I N F O R M A C J A Dyrektor Narodowego Banku Polskiego Oddziału Okręgowego w Poznaniu Waldemar Szostak Prezes Stowarzyszenia Program Wsparcia Zadłużonych Roman Pomianowski organizują konferencję podsumowującą realizację Projektu: Rozwój systemu interdyscyplinarnej pomocy osobom zadłużonym w wychodzeniu z niewypłacalności doskonalenie i rozszerzanie zakresu działania Programu Wsparcia Zadłużonych w Wielkopolsce w dniu 1.07.2014 roku, w godzinach od 10.00 12.30, do siedziby Oddziału Okręgowego Narodowego Banku Polskiego w Poznaniu Al. Marcinkowskiego 12. W programie: Prezentacja aktualnej oferty Programu Wsparcia Zadłużonych. Przedstawienie wyników ewaluacji zrealizowanych szkoleń propozycji i wniosków uczestników. Debatę na temat możliwości dalszego rozwoju systemu interdyscyplinarnej pomocy osobom zadłużonym w wychodzeniu z niewypłacalności: problemy, bariery i ograniczenia widziane z perspektywy instytucji, którą reprezentujecie, propozycje dotyczące kwestii merytorycznych i organizacyjnych dalszej współpracy, Prezentację zmodernizowanych zabezpieczeń polskich banknotów, Udział mediów w promowaniu idei wsparcia zadłużonych spotkanie z dziennikarzami. Informacja wprowadzająca dla uczestników Konferencji Rozwój systemu interdyscyplinarnej pomocy osobom zadłużonym w wychodzeniu z niewypłacalności doskonalenie i rozszerzanie zakresu działania Programu Wsparcia Zadłużonych w Wielkopolsce. Działania w obszarze wsparcia osób zadłużonych rozpoczęły się w kwietniu 2011 roku w Stowarzyszeniu Dom Trzeźwości w Poznaniu. Na początku planowany był, jako seria spotkań głównie edukacyjnych dla osób korzystających z innych grup samopomocowych spotykających się w Domu Trzeźwości (grup AA, Al-Anon, Anonimowych Hazardzistów, itd.). W trakcie pracy w ramach poszczególnych grup wsparcia wypracowano program
indywidualnego doradztwa psychologicznego i prawno-finansowego. Powstała również grupa samopomocowa Dłużników Anonimowych. Działania edukacyjne oraz badania realizowano też poza Domem Trzeźwości, np. w Ośrodku dla Bezdomnych nr 1 w Poznaniu Szczepankowo, Ośrodku MONAR MARKOT w Rożnowicach, Zakładzie Leczenia Uzależnień w Charcicach oraz Zakładzie Karnym we Wronkach. Założenia Programu Wsparcia Zadłużonych były prezentowane podczas XIX- 2011, XX-2012 i XXI-2013 Ogólnopolskich spotkań środowisk trzeźwościowych w Licheniu, w których przeciętnie bierze udział około 15.000 osób, towarzyszyły im także zajęcia warsztatowe dla zadłużonych i ich bliskich. W poprzednich latach przy wsparciu Narodowego Banku Polskiego zrealizowało trzy duże edycje /2 i 3 dniowych/ szkoleń dla osób pracujących na co dzień z dłużnikami, głównie dla pracowników pomocy społecznej, kuratorów i przedstawicieli innych instytucji i służb w 2011, 2012- przeszkolono łącznie - ogółem 146 osób /48 osób w cyklu szkoleń trzydniowych w 2011 roku i 98 osób w cyklu szkoleń dwudniowych zrealizowanych w 2012 roku/. W kolejnych latach 2012, 2013 oraz bieżącym roku Program otrzymał wsparcie finansowe Wojewody Wielkopolskiego w ramach projektów Wydziału Polityki Społecznej. We współpracy z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Poznaniu zrealizowano duży cykl prezentacji założeń Programu oraz badanie skali oraz uwarunkowań problemu zadłużenia w Wielkopolsce. Było ono realizowane we współpracy z Międzyśrodowiskową Grupą Badawczą Margines Społeczny Poznania prof. Z. Galora. Wyniki badań opublikowano w: Nieobecność społeczna /red/ Z.Galor i B.Bittner WSNHiD Poznań 2012 oraz wydawnictwach i stronie internetowej ROPS. Zgromadzone doświadczenia w realizacji zajęć z osobami zadłużonymi i ich bliskimi, szkolenia dla osób pracującymi z dłużnikami skrystalizowanie się zespołu osób pracujących w tych projektach stworzyło możliwości wyodrębnienia tej działalności i usamodzielnienia się zespołu poprzez powołanie w dniu 3.04.2013 roku niezależnego Stowarzyszenia Program Wsparcia Zadłużonych. Stowarzyszenie podtrzymując dobrą współprace z dotychczasowymi partnerami zapewnia większą czytelność swojej tożsamości i realizowanych celów. W oparciu o doświadczenia oraz kadrę SPWZ zrealizowano liczne zajęcia warsztatowe dla zadłużonych zorganizowano przez Ośrodki Pomocy Społecznej, np. w Swarzędzu, Chodzieży, Śremie, Nowym Tomyślu, Obornikach Wlkp., Poznaniu, Szamocinie. Koncepcja pracy z osobami zadłużonymi podlega stałemu doskonaleniu i rozwojowi: 1.Zaczynaliśmy od założeń:
Problem zadłużenia ze względu na swą ogromną skalę 1 i bardzo złożona naturę /aspekt finansowy, psychologiczny, prawny, itd./ wymaga zainteresowania interdyscyplinarnego podejścia, przełamujące powszechne stereotypy typu, np. długi to prywatny problem dłużnika, który nieodpowiedzialnie zarządza swoimi finansami, nic się z tym nie da zrobić bo jedynym rozwiązaniem problemu jest brak środków na spłatę zaległych zobowiązań lub co gorsza brak dobrej woli i chęci dłużnika do odpowiedzialnego regulowania swoich długów, itd.. Osoby zadłużone oraz ich bliscy tracąc kontrolę na swoimi finansami nie tylko popadają w coraz większe problemy finansowe i życiowe podejmując najczęściej nieefektywne strategie zaradcze /unikanie kontaktu z wierzycielami, ukrywanie się, itd. / popadają w tzw. wyuczoną bezradność, której skutki stają się dodatkowym, samoistnym problemem zwiększającym skalę szkód i zagrożeń. Dłużnicy oraz ich bliscy rzadko samodzielnie - bez fachowego wsparcia z zewnątrz są w stanie poradzić sobie w swej kryzysowej sytuacji potrzebują pomocy i to b. zróżnicowanej, zależnie od indywidualnej sytuacji i potrzeb. Od początku zakładaliśmy, że będziemy wspierali dłużników w znalezieniu konstruktywnych sposobów na podjęcie obsługi zadłużenia /wypracowaniu ugody z wierzycielami, pomocy w przeprowadzeniu zmian w zarządzaniu budżetem domowym, itd./ a w swym młodzieńczym idealizmie planowaliśmy, że będziemy towarzyszyli dłużnikowi do chwili kiedy uporają się ze swymi problemami. Czas szybko nauczył nas pokory podtrzymujemy pierwszą cześć założenia /nie jesteśmy organizacją anty-windykacyjną czy udzielającą naiwnego wsparcia/ wiemy jednak, że jest bardzo wielu dłużników, którzy nigdy nie spłacą swych zobowiązań będą musieli nauczyć się żyć z długami oby możliwie normalnie i godnie. Pomoc dłużnikom i ich bliskim musi być możliwie dostępna /blisko dłużnika/ i całkowicie bezpłatna, nawet jeśli swoje działania /przy braku środków finansowych/ będziemy jako kadra Programu realizowali w ramach wolontariatu co ma dość często miejsce, szczególnie w pierwszych miesiącach roku. Dłużnikom należy zagwarantować poufność, anonimowość udziału w zajęciach, co nie wyklucza możliwości formalnego mobilizowania ich do udziału, np. przez pracowników pomocy społecznej, czy kuratorów sądowych zdarzył się już pierwszy przypadek sądowego zobowiązania dłużniczki do udziału w Programie Wsparcia z pozytywnymi rezultatami. 1 Infodług.pl dane na koniec kwietnia 2014 2,33 mln to liczba klientów podwyższonego ryzyka w Polsce; 40,46 mld zł łączna kwota zaległych płatności Polaków; 17 300 zł tyle wynosi średnie zaległe zadłużenie statystycznego dłużnika;
2.Bogatsi o ponad trzyletnie doświadczenie widzimy potrzebę: Ciągłego doskonalenia oferty merytorycznej Programu wypracowywanie nowych narzędzi pracy, wzbogacanie tematyki zajęć wynikające ze specyficznych potrzeb poszczególnych grup klientów, np. seniorów, hazardzistów, itd./ Ciągłego doskonalenia form organizacyjnych Programu podtrzymując podstawową, sprawdzoną formułę łączenia edukacji i indywidualnego doradztwa w kontakcie bezpośrednim z klientami, widzimy potrzebę wzbogacania oferty zajęć, np. poprzez zajęcia warsztatowe, pomoc na odległość za pośrednictwem współczesnych narzędzi komunikowania się /telefonicznie, poprzez pocztę elektroniczną czy Skype/. Doskonalenia współpracy z wszelkimi