18 Lp. 5.. OCHROPOWATOŚĆ BEZWZGLĘDNA k RUR (PN-76/M- 34034) Materiał i rozaj rury Stan powierzchni i warunki eksploatacji Bezwzglęna chropowatość rury k [mm] 1 3 4 Rury 1 walcowane z miezi, mosiązu, brązu głakie 0,0015 0,010 Aluminium głakie 0,015 0,060 nowe, nie używane 0,0 0,10 oczyszczone, eksploatowane kilka lat o 0,04 bituminizowane o 0,04 ciepłownicze przewoy pary przegrzanej bąź Rury stalowe walcowane woy chemicznie zmiękczonej i ogazowanej 0,10 gazociągi po roku eksploatacji 0,1 gazociągi w przepompowni szybu wiertniczego w różnych warunkach po łuższej eksploatacji 0,04 0,0 gazociągi w szybie wiertniczym w różnych warunkach po łuższej eksploatacji 0,06 0,0 przewoy pary nasyconej i woy gorącej przy nieznacznych ubytkach woy o 0,5% i przy 0,0 ogazowaniu woy uzupełniającej przewoy ciepłownicze bez uwzglęnienia źróła uzupełniania 0,0 przewoy naftowe la śrenich warunków eksploatacji 0,0 przewoy nieznacznie skoroowane 0,4 przewoy z nieużymi osaami kamienia 0,4 przewoy pary okresowo eksploatowane i przewoy konensatu z otwartym systemem przetłaczania 0,5 przewoy powietrza o sprężarek 0,8 przewoy po kilku latach eksploatacji w różnych warunkach (skoroowane lub z nieużymi osaami) przewoy konensatu perioycznie eksploatowane, przewoy woy grzewczej przy braku ogazowania i chemicznego zmiękczenia woy uzupełniającej i przy znacznych ubytkach woy z sieci (1,5 3,0%) 0,15 1,0 przewoy woy w eksploatacji 1, 1,5 przewoy woy z większymi osaami kamienia około 3,0 przewoy woy z powierzchnią w złym stanie z nie-równomiernie ułożonymi połączeniami powyżej 5,0 1,0
19 c.. tabl. 1 3 4 3 Rury stalowe spawane nowe lub stare w obrym stanie, 0,04 0,10 połączenia spawane lub zgrzewane nowe bituminizowane około 0,05 bęące w eksploatacji, powłoka około 0,10 częściowo usunięta, skoroowane bęące w eksploatacji, równomiernie około 0,15 skoroowane bez wgłębień w miejscach połączeń, pokryte powłoką o grubości około 10 0,3 0,4 mm, obry stan powierzchni magistralne przewoy gazu po znacznej około 0,5 eksploatacji z pojeynczym lub powójnym szwem, z zewnątrz pokryte warstwą o grubości 0,6 0,7 10 mm lub bez warstwy, lecz nie skoroowane z zewnątrz pokryte powłoką, lecz nie wolne o korozji, zanieczyszczone 0,95 1,0 w procesie eksploatacji z woą, lecz nie skoroowane gazociąg magistralny po 0 latach 1,1 eksploatacji, osay warstwowe z powójnym poprzecznym szwem, nie skoroowane, zanieczyszczone przez 1, 1,5 eksploatację z woą małe osay 1,5 z powójnym poprzecznym szwem,,0 silnie skoroowane znaczne osay,0 4,0 gazociąg miejski, około 5 lat eksploatacji, nierównomierne osay smoły i naftalenu powierzchnia rur w złym stanie, nierównomiernie ułożone połączenia,4 powyżej 5,0
0 c.. tabl. 1 3 4 nitowane wzłuż i w poprzek, z jenym rzęem nitów, z zewnątrz pokryte powłoką o grubości 10 mm lub bez, lecz nie 0,3 0,4 skoroowane z powójnym wzłużnym i pojeynczym poprzecznym nitowaniem, z zewnątrz pokryte powłoką o grubości 10 mm lub bez, lecz nie skoroowane 0,6 0,7 4 Rury stalowe nitowane z pojeynczym poprzecznym i powójnym wzłużnym nitowaniem, z zewnątrz smołowane lub pokryte warstwą o grubości 10 0 mm z czterema lub sześcioma połużnymi rzęami nitów, łuższy czas w eksploatacji z czterema poprzecznymi i sześcioma połużnymi rzęami nitów, połączenia z zewnątrz pokryte powłoką powierzchnia rur w złym stanie, nierównomiernie rozłożone połączenia 1, 1,3,0 4,0 powyżej 5,0 5 Rury cienkościenne nie pokostowane 0,0 0,04 z blachy pokostowane 0,10 0,15 6 Rury stalowe czysto ocynkowane, nowe 0,07 0,10 ocynkowane zwyczajnie ocynkowane 0,1 0,15 7 Rury z blachy nowe 0,15 stalowej ocynkowane bęące w eksploatacji na woę 0,18 nowe 0,5 1,0 nowe, bituminizowane 0,10 0,15 asfaltowane 0,1 0,30 wone bęące w eksploatacji 1,4 8 Rury żeliwne bęące w eksploatacji, skoroowane 1,0 1,5 z osaami 1,0 1,5 ze znacznymi osaami,0 4,0 oczyszczone po kilku latach eksploatacji 0,3 1,5 9 Rury betonowe silnie skoroowane o 3,0 obrze wygłazona powierzchnia 0,3 0,8 śrenie warunki głakości,5 szorstka powierzchnia 3 9 Rury żelbetowe,5 Rury nowe 0,05 0,10 azbestowocementowe używane około 0,60
