Raport z realizacji za 2014 r.

Cel Europejska Współpraca Terytorialna Okres programowania 2007 2013 Program Operacyjny Krajów Związkowych Meklemburgia Pomorze Przednie/ Brandenburgia i Rzeczpospolita Polska (województwo zachodniopomorskie) Nr Raport z realizacji za 2014 r. Przyjęty przez Komitet Monitorujący dnia 26.06.2015 r. 26.06.2015 1

Kierownictwo programu/ Instytucja Zarządzająca Ministerstwo Gospodarki, Budownictwa i Turystyki Meklemburgii-Pomorza Przedniego Referat 250 Europejska Współpraca Terytorialna INTERREG Kierownik referatu Ursula Brautferger Johannes-Stelling-Straße 14 19053 Schwerin Niemcy Telefon: +49 385-588 5250 Faks: +49 385-588 485 5250 E-mail: u.brautferger@wm.mv-regierung.de Koordynatorzy Krajowi Ministerstwo Sprawiedliwości i Spraw Europejskich oraz Ochrony Konsumentów Landu Brandenburgii Referat IV.3 Europejska współpraca terytorialna (Interreg VA) Kierownik referatu Wolfgang Balint Heinrich-Mann-Allee 107 14473 Potsdam Deutschland Telefon: + 49 331-866-1840 Faks: + 49 331-866-1743 E-mail: wolfgang.balint@mdjev.brandenburg.de Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Departament Współpracy Terytorialnej Dyrektor Departamentu Anita Ryng ul. Wspólna 2/4 00-926 Warschau Polen Telefon: +48 22 273 81 50 Faks: +48 22 273 89 18 E-mail: anita.ryng@mir.gov.pl 2

Spis treści Wykaz skrótów:... 4 1. WPROWADZENIE... 5 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO... 6 2.1 Wyniki i analiza postępów... 6 2.1.1 Dane o stanie materialnego przeprowadzenia programu... 6 2.1.2 Dane finansowe... 9 2.1.3 Dane o wykorzystaniu środków funduszowych... 10 2.1.4 Wsparcie z podziałem na grupy docelowe... 10 2.1.5 Zwrócone lub ponownie wykorzystane dofinansowanie... 11 2.1.6 Analiza jakościowa... 11 2.2 Informacje o zgodności z prawem wspólnotowym... 13 2.3 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 14 2.4 Zmian przepisów wykonawczych Programu Operacyjnego... 14 2.5 Istotne zmiany, zgodne z art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/ 2006... 14 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami... 14 2.7 Monitoring i ocena... 15 3. REALIZACJA WEDŁUG OSI PRIORYTETOWYCH... 16 3.1 Priorytet 1 Wsparcie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na pograniczu... 17 3.1.1 Wyniki i analiza postępów... 17 3.1.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 20 3.2 Priorytet 2 Powiązania gospodarcze orz zacieśnienie współpracy naukowogospodarczej... 20 3.2.1 Wyniki i analiza postępów... 20 3.2.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 23 3.3 Priorytet 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji... 23 3.3.1 Wyniki i analiza postępów... 23 3.3.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze... 28 3.3.3 Fundusz Małych Projektów (SPF)... 28 4. DUŻE PROJEKTY... 32 5. POMOC TECHNICZNA... 32 5.1 Zastosowanie Pomocy Technicznej... 32 5.2 Udział finansowy... 34 6. INFORMACJA I PR... 34 6.1 Plan komunikacji... 34 6.2. Działania PR... 36 Wizualizacja... 36 Nowe media... 36 Prasa, radio i telewizja... 38 Spotkania informacyjne i akcje... 38 Materiały reklamowe, biuletyny... 41 ZAŁĄCZNIKI... 42 Lista projektów zatwierdzonych w 2014 r. (wydane decyzje lub zawarte umowy dofinansowania) i partnerów w projekcie... 43 Lista małych projektów o związku tematycznym z podnoszeniem kwalifikacji i nauką języków w 2014 r.... 44 3

Wykaz skrótów: EFRR EFS IZ KE KK KM KRD LFI MŚP PO PT ROZP RPK SPF UE WE WST Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny Instytucja Zarządzająca Komisja Europejska Koordynatorzy Krajowi (w landzie Brandenburgii i w Rzeczpospolitej Polskiej) Komitet Monitorujący Koncepcja Rozwoju i Działania Euroregionu Pomerania Krajowy Instytut Wsparcia w Meklemburgii-Pomorzu Przednim Małe i średnie przedsiębiorstwa Program Operacyjny Pomoc Techniczna (Priorytet 4 PO) Rozporządzenie Regionalny Punkt Kontaktowy Small Project Fund (Fundusz małych projektów) Unia Europejska Wspólnota Europejska Wspólny Sekretariat Techniczny 4

1. WPROWADZENIE Program Operacyjny Celu 3 Europejska Współpraca Terytorialna Współpraca Transgraniczna Landów Meklemburgia-Pomorze Przednie/ Brandenburgia i Rzeczpospolitej Polskiej (województwo zachodniopomorskie) w okresie programowania 2007-2013 został zatwierdzony przez Komisję decyzją K(2008)1085 z dnia 28.03.2008 z nr. (ostatnio zmieniony uchwałą Komisji Europejskiej K(2010)3043 z 17.05.2010 r.). Raport z realizacji za 2014 r. kieruje się postulatami z załącznika XVIII Rozporządzenia (WE) nr 1828/2006 Komisji z 08.12.2006 r., ustalającego przepisy wykonawcze do rozporządzenia (WE) 1083/2006 Rady z ogólnymi postanowieniami o EFRR, EFS i funduszach spójności oraz ROZP (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady o EFRR. Poza tym uwzględniono ROZP (WE) 846/ 2009 z 01.09.2009, które w ramach uproszczenia przepisów prawnych zezwala na niewielkie zmiany formatu raportów. Dane finansowe, wymieniane w Raporcie z Realizacji za 2014 r. odnoszą się do stanu zatwierdzeń na dzień 31.12.2014 r. oraz do stanu wypłat odzwierciedlonego w ostatnim wniosku o płatność w 2014 r. z dnia 20.10.2014 r., stan wypłat na 01.09.2014. 5

Raport z realizacji za poprzedni rok interwencji 2013 został przyjęty przez Komisję Europejską w dniu 19.11.2014 r. Zgodnie z założeniami Planu Komunikacji raport został opublikowany na stronie internetowej Programu (http://www.interreg4a.info/index.php?id=27). 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Wyniki i analiza postępów 2.1.1 Dane o stanie materialnego przeprowadzenia Programu W 2014 r. wydano (zawarto) łącznie dwie decyzje/umowy o dofinansowaniu z kwalifikowalnymi wydatkami na ogólną kwotę 1.920.770,33 EUR: Umowy i decyzje o dofinansowaniu 2014: Priorytet 1 Liczba projektów wydatki kwalifikowalne łącznie(euro) dofinansowanie EFRR (euro) stawka dofinansowania 2 1 422.912,86 359.475,00 85,00% 3 1 1.497.857,47 1.273.175,00 85,00% PROGRAM ŁĄCZNIE (bez PT) 2 1.920.770,33 1.632.650,00 85,00% Lista projektów zatwierdzonych w 2014 r. i ich beneficjentów z podaniem środków EFRR znajduje się w załączniku 1. Informacje na temat wszystkich dotychczas zatwierdzonych projektów opublikowano na stronie internetowej Programu http://www.interreg4a.info/index.php?id=4. Listę beneficjentów można pobrać na stronie http://www.interreg4a.info/index.php?id=16. 6

Główne wskaźniki (stan na 31.12.2014 r., kumulacja na podstawie zakończonych projektów) Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie Kryteria: wspólna koncepcja, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie 42 43 Liczba przedsięwzięć, które spełniają dwa kryteria Liczba przedsięwzięć, które spełniają trzy kryteria wynik 1 2 2 założenie 16 wynik 1 3 10 11 19 19 założenie 32 44 Liczba przedsięwzięć, które spełniają cztery kryteria Liczba projektów 45 wspierających transgraniczny handel wynik 1 2 4 8 14 23 23 założenie 24 wynik 1 1 4 4 5 5 założenie 5 46 47 48 49 50 51 służących wspólnemu wykorzystaniu infrastruktury służących współpracy w zakresie usług publicznych zmniejszających wykluczenie społeczne poprzez lepszy dostęp do transportu, sieci teleinformatycznych i usług które mają wspierać i poprawiać wspólną ochronę przyrody i wspólne zarządzanie ekologiczne liczba osób, które biorą udział we wspólnych działaniach z zakresu kształcenia i dokształcania liczba osób, które dzięki przedsięwzięciom współpracy transgranicznej znajdą miejsce pracy po drugiej stronie granicy wynik 3 5 12 12 założenie 20 wynik 1 1 3 8 12 18 18 założenie 20 wynik 1 2 4 7 12 12 założenie 20 wynik 1 1 6 6 założenie 15 wynik 95 235 3192 5034 6019 6019 kobiety 64 99 1640 2500 2924 2924 Mężczyźni 31 136 1552 2534 3095 3095 założenie 3500 wynik 1 1 2 4 4 kobiety 1 1 2 4 4 Mężczyźni założenie 5 Po konsultacjach z obydwoma partnerami Funduszu Małych Projektów (SPF) WST ustalił, że w roku sprawozdawczym 2014 w SPF przeprowadzono kolejnych 19 jednostkowych przedsięwzięć o jednoznacznym charakterze edukacyjnym (w tym 15 projektów z zakresu kształcenia i dokształcania oraz 4 projekty nauki języka, p. załącznik 2). Tym samym SPF w dalszym ciągu przyczynia się w istotny sposób do osiągania wyznaczonych celów PO w zakresie tematów edukacji i języka sąsiada. 7

W związku z wydanymi w roku sprawozdawczym 2014 dwiema Decyzjami o przyznaniu wsparcia i podpisanymi Umowami o dofinansowanie oraz w oparciu o związane z tym oczekiwane wyniki projektów, można w następujący sposób przedstawić główne wskaźniki i cele przekrojowe Programu: a) Kryteria jakości transgranicznej Z dwóch zatwierdzonych projektów w roku 2014 jeden projekt (INT-10-0043) spełnia wszystkie cztery kryteria współpracy (wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie). Drugi projekt (INT-10-0039) spełnia trzy kryteria. b) Oddziaływanie na integrację transgraniczną Projekt Polsko-niemieckie centrum ds. Młodzieży, Edukacji i Komunikacji w związku gmin Oder-Welse oraz w gminach Chojna, Gryfino, Kołbaskowo, Stare Czarnowo i Wałcz (INT-10-0043) oddziałuje pozytywnie na transgraniczną integrację. Placówkę polsko-niemieckiej wymiany dzieci i młodzieży z możliwościami noclegu w regionie pogranicza w połączeniu z bardzo wysokim profesjonalizmem partnerów projektu i celem stworzenia sieci systemów świetlic, przedszkoli i szkół należy ocenić jako cenną, pozytywną innowację pedagogiczną. Szczególną wagę ma oferta nauki języków dla dzieci, mocno podkreślająca transgraniczny kontekst projektu. c) Oddziaływanie na środowisko Zatwierdzony w roku sprawozdawczym projekt Rozwój i promocja turystyczna godnych zachowania parków krajobrazowych turystyka kulturoznawcza w Euroregionie Pomerania (INT-10-0039) skierowany jest na poprawę dostępności regionalnego dziedzictwa naturalnego. W ramach aktualnego planowania rozwoju parków uwzględniane są aspekty ważne dla środowiska i przyrody. d) Wkład w poprawę struktur transgranicznych Od projektów zatwierdzonych w 2014 r. oczekuje się przyczynków do poprawy transgranicznych struktur w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz turystyki kulturowej. e) Związek z równouprawnieniem i brakiem dyskryminacji Projekty zatwierdzone w 2014 r. są zgodne z zasadami równouprawnienia i braku dyskryminacji. f) Trwałość Przy wyborze wspieranych projektów zwracano uwagę na to, by wszystkie przedsięwzięcia wywierały trwały wpływ na obszar wsparcia. Dotyczy to w szczególności zachowania przyrodniczych podstaw życia, rozwoju gospodarczego, solidarności społecznej i zmian demograficznych. Oznacza to przede wszystkim, że zmiany strukturalne wywołane przez rozwój techniki i międzynarodową konkurencję powinny być przeprowadzane w sposób przyjazny dla środowiska i społeczeństwa. Wzrost gospodarczy, wysokie zatrudnienie, solidarność społeczna i ochrona środowiska powinny przy tym wspierać się nawzajem. 8

