Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski Al. Powstańców Wielkopolskich 18, 63-400 Ostrów Wielkopolski PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY MIASTO OSTRÓW WIELKOPOLSKI - aktualizacja na lata 2010 2013 z perspektywą na lata 2014-2017 Projekt Maj 2011
Autorzy: dr inż. Paweł Szyszkowski dr Sławomir Chybiński mgr Magdalena Gredka Wykonawca: progeo sp. z o.o. Al. Armii Krajowej 45, 50-541 Wrocław, tel. (071) 360 45 15, tel./fax 360 45 31 e-mail: progeo@progeo.wroc.pl 2
SPIS TREŚCI STRESZCZENIE...9 1. WPROWADZENIE... 17 1.1. Podstawa prawna... 17 1.2. Metodyka... 17 1.3. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (z dnia 16 grudnia 2008 r.)... 17 1.4. Założenia wynikające z Krajowego planu gospodarki odpadami 2014... 18 1.5. Założenia wynikające z Planu gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego (Uchwała nr XXII/284/08 z dnia 31 marca 2008 r.)... 19 1.5.1. Przyjęte cele w gospodarce odpadami... 19 1.5.2. Kierunki działań i system gospodarowania odpadami na lata 2008-2019... 21 1.8. Charakterystyka Miasta Ostrowa Wielkopolskiego... 27 1.8.1. Charakterystyka ogólna... 27 1.8.2. Stan środowiska... 30 2. Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami... 52 2.1. Odpady komunalne (Grupa 20)... 52 2.1.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów... 52 2.1.2. Istniejące systemy zbierania odpadów... 55 2.1.3. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku... 63 2.1.4. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania... 64 2.1.5. Rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów... 64 2.1.6. Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych... 66 2.1.7. Miejsca nielegalnego składowania odpadów (tzw. dzikie wysypiska)... 69 2.1.8. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami... 69 2.2. Odpady z pozostałych grup (Grupy 01 19)... 69 2.2.1. Rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów... 69 2.2.2. Sposób postępowania z odpadami... 73 2.2.3. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom odzysku... 74 2.2.4. Rodzaj i ilość odpadów poddawanych poszczególnym procesom unieszkodliwienia... 77 2.2.5. Istniejące systemy zbierania odpadów... 80 2.2.6. Rodzaj oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów... 80 2.2.7. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami... 87 2.3. Charakterystyka szczegółowa dotycząca wybranych odpadów... 88 2.3.1. Odpady zawierające PCB... 88 2.3.2. Oleje odpadowe... 89 2.3.3. Zużyte baterie i akumulatory... 90 2.3.4. Odpady medyczne i weterynaryjne... 91 2.3.5. Pojazdy wycofane z eksploatacji... 93 2.3.6. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny... 94 2.3.7. Odpady zawierające azbest... 95 2.3.8. Przeterminowane pestycydy... 97 2.3.9. Odpady materiałów wybuchowych... 97 2.3.10. Zużyte opony... 98 2.3.11. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury budownictwa... 98 2.3.12. Komunalne osady ściekowe... 99 2.3.13. Odpady opakowaniowe... 100 3. PROGNOZA ZMIAN... 102 3.1. Prognoza demograficzna... 102 3.2. Odpady komunalne (Grupa 20)... 102 3.3. Odpady z pozostałych grup (Grupy 01 19)... 106 3
4. PRZYJĘTE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI NA LATA 2010-2017... 108 4.1. Odpady komunalne (Grupa 20)... 108 4.2. Odpady z pozostałych grup (Grupy 01 19)... 108 4.3. Wybrane odpady... 109 4.3.1. Odpady niebezpieczne... 109 4.3.2. Odpady inne niż niebezpieczne... 112 5. KIERUNKI DZIAŁAŃ I SYSTEM GOSPODAROWANIA ODPADAMI... 114 5.1. Odpady komunalne (Grupa 20)... 114 5.1.1. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko... 114 5.1.2. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie gospodarowania odpadami... 114 5.1.3. Zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów... 114 5.1.4. System gospodarowania odpadami na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski... 115 5.1.5. Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów... 118 5.1.6. System gospodarki odpadami opakowaniowymi i surowcowymi... 119 5.1.7. System gospodarki odpadami niebezpiecznymi... 119 5.1.8. Zakład Zagospodarowania Odpadów... 120 5.1.9. Plan zamykania instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska, których modernizacja nie jest możliwa z przyczyn technicznych lub jest nieuzasadniona z przyczyn ekonomicznych... 120 5.2. Odpady z grup 01-19... 120 5.2.1. Odpady niebezpieczne... 121 5.2.2. Odpady inne niż niebezpieczne... 122 5.2.3. Plan unieszkodliwiania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska 123 6. HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ... 124 7. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU... 132 8. WNIOSKI Z PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ORAZ SPOSÓB ICH UWZGLĘDNIANIA W PLANIE... 134 SPIS TABEL Tab. 1.5.-1. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2018... 20 Tab. 1.5.-2. Wykaz planowanych zakładów zagospodarowania odpadów na obszarze województwa wielkopolskiego (liczba mieszkańców wg faktycznego miejsca zamieszkania (tys.)) (WPGO, 2008). 24 Tab. 1.5.-3. Wykaz gmin ZZO Koźmin Ostrów Wielkopolski (wg WPGO, 2008)... 27 Tab. 1.8.-1. Klasyfikacja jakości wód podziemnych w punktach monitoringu w latach 2004 2006 (WIOŚ)... 31 Tab. 1.8.-2. Punkty pomiarowe monitoringu rzeki Ołobok w okolicach Ostrowa Wielkopolskiego (wg WIOŚ)... 32 Tab. 1.8.-3. Wyniki badań i klasyfikacja badanych parametrów czystości wód rzeki Ołobok przed miastem Ostrowem Wielkopolskim, w m. Radłów, w okresie 2004-2006 (WIOŚ)... 33 Tab. 1.8.-4. Wyniki badań i klasyfikacja badanych parametrów czystości wód rzeki Ołobok za miastem Ostrowem Wielkopolskim w m. Czekanów, w okresie 2004-2009 (WIOŚ)... 34 Tab. 1.8.-5. Wyniki badań i klasyfikacja badanych parametrów czystości wód rzeki Ołobok za miastem Ostrowem Wielkopolskim w m. Ołobok, w okresie 2004-2007 (WIOŚ)... 35 Tab. 1.8.-6. Analiza porównawcza zmian niektórych parametrów czystości wód rzeki Ołobok pod wpływem presji antropogenicznej ze strony miasta, na przestrzeni lat 2004-2009 (WIOŚ)... 37 Tab. 1.8.-7. Emisja zanieczyszczeń do powietrza w latach 2004 i 2005 (GUS)... 39 Tab. 1.8.-8. Wyniki oceny jakości powietrza za lata 2005-2009 (WIOŚ)... 41 Tab. 1.8.-9. Wyniki pomiarów pyłu PM10 [µg/m 3 ] w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2005 2009 (WIOŚ)... 42 4
