Załącznik nr 10 do siwz PROGRAM PRAC KONSERWATORSKO RESTAURATORSKICH I SCALENIA KOLORYSTYCZNEGO ELEWACJI KORPUSU GŁÓWNEGO ORAZ ŁĄCZNIKÓW PAŁACU ZAMOYSKICH W KOZŁÓWCE Opracowanie Artysta Plastyk- Konserwator Dzieł Sztuki mgr Zofia Kamińska-Rózga Sarny 21A 08-504 Ułęż Inż. Zbigniew Walaszek Upr. Budowlane 1281/Lb/90, LUB 0078/OWOK/04 GRUDZIEŃ 2006 r. OPRACOWANIE CHRONIONE PRAWEM AUTORSKIM
IZOLACJA POZIOMA FUNDAMENTÓW KORPUSU GŁÓWNEGO PAŁACU Prace scalające kolorystycznie elewację pałacu oraz realizowane obecnie naprawy cokołów wymagają wcześniejszego wykonania izolacji poziomej fundamentów. Wykonana ok. 20 lat temu izolacja pionowa budynku pałacu w tej chwili nie spełnia właściwie swojej roli, powodując postępujące zawilgocenia muru, migrację soli rozpuszczalnych w wodzie ich wysolenia na zewnątrz i wewnątrz muru. To z kolei powoduje zmiany w warstwach wykończeniowych przebarwienia, pudrowania, odpadanie warstw barwnych i wypraw. Proponuje się wykonanie izolacji poziomej fundamentów metodą iniekcji do struktury fundamentu preparatów blokujących podciąganie wody gruntowej. Zabieg ten zahamuje lub zupełnie wyeliminuje migrację wód gruntowych do muru budynku, co pozwoli powstrzymać niszczącą działalność soli rozpuszczalnych w wodzie. Technologia iniekcji krystalicznej przeznaczona jest do osuszania budowlo z wilgoci podciąganej z gruntu. Przy zastosowaniu tej technologii można wytwarzać izolacje przeciwwilgotnościowe poziome jak i pionowe, bez potrzeby odkopywania murów zewnętrznych. Technologię tę można stosować do osuszania budowli bez względu na rodzaj materiału użytego do budowy murów (cegła, wapień, piaskowiec, beton itp.) oraz bez względu na ich grubość, stopień zasolenia i zawilgocenia. W przeciwieństwie do wszystkich innych znanych technologii osuszania murów iniekcja krystaliczna daje lepsze efekty osuszania, im bardziej zawilgocone są mury. Nie wymaga więc wstępnego osuszania muru w strefie planowanej iniekcji, tak jak to ma miejsce w innych znanych technologiach osuszania (np. termoiniekcja). Wprost przeciwnie przed iniekcją strefę muru dodatkowo zwilża się wodą, aby uzyskać korzystne efekty do dyfuzji składników jonowych mieszaniny iniekcyjnej, tworzących izolację. Utworzona blokada przeciwwilgotnościowa jest absolutnie ekologiczna, ma wielopokoleniową trwałość w czasie i nie powoduje osłabienia muru w strefie iniekcji czasie wielokrotnego funkcjonowania. Nie stwierdza się przy tym pulweryzacji spoiwa murów, charakterystycznej przy oddziaływaniu rozpuszczalników organicznych, zawartych w płynach iniekcyjnych innych technologii typu hydrofobowego. Technologia iniekcji krystalicznej jest praktycznie rozwinięciem prac naukowych Ilii Prigogina, profesora Uniwersytetu Brukselskiego, odnoszących się do zjawiska samoorganizacji kryształów w warunkach dalekich od równowagi termodynamicznej. Za termodynamiczne uzasadnienie tego zjawiska w postaci uogólnionego równania matematycznego prof. I. Prigogin otrzymał w 1977 roku Nagrodę Nobla. W technologii iniekcji krystalicznej w 1987 roku po
raz pierwszy wykorzystano w skali technicznej zjawisko, które do tego czasu było jedynie przewidywane w symulacjach komputerowych równania I. Prigogina, otrzymanych przez uczonych z Indiana University w USA. Utworzona w ten sposób struktura krystaliczna w ciałach kapilarnoporowatych jest podobna do wąskoszczelinowych pierścieni, które można praktycznie spotkać w naturze w systemach geologicznych (tzw. pierścienie Lieseganga). PROPONOWANY PROGRAM PRAC. 1. Wykonanie nawiertów w przyziemiu ścian korpusu głównego (od zewnątrz), równolegle do poziomu posadzki wewnętrznej. Parametry otworów: średnica nawiertu - 2 cm, odstępy pomiędzy otworami - 13 cm *, głębokość nawiertu 10 cm mniej niż grubość muru, w przypadku budynku pałacu 90 cm, kąt nawieru 15 o o do poziomu - 30 *odstępy określone na podstawie pomiarów zawilgocenia określonego w przypadku budynku pałacu na 0,3%. Rys. 1 Rzut poziomy. Rys. 2 Rzut pionowy.
2. Zwilżenie wodą przygotowanych otworów iniekcyjnych, poprzez skierowanie do otworu strumienia wody w ilości ok. 0,5 l, który poza nawilżeniem ma za zadanie wypłukanie z otworów zwierciny, stanowiącej przeszkodę w penetracji środka iniekcyjnego. Wodę do otworów można skierować z urządzenia iniekcyjnego pod ciśnieniem grawitacyjnym. 3. Wprowadzenie w otwory iniekcyjne, po ok. 30 min. od nawilżenia świeżo przygotowany preparat iniekcyjny składający się z cementu portlandzkiego, aktywatora krzemianowego i wody w odpowiednich proporcjach wagowych (8:1:4). Mieszanina w czasie iniekcji powinna mieć konsystencję łatwo samopoziomującą się w naczyniu i łatwo wlewającą się przez otwór o średnicy 2 cm. Ilość wprowadzonego grawitacyjnie środka iniekcyjnego równa się objętościowo pojemności otworu iniekcyjnego w danym murze. Środek ten jest jednocześnie środkiem zaślepiającym otwory. Otwory po iniekcji można dodatkowo zaślepić przy wlocie otworu przy użyciu szpachelki tym samym środkiem iniekcyjnym, lecz o gęstszej konsystencji (zwiększenie estetyki muru, przygotowanie pod wykończenie barwne). Rys. 3 Kolejność prac przy wykonywaniu izolacji poziomej.
FOT. 1. 2. Pałac Zamoyskich w Kozłówce, 2006r., elewacja południowa i wschodnia, widoczne wysolenia w partii cokołów.