na warunki pracy, jak i na sposób przyjmowania beneficjentów w punkcie informacyjnym. W miarę możliwości należy poprawić istniejącą sytuację, bądź zmienić siedzibę IZ. Rekomendacja odrzucona. W najbliższej przyszłości brak jest realnych możliwości poprawy warunków lokalowych w Urzędzie Marszałkowskim. 7. Niekompletna wiedza pracowników kancelarii na temat struktury i funkcjonowania systemu zarządzania i wdrażania RPOWŚ, co skutkuje nieprawidłowym dekretowaniem przychodzącej korespondencji. Zarekomendowano szkolenie dla pracowników kancelarii we wspomnianym zakresie, aby ograniczyć liczbę błędnie dystrybuowanej korespondencji dot. RPOWŚ. Rekomendacja wdrożona. 8. Badanie wykazało, że pracownicy badanych Departamentów nie posiadają pełnej wiedzy na temat obowiązujących w IZ kryteriów awansu. Zarekomendowano sformułowanie kryteriów awansu w formie dokumentu, który będzie przedstawiony nowo zatrudnionym pracownikom. a w odniesieniu do obecnie zatrudnionych pracowników należałoby przedstawić kryteria awansu w formie pisemnej wraz z omówieniem awansu. Rekomendacja odrzucona. W Urzędzie Marszałkowskim kryteriami decydującymi o awansie są: zaangażowanie w wykonywanie obowiązków, wiedza merytoryczna oraz inne umiejętności wpływające na osiągane wyniki. Uznaje się, że standaryzacja kryteriów awansu w formie dokumentu nie jest zasadna. Przeprowadzone badanie pozwoliło stwierdzić, że procesy zachodzące w Instytucji Zarządzającej zostały prawidłowo zaprojektowane, a struktura organizacyjna jest spójna i pozwala na efektywną realizację RPOWŚ. Właściwa organizacja IZ, oraz jasno zdefiniowany podział zadań i kompetencji Departamentów uczestniczących w procesie zarządzania i wdrażania wynikają z dobrze skonstruowanych dokumentów zawierających szczegółowe zakresy poszczególnych komórek jak i stanowisk. W trakcie badanie nie zidentyfikowano problemów, które mogłyby negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie Instytucji Zarządzającej oraz skuteczność realizacji Programu. Struktura organizacyjna jest adekwatna do potrzeb realizacji RPO. Wykonawca w trakcie badania nie stwierdził rażących uchybień i opóźnień we wdrażaniu Programu, które wynikałyby z wprowadzanych zmian w procedurach. Informacje o zmianach w procedurach są w większości przypadków przekazywane z odpowiednim wyprzedzeniem i nie mają wpływu na wywiązywanie się z zadań i obowiązków w terminie. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