Tab. 1.8.-10. Wykaz stacji paliw na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, wg danych UM, stan na koniec 2009... 45 Tab. 1.8.-11. Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego w Ostrowie Wielkopolskim, w ramach monitoringu szczególnych uciążliwości prowadzonego przez WIOŚ w Poznaniu (2008)... 46 Tab. 1.8.-12. Powierzchnia terenów zieleni na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2005 2008 ( GUS)... 48 Tab. 1.8.-13. Wykaz pomników przyrody z terenu m. Ostrowa Wielkopolskiego (wg danych UM)... 49 Tab. 2.1.-1. Szacowana masa odpadów komunalnych wytwarzanych w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009(Mg) (obliczenia własne)... 52 Tab. 2.1.-2. Szacowany skład odpadów komunalnych zmieszanych wytwarzanych przez mieszkańców i w obiektach infrastruktury w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (obliczenia własne)... 52 Tab. 2.1.-3. Szacowana masa odpadów surowcowych i opakowań w zmieszanych odpadach komunalnych powstających w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (obliczenia własne)... 53 Tab. 2.1.-4. Szacowana masa odpadów ulegających biodegradacji powstających w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (obliczenia własne)... 53 Tab. 2.1.-5. Szacowana masa odpadów niebezpiecznych typu komunalnego powstających w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (obliczenia własne)... 54 Tab. 2.1.-6. Skład odpadów wielkogabarytowych (wg. krajowego planu gospodarki odpadami, M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159)... 54 Tab. 2.1.-7. Udziały procentowe poszczególnych materiałów w grupach sprzętu AGD (%) (Tyszkiewicz, 1999)... 55 Tab. 2.1.-8. Średni skład odpadów z ogrodów i parków (wg. krajowego planu gospodarki odpadami, M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159)... 55 Tab. 2.1.-9. Wykaz pojemników do zbierania odpadów zmieszanych z terenu Ostrowa Wielkopolskiego (w 2009 r.)... 56 Tab. 2.1.-10. Opłaty za odbiór odpadów zmieszanych z terenu Ostrowa Wielkopolskiego (w 2009 r.)... 56 Tab. 2.1.-11. Masa zebranych odpadów surowcowych w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (dane Urzędu Miasta)... 58 Tab. 2.1.-12. Masa zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (dane Urzędu Miasta)... 58 Tab. 2.1.-13. Wykaz punktów zbiórki zużytych baterii na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (stan dzień 30.09.2010 r.) (dane Urzędu Miasta)... 59 Tab. 2.1.-14. Wykaz punktów zbiórki przeterminowanych leków na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (stan dzień 30.09.2010 r.) (dane Urzędu Miasta)... 61 Tab. 2.1.-15. Masa zebranych selektywnie odpadów wielkogabarytowych i zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (dane Urzędu Miasta)... 62 Tab. 2.1.-16. Łączna masa zebranych odpadów komunalnych w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007 2009 (Mg) (dane Urzędu Miasta)... 63 Tab. 2.1.-17. Wykaz odpadów poddawanych odzyskowi na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (Mg) (WSO)... 63 Tab. 2.1.-18. Wykaz odpadów poddawanych unieszkodliwieniu na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (Mg) (WSO)... 64 Tab. 2.1.-19. Charakterystyka składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przy ul. Staroprzygodzkiej 121... 65 Tab. 2.1.-20. Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wywóz odpadów komunalnych z terenu Ostrowa Wielkopolskiego (dane Urzędu Miasta)... 66 Tab. 2.1.-21. Wykaz podmiotów prowadzących skup oraz zbieranie surowców wtórnych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (dane Urzędu Miasta)... 68 Tab. 2.2.-1. Masa odpadów z grup 1 19 wytwarzanych na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007 2009 (w tym odpady niebezpieczne) (wg WSO)... 70 5
Tab. 2.2.-2. Najwięksi wytwórcy odpadów z grup 01 19 w latach 2007-2009 (w tym odpadów niebezpiecznych) na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego (wg WSO)... 71 Tab. 2.2.-3. Masa odpadów niebezpiecznych z grup 02 19 wytwarzanych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (wg WSO)... 72 Tab. 2.2.-4. Najwięksi wytwórcy odpadów niebezpiecznych w sektorze gospodarczym w latach 2007-2009 na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego (wg WSO)... 72 Tab. 2.2.-5. Ilość odpadów poddanych odzyskowi w poszczególnych grupach na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (wg WSO)... 74 Tab. 2.2.-6. Wykaz przedsiębiorstw, które poddały odzyskowi największą ilość odpadów na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007-2009 (wg WSO)... 75 Tab. 2.2.-7. Ilość odpadów niebezpiecznych poddanych odzyskowi w poszczególnych grupach na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (wg WSO)... 76 Tab. 2.2.-8. Wykaz przedsiębiorstw, które poddały odzyskowi największą ilość odpadów niebezpiecznych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007-2009 (wg WSO)... 77 Tab. 2.2.-9. Ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007 2009 (wg WSO)... 78 Tab. 2.2.-10. Wykaz przedsiębiorstw, które poddały unieszkodliwieniu największą ilości odpadów na terenie Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007-2009 (wg WSO)... 79 Tab. 2.2.-11. Wykaz przedsiębiorstw zbierających odpady z grup 01 19 na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski (WSO, wg stanu na dzień 31.12.2009 r.)... 81 Tab. 2.2.-12. Wykaz przedsiębiorstw, w których w latach 2007 2009 prowadzone były procesy odzysku lub unieszkodliwiania odpadów na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski (WSO, wg stanu na dzień 31.12.2009 r.)... 84 Tab. 2.3.-1. Ilość wytworzonych na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski odpadów zawierających PCB w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 88 Tab. 2.3.-2. Ilość i rodzaj wytworzonych na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski olejów odpadowych w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 89 Tab. 2.3.