Systemy łcznoci bezprzewodowej

Systemy łcznoci bezprzewodowej Wykład prowadzi: Mikołaj Sobczak 1

Systemy komunikacji satelitarnej Globalne, bezprzewodowe systemy komunikacyjne Dostpne globalnie Komponenty systemu satelitarnego: Segment naziemny Segment kosmiczny Segment uytkownika Systemy łcznoci bezprzewodowej(2) Systemy satelitarne stanowi obecnie jeden z najwaniejszych dla człowieka sposobów komunikowania si na due odległoci. Korzystajc z przenonych lub przewonych terminali mog zapewnia łczno z wielu miejsc na wiecie. Powszechna dostpno jest limitowana tym, e nie wszystkie systemy pokrywaj swym zasigiem choby tereny podbiegunowe. Nie wszystkie te udostpniaj zasoby w sposób permanentny, działajc jedynie przez kilka godzin satelitarnego okna. Tradycyjnie systemy satelitarne posiadaj trzy podstawowe komponenty: naziemny, kosmiczny (satelitarny) oraz uytkownika, który stanowi terminale satelitarne (najczciej przenone). Satelity komunikuj si z czci naziemn i uytkownikami w terenie za pomoc łczy bezprzewodowych (najczciej radiowych), pełni równie rol translatorów. 2

Systemy geostacjonarne Stałe ustawienie satelity wzgldem Ziemi Umieszczone na orbicie kołowej w płaszczynie równika na wysokoci około 36000 km Systemy łcznoci bezprzewodowej(3) Satelity geostacjonarne, jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuj si stałym ustawieniem satelity wzgldem Ziemi. Nie jest to spraw prost i wymaga cigłego monitorowania oraz podejmowania odpowiednich decyzji. Stacje naziemne na bieco ledz ustawienie satelitów i podejmuj decyzje o korekcji ich połoenia. Odpowiednie komunikaty s wysyłane w kosmos i satelita, uywajc silników korekcyjnych, poprawia swoje ustawienie. Nie jest to jednak decyzja automatyczna, jako e czas ycia satelity powinien by co najmniej kilkunastoletni, a cigła korekcja połoenia spowodowałaby przedwczesne wyczerpanie zasobów paliwa Na satelit krcego po orbicie kołowej o danej wysokoci działaj dwie siły, które musz by sobie równe : Siła cikoci (prawo powszechnego cienia) Siła odrodkowa Zachodzi równanie: G*M*m/ (r*r) = m*v*v/r M - masa Ziemi, m - masa satelity, v - prdko satelity. r - odległo satelity od rodka Ziemi G - stała Cavendisha, Ze wzoru tego mona wyliczy prdko satelity i czas obiegu wokół Ziemi 3

Geostacjonarne systemy satelitarne Zalety: Łatwoledzenia satelity Stała widzialno satelity z danego miejsca Niewielka liczba satelitów wystarczajca do pokrycia duego obszaru zasigiem systemu Niewielki koszt Systemy łcznoci bezprzewodowej(4) Ze wzgldu na sw specyfik systemy geostacjonarne charakteryzuj si stał widocznoci satelity z danego miejsca. Nie ma wobec tego potrzeby stosowania skomplikowanych mechanizmów ledzenia satelity, właciwym systemom nie geostacjonranym. Wysoko toru orbitalnego nad poziomem Ziemi powoduje, ze zasig pokrycia satelity geostacjonarnego wystarczy, by pokry bardzo duy obszar. Teoretycznie 3 satelity wystarcz, by zapewni uytkownikom dostp do zasobów na wszystkich długociach geograficznychna całej Ziemi do 75 stopnia szerokoci. Ewentualny czwarty satelita moe zwikszy pojemno systemu w miejscach o duym ruchu, na przykład nad Atlantykiem. Mniejsza liczba satelitów powoduje te mniejszy koszt segmentu satelitarnego ni w przypadku systemu nie geostacjonarnego, mimo innej konstrukcji satelitów. 4