2.1.2 Dane finansowe Wnioski o płatność, kierowane do Komisji Europejskiej dotyczyły wszystkich trzech priorytetów i Pomocy Technicznej (dane skumulowane do 01.09.2014 r. w EUR ostatni wniosek za 2014 r. z dnia 20.10.2014 r.): Priorytet Priorytet 1 (EFRR) Infrastruktura na rzecz transgranicznej kooperacji i ochrony środowiska Priorytet 2 (EFRR) Powiązania gospodarcze współpraca gospodarki i nauki Finansowanie ogółem programu operacyjnego (unijne i krajowe) Podstawa do obliczenia wkładu unijnego (koszty publiczne lub całkowite) Całkowita kwota kwalifikowany ch wydatków poniesionych przez beneficjenta Odpowiadający wkład publiczny Wskaźnik wykonania w % a b c d e = c : a, kiedy koszty łączne (T), lub e = d : a, kiedy koszty publiczne 65.154.229,00 T 49.940.412,55 49.940.412,55 76,65% 35.236.899,00 T 28.125.796,53 28.125.796,53 79,82% Priorytet 3 (EFRR) Zasoby ludzkie, współpraca transgraniczna Priorytet 4 (EFRR) Pomoc Techniczna 46.484.064,00 T 40.324.547,10 40.324.547,10 86,75% 9.375.015,00 T 5.209.704,98 5.209.704,98 55,57% Kwota łącznie 156.250.207,00 123.600.461,16 123.600.461,16 79,10% Wymieniony w tabeli wkład publiczny (kolumna d) składa się ze środków własnych partnerów/beneficjentów i do 85% środków z UE. Wnioski o płatność złożone w KE do 20.10.2014 r. zawierają programowe środki EFRR w wysokości 102,74 mln EUR. 9

2.1.3 Dane o wykorzystaniu środków funduszowych Środki EFRR związane w umowach i decyzjach o dofinansowaniu zostaną wykorzystane jak następuje (skumulowane bez PT do 31.12.2014 r. w EUR): Główny temat (rząd wielkości wydatków UE) Kwota z EFRR (01) Działalność B+ RT prowadzona w ośrodkach badawczych 466.053,55 (03) Transfer technologii i udoskonalenie sieci współpracy 4.482.374,97 (05) Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw 67.235,52 (11) Technologie informacyjne i komunikacyjne 10.088.374,39 (13) Usługi i aplikacje dla obywateli 2.905.531,65 (14) Usługi i aplikacje dla MŚP 3.431.840,00 (23) Drogi regionalne / lokalne 22.117.507,80 (24) Ścieżki rowerowe 6.226.929,00 (26) Transport multimodalny 1.575.463,00 (30) Porty 6.076.148,80 (31) Drogi wodne śródlądowe 5.336.448,00 (46) Oczyszczanie ścieków 2.855.421,02 (48) Zintegrowane systemy zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń 4.657.928,73 (53) Zapobieganie ryzyku wystąpienia zagrozeń 626.298,00 (54) Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zanieczyszczeniom 321.484,00 (55) Promowanie walorów przyrodniczych 5.483.797,20 (56) Ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego 2.629.353,00 (57) Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 5.232.787,50 (58) Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 6.026.595,28 (59) Rozwój infrastruktury kulturalnej 16.108.552,75 (60) Inne wsparcie dla poprawy usług kulturalnych 117.566,96 (75) Infrastruktura systemu oświaty 3.549.820,65 (76) Infrastruktura ochrony zdrowia 365.500,00 (79) Pozostała infrastruktura społeczna 2.114.616,83 (80) Promowanie partnerstw, paktów i inicjatyw 11.152.834,22 ŁĄCZNIE 124.016.462,80 2.1.4 Wsparcie z podziałem na grupy docelowe Do końca roku sprawozdawczego osiągnięto następujący stan przyznania środków w odniesieniu do grup docelowych (skumulowane bez PT do 31.12.2014 r.): Grupy docelowe ilość Zatwierdzone środki z EFRR w euro Administracja publiczna, samorząd (miasta, gminy i związki gmin, polskie jednostki samorządu terytorialnego, powiaty, kraje związkowe Meklemburgia-Pomorze Przednie i Brandenburgia) lub rzecznicy ich interesu 148 94.115.498,37 Osoby prawne pożytku publicznego (np. stowarzyszenia, zrzeszenia, fundacje) oraz organizacje pozarządowe 25 16.984.461,07 Podmioty prawa publicznego (np. szkoły wyższe, uniwersytety) 14 12.916.503,38 Łącznie 187 124.016.462,80 10

2.1.5 Zwrócone lub ponownie wykorzystane dofinansowanie Deklaracja kwot odzyskanych za 2014 r. została złożona w KE za pośrednictwem SFC dnia 31.03.2015 r. Następująca tabela pokazuje stan zwrotnego inkasa wkładów publicznych w roku sprawozdawczym 2014. Odliczenie nastąpiło w 13 Wniosku o płatność z dnia 20.10.2014. Potrącenia (1) Kwoty odzyskane (2) a b c d e f g h i Priorytet Łączna kwota wydatków dokonanych przez beneficjentów i potrąconych (3) Odpowiedni potrącony wkład publiczny (4) Łączna kwota wydatków potrąconych w związku z nieprawidłowościami (5) Łączna kwota odpowiedniego potrąconego wkładu publicznego w związku z nieprawidłowościami (6) Odzyskany wkład publiczny (7) Łączna kwota wydatków beneficjentów (8) Łączna kwota odpowiedniego odzyskanego wkładu publicznego w związku z nieprawidłowościami (9) Łączna kwota wydatków w związku z nieprawidłowościami (10) 1 7.930,57 7.930,57 2 0,00 0,00 3 1,67 1,67 4 0,00 0,00 Łącznie 7.932,24 7.932,24 2.1.6 Analiza jakościowa Skumulowane umowy o dofinansowaniu i decyzje o dofinansowaniu od rozpoczęcia Programu (stan na 31.12.2014 r.): Priorytet Liczba projektów Łączne koszty Dofinansowanie kwalifikowane EFRR (EUR)) (EUR) z Wskaźnik wsparcia Plan EFRR (EURO) Wykorzysta -nie 1 24 66.321.397,61 55.277.425,55 83,35% 55.381.094,00 99,81% 2 20 34.025.468,49 28.921.632,90 85,00% 29.951.364,00 96,56% 3 25 48.584.581,89 39.817.404,37 81,95% 39.511.452,00 100,77% PROGRAM ŁĄCZNIE (bez PT) 69 148.931.447,99 124.016.462,82 83,27% 124.843.910,00 99,34% Dzięki dotychczasowym 69 umowom o dofinansowaniu i decyzjom o dofinansowaniu, do końca roku sprawozdawczego uzyskano 99,3%, czyli prawie pełne związanie środków Programu. Ze względu na ten wysoki stopień związania środków i zbliżający się koniec Programu, KM nie wybrał w roku sprawozdawczym żadnych nowych projektów w celu ich dofinansowania. W czerwcu 2010 r. Rada Europejska uchwaliła Strategię Europa 2020. W strategii tej priorytety odnoszą się do inteligentnego, trwałego i zintegrowanego wzrostu w Unii Europejskiej. 11

Priorytety Strategii Europa 2020 wspierane są w ramach tego Programu poprzez projekty transgraniczne: Inteligentny wzrost (edukacja, nauka, innowacje, społeczeństwo cyfrowe). Przyczyniają się do tego takie projekty jak np. dotyczące kształcenia zawodowego i sieci telemedycznej. Trwały wzrost (gospodarka niskoemisyjna, ochrona środowiska, technologie przyjazne środowisku, sieci obejmujące Unię Europejską, poprawa warunków funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw oraz dla konsumentów). W szczególności należy w tym Programie podkreślić takie projekty, jak Opracowanie transgranicznego systemu wspomagania procesów decyzyjnych dla zdalnej i modelowej oceny biomasy drzewnej w lasach obszaru wsparcia POMERANIA (ForseenPOMERANIA) lub Stworzenie wspólnego polsko-niemieckiego systemu zwalczania zanieczyszczeń o dużej powierzchni na Odrze oraz zwalczania skutków innych zagrożeń na obszarze przygranicznym. Zintegrowany wzrost (większa ilość i lepsze miejsca pracy, inwestycje w kompetencje oraz w edukację ogólną i zawodową, ogólnoeuropejska wymiana korzyści warunkujących wzrost). Przykładami są takie dofinansowane działania, jak projekt Wykorzystanie szans europejskich - zapewnienie innowacyjnego kształcenia poprzez inwestycje w infrastrukturę w Euroregionie POMERANIA, projekty Programu, dotyczące sieci turystycznych oraz Fundusz Małych Projektów. Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego W Kancelarii Stanu Meklemburgii-Pomorza Przedniego w dniu 01.12.2014 r. odbyła się konferencja pod tytułem: Współpraca w regionie Morza Bałtyckiego trwała, efektywna, powiązana. Głównymi tematami były ponadnarodowa współpraca w regionie Morza Bałtyckiego oraz możliwości wykorzystania transgranicznych programów INTERREG z udziałem Meklemburgii- Pomorza Przedniego. Grupami docelowymi byli politycy (szczebla europejskiego, narodowego, regionalnego i komunalnego), partnerzy z gospodarki i organizacji społecznych oraz inne podmioty z kraju związkowego, które są aktywne w regionie Morza Bałtyckiego lub zainteresowane nim. W imprezie tej przedstawiciele Programu wzięli aktywny udział, wygłaszając referat i prezentując stoisko informacyjne na temat programu INTERREG IVA. Zadaniem konferencji było ogólne polityczne ukierunkowanie współpracy bałtyckiej w perspektywie finansowej 2014-2020 oraz informowanie o doświadczeniach i możliwościach współpracy transgranicznej w dalszym rozwoju obszaru bałtyckiego. Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego podzielona jest na trzy cele, przedsatwiające trzy centralne wyzwania: 12

- ocalenie morza ( Save the sea ), - rozwój połączeń w regionie ( Connect the region ) oraz - zwiększenie dobrobytu ( Increase prosperity ). Każdy z celów odnosi się do szerokiego spektrum środków i oddziałuje na pozostałe cele. WST przyporządkował merytorycznie łącznie 60 z 69 zatwierdzonych projektów Programu do Strategii dla regionu Morza Bałtyckiego. W poniższej tabeli widoczne jest przyporządkowanie projektów do poszczególnych zamierzeń Strategii dla regionu Morza Bałtyckiego: Ocalenie morza Zmniejszenie ilości substancji biogennych napływających do morza do dopuszczalnych poziomów 2 Ograniczenie stosowania i oddziaływania substancji niebezpiecznych 2 Wzmocnienie trwałego rozwoju rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa 3 Rozwój połączeń w regionie Ulepszenie wewnętrznych i zewnętrznych połączeń transportowych 6 Zwiększenie dobrobytu Wzmacnianie spójności makroregionu za pomocą turystyki 21 Gospodarka kulturalna i kreatywna 7 Wykorzystanie pełnego potencjału regionu w dziedzinie badań naukowych i innowacji i MŚP 10 Poprawa i promowanie zdrowia ludzkiego, z uwzględnieniem aspektów społecznych tej kwestii 4 Kształcenie, badania naukowe i zdolność do zatrudniania 5 Równość szans kobiet i mężczyzn jest celem przekrojowym niniejszego Programu. Wspólny Sekretariat Techniczny (WST) sprawdził wszystkie wnioski pod kątem uwzględniania tego celu. Zatwierdzone przez Komitet Monitorujący kryteria wyboru projektów obejmują aspekt równości szans. Wszystkie dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego 2007-2013 zamierzenia są otwarte dla wszystkich kobiet i mężczyzn niezależnie od rasy, pochodzenia etnicznego, religii i światopoglądu, niepełnosprawności, wieku, czy orientacji seksualnej. Obowiązują jedynie uwarunkowania otrzymania wsparcia, specyficzne względem danego zamierzenia. 2.2 Informacje o zgodności z prawem wspólnotowym W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły żadne problemy w odniesieniu do kwestii zgodności z prawem wspólnotowym. 13