-3. Ilość i rodzaj wytworzonych zużytych baterii i akumulatorów w obiektach przemysłowych Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 90 Tab. 2.3.-4. Ilość i rodzaj odpadów medycznych powstających w jednostkach służby zdrowia Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 91 Tab. 2.3.-5. Ilość i rodzaj odpadów weterynaryjnych powstających w placówkach weterynaryjnych Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 92 Tab. 2.3.-6. Ilość i rodzaj zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z przemysłu w Ostrowie Wielkopolskim (Mg) (wg WSO)... 94 Tab. 2.3.-7. Wykaz punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego znajdujących się na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (dane Urzędu Miasta)... 95 Tab. 2.3.-8. Ilość wytworzonych odpadów zawierających azbest na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007 2009 (Mg) (wg WSO)... 96 Tab. 2.4.-9. Ilość wytworzonych przeterminowanych pestycydów na terenie Miasta Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2007-2009 (Mg) (wg WSO)... 97 Tab. 2.4.-10. Ilość wytworzonych odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury budownictwa na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski (Mg) (wg WSO)... 98 Tab. 2.4.-11. Bilans komunalnych osadów ściekowych wytwarzanych w Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie (wg WSO)... 100 Tab. 2.3.-12. Masa odpadów opakowaniowych wytworzonych na terenie Miasta Ostrów Wielkopolski w latach 2007 2009 (Mg) (wg WSO)... 100 Tab. 3.1.-1. Prognoza liczby mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2010-2017 (wg GUS)... 102 Tab. 3.2.-1. Prognozowana masa wytwarzanych odpadów komunalnych w Ostrowie Wielkopolskim (Mg) (obliczenia własne)... 103 Tab. 3.2.-2. Prognozowana masa odpadów surowcowych i opakowań w Ostrowie Wielkopolskim (Mg) (obliczenia własne)... 104 Tab. 3.2.-3. Prognozowana masa wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w Ostrowie Wielkopolskim (Mg) (obliczenia własne)... 105 6
Tab. 3.3.-1. Prognoza wytwarzania odpadów powstających w przemyśle na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (Mg) (obliczenia własne)... 106 Tab. 4.3.-1. Cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów niebezpiecznych (zgodnie z: Kpgo 2010, Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008)... 109 Tab. 4.3.-2. Cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów innych niż niebezpieczne (zgodnie z: Kpgo 2010, Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008)... 112 Tab. 5.1.-1. Obszary objęte obsługą przez ZZO Koźmin Ostrów Wielkopolski (Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008)... 117 Instalacje do sortowania odpadów... 117 Tab. 5.2.-1. Kierunki działań w gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi (zgodnie z: Kpgo 2010, Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008)... 121 Tab. 5.2.-2. Kierunki działań w gospodarowaniu odpadami innymi niż niebezpieczne (zgodnie z: Kpgo 2010, Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008)... 122 Tab. 6.-1. Harmonogram realizacji zadań w zakresie gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski... 124 Tab. 6.-2. Szacunkowy koszt zadań z zakresu gospodarki odpadami w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2010 2017 - Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami (obliczenia własne)... 127 Tab. 6.-3. Szacunkowy koszt zadań z zakresu gospodarki odpadami w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2010 2017 - Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi (w tym koszt realizacji zadań dla ZZO) (obliczenia własne)... 128 Tab. 6.-4. Szacunkowy koszt zadań z zakresu gospodarki odpadami w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2010 2017 Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami z grup 01 19 (obliczenia własne)... 130 Tab. 6.-5. Szacunkowy koszt zadań z zakresu gospodarki odpadami w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2010 2017 Zadania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi (obliczenia własne) 131 Tab. 7.-1. Wskaźniki monitorowania realizacji planu gospodarki odpadami... 132 SPIS RYSUNKÓW Rys. 1.8.-1. Lokalizacja Ostrowa Wielkopolskiego na tle regionu (Kondracki, 2002)... 28 Rys. 1.8.-2. Użytkowanie powierzchni wg danych Powiatowego Ośrodka Geodezji i Kartografii, stan na 01.01.2010 r.... 28 Rys. 1.8.-3. Emisja poszczególnych zanieczyszczeń do powietrza w latach 2004 i 2005 (GUS)... 39 Rys. 1.8.-4. Wielkość rocznej emisji do powietrza w latach 2004 i 2005 (GUS)... 40 Rys. 1.8.-5. Jakość gleb na obszarze Miasta Ostrowa Wielkopolskiego procentowy udział powierzchni gleb wymagających wapnowania w latach 2005-2008, wg badań OSChR w Poznaniu... 44 Rys. 1.8.-6. Powierzchnia terenów na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego w latach 2005 2008 (GUS)... 49 Rys. 1.8.-7. Obszary Natura 2000 w okolicach Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, wg stanu na koniec 2009 r., (na podstawie: http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000)... 50 Rys. 2.2.-1. Sposób postępowania z odpadami z sektora gospodarczego wytworzonymi w Ostrowie Wielkopolskim w latach 2007-2009 (%) (GUS)... 73 SPIS MAP Mapa 1.5.-1. Lokalizacja planowanych centralnych obiektów zagospodarowania odpadów na terenie woj. wielkopolskiego (WPGO, 2008)... 26 Mapa 2.2.-1. Lokalizacja instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie Ostrowa Wielkopolskiego (Urząd Miasta, WSO)... 86 Mapa 5.1.-1. Planowana lokalizacja zakładów zagospodarowania odpadów na terenie woj. wielkopolskiego (WPGO, 2008)... 116 7
Wykaz stosowanych skrótów bd brak danych GUS Główny Urząd Statystyczny kg/m, rok - masa odpadów w kg, w przeliczeniu na mieszkańca w ciągu roku Kpgo 2010 Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 Kpgo 2014 Krajowy plan gospodarki odpadami 2014 MBP - zakład mechaniczno biologicznego przekształcania odpadów Mg megagram (dawniej: tona) Mg/M, rok masa odpadów w Mg, w przeliczeniu na mieszkańca w ciągu roku Mg/rok masa odpadów w Mg, na rok NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PCB- polichlorowane bifenyle RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska s.m. - sucha masa tys. tysiąc UMWW Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WPGO plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego (Uchwała nr XXII/284/08 z dnia 31 marca 2008 r.) WSO Wojewódzki System Odpadowy (baza danych prowadzona przez Marszałka Województwa) % - procent wagowy w mokrej masie % s.m. - procent wagowy w suchej masie 8
