Przychód ten powstaje dopiero z chwilą powstania roszczenia o wypłatę części zysku, tzn. z chwilą podjęcia uchwały przez komplementariuszy o podziale zysku. Tak wynika z wyroku NSA. Przychód akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej powstaje dopiero z chwilą powstania roszczenia o wypłatę części zysku, tzn. z chwilą podjęcia uchwały przez komplementariuszy o podziale zysku. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 marca 2011 r., sygn. II FSK 1925/09. Osoba fizyczna zamierzała przystąpić jako akcjonariusz do spółki komandytowo-akcyjnej i wystąpiła o wydanie interpretacji podatkowej w tej sprawie. Spór między wnioskodawcą a organami podatkowymi dotyczył zasad, na jakich będzie opodatkowany przychód (dochód) akcjonariusza z tytułu wypłaconej dywidendy przez spółkę komandytowo-akcyjną oraz momentu postania obowiązku podatkowego z tego tytułu. W ocenie wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wypłacenia dywidendy, podstawę opodatkowania stanowi kwota wypłaconej dywidendy, stawka podatku wynosi 19%, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., a akcjonariusz nie ma obowiązku wpłacania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy. 1 / 5
Organ interpretacyjny uznał, że brak osobowości prawnej spółki komandytowo-akcyjnej wyklucza kwalifikowanie tych dochodów (przychodów) jako dywidendy. Przychody akcjonariusza z udziału w spółce nie będącej osobą prawną powinny być kwalifikowane jako przychody z działalności gospodarczej i określone proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Sąd jednak zwrócił uwagę, że w spółce komandytowo-akcyjnej występują dwie grupy wspólników: komplementariusze i akcjonariusze. Jeżeli ustawodawca w ramach spółki wyróżnia dwie grupy wspólników i przyznaje im zróżnicowany status prawny, to tym samym zgodnie z intencją racjonalnego ustawodawcy, należy zróżnicować ich sposób opodatkowania. Sąd stwierdził, że zasady opodatkowania dochodu komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej są takie same, jak zasady opodatkowania innych wspólników spółek osobowych przewidzianych w kodeksie spółek handlowych i wspólników spółki cywilnej. Jeżeli wspólnik jest osobą fizyczną, jego dochód ustala się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku i łączy się z pozostałymi dochodami zgodnie z art. 126 ust. 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych. Natomiast ustalając zasady opodatkowania akcjonariusza należy uwzględnić, że status akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej jest podobny do pozycji, jaką zajmuje akcjonariusz w spółce akcyjnej. Zdaniem sądu art. 126 ust. 1 pkt 2 kodeksu spółek handlowych nakazuje odpowiednio stosować przepisy dotyczące spółki akcyjnej w szczególności dotyczące 2 / 5
pojęcia akcji, podziału zysku, roli walnego zgromadzenia. Ponadto nie ma możliwości zaliczkowego comiesięcznego podziału zysku dla akcjonariuszy, jak to jest możliwe w stosunku do komplementariuszy i wspólników spółek osobowych zgodnie z art. 146 3 pkt 1 k.s.h. Opodatkowanie akcjonariusza przed podjęciem uchwały doprowadziłoby do opodatkowania dochodu, którego faktycznie nie otrzymał. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że przychody wspólnika będącego osobą fizyczną w każdej spółce niemającej osobowości prawnej (w tym spółce komandytowo-akcyjnej) są przychodami z pozarolniczej działnosći gospodarczej. Wynika to z art. 5b ust. 2, art. 8 ust. 1 i art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Przychody akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej nie mogą być kwalifikowane jako przychody z kapitałów pieniężnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., ponieważ są uzyskiwane w spółce niemającej osobowości prawnej. Zgodnie z tym przepisem za przychody uważa się min. dywidendy i inne przychody z tytułu w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni. Zgodnie natomiast z art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. od uzyskanych dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a. 3 / 5
Istota sporu między organami podatkowymi a wnioskodawcą dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego. Organy podatkowe stoją na stanowisku (jak wynika z niniejszej sprawy), że wnioskodawca będzie obowiązany do uiszczania comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy, od osiągniętego zysku w trakcie roku podatkowego proporcjonalnie do wniesionych udziałów, na takiej samej zasadzie, jak komplementariusze, zgodnie z art. 5b ust. 2, art. 8 ust. 1 i art. 10 ust.1 pkt 3 u.p.do.f. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego przy ustalaniu powstania obowiązku podatkowego akcjonariusza należy uwzględnić szczególny status prawny tego akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej. Zgodnie z art. 126 1 pkt 2 k.s.h. w zakresie stosunku prawnego akcjonariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej. Konsekwencją tej regulacji jest to, że na podstawie art. 347 1 w zw. z art. 126 1 pkt 2 k.s.h. prawo do udziału w zysku akcjonariusza spółki powstaje dopiero z chwilą wykazania tego zysku w sprawozdaniu finansowym spółki, zbadanym przez biegłego rewidenta i jego przeznaczenia, przez zgromadzenia wspólników, do wypłaty akcjonariuszom. Oznacza to, że prawo do dywidendy (w rozumieniu k.s.h., a nie u.p.d.o.f.) powstaje tylko wówczas, gdy odpowiednia część zysku została przeznaczona do podziału przez walne zgromadzenie. Wcześniej akcjonariusz nie ma skutecznego roszczenia o jego wypłatę. Jednocześnie zgodnie z art. 146 2 pkt 2 k.s.h. uchwała o podziale zysku spółki pomiędzy jej akcjonariuszami wymaga zgody wszystkich jej komplementariuszy. Akcjonariuszowi przysługuje zysk tylko wówczas, gdy komplementariusze podejmą uchwałę w tej sprawie. 4 / 5
Zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 14 u.p.do.f. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą obowiązane do są do wpłacania comiesięcznych zaliczek z tytułu działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 tej ustawy. Natomiast za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.do.f., uważa się kwoty należne" (art. 14 u.p.do.f.). Ustawa nie definiuje pojęcia kwoty należne". Pojęcie należny" oznacza przysługujący, należący się komuś". Termin kwota należna" jest w tym ujęciu tożsamy z pojęciem wymagalne świadczenie (wierzytelność)". W ocenie sądu nie można zatem mówić o powstaniu przychodu, jeśli nie było podstawy prawnej, a także podmiot, u którego ma powstać przychód, nie może się skutecznie domagać spełnienia świadczenia od drugiego podmiotu. Przychód akcjonariusza powstaje dopiero z chwilą powstania roszczenia o wypłatę części zysku, tzn. z chwilą podjęcia uchwały przez komplementariuszy o podziale zysku. Jeżeli u akcjonariusza nie powstanie dochód w trakcie roku podatkowego, to w związku z powyższym akcjonariusz nie ma obowiązku uiszczania comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. 5 / 5