Fundacja Republikańska ul. Nowy Świat 41 00-042 Warszawa, Warszawa, dnia 5 maja 2014r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, 01-211 Warszawa, ul. Kasprzaka 18/20 Stanowisko w sprawie aukcji 800/2600 MHz W nawiązaniu do prowadzonych przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej konsultacji w sprawie planowanej aukcji na zasoby częstotliwości z zakresu 800 i 2600 MHz, Fundacja Republikańska przedstawia swoje stanowisko w sprawie konsultowanej dokumentacji aukcyjnej, wnosząc o: - modyfikację dokumentacji, tak aby realizowała ona cele polityki regulacyjnej, którymi winno być wspieranie konkurencji i maksymalizowanie korzyści konsumentów; - modyfikację dokumentacji aukcyjnej, tak aby pozwalała ona na zrealizowanie celów Europejskiej Agendy Cyfrowej z wykorzystaniem środków prywatnych oraz technologii LTE jako dopuszczalnej formy realizacji sieci NGN; - zmianę formuły rozdysponowania częstotliwości z aukcji na przetarg, względnie odroczenie procesu aukcji do czasu zakończenia analizy prowadzonej przez Prezesa UOKiK; Teza 1 Wspólna sieć = równa konkurencja i ochrona interesów abonentów Pierwsza i podstawowa kwestia, która wymaga dogłębnej i transparentnej analizy Prezesa UKE to kwestia sposobu w jaki beneficjenci planowanej aukcji będą mogli współdzielić pozyskane w drodze aukcji zasoby. Z analizy konsultowanej dokumentacji, a także z innych publicznie dostępnych stanowisk wynika, iż Prezes UKE jest zwolennikiem współpracy operatorów obejmującej m.in. współdzielenie zasobów częstotliwości. W swojej opinii na ten temat, Prezes UKE wskazała: Rozwój Internetu i usług multimedialnych bez wątpienia jest i będzie motorem wzrostu zapotrzebowania
klientów na przepustowość udostępnianą przez sieć telekomunikacyjną. W tym kontekście wskazać należy, iż zasoby, które zostaną rozdysponowane w Polsce w 2014 roku, są niewystarczające do tego, aby wszyscy obecni na rynku operatorzy, działając jedynie w oparciu o częstotliwości, które mogą pozyskać, mogli indywidualnie wykorzystać wszystkie dostępne zalety systemu LTE. W ocenie Prezesa UKE jednym z rozwiązań tej sytuacji wydaje się być współdzielenie pomiędzy operatorami infrastruktury oraz zasobów częstotliwości, które poza oczywistą zaletą, jaką jest obniżenie kosztów budowy i utrzymania sieci, zapewnia szereg innych korzyści takich jak: - powiększenie i uelastycznienie pojemności sieci dostępnej dla operatora, - możliwość zaoferowania klientom wyższych przepustowości, a co za tym idzie, także nowych usług, - podwyższenie jakości oferowanych usług, oraz - efektywne wykorzystanie widma radiowego i. Fundacja Republikańska podziela tezę, iż zasoby, które zostaną rozdysponowane w ramach ograniczeń przewidzianych w aukcji, nie pozwolą jednemu operatorowi wykorzystać wszystkich możliwości jakie niesie technologia LTE. Zwracamy jednak uwagę, iż wyrażenie ex ante przez Prezesa UKE zgody na współdzielenie częstotliwości obarczone jest ryzykiem zachwiania równowagi rynkowej poprzez stworzenie tylko części podmiotów możliwości zaoferowania lepszej jakości usług o wyższej przepływności, co da tym podmiotom niczym nieuzasadnioną przewagę konkurencyjną opartą na posiadaniu większej ilości zasobów częstotliwości oraz na możliwości ich swobodnego współdzielenia. Takie podejście nie powinno spotkać się z aprobatą Prezesa UKE, a tymczasem sytuacja w której Prezes UKE w dokumentacji aukcyjnej wprost dopuszcza i przewiduje możliwość współpracy w modelu nie przekraczającym 30 MHz bez zbadania, czy faktycznie wszystkie podmioty działające na rynku będą mogły korzystać z takiej ilości pasma jest niedopuszczalna i powinna być wyłączona jako niedopuszczalna. Analiza dokumentacji aukcyjnej jasno dowodzi, iż nie ma przeszkód, aby podmioty współpracujące pozyskały wspólnie 40, czy nawet 50 MHz, a następnie bez żadnych przeszkód współdzieliły takie zasoby w modelu 2 x 15 MHz. W konsekwencji, jeżeli dwa współpracujące podmioty pozyskają bezpośrednio 40 MHz z licytowanego pasma, a następnie podmiot działający na ich rzecz pozyska kolejne 10 MHz to nie ma przeszkód, aby prowadziły one współpracę w modelu 2 x 15 MHz, a pozostałe 20 MHz wykorzystywały indywidualnie. Fundacja podkreśla, że w żadnym innym kraju UE organy regulacyjne nie podchodzą z taką dezynwolturą do planowanych przez operatorów modeli współdzielenia częstotliwości. Współpraca taka jest przedmiotem szczególnej uwagi ze strony organów antymonopolowych oraz regulacyjnych, gdyż już samo dzielenie infrastruktury pasywnej stwarza istotne przewagi konkurencyjne dla współpracujących operatorów, pozwalając im dzięki większej liczbie stacji bazowych osiągnąć lepszą jakość usług i lepszy zasięg sieci. W przypadku sieci mobilnych są to istotne kryteria wyboru dla klientów. Stąd też w niektórych krajach organy regulacyjne zakazują współdzielenia częstotliwości (np. Niemcy), czy nakazują współpracującym podmiotom ubieganie się o przydział częstotliwości poprzez stworzone przez nie spółki JV (np. Dania).