111 analiza zdolności absorpcyjnych Województwa Świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas aplikowania o środki. Celem badania była ocena potencjału absorpcyjnego Województwa Świętokrzyskiego oraz analiza potrzeb inwestycyjnych regionu w celu identyfikacji barier i potencjalnych zagrożeń w zakresie realizacji i postępów wdrażania RPOWŚ.. W ramach badania została przeprowadzona diagnoza stanu przygotowań oraz postępów w realizacji projektów przez jednostki samorządu terytorialnego, z którymi podpisano pre-umowy/umowy o dofinansowanie. Realizacja badania potwierdziła, że w systemie wdrażania RPOWŚ nie występują poważne bariery i trudności wymagające strategicznych decyzji i przebudowy systemu. Podczas analiz napotkano jedynie na niewielkie bariery, na które nie zawsze wpływ mieli beneficjenci lub nawet IZ RPOWŚ. Najważniejsze rekomendacje i stanowisko IZ RPOWŚ: 1. Kontrowersje rodzi to, że ocena strategiczna jest dokonywana bezpośrednio przez Zarząd Województwa. Ocena strategiczna powinna być dokonywana przez zespół ekspertów strategicznych, którzy dokonywaliby oceny synergii regionalnej, zarówno poziomej, jak i pionowej. Zarząd Województwa, dokonując oceny strategicznej projektów, przyznaje punkty o określonych wagach, według kryteriów przyjętych przez Komitet Monitorujący. Uczestniczenie bezpośrednio przez Zarząd Województwa w części strategicznej oceny projektów związane jest z ustawową odpowiedzialnością samorządu województwa za prowadzenie polityki rozwoju regionu. 2. Problemy można dostrzec w komunikacji pomiędzy oddziałami w IZ RPO WŚ. Informacje nie docierają do wszystkich oddziałów równomiernie. Rozwiązaniem docelowym byłoby stworzenie lokalnego systemu informatycznego, za pomocą którego w sposób kompleksowy można by śledzić cykl życia projektu, dzięki czemu pracownicy różnych oddziałów mogliby mieć wgląd do istotnych z punktu widzenia ich obowiązków informacji. Zamówienie i wdrożenie lokalnego systemu informatycznego, jako między innymi forum wymiany informacji wewnątrz IZ było rozpatrywane na początku prac nad realizacją RPO. Koncepcja ta, w obliczu implementacji SIMIK , stanowiącego główne źródło informacji nt. projektów, została odrzucona. Rozwiązaniem ad hoc usprawniającym proces komunikacji wewnętrznej jest rozsyłanie informacji w sposób obiegowy, tak by każdy pracownik miał możliwość zapoznania się z nimi. Rekomendacja przyjęta. Dyrektorzy oraz kierownicy jednostek, uczestniczących we wdrażaniu RPO, będą w większym niż obecnie zakresie przesyłać istotne informacje, pisma i interpretacje podległemu sobie personelowi, za pośrednictwem poczty elektronicznej. 3. Najbardziej istotną rolę w procesie komunikacji pomiędzy IZ a beneficjentami odgrywa kontakt telefoniczny. Należy podejmować działania prowadzące do standaryzacji udzielanych odpowiedzi w formie telefonicznej, poprzez z jednej strony szkolenia dla pracowników IZ z zakresu telefonicznej obsługi klienta, z drugiej zaś strony poprzez organizowanie cyklicznych spotkań roboczych pomiędzy pracownikami różnych komórek IZ. Rekomendacja przyjęta. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

112 Pracownicy IZ, którzy kontaktują się z beneficjentami zostaną w szerszym niż dotychczas zakresie przeszkoleni z technik i zasad komunikacji. Ponadto, będą organizowane spotkania robocze wewnątrz IZ, służące wypracowaniu odpowiedzi i rozwiązań najczęściej występujących problemów i wątpliwości. 4. Beneficjenci wysoko ocenili dostęp do informacji przekazywanych przez IZ. Zdaniem zdecydowanej większości jest on zdecydowanie lub raczej wystarczający. W celu poprawy dostępu do informacji należy podjąć następujące działania: poprawić czytelność przekazu informacji na stronie internetowej zamieszczając informacje we właściwych zakładkach konkretnych osi, działań i konkursów; przesyłać więcej informacji poprzez pocztę elektroniczną ( ) / newsletter, publikować informacje o najczęściej popełnianych błędach na stronie internetowej. Rekomendacja częściowo przyjęta. Informacje zamieszczane na stronie internetowej są przyporządkowywane do poszczególnych osi priorytetowych i działań. Newslettery, przesyłane pocztą elektroniczną na adresy zainteresowanych odbiorców, zawierają odnośniki do najistotniejszych informacji, zamieszczanych na stronie internetowej. 5. Najpoważniejszą barierą w komunikacji pomiędzy Instytucją Zarządzającą a beneficjentami jest brak szkoleń czy spotkań informacyjnych. Co prawda spotkania informacyjne odnośnie zasad wdrażania projektu są organizowane podczas podpisywania umów z beneficjentami, jednak uczestniczą w nich przede wszystkim osoby reprezentujące daną instytucję, a nie pracownicy merytoryczni zajmujący się realizacją. Dlatego też należy przeprowadzić cykl szkoleń dla pracowników beneficjentów odpowiedzialnych za wdrażanie projektów. Niepomijanie w szkoleniach firm konsultingowych, z usług których korzystają beneficjenci. Rekomendacja przyjęta. Szkolenia dla wnioskodawców i beneficjentów, również z udziałem firm konsultingowych, będą organizowane w szerszym niż dotychczas zakresie. analiza skuteczności, jakości oraz użyteczności działań informacyjnych i promocyjnych RPOWŚ. Z powodu przedłużonej do końca 2009 roku Kampanii Promocyjnej realizacja niniejszego badania została przeniesiona na I/II kwartał 2010 roku. Badanie polegać będzie na ocenie ogólnej wiedzy mieszkańców województwa na temat RPOWŚ. Oprócz realizacji badania ewaluacyjnego w 2009 roku podejmowane były działania przyczyniające się do budowy potencjału ewaluacyjnego. Działania te obejmowały budowę odpowiednich struktur. IZ RPOWŚ podjęła następujące działania związane z budową potencjału ewaluacyjnego w ramach Programu: Powołanie Grupy Sterującej Ewaluacją RPOWŚ , w skład której weszli: pracownicy Departamentu Polityki Regionalnej i pracownicy Departamentu Funduszy Strukturalnych, Udział w szkoleniach, konferencjach oraz spotkaniach dotyczących ewaluacji, Rozpowszechnianie informacji dotyczących ewaluacji, Współpraca z Komitetem Monitorującym. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