Wady stosowania systemów geostacjonarnych Wady: Mała pojemno systemu Dua moc sygnałów skomplikowanie satelitów oraz zwikszenie rozmiarów i mocy terminali satelitarnych Due tłumienie sygnału Due opónienia przesyłanego sygnału 250 ms Kt padania zaley od szerokoci geograficznej Systemy łcznoci bezprzewodowej(5) Systemy gesostacjonarne charakteryzuj si generalnie mniejsz od niegeostacjonarnych pojemnoci systemu. Mimo stosowania zaawansowanych technik wielodostpu, ponowne wykorzystanie tej samej czstotliwoci jest mniejsze, ni w przypadku satelitów niskoorbitowych. Ze wzgldu na du wysoko toru wzgldem powierzchni Ziemi, konieczne jest stosowanie nadajników duej mocy, by sygnał pokonał tak duy dystans. Dodatkowo zachodzi silne tłumienie sygnału w jonosferze i troposferze, co wymaga równie zwikszenia mocy nadawania. Tak duy dystans wie si ze znacznymi opónieniami przeyłanego sygnału, które w komunikacji uytkownik-satelita-[satelita]-uytkownik moe dochodzi do kilkuset milisekund. Poniewa satelity geostacjonarne wisz nad równikiem, kt padania cile zaley od szerokoci geograficznej. O ile w pobliu równika jest on prawie prosty, to w miar zbliania si do obszarów podbiegunowych maleje, co powoduje, e sygnał jest praktycznie niedostpny na obszarach podbiegunowych (silne tłumienie i wpływ krzywizny Ziemi). 5

Przykładowe systemy-inmarsat Inmarsat (A-P) transmisja mowy i danych Róne rodzaje terminali Zastosowania systemu Inmarsat Centrum Usług Satelitarnych -Psary Systemy łcznoci bezprzewodowej(6) Inmarsat (ang. International Mobile Satellite Organization) była to midzynarodowa organizacja utworzona w celu zbudowania satelitarnego systemu łcznoci morskiej o charakterze wiatowym. Od koca lat 90-tych jest spółk prywatn System Inmarsat wystpuje w nastpujcych odmianach: Inmarsat-A - łczno telefoniczna i teleksowa, Inmarsat-B - połczenia telefoniczne, faksowe, teleksowe oraz transmisja danych (cyfrowa wersja Inmarsat-B), Inmarsat-C dwukierunkowa transmisja simplex (e-mail, SMS), Inmarsat-M i Inmarsat mini-m - dla jednostek morskich połczenia telefoniczne, teleks, transmisja danych, faks, usługi przywoławcze Telefon satelitarne słuyły pocztkowo do łcznoci ze statkami morskimi, obecnie mona kupi komercyjne aparaty, które s jednak znacznie wiksze od aparatów nie geostacjonarnych, o telefonach komórkowych nie wspominajc. Stosuje si równie modemy słuce do transmisji danych. Zastosowania systemu Inmarsat s nastpujce: Przekazywanie informacji lokalizacji statku, pojazdu lub monitorowanego ładunku, Komunikacja załóg statków przebywajcych na dalekich morzach, Zastosowania telemetryczne, Łczno wojskowa. W Polsce system Inmarsat pojawił si pod koniec lat 80-tych. W Psarach k. Kielc zbudowano Centrum usług satelitarnych, bdce obecnie w gestii TP S.A. 6

Przykładowe systemy- Euteltracs Zarzdzanie ciarówkami i ładunkami na drogach Europy. Oparty pocztkowo o dwa satelity, obecnie jeden+gps Informacje przesyłane łczami stałymi do firm Centrum Zarzdzania łczy si satelitarnie z ciarówkami Systemy łcznoci bezprzewodowej(7) System EutelTRACS jest satelitarnym systemem komunikacji wykorzystywanym wyłcznie na potrzeby brany transportowej. Zapewnia nastpujc funkcjonalno: komunikacj pomidzy pojazdami floty a baz firny monitoring powierzonych ładunków, lokalizacj pojazdów (pozycja z GPS), Daje to mnóstwo danych do prowadzenia ciekawych analiz pozwalajcych na zwikszenie efektywnoci pracy firmy transportowej, a dotyczcych statystyk przewoonych ładunków, czasu pracy kierowców, wybieranych tras i innych Przepływ informacji jest nastpujcy: Siedziba firmy transportowej -> Centrum Zarzdzania Sieci (łcza naziemne) -> satelita telekomunikacyjny -> ciarówka 7