STRESZCZENIE Prace nad aktualizacją Planu gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski są konsekwencją realizacji zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 Nr 39, poz. 251), która wprowadziła obowiązek przygotowywania planów gospodarki odpadami, podlegających aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Zgodnie z 4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620 z późn. zm.), gminny plan gospodarki odpadami, obejmuje wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych. Ponieważ jednak, jak omówiono w rozdz. 1.8., Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jest dużym ośrodkiem przemysłowym, w niniejszym Planie uwzględniono również odpady powstające w przemyśle (grupy 01 19). Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów określano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Przedstawione w Planie cele i zadania dotyczą okresu 2010-2013 oraz perspektywicznie okresu 2014-2017. Stan aktualny opracowano na rok 2009. Integralną częścią niniejszego Planu jest Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, stanowiący Załącznik nr 1. Charakterystyka ogólna Ostrowa Wielkopolskiego Ostrów Wielkopolski to miasto w południowej Wielkopolsce, w województwie wielkopolskim. Jest ono jednym z największych miast południowej Wielkopolski - zajmuje bowiem powierzchnię 4 190 ha i liczy 72 403 mieszkańców (zgodnie ze stanem na koniec 2009, wg GUS). Miasto Ostrów Wielkopolski to jeden z dwóch głównych ośrodków Kalisko-Ostrowskiego Okręgu Przemysłowego. Jest ważnym ośrodkiem przemysłu przetwórczego, głównie elektromaszynowego (precyzyjnego, środków transportu, metalowego), spożywczego i materiałów budowlanych. Miasto Ostrów Wielkopolski jest ważnym węzłem krzyżujących się szlaków komunikacyjnych drogowych i kolejowych. Ostrów Wielkopolski jest miastem bogatym w zieleń. Tereny zielone (lasy, parki, skwery, zieleń uliczna) stanowią ponad 11,5% powierzchni miasta. Lasy, należące do dwóch nadleśnictw: Krotoszyn oraz Taczanów, zajmują 320 ha, natomiast zieleń miejska zajmuje powierzchnię 146 ha. Większość parków została zrewaloryzowana w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Formy ochrony prawnej wartości przyrodniczych w mieście obejmują 12 pomników przyrody ożywionej. W granicach Miasta Ostrowa Wielkopolskiego brak obszarów należących do europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000. Stan aktualny gospodarowania odpadami Odpady komunalne (grupa 20) Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. 9
Źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są zatem: - gospodarstwa domowe, - obiekty infrastruktury takie jak: handel, usługi i rzemiosło, szkolnictwo, przemysł w części socjalnej, obiekty turystyczne, targowiska i inne. Według przeprowadzonych szacunków, w latach 2007 2009 w Ostrowie Wielkopolskim wytworzono następująca masę odpadów komunalnych rok 2007: 31 570 Mg rok 2008: 31 954 Mg rok 2009: 38 499 Mg W odpadach komunalnych najwięcej jest odpadów opakowaniowych (ok. 40%) oraz odpadów kuchennych ulegających biodegradacji (ok. 25%). Najmniej jest natomiast odpadów niebezpiecznych (0,5%). W roku 2009 zbieraniem odpadów komunalnych zmieszanych objętych było 98% mieszkańców Miasta. Sposób gromadzenia odpadów komunalnych oraz system ich zbierania na terenie Ostrowa Wielkopolskiego określa Regulamin utrzymania czystości i porządku uchwalony Uchwałą Nr XLVII/607/2010 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 29 kwietnia 2010 roku w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta Ostrowa Wielkopolskiego. Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego Nr 157, poz. 2971 z dnia 12 sierpnia 2010 r. Dostępna jest również na stronie internetowej: http://www.bip.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl/cache/15/1124/5771/_2008/02/13_/16174.html. Natomiast wymagania, jakie powinni spełniać przedsiębiorcy ubiegający się o uzyskanie zezwolenia w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości określono w Uchwale Nr XLIV/569/2010 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 4 lutego 2010 roku w sprawie określenia wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski (Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 107 z 2010 r., poz. 1973, adres strony: http://www.bip.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl/cache/15/1124/5771/_2008/03/04_/16175.html). Sposób zbiórki odpadów na obszarze miasta Ostrowa Wielkopolskiego jest typowy dla warunków polskich. Do odpadów zmieszanych stosowane są głównie pojemniki typu SM 110, MGB 240, PA 1,1 oraz KP7. Pojemniki są głównie własnością firm odbierających odpady z terenu nieruchomości. Do zbierania okresowo zwiększonej ilości odpadów komunalnych, oprócz typowych pojemników lub kontenerów dopuszcza się używanie odpowiednio oznaczonych worków udostępnianych przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych. W miejscach publicznych (np. chodniki, place, parki, zieleńce, przystanki autobusowe) odpady komunalne gromadzone są w koszach ulicznych. Odpady zmieszane zbierane z terenu Miasta unieszkodliwiane są wyłącznie przez składowanie na następujących składowiskach: 1. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne; ul. Staroprzygodzka 121; 63-400 Ostrów Wielkopolski (głównie); 2. Składowisko Miejskiego Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Koninie; ul. Sulańska 13; 62-510 Konin; 3. Związek Komunalny Gmin Czyste Miasto Czysta Gmina Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Orli Staw. Zasady prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego zostały określone ww. Regulaminie utrzymania czystości i porządku. Do selektywnego gromadzenia odpadów stosowane są: 10
