Finansowy Barometr ING Międzynarodowe badanie ING na temat postaw i zachowań konsumentów wobec oszczędzania w Polsce i na świecie. Wybrane wyniki badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez IPSOS Marzec 2015 r.
O badaniu Finansowy Barometr ING: cykliczne badanie Grupy ING przeprowadzane w kilkunastu krajach bada zachowania i postawy konsumentów wobec zagadnień finansowych w Polsce i na świecie Każda edycja koncentruje się na innym obszarze finansów Kolejna edycja badania została przeprowadzona w 13 krajach: Polska, Austria, Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Rumunia, Turcja, Wielka Brytania, Włochy Metodologia: CAWI 12 743 respondentów, 1037 z Polski Czas realizacji: październik-listopad 2014 r.
Sytuacja finansowa
Sytuacja ekonomiczna konsumentów Sytuacja ekonomiczna Polaków blisko trzech czwartych Polaków poprawiła się lub nie zmieniła w ostatnim czasie (71%). Pod tym względem Polska wypada korzystnie na tle Europy (średnia 63%). Jednocześnie na pogorszenie się sytuacji wskazało 29% mieszkańców Polski. Jaki wpływ w ciągu ostatnich 3 miesięcy miała obecna sytuacja gospodarcza na Pana/Pani finanse 55% 50% netto (poprawiła vs pogorszyła) 29% 23% -18% -21% 3% 3% 13% 10% 6% 8% -36% -44% -25% -27% -28% -27% -40% -39% Znacznie je poprawiła Poprawiła Nic nie zmieniła Pogorszyła Znacznie je pogorszyła -59% -52% Polska średnia 2013 2014 2015
Rzadziej ograniczamy wydatki W porównaniu z ubiegłym rokiem mniej osób musiało ograniczać swoje wydatki (24%). Najczęściej limitowaliśmy koszty związane z rozrywką (45%), wakacjami (41%) oraz ubraniami i urodą (40%). Częściej natomiast ograniczaliśmy oszczędzanie na emeryturę (17%). Biorąc pod uwagę aktualną sytuację gospodarczą, czy ograniczyłeś którykolwiek z wymienionych niżej rodzajów wydatków? Nie musiałem/-am ograniczać moich wydatków 19% 24% Nie musiałem/-am ograniczać moich wydatków 15% 24% 38% Czas wolny i/lub rozrywka (np. kino, restauracje, sport) Wakacje Ubrania i uroda (np. fryzjer) Mieszkanie umeblowanie, koszty eksploatacji Żywność 27% 25% 28% 20% 50% 45% 43% 41% 52% 40% Czas wolny i/lub rozrywka (np. kino, restauracje, sport) Wakacje Ubrania i uroda (np. fryzjer) Mieszkanie umeblowanie, koszty eksploatacji Żywność 65% 45% 36% 60% 41% 37% 56% 40% 23% 41% 25% 20% 31% 20% 20% Dobrowolne oszczędności prywatne na emeryturę 13% 17% Dobrowolne oszczędności prywatne na emeryturę 7% 20% 17% 2014 2015 Włochy Polska Niemcy
Oszczędności i kredyty
Co drugi Polak z oszczędnościami Co drugi Polak deklaruje, że posiada oszczędności. To trzeci najniższy wynik uzyskany w badaniu, po Rumunii (36%) i Turcji (47%). Najwyższy odsetek osób z oszczędnościami mieszka w Holandii (76%) i Luksemburgu (75%). Osoby deklarujące posiadanie oszczędności 76% 75% 71% 58% 62% 62% 61% 60% 57% 55% 50% 50% 47% 36% średnia Holandia LuksemburgWlk. Brytania Belgia Francja Austria Niemcy Włochy Hiszpania Czechy Polska Turcja Rumunia
ale to nas nie zniechęca do prób budowania zasobów oszczędności Czterech na pięciu Polaków posiadających oszczędności odkłada obecnie dodatkowe środki pieniężne (81%). To więcej niż średnia dla mieszkańców Europy (68%), ale mniej od Czechów (88%). Czy odkładasz obecnie dodatkowe środki pieniężne * Osoby odkładające obecnie dodatkowe środki pieniężne 32% 19% 20% 17% 51% 61% średnia Polska Tak, od czasu do czasu Tak, regularnie Nie Oszczędzam regularnie Oszczędzam od czasu do czasu * Osoby posiadające oszczędności
