Wiesław Łagodziński,, Główny G Urząd d Statystyczny Krzysztof Jakóbik bik,, Urząd d Statystyczny w Krakowie STATYSTYKA ZDROWIA
ZAKRES AKTUALNIE ZBIERANYCH DANYCH OBEJMUJE: Stan zdrowia ludności, Opieka zdrowotna, Zasoby opieki zdrowotnej, Ekonomiczne aspekty funkcjonowania opieki zdrowotnej. 2 /25
STAN ZDROWIA LUDNOŚCI Zakres Gestor GUS CSIOZ NIZP- PZH MSWiA NFZ JST Centrum Onkologii WOJE- WODA Charakterystyka demograficzna i społecznoekonomiczna ludności Konsumpcja leków BA DA* Niepełnosprawność BA DA DA Samopoczucie psychofizyczne i ocena jakości Ŝycia BA Promocja i profilaktyka zdrowia BA BP BP BP DA DA DA Styl Ŝycia BA Zachorowania na wybrane choroby BA BP BP BP R DA BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA dane administracyjne; R rejestr; * - dotyczy leków refundowanych przez NFZ 3/25
Zakres OPIEKA ZDROWOTNA (1) Gestor GUS CSIOZ NIZP- PZH MSWiA IPiN NFZ JST Długoterminowa opieka zdrowotna BA BP DA DA Leczenie specjalistyczne BA/BP BP BP DA Leczenie stomatologiczne BA/BP BP DA Leczenie szpitalne BA BP BP BP BP DA Leczenie w opiece ambulatoryjnej BA/BP BP BP DA BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA dane administracyjne 4/25
OPIEKA ZDROWOTNA (2) Zakres Gestor GUS CSIOZ NIZP- PZH MSWiA NFZ JST WOJE- WODA Medycyna pracy BP BP Opieka nad dziećmi BP DA Krwiodawstwo BP BP Ratownictwo medyczne BP DA DA R Opieka sanatoryjna BP BP DA BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; DA dane administracyjne; R rejestr 5/25
ZASOBY OPIEKI ZDROWOTNEJ Zakres Gestor GUS CSIOZ MSWiA MON NFZ JST WOJE- WODA Infrastruktura ochrony zdrowia BP BP BP DA DA* R Zatrudnienie w ochronie zdrowia BP BP BP BP DA DA W BP - badania pełne; DA dane administracyjne; R rejestr ZOZ; W wykaz konsultantów wojewódzkich; * - inwestycje (budowa nowych obiektów, remonty, zakup aparatury medycznej itp.) 6/25
EKONOMICZNE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA OPIEKI ZDROWOTNEJ Zakres Gestor GUS CSIOZ NFZ JST Wojewoda Ubezpieczenia zdrowotne DA Wydatki na ochronę zdrowia DA Wynagrodzenia w obszarze ochrony zdrowia BP, BR Wyniki finansowe placówek działających w obszarze ochrony zdrowia BP, BR BP DA BA - badania ankietowe; BP - badania pełne; BR badanie reprezentacyjne; DA - dane administracyjne 7/25
OBSZARY NIE OBJĘTE BADANIAMI Analiza skali transgranicznej opieki zdrowotnej (import i eksport dóbr i usług ochrony zdrowia), Monitorowanie nowych zjawisk socjokulturowych w obszarze zdrowia (np. zmiany postaw prokreacyjnych, eutanazja), Zdrowie prokreacyjne Polaków, Uwarunkowania rozwoju transplantologii oraz przyczyn odmów oddawania organów do przeszczepów, Liczenie kosztów w ochronie zdrowia, Pogłębianie analizy sektora prywatnego, Analiza danych na temat ścieŝek edukacyjnych i karier zawodowych (kierunki medyczne i paramedyczne), Analiza stanu ochrony środowiska i zasobów wody pitnej oraz ich wpływ na stan zdrowia ludności. 8/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT Przyczyny zgonów (cod) Dane opierają się na liście 65 przyczyn zgonów (ICD 10), bazującej na Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Związanych ze Zdrowiem. Dostępne są na poziomie krajowym i regionalnym, w postaci liczb całkowitych oraz surowych współczynników zgonów (CDRs) i standaryzowanych współczynników zgonów (SDRs), uwzględniających grupy wiekowe i płeć POLSKA Badanie: Zgony. Umieralność. Trwanie Ŝycia. Zgony: wg międzynarodowej klasyfikacji ICD 