2.3 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Pismem z 30.04.2014 r., w wersji niemieckojęzycznej z 23.05.2014 r., w związku z raportem z rocznego audytu za 2013 r. i bieżącym postępowaniem audytowym programu EFRR Meklemburgii- Pomorza Przedniego, Komisja Europejska wypowiedziała ostrzeżenie o możliwości przerwania biegu terminu płatności. Wyraziła ona zastrzeżenia odnośnie do zdolności działania Instytucji Audytowej i rzetelności wniosków zawartych w raporcie z audytu za 2013 r. Pismem z 19.09.2014 r. Komisja Europejska zakończyła badanie raportu z audytu za 2013 r. Dnia 24.10.2014 Komisja Europejska przerwała bieg terminu płatności i weryfikację złożonego w dniu 20.10.2014 wniosku o płatność w Programie. W dniach 09-11 grudnia 2014 r. Komisja Europejska badała zgodność postępowania Instytucji Certyfikującej z przepisami, szczególnie w odniesieniu do księgowości i sprawozdawczości, na temat kwot odzyskanych, skreśleń i otwartych roszczeń (art. 20 (2) ROZP. 1828/2006). Zgodnie z tymczasowym raportem kontrolnym (wersja angielska z 26.02.2015 r.) zbadane procedury w Instytucji Certyfikującej zostały uznane za rzetelne; zalecono kilka ulepszeń. Z datą 19.03.2015 r. Komisja Europejska poinformowała, że spełnione są wszelkie warunki dla uchylenia przerwania terminu płatności. 2.4 Zmian przepisów wykonawczych Programu Operacyjnego W roku sprawozdawczym nie dokonano żadnych zmian przepisów wykonawczych. 2.5 Istotne zmiany, zgodne z art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/ 2006 W okresie sprawozdawczym nie stwierdzono przypadku, w którym wprowadzono istotne zmiany, zgodnie z art. 57 (WE) nr 1083/2006. 2.6 Komplementarność z innymi instrumentami Dofinansowanie w ramach Celu 3 odbywa się na obszarze wsparcia równolegle z wykorzystaniem całego szeregu innych regionalnych, krajowych i europejskich instrumentów wsparcia. Są to między innymi krajowe programy pomocowe z wykorzystaniem środków EFRR oraz EFS. Cały szereg 14

specyficznych aspektów, znajdujących wsparcie finansowe ze środków Celu 3 może być też ukierunkowany na inne instrumenty pomocowe. Wcześniejsze sprawozdania z wdrażania Programu zawierały obszerne informacje na ten temat. Strategiczne ukierunkowanie Celu 3 polega na tym, iż poprzez celowe wzmocnienie kooperacji transgranicznej, w porównaniu z innymi instrumentami osiąga się dodatkowe impulsy. Wsparcie w ramach Celu 3 realizuje tym samym cel zapisany w rozporządzeniu EFRR, polegający na rozwijaniu działań transgranicznych, aby na obszarze pogranicza w sposób trwały implementować możliwie wiele łączących elementów. Praktyczne wdrożenie tak sformułowanego celu zapewniają również kryteria wyboru, w których znajdują odzwierciedlenie założenia rozporządzenia i mogą być dofinansowane projekty, w których polscy i niemieccy partnerzy współpracują ze sobą przynajmniej na dwa z czterech następujących sposobów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie. Podstawową ideą Programu jest to, aby samorządy terytorialne, organizacje pozarządowe oraz gospodarka regionalna mogły odnosić korzyści z wymiany i kooperacji z partnerami z kraju sąsiada. Wsparcie udzielane z Programu skoncentrowane jest na tym, aby poprzez współpracę wykorzystać transgraniczną dodaną. Właśnie to z jednej strony wytycza granice, a z drugiej strony stanowi potencjał synergii wobec innych instrumentów pomocowych, które są podobnie ukierunkowane strategicznie i merytorycznie, a poza tym korespondują z nimi w sensie geograficznym (np. Program INTERREG IV A Południowy Bałtyk - South Baltic Cross-border Co-operation Programme 2007-2013). Uzgodnienia między programami obywają się z reguły na płaszczyźnie roboczej. 2.7 Monitoring i ocena Monitoring i ocena PO dokonywane są przez wspólny polsko-niemiecki Komitet Monitorujący (KM) w oparciu o wspólny dokument programowy i kryteria wyboru projektów zatwierdzone przez Komitet, oraz dalsze właściwe przepisy europejskie i krajowe. W roku sprawozdawczym członkowie Komitetu Monitorującego spotkali się na jednym posiedzeniu: Data Miejsce Wynik wyboru projektów Uchwały dotyczące wdrażania Programu 21.10.2014 Szczecin Nie były omawiane żadne nowe projekty. --- Oprócz tego Komitet Monitorujący podejmował decyzję w kilku postępowaniach obiegowych: 15

Data Wyniki wybory projektów Uchwały dotyczące wdrażania Programu 23.04.2014 Wnioskowane podwyższenie środków EFRR dla Funduszu Małych Projektów (INT-10-0020) o 920.000 EUR zostało zatwierdzone. 26.06.2014 --- Przyjęcie Raportu Rocznego z wdrażania Programu 2013. --- Protokoły posiedzeń Komitetu Monitorującego dostępne są w Instytucji Zarządzającej. Koordynator Krajowy (KK) Brandenburgii Z biegiem czasu Programu w 2014 r., KB BB skoncentrował się na monitoringu bieżących projektów z uczestnictwem brandenburskich podmiotów. W 2014 r. potrzebna była szczególnie intensywna opieka nad projektami, które ponownie były zagrożone trudnościami w zachowaniu płynności w związku z przerwą w płatności, zapowiedzianą w maju 2014 r. 3. REALIZACJA WEDŁUG OSI PRIORYTETOWYCH Program Operacyjny obejmuje 4 priorytety, które zawierają z kolei planowane działania główne. 1 Wspieranie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na pograniczu Wspieranie transgranicznych połączeń komunikacyjnych (drogowych, kolejowych, wodnych, rowerowych) Wspieranie transgranicznej infrastruktury gospodarczej Działania na rzecz poprawy jakości wody, ochrony środowiska, krajobrazu, klimatu, ograniczenie obciążeń oraz ryzyka związanego ze środowiskiem naturalnym 2 Wspieranie transgranicznych kontaktów gospodarczych i zacieśnienie współpracy gospodarczo- naukowej Wspieranie polsko- niemieckich kontaktów gospodarczych i sieci współpracy gospodarczej Działania na rzecz transgranicznego marketingu turystycznego i pozyskiwania inwestorów Wspieranie transgranicznej współpracy i sieci ośrodków naukowych, badawczych i technologicznych celem ułatwienia dostępu do wiedzy i transferu technologicznego 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji Wspólne projekty w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, uznawania świadectw i uprawnień zawodowych na pograniczu polsko-niemieckim, edukacji ekologicznej Wspieranie współpracy jednostek samorządu terytorialnego oraz prywatnych ośrodków kulturalnych, stowarzyszeń i innych instytucji działających na rzecz rozwijania dobrych kontaktów i integracji społecznej Fundusz Małych Projektów (FMP) 16

4 Pomoc Techniczna Przygotowanie, realizacja, monitoring i kontrola oraz ewaluacja i analizy; działania informacyjne i komunikacyjne 3.1 Priorytet 1 Wsparcie działań na rzecz infrastruktury służącej współpracy transgranicznej i poprawie stanu środowiska na pograniczu 3.1.1 Wyniki i analiza postępów W roku sprawozdawczym nie zostały zatwierdzone nowe projekty w Priorytecie 1. W oparciu o zakończone projekty w Priorytecie 1 powstał następujący skumulowany przegląd wskaźników ilościowych. Wartości zostały wpisane w roku zakończenia danego projektu. 1. Liczba projektów na rzecz poprawy infrastruktury transportowej Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 3 4 5 5 założenie 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Imprezy dotyczące tematów: transport, gospodarka przestrzenna i regionalna Projekty mające wpływ na zatrudnienie Projekty turystyczne, mające wpływ na zatrudnienie Projekty z zakresu ochrony środowiska i ochrony przed klęskami żywiołowymi Partnerzy zaangażowani w projekty ochrony środowiska Projekty z zakresu dziedzictwa przyrodniczego Wspólne działania w zakresie zarządzania wynik 1 2 2 2 założenie 3 wynik 1 3 3 założenie 3 wynik 1 5 5 założenie 4 wynik 1 1 4 4 założenie 12 wynik 2 2 19 19 założenie 50 wynik 1 1 3 3 założenie 5 wynik 2 2 17

wodami gruntowymi, oczyszczanie ścieków, unikania i przetwarzania odpadów założenie 5 Po uwzględnieniu wszystkich zatwierdzonych, a jeszcze niezakończonych projektów, dla ilościowych wskaźników Priorytetu 1 powstał poniższy skumulowany przegląd. Wartości zostały zapisane w danym roku realizacji, a w przypadku przyporządkowania do rodzaju projektów (np. Projekt służący poprawie infrastruktury transportowej ) w roku zatwierdzenia. 1. Liczba projektów na rzecz poprawy infrastruktury transportowej Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 7 9 9 9 9 9 założenie 15 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Imprezy dotyczące tematów: transport, gospodarka przestrzenna i regionalna Projekty mające wpływ na zatrudnienie Projekty turystyczne, mające wpływ na zatrudnienie Projekty z zakresu ochrony środowiska i ochrony przed klęskami żywiołowymi Partnerzy zaangażowani w projekty ochrony środowiska Projekty z zakresu dziedzictwa przyrodniczego Wspólne działania w zakresie zarządzania wodami gruntowymi, oczyszczanie ścieków, unikania i przetwarzania odpadów wynik 3 4 4 4 4 4 założenie 3 wynik 4 4 5 5 5 5 założenie 3 wynik 4 5 6 8 8 8 założenie 4 wynik 1 3 6 7 8 8 8 założenie 12 wynik 2 8 15 19 60 60 60 założenie 50 wynik 1 2 5 6 7 7 7 założenie 5 wynik 2 3 3 4 4 4 założenie 5 Analiza jakościowa Jeżeli uwzględni się uzyskane wyniki, zarysowuje się następująca tendencja: 18