Systemy nie geostacjonarne Niegeostacjonarne umieszczone na orbitach: kołowych: niskoorbitowe LEO (500-2000km) orbita kołowa porednia MEO (8000-12000 km) eliptycznych Ziemia znajduje si w ognisku elipsy HEO (500-45000) Systemy łcznoci bezprzewodowej(8) Satelity nie geostacjonarne nie zachowuj stałego połoenia wzgldem Ziemi. Poruszaj si z du prdkoci po kilku rodzajach orbit, co implikuje ich podział na: Satelity LEO (ang. Low Earth Orbit) - orbity o wysokoci od 500 do 2000 km, najczciej kołowe bd eliptyczne. Nachylenie do równika jest zalene od systemu i moe mie od 0 do 90 stopni. Satelity MEO (ang Medium Earth Orbit) orbity o wysokoci od 8 do 12 tys. km. Wystpuj równie orbity kołowe bd eliptyczne, a ich inklinacja równie mieci si w przedziale od 0 do 90 stopni. Satelity HEO (ang. Highly Eliptical Orbit) - orbity eliptyczne, dla perygeum od 500 km do apogeum do 50 tys. km. Ze wzgldu na ułoenie orbit, satelita przez pewien okres znajduje si w prawie stałym ustawieniu wzgldem Ziemi, co moe posłuy do budowania systemów quasi-geostacjonarnych o charakterze regionalnym. 8

Zalety stosowania systemów nie geostacjonarnych Zalety: Mniejsza wymagana moc nadajników Mniejsze opónienia transmisji Wiksza pojemno systemu Lepsze pokrycie sygnałem powierzchni Ziemi Systemy łcznoci bezprzewodowej(9) Ze wzgldu na mał wysoko toru wzgldem powierzchni Ziemi, nie jest konieczne jest stosowanie nadajników duej mocy. Tłumienie sygnału w atmosferze te jest mniejsze, nie wymaga to zatem duej mocy nadawania. Systemy nie geostacjonarne charakteryzuj si wiksz od geostacjonarnych pojemnoci systemu, co wie si midzy innymi z wiksz liczb satelitów, mniejszymi komórkami i ewentualnie wikszym frequency reuse. Orbity satelitów nie geostacjonarnych zapewniaj w ogólnoci dobre pokrycie dowolnego obszaru, równie terenów podbiegunowych. Kt padania jest bardzo duy, tak wic wpływ krzywizny Ziemi, właciwy dla systemów geostacjonarnych, jest tutaj pomijalny. 9

Wady stosowania systemów nie geostacjonarnych Wady Potrzebna jest znacznie wiksza liczba satelitów Krótki czas ekspozycji Potrzeba implementacji mechanizmów przełczania Wpływ efektu Dopplera Wikszy koszt czci satelitarnej systemu Trudniejsze zarzdzanie satelitami Systemy łcznoci bezprzewodowej(10) By zapewni pokrycie duych fragmentów powierzchni Ziemi (bd całego globu), ze wzgldu na niskie orbity satelitów, wymagana jest ich dua liczba. Jeden satelita pokrywa bowiem rednio obszar na powierzchni Ziemi o promieniu do 4000 km. Powoduje to oczywicie wzrost kosztów czci satelitarnej systemu. By zrównoway sił grawitacji na tak małej wysokoci i uzyska odpowiedni warto siły odrodkowej, satelita porusza si z dua prdkoci. Powoduje to z kolei krotki czas ekspozycji satelity w stosunku do stacji naziemnej lub terminala abonenckiego. To implikuje potrzeb implementacji mechanizmów przełczania pomidzy satelitami Dla tak duej liczby satelitów stosuje si zaawansowane mechanizmy zarzdzania satelitami oraz złoone mechanizmy przełczania nadlatujcych i znikajcych (krótki czas ekspozycji) satelitów przez terminale ruchome. Przy tak duej prdkoci due znaczenie ma równie efekt dopplera, wpływajc znacznie na zmian czstotliwoci przesyłanych sygnałów. 10