10. Dostępne przekroje płeć, wiek, obywatelstwo, wykształcenie, stan cywilny, status na rynku pracy, przyczyna zgonu. Umieralność: surowe współczynniki zgonów według płci, wieku i przyczyn zgonów, standaryzowane współczynniki (według płci, wieku, przyczyn zgonów) 9/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT Opieka Zdrowotna Wydatki na opiekę zdrowotną Bazując na Systemie Narodowych Rachunków Zdrowia POLSKA Badanie Narodowy Rachunek Zdrowia Prace nad Narodowym Rachunkiem Zdrowia prowadzone są w GUS w ścisłej współpracy z instytucjami, które gromadzą dane o wydatkach na ochronę zdrowia (głównie MZ, MSWiA, MON, MS, NFZ, ZUS, KRUS i inne). Wyniki przekazywane w tzw. Wspólnym Kwestionariuszu OECD, Eurostat i WHO do tych trzech organizacji. 10/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT Dane na temat opieki zdrowotnej nie związane z wydatkami Zasoby ludzkie w opiece zdrowotnej Obejmują liczbę lekarzy (uwzględniając wiek i płeć), dentystów, pielęgniarki, opiekunki, farmaceutów i fizjoterapeutów praktykujących, którzy faktycznie dostarczają opiekę bezpośrednią pacjentom POLSKA Badanie: Kadra medyczna ochrony zdrowia Ministerstwo Zdrowia: Pracownicy ochrony zdrowia i uprawnieni do wykonywania zawodu - dane dostępne wg miejsca pracy, zawodu, płci, wieku, pracownicy z wyŝszym wykształceniem medycznym, GUS: Pracujący w aptekach, ratownictwie medycznym, stacjonarnych zakładach pomocy społecznej MSWiA oraz MON: Zatrudnieni wg medycznych grup zawodowych dane dostępne wg wieku, płci, poziomu wykształcenia, rodzaju specjalności medycznych i wymiaru zatrudnienia 11/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Statystyki szpitalne Obejmuje dane dotyczące łóŝek szpitalnych, procedur chirurgicznych w szpitalach, wysokospecjalistycznego sprzętu medycznego i dane związane z pacjentami (m.in. wypisy pacjentów ze szpitali). Dodatkowy zestaw wskaźników dotyczących personelu szpitali i zasobów technicznych szpitali jest dostarczany przez pilotaŝowe zbieranie danych Badanie: Infrastruktura ochrony zdrowia i jej funkcjonowanie Ministerstwo Zdrowia: Obejmuje dane dotyczące placówek stacjonarnej opieki zdrowotnej, liczby i wykorzystania łóŝek, liczby pacjentów, aparatury medycznej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji: działalność szpitali ogólnych i specjalistycznych izb chorych, sanatoriów - w zakresie liczby oddziałów, łóŝek, leczonych. 12/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA ANKIETOWE BADANIE ZDROWIA HIS I EHIS Zapoczątkowane przez Eurostat. Obecnie trwają prace nad wdroŝeniem zharmonizowanej wersji Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS). Badanie EHIS obejmie: Status zdrowotny, Determinanty zdrowia, Opieka zdrowotna, Status społeczno-ekonomiczny ANKIETOWE BADANIE ZDROWIA HIS I EHIS Zakończono prace nad adaptacją metodologii opracowanej przez Unię Europejską do warunków polskich tj. opracowanie krajowej wersji badania. Obecnie jest przeprowadzane pierwsze zasadnicze badanie EHIS - przełom listopada i grudnia 2009 r. 13/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA EU SILC (Europejskie Badanie Dochodów i Warunków śycia) Stałym elementem składowym badania SILC jest moduł zdrowia - Minimum European Health Module (MEHM). Zawiera on pytania dotyczące samooceny stanu zdrowia, przewlekłych problemów zdrowotnych i ograniczeń związanych z problemami zdrowotnymi. W SILC obecne są takŝe pytania dotyczące niezrealizowanych potrzeb w opiece zdrowotnej. Europejskie badanie warunków Ŝycia ludności Celem badania jest pozyskanie podstawowych danych porównywalnych na poziomie Unii z zakresu dochodów, ubóstwa materialnego i innych aspektów warunków Ŝycia ludności. Przedmiotem badań są gospodarstwa domowe i osoby w aspekcie demograficznym, ekonomicznym i społecznym. Badane są równieŝ opinie respondentów dotyczące róŝnych materialnych i niematerialnych aspektów warunków Ŝycia oraz poczucia zagroŝenia biedą. 14/25