co daje efekty Polacy znaleźli się także w czołówce krajów, których mieszkańcy deklarują wzrost oszczędności w ostatnim roku (43%), co może wynikać z oddłużania się państw Europy Zachodniej. Przez ostatni rok moje oszczędności * 22% 24% 28% 26% 36% 25% 34% 28% 32% 31% 37% 37% 41% 45% 44% 44% 43% 38% 36% 36% 35% 34% 33% 30% 29% 23% 20% 16% wzrosły spadły * Osoby posiadające oszczędności
Ciągle jesteśmy ubogimi krewnymi mieszkańców Europy Zachodniej Porównanie aktywów finansowych Polaków z mieszkańcami pozostałych państw UE plasuje ich na samym końcu. Mniej od nas mają tylko Rumunii, Bułgarzy, Łotysze i Słowacy. 180% 160% 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% Rumunia Bułgaria Łotwa Słowacja Polska Litwa Chorwacja Węgry Estonia Słowenia Grecja Portugalia Hiszpania Finlandia Malta Cypr Niemcy Włochy Austria Francja Irlandia Islandia Belgia Luksemburg Holandia Szwecja Dania Aktywa finansowe Polaków per capita jako procent majątku mieszkańców innych krajów Źródło: Eurostat za rok 2013
Dobrze orientujemy się oprocentowaniu naszych oszczędności 86% Polaków deklaruje, że zna wysokość oprocentowania swoich oszczędności. To jeden z najwyższych wyników uzyskanych w badaniu. Osoby znające wysokość oprocentowania swoich oszczędności 88% 86% 86% 85% 84% 81% 83% 82% 82% 79% 79% 78% 71% 70% średnia Włochy Polska Austria Czechy Francja Rumunia Holandia Niemcy LuksemburgWlk. BrytaniaHiszpania Belgia Turcja
Im więcej oszczędności, tym większa znajomość oprocentowania Czterech na pięciu Polaków deklaruje także, że zna wysokość oprocentowania swojego zadłużenia (80%). Osoby deklarujące znajomość wysokości oprocentowania oszczędności i zadłużenia 45% 41% 44% 36% Znajomość oprocentowania oszczędności zadłużenie Tak, mniej więcej znam wysokość oprocentowania, ale nie dokładnie Tak, znam dokładną wysokość oprocentowania 1 tys. PLN 5 tys. PLN Wysokość oszczędności nie wiem wiem mniej więcej wiem dokładnie 50 tys. PLN
Dług osobisty Zatrzymanie ożywienia gospodarczego i ryzyko geopolityczne ograniczyły chęć zwiększania zadłużania. Co trzeci Polak (36%) nie posiada długu - w porównaniu z 45% rok wcześniej. Najpopularniejszą formą zadłużenia się jest pożyczka w banku (25%) oraz kredyt na karcie kredytowej (19%). Z chwilówek korzysta 6% Polaków. Jakiego rodzaju dług osobisty Pan/Pani posiada? Nie posiadam długu osobistego 36% 45% Pożyczka osobista od uznanej instytucji finansowej takiej jak bank 25% 29% Zadłużenie na karcie kredytowej Regularnie utrzymuję debet na koncie bankowym 17% 18% 19% 22% Pożyczki od rodziny lub znajomych 13% 16% Chwilówka Wolę nie odpowiadać 5% 6% 6% 11% Kredyt u sprzedawcy, np. dealera samochodowego, sprzedawcy detalicznego itp. Pożyczka pod zastaw w lombardzie Kredyt studencki 4% 3% 2% 1% 2% 1% 2014 2015
42% 41% 40% 39% 38% Nie lubimy kart kredytowych, ale debet nam nie przeszkadza Polacy są umiarkowanymi zwolennikami korzystania z kart kredytowych - co drugi mieszkaniec Polski woli korzystać z debetu na rachunku niż karty kredytowej (50%). Odstajemy jednak od europejskiej średniej pod względem skłonności do odkładania naszych zachcianek, gdy nie mamy na nie środków - 72% Polaków woli ponosić opłaty za debet na rachunku niż wstrzymać się od zakupów (średnia 77%). Wolę korzystać z debetu na rachunku bieżącym niż z kart kredytowych 55% 55% 51% 50% 49% 48% 77% Zamiast ponosić opłaty związane z zaciągnięciem debetu na rachunku bieżącym wolę odłożyć zakup na później 84% 81% 81% 81% 79% 78% 77% 75% 74% 72% 72% 69% 45% 35% 35% 54%