Systemy satelitarne - architektury Architektury Sie dostpowa Sie dostpowa i szkieletowa Systemy łcznoci bezprzewodowej(11) Sie dostpowa: Sygnał z terminala uytkownika jest wysyłany do satelity, który retransmituje go na Ziemi do co centrum, a nastpnie przesyłany jest poprzez sie naziemn. Nie istniej zatem połczenia midzysatelitarne, co znacznie upraszcza skomplikowanie i koszt satelity. Jest on po prostu przeroczystym dla systemu retransmiterem wiadomoci. Sie dostpowa i szkieletowa. Sygnał z terminala uytkownika jest wysyłany do satelity, który retransmituje go na Ziemi do centrum, bd wysyła poprzez sie satelitarn sie szkieletow do innego satelity. Nie ma wówczas potrzeby budowy złoonej struktury naziemnej, zbudowanej z wielu orodków na całej Ziemi połczonych przewodowo. Mniejsze s te opónienia sygnału, gdy satelity obsługujce dwóch abonentów komunikuj si ze sob bezporednio. Zwiksza si za to koszt i skomplikowanie czci komunikacyjnej satelitów. 11

Przykładowe systemy-iridium 66 satelitów na niskich orbitach Pokrycie równie obszarów podbiegunowych Terminale mniejsze od Inmarsatu, wiksze od telefonów GSM Słaby wynik ekonomiczny przedsiwzicia Systemy łcznoci bezprzewodowej(12) Iridium jest to satelitarny system nie geostacjonarny, złoony z 66 małych satelitów orbitujcych na wysokoci 780 km (kt inklinacji 86.4 ). Czas ekspozycji satelity z kadego miejsca to 11 minut. Kady z nich jest wyposaony w anten wielowizkow, emitujc 48 wizek, do łcznoci z Ziemia. Kady satelita posiada równie moliwo komunikacji z 4 innymi. System Iridium zapewnia pełne pokrycie na całej Ziemi do wysokoci 160 km, co umoliwia łczno z samolotami. W zwizku z ekspansj systemu GSM, konsorcjum Iridium poniosło due straty. Uytkowanie systemu okazało si zbyt drogie, telefony zbyt due i nieporczne. 12

Przykładowe systemy-globalstar 48 satelitów aktywnych i (8 zap.) Pokrycie 80% powierzchni Ziemi Terminale porównywalne z Iridium Brak łcznoci midzysatelitarnej Przedsiwzicie zakoczone upadłoci Systemy łcznoci bezprzewodowej(13) Globalstar jest systemem konkurencyjnym wobec Iridium, powstał w kocu lat 90-tych. Tory orbitalne maj wysoko przeszło 1400 km i s nachylone wzgldem Ziemi pod ktem 52. Segment kosmiczny składa si 48 satelitów aktywnych i 8 rezerwowych. Kady z nich jest wyposaony w anten wielowizkow, emitujc 16 wizek, do łcznoci z Ziemia. Nie ma moliwoci komunikacji z innymi satelitami, co powoduje potrzeb budowy znacznie bogatszej infrastruktury naziemnej do kontroli satelitów i utrzymania połcze. W zwizku z ekspansj systemu GSM, w 2002 roku, wobec słabych wyników ekonomicznych konsorcjum Globalstar ogłosiło upadło. 13

