Zaproszeni przez Boga Podręcznik do religii dla klasy IV Drogi przymierza IV Wydawnictwo WAM Kraków 2010
Podręcznik nr AZ-21-01/1-1 do nauczania religii rzymsko-katolickiej na terenie całej Polski, z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczony dla klasy IV szkoły podstawowej, zgodny z programem nauczania nr AZ-2-01/1. Recenzenci: ks. dr Józef Kraszewski, ks. prof. dr hab. Kazimierz Misiaszek SDB. KOMITET REDAKCYJNY ks. Zbigniew Marek SJ (przewodniczący), ks. Andrzej Hajduk SJ, ks. Tadeusz Nosek, ks. Franciszek Rzepka SJ ZESPÓŁ AUTORÓW Kierownik ks. Zbigniew Marek SJ Agnieszka Banasiak (Katowice) Paweł Barczyński (Kraków) Dorota Cieślik (Olkusz) Ewa Czyż (Warszawa) Piotr Ćwik (Skawina) Małgorzata Figuła (Ostrowiec Świętokrzyski) Katarzyna Góra (Warszawa) s. Halina Iwaniuk USJK (Warszawa) Krzysztof Kordylewski (Kraków) ks. Andrzej Krasiński (Płock) Anna Królikowska (Kraków) ks. Tomasz Lenczewski (Kalisz) bp Marek Mendyk (Legnica) Małgorzata Mendyk (Legnica) ks. Jacek Miodek (Kraków) Ewa Miśkowiec (Kraków) Ewa Modzelewska (Warszawa) ks. Janusz Mółka SJ (Kraków) ks. Marian Owoc SJ (Kraków) Katarzyna Pietraszko (Bielsko-Biała) Jolanta Strojek (Radom) Małgorzata Suska (Kraków) s. Anna Walulik CSFN (Kraków) Barbara Wysokińska (Biała Podlaska) Ilustracje: Justyna Kamykowska, Tomasz Prażuch (s. 48, 49) Redakcja: Dorota Cieślik, Anna Królikowska Projekt okładki i koncepcja graficzna: Tomasz Prażuch Skład: Wojciech Prażuch Wybór ilustracji: Anna Królikowska, Wojciech Prażuch Imprimatur: Kuria Metropolitalna w Krakowie Bp Kazimierz Nycz, Wikariusz Generalny Ks. prof. dr hab. Jan Dyduch, Kanclerz Kurii Ks. dr hab. Tadeusz Panuś, Cenzor Nr 647/2002, Kraków, 20 marca 2002 r. ISBN 978-83-7097-956-0 Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków 2002 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26 31-501 Kraków tel. 12 62 93 200 fax 12 42 95 003; e-mail: wam@wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel. 12 62 93 254 256 fax 12 43 03 210 e-mail: handel@wydawnictwowam.pl Zapraszamy do naszej KSIĘGARNI INTERNETOWEJ: http://wydawnictwowam.pl tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447 fax 12 62 93 261 Wznowienie 2007, 2008, 2009, 2010 Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy nie można do podręcznika tworzyć żadnych materiałów pomocniczych. Druk i oprawa: Drukarnia LEYKO Kraków
45 Abraham i Izaak Poznałeś już Abrahama. W Piśmie Świętym można znaleźć wiele fragmentów, w których jest on wychwalany. Dlaczego? Abrahama wychwala się za to, że nie tylko wierzył w istnienie Boga, ale też wierzył Bogu. Wiara w Boga i wiara Bogu sprawiły, że Abraham zdecydował się opuścić swój kraj ojczysty i pójść w nieznane. Wierzył, że Pan Bóg wskaże mu miejsce, dokąd ma się udać, że zapewni mu tam warunki do życia. Właśnie ta wiara Abrahama wychwalana jest w Piśmie Świętym. Bóg dostrzegł wielką wartość jego wiary. W odpowiedzi na wiarę Abrahama Bóg dał obietnicę i ją wypełnił. Tą obietnicą były narodziny syna, któremu Abraham nadał imię Izaak. 169
Na spełnieniu przez Boga obietnicy nie kończy się biblijne opowiadanie o Abrahamie. Czytamy w nim, że Pan Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: Abrahamie! A gdy on odpowiedział: Oto jestem powiedział: Weź twego syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria i tam złóż go w ofierze na jednym z pagórków, jakie ci wskażę. Nazajutrz rano Abraham osiodłał swego osła, zabrał z sobą dwóch swych ludzi i syna Izaaka, narąbał drzewa do spalenia ofiary i ruszył w drogę do miejscowości, o której mu Bóg powiedział. (...) A gdy przyszli na to miejsce, które Bóg wskazał, Abraham zbudował tam ołtarz, ułożył na nim drwa i związawszy syna swego Izaaka położył go na tych drwach na ołtarzu. Potem Abraham sięgnął ręką po nóż, aby zabić swego syna. Ale wtedy Anioł Pański zawołał na niego z nieba i rzekł: Abrahamie, Abrahamie! A on rzekł: Oto jestem. Anioł powiedział mu: Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna (Rdz 22, 1-3.9-12). 170