ZDROWIE PUBLICZNE EUROSTAT POLSKA Statystyki zachorowalności potwierdzone diagnozą medyczną Dostarcza danych z zakresu zdrowia ocenianego przez specjalistów z tej dziedziny. Ogólnym celem jest osiągnięcie zrównowaŝonego zapewniania danych w oparciu o wyselekcjonowany zestaw chorób, poprzez Europejski System Statystyczny (ESS), aby uzyskać ogólny obraz zachorowalności określanej przez diagnozy, na poziomie populacji. Zachorowania i leczeni na wybrane choroby Celem badań jest uzyskanie informacji o stanie zdrowia ludności, w tym leczonych ambulatoryjnie na wybrane choroby przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i lekarzy specjalistów oraz informacje o leczonych z powodu chorób psychicznych i uzaleŝnień. Dane są wykorzystywane na róŝnych poziomach. Do kodowania jednostek chorobowych stosuje się Międzynarodową Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja 10. 15/25
STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Europejskie Statystyki Wypadków przy Pracy (ESAW) Dane są dostępne na poziomie narodowym w wartościach ogółem oraz jako wskaźniki częstości (na 100000 zatrudnionych pracowników), według grup wieku, płci i aktywności ekonomicznej pracownika. Niektóre zagregowane tablice są prezentowane według: uszkodzonej części ciała, typu urazu, surowości, statusu zawodowego i rozmiaru przedsiębiorstwa. Badanie: Wypadki przy pracy Do zakresu przedmiotowego badania naleŝą cechy demograficzno-społeczne osób poszkodowanych oraz informacje o zaistniałym wypadku. Źródłem danych są: karty statystyczna wypadku (Z-KW), dane z systemów administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. 16/25
STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Europejskie Statystyki Chorób Zawodowych (EODS) Statystyki obejmują tylko przypadki rozpoznane jako choroby zawodowe przez państwowe organy. Włączone zostały tylko te typy chorób zawodowych, które są rozpoznawane przez wszystkie narodowe systemy (41 jednostek chorobowych). Centralny Rejestr Chorób Zawodowych (Instytut Medycyny Pracy w Łodzi) Celem Rejestru jest zbieranie i przetwarzanie danych dotyczących stwierdzonych chorób zawodowych oraz analiza epidemiologiczna sytuacji w tym zakresie. Źródłem danych jest karta stwierdzenia choroby zawodowej. Od 2003 roku polskie dane o chorobach zawodowych zostały włączone do statystyki europejskiej i corocznie przesyłane są do EUROSTAT-u. 17/25
STATYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY EUROSTAT POLSKA Badania ad hoc dotyczące Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Badanie: Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej Zawiera między innymi badania z zakresu higieny pracy. Dane pozyskiwane są z Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Spraw wewnętrznych i Administracji 18/25