Systemy przywoławcze Funkcja systemów przywoławczychpowiadamianie Architektura elementy składowe Podstawowe parametry Systemy łcznoci bezprzewodowej(14) Zadaniem systemów przywoławczych jest jednokierunkowe, bezprzewodowe przekazywanie wiadomoci uytkownikom mobilnym. Konieczne jest posiadanie przez ruchomego abonenta małego terminala przywoławczego typu pager. Przekazan informacj moe by numer telefonu, pod który naley przedzwoni lub krótka wiadomo tekstowa. Zasig działania systemu przywoławczego zaley od wielu czynników i wynosi zazwyczaj do kilkunastu kilometrów. Czynnikami wpływajcymi na t warto s: moc nadajnika ukształtowanie terenu rodzaj zastosowanych anten nadawczych Typowy system przywoławczy składa si z nastpujcych elementów: ródło zlece sie poredniczca centrala systemu nadajniki radiowe odbiorniki przywoławcze 14

Systemy przywoławcze Rodzaj przesyłanej informacji Binarne Numeryczne Tekstowe Przekazywanie wiadomoci poprzez: Skorzystanie z usług telefonistki Telefon z wybieraniem tonowym Internet Systemy łcznoci bezprzewodowej(15) W systemach przywoławczych wystpuje kilka rodzajów przesyłanej informacji. Moe by to binarna informacja (dwik, dioda, wibracje) oznaczajca konieczno kontaktu. W nowszych systemach wywietlał si numer telefonu, pod który naley oddzwoni. Obecnie terminale typu pager umoliwiaj wywietlenie prostych komunikatów tekstowych, podobnych do popularnego SMSa. Aby wysła komu wiadomo na pager, moemy skorzysta z usług operatora, któremu przekaemy odpowiednie dane. Posiadacze telefonów z wybieraniem tonowym, podłczeni do nowoczesnych central mog wysła depesze bezporednio z własnego aparatu. 15

Systemy przywoławcze Wystpuj dwa zasadnicze rodzaje: Prywatne w ramach jednej firmy Publiczne miejskie, regionalne, krajowe i midzynarodowe System opłat: Odbiornik + abonament dla posiadacza pagera Odbiornik + opłaty doliczane abonentowi wysyłajcemu wiadomo Systemy łcznoci bezprzewodowej(16) Systemy prywatne słu do powiadamiania pracowników przemieszczajcych si po terenie zakładu pracy lub w duym budynku firmy. Stosuje si je w szpitalach, komendach policji czy fabrykach. Systemy publiczne dostpne s abonentom, którzy podpisali umow i wnosz z tego tytułu stosowne opłaty. Maj charakter znacznie bardziej rozległy ni sieci prywatne. Za posiadanie pagera trzeba zapłaci abonament, opłaty mog by równie doliczane abonentowi wysyłajcemu wiadomo. Mona równie spotka połczenia tych dwóch systemów taryfikacji. 16

Systemy dyspozytorskie Łczno pomidzy pracownikami w jednej firmie Kanał otwarty Szerokie zastosowania Systemy łcznoci bezprzewodowej(17) System dyspozytorski składa si z nastpujcych elementów: centrum dyspozytorskie jedna lub kilka stacji bazowych terminali ruchomych. Łczno w systemach dyspozytorskich prowadzona jest w kanale otwartym. Ich zasig wynosi od kilku do kilkudziesiciu kilometrów. Kady uytkownik nasłuchuje i w odpowiedniej chwili sam włcza si do rozmowy. Nie istniejadne złoone mechanizmy dostpu do medium. Systemy dyspozytorskie te s cigle w uyciu. Maj zastosowanie głównie w firmach taksówkowych, na stacjach rozrzdowych PKP, w Pogotowiu Ratunkowym, Policji, Stray Poarnej i innych słubach. 17