Pożyczanie nas krępuje Trzy czwarte Polaków czułoby się niezręcznie pożyczając pieniądze od rodziny lub znajomych (76%). W Polsce odnotowano także jeden z wyższych odsetków osób, które czują się skrępowane biorąc pożyczkę w banku (48%). To może świadczyć o niższym poziomie oswojenia z usługami bankowymi w porównaniu z resztą Europy (średnia 38%). Czułbym się niezręcznie, gdyby sytuacja zmusiła mnie do pożyczenia pieniędzy... 84% 74% 76% 83% 79% 58% 63% 75% 66% 76% 67% 57% 65% 76% 74% 38% 48% 41% 38% 32% 29% 29% 26% 25% 24% 23% 22% 17% z banku od rodziny lub znajomych
Spirala zadłużenia Polacy wykazują się wysokim poziomom świadomości, że zaciągając pożyczki można wpaść w spiralę zadłużenia. Wśród wszystkich badanych krajów w Polsce uzyskano najwyższy odsetek odpowiedzi wskazujących na świadomość tego zagrożenia (87%). Zaciągając pożyczki łatwo wpaść w spiralę zadłużenia 81% 87% 87% 84% 84% 83% 82% 81% 79% 79% 78% 76% 74% 70%
Oszczędzanie na emeryturę
Życie na emeryturze nas martwi Mimo że Polacy niechętnie oszczędzają na emeryturę, co drugi martwi się, że będzie miał za mało pieniędzy by na nią przejść (48%). Takich obaw nie podziela tylko co czwarty mieszkaniec Polski. Większość Polaków (57%) nie potrafi powiedzieć czy ich sytuacja finansowa zabezpieczy im taki sam standard życia jak dzisiejszym emerytom. Czy martwi się Pan(i), że nie będzie miał(a)dość pieniędzy, aby przejść na emeryturę? Czy gdy przejdziesz na emeryturę, twoja sytuacja finansowa zabezpieczy Ci taki sam standard życia, jak osobom, które przeszły już na emeryturę? 67% 25% 49% 48% 57% 34% 27% 13% 29% 17% 10% 23% Martwię się Ani się martwię, ani nie martwię Nie martwię się Tak Nie Nie wiem wyższy taki sam niższy Ma oszczędności Bez oszczędności
Nie mamy pieniędzy ani potrzeby oszczędzać na emeryturę Jedna czwarta Polaków deklaruje, że oszczędza na emeryturę poza obowiązkowym programem emerytalnym (25%). Wśród najważniejszych przyczyn niekorzystania z nieobowiązkowego funduszu emerytalnego Polacy wymieniają brak pieniędzy (42%) oraz brak potrzeby oszczędzania na emeryturę (18%). Najważniejszym powodem korzystania z funduszu jest obawa przed związaniem końca z końcem na emeryturze (42%) oraz brak zaufania do obowiązkowego programu (30%). Czy posiada Pan(i) fundusz emerytalny (poza obowiązkowym programem emerytalnym)? 25% Dlaczego nie korzysta Pan(i) z dodatkowego funduszu emerytalnego? Nie mam wystarczająco dużo wolnych środków pieniężnych. Nie mam potrzeby oszczędzania na emeryturę Wolałbym/wolałabym oszczędzać na emeryturę w innej formie. Nie wiem 12% 12% 18% 42% Dlaczego odkłada Pan(i) na dodatkowy fundusz emerytalny? Wielu obecnych emerytów ledwie wiąże koniec z końcem, nie chcę skończyć tak samo Nie mam zaufania do obowiązkowego programu emerytalnego Mam we krwi oszczędzanie i planowanie swojej przyszłości 24% 30% 42% Pracuję, ale sądzę, że jestem jeszcze za młody(a), żeby odkładać pieniądze 10% Mam ambitne plany co będę robić na emeryturze 18% tak nie 75% Nie rozpocząłem jeszcze pracy. Wolałbym/wolałabym oszczędzać pieniądze na inne cele. Mój partner zajmuje się kwestią emerytury za nas dwoje. 10% 7% 4% Chcę zdywersyfikować swoje oszczędności emerytalne Trudno powiedzieć 10% 14%
Dziękujemy za uwagę