W przypadku Polski, Prezes UKE bez jakiejkolwiek pogłębionej analizy wyraża zgodę na współdzielenie częstotliwości i nie bada jakie skutki może takie współdzielenie przynieść dla konkurencyjności poszczególnych podmiotów działających na rynku i dla konsumentów. Fundacja Republikańska stoi na stanowisku, iż najlepszym rozwiązaniem opisanego powyżej problemu (problemu z którym już dzisiaj powinien mierzyć się Prezes UKE, a który po planowanej aukcji jedynie się nasili) jest budowa jednej wspólnej sieci opartej na całości zasobów z zakresu 800 MHz planowanych do rozdysponowania w drodze aukcji. Rozwiązanie takie, zgodnie z powyższym stanowiskiem Prezesa UKE pozwala na: a) pełne wykorzystanie możliwości jakie daje technologia LTE, w szczególności świadczenie usług w technologii LTE Advanced, b) optymalizację wykorzystania zasobów; c) stworzenie idealnie równych warunków konkurencji dla wszystkich zainteresowanych bez osiągania przewag wynikających z posiadanych zasobów, czy większej liczby współdzielonych stacji bazowych; d) maksymalizację korzyści konsumentów, którzy mogą wybierać spośród co najmniej 4 lub więcej ofert detalicznych usług o najlepszej jakości; e) budowę sieci o najlepszym zasięgu, która będzie korzystać z masztów i zasobów nie jednego, czy dwóch operatorów, ale z zasobów wszystkich operatorów pozwalając pokryć siecią telekomunikacyjną nawet 100% obszaru RP; f) ograniczenie przyszłych interwencji regulacyjnych do minimum ze względu na równowagę sił poszczególnych graczy rynkowych. Wszystkie powyższe argumenty dość jednoznacznie przesądzają za korzyścią takiego rozwiązania. Gdyby jednak Prezes UKE stała na odmiennym stanowisku to stanowisko takie powinno być opublikowane przez Prezesa UKE jeszcze przed aukcją, ze wskazaniem dlaczego budowa wspólnej sieci nie jest dobrym rozwiązaniem z punktu widzenia konkurencji i konsumentów. Teza 2 Brak koordynacji działań Prezesa UKE i MAiC jako istotny czynnik ryzyka dla realizowanych programów operacyjnych Częstotliwości 800 MHz mogą być wykorzystane do świadczenia dostępu do Internetu nowej generacji, ale wyłącznie, jeżeli zapewnione zostaną zasoby pasma umożliwiające świadczenie usług w technologii LTE-Advanced. W tej technologii możliwy jest dostęp min. 30 MB/s, a nawet 100 Mb/s (tak Narodowy Plan Szerokopasmowy, s. 12-13). Zgodnie z aktualnymi Wytycznymi Komisji Europejskiej (Dz. Urz. UE nr C 25/1 z dnia 26.1.2013) niektóre zaawansowane radiowe sieci dostępowe zaliczają się do sieci NGA (warunki określone zostały w pkt 58 Wytycznych Komisji). W konsultacjach publicznych dokumentacji aukcyjnej UKE wskazało gminy, na których operatorzy wyłonieni w aukcji będą zobowiązani zrealizować inwestycje i zapewnić pokrycie siecią radiową, w tym dostępem do Internetu. Analiza opublikowanej dokumentacji ujawnia, że: a) obszary, na których Prezes UKE planuje nałożyć zobowiązania inwestycyjne w aukcji pokrywają się z obszarami, dla których w ramach uzgadnianego z Komisją
Europejską Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa ( POPC ) w latach 2014-2020 ma być udzielana pomoc publiczna w formie dopłat ze środków unijnych również na inwestycje w budowę sieci, b) obszary, na których Prezes UKE planuje nałożyć zobowiązania inwestycyjne pokrywają się (blisko 98%) z obszarami, na których w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej ( PORPW ) już są budowane węzły Sieci Szerokopasmowej Polski Wschodniej ( SSPW) i PARP udzielił dotacji ze środków unijnych na budowę sieci dostępowych zasilających te węzły SSPW, c) w ramach aukcji Prezes UKE nie planuje nałożyć zobowiązania do pokrycia tych obszarów radiową siecią dostępową NGA, wskutek czego świadomie rezygnuje z użycia tych częstotliwości jako narzędzia do osiągnięcia celów Europejskiej Agendy Cyfrowej ( EAC ) oraz przyjętego przez Rząd Narodowego Planu Szerokopasmowego ( NPS ). Z opracowania na przygotowanego na zlecenie MAiC zatytułowanego Estymacja dotycząca budowy infrastruktury telekomunikacyjnej zapewniającej szerokopasmowy dostęp do Internetu, spełniającej wymagania Europejskiej Agendy Cyfrowej (EAC) w Polsce do roku 2020 na podstawie aktualnego stanu rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej. Obszary, koszty, technologie i najbardziej efektywne sposoby interwencji publicznej. RAPORT KOŃCOWY. Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji wynika, że ze względu na warunki aukcji na częstotliwości 800 MHz nie będzie możliwe, aby zwycięzcy operatorzy dostarczali dostęp min. 30 Mb/s lub min. 100 Mb/s, co byłoby możliwie, gdyby wykorzystywać je w technologii LTE Advanced (NPS s. 12-13). Z tego powodu przy wyznaczaniu obszarów wymagających wsparcia i dotacji z POPC całkowicie pominięto inwestycje w sieci radiowe, które będą realizowane w ramach zobowiązań aukcyjnych z wykorzystaniem pasma 800 MHz. W konsekwencji takie określenie warunków aukcji oraz brak koordynacji działań pomiędzy Prezesem UKE i MAiC, skutkujące dopuszczeniem do pokrywania się obszarów objętych zobowiązaniami aukcyjnymi i POPC przyniesie fatalne skutki w postaci: a) zmarnotrawienie 1,96 mld środków publicznych (jedynie na obszarze objętym zobowiązaniami inwestycyjnymi w ramach aukcji) wynikające z wadliwego zaplanowania aukcji (potwierdza to opracowanie na zlecenie MAiC, Estymacja dotycząca budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, s. 92 ii ), b) ryzyka odmowy wydania przez Komisja Europejska pozytywnej decyzji notyfikacyjnej dla dublujących się obszarów w pkt 43 decyzji Komisji w sprawie SA.33671 (Broadband Delivery UK) wyraźnie stwierdzono, że Komisja wymaga potwierdzenia przez Państwo Członkowskie, że na danym obszarze nie będą realizowane inwestycje w ramach zobowiązań przetargowych (aukcyjnych) i realizacja takich inwestycji powoduje, że obszary nie są uprawnione do wsparcia pomocą publiczną. Dodatkowo pokrywanie się obszarów objętych zobowiązaniami aukcyjnymi i PORPW spowoduje, że inwestycje, na które PARP przyznał dotacje w wyniku konkursów na budowę sieci dostępowych do węzłów SSPW, staną się nieopłacalne finansowo. Operatorzy, którzy otrzymali od PARP dotacje unijne (pomoc publiczna) zakładali określony poziom klientów i przychodów, które będą możliwe do osiągnięcia w wyniku normalnej gry rynkowej. Te oczekiwania zostaną przekreślone przez Prezesa UKE, które
dla tych samych obszarów planuje wsparcie, poprzez nałożenie zobowiązań inwestycyjnych w wyniku aukcji na pasmo 800 MHz. W efekcie braku koordynacji działań Prezesa UKE i PARP władza publiczna będzie wspierała budowę dwóch konkurujących ze sobą sieci dostępowych - jedne sieci wspiera PARP poprzez dotacje, a drugie Prezes UKE poprzez zobowiązania aukcyjne. Takie podejście narusza podstawowe zasady dysponowania zasobami publicznymi. Co więcej należy pamiętać, że PARP udzielił dotacji z PORPW zapewniając, że na obszarach objętych tym wsparciem w najbliższych 3 latach nie będą realizowane sieci dostępowe ze środków komercyjnych (brak planów inwestycyjnych). Tymczasem Prezes UKE poprzez zobowiązania inwestycyjne spowoduje, że wyłonieni w aukcji operatorzy w tym okresie 3 lat będą takie inwestycje realizować. W konsekwencji, jeżeli nawet Prezes UKE nie wprowadzi obowiązku budowy wspólnej sieci, to konieczne są istotne zmiany dokumentacji aukcyjnej dla pasma 800 MHz. Działania Prezesa UKE powinny być dostosowane do działań podejmowanych i planowanych przez MAiC oraz PARP. Działania Prezesa UKE nie mogą też tworzyć barier w uzyskaniu przez Polskę notyfikacji pomocy publicznej w ramach POPC. W konsekwencji Fundacja wnosi, aby dokonać zmian w dokumentacji aukcyjnej dla pasma 800 MHz poprzez: a) rozdzielenie obszarów objętych zobowiązaniami aukcyjnymi od obszarów, na które PARP udzielił wsparcia w ramach PORPW na budowę sieci dostępowych do węzłów SSPW, b) rozdzielenie obszarów objętych zobowiązaniami aukcyjnymi od obszarów, na które MAiC planuje udzielić pomocy publicznej w formie dotacji z POPC, Z poważaniem, Marcin Chludziński Prezes Fundacji Republikańskiej i Stanowisko dostępne na stronie www.uke.gov.pl ii Opracowanie dostępne na stronie www.maic.gov.pl