Systemy trankingowe Istota trankingu dynamiczny przydział kanału Prostota obsługi niepotrzebne rczne przeszukiwanie kanałów Dua pojemno systemu Systemy łcznoci bezprzewodowej(18) Tranking polega na automatycznym i dynamicznym przydziale wspólnego zbioru kanałów. Abonent chccy nawiza połczenie ma przydzielany kanał (z ich skoczonej liczby działajcych w systemie), a po zakoczeniu połczenia zwraca go do wspólnej puli w celu wykorzystania przez innych rozmówców. Znika wówczas potrzeba rcznego przeszukiwania kanałów, wolny zasób zostaje automatycznie przydzielony przez system. Nie trzeba równie nasłuchiwa i oczekiwa na cisz w kanale rozmownym. Sytem trankingowy charakteryzuje si du pojemnoci. Zakłada si oczywicie, e nie wszyscy abonenci w tym samym czasie bd chcieli skorzysta z kanałów radiowych. Mona wówczas dla wielu abonentów w systemie korzysta z ograniczonej liczby kanałów, dynamicznie przydzielajc i zwalniajc zasoby. 18

Zalety systemów trankingowych Wysoka niezawodno działania Dogodne priorytetowanie rozmów Prywatno prowadzonych rozmów Dostpno dla niewielkich grup uytkowników Skalowalno Sieci na prywatne i publiczne Róne moliwoci połcze, równie muliticast i broadcast Systemy łcznoci bezprzewodowej(19) Systemy trankingowe s bardzo niezawodne, kolejka oczekujcych moe si wydłua, ale wszyscy otrzymaj dostp do zasobów. W kolejce oczekujcych na zasób mona dogodnie priorytetowa rozmowy, odpowiednio zmieniajc w niej pozycjdania uytkownika. Prywatno rozmów jest zachowana, nie ma bowiem moliwoci rcznego wejcia na dany kanał i nasłuchiwania, jak wspomniano s one przydzielane automatyczne i rozłcznie dla rónych połcze.. Zwaywszy stosowane w nich mechanizmy, systemy trankingowe s w pełni skalowalne, moliwe jest wprost zwikszenie liczby korzystajcych z nich abonentów. W ramach sieci trankingowej mona definiowa grupy uytkowników i przydziela im rozłczne grupy kanałów, zapewniajc w ten sposób mniejszy czas oczekiwania na połczenie. Mog one tworzy prywatne sieci wykorzystywane przez firmy, które tak usług wykupiły. Moliwe s połczenia ze wszystkimi uytkownikami lub okrelon grup stacji ruchomych. Dopuszczalne s połczenia poprzez stacj bazow a take połczenia bezporednie. Stacja ruchoma moe równie pełni rol retlanslatora dla uytkownika odległego od stacji bazowej. 19

Tranking zastosowania - TETRA Cyfrowa łczno trankingowa Zarówno rozmowy jak i dane, Tryb połczeniowy i pakietowy, Priorytety, Definiowanie grup uytkowników Przechowywanie wiadomoci Systemy łcznoci bezprzewodowej(20) System TETRA (ang. Terrestrial Trunked Radio) jest to nowoczesny standard cyfrowej łcznoci trankingowej. Zastosowano mieszany sposób wielodostpu do medium: FDMA kanały radiowe o szerokoci 25 khz TDMA 4 szczeliny czasowe na kadym kanale Wykorzystuje si znany algorytm ALOHA. Terminale ruchome o mocy 1 W, 3 W i 10 W mona podzieli na nastpujce grupy: terminale ruchome terminale stałe Terminale mog słuy zarówno do rozmów jak i do przesyłania danych z przepustowoci 19,2 kbit/s. Systemy trankingowe stosuje si w duych przedsibiorstwach transportowych, policji, stray poarnej czy pogotowiu ratunkowym. 20