113 Nie zidentyfikowano żadnych problemów związanych z pozyskiwaniem i analizą danych, dlatego też nie podjęto żadnych działań naprawczych. W dniu 14 kwietnia 2010 roku Zarząd Województwa podjął uchwałę w sprawie przyjęcia Okresowego Planu Ewaluacji RPOWŚ, na 2010 rok. Na 2010 rok Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zaplanowała realizację następujących badań ewaluacyjnych: Analiza skuteczności, jakości oraz użyteczności działań informacyjnych i promocyjnych RPOWŚ. Badanie polegać będzie na ocenie ogólnej wiedzy mieszkańców województwa na temat RPOWŚ, zidentyfikowaniu źródeł informacji na temat RPOWŚ, ocenie społecznego odbioru działań informacyjnych i promocyjnych, analizie skuteczności i użyteczności poszczególnych instrumentów informacji i promocji (w tym Kampanii Promocyjnej), Ocena postępów realizacji celów RPOWŚ do roku 2009 za pomocą modelu Hermin. Celem badania jest przeprowadzenie analiz społeczno gospodarczych, w tym określenie wpływu realizacji RPOWŚ na parametry makroekonomiczne województwa świętokrzyskiego. Ewaluacja mid-term Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Badanie podda pierwsze produkty i rezultaty RPOWŚ w celu zaopiniowania jakości monitorowania i wdrażania programu. Badanie pozwoli ocenić czy założenia RPOWŚ przekładane są na działania i, w miejscu gdzie jest to konieczne, pozwoli na dokonanie korekt. Badanie polegające również na określeniu trafności zamierzeń w stosunku do aktualnych trendów społeczno-gospodarczych. Wyniki ewaluacji posłużą ewentualnym modyfikacjom Programu Krajowa rezerwa wykonania (w stosownych przypadkach i wyłącznie w odniesieniu do rocznego sprawozdania z realizacji przedłożonego w 2010 r.) Nie dotyczy 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY Wartości wskaźników produktu i rezultatu w ramach poszczególnych osi priorytetowych zostały zaprezentowane w Tabeli 4. Stanowiącej załącznik do niniejszego sprawozdania. 3.1 Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Wartość przyznanej alokacji EUR Cele osi priorytetowej: Wzmocnienie konkurencyjności i zdolności inwestycyjnej sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

114 Wzmocnienie inwestycyjne instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Cele te są realizowane w ramach czterech działań: Działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, Działanie 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu. Główne grupy beneficjentów: - MŚP, - instytucje otoczenia biznesu, - partnerzy społeczni i gospodarczy, - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną. W gospodarce województwa świętokrzyskiego dominują wciąż mało efektywne branże. Przedsiębiorstwa działające w świętokrzyskim były w większości niedoinwestowane, mało innowacyjne, tworzyły zbyt mało miejsc pracy. Dzięki bezpośredniemu wsparciu inwestycyjnemu pozyskiwanemu przez MŚP w Osi priorytetowej 1. zwiększają się szanse na przezwyciężenie barier rozwoju przedsiębiorczości w świętokrzyskim. W RPOWŚ preferowane są projekty podmiotów działających w sektorze produkcyjnym i usługowym, inwestycje generujące nowe miejsca pracy. Należy w tym miejscu wspomnieć o komplementarnym wsparciu pozyskiwanym przez przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki m.in. na szkolenia, doradztwo, podniesienie poziomu kwalifikacji pracowników. W ramach tej Osi priorytetowej wspierane są m.in. projekty zgłaszane przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z terenu województwa dotyczące: inwestycji związanych z rozwojem i rozbudową przedsiębiorstwa, unowocześnieniem wyposażenia związanego z działalnością gospodarczą, wprowadzeniem innowacji technologicznych i/lub organizacyjnych, zakupem wyników prac B+R i/lub praw własności przemysłowej, inwestycji związanych z dostosowaniem technologii/produktów/usług do wymagań dyrektyw unijnych, organizacji lub udziału w imprezach targowo-wystawienniczych oraz misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami zagranicą dofinansowania kosztów utworzenia i wyposażenia nowych stanowisk pracy związanych z rozszerzeniem działalności gospodarczej i/lub wdrożeniem działań innowacyjnych obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian w procesie produkcji lub sposobie świadczenia usług. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

