cement Paliwa alternatywne źródło energii
odpady to ogromne, wciąż niewykorzystane źródło surowców wtórnych i energetycznych. odzyskać energię dwa problemy, jedno rozwiązanie Jednym z największych wyzwań naszych czasów jest postępujące wyczerpywanie się zasobów paliw konwencjonalnych, takich jak ropa naftowa czy węgiel kamienny. deficyt surowców sprawia, że przemysł wydobywczy sięga dziś po złoża, których eksploatację jeszcze kilka lat temu uznawano za nieopłacalną. Prowadzi to do wzrostu kosztów wydobycia, a tym samym do coraz wyższych cen energii pochodzącej ze spalania kopalin naturalnych. Poważnym problemem współczesnego świata jest też rosnąca ilość odpadów. ich składowanie staje się wyzwaniem społecznym, ekonomicznym i środowiskowym. odpady można jednak wykorzystać do pozyskiwania zawartej w nich energii. takie możliwości wynikają z ustawodawstwa oraz, co ważniejsze, z rosnącej świadomości proekologicznej społeczeństw. racjonalna gospodarka to dążenie do wytwarzania jak najmniejszej ilości odpadów, ich recykling i wykorzystanie zgromadzonej w nich energii. tak rozumiane zarządzanie odpadami przynosi ogromne korzyści dla gospodarki i środowiska. 2 LAFARGE CEMENT
Czym są paliwa alternatywne? do niedawna niemal wszystkie odpady trafiały na wysypiska śmieci, jednak obecnie coraz częściej przekazywane są one wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom zajmującym się ich segregacją. Część odpadów klasyfikowana jest do ponownego wykorzystania jako surowiec wtórny, natomiast te, które posiadają odpowiednią wartość energetyczną, mogą być użyte do produkcji paliw alternatywnych. Paliwa takie uzyskuje się z przetworzonych odpadów przemysłowych i komunalnych (np. zawierających gumę, papier i tworzywa sztuczne), z wysuszonych osadów ściekowych, opon oraz z mączki kostno-zwierzęcej. Paliwa alternatywne 3
Stosowanie paliw alternatywnych przynosi same korzyści Stosowanie paliw alternatywnych przynosi korzyści dla środowiska: pozwala oszczędzać nieodnawialne surowce naturalne, a także pomaga rozwiązać problem składowania odpadów i przyczynia się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. dzięki temu produkcja przemysłowa odbywa się zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, w ramach którego przyszłe pokolenia powinny mieć dostęp do takiego środowiska naturalnego, jakim my dysponujemy obecnie. odzyskiwanie energii stanowi odpowiedź na lokalne problemy samorządów i podmiotów gospodarczych związane z zagospodarowaniem odpadów. wykorzystanie paliw alternatywnych jest również opłacalne dla firm, które je stosują. Są tańsze od paliw konwencjonalnych, co pozwala przeznaczać większe środki na inwestycje, nowe miejsca pracy i modernizację przemysłu. wytwórcy paliw stanowią pokaźną gałąź gospodarki, która tworzy miejsca pracy i przynosi wpływy budżetowe dzięki podatkom. 4 LAFARGE CEMENT
70% W cementowniach w Europie paliwa alternatywne mają ponad 70-procentowy udział w wytwarzaniu energii. W niektórych zakładach Grupy Lafarge nawet 80 proc. paliw konwencjonalnych zastępuje się odpadami przetworzonymi na paliwo. Paliwa alternatywne w branży cementowej Paliwa alternatywne od lat stosowane są w przemyśle cementowym. Stale rośnie ich udział w wytwarzaniu energii cieplnej na potrzeby podstawowego w produkcji cementu procesu wypalania klinkieru. od przemysłu cementowego oczekuje się pomocy w rozwiązywaniu problemu zagospodarowania odpadów, a także ograniczania wpływu produkcji na środowisko przez oszczędzanie surowców naturalnych oraz redukcję emisji gazów i pyłów. Proces współspalania paliw alternatywnych w instalacjach cementowych pozwala na zmniejszenie ilości składowanych odpadów. dzięki rezygnacji z ich utylizowania w spalarniach miejskich spada też globalna emisja Co2. Pierwsze próby wykorzystania paliw alternatywnych podjęto w Polsce na początku lat 80., ale przerwano je z braku surowca. obecnie wszystkie polskie zakłady cementowe posiadają instalacje i pozwolenia na współspalanie paliw alternatywnych. Paliwa alternatywne 5
Piec cementowy idealny do współspalania paliw alternatywnych odzyskiwanie energii w cementowniach przez współspalanie paliw wytworzonych z odpadów jest procesem całkowicie bezpiecznym i przyjaznym dla środowiska. do odzysku energetycznego paliw alternatywnych stworzono specjalne instalacje oraz magazyny. obecność rozgrzanego do temperatury ok. 1450 C klinkieru cementowego sprawia, że w komorze pieca obrotowego, do którego trafiają paliwa, utrzymuje się stała wysoka temperatura gazów nawet do 2000 C. gazy powstałe w wyniku współspalnia paliw alternatywnych przebywają w tych warunkach przez ok. 10 sekund. efektywne spalanie i neutralizowanie szkodliwych składników zapewnia dodatkowo wysoka (nadmiarowa) 6 LAFARGE CEMENT