w zabudowie wielorodzinnej i w miejscach przeznaczonych do użytku publicznego pojemniki lub kontenery na surowce wtórne, w zabudowie jednorodzinnej worki z tworzywa sztucznego na surowce wtórne, worki przezroczyste na baterie, worki na gruz. Poza odpadami surowcowymi w Mieście w latach 2007 2009 zbierano selektywnie ponadto: 1. Odpady ulegające biodegradacji. 2. Odpady niebezpieczne (zużyte baterie, niewykorzystane leki). 3. Odpady wielkogabarytowe i zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Na terenie Ostrowa Wielkopolskiego znajdowała się jedna 8 stanowiskowa linia sortownicza do odzysku odpadów komunalnych (grupa 20) oraz opakowaniowych (grupa 15) o wydajności 3 tys. Mg/rok, przy ul. Wiejskiej 23. Sortownia ta była własnością Zakładu Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO S.A. Po spaleniu się instalacji w lutym 2011 r., trwają prace nad budową nowej linii do segregacji o wydajności ok. 2 000 Mg odpadów rocznie. Zebrane w sposób selektywny odpady surowcowe są przekazywane recyklerom - firmom posiadającym stosowne zezwolenia w zakresie zagospodarowania tych odpadów (odzysku). Odpady surowcowe zbierane przez Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO S.A., były kierowane są w celu ich doczyszczenia do ww. sortowni. Ponadto na terenie Miasta zlokalizowane jest składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przy ul. Staroprzygodzkiej 121. Składowisko posiada powierzchnię 16,8 ha i przewidziane jest do rozbudowy w 2011 roku. Odpady pozostałe (grupy 01-19) Analizę stanu gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu (grupy 01 19) na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski przeprowadzono na podstawie Wojewódzkiego Systemu Odpadowego (WSO) prowadzonego przez Urząd Marszałkowski woj. wielkopolskiego. Podmioty gospodarcze z terenu Miasta wytwarzały w latach 2007-2009 około 60 tys. Mg odpadów rocznie. Najwięcej wytworzonych odpadów należało do grupy 3 (odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury). Duże ilości odpadów należały również do grupy 10 (odpady z procesów termicznych) i 17 (odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej). W łącznej ich masie, odpady niebezpieczne w roku 2007 stanowiły 5,3%, w 2008-3,1%, a w roku 2009 1,7%. Wytworzone w Ostrowie Wielkopolskim odpady z grup 01 19 poddawane są przede wszystkim procesom odzysku (37,8% w 2009 roku). Powstające w obiektach przemysłowych odpady są z reguły zbierane selektywnie, w zależności od dalszego postępowania z nimi. Sposób zbierania, wymagania stawiane pojemnikom oraz miejscom magazynowania odpadów regulowane są zapisami odpowiednich aktów prawnych. Najważniejsze problemy w gospodarce odpadami Odpady komunalne 1. W Mieście nie wszyscy mieszkańcy objęci są zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych (98% w 2009 roku). W związku z powyższym nie wszystkie odpady wytwarzane przez mieszkańców są zbierane przez upoważnione podmioty. Część nie odbieranych odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany. Na terenach z zabudową zagrodową część odpadów jest wykorzystywana w żywieniu zwierząt lub kompostowana. Odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier) są spalane. Istnieje niebezpieczeństwo, że tak jak w innych częściach kraju, spalane są również tworzywa 11
sztuczne, co należałoby uznać za zjawisko bardzo niebezpieczne dla środowiska (m.in. emisja chloru, dioksyn i furanów). 2. Odpady komunalne zbierane są przede wszystkim w formie odpadów zmieszanych. 3. W sposób selektywny zbiera się jedynie ok. 8% surowców zawartych w wytwarzanych odpadach. W jeszcze mniejszym stopniu zbierane są selektywnie odpady ulegające biodegradacji (w 2009 roku 2,9% masy wytwarzanych). W zbyt małym stopniu zbierane są również odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych. 4. Zebrane odpady są w niewielkim stopniu poddawane odzyskowi (w 2009 roku 5,3%). 5. Szczególnie niepokojący jest bardzo niski stopień zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji biorąc pod uwagę, że w 2010 roku, zgodnie z zapisami kpgo 2010, do składowania powinno się skierować najwyżej 75% masy tych odpadów wytwarzanych w Ostrowie Wielkopolskim w 1995 roku. 6. W Ostrowie Wielkopolskim brak jest wystarczającej ilości instalacji do odzysku odpadów komunalnych. Odpady powstające w przemyśle 1. Nieprzestrzeganie przez część przedsiębiorców obowiązków w zakresie gospodarowania odpadami wynikających z aktów prawnych (dotyczy to przede wszystkim obowiązku dokonywania sprawozdawczości). 2. Brak odpowiedniej ilości instalacji do odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów na terenie Ostrowa Wielkopolskiego. Odpady niebezpieczne (wybrane problemy) 1. Powolny proces usuwania urządzeń zawierających PCB, biorąc pod uwagę ustawowy termin ich likwidacji do końca 2010 roku. 2. Rozproszenie wytwórców olejów odpadowych i zużytych baterii, co utrudnia i podwyższa koszty zbierania. 3. Niewystarczająco rozwinięty system zbierania baterii małogabarytowych z przedsiębiorstw (głównie małych i średnich) oraz z gospodarstw domowych. 4. Brak instalacji do unieszkodliwienia odpadów medycznych i weterynaryjnych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego. 5. Brak pełnych danych dotyczących ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz działalność szarej strefy (rozmontowywanie pojazdów w nieuprawnionych do tego celu warsztatach). 6. Brak odpowiedniej ilości zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. 7. Usuwanie zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych do pojemników na odpady zmieszane. 8. Niewielka ilość usuwanych wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta. Prognoza zmian W latach 2010 2017 prognozuje się wzrost ilości wytwarzanych odpadów komunalnych (do 42,7 tys. Mg w 2017 roku) oraz odpadów z grup 01-19 (do 106,7 tys. Mg w 2017 roku). Założone cele Odpady komunalne: Cele główne: 1. Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska. 12
