Rozliczanie efektu ekologicznego na zakończenie realizacji projektu
Efekt ekologiczny wskaźnik rezultatu Efekt ekologiczny - określa w sposób mierzalny pozytywny wpływ projektu na środowisko. Wskaźnik rezultatu mierzy efekt zrealizowanych zadań, w momencie zakończenia projektu, bądź w okresie następującym bezpośrednio po tym terminie (np. w rok po zakończeniu realizacji inwestycji).
Efekt ekologiczny Przykładowe wskaźniki rezultatu ( 11 UoD): wzrost liczby osób korzystających z podłączenia do wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej; przyrost liczby użytkowników instytucjonalnych (głównie budynki użyteczności publicznej); przyrost RLM korzystających z wybudowanej sieci kanalizacyjnej (dotyczy głównie zakładów przemysłowych); redukcja ładunku zanieczyszczeń (dotyczy oczyszczalni ścieków); redukcja osadów pościekowych wytwarzanych na terenie oczyszczalni.
Dokumentowanie efektu ekologicznego ( 11): Dokumentowanie efektu ekologicznego ( 11 UoD): dla wzrostu liczby użytkowników korzystających z podłączenia do sieci kanalizacyjnej - oświadczenia beneficjenta na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. nr 14, poz. 85), wykaz od operatora umów na odbiór ścieków lub spisu z natury liczby nowo podłączonych użytkowników do systemu kanalizacji wybudowanego w ramach projektu; dla wzrostu użytkowników korzystających z podłączenia do sieci wodociągowej - oświadczenia beneficjenta na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. nr 14, poz. 85), wykaz umów na dostawę wody lub spis z natury liczby nowo podłączonych użytkowników do systemu sieci wodociągowej wybudowanego w ramach projektu; dla spełnienia przez oczyszczone ścieki wymagań Dyrektywy 91/271/EWG potwierdzenie wystawione przez WIOŚ lub akredytowane laboratorium.
Efekt ekologiczny problemy z osiągnięciem wskaźnika Przyczyny: brak woli mieszkańców do podłączenia do zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej; rezygnacja inwestorów z budowy obiektów, które w założeniach miały być podłączone do nowo wybudowanej sieci (budynki mieszkalne oraz zakłady przemysłowe); błędy w przygotowaniu projektów na etapie wnioskowania o środki z FS (przeszacowanie zakładanych efektów, nieprawidłowe założenia projektowe); ujęcie w planach niezamieszkałych nieruchomości; zmiany demograficzne, migracje, spadek liczby turystów.
Efekt ekologiczny problemy z osiągnięciem wskaźnika W uzasadnionych przypadkach, po indywidualnej ocenie każdego przypadku, dopuszczalne jest nieosiągnięcie wskaźników rezultatu w zakładanej wysokości oraz terminie bez konieczności zwrotu dofinansowania (m.in.: projekt osiągnął główne cele, wskaźnik nie stanowił kryterium oceny, nieprzewidziane okoliczności, błąd pisarski).
Efekt ekologiczny - minimalne warunki wprowadzenia zamiany terminu osiągnięcia efektu opóźnienie jest spowodowane okolicznością, której Beneficjent obiektywnie nie mógł przewidzieć na etapie zawierania umowy; Beneficjent podejmował odpowiednie działania w celu zapewnienia osiągnięcia efektu w terminie; przedłużenie terminu wykazania efektu nie będzie zagrażać rozliczeniu efektów POIiŚ w terminach wynikających z obowiązujących wytycznych; w przypadku wnioskowania o przedłużenie terminu osiągnięcia efektu ekologicznego powyżej 3 miesięcy Beneficjent jest zobowiązany przedstawić IW harmonogram osiągnięcia efektu, który będzie następnie monitorowany przez IW.
Efekt ekologiczny minimalne warunki wprowadzenia zamiany terminu osiągnięcia efektu c.d. przed wydaniem zgody przez IP na zmianę ww. terminu, IW ma obowiązek przeanalizowania prawidłowości ponownego oszacowania efektu ekologicznego projektu ujętego w UoD (łącznego dla projektu); Beneficjent przedstawi wykaz działań podejmowanych w celu zapewnienia osiągnięcia efektu np. instrumenty zachęcające/mobilizujące mieszkańców do podłączenia.
Efekt ekologiczny czynniki uzasadniające zmniejszenie zakładanego efektu wskazanego w UoD bez konieczności zwrotu dofinansowania. brak osiągnięcia wskaźnika rezultatu spowodowany jest czynnikami, których beneficjent nie mógł przewidzieć na etapie wnioskowania o środki (np. zmiany demograficzne); błędy w zapisach UoD (wynikające z przenoszenia danych z dokumentacji projektowej, błędy w szacowaniu na etapie aplikowania o środki UE); obniżenie wskaźnika nie wpływa na kryteria punktowe rekomendujące projekt do dofinansowania; główne cele projektu zostały zrealizowane; inne, w zależności od specyfiki projektu.