Z uwagi na duże zapotrzebowanie finansowe zatwierdzonych projektów, w szczególności projektów na rzecz poprawy infrastruktury transportowej oraz projektów z zakresu ochrony środowiska i ochrony przed zagrożeniami, nie uda się osiągnąć zaplanowanej liczby projektów. To samo dotyczy Wspólnych działań w zarządzaniu wodami gruntowymi, usuwaniu ścieków, przetwarzaniu lub unikaniu odpadów. Przykład projektu Prioritetu 1, zakończonego w roku sprawozdawczym 2014: INT-10-0036 Stworzenie wspólnego polsko-niemieckiego systemu zwalczania zanieczyszczeń o dużej powierzchni na Odrze oraz zwalczania skutków innych zagrożeń na obszarze przygranicznym Wydatki projektowe: 2,04 mln EUR, Dofinansowanie z UE: 1,73 mln EUR Czas realizacji: 2011-2014 Projekt został zrealizowany wspólnie przez starostwo powiatu Uckermark (partner wiodący), starostwo powiatu Barnim i Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Gryfinie. Głównym celem projektu jest poprawa bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców powiatów Uckermark, Barnim i gryfińskiego przez stworzenie systemu obrony przed zagrożeniami środowiskowymi, zwalczania następstw awarii przemysłowych, zwalczania klęsk żywiołowych i wielkopowierzchniowych pożarów lasów. Dzięki dofinansowaniu zakupiono sprzęt specjalistyczny do zwalczania zanieczyszczeń rzeki niebezpiecznymi substancjami. Starostwo powiatu Uckermark zakupiło m. in. pojazd transportowy, łódź pontonową, łodzie strażackie, kontener z wyposażeniem do zwalczania zanieczyszczeń i zaporę przeciw substancjom ropopochodnym. Powiat Barnim otrzymał w ramach projektu wóz strażacki i wózek widłowy. Państwowa Straż Pożarna w Gryfinie nabyła ratownicze namioty pneumatyczne, wóz zaopatrzeniowy, łódź manewrową i 400 metrów zapory przeciw substancjom ropopochodnym. Cały ten sprzęt został po raz pierwszy zastosowany podczas wspólnych polsko-niemieckich ćwiczeń na Odrze w pobliżu Zatoni Dolnej i Schwedt nad Odrą. Przeprowadzone ćwiczenia z jednej strony podsumowały projekt, który trwał niemal trzy lata, z drugiej strony zostały potwierdzone możliwości zastosowania i techniczna kompatybilność zakupionego przez partnerów sprzętu. Na ćwiczeniach symulowano awarię barki na Odrze oraz wyciek kilku ton paliwa. W działaniach ratowniczych po polskiej stronie brali udział strażacy i sprzęt z Państwowej Straży Pożarnej w Gryfinie, Wojewódzkiej Straży Pożarnej ze Szczecina oraz Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu powiatu gryfińskiego, łącznie ok. 70 osób. Ze strony 19

niemieckiej uczestniczyło w ćwiczeniach ok. 100 strażaków z obu powiatów, które brały udział w projekcie. 3.1.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Nie wystąpiły żadne istotne problemy. 3.2 Priorytet 2 Powiązania gospodarcze orz zacieśnienie współpracy naukowogospodarczej 3.2.1 Wyniki i analiza postępów W roku sprawozdawczym w Priorytecie 2 został zatwierdzony jeden projekt o kwocie dofinansowania z EFRR w wysokości 359.475,00 EUR. Przyjmując za podstawę zakończone projekty uzyskano w Priorytecie 2 następujący skumulowany przegląd wskaźników ilościowych. Wartości zostały zapisane w roku zakończenia danego projektu. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy gospodarczej Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy naukowej Projekty inicjujące nawiązanie polskoniemieckich kontaktów podmiotów gospodarczych Liczba podmiotów gospodarczych i MŚP, zaangażowanych we współpracę Wspólne targi i działania marketingowe Liczba partnerów sieciowych, pozyskanych w ramach projektu wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 1 1 4 6 8 8 założenie 15 wynik 2 5 5 założenie 10 wynik 53 53 59 59 założenie 50 wynik 164 164 2307 2342 2455 2455 założenie 1000 wynik 2 2 22 22 28 28 założenie 15 wynik 54 54 306 306 założenie 50 7. Liczba działań wynik 23 23 38 38 20

zainicjowanych w ramach sieci kooperacyjnych założenie 100 Uwzględniając wszystkie zatwierdzone, a jeszcze niezakończone projekty uzyskano w Priorytecie 2 następujący skumulowany przegląd wskaźników ilościowych. Wartości zostały zapisane pod danym rokiem realizacji, bądź w przypadku zaszeregowania do rodzaju projektów (np. Projekt zacieśniający współpracę gospodarczą ) pod rokiem zatwierdzenia. wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy gospodarczej Liczba projektów na rzecz zacieśniania współpracy naukowej Projekty inicjujące nawiązanie polskoniemieckich kontaktów podmiotów gospodarczych Liczba podmiotów gospodarczych i MŚP, zaangażowanych we współpracę Wspólne targi i działania marketingowe Liczba partnerów sieciowych, pozyskanych w ramach projektu Liczba działań zainicjowanych w ramach sieci kooperacyjnych wynik 3 6 15 15 16 17 17 założenie 15 wynik 2 3 7 7 7 7 7 założenie 10 wynik 11 48 66 103 164 213 213 założenie 50 wynik 52 1203 2557 3697 5566 7365 7365 założenie 1000 wynik 7 18 59 68 83 97 97 założenie 15 wynik 2 52 174 472 542 574 574 założenie 50 wynik 1 53 103 141 216 289 289 założenie 100 Analiza jakościowa Z powodu wysokiego zapotrzebowania finansowego zatwierdzonych projektów w PO jako jedynego wskaźnika w priorytecie 2 nie uda się w całości osiągnąć wartości docelowej w odniesieniu do liczby Projektów na rzecz wzmocnienia współpracy naukowej. Wszystkie inne wartości, na przykład liczba zainicjowanych polsko-niemieckich kooperacji gospodarczych, liczba zaangażowanych podmiotów oraz małych i średnich przedsiębiorstw, liczba wspólnych targów i działań marketingowych są zdecydowanie wyższe, niż tego oczekiwano w fazie programowania. Dofinansowane projekty w tym priorytecie będą tym znacznie silniej oddziaływać na wsparcie transgranicznej współpracy naukowej i gospodarczej na 21

obszarze wsparcia. Wysoki stopień osiągnięcia wskaźników: zainicjowane polsko-niemieckie kooperacje gospodarcze, liczba zaangażowanych podmiotów i MŚP oraz liczba zaangażowanych w projekty partnerów sieciowych jest w szczególności wynikiem różnorodnych działań takich, jak na przykład polsko-niemieckie fora przedsiębiorców oraz działania na rzecz transgranicznej wymiany doświadczeń w regionalnych przedsiębiorstwach w ramach Transgranicznej sieci Centrów Usług i Doradztwa (CUD) Euroregionu POMERANIA (INT-08-0002, INT-10-0030). Przykład projektu w Priorytecie 2, zakończonego w roku sprawozdawczym: INT-10-0025 Sąsiedzi w Europie. Księstwo Pomorskie i Królestwo Polskie 1000-1648. Budowanie tożsamości regionalnej poprzez prezentację historycznego dziedzictwa pomorskiego w Szczecinie i Greifswaldzie oraz promocja historii regionu na docelowych rynkach turystycznych (Kraków) Wydatki projektowe: 83.300,00 EUR, Dofinansowanie z UE: 70.804,00 EUR Czas realizacji: 2011 2014 Od wielu lat rozwija się współpraca między Archiwum Państwowym w Szczecinie i Pomorskim Archiwum Krajowym w Greifswaldzie. Merytorycznie konstruktywne i serdeczne kontakty mają miejsce na wielu szczeblach pracy archiwalnej. Szczególną rolę odgrywa przy tym wspólna popularyzacja pomorskich zasobów archiwalnych, które są od 1945 r. podzielone. W niniejszym projekcie, w wyniku współpracy Archiwum Państwowego w Szczecinie i Pomorskiego Archiwum Krajowego w Greifswaldzie powstała wystawa, której adresatami są zarówno goście, jak mieszkańcy regionu. Wystawa jest poświęcona polskiej i niemieckiej historii Pomorza - krainy, która leżała na wschodnim krańcu byłego Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, będąc też najbardziej na zachód wysuniętym obszarem byłego Królestwa Polskiego. Wystawa dokumentuje polityczne, gospodarcze i kulturowe świadectwa historyczne. Przedstawiono takie tematy, jak chrystianizacja Pomorza, jego zależność lenna od Polski, cesarstwa, Danii i Brandenburgii oraz sojusze polityczne, handel i kontakty kulturalne. Historia Pomorza przeplatała się często z historią Polski i Niemiec, a wystawa stwarza okazję poznania nie tylko wspólnej historii, lecz także wspólnego dziedzictwa kulturowego mieszkańców Pomorza Zachodniego i Pomorza Przedniego. 22

Na wystawie przedstawiono 180 dokumentów, po części bardzo starych, z archiwów polskich i niemieckich, w tym pergaminy, mapy i starodruki z Archiwum Krajowego w Greifswaldzie i Biblioteki Jagiellońskiej. Patronat nad wystawą objęli marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, premier Meklemburgii-Pomorza Przedniego Erwin Sellering oraz prezydent Szczecina Piotr Krzystek. Wystawa została pokazana w 2012 r. w Krakowie i Szczecinie, a w 2013 r. w Greifswaldzie. W tych trzech miejscach zwiedziło ją łącznie ok. 36.000 osób. W związku z wystawą powstał 322-stronicowy katalog, multimedialna DVD, mapy i plakaty. Informacje na temat wystawy ukazały się kilkakrotnie w prasie i telewizji. 3.2.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Nie wystąpiły żadne istotne problemy. 3.3 Priorytet 3 Transgraniczny rozwój zasobów ludzkich oraz wsparcie współpracy transgranicznej w zakresie ochrony zdrowia, kultury i edukacji 3.3.1 Wyniki i analiza postępów W roku sprawozdawczym w Priorytecie 3 został zatwierdzony jeden projekt o kwocie dofinansowania z EFRR w wysokości 1.273.175,00 EUR. Przyjmując za podstawę zakończone projekty, uzyskano w Priorytecie 3 następujący skumulowany przegląd wskaźników ilościowych. Wartości zostały zapisane w roku zakończenia danego projektu. 1. Projekty edukacyjne i związane z podwyższaniem kwalifikacji Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 1 4 11 11 założenie 10 2. Liczba uczestników w projektach edukacyjnych wynik 56 944 2266 2957 4894 6019 6019 kobiety 43 462 1173 1541 2465 2924 2924 mężczyźni 13 482 1093 1416 2429 3095 3095 23

założenie 3500 3. 4. Projekty na rzecz przezwyciężania barier językowych Liczba uczestników w projektach językowych wynik 3 7 13 18 18 założenie 50 wynik 66 386 1655 2496 2496 kobiety 31 191 851 1314 1314 mężczyźni 35 195 804 1182 1182 założenie 1000 wynik 4 6 7 17 17 5. Wspólne projekty społeczne założenie 5 6. 7. 8. 9. 10. 11. Liczba osób, do których kierowano projekty społeczne Projekty z zakresu kultury, sportu, spędzania czasu wolnego (bez Funduszu Małych Projektów) Liczba wynikających z tego partnerstw Projekty obejmujące sieci medyczne Projekty Funduszu Małych Projektów Uczestnicy projektów Funduszu Małych Projektów wynik 4156 8604 8604 14715 14715 założenie 500 wynik 1 4 6 8 13 13 założenie 15 wynik 1 8 10 18 21 21 założenie 25 wynik 1 2 2 2 założenie 3 wynik 51 263 477 734 1006 1183 1183 założenie 750 wynik 4739 32772 56412 73672 92569 111701 111701 kobiety mężczyźni założenie 15000 Uwzględniając wszystkie zatwierdzone, a jeszcze niezakończone projekty uzyskano w Priorytecie 3 następujący skumulowany przegląd wskaźników ilościowych. Wartości zostały zapisane pod danym rokiem realizacji, bądź w przypadku zaszeregowania do rodzaju projektów (np. Projekty dotyczące podnoszenia kwalifikacji i kształcenia zawodowego ) pod rokiem zatwierdzenia. 1. Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie Projekty edukacyjne i wynik 1 4 11 11 11 11 11 związane z podwyższaniem kwalifikacji założenie 10 24