115 Nabór i ocena wniosków: W ramach tej Osi priorytetowej przeprowadzono sześć konkursów projektów. Cztery w ramach Działania 1.1, jeden dla Działania 1.2 oraz jeden dla Działania 1.4. W okresie od 19 stycznia do 27 lutego 2009 roku odbył się drugi (pierwszy w 2009 roku) nabór wniosków dla Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Złożono 393 wnioski o dofinansowanie projektów o łącznej wartości ,31 EUR. Dnia 22 czerwca 2009 roku została zakończona ocena formalna wniosków. Spośród 393 wniosków o dofinansowanie: 307 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytorycznotechnicznej; 84 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na pisemny wniosek Beneficjenta; 1 wniosek przekazano do uzupełnienia. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła ,16 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie ,56 EUR co stanowi 270,19 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie Kolejne trzy nabory wniosków dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw odbyły się w następujących terminach: r. dla średnich przedsiębiorstw, 4 stycznia 2010 roku zakończona została ocena formalna złożonych wniosków. Przedmiotem oceny było 38 złożonych wniosków, o wartości całkowitej ,06 EUR. Spośród 38 wniosków o dofinansowanie: 30 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 8 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła ,27 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie ,64 EUR, co stanowi 146,68 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie dla średnich przedsiębiorstw. W dniu 24 marca 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego uchwałą nr 2487/10 dokonał wyboru projektów złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr kierowanego do średnich przedsiębiorstw w ramach Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Do dofinansowania zakwalifikowały się 23 projekty. Jednocześnie na Listę rankingową projektów wybranych do wsparcia w ramach konkursu zamkniętego nr kierowanego do średnich przedsiębiorstw włączono projekty złożone przez średnie przedsiębiorstwa z listy rezerwowej i 1.1.2, które otrzymały co najmniej 56 punktów. Biorąc pod uwagę punktację zaakceptowanych projektów Zarząd Województwa Świętokrzyskiego zdecydował o zwiększeniu pierwotnie przeznaczonej kwoty do zakontraktowania do wysokości ,61 EUR. W rezultacie wybranych zostało 26 projektów o łącznej kwocie dofinansowania w wysokości ,61 EUR. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

116 r. dla małych przedsiębiorstw, Na konkurs wpłynęło 107 wniosków na łączną kwotę dofinansowania ,01 EUR. Dnia 15 marca 2010 roku została zakończona ocena formalna wniosków złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr dla małych przedsiębiorstw ogłoszonego dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Przedmiotem oceny było 107 wniosków, o wartości całkowitej ,77 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru, tj. 1 grudnia 2009 roku do 11 stycznia 2010 roku. Spośród 107 wniosków o dofinansowanie: wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła ,62 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie ,59 EUR co stanowi 227,28% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie dla małych przedsiębiorstw r. dla mikro przedsiębiorstw, w odpowiedzi na konkurs złożono 258 wniosków na łączną kwotę ,16 EUR. Przykładowy projekt zrealizowany w ramach Działania 1.1. RPOWŚ dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

117 Nazwa projektu: Wzrost Konkurencyjności firmy poprzez wprowadzenie innowacyjnej technologii obróbki kamienia, Beneficjent: Prywatne Przedsiębiorstwo Przerobu Kamienia Budowlanego PRODMAR Wacław Biegaj - Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw konkurs otwarty, wznowiony w dniu r. do końca okresu sprawozdawczego do IZ wpłynęło 10 wniosków, z których jeden został oceniony poprawnie pod względem formalnym, o wartości ,82 EUR, w tym dofinansowanie ,15 EUR. Przyczyn stosunkowo słabego zainteresowania potencjalnych wnioskodawców Działaniem 1.2. szukać można we wciąż dostępnej alokacji w Działaniu 1.1., gdzie istnieje możliwość uzyskania dofinansowania dla podobnych typów inwestycji na mniej wymagających zasadach (możliwość składania wniosków o dofinansowanie przez indywidualne przedsiębiorstwa, w przeciwieństwie do Działania 1.2., gdzie o wsparcie ubiegać się mogą jedynie klastry, porozumienia i konsorcja firm). - Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu, konkurs odbył się w okresie r. W odpowiedzi na konkurs złożono 7 wniosków o dofinansowanie o wartości całkowitej ,31 EUR. Spośród 7 wniosków o dofinansowanie: 1. 6 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

