pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, działanie 3.4 Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie, poddziałanie 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie - projekty konkursowe.
KATEGORYZACJA OBIEKTÓW HOTELARSKICH dr Daniel Szostak Katedra Turystyki WNoZ US, WSIE Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, działanie 3.4 Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie, poddziałanie 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie - projekty konkursowe.
Kategoryzacja obiektów noclegowych jest w wielu krajach jednym z podstawowych mierników jakości usług hotelarskich. Nie oznacza to, że jest ona wszędzie taka sama i gość hotelowy może spodziewać się tego samego w konkretnym rodzaju i kategorii obiektu czy też takiego samego minimalnego standardu usług hotelarskich. Normy kategoryzacyjne są zazwyczaj ustalane na poziomie minimum, co oznacza, że mają w stopniu minimalnym zaspokoić podstawowe potrzeby konkretnej grupy odbiorców usług hotelarskich.
Historia kategoryzacji w hotelarstwie polskim sięga okresu międzywojennego mimo tego, że wówczas nie istniały formalne określenia dotyczące podziału obiektów świadczących usługi hotelowe na poszczególne grupy i kategorie (regulacje prawne odnosiły się przede wszystkim do wymagań sanitarnych hoteli, pensjonatów i pokoi gościnnych).
Jednym z przykładów klasyfikacji i namiastki kategoryzacji w ówczesnym czasie był podział obiektów hotelowych na następujące rodzaje: pełny hotel obejmujący lokowanie obcych gości i stołowanie osób, tak mieszkających w budynku hotelowym jak poza nim; zazwyczaj połączony był z wyszynkiem napojów alkoholowych; hotel pensjonat lokował gości, a stołował tylko tych, którzy mieszkali w budynku noclegowym; zazwyczaj bez wyszynku napojów alkoholowych; hotel garni nie stołował swoich gości, a najwyżej serwował im śniadania i zimne przekąski; tego typu obiekty ograniczały się zazwyczaj do lokowania gości.
W 1977 roku ustalono w Europie (Komisja Europejska Międzynarodowej Organizacji Turystyki) tzw. Normy minimum klasyfikacji hoteli i obiektów równorzędnych, według której wszystkie obiekty hotelarskie musiały odpowiadać następującym wymaganiom: minimalna wielkość obiektu to 10 pokoi, urządzenia sanitarne dla gości oraz personelu powinny być w dobrym stanie, obiekt powinien zapewniać odpowiedni poziom czystości i higieny, obiekt powinien się cechować dobra jakością materiałów budowlanych, mebli i wyposażenia, obiekt powinien ogrzewany, a goście powinni mieć zagwarantowaną zimną i ciepła wodę.
Klasyfikacja obiektów hotelarskich to podział tychże obiektów na rodzaje charakteryzujące się przede wszystkim zakresem działalności (np. hotele, motele, pensjonaty). Jest to podział obiektów hotelowych w zależności od typu i zakresu oferowanych urządzeń i usług, który może być rozciągnięty także na inne rodzaje turystycznej bazy noclegowej. Różnie się to przedstawia w różnych krajach na świecie.
W niektórych krajach do klasyfikacji w hotelarstwie podchodzi się w sposób szeroki i określa się szeroki wachlarz rodzajowych obiektów poprzez ich nazwanie, w których można świadczyć usługi hotelarskie. W innych państwach klasyfikacja jest ograniczona do minimum i bardzo często odnosi się do najbardziej uniwersalnych obiektów noclegowych lub też tych, które są najpopularniejsze. Bardzo często swoje klasyfikacje obiektów turystycznej bazy noclegowej tworzą organizacje i podmioty statystyczne i często ich klasyfikacja jest znacznie szersza niż oficjalna klasyfikacja obiektów funkcjonująca w danym państwie.
Ustawa o usługach turystycznych z 29 sierpnia 1997 roku określa następujące rodzaje obiektów hotelarskich: hotele obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów; motele hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych, dysponujące parkingiem; pensjonaty obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie;
kempingi obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach i przyczepach samochodowych, domkach turystycznych lub innych obiektach stałych oraz przyrządzanie posiłków i parkowanie samochodów; domy wycieczkowe obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; schroniska młodzieżowe obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów; schroniska obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów; pola biwakowe obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.
Kategoryzacją jest podział obiektów danego rodzaju (zakwalifikowanych do danego rodzaju) na grupy według z góry przyjętych (ustalonych) kryteriów, w celu określenia ich standardu (nadanie odpowiedniej zgodnej z wnioskiem i stwierdzonym stanem faktycznym kategorii). Standard danego obiektu hotelarskiego to zespół przyjętych (ustalonych) norm, wzorców, wymagań i cech jakościowych przyjętych (wyznaczonych) dla danej grupy.
Kategoryzacja jest oceną urządzeń i usług hotelowych pod względem jakości, która może być prowadzona także w odniesieniu do innych rodzajów bazy turystycznej. Ocena ta może obejmować cechy fizyczne obiektu, część gastronomiczną oraz/lub inne usługi i może być ustalana oddzielnie dla każdej cechy lub zbiorczo dla całego obiektu za pomocą liter, liczb lub symboli. Kategoryzacja oznacza określenie wymagań co do wyposażenia, kwalifikacji personelu oraz zakresu świadczonych usług dla poszczególnych rodzajów i kategorii obiektów hotelarskich.