2. Gospodarowanie odpadami w Ostrowie Wielkopolskim w oparciu o ponadgminny Zakład Zagospodarowania Odpadów Koźmin Ostrów Wielkopolski (ZZO), z obiektem w Ostrowie Wielkopolskim. 3. Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. 4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. 5. Zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie. Cele szczegółowe: 1. Objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r. 2. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w Ostrowie Wielkopolskim w roku 1995, zgodnie z zapisami krajowego planu gospodarki odpadami (2006) dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów ulegających biodegradacji: w 2010 r. nie więcej niż 75%, w 2013 r. nie więcej niż 50%, w 2020 r. nie więcej niż 35%. 3. Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r. Odpady powstające w przemyśle: Cele ogólne dla gospodarowania odpadami powstającymi w przemyśle do roku 2017: zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 85%, zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych metodami innymi niż składowanie do 7%. Dla poszczególnych grup odpadów określono cele szczegółowe. Kierunki działań Odpady komunalne: Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko 1. Intensyfikacja działań edukacyjno - informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami. 2. Promowanie wykorzystywania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne oraz zamówienia publiczne. 3. Eliminowanie uciążliwości dla środowiska związanych z eksploatacją składowisk, w tym zamykanie i rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa. 4. Ujmowanie kryteriów ochrony środowiska przy finansowaniu zadań ze środków publicznych. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie gospodarowania odpadami 1. Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 2. Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonym Planem gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski. 13
3. Kontrolowanie przez Miasto stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych. 4. Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania oraz odzyskiwanie energii elektrycznej i/lub cieplnej w procesie pozyskiwania biogazu z kwater składowania odpadów. 5. Zachęcanie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji strategicznych zgodnie z planami gospodarki odpadami. 6. Kontrolowanie przez odpowiednie organy zgodności ustaleń zawartych w wydanych zezwoleniach podmiotom prowadzącym działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów 1. Tworzenie systemów gospodarowania odpadami uwzględniających wszystkie niezbędne elementy gospodarki odpadami oraz dostosowanych do warunków lokalnych. 2. Prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych: a. odpady z pielęgnacji ogrodów i parków (tzw. odpady zielone), b. papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), c. odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, d. tworzywa sztuczne, e. metale, f. zużyte baterie i akumulatory, g. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, h. przeterminowane leki, i. chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), j. meble i inne odpady wielkogabarytowe, k. odpady budowlane remontowe. 3. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady komunalne. 4. Sposób zbierania odpadów musi być odpowiedni dla przyjętej w Zakładzie Zagospodarowania Odpadów technologii przekształcania odpadów. 5. Transport selektywnie zebranych odpadów w sposób zapobiegający ich zmieszaniu. 6. Współpraca samorządu terytorialnego z organizacjami odzysku i przemysłem w celu stymulowania rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne. 7. Wydawanie pozwoleń wyłącznie na budowę instalacji realizujących założenia Planu gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, których celowość została potwierdzona analizą koszty - korzyści. 8. Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie kompostowania przydomowego oraz budowę linii technologicznych do przetwarzania tych odpadów, takich jak: - kompostownie odpadów organicznych, - linii mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, - instalacji fermentacji odpadów (organicznych lub zmieszanych), - zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych. 9. Gospodarka odpadami w Ostrowie Wielkopolskim opierać się ma na Zakładzie Zagospodarowania Odpadów Koźmin Ostrów Wielkopolski (ZZO), z obiektem w Ostrowie Wielkopolskim. 10. Stosowane w ZZO technologie, ich przepustowość oraz wyposażenie muszą gwarantować realizację zakładanych dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz województwa wielkopolskiego celów w zakresie gospodarowania odpadami. 11. ZZO winien zapewniać co najmniej następujący zakres usług: 14
a. mechaniczno biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni, b. składowanie odpadów pozostałych po procesach ich przetwarzania, c. kompostowanie odpadów z pielęgnacji terenów zielonych, d. sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), e. zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie), f. zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie). 12. Stosowanie technologii spełniających kryteria BAT. 13. Budowa i rozbudowa składowisk odpadów jedynie w ramach planowanego do budowy ZZO. 14. Monitorowanie wskazanych w planie gospodarki odpadami wskaźników wytwarzania odpadów oraz wspieranie działań związanych z badaniem charakterystyki odpadów. System gospodarowania odpadami na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego przyjętym Uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego nr XXII/284/08 z dnia 31 marca 2008 r. zaplanowano dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski budowę ZZO Koźmin Ostrów Wielkopolski składającego się z dwóch obiektów: - Obiekt nr 1 - Koźmin, - Obiekt nr 2 Ostrów Wielkopolski ZZO obejmował będzie swoim zasięgiem działania obszar wskazany na mapie 5.1.