118 2. 1 wniosek został odrzucony z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła ,37 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie ,55 EUR. Umowy: dotychczas IZ RPOWŚ podpisała 161 umów z beneficjentami Osi 1, o łącznej wartości dofinansowania z EFRR w kwocie równej ,46 EUR, co wyczerpuje alokację przeznaczoną dla tej Osi na lata w 22,09 %. Wszystkie umowy podpisano dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Wnioski o płatność: do Instytucji Zarządzającej od uruchomienia programu wpłynęło 246 wniosków o płatność na kwotę wydatków ,43 EUR, w tym wydatki kwalifikowalne ,35 EUR,z czego ,13 EUR to środki pochodzące z EFRR. Na rzecz beneficjentów wypłacono ,67 EUR EFRR. Złożone wnioski opłatność i wypłaty środków dotyczą tylko Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Certyfikacja: dotychczas poświadczono ,16 EUR, w tym ,98 EUR to wydatki odpowiadające EFRR (6,26 % realizacji zobowiązań UE na lata ). Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie xls do niniejszego sprawozdania Do końca 2009 roku zostały zakończone 44 projekty w ramach Działania 1.1, z czego 17 projektów obejmowało mikro przedsiębiorstwa, 13 małe i 14 średnie przedsiębiorstwa. W wyniku realizacji tychże projektów wykreowano ok. 220 miejsc pracy, w tym ok dla mężczyzn i 55 dla kobiet. Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu wyniosły 0,325 mln euro. Na podstawie zawartych umów (stan na dzień 31 grudnia 2009 r.) przewiduje się, iż w 2010 roku zostanie zrealizowane 148 projektów z zakresu bezpośredniej pomocy dla MŚP, jest to 50% wartości docelowej dla tego wskaźnika założonej na rok W 2009 roku przeprowadzono cztery konkursy wniosków, dotyczących bezpośredniego wsparcia inwestycyjnego przedsiębiorstw, na koniec okresu sprawozdawczego dwa z nich nie zostały jeszcze zakończone. Ocena złożonych wniosków, wybór projektów do dofinansowania oraz podpisywanie umów z beneficjentami odbędzie się dopiero w 2010 roku, dlatego też IZ RPOWŚ wyraża przekonanie iż realizacja wartości docelowych wskaźników nie jest zagrożona. W oparciu o zawarte umowy szacuje się, że dzięki wsparciu w sektorze MŚP w 2010 roku zostanie utworzonych 944,37 miejsc pracy, co niemalże dwukrotnie przekroczy zakładany na ten rok wskaźnik 500. Istnieją przesłanki, aby przypuszczać, że wartość tego wskaźnika w roku 2010 będzie jeszcze wyższa z uwagi na nierozstrzygnięte na koniec 2009 roku konkursy z Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Z szacunków przeprowadzanych w IZ RPOWŚ wynika, iż podstawa dla stwierdzenia, że wartość wskaźnika zakładana na koniec okresu programowania zostanie przekroczona. Biorąc pod uwagę pozytywne trendy panujące w gospodarce województwa świętokrzyskiego, prognozy te można uznać za realistyczne. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