1 5.3. WSPÓŁCZYNNIKI STRAT LOKALNYCH ζ 5.3.1. Współczynniki strat przy wlocie o przewou (Czetwertyński, 1958) Wlot o ostrych krawęziach ζ = 0,5 Wlot o ściętych krawęziach ζ = 0,5 Wlot o obrze zaokrąglonych krawęziach ζ = 0,10 0,06 Wlot o rury wystającej o zbiornika przy zaokrąglonych krawęziach wystającej części ζ = 0,56 Wlot o rury wystającej o zbiornika przy ostrych krawęziach wystającej części ζ = 1,30 Wlot o rury po kątem ζ = 0,5 + 0,3 sinϕ + 0, sin ϕ co aje wartości: ϕ [ o ] 10 30 45 60 ζ 0,558 0,700 0,81 0,910
5.3.. Współczynnik strat przy zmianie kierunku ϕ Załamanie przewou ϕ 4 ϕ ζ = 0,946 sin +,05 sin co aje wartości: ϕ [ o ] 0 40 60 80 90 100 10 140 160 ζ 0,04 0,14 0,36 0,74 0,98 1,6 1,86,43,85 R ϕ r Łuk kołowy (kolano) ζ = 0,131 + 1,847 co aje wartości: r R 3,5 o ϕ 90 o φ[ o ] r/r 0 40 60 80 90 100 10 140 160 180 0,1 0,09 0,058 0,088 0,117 0,13 0,146 0,175 0,05 0,34 0,63 0, 0,031 0,061 0,09 0,1 0,138 0,153 0,183 0,14 0,45 0,75 0,3 0,035 0,070 0,106 0,141 0,158 0,176 0,11 0,46 0,81 0,317 0,4 0,046 0,091 0,137 0,183 0,06 0,9 0,74 0,30 0,366 0,41 0,5 0,065 0,131 0,196 0,6 0,94 0,37 0,39 0,458 0,53 0,589 0,6 0,098 0,196 0,93 0,391 0,440 0,489 0,587 0,684 0,78 0,880 0,7 0,147 0,94 0,441 0,588 0,661 0,734 0,881 1,08 1,175 1,3 0,8 0,17 0,434 0,651 0,868 0,977 1,085 1,30 1,50 1,737 1,954 0,9 0,313 0,66 0,939 1,5 1,408 1,565 1,878,191,504,817 1,0 0,440 0,879 1,319 1,758 1,978,198,637 3,077 3,516 3,956
3 5.3.3. Współczynnik strat przy nagłej zmianie przekroju Nagłe zwiększenie przekroju g A ζ = A g 1 lub w oniesieniu o prękości w górnym (węższym) przekroju: ζ A 1 = g A Liczbowe wartości ζ w oniesieniu o prękości w olnym (szerszym) przekroju la szeregu stosunków A / A g = ( / g ) poane są w tablicy: A /A g 1, 1,4 1,6 1,8,0,5 3,0 3,5 4,0 5,0 6,0 ζ 0,04 0,16 0,36 0,64 1,00,5 4,00 6,5 9,00 16,00 5,00 Nagłe zmniejszenie przekroju g 0,0765 ζ = μ 1 μ + 1 gzie współczynnik wyatku μ jest funkcją stosunku A / A g = ( / g ). Wartości μ oraz obliczone na postawie wzoru wartości ζ zestawiono w tablicy: A /A g 0,01 0,10 0,0 0,30 0,40 0,60 0,80 μ 0,64 0,65 0,66 0,68 0,70 0,75 0,84 ζ 0,50 0,47 0,44 0,38 0,34 0,5 0,15
4 Kryza ostrokrawęziowa cienkościenna (Grabarczyk, 1997) D l /D 0,10 0,15 0,0 0,50 0,30 0,40 0,50 0,60 ζ 6 10 48 31 18 7.8 3.8 1.8 la l/ 0,015 i Re 10 5 ; la Re < 10 5 ζ= f(re,/d) (PN 76/M 34034) Kraty (Czetwertyński, 1958) ζ = C sinϕ b gzie: grubość pręta kraty, b światło mięzy prętami, ϕ kąt pochylenia kraty wzglęem poziomu C współczynnik zależny o kształtu przekroju pręta: 4 3 kształt pręta 5 5 5 5 5 5 C,5 1,83 1,67 1,03 0,9 0,76 1,79 5.3.4. Współczynnik strat przy przejściu przez zawory Zasuwa D s s /D 1/8 1/4 3/8 1/ 5/8 3/4 7/8 ζ 0,07 0,6 0,81,06 5,5 17,0 97,8
5 Kurek ϕ ϕ[ o ] 5 10 0 30 40 45 50 60 70 83 ζ 0,05 0,9 1,56 5,17 17,3 31, 5,6 06 486 ϕ Zawór motylkowy ϕ[ o ] 5 10 15 0 5 30 35 40 45 60 70 90 ζ 0,4 0,5 0,9 1,54,51 3,91 6, 10,8 18,7 118 751 Zawór grzybkowy normalny (PN 76/M 34034) [mm] 13 0 40 80 100 150 00 50 300 350 ζ 10,8 8,0 4,9 4,0 4,1 4,4 4,7 5,1 5,4 5,5 la zaworu całkowicie otwartego. 5.4. WYSOKOŚĆ CIŚNIENIA WRZENIA WODY p o / γ PRZY RÓŻNYCH TEMPERATURACH T (Czetwertyński, 1958) T [ o C] p o /γ [m] T [ o C] p o /γ [m] 0 4 10 0 30 40 50 0,06 0,08 0,1 0,4 0,4 0,75 1,5 60 70 80 85 90 95 100,00 3,0 4,80 5,90 7,15 8,60 10,33
6