2. 3. 4. Liczba uczestników w projektach edukacyjnych Projekty na rzecz przezwyciężania barier językowych Liczba uczestników w projektach językowych wynik 121 1104 2566 3192 5034 6019 6019 kobiety 73 556 1302 1640 2500 2924 2924 mężczyźni 48 548 1264 1552 2534 3095 3095 założenie 3500 wynik 2 4 6 8 14 18 18 założenie 50 wynik 66 386 1655 2496 2496 kobiety 31 191 851 1314 851 mężczyźni 35 195 804 1182 804 założenie 1000 5. Wspólne projekty społeczne wynik 3 8 18 18 18 19 19 założenie 5 6. 7. 8. 9. 10. 11. Liczba osób, do których kierowano projekty społeczne Projekty z zakresu kultury, sportu, spędzania czasu wolnego (bez Funduszu Małych Projektów) Liczba wynikających z tego partnerstw Projekty obejmujące sieci medyczne Projekty Funduszu Małych Projektów Uczestnicy projektów Funduszu Małych Projektów wynik 3015 8148 10568 12689 13928 14715 14715 założenie 500 wynik 4 12 14 16 16 16 16 założenie 15 wynik 1 19 23 23 23 23 23 założenie 25 wynik 1 2 2 2 2 2 2 założenie 3 wynik 51 263 477 734 1006 1183 1183 założenie 750 wynik 4739 32772 56412 73672 92569 111701 111701 kobiety mężczyźni założenie 15000 Analiza jakościowa 25

W Priorytecie 3 szczególnie pozytywnie należy wyróżnić stopień osiągnięcia celu we wskaźnikach wspólne projekty społeczne, liczba osób, do których kierowano projekty społeczne oraz uczestnicy projektów Funduszu Małych Projektów. Na podstawie wyników corocznych ankiet u obu partnerów Funduszu Małych Projektów widać dowody bardzo dobrego stopnia osiągnięcia celów w zakresie uczestników projektów edukacyjnych i językowych mimo, że na przykład liczba Projektów na rzecz przezwyciężania barier językowych jest niższa od oczekiwanej. Wysoki stopień wypełnienia wskaźnika Liczba osób, do których kierowano projekty społeczne wynika w znacznym stopniu z działalności Punktu Kontaktowo-Doradczego dla obywateli polskich i niemieckich na obszarze przygranicznym (INT-08-0010: 2009-2011, INT-10-0040: 2011-2014). Przykład projektu w Priorytecie 3, zakończonego w roku sprawozdawczym: INT-08-0010, INT-10-0040 Punkt Kontaktowo-Doradczy dla obywateli polskich i niemieckich na obszarze przygranicznym Wydatki projektowe: 449.315,47 EUR Dofinansowanie z UE: 381.917,68 EUR Czas realizacji: 2009 2014 r. Zadaniem projektu jest nadzorowanie procesu integracji Polaków i Niemców oraz ułatwianie nawiązywania kontaktów z odpowiednimi instytucjami i urzędami w Polsce i Niemczech. Dzięki projektowi polscy i niemieccy mieszkańcy regionu otrzymują konkretną pomoc i radę w zakresie społecznej integracji w danym kraju. Realizacja tych celów odbywała się w formie oferty następujących usług: 1. doradztwo i informowanie obywateli polskich i niemieckich na temat socjalnych i prawnych aspektów pobytu w Niemczech i Polsce, we własnym języku, 2. pomoc w wypełnianiu formularzy, 3. sporządzanie pism informacyjnych, 4. współpraca z właściwymi urzędami i instytucjami w celu wyjaśnienia indywidualnych problemów wynikłych z trudności językowych, 5. pomoc w tłumaczeniu otrzymanych dokumentów, 6. pośrednictwo w szukaniu mieszkania, kursu językowego, usług, szkół, ofert rekreacyjnych itd. 7. pomoc na rzecz urzędów w wyjaśnianiu kwestii transgranicznych, szukanie osób do kontaktu. Związek Komunalny POMERANIA (partner wiodący) wspólnie z partnerem w projekcie, Urzędem Miasta Szczecin utworzył polsko-niemieckie punkty doradcze dla mieszkańców pogranicza - w Löcknitz (od 2009 r.) i w Szczecinie (od 2011 r.). 26

Dalszymi instytucjami wspierającymi projekt finansowo lub personalnie były Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Meklemburgii-Pomorza Przedniego, starostwo byłego powiatu Uecker-Randow, Urząd Rejonowy Löcknitz-Penkun oraz Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu POMERANIA. Działania punktów doradczych doprowadziły do poprawy społecznej integracji obywateli zza granicy, do intensyfikacji współpracy władz obu państw, do poprawy przepływu informacji między urzędami a obywatelami i jednocześnie do pokonania bariery językowej. Sukcesy punktu doradczego spowodowały, że wiele osób wielokrotnie korzystało z jego usług i przekazywały innym informacje o tych świadczeniach. Okoliczność ta spowodowała, że punkty kontaktowo-doradcze stały się znane poza obszarem wsparcia i z ich świadczeń korzystały osoby z odległych okolic. Z początkiem kontynuacji tego projektu w kwietniu 2011 r. polski partner, Gmina Miasto Szczecin, otworzyło własny punkt doradczy w ramach struktur miasta, w Biurze Obsługi Interesantów. Wybór lokalizacji w budynku administracji Szczecina okazał się strategicznie słuszny, przede wszystkim w ramach załatwiania spraw meldunkowych i stanu cywilnego obywateli i urzędów niemieckich przez odpowiednie wydziały Urzędu Miasta, informacji w sprawach działalności gospodarczej dla klientów znajdującego się w tym samym budynku centrum przedsiębiorczości lub pomocy w kwestiach prawa jazdy i rejestracji pojazdów. W samej tylko drugiej części projektu (INT-10-0040) w okresie od kwietnia 2011 do marca 2014 r. w Punkcie Kontaktowo-Doradczym w Löcknitz zarejestrowano 12.784 kontakty, a w punkcie szczecińskim 2.523 kontakty z osobami szukającymi pomocy. Najwięcej próśb o radę pochodziło od Polaków mieszkających w Niemczech oraz bezpośrednio z Polski. Zapytania ze strony niemieckiej pochodziły w większości z urzędów proszących o wsparcie językowe w kontaktach z obywatelami polskimi. Interesanci prosili często o załatwienie kilku spraw jednocześnie. W pierwszym rzędzie szukano porad na temat przepisów prawnych obowiązujących w Niemczech w sprawach meldunkowych, obowiązku szkolnego, ubezpieczenia zdrowotnego itd. W razie potrzeby pośredniczono w przekazaniu spraw do innych osób kontaktowych. Zapotrzebowanie dotyczyło głównie ustnego tłumaczenia otrzymanych pism z urzędów, instytucji i firm, pomoc w wypełnianiu formularzy w języku niemieckich oraz prośby o nawiązanie kontaktu z władzami w celu wyjaśnienia spraw. Punkty Kontaktowo-Doradcze w Löcknitz i Szczecinie stworzyły sieć przynoszącą odczuwalne korzyści zwykłym obywatelom oraz różnym organom i instytucjom administracji publicznej, począwszy od urzędów gmin, podmiotom ubezpieczeń społecznych, służbie zdrowia, urzędom pracy i urzędom skarbowym. Duże zapotrzebowanie na usługi punktów kontaktowych świadczy o tym, że istnieje ogromne zapotrzebowanie na pomoc w zakresie integracji, szczególnie dla polskich imigrantów w Niemczech. Ze względu na deficyty językowe życie codzienne dla wielu żyjących w 27

Niemczech Polaków pełne jest przeszkód, więc punkt kontaktowo-doradczy jest często jednocześnie tłumaczem i pracownikiem socjalnym. 3.3.2 Istotne problemy i zastosowane środki zaradcze Nie wystąpiły żadne istotne problemy. 3.3.3 Fundusz Małych Projektów (SPF) Fundusz Małych Projektów ma na celu wspieranie nowych bądź już istniejących transgranicznych kontaktów, przyczyniając się do lepszego wzajemnego porozumienia i tworzenia fundamentu rozwoju stabilnej współpracy w regionie. Dofinansowywane działania mają być znaczącą pomocą w rozwijaniu tożsamości regionalnej i lepszym poznawaniu się mieszkańców pogranicza. W ramach Funduszu Małych Projektów wspierane są przedsięwzięcia kulturalne, spotkania, imprezy sportowe i warsztaty. Wiele projektów dotyczyło tematów społecznych i obejmowało elementy działań edukacyjnych. Zapotrzebowanie na tego typu polsko-niemieckie działania jest tak wysokie, że w roku sprawozdawczym partnerzy wnieśli o podwyższenie budżetu projektu o 920.000 EUR, a Komitet Monitorujący zatwierdził je. W okresie 2009 2011 (pierwsza część projektu SPF) rozliczono w sumie 477 umów o dofinansowanie o całkowitej wartości środków z EFRR w wysokości 3 173 608,00 EUR, koszt całkowity 3 733 656,88 EUR. W projektach tych wzięło udział 56.400 osób. W drugiej części projektu SPF (2012-2015) przeprowadzono i rozliczono do końca roku sprawozdawczego 706 projektów o liczbie 55.300 uczestników. Według stanu na 31.12.2014 r. osiągnięto wykorzystanie środków w wysokości 5.791.826,00 EUR (EFRR). Po opracowaniu w Euroregionalnym Komitecie Sterującym, w roku sprawozdawczym 2014 zawarto umowy na 170 projektów (81 umów z polskimi i 89 z niemieckimi wnioskodawcami). Od początku realizacji SPF w 2009 r. zawarto i rozliczono umowy na łączną liczbę 1183 projektów na kwotę EFRR 8.965.434,00 EUR. W projektach tych wzięło dotychczas udział 111.700 polskich i niemieckich mieszkańców obszaru wsparcia. 28

W roku sprawozdawczym partnerzy Funduszu Małych Projektów kontynuowali swoje działania informacyjne i promocyjne. Partner wiodący informuje na swojej stronie internetowej o małych projektach realizowanych przez polskich wnioskodawców (http://www.pomerania.org.pl/section/zespol-ds-naboru-i-promocji-fmp-zespol-ds-wdrazaniaprojektow-fmp ) i publikuje co kwartał biuletyn w języku polskim i niemieckim poświęcony stanowi wdrażania SPF. Polska wersja jest dostępna pod adresem http://www.pomerania.org.pl/site/publikacje/186; niemiecka wersja pod http://de.pomerania.org.pl/site/newsletter-fonds-f-r-kleine-projekte/187. Dodatkowo Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pomerania wydaje we współpracy z dziennikiem Kurier Szczeciński miesięczny dodatek Ponad granicami informujący o przedsięwzięciach polsko-niemieckich. Informacje o projektach SPF niemieckich wnioskodawców są dostępne na stronie internetowej Kommunalgemeinschaft Pomerania e.v. w zakładce Service -> Projektrecherche (http://www.pomerania.net/main.cfm?rubrik=2&th=9&l=de ). Polscy i niemieccy pracownicy Biura SPF spotykali się regularnie przez cały rok, po to, by m.in. omawiać polskie i niemieckie wnioski o dofinansowanie, które były później poddawane ocenie członków Euroregionalnego Komitetu Sterującego. Spotkania te przyczyniły się do optymalizacji procesów roboczych podczas tworzenia metryczek projektowych. Ponadto polscy i niemieccy pracownicy pozostawali w stałym kontakcie telefonicznym i mailowym. W ten sposób wspierali oni potencjalnych wnioskodawców np. w poszukiwaniu partnera po drugiej stronie granicy. Podstawę bezpośrednich kontaktów pomiędzy pracownikami stanowi wspólne posiłkowanie się bazą danych projektów, zawierającą wszelkie istotne informacje o projektach polskich i niemieckich. W bazie danych rejestrowane są na bieżąco wszystkie wnioski polsko-niemieckie oraz przygotowywane są metryczki decyzyjne na posiedzenia Euroregionalnego Komitetu Sterującego. Pracownicy biura FMP/SPF zrealizowali dla potencjalnych wnioskodawców wiele spotkań i konsultacji. Omawiano zarówno propozycje projektów, jak i składane w biurze wnioski o dofinansowanie. Konsultacje prowadzone były na miejscu, telefonicznie lub za pomocą poczty elektronicznej. W 2014 roku około 10% małych projektów zostało poddane kontroli na miejscu w trakcie ich realizacji. W ramach działań promocyjnych zorganizowano w 2014 r. m. in. konkurs fotograficzny dla podmiotów projektów SPF. 13 najlepszych fotografii projektów SPF zostało zakwalifikowanych do kalendarza na 2015 r. 29