-1. (Plan gospodarki odpadami dla woj. wielkopolskiego, 2008). Planowany do budowy w ramach powyższego ZZO Obiekt w Ostrowie zlokalizowany zostanie na terenie przy ul. Staroprzygodzkiej 121. Użytkownikiem terenu jest Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami MZO S.A. Rozwiązania szczegółowe wraz ze wskazaniem lokalizacji poszczególnych instalacji będą przedmiotem odpowiedniej dokumentacji koncepcyjnej i studium wykonalności. W celu realizacji postawionych dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski celów, wskazuje się do realizacji następujący system gospodarowania odpadami, który obowiązywać będzie na całym obszarze obsługiwanym przez Obiekt w Ostrowie Wielkopolskim: 1. Do czasu wybudowania ZZO, odpady kierowane będą do zagospodarowania wg zasad aktualnie obowiązujących, przy założeniu dążenia do realizacji celów postawionych w Planie gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski. 2. Wyposażenie ZZO oraz stosowane w nim technologie muszą gwarantować realizację zakładanych dla województwa wielkopolskiego oraz Gminę Miasto Ostrów Wielkopolski celów w zakresie gospodarowania odpadami oraz spełniać kryteria najlepszej dostępnej techniki (BAT). 3. System zbierania odpadów na obszarze obsługiwanym przez ZZO musi być dostosowany do zastosowanych w nim technologii. Na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski nie planuje się zamykania instalacji niespełniających wymagań ochrony środowiska, których modernizacja nie jest możliwa z przyczyn technicznych lub jest nieuzasadniona z przyczyn ekonomicznych do roku 2017. Odpady z grup 01-19 1. Wspieranie działań informacyjno edukacyjnych w dotyczących wpływu odpadów na środowisko oraz wytwarzania i gospodarowania odpadami. 2. Projektowanie nowych procesów i wyrobów w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu oddziaływały one na środowisko w fazie produkcji, użytkowania i po zakończeniu użytkowania, 3. Dostosowanie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów do wymagań ochrony środowiska. 15
4. Wspieranie wdrażania proekologicznych i efektywnych ekonomicznie metod zagospodarowania odpadów w oparciu o najlepsze dostępne techniki (BAT). 5. Wzmacnianie kontroli prawidłowego postępowania z odpadami. 6. Minimalizacja ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów poddawanych procesom unieszkodliwiania poprzez składowanie. 7. Organizacja nowych i rozwój istniejących systemów zbierania odpadów, w tym w szczególności odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych (małe i średnie przedsiębiorstwa), z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych (gospodarstwa domowe), w oparciu o: - funkcjonujące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych utworzone przez organizacje odzysku lub przedsiębiorców, - funkcjonujące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. przeterminowane lekarstwa, oleje odpadowe, baterie, akumulatory), - stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych, - regularne odbieranie odpadów niebezpiecznych od mieszkańców prowadzących ich selektywne zbieranie przez podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Dla poszczególnych rodzajów odpadów podano szczegółowe kierunki działań. Oszacowano, że koszt realizacji Projektu planu gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski wyniesie: Tab. 1. Szacunkowe koszty realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski (tys. zł) Wyszczególnienie ogółem 2010 2013 2014 2017 Zadania ogólne z zakresu gospodarki odpadami 140,0 70,0 70,0 Zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi 36 430,0 20 230,0 16 200,0 Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego 12,0 4,0 8,0 Zadania w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi 1 410,0 690,0 720,0 Razem 37 992,0 20 994,0 16 998,0 16
1. WPROWADZENIE 1.1. Podstawa prawna Prace nad aktualizacją Planu gospodarki odpadami dla Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski są konsekwencją realizacji zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 Nr 39, poz. 251), która wprowadziła obowiązek przygotowywania planów gospodarki odpadami, podlegających aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. 1.2. Metodyka Przy opracowaniu Aktualizacji planu wykorzystane zostały następujące źródła informacji: - Wojewódzki System Odpadowy (Urząd Marszałkowski). - Dane GUS. - Dane Urzędu Miasta. - Dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. - Plan gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego (Uchwała nr XXII/284/08 z dnia 31 marca 2008 r.). - Wizje lokalne. - Akty prawne z zakresu gospodarowania odpadami. - Inne opracowania z zakresu gospodarki odpadami. Zgodnie z 4 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620 z późn. zm.), gminny plan gospodarki odpadami, obejmuje wszystkie rodzaje odpadów komunalnych, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady opakowaniowe oraz odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych. Ponieważ jednak, jak omówiono w rozdz. 1.8., Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski jest dużym ośrodkiem przemysłowym, w niniejszym Planie uwzględniono również odpady powstające w przemyśle (grupy 01 19). Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów określano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Przedstawione w Planie cele i zadania dotyczą okresu 2010-2013 oraz perspektywicznie okresu 2014-2017. Stan aktualny opracowano na rok 2009. Integralną częścią do niniejszego Planu jest Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, stanowiący Załącznik nr 1. 1.3. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (z dnia 16 grudnia 2008 r.) Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014 z grudnia 2006 r., złożona w Sejmie RP w dniu 7 grudnia 2007 r. została wycofana w dniu 3 marca 2009 r., gdyż ze względu na skrócenie kadencji, Parlament nie zdążył jej uchwalić. Z uwagi na konieczność przepracowania, uszczegółowienia i dostosowania do polityki i prawodawstwa UE tego strategicznego dokumentu, przyjęto nowy horyzont czasowy. Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi aktualizację II Polityki Ekologicznej Państwa, w odniesieniu do celów i niezbędnych działań do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej oraz stanu środowiska. Potrzeba aktualizacji Polityki wynikała m.in. z uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej i konieczności spełnienia wymagań 17