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) W sytuacji, w której nie został osiągnięty zakładany efekt ekologiczny Beneficjent jest zobowiązany do zwrotu całości lub części przekazanego dotychczas dofinansowania. W przypadku nieprzedstawienia dokumentów, o których mowa w ust. 4 w określonym terminie lub jeżeli na podstawie przedstawionych dokumentów nie można ustalić osiągnięcia zakładanego efektu ekologicznego wysokość dofinansowania ulega pomniejszeniu proporcjonalnie do wysokości osiągniętego efektu ekologicznego.
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) Analiza ograniczenia dofinansowania dla projektu, który nie osiągnął określonego w UoD efektu ekologicznego powinna być poprzedzona zbadaniem, czy wszystkie elementy zakresu rzeczowego spełniają kryteria wyboru projektu. W przypadku sieci kanalizacji sanitarnej jest to osiągniecie wskaźnika koncentracji. Stosujemy tu analizę Podstawowych Jednostek Osadniczych (PJO).
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) Jeżeli dany element zakresu rzeczowego nie wypełnia kryteriów wyboru projektu (np. PJO nie osiąga wymaganego wskaźnika koncentracji) powinien on zostać wyłączony z zakresu projektu, a koszty jego realizacji powinny pomniejszyć koszty kwalifikowane oraz dofinansowanie.
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) W sytuacji, gdy dany element zakresu rzeczowego spełnia kryteria wyboru (PJO osiąga zakładany poziom wskaźnika koncentracji), ale nie osiąga zakładanego efektu ekologicznego należy: określić koszty kwalifikowane zawarte w nakładach inwestycyjnych poniesione w ramach PJO związane z osiągnięciem efektu ekologicznego; wyliczyć jednostkowy nakład inwestycyjny uzyskania efektu ekologicznego dla danego zadania inwestycyjnego/pjo (podzielenie nakładów inwestycyjnych przypadających na dane zadanie /PJO przez efekt ekologiczny tego zadania); określić koszty kwalifikowane, które nie przyniosły spodziewanego efektu (pomnożenie jednostkowego nakładu inwestycyjnego przez wartość nieosiągniętego efektu ekologicznego).
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) Zgodnie ze stanowiskiem IZ w przypadku nieosiągnięcia efektu ekologicznego i konieczności zwrotu części lub całości dofinansowania, w pierwszym rzędzie ma zastosowanie 11 UoD. Gdy beneficjent nie zwróci dofinansowania na postawie ww. postanowień Umowy, zastosowanie ma art. 207 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych.
Efekt ekologiczny rozliczenie (art. 11 UoD) Zasada zaproponowana przez IP: Korekta poziomu dofinansowania dotyczy jedynie wartości nakładów inwestycyjnych, a nie kosztów ogólnych. Pomniejszeniu nie ulegają: koszty zarządzania projektem (m.in. wynagrodzenia pracowników JRP, koszty pomocy technicznej, czy opłaty koszty przygotowawcze (min. opłaty za projekty).
Co robić, aby zapobiec konieczności zwrotu środków? Działania informacyjno-promocyjne w zakresie projektu oraz możliwości wykonania przyłączy: spotkania z mieszkańcami (rozpoczęcie na etapie planowania inwestycji); umieszczanie w skrzynkach listów do mieszkańców; rozdawanie/wysyłanie ulotek (np. wraz z rachunkami za wodę, umieszczanie w skrzynkach pocztowych); zamieszczanie artykułów w prasie lokalnej; informacje na stronach internetowych operatora sieci.
Co robić, aby zapobiec konieczności zwrotu środków? Zachęty finansowe mające na celu obniżenie kosztów wykonania przyłączy: wykonanie przyłączy w ramach realizowanych kontraktów na roboty budowlane (poza projektem); prowadzenie bezpłatnych odbiorów technicznych wybudowanych przyłączy; sporządzenie jednego wspólnego projektu dla danej miejscowości na przyłącza kanalizacyjne; realizacja przyłączy przez przeszkolonych, w tym zakresie pracowników interwencyjnych; dofinansowanie podłączeń budynków do zbiorczej sieci kanalizacyjnej np. ze środków NFOŚiGW lub WFOŚiGW.
Co robić, aby zapobiec konieczności zwrotu środków? Działania prawne: ustanowienie prawa miejscowego (regulamin o utrzymaniu czystości i porządku w gminie); uchwały nakładające obowiązek przyłączania się mieszkańców do nowo wybudowanej sieci; kontrole nieruchomości w zakresie sposobu odprowadzania ścieków, realizowane przez takie organy jak Straż miejska, czy Spółki wodnokanalizacyjne.
Dziękuję za uwagę. Agnieszka Zielińska-Maciąg Specjalista techniczny ds. Funduszy Europejskich WFOŚiGW w Szczecinie