Przykłady projektów SPF zrealizowanych w2014 r.: FMP-2014-006 Tytuł projektu: Znaczenie rozpowszechniania cyfrowych kopii regionalnych zasobów bibliotecznych w Internecie Podmiot projektu: Biblioteka w Stargardzie Szczecińskim Partner w projekcie Urząd Miasta w Stralsundzie Wartość projektu: 12 825,00 EUR Dnia 5 września w Stargardzie Szczecińskim odbyła się bardzo ciekawa, nietypowa konferencja Znaczenie rozpowszechniania cyfrowych kopii regionalnych zasobów bibliotecznych w Internecie. Konferencja odbyła się w publicznej Szkole Muzycznej, jako wynik ścisłej współpracy Biblioteki w Stargardzie z Archiwum Miejskim w Stralsundzie. Wiodącym tematem konferencji była wymiana doświadczeń i informacji między polskimi i niemieckimi bibliotekami i archiwami w zakresie ucyfrowienia regionalnych zasobów bibliotecznych i rozpowszechniania kopii cyfrowych. W polsko-niemieckiej konferencji wzięło udział ok. 65 osób z obszaru wsparcia, wśród nich uczestnicy i referenci reprezentujący partnera w projekcie. Na konferencji wystąpiło jedenastu ekspertów z Koszalina, Torunia, Szczecina, Słupska, Stralsundu, Greifswaldu i Berlina, którzy wygłosili 6 referatów po polsku i 5 po niemiecku. Zainteresowanie tematem w kręgach bibliotecznych i archiwalnych przekroczyło oczekiwania organizatorów. Z okazji konferencji wydano specjalną publikację, którą rozdano jako materiały konferencyjne. Poza tym w ramach projektu powstała strona internetowa www.stralsund-stargard.eu jako wspólna platforma cyfrowa obu partnerów, służąca wymianie informacji i doświadczeń. FMP-2013-129 tytuł projektu: Polsko-niemieckie mistrzostwa świata w piłce nożnej na wyspach Wolin i Uznam Publiczna Szkoła Podstawowa w Troszynie Wnioskodawca: Partner w projekcie Szkoła Podstawowa miasta Usedom Wartość projektu: 20 100,00 EUR W dniach 5-8 maja 2014 r. w gminie Wolin odbyły się polsko-niemieckie mistrzostwa świata w piłce nożnej dla dzieci. W turnieju udział wzięło 130 dzieci z czterech szkół podstawowych - w Troszynie, Kołczewie, Koniewie i ze szkoły partnerskiej w Usedom. Dzieci z Niemiec przyjechały dużą grupą wraz z opiekunami, w liczbie 50 osób. W trakcie kilkudniowej imprezy 16 drużyn rozegrało dziesiątki meczów na kilku boiskach. Dzieci miały okazję wcielić się w drużyny z różnych krajów, np. Argentyny, Brazylii, Urugwaju, Niemiec, Czech, Rosji i oczywiście także Polski. Organizatorzy zadbali o to, by na meczach występowały mieszane polsko-niemieckie drużyny w stałym składzie, po 4 dziewczynki i 4 chłopców. W czwartek 8 maja w Szkole Podstawowej w Kołczewie odbył się ekscytujący finał między Argentyną a Czechami (1:3), po czym wręczono medale i puchar. Dzieci były zachwycone. Podczas czterodniowych igrzysk przeżyły prawdziwą przygodę sportową, nawiązały nowe znajomości i przyjaźnie. 30

SPF-2014-014 Titel: Trwała edukacja dzięki ogrodom farb Wnioskodawca: Deutsches Jugendherbergswerk Landesverband M-V e.v. Partner: Zespół Szkół w Gardnie Wydatki projektowe 16.742,16 EUR Uczestnicy: 21 Niemców, 24 Polaków, w tym: 41 dziewcząt/kobiet, 28 dzieci/młodzieży Schronisko młodzieżowe w Ueckermünde od dłuższego czasu zajmuje się trwałą edukacją. W ramach tego projektu uczestnicy założyli tzw. ogród farb na terenie schroniska. Jednym ze szczególnych dziedzin trwałości jest pozyskiwanie barwników z roślin. Edukacja ekologiczna przy pomocy ogrodu farb, oprócz ogólnych wskazówek traktowania przyrody i środowiska naturalnego zajmuje się także działaniem substancji trujących. Podczas planowania ogrodu farb świadomie uwzględniono rośliny występujące w regionie. Już w 2013 r. odbyły się zajęcia warsztatowe na ten temat i powstała niewielka, lecz dobrze działająca sieć. Założony ogród farb będzie służył umocnieniu tej sieci, która działa regionalnie i transgranicznie i przyczyni się do edukacji ekologicznej niemieckich i polskich uczniów. Projekt składał się z mieszanki działań projektowych, zajęć warsztatowych i rekreacji. Dzięki temu uczestnicy mieli podczas wspólnie spędzonego czasu wiele możliwości poznania się i wymiany myśli. Projekt otrzymał nagrodę w zainicjowanym przez Niemieckie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych konkursie na temat trwałości. SPF-2014-079 Tytuł: Polsko-niemieckie spotkania młodzieży wspólna nauka i poszukiwania Wnioskodawca: Oberstufenzentrum (zespół szkół średnich) Uckermark Partner: Zespół Szkół nr 1 im. Kopernika, Koszalin Wydatki: 2.519,48 EUR Aktywni uczestnicy: 17 Niemców, 14 Polaków, w tym 28 osób młodzieży, 13 dziewcząt/kobiet W ramach projektu polscy i niemieccy uczniowie zawodów gastronomicznych (kuchnia i serwis) spędzili pięć wspólnych dni na terenie Zespołu Szkół w Prenzlau. Celem pobytu było nawiązanie i umocnienie osobistych kontaktów dzięki wspólnemu spędzaniu czasu w regionie przygranicznym, wspólna praca w zawodzie, wymiana poglądów, przezwyciężanie barier językowych. Dzięki temu, że obie szkoły współpracowały wiele razy w formie wspólnie przeprowadzanych działań, uzyskano wzmocnienie efektu trwałości. Uczestnicy pracowali nad wspólnym projektem sezonowej i regionalnie-tradycyjnej kuchni. Wyniki pracy były oceniane przez polskich i niemieckich nauczycieli zawodu, a następnie przez samych uczestników podczas degustacji. Obok wymiany fachowej zorganizowano wycieczki ze zwiedzaniem regionalnych atrakcji, oraz zawody sportowe. Te spotkania w czasie wolnym przyczyniły się do intensywnego wzajemnego poznania się. Na zakończenie spotkania dokonano oceny wszystkich działań przeprowadzonych w tym czasie, co pomoże w planowaniu przyszłych spotkań. 31

4. DUŻE PROJEKTY Zgodnie z załącznikiem XVIII Rozporządzenia (WE) nr 1828/2006 należy jeżeli mają miejsce informować o tak zwanych dużych projektach. Instytucja Zarządzająca zwraca w związku z tym uwagę, iż w niniejszym programie nie realizuje się żadnych dużych projektów. 5. POMOC TECHNICZNA 5.1 Zastosowanie Pomocy Technicznej Za pomocą środków na Pomoc Techniczną instytucje włączone w realizację Programu, takie jak Instytucja Zarządzająca, Krajowy Instytut Wsparcia Meklemburgii Pomorza Przedniego (Instytucja Zatwierdzająca), Wspólny Sekretariat Techniczny, Regionalny Punkt Kontaktowy, instytucje zajmujące się kontrolą wydatków (kontrole pierwszego stopnia) oraz Koordynatorzy Krajowi z Polski i Brandenburgii były wspierane w realizacji swoich zadań. W ramach swoich kompetencji przyczyniają się one do spełniania wymogów realizacji Programu, stawianych przez UE poprzez działalność informacyjną, szkoleniową, administracyjną, monitorującą i kontrolną. Działania w roku sprawozdawczym 2014: Realizacja Programu Spełnianie obowiązków sprawozdawczych w ramach wdrażania Programu i jego realizacji finansowej, monitoringu, współpraca z innymi instytucjami Programu, zarządzanie środkami Pomocy Technicznej na wdrażanie Programu. Monitoring projektów Sporządzanie Umów o dofinansowanie/decyzji o przyznaniu wsparcia, monitorowanie partnerów projektów w toku realizacji ich projektów przez pracowników Wspólnego Sekretariatu Technicznego w Löcknitz, opracowywanie wniosków o zmiany, kontrole na miejscu, zamykanie projektów, kontrola dowodów wykorzystania środków. Komitet Monitorujący Posiedzenie Komitetu Monitorującego w dniu 21.10.2014 r. w Szczecinie oraz przeprowadzenie kilku procedur obiegowych 32

Przygotowanie okresu programowego INTERREG VA 2014-2020 W roku sprawozdawczym polsko-niemiecka grupa robocza Programowanie INTERREG VA bardzo intensywnie pracowała nad sporządzeniem Programu Współpracy. W 2014 r. grupa robocza spotkała się cztery razy. Projekt Programu Współpracy został skonsultowany z regionalnymi partnerami gospodarczymi i społecznymi oraz przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, a następnie zmodyfikowany w kilku etapach. W grudniu 2014 r. Program Współpracy dostarczono do KE. Na całym obszarze wsparcia znacznie wzmogły się działania przygotowawcze do perspektywy finansowej 2014-20120. WST zaoferował potencjalnym beneficjentom pomoc w tym zakresie. W roku sprawozdawczym WST przeprowadził 31 narad dotyczących projektów w INTERREG VA. W wyniku współdziałania Instytucji Zarządzającej i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, dnia 28.08.2014 przeprowadzono spotkanie konsultacyjne na temat INTERREG VA z ponad 150 uczestnikami. Informacja i promocja M.in. wydawanie newslettera poświęconego Programowi, aktualizacja strony internetowej http://www.interreg4a.info, konkurs fotograficzny z okazji Dnia Współpracy Europejskiej 2014 ( EC-Day 2014 ), wydanie kalendarza INTERREG IVA na 2015 r. Ilościowe wskaźniki Pomocy Technicznej skumulowane (zrealizowane wyniki we wszystkich osiach priorytetowych) 1. 2. 3. 4. Liczba projektów w ramach programu operacyjnego Liczba projektów w ramach działań popularyzacji komunikacji społecznej Liczba projektów na rzecz poprawy monitoringu programu Liczba projektów na rzecz wspólnego zarządzania programem Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie wynik 2 3 20 49 70 73 77 79 79 założenie 170 wynik 2 2 3 4 5 6 8 9 9 założenie 10 wynik 1 1 2 2 2 2 założenie 5 wynik 1 4 4 5 5 5 5 5 założenie 5 33