CZY TE DANE POZWALAJĄ RZETELNIE ODPOWIEDZIEĆ NA PYTANIA: 1. Jaki jest stan zdrowia ludności? 2. Jakie są potrzeby zdrowotne? 3. Jaki jest stan zaspokojenia tych potrzeb, ile w tym wszystkim jest niepewności i niewiedzy? 4. Ile kosztuje leczenie w Polsce? 5. Czy jesteśmy w stanie sfinansować wszystkie potrzeby, albo chociaŝ te najwaŝniejsze? 19/25
JAKI JEST STAN ZDROWIA LUDNOŚCI? Badania GUS dotyczące stanu zdrowia: Badanie stanu zdrowia ludności Polski (cykliczne, przeprowadzone w 1996r. i 2004r.), EHIS - Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia (przeprowadzane na przełomie listopada i grudnia 2009r.), EU-SILC Europejskie Badanie Warunków śycia Ludności (corocznie od 1995r.), Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych (przeprowadzane wraz z Badaniem budŝetów gospodarstw domowych). 20/25
JAKIE SĄ POTRZEBY ZDROWOTNE? Badanıe: Stan zdrowia ludności prowadzone przez GUS Zachorowalność na wybrane choroby (np. zakaźne, nowotwory złośliwe, choroby i zaburzenia psychiczne), przyczyny hospitalizacji szpitalnej oraz realizacja planu szczepień ochronnych. Stan zdrowotności Polaków i jego uwarunkowań (głównie styl Ŝycia). Badanie: Zachorowania i leczeni na wybrane choroby Ministerstwo Zdrowia: liczba stwierdzonych nowych przypadków zachorowań, w tym dla niektórych chorób zakaźnych, według przyczyn, płci, grup wieku, chorzy leczeni według przyczyn, MSWiA: liczba stwierdzonych przypadków zachorowań, w tym pracowników resortu spraw wewnętrznych i administracji w przekroju terytorialnym. Próba uspójnienia danych z róŝnych źródeł w zakresie epidemiologii 21/25
JAKI JEST STAN ZASPOKOJENIA TYCH POTRZEB, ILE W TYM WSZYSTKIM JEST NIEPEWNOŚCI I NIEWIEDZY? Prawie co szósta osoba dorosła stwierdziła, Ŝe potrzebowała pomocy lekarskiej ale z niej zrezygnowała (na podstawie Stanu Zdrowia Ludności Polski za 2004 rok) Część gospodarstw domowych nie moŝe zrealizować swoich potrzeb zdrowotnych - nie znamy skali tego zjawiska. 22/25
ILE KOSZTUJE LECZENIE W POLSCE? Wyszczególnienie Publiczne wydatki bieŝące z tego: Wydatki budŝetu państwa Wydatki budŝetów jednostek samorządu terytorialnego Fundusze ubezpieczenia społecznego Prywatne wydatki bieŝące z tego Wydatki bezpośrednie gospodarstw domowych Inne wydatki prywatne na ochronę zdrowia Razem wydatki bieŝące Inwestycje Wydatki ogółem na ochronę zdrowia w mln zł 49 960 4 722 970 44 268 20 872 18 337 2 535 70 832 4 777 75 609 Źródło danych: Narodowy Rachunek Zdrowia 2007r. opracowanie GUS i Urząd Statystyczny w Krakowie 23/25
CZY JESTEŚMY W STANIE SFINANSOWAĆ WSZYSTKIE POTRZEBY, ALBO CHOCIAś TE NAJWAśNIEJSZE? Wydatki całkowite Wzrost wydatków całkowitych na ochronę zdrowia w okresie 2000-2007 zbliŝony do wzrostu Produktu Narodowego Brutto (PNB) WNIOSEK: udział wydatków na zdrowie w PNB był stały i wynosił w ciągu ostatniej dekady średnio 6,2% PNB. Wydatki publiczne: podobne trendy jak w przypadku wydatków całkowitych. Wydatki prywatne (trzy róŝne fazy): 1) przed 2004 r. całkowity wzrost wyraŝony w cenach stałych przewyŝszał wzrost obserwowany dla wydatków publicznych, 2) rosnący trend ulegał stopniowemu osłabieniu począwszy od 2004 r., 3) stały wzrost w wysokości 5% rocznie obserwowany począwszy od 2006 r. Wzrost ten był niŝszy od wzrostu wydatków publicznych, wynoszącego około 7% dla okresu po 2006 r. Źródło danych: Raport - Zielona Księga finansowania ochrony zdrowia w Polsce, 2008r. 24/25
Dziękujemy za uwagę Zbieraniem i analizą danych statystycznych z zakresu ochrony zdrowia zajmuje się Ośrodek Statystyki Zdrowia Urzędu Statystycznego w Krakowie