W taki oto sposób autor opowiadania chciał przekazać ważną myśl: każdy człowiek, podobnie jak Abraham, przez całe życie musi się uczyć, że wiara w Boga nawet w najbardziej trudnych sytuacjach życiowych jest drogą prowadzącą go do zwycięstwa i szczęścia. Czy zastanawiałeś się kiedyś, co mogą dla ciebie znaczyć pojawiające się w życiu trudne chwile? Pomyśl, jak wielka musiała być wiara Abrahama, który gotów był oddać Panu Bogu nawet swego syna. Ta gotowość złożenia w ofierze własnego syna wyraża przekonanie Abrahama, że Bóg jest spośród wszystkiego w życiu najważniejszy. Czy myślałeś o tym, że Bóg jest i dla ciebie w życiu najważniejszy, bo wierząc Jemu masz pewność odniesienia zwycięstwa nad każdym złem? Boże, choć Cię nie pojmuję, Jednak nad wszystko miłuję, Nad wszystko, co jest stworzone, Boś ty dobro nieskończone. A jako samego siebie, Wszystkich miłuję dla Ciebie. 171
Spis treści I. Poszukiwanie prawdziwego szczęścia i wspólnoty... 9 1. W klasie czwartej... 11 2. Plan lekcji i plan Boga... 14 3. We wspólnocie z Jezusem... 17 4. Czy chcesz być szczęśliwy?... 19 5. Szukaj przyjaciół... 23 6. Znaki obecności Boga... 25 7. Największy znak przyjaźni Boga... 29 8. Szczęśliwy z innymi... 32 II. Bóg objawia swoją tajemnicę... 35 9. Szukamy Boga... 37 10. Miejsca spotkań ludzi z Bogiem... 40 11. Bóg przyjazny i bliski... 44 12. Księga ksiąg... 47 13. Jak korzystać z Pisma Świętego?... 51 14. Tajemnica Boga... 54 III. Kim Ty jesteś, Panie Boże?... 57 15. Bóg jedyny... 59 16. Bóg obietnic... 62 17. Bóg przemawia przez Jezusa... 65 18. Jezus wypełnieniem obietnic Boga... 68 19. Oddawanie czci Bogu... 71 20. Wiara warunkiem spełnienia się Bożych obietnic... 74 21. Psalmy śpiewane Bogu... 77 22. Wiara darem dla człowieka... 80 23. Kim Ty jesteś, Panie Boże?... 83 24. Czekamy na Boga Adwent... 85 IV. Bóg naszym Stworzycielem... 91 25. Bóg objawia się jako Stworzyciel... 93 26. Hymn o stworzeniu... 96 27. Bóg stworzył człowieka... 100 28. Dziękujemy Bogu za stworzenie... 103 29. Moje miejsce w dziele stworzenia... 106 30. Udział w dziele stworzenia... 109 31. Odmowa udziału w dziele stworzenia... 113 32. Nasz Stworzyciel... 116 241
V. Dlaczego zło, smutek i cierpienie?... 119 33. Abraham ufa Bogu... 121 34. Brak zaufania wobec Stwórcy... 124 35. Historia Kaina i Abla... 128 36. Opowiadanie o wieży Babel... 131 37. Skutki grzechu... 135 VI. Bóg pragnie naszego szczęścia... 139 38. Bóg daje nadzieję... 141 39. Noe człowiek sprawiedliwy... 143 40. Ludzie Bożej nadziei... 148 41. Bóg przez Jezusa wyzwala człowieka... 151 42. Jezus odpuszcza grzechy... 155 43. Czyny pokutne... 159 44. Bóg pragnie szczęścia człowieka... 163 VII. Bóg zawsze wierny swojemu przymierzu... 167 45. Abraham i Izaak... 169 46. Jakub i Józef... 172 47. Mojżesz i Izraelici... 176 48. Lud Boży... 179 49. Słuchamy głosu Boga... 183 50. Trwanie w przyjaźni z Bogiem... 186 51. Bóg zawsze wierny... 189 VIII. Jezusowe znaki wierności Boga... 193 52. Pusty grób... 195 53. Krzyż Jezusa... 198 54. Wieczernik... 201 55. Eucharystia... 204 56. Dochowali wierności... 207 57. Znaki wierności Boga... 211 IX. Wybrani przez Boga... 215 58. Bóg wybiera... 217 59. Bóg zwycięża... 221 60. Potomek Dawida Mesjasz... 225 61. Bóg okazuje miłosierdzie... 228 62. Bóg uczy, co jest dobre, a co złe... 232 63. Radośnie Panu śpiewajmy Alleluja!... 234 64. W dłoniach...... 237
Zdjêcia wykonali: Fisior Przemysław: s. 162. Guzik Andrzej: s. 111 (u góry). Kiersztyn Ewa: s. 240. Królikowska Anna: ss. 137, 138. Ortmann Tomasz SJ: s. 111 (u dołu). Pacholik Stanisław SJ: ss. 18, 25, 80, 182. Pełka Andrzej SJ: s. 23. Pióro Małgorzata: ss. 27, 103, 121. Prażuch Wojciech: ss. 31, 37 (u góry), 41, 44, 45, 46, 89, 100, 116, 155. Pytel Zbigniew ks.: ss. 13, 30, 37 (u dołu), 42, 53, 69, 70, 94, 96, 101, 151. Sochacki Andrzej: s. 141. Archiwum WAM: ss. 68, 127, 170, 189, 205. Elementy grafiki pochodzą ze zbiorów Tomasza Prażucha.