Zakładane cele, dotyczące liczby projektów PO zostały ustalone na początku okresu wsparcia 2007-2013 w oparciu o wiedzę i doświadczenie z poprzednich perspektyw finansowych Interreg. W odróżnieniu od poprzednich okresów wsparcia, w perspektywie Interreg 2007-2013 jako projekty PO oceniane są jednak tylko wspólne projekty, zrealizowane przy udziale polsko-niemieckim. Faktyczna liczba partnerów w 69 wybranych przez KM projektach wynosi 188 (po stronie niemieckiej 93 i po polskiej stronie 95). 5.2 Udział finansowy Na Pomoc Techniczną w niniejszym Programie przewidzianych jest zgodnie z Programem Operacyjnym 6% środków. Do ostatniego wniosku o płatność (20.10.2014 ze stanem z 01.09.2014 r.) w okresie sprawozdawczym na Pomoc Techniczną zrealizowano łączne wydatki Pomocy Technicznej w wysokości 5,21 mln EUR. Odpowiada to wykorzystaniu środków dostępnych na pomoc techniczną w 55,6%. Wydatki dotyczyły głównie zadań Wspólnej Instytucji Zarządzającej wraz z Koordynatorami Krajowymi, wdrażania wsparcia (LFI), Wspólnego Sekretariatu Technicznego i kontroli pierwszego stopnia z art. 16. 6. INFORMACJA I PR 6.1 Plan komunikacji Celem realizacji działań Planu Komunikacji, WST opracowuje coroczny plan pracy i uzgadnia go z Instytucją Zarządzającą, partnerami Programu oraz RPK. Plan ten jest wdrażany wspólnie przez WST i RPK. Do końca 2014 r. zgromadzono 600 artykułów i informacji prasowych dotyczących 68 zatwierdzonych projektów, które są dostępne w bazie danych projektów WST. Do tej pory opracowano i rozesłano 20 newsletterów. Są one stale dostępne do pobrania ze strony Programu pod adresem internetowym http://www.interreg4a.info/index.php?id=11. Stan wdrażania planu komunikacji (skumulowane zrealizowane wyniki): Wskaźniki 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Łącznie Szkolenia dla potencjalnych wnioskodawców i beneficjentów wynik 0 5 29 38 44 46 49 49 49 1. Liczba szkoleń założenie 35 34

2. Liczba zaproszeń 3. uczestnicy szkoleń Konferencja Programu 1. Liczba spotkań 2. Liczba zaproszeń 3. uczestnicy Strona internetowa 1. Liczba stron Programu 2. Liczba odwiedzających stronę internetową Ogłoszenia / informacje / prasa / radio / telewizja 1. Liczba informacji o przebiegu Programu Broszury, ulotki, materiały reklamowe, newsletter 1. 2. 3. Ilość wydrukowanych egzemplarzy Ilość rozdanych egzemplarzy Liczba newsletterów Programu Doradztwo dla potencjalnych beneficjentów / beneficjentów 1. 2. Liczba rozmów doradczych Liczba uczestników rozmów doradczych 0 wynik 0 150 1250 1850 2350 2450 2650 2650 2650 założenie 3500 0 wynik 0 100 976 1299 1597 1659 1793 1793 1793 kobiety 0 50 448 645 848 891 989 989 989 mężczyźni 0 50 528 654 749 768 804 804 804 założenie 2500 0 wynik 0 1 1 1 2 3 4 5 5 założenie 2 0 wynik 0 340 340 340 700 950 1200 1500 1500 założenie 460 0 wynik 0 270 270 270 474 624 744 897 897 kobiety 0 150 150 150 277 371 441 541 541 mężczyźni 0 120 120 120 197 253 303 356 356 założenie 400 0 wynik 0 1 1 1 1 1 1 1 1 założenie 1 0 wynik 0 220 3580 9580 20490 33690 48380 64568 64568 założenie 2000 0 wynik 3 6 13 17 23 35 40 40 40 założenie 10 0 wynik 0 2000 4000 4000 4000 4250 5050 5850 5850 założenie 7000 0 wynik 0 600 2400 2900 2900 3150 3360 4160 4160 założenie 6000 0 wynik 0 0 2 6 10 14 18 20 20 założenie 0 0 wynik 0 26 366 670 793 912 1001 1076 1076 założenie 60 0 wynik 0 81 1347 2705 4427 6452 7852 9809 9809 kobiety 0 39 650 1224 2030 3028 3566 4459 4459 mężczyźni 0 42 697 1481 2397 3424 4286 5350 5350 założenie 400 0 35

Raporty 1. Ewaluacje Liczba raportów o Programie 1. Liczba ewaluacji wynik 0 0 1 2 3 4 5 6 6 założenie 10 0 wynik 0 0 0 1 1 2 2 2 2 założenie 3 0 6.2. Działania PR Przeprowadzanie działań PR odbywa się na podstawie planu komunikacji. Realizacja odbywa się w ścisłej współpracy pomiędzy Instytucją Zarządzającą a Koordynatorami Krajowymi, Wspólnym Sekretariatem Technicznym, Regionalnym Punktem Kontaktowym oraz Euroregionem Pomerania. Wizualizacja Wspólna Instytucja Zarządzająca, Koordynatorzy Krajowi oraz Wspólny Sekretariat Techniczny gwarantują, że logo Programu i emblemat Unii Europejskiej zostaną umieszczone w dobrze widocznych miejscach na przedmiotach i obiektach dofinansowanych z Programu oraz w miejscach realizacji działań programowych. W Umowach o dofinansowanie/decyzjach o przyznaniu wsparcia beneficjenci są zobowiązywani do przestrzegania przepisów dotyczących rozpowszechniania. W ramach promocji tworzone są publikacje, artykuły reklamowe, raporty, tablice informacyjne jak również organizuje się imprezy. Zasadniczo każdy z projektów powinien prowadzić własną stronę internetową o projekcie bądź wprowadzić na istniejące strony internetowe partnerów projektu linki do projektów INTERREG IV A. WST regularnie informuje beneficjentów o zobowiązaniach związanych z rozpowszechnianiem i sprawdza ich realizację podczas wizyt na miejscu. Poza tym przestrzeganie przepisów o publikacji sprawdzane jest w ramach kontroli z art. 16. Slogan programowy Wspólny Region Wspólne Cele (Gemeinsame Region Gemeinsame Ziele) wykorzystywany jest do celów promocyjnych przez wszystkie podmioty zaangażowane we wdrażanie Programu oraz beneficjentów aktualnych projektów. Nowe media Strona internetowa Programu http://www.interreg4a.info jest regularnie aktualizowana przez Wspólny Sekretariat Techniczny. W szczególności przygotowywane i publikowane są regularnie wiadomości o działaniach w ramach Programu (np. posiedzenia Komitetu Monitorującego) oraz o projektach. Ponadto, regularnie publikowane są aktualności UE oraz na bieżąco aktualizowany jest kalendarz wydarzeń, zawierający terminy istotne dla Programu i poszczególnych projektów. 36

Informacje są publikowane dwujęzycznie. Wszystkie dokumenty Programu przewidziane do pobrania ze wskazanej strony internetowej są umieszczane także w dwóch wersjach językowych. Na stronie internetowej Programu opublikowane są informacje na temat wszystkich projektów, które zostały zatwierdzone do dofinansowania. W roku sprawozdawczym została dodana zakładka Przygotowanie INTERREG VA. Zainteresowani znajdą tu informacje i dokumenty o nowej perspektywie finansowej 2014-20120. Strona Programu jest licznie odwiedzana. Statystyka odwiedzających pokazuje nadal tendencję wzrostową: Przeciętna miesięczna liczba odwiedzających www.interreg4a.info (do 13.12.2014 r.): Poza tym o Programie informują także m. in. strony internetowe Koordynatorów Krajowych, http://www.interreg.brandenburg.de i http://www.ewt.gov.pl, Instytucji Zarządzającej http://www.regierung-mv.de/cms2/regierungsportal_prod/regierungsportal/de/wm/index.jsp, oraz Regionalnego Punktu Kontaktowego, http://www.ewt.wzp.pl/. Dodatkowo o Programie informują polskie i niemieckie stowarzyszenie partnerskie Euroregionu Pomerania na swych stronach internetowych http://www.pomerania.org.pl/ i http://www.pomerania.net. Biuletyny programowe za rok sprawozdawczy opublikowane są także na stronie Krajowego Instytutu Wsparcia Meklemburgii-Pomorza Przedniego: http://www.lfi-mv.de/foerderungen/interreg-iva/index.html 37

Prasa, radio i telewizja W okresie sprawozdawczym WST opublikował na stronie internetowej Programu kilka informacji prasowych, informujących m. in. o wynikach konkursu fotograficznego INTERREG IVA. Ministerstwo Gospodarki, Budownictwa i Turystyki Meklemburgii Pomorza Przedniego wydało dwie informacje dla prasy o Programie bądź o większych projektach. Kolejne informacje o Programie umieszczono na stronach internetowych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. Spotkania informacyjne i akcje 28 sierpnia 2014 r. w Szczecinie odbyło się spotkanie konsultacyjne na temat Programu Współpracy nowej perspektywy finansowej INTERREG VA. Marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz i Dyrektor Instytucji Zarządzającej Ursula Brautferger zaprosili na to spotkanie partnerów gospodarczych i społecznych oraz szeroką opinię publiczną z obszaru objętego Programem. Solidne prace przygotowawcze do nowej perspektywy finansowej znajdują się w fazie końcowej - stwierdził marszałek Geblewicz w mowie powitalnej. Szczególnie należy podkreślić, że centralnym punktem była zgodność partnerów uczestniczących w przygotowaniach do INTERREG VA. Konkretne kierunki działania nowego programu przedstawili dyrektor Wydziału Współpracy Terytorialnej Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego Krzysztof Żarna, i dyrektor Instytucji Zarządzającej Pani Brautferger: Unia Europejska udostępni ok. 134 mln dla całego obszaru objętego programem. Cele UE 2020 będą określały przeznaczenie środków zgodnie z 4 głównymi tematami programu, które są przyporządkowane do osi priorytetów. Tematycznymi punktami ciężkości są transport i mobilność, edukacja, przyroda i kultura oraz zasoby służące poprawie współpracy transgranicznej. Zastępca dyrektora Departamentu Współpracy Terytorialnej w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju Rzeczpospolitej Polskiej, Rafał Baliński, podkreślił w swym referacie sukcesy programu INTERREG IV A 2007 2013. W minionej perspektywie finansowej dofinansowano 69 projektów z udziałem 147 różnych partnerów. Kilka projektów otrzymało ponadregionalne odznaczenia, można je określić, jako flagowe projekty współpracy transgranicznej. Dyrektor Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu 38

Pomerania Paweł Bartnik mówił o projektach małego funduszu (SPF). SPF ma być kontynuowany także w nowej perspektywie finansowej. W ramach otwartej dyskusji panelowej partnerzy programu odpowiadali na pytania uczestników konferencji. Partnerzy programu podkreślali, że aktualnie trwają prace nad ułatwieniami dla wnioskodawców i beneficjentów, np. w zakresie formularzy wnioskowych, kontroli wydatków i wprowadzenia elektronicznego systemu wymiany danych. EC-Day 2014 Celem EC-Day jest pokazanie w całej Europie skuteczności i sukcesów współpracy transgraniczej. W tym dniu zaprasza się wszystkie projekty z programu INTERREG, by przedstawiły swoje różnorodne działania i dotychczas uzyskane wyniki. 21 września obchodzono European Cooperation Day (EC-Day) 2014. Wkładem programu do EC-Day 2014 była organizacja konkursu fotograficznego. Oddźwięk konkursu, który trwał w okresie 16.06.-08.09.2014 r. był duży i jury miało spore trudności z selekcją fotografii. Wyniki konkursu opublikowano na stronie internetowej programu: http://www.interreg4a.info/. Najlepsze prace zostały umieszczone w kalendarzu Programu na 2015 r. Narady projektowe, spotkania informacyjne na konkretne tematy, giełdy kontaktów, seminaria, warsztaty i szkolenia Łącznie ze spotkaniem informacyjnym dnia 28.08.2014 r., WST i RPK zorganizowały w 2014 r. 75 spotkań i narad dla niemal 2000 uczestników (w tym ok. 900 kobiet). W roku sprawozdawczym pracownicy WST przeprowadzili 41 spotkań z 1.486 uczestnikami (w tym 628 kobiet) w celu monitoringu zatwierdzonych projektów. Oprócz tego 31 razy udzielono porad dla potencjalnych beneficjentów (388 uczestników, w tym 215 kobiet) o możliwościach dofinansowania po 2014 r. Spotkania te były przeważnie prowadzone wspólnie przez polskich i niemieckich pracowników WST. Oprócz tego pracownicy WST ponownie udzielili wiele (ok. 4.500) krótkich porad telefonicznych, przeważnie na temat szczegółów prowadzenia projektów (np. PR, rozliczanie, zmiany) i możliwości dofinansowania w nowej perspektywie finansowej po 2014 r. Polscy pracownicy WST obsługiwali w roku sprawozdawczym w dalszym ciągu cotygodniowe godziny przyjęć w RPK i w Stowarzyszeniu Gmin Polskich Euroregionu Pomerania. RPK pomagał w przygotowaniach programu INTERREG VA w formie spotkań informacyjnych, narad projektowych i porad telefonicznych. 39