potencjalnymi partnerami akceptującymi podobne do naszych założenia wspierania osób zadłużonych /czemu służy aktualnie organizowana Konferencja/, czego efektem jest już praktycznie stałe partnerstwo w pomocą społeczną, kuratelą sądową ale i stosunkowo nowa współpraca ze środowiskami windykacji /np. współpraca z KRUK SA, PRESCO SA, ZKZL w Poznaniu/ oraz dopiero zarysowująca się współpraca z Radą Izby Komorniczej. Poszerzania współpracy ze środowiskami samopomocowymi działającymi w kraju /np. Wspólnotą Anonimowych Alkoholików, Al-Anon, Anonimowych Hazardzistów, itd./ oraz tworzenia warunków powstawania specyficznych dla dłużników grup Anonimowych Dłużników na dziś z różnym powodzeniem w Polsce funkcjonują trzy grupy, jedna w Poznaniu i dwie w Warszawie. Realizując Program cały czas staramy się uczyć i poszukiwać optymalnych form działania. Jednym z ważnych przedsięwzięć była konferencja: Zadłużenie osobiste Polaków czyj problem?, zorganizowana w Poznaniu, w dniu 22.04.2013 r we współpracy naszego Stowarzyszenia oraz Oddziału Okręgowego NBP w Poznaniu. Stała się wyjątkowym wydarzeniem przez udział w niej /w roli prelegentów/ przedstawicieli Stowarzyszenia PWZ oraz reprezentantów BIG InfoMonitor oraz KRUK SA. Zaowocowała nie tylko merytoryczną dyskusją ale przede wszystkim dalszą współpracą naszego Stowarzyszenia, w szczególności z BIG oraz KRUK SA Niniejszy Projekt, który zamierzamy podsumować na spotkaniu 1.07.2014 jest praktycznie kontynuacją wcześniejszych działań, realizowanych już w szerokim partnerstwie, którego zakres staramy się stale poszerzać. Działania w obszarze wspierania osób zadłużonych i ich bliskich spotyka się ze sporym zainteresowaniem mediów: Coaching 3/2012, Polityka 37/2013, Newsweek 37/2013, kilkakrotnie Głos Wielkopolski. O Programie Wsparcia mówiono w kilku audycjach telewizyjnych TVN CNBC, TVN 24, Polsat oraz kilku rozgłośniach radiowych Polskim
Radio programach I i III, IV Radio dla Ciebie, TOK FM, oraz Radio Merkury i EMAUS. Widzimy ogromna potrzebę popularyzowania tematyki ekonomicznej oraz dotyczącej konstruktywnych strategii przeciwdziałania negatywnym skutkom zadłużenia rola mediów jest w tym nieoceniona. Prowadzona właściwie może kształtować właściwą /zadaniową/ atmosferę wokół problemu, tak wśród samych zainteresowanych dłużników i ich bliskich /dowiadują się, że można coś sensownego robić/, jak i osób które mogą i powinni wspierać profesjonalnie dłużników. Zupełnie odrębną sferą oddziaływania mediów jest kształtowanie świadomości skali i specyfiki problemu oraz potrzeb poszukiwania systemowych rozwiązań wśród osób decyzyjnych odpowiedzialnych za kształtowanie i realizację polityki społecznej w Polsce. Możliwości działania w tym zakresie samego Stowarzyszenia /w pojedynkę/ są b. ograniczone. Konferencja, na którą zapraszamy Państwa w dniu 1.07.2014 będzie okazją podsumowania kolejnego etapu działań w zakresie rozwoju koncepcji pomocy zadłużonym i ich bliskim. Przedstawimy szczegółowo zrealizowany przy wsparciu środków NBP cykl szkoleń, w których uczestniczyło łącznie kolejnych 86 osób. Z wyników ewaluacji /które przedstawimy szczegółowo/ wynika, że udało się osiągnąć założone rezultaty: - zwiększyła się wiedza osób, które mogą wspierać swoich zadłużonych podopiecznych w swoich miejscach pracy ośrodkach pomocy społecznej, kurateli sądowej, itd.; - zmieniły się przekonania uczestników na temat natury osób zadłużonych na b. konstruktywne, sprzyjające świadczeniu pomocy; - wzrosło poczucie kompetencji zawodowych osób szkolących się /np. znajomości narzędzi oraz konkretnych umiejętności pracy z dłużnikiem/; Aż 93,2% osób kończących szkolenie deklaruje gotowość zachęcania swoich zadłużonych podopiecznych do udziału w Programie Wsparcia; Aż 85,1% osób uczestniczących w szkoleniach deklaruje chęć dalszej współpracy z nami w ramach Programu Wsparcia. Relacja z Konferencji już niebawem.