Jest ona instrumentem prawno-administracyjnym, przepisem lub zbiorem przepisów wprowadzonym w celu: oddziaływania na realny poziom świadczonych usług hotelarskich poprzez określenie minimalnych wymagań np. dotyczących wyposażenia i obsługi; ochrony interesów konsumenta, który za określoną zapłatę oczekuje określonego sugerowanego przez gestora standardu; ułatwienia obrotu gospodarczego, kontaktów handlowousługowych między stronami hotelarzem a wymagającym, tj. gościem indywidualnym, touroperatorem itd., bez konieczności szczegółowego opisywania obiektu; oceny poziomu usług poprzez wprowadzenie wielu norm i postanowień umożliwiających porównanie stanu faktycznego w hotelu i wyznaczonych, ogólnie obowiązujących standardów.
Kategorie poszczególnych rodzajów obiektów noclegowych oznaczane są na świecie, nie tylko tak jak w Polsce gwiazdkami i cyframi rzymskimi, ale również innymi oznaczeniami takimi, jak pierwsze cyfry alfabetu (A, B, C, D) diamenty, korony, rozety, litery (np. S, L), symbole zwierząt (np. kraby, słonie) oraz słowa, które w swojej treści odnoszą się do standardu oferowanych usług hotelarskich np. luxury, luxe, komfort, standard, budżet, extra, super.
W Polsce zanim wprowadzono system oznaczeń oparty na gwiazdkach i cyfrach rzymskich, stosowane było następujące oznaczenie dla hoteli: Luxe, I, II, III, IV oraz restauracji: S, I, II, III. Jednakże należy stwierdzić, że w większość krajów, które przyjmują turystów zagranicznych można spotkać się z najbardziej uniwersalnym symbolem w kategoryzacji są gwiazdki. Niekiedy można się spotkać z oznaczeniami nieoficjalnymi stosowanymi przez biura podróży.
Określona kategoria obiektu hotelowego staje się pewnego rodzaju elementem opakowania produktu, który trafia do finalnego nabywcy. Im wyższa kategoria obiektu hotelowego tym możliwość uzyskania wyższej ceny za usługę, co nie zawsze idzie w parze z faktyczną wysoką jakością wyposażenia i obsługi. Dla wielu turystów dana kategoria określonego obiektu spełnia rolę symbolu jakości usług hotelarskich.
Poddania się procesowi kategoryzacji w polskiej procedurze kategoryzacyjnej nie można nakazać danemu przedsiębiorcy. Zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju oraz nadanie kategorii następuje na wniosek przedsiębiorcy podejmującego świadczenie usług hotelarskich w danym obiekcie.
Zaszeregowania dokonuje, nadaje kategorię oraz prowadzi ich ewidencję od 2006 r. marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu (do końca 2005 r. czynność tę wykonywał wojewoda). Nie dotyczy to pól biwakowych oraz innych obiektów świadczących usługi hotelarskie, a niebędących obiektami hotelarskimi, w tym przypadku ewidencję prowadzi wójt (burmistrz, prezydent) właściwy ze względu na miejsce ich położenia.
Zdarza się, że werdykt komisji kategoryzacyjnej jest odmienny od oczekiwanego przez wnioskodawcę. Wniosek o sklasyfikowanie i nadanie kategorii dotyczy konkretnej procedury kategoryzacyjnej i komisja w przypadku niespełnienia wymagań nie nadaje niższej kategorii. Każdorazowo procedurę należy rozpocząć na nowo.
Kraj Oficjalna klasyfikacj a hoteli Krajowa regionalna czy Obowiązkowa dobrowolna czy Kto ustala kryteria klasyfikacyjne Kto dokonuje klasyfikacji Kto finansuje system Kryteria obiektywne czy subiektywne Niemcy TAK krajowa dobrowolna stowarzyszenia zawodowe stowarzyszenia zawodowe klasyfikowany hotel obiektywne Francja TAK krajowa dobrowolna administracja centralna administracja i władze lokalne hotelarz tylko koszty oznaczenia obiektywne Portugalia TAK krajowa obowiązkowa administracja centralna administracja centralna administracja publiczna obiektywne Hiszpania TAK regionalna obowiązkowa administracja regionalna administracja regionalna administracja publiczna obiektywne Wielka Brytania TAK krajowa (różnice w Anglii, Szkocji i Walii) dobrowolna (rząd ma prawo nadać charakter obowiązkowy) administracja centralna centralne i lokalne władze publiczne abonament płacony przez hotele uczestniczące w systemie Anglia: obiektywne (ocena wyposażenia), Szkocja/Walia: subiektywna (ocena jakości) Finlandia, Szwecja Norwegia NIE POLSKA TAK krajowa dobrowolna (obowiązkowa ze względu na nazwy rodzajowe) administracja centralna administracja centralna środki publiczne i opłaty hotelarzy obiektywna
Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty, działanie 3.4 Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie, poddziałanie 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie - projekty konkursowe.