Piec cementowy Długi cylinder obrotowy 50 m < l < 90 m Filtracja Klinkier 3,5 m < Ø < 6 m wapień (węglan wapniowy) + paliwa alternatywne: opony, paliwa stałe rozdrobnione, osady ściekowe paliwa konwencjonalne (węgiel) + paliwa alternatywne (mączki zwierzęce, paliwa stałe rozdrobnione i impregnowane olejami odpadowymi) co to jest współspalanie? Współspalanie to wykorzystanie paliw alternatywnych równolegle z paliwami tradycyjnymi. W celu wytworzenia energii cieplnej do instalacji podawane są jednocześnie paliwa alternatywne i surowce naturalne, np. węgiel. Zapewnia to optymalne warunki do termicznego wykorzystania odpadów. zawartość tlenu w komorze pieca oraz pozostawanie paliw w środowisku zasadowym. wszystkie te czynniki zapobiegają powstawaniu niebezpiecznych substancji wytwarzanych przy niepełnym spalaniu odpadów, w tym szczególnie toksycznych dioksyn i furanów. technologia wykorzystania paliwa z odpadów w cementowniach jest bezodpadowa stałe produkty spalania (np. popiół, żużel) zostają wbudowane mineralogicznie w klinkier. dodatkowo zastosowane w cementowniach lafarge wysokowydajne filtry najnowszych generacji gwarantują ograniczenie emisji gazów i pyłów do poziomu ustalonego przez zakładowe normy, znacznie bardziej rygorystyczne niż wymagania Unii europejskiej. Paliwa alternatywne 7
Cementownie wykorzystują paliwa tylko z niektórych odpadów Fakt, że w piecach obrotowych panują sprzyjające warunki do współspalania paliw alternatywnych, nie oznacza, że w procesie produkcji cementu można wykorzystać dowolne odpady. Po pierwsze, niewłaściwe zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych mogłoby stworzyć zagrożenie dla środowiska. Po drugie, użycie nieodpowiednich składników paliw (np. PVC o dużej zawartości chloru) mogłoby doprowadzić do zniszczenia ceramicznych wykładzin pieca lub obniżyć jakość produkowanego cementu. dlatego stosowanie paliw alternatywnych przebiega pod ścisłą kontrolą i poprzedzone jest zawsze badaniami wpływu surowca na klinkier cementowy, instalacje pieca i środowisko. 8 LAFARGE CEMENT
Zdaniem eksperta Paliwa alternatywne stały się trwałym elementem przemysłu cementowego. Nikt nie zastanawia się już nad zasadnością ich stosowania. Przeciwnie, zwiększone zapotrzebowanie cementowni na zastępcze źródła energii powoduje, że zaczyna ich brakować na rynku. Wygrają ci, którzy będą lepiej przygotowani biznesowo i technologicznie. Marcin Krzak kierownik ds. pozyskiwania paliw i surowców zastępczych Lafarge Cement SA Stosowane w cementowniach paliwa alternatywne uzyskuje się ze starannie wyselekcjonowanych i przetworzonych odpadów przemysłowych oraz komunalnych. Składnikami mogą być guma, papier i tworzywa sztuczne, a także wysuszone osady ściekowe, trociny, przepracowane oleje, opony oraz mączki kostno-zwierzęce. wytwarzaniem paliw zajmują się specjalistyczne firmy dysponujące sprzętem do ich przygotowania i produkcji oraz własnymi lub zewnętrznymi laboratoriami do kontroli ich jakości. w laboratoriach bada się m.in. zawartość substancji szkodliwych i niebezpiecznych. odpady zwierzęce i osady ściekowe poddawane są obróbce w wysokiej temperaturze i ciśnieniu w celu usunięcia zagrożeń biologicznych. Paliwa alternatywne 9
lafarge angażuje się w zrównoważony rozwój Jedną z fundamentalnych wartości lafarge jest ochrona środowiska. w modernizację polskiego przemysłu cementowego koncern zainwestował ponad 1,5 miliarda złotych. dzięki temu polskie zakłady uznaje się za jedne z najnowocześniejszych w europie. Zastosowane w Polsce systemy odpylania najnowszej generacji sprawiły, że zakłady cementowe lafarge stały się przyjazne dla środowiska i spełniają w tym zakresie wszelkie europejskie normy. dzięki specjalistycznym instalacjom i filtrom szczycą się najniższą emisją pyłów w Polsce. dbałość o środowisko polega m.in. na redukcji emisji pyłów i Co 2, a także zmniejszeniu zużycia energii elektrycznej i cieplnej. Mniej zużytego węgla przy produkcji cementu to efekt używania paliw alternatywnych, których udział wśród innych surowców energetycznych wykorzystywanych w zakładach dynamicznie rośnie. 10 LAFARGE CEMENT
w 2009 roku grupa lafarge po raz piąty z rzędu znalazła się na liście 100 globalnych korporacji najbardziej zaangażowanych w zrównoważony rozwój. Jako firma odpowiedzialna społecznie lafarge wypełnia nie tylko misję związaną z ochroną środowiska, lecz także współpracuje z lokalnymi społecznościami oraz władzami, które starają się skutecznie rozwiązywać problemy gospodarki odpadami. działania lafarge zostały docenione przez Konwent Starostów województwa Kujawsko-Pomorskiego, który przyznał Cementowni Kujawy wyróżnienie Hit 2009 w dziedzinie ekologii za współspalanie paliw alternatywnych. Kielecki dziennik echo dnia przyznał lafarge Cement tytuł lidera regionu za działalność proekologiczną. lafarge potwierdza w ten sposób swoją pozycję jednej z najnowocześniejszych i jednocześnie najbardziej przyjaznych dla środowiska firm branży przemysłowej w Polsce. Lafarge cement w Polsce (od 1990 r. na tonę cementu) emisja co2-50% zużycie prądu -50% Paliwa alternatywne 11
LAFARGE CEMENT ul. Warszawska 110 28-366 Małogoszcz tel. (41) 248 70 00 faks (41) 248 70 01 www.lafarge-cement.pl