Telefonia bezprzewodowa Zapewnienie transmisji mowy do klikudziesiciu metrów Zastosowania Domowe Usługi typu telepoint Bezprzewodowe centrale abonenckie Bezprzewodowe ptle abonanckie Systemy łcznoci bezprzewodowej(21) Telefonia bezprzewodowa zapewnia dupleksow łczno telefoniczn w zasigu do kilkudziesiciu metrów od stacji bazowej. Wyrónia si trzy typy zastosowa: Domowe zestaw złoony z urzdzenia nadawczo-odbiorczo-zasilajco-ładujcego podłczonego do gniazdka telefonicznego i przenonej słuchawki. Uywany w wielu gospodarstwach domowych, zapewnia wygod korzystajcym z niego uytkownikom. Telepoint poprzez system zainstalowanych w miejscach publicznych stacji bazowych umoliwia si uytkownikowi korzystanie z domowego aparatu na stacjach, w urzdach i w centrach handlowych. Opłaty za rozmowy oczywicie doliczane s do rachunku telefonu domowego. Planuje si implementacj rozwizaledzcych telefony bezprzewodowe i umoliwiajcych zestawianie połcze przychodzcych. Bezprzewodowe centrale abonenckie umoliwiajce rozszerzenie stacjonarnej, przewodowej czci sieci telefonicznej firmy o moliwo korzystania w czasie ruchu po budynku firmy z bezprzewodowych mikrotelefonów. Bezprzewodowe ptle abonenckie umoliwiaj podłczenie w sposób bezprzewodowy abonentów publicznej sieci telefonicznej do infrastruktury sieci. 21

Analogowe systemy komórkowe Transmisja analogowa w pamie 450 MHz Usługi: rozmowy i transfer danych (600 bodów) Architektura: trzy komponenty Parametry systemu Rodzaje terminali Systemy łcznoci bezprzewodowej(22) Pierwotnie systemy komórkowe oparte były na technologii analogowej. Miało to oczywicie swoje ograniczenia. Do podstawowych naleały: mała odporno na zakłócenia, łatwo podsłuchiwania rozmów za pomoc specjalnego skanera, niskie parametry transmisji danych Jednym z najbardziej znanych analogowych systemów komórkowych był NMT, wykorzystujcy pasmo 450 MHz. W Polsce wystpował pod nazw CENTERTEL, dajc w prawie całej Polsce dostp do sieci z telefonów przenonych, przewonych i stacjonarnych telefonów bezprzewodowych. Główne trzy komponenty systemu to: Centrale, stacje bazowe, terminale komórkowe. Ciekawostk jest, e w analogowych systemach telefonii komórkowej wystpuj połczenia dupleksowe, przy czym kanały w obie strony wystpuj na osobnych pasmach czstotliwoci 22

Systemy na podczerwie Krótki zasig Widoczno elementu nadawczego i odbiorczego Wiele urzdze posiada interfejsy IR Rosnce przepustowoci Systemy łcznoci bezprzewodowej(23) Podczerwie połczenia krótkiego zasigu, ograniczone zazwyczaj zasigiem danego pomieszczenia. Zwykle wymagana jest widoczno elementu nadawczego i odbiorczego. Wiele urzdze posiada interfejsy IR, tak wic sieci podczerwone i budowa punktów dostpowych opartych o t technologi. Przepustowo takich połcze jest coraz wiksza i w przypadku siec InfraLAN siga nawet kilkudziesiciu Mb/s 23

Systemy wojskowe Systemy łcznoci dla wszystkich rodzajów sił zbrojnych Przeciwdziłanie przeciwnika Trudne warunki eksploatacji Wysoka niezawodno Systemy łcznoci bezprzewodowej(24) Osobn grup bezprzewodowych systemów łcznoci stanowi systemy wojskowe. Uywane s przez wszystkie rodzaje sił zbrojnych, musz si charakteryzowa pewnymi specyficznymi parametrami. Oczywist rzecz jest, e systemy te działaj w trudnym rodowisku, cały czas bdc pod wpływem rodków przeciwdziałania elektronicznego przeciwnika. Musz by zatem odporne na zakłócenia, a take zabezpieczone przed podsłuchem. Dokonuje si tego choby przez stosowanie zaawansowanych metod kryptopgraficznych czy skakanie po czstotliwociach. Musz by take niezawodne i odporne na ekstremalnie trudne warunki eksploatacji. 24

Dzikuj za uwag Systemy łcznoci bezprzewodowej(25) 25