119 Realizację wskaźników założonych dla Osi priorytetowej 1. w stosunku do ich wartości docelowych należy ocenić pozytywnie, szczególnie biorąc pod uwagę stosunkowo późne rozpoczęcie wdrażania programów operacyjnych. Analiza postępów realizacji rzeczowej Osi priorytetowej 1. powinna uwzględniać również znaczące przyspieszenie fazy kontraktowania środków pod koniec 2009 i w 2010 roku. Wartość wskaźnika Liczba projektów z zakresu bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla małych i średnich przedsiębiorstw na koniec 2009 r. wyniosła 43. Szacunki, wynikające z liczby podpisanych dotychczas umów o dofinansowanie, wskazują, że na koniec 2010 r. liczba zakończonych projektów MŚP może wynieść 148 projektów (co stanowi niemal połowę wartości docelowej dla tego wskaźnika zaplanowaną na koniec 2010 r.). Niższy niż zakładano poziom realizacji tego wskaźnika (na koniec 2015 roku łącznie wsparcie miało uzyskać 1000 firm) spowodowany jest wyborem do realizacji znacznej liczby projektów o wysokiej wartości wydatków kwalifikowanych kosztem projektów o niższej wartości i mniejszym zakresie rzeczowym. Przewiduje się zatem, że szacowana początkowo wartość docelowa tego wskaźnika nie zostanie osiągnięta. Tym niemniej, dla prawidłowej oceny postępu rzeczowego wsparcia inwestycyjnego MŚP należy podkreślić, iż poziom realizacji wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP (na koniec 2009 roku 220,37), oszcacowano na koniec 2010 r. na poziomie 944,37. Stanowi to niemal dwukrotność wartości docelowej, założonej do osiągnięcia na koniec 2010 r. Fakt ten dowodzi, iż wsparcie inwestycyjne udzielane MŚP przynosi zakładane efekty, pomimo mniejszej niż zakładano liczby firm, które uzyskują dofinansowanie. Przyczyn wolniejszej niż zakładano realizacji wskaźnika Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu, (0,325 mln euro na koniec 2009 r.), należy upatrywać w fakcie, iż projekty inwestycyjne MŚP bądź zostały dopiero zakończone, bądź znajdują się we wczesnej fazie realizacji, co sprawia, że ich wpływ na generowanie dodatkowych inwestycji jest dotychczas niewielki. Wartość wskaźników: Liczba projektów dotyczących wsparcia IOB oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych i Wartość pożyczek i gwarancji udzielonych przez fundusze pożyczkowe i gwarancyjne pozostaje na poziomie 0, z uwagi na późne przyjęcie przez stronę rządową rozporządzeń regulujących zasady udzielania pomocy publicznej dla instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i poręczeniowych (odpowiednio 20 maja 2009 r. i 15 czerwca 2009 r.). Brak przyjętych rozporządzeń uniemożliwiło uruchomienie konkursów w Działaniach 1.3. i 1.4. Konkursy wniosków dla tych Działań zostaną ogłoszone w połowie 2010 roku. Na realizację celów Strategii Lizbońskiej w ramach Osi priorytetowej 1. przewidziano 100% środków. Dotychczas zakładany cel zrealizowano w 22,09 %. Realizacji Odnowionej Strategii Lizbońskiej w Polsce służy przyjęty przez Rząd Krajowy Program Reform średniookresowy dokument planistyczny. Typy projektów, przewidziane do wsparcia w ramach Osi priorytetowej 1. W całości wpisują się drugi obszar priorytetowy KPR Innowacyjna gospodarka służący rozwojowi dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