Akcje polskiego Koordynatora Krajowego: W ramach X rocznicy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, polskie Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju organizowało w całej Polsce imprezy pod nazwą Dni otwarte funduszy europejskich". Projekty realizowane w ramach Programu wzięły udział w tej akcji, przygotowując dla gości wiele atrakcji. Uczestnikami akcji byli: Transgraniczne Centrum Edukacji Ekologicznej w Zalesiu, które zorganizowało z tej okazji Piknik Naukowy. Centrum powstało dzięki współpracy Gminy Police z ZOO w Ueckermünde oraz Urzędem Miasta Eggesin. Basteja w Stargardzie Szczecińskim, odnowiona ze środków programowych (zwiedzanie wystawy z przewodnikiem) w Muzeum Narodowym w Szczecinie można było bezpłatnie zwiedzić wystawę Złoty Wiek Pomorza sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku, która powstała we współpracy z Pomorskim Muzeum Krajowym w Greifswaldzie. Geopark w Moryniu powstał we współpracy z gminą Groß-Ziethen koło Joachimsthal (spacery z przewodnikiem) W 2014 r. Ministerstwo zorganizowało po raz siódmy konkurs Polska pięknieje 7 cudów funduszy europejskich na najlepsze projekty z dziedziny turystyki i rekreacji, dofinansowane z funduszy europejskich. Nagrody przyznano w siedmiu kategoriach. W kategorii turystyki transgranicznej i międzynarodowej został nominowany ww. projekt Gminy Police, ZOO w Ueckermünde i Miasta Eggesin. Podczas uroczystej gali 29 maja 2014 r., która odbyła się w Ministerstwie w Warszawie, projekt ten ogłoszono zwycięzcą w swojej kategorii. W ramach projektu, dofinansowanego kwotą 3,6 mln EUR, powstało wspólne Polsko-Niemieckie Centrum Edukacji Ekologicznej. W nowoczesnej i atrakcyjnej formie prezentowane są tam wystawy, dzięki którym można poznać różne dziedziny nauk przyrodniczych. Zwiedzający mogą przeprowadzać eksperymenty w laboratoriach, dokonywać obserwacji otoczenia i wypróbować interaktywne wystawy. Akcje Koordynatora Krajowego Brandenburgii: KK Brandenburgii wspólnie z landem Berlin i w obecności IZ przeprowadził konferencję na temat przyszłości INTERREG-u A, B i Europe (dawniej C) 24 czerwca 2014 r. w Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Berlinie. Ogółem 150 zainteresowanych osób wzięło udział w oferowanych zajęciach warsztatowych, m. in. na temat INTERREG A. Na rynku dla projektów perspektywy 2007-40

2013 INTERREG A, specjalnie urządzonym na konferencji przedstawiły się dwa projekty: Telemedycyna i Ośrodek Wiejski Arka Ewangelickiej Organizacji Młodzieży i Opieki (EJF). Oprócz tego, w związku z zapowiedzianą w maju 2014 r. przerwą w płatności przeprowadzono spotkania na miejscu z uczestnikami INTERREG A w powiatach Uckermark i Barnim. Temat ten był w czerwcu 2014 r. także przedmiotem informacji prasowej Ministra Gospodarki i Spraw Europejskich, a w lipcu spotkania informacyjnego brandenburskich podmiotów w Eberswalde (powiat Barnim). KK Brandenburgii wziął m. in. udział w imprezie IZ z okazji ETC-Day w Szczecinie. W prospekcie wizerunkowym (nakład 500 sztuk już wyczerpany, dostępny jako pdf na stronie programu KK Brandenburgii) na temat projektów best-practice w perspektywie 2007-2013 KK Brandenburgii wyróżnił udział podmiotów z Brandenburgii w wielu projektach z PO MV-BB-PL. Do przykładowych projektów należą Centrum Turystyki Wodnej w Schwedt nad Odrą, Infrastruktura łącząca, BBV Eberswalde, Telemedycyna oraz ForseenPOMERANIA. Materiały reklamowe, biuletyny W październiku 2014 r. został opracowany wielkoformatowy kalendarz ścienny na 2015 r. z 41

fotografiami, które wygrały przeprowadzony od czerwca do września 2014 r. konkurs; kalendarz wydrukowano w nakładzie 300 sztuk. Do końca roku kalendarze całkowicie rozdano na obszarze wsparcia i wśród partnerów Programu. W roku sprawozdawczym WST opublikował dwa newslettery z aktualnymi informacjami o realizacji Programu i tematami europejskimi. WST informował o decyzjach Komitetu Monitorującego i istotnych tematach unijnych, o ważnych terminach odnoszących się do Programu (np. EC Day 2014, akcje Koordynatorów Krajowych) oraz przedstawił cele i treści projektów wybranych do dofinansowania. Czytelnicy bardzo lubią regularnie ukazujące się artykuły na tematy kulturalne i społeczne, naświetlane z polskiego i niemieckiego punktu widzenia. W ten sposób newsletter przyczynia się do wymiany interkulturowej. Newslettery ukazują się zawsze w języku polskim i niemieckim. Są one wysyłane drogą elektroniczną do partnerów w programie, beneficjentów oraz innych zainteresowanych, można je też pobrać na stronie internetowej Programu (http://www.interreg4a.info/index.php?id=11). Na koniec roku sprawozdawczego w rozdzielniku znajdowało się 435 osób. Newsletter można zaprenumerować na stronie internetowej Programu. ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1 Lista projektów zatwierdzonych w 2014 r. (wydane decyzje lub zawarte umowy o dofinansowaniu) i partnerów w projekcie Załącznik 2 Lista małych projektów o związku tematycznym z podnoszeniem kwalifikacji i nauką języków w 2014 r. 42

Raport z realizacji w 2014 r. załączniki Załącznik 1 Lista projektów zatwierdzonych w 2014 r. (wydane decyzje lub zawarte umowy dofinansowania) i partnerów w projekcie Nr projektu Tytuł projektu Partnerzy projektu Wydatki Dotacja EFRR Data umowy/ (EUR) (EUR) decyzji Priorytet 1 0,00 0,00 Priorytet 2 422.912,86 359.475,00 INT-10-0039 Rozwój i promocja turystyczna godnych zachowania parków Regionalpark Barnimer 422.912,86 359.475,00 24.01.2014 krajobrazowych - turystyka kulturoznawcza w Euroregionie Pomerania Feldmark e. V. Gmina Ustronie Morskie Priorytet 3 1.497.857,47 1.273.175,00 INT-10-0043 Polsko-Niemieckie Centrum ds. Młodzieży, Edukacji i Komunikacji w Gemeinde Passow 1.497.857,47 1.273.175,00 06.06.2014 związku gmin Oder-Welse i w gminach Chojna, Gryfino, Kołbaskowo, Stare Czarnowo i Wałcz Gemeinde Pinnow Gmina Chojna Gmina Gryfino Gmina Kołbaskowo Gmina Stare Czarnowo Gmina Wałcz Razem w 2014 1.920.770,33 1.632.650,00 43

Raport z realizacji w 2014 r. załączniki Załącznik 2 Lista małych projektów o związku tematycznym z podnoszeniem kwalifikacji i nauką języków w 2014 r. Numer projektu Tytuł projektu Wnioskodawca wydatki projektu (EUR) środki EFRR (EUR) Wskaźnik wsparcia Ilość uczestników w tym kobiety Języki 55.791,00 47.420,00 84,99% 841 463 FMP-2013-131 Poznajemy swój język i swoje małe ojczyzny Gmina Miasto Szczecin 38.728,00 32.918,00 85,00% 590 345 FMP-2013-198 Z językiem niemieckim za pan brat Gmina Przelewice 11.574,00 9.837,00 84,99% 116 84 FMP-2014-023 Przyjazny niemiecki - Język naszych sąsiadów Ośrodek Kultury Gminy Wolin 4.225,00 3.591,00 84,99% 87 9 FMP-2014-026 W poszukiwaniu skarbów kultury - poznajemy języki obce, poznajemy nasze legendy Szkoła Podstawowa nr 65 1.264,00 1.074,00 84,97% 48 25 Dokształcanie 133.066,56 113.098,12 84,99% 985 424 FMP-2013-096 Społeczno - ekonomiczne uwarunkowania transgranicznej turystyki w Euroregionie Pomerania na przykładzie Wolińskiego Parku Narodowego Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie 14.910,00 12.673,00 85,00% 56 24 FMP-2013-105 Podnoszenie Poziomu bezpieczeństwa obszarów przygranicznych na bazie współpracy polskich i niemieckich ratowników wodnych Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Województwa Zachodniopomorskie 24.362,00 20.707,00 85,00% 88 7 FMP-2013-158 10-lecie Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Lipiu jako przykład współpracy polsko-niemieckiej Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Lipiu 19.414,00 16.501,00 85,00% 295 45 FMP-2013-182 Polsko-niemieckie spotkanie ekologiczne Gmina Drawsko Pomorskie 3.250,00 2.762,00 84,98% 20 12 FMP-2013-212 Historia Słowian wspólną pasją naszych dzieci Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów Wolin - Jomsborg-Vineta 14.675,00 12.473,00 84,99% 112 67 SPF-2014-001 Praca z krewnymi mieszkańców domów opieki w Niemczech i w Polsce - wymiana doświadczeń DRK-Kreisv. Uckermark -Ost e.v. 3.527,85 2.997,96 84,98% 21 17 SPF-2014-014 Długotrwałe kształcenie za pomocą ogrodów farbiarzy Deutsches Jugendherbergswerk, Jugendherberge Ueckermünde 12.105,70 10.289,84 85,00% 45 41 SPF-2014-017 Znaczenie wody w naszym życiu IG Frauen und Familie Prenzlau e.v. 9.308,13 7.910,97 84,99% 46 28 SPF-2014-024 Poznajemy kraj sąsiada IG Frauen und Familie Prenzlau e.v. 6.196,89 5.266,73 84,99% 56 39 SPF-2014-031 Podróż do natury ze sportem i zabawą Förderverein der Pannwitz-Grundschule 2.589,92 2.200,91 84,98% 45 26 44

Raport z realizacji w 2014 r. załączniki Lychen SPF-2014-036 Niemiecko-polskie seminarium Europa-Union MV e.v. 3.325,89 2.826,67 84,99% 60 39 SPF-2014-051 "żyć zwyczajnie" niemiecko-polska Akademia Letnia 2014 Heimvolkshochschule Lubmin 6.133,49 5.212,85 84,99% 25 25 SPF-2014-064 Wildwuchs - polsko-niemieckie spotkanie młodzieży STIC-er Theater 8.570,65 7.284,19 84,99% 24 21 SPF-2014-079 Polsko-niemieckie spotkanie młodzieży - Wspólna nauka i wspólne odkrywanie Oberstufenzentrum Uckermark 2.519,48 2.141,30 84,99% 31 13 SPF-2014-087 Niemiecko-polskie warsztaty uroginekologiczne Deutsch-polnische Gesellschaft für Urogynäkologie e.v. 2.177,56 1.850,70 84,99% 61 20 45