wynikających z Traktatu Akcesyjnego oraz osiągania celów wspólnotowej polityki ekologicznej. Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016" bierze pod uwagę powyższe zobowiązania. Podobnie jak w ww. nieprzyjętym przez Sejm dokumencie, za priorytetowe cele w zakresie gospodarki odpadami, w tym odpadami komunalnymi, uznaje się m.in.: - zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, - zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, w tym w szczególności doprowadzenie do sytuacji, że w 2013 r. nie będzie składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji więcej niż 50% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Wśród proponowanych kierunków działań w latach 2009-2012, w sektorze odpadów komunalnych wskazano m.in.: - konieczność wprowadzenia reformy dotychczasowego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dającej władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (zamierzano wprowadzić do końca 2009 r.), - zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, - realizację projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, - intensyfikację edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych. Celami średniookresowymi do 2016 r. w zakresie gospodarki odpadami, stanowiącymi przyszłe uwarunkowania eksploatacyjne, są m.in.: - utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.), - znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, - zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja, - takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. 1.4. Założenia wynikające z Krajowego planu gospodarki odpadami 2014 Zgodnie z zapisami kpgo 2014, podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO) o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki. W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej 300 tys. mieszkańców preferowana metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich termiczne przekształcenie. Zakłady takie dla efektywnego funkcjonowania muszą być elementem sprawnego systemu selektywnego zbierania i gromadzenia odpadów dostawanego do przyjętych w nich rozwiązań technicznych. W Kpgo 2014 kładzie się duży nacisk na zbieranie selektywne odpadów o walorach surowcowych (makulatura, metale, szkło i tworzywa sztuczne) oraz odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez mieszkańców. Rozwiązania szczegółowe w tym zakresie mają być przedmiotem planów gminnych. W omawianym Planie, przyjęto m.in. następujące cele związane z selektywnym zbieraniem odpadów: - objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r., 18
- zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., - przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych na poziomie minimum 50% ich masy do 2020 roku. W kpgo 2014 przyjęto dla odpadów zawierających azbest następujące cele główne oraz kierunki działań, wynikające z Polityki Ekologicznej Państwa: - Cele: o W okresie od 2011 r. do 2022 r. zakłada się sukcesywne osiąganie celów określonych w przyjętym w dniu 15 marca 2010 r. przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 - Kierunki działań: o Osiągnięcie założonych w zakresie gospodarowania odpadami zawierającymi azbest, wymaga realizacji działań zawartych w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032. 1.5. Założenia wynikające z Planu gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego (Uchwała nr XXII/284/08 z dnia 31 marca 2008 r.) 1.5.1. Przyjęte cele w gospodarce odpadami Odpady komunalne Cele główne: 1. Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB. 2. Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska. 3. Gospodarowanie odpadami w województwie w oparciu o ponadgminne zakłady zagospodarowania odpadów. 4. Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. 5. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. 6. Zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie. 7. Zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich składowisk odpadów niespełniających przepisów prawa. Cele szczegółowe: 1. Objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, w tym zbieraniem selektywnym 100% mieszkańców województwa do końca roku 2008. 2. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji unieszkodliwianych przez składowanie. W stosunku do ilości tych odpadów wytwarzanych w województwie wielkopolskim w roku 1995, zgodnie z zapisami krajowego planu gospodarki odpadami (2006) dopuszcza się do składowania następujące ilości odpadów ulegających biodegradacji: - w 2010 r. nie więcej niż 75%, - w 2013 r. nie więcej niż 50%, - w 2020 r. nie więcej niż 35%. 3. Zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 85% ilości odpadów wytwarzanych w roku 2014. 19
odzysku recykling u odzysku recykling u Odpady opakowaniowe W gospodarce odpadami opakowaniowymi w okresie od 2008 r. do 2018 r. (dla 2019 roku brak wartości rocznego poziomu odzysku) przyjęto jako cel nadrzędny rozbudowę systemu, aby osiągnąć cele określone w tabeli 1.5.-1. Tab. 1.5.-1. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2018 L.p. Rodzaj produktu, z którego powstał odpad 2010 r. 2018 r. % poziomu % poziomu 1. Opakowania (ogółem) 60 min. 38 60 55-80 2. Opakowania z tworzyw - min. 18 - min. sztucznych 22,5 3. Opakowania z aluminium - min. 45 - min. 50 4. Opakowania ze stali - min. 35 - min. 50 5. Opakowania z papieru i tektury - min. 54 - min. 60 6. Opakowania ze szkła - min. 49 - min. 60 7. Opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów) - - - - 8. Opakowania z drewna - min. 15 - min. 15 Komunalne osady ściekowe W perspektywie do 2019 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi są następujące: 1. Całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych. 2. Zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi. 3. Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego. Odpady z przemysłu (cele ogólne) Cele ogólne dla gospodarowania odpadami powstającymi w przemyśle: W okresie od 2008 r. do 2010 r. przyjmuje się następujące cele: zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 82% w 2010 r., zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem do 5% w 2010 r. W okresie od 2011 r. do 2019 r. następujące cele: zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku do 85% w 2019 r., zwiększenie udziału odpadów unieszkodliwianych poza składowaniem do 7% w 2019 r. 20