120 sektorów i gałęzi o dużej wartości dodanej oraz wysokiej innowacyjności, wywierający wpływ na długofalowy wzrost gospodarczy. W piśmie z dnia r., wystosowanym przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej, nr DG REGIO H1/JS/mjh D(2010)870070, zawarto rekomendacje dotyczące raportu rocznego z wdrażania RPOWŚ Jedna z rekomendacji zawierała postulat przykładania odpowiedniej wagi dla wypełniania założeń Regionalnej Strategii Innowacji m.in. przez projekty z zakresu wspierania przedsiębiorczości. Kwestia ta, w przypadku Instytucji Zarządzającej RPOWŚ , traktowana z należytą starannością. Podczas procesu selekcji wniosków o dofinansowanie z zakresu przedsiębiorczości, innowacji oraz społeczeństwa informacyjnego badany jest stopień wypełniania przez projekty założeń Regionalnej Strategii Innowacji. Służy temu kryterium Stopień realizacji przez projekt założeń RSI, będące jedną z podstaw części B oceny merytoryczno-technicznej. Daje to podstawę dla zapewnienia, iż realizacja osi priorytetowych RPOWŚ , poświęconych wspieraniu tworzenia gospodarki opartej na wiedzy, jest ściśle wpisana w cele RSI. Ponadto, w nawiązaniu do podjętej w rekomendacjach KE kwestii działań mających na celu przeciwdziałanie następstwom światowego kryzysu finansowego, należy podkreślić, że IZ RPOWŚ zleciła wykonanie badania ewaluacyjnego pn. Analiza zdolności absorpcyjnych Województwa Świętokrzyskiego pod kątem identyfikacji barier występujących podczas wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata Celem głównym badania było uzyskanie pogłębionej wiedzy na temat występujących barier w sprawnym wykorzystaniu środków w ramach RPOWŚ Ważnym elementem przeprowadzonej analizy ewaluacyjnej była ocena wpływu kryzysu finansowego na realizację projektów przez beneficjentów, jak również ocena ich sytuacji finansowej. Zdecydowana większość beneficjentów, którzy brali udział w badaniu uznała, że kryzys gospodarczy nie powinien mieć istotnego wpływu na realizację projektów w ramach RPOWŚ. Wśród problemów wynikłych w trakcie realizacji Osi priorytetowej 1. należy wspomnieć kontrowersje wywołane przyjęciem do realizacji projektu, złożonego do Działania 1.1. przez żonę jednego ze świętokrzyskich posłów. Artykuły prasowe, opublikowane po zatwierdzeniu przez Zarząd Województwa listy projektów, podnosiły kwestię wątpliwości, związanych z ubieganiem się o dotację przez członków rodzin polityków, mogących mieć potencjalny wpływ na wybór projektów. W obliczu narosłych zastrzeżeń, wnioskodawca zrezygnował z przyznanej mu dotacji. Jednocześnie, Sejmik Województwa Świętokrzyskiego powołał Komisję Rewizyjną, mającą za zadanie zbadać prawidłowość przeprowadzonej procedury oceny i wyboru projektów w ramach Działania 1.1. Komisja, po zapoznaniu się z obowiązującymi przepisami oraz dokumentami, będącymi podstawą dla oceny wniosków o dofinansowanie, jak również po przeprowadzeniu rozmów z ekspertami, którzy uczestniczyli w procesie oceny wniosków, oceniła, że wybór projektów dokonany został w sposób prawidłowy. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

121 Ponadto, należy wspomnieć, że, w 2009 r. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ była poddawana kontrolom Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Kontroli Skarbowej oraz Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji, z których żadna nie wykazała istotnych uchybień w systemie wyboru projektów oraz stosowaniu kryteriów oceny podczas naboru wniosków. Na liście rezerwowej projektów kluczowych znajduje się projekt Samorządu Województwa Świętokrzyskiego Fundusz pożyczkowo-poręczeniowy (w ramach Osi priorytetowej 1) o szacunkowej wartości ,08 EUR, dofinansowanie z EFRR ,04 EUR. 3.2 Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Wartość przyznanej alokacji EUR Cele osi priorytetowej: Poprawa powiązań pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz innowacyjności i gospodarką, Tworzenie i rozbudowa sieci teleinformatycznych oraz systemów usług elektronicznych, w tym dla podmiotów gospodarczych, Wzrost dostępności kompleksowo wyposażonych terenów inwestycyjnych, Poprawa wizerunku regionu, jego potencjału gospodarczego i turystycznego. Cele te będą realizowane w ramach czterech działań: Działanie 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój, Działanie 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, Działanie 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu, Działanie 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych. Główne grupy beneficjentów: - Instytucje otoczenia biznesu, - partnerzy społeczni i gospodarczy, - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, - szkoły wyższe, - zakłady opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia, - jednostki naukowe, - organizacje pozarządowe, - przedsiębiorcy, - administracja rządowa, - jednostki finansów publicznych posiadające osobowość prawną. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

122 Nabór i ocena wniosków: w 2009 roku w ramach tej Osi priorytetowe zrealizowano trzy konkursy. Jeden w ramach Działania 2.3 oraz dwa dla Działania 2.4. W ramach Działania 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu w dniach od 5 marca do 10 kwietnia 2009 roku odbył się trzeci konkurs (jedyny w 2009 roku). W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 22 wnioski o łącznej wartości kosztów kwalifikowanych ,53 EUR, oraz łącznym dofinansowaniu w wysokości ,66 EUR. Dwadzieścia projektów przeszło pozytywnie ocenę formalną i zostały przekazane do oceny merytorycznotechnicznej. Po przeprowadzeniu oceny merytoryczno-technicznej do realizacji zatwierdzono 14 projektów. dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego

123 Przykładowy projekt realizowany w ramach Działania 2.3. RPOWŚ dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego