Recenzja: Prof. dr hab. Barbara Bokus Redaktor prowadząca: Lidia Męzińska Redakcja i korekta: Magdalena Pluta Projekt okładki: Katarzyna Juras Copyright 2014 by Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. Copyright 2014 by Grażyna Wąsowicz & Małgorzata Styśko-Kunkowska Zadanie współfinansowane ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych, będących w dyspozycji Ministra Zdrowia i Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. ISBN 978-83-7383-756-0 Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa tel./fax 22 826 59 21, 22 828 95 63, 22 828 93 91 dział handlowy: jak wyżej w. 105, 108 e-mail: info@scholar.com.pl www.scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Jerzy Łazarski) Druk i oprawa: Mazowieckie Centrum Poligrafii, Marki
Spis treści Wprowadzenie................................... 9 Część I Internetowy świat zachowań ekonomicznych Rozdział 1 Zakupy, gry i hazard skala zachowań i motywy ich podejmowania................................. 13 Rozdział 2 Uwarunkowania zachowań ekonomicznych w Polsce i aktywność w Internecie polskiej młodzieży............. 25 Część II Uzależnienie od Internetu i e-czynności Rozdział 3 Internet i podejmowane w nim czynności charakterystyka i zagrożenia...................................... 35 Rozdział 4 Uzależnienie od Internetu i e-czynności................ 40 4.1. Kryteria diagnostyczne uzależnienia od Internetu i e-czynności.................................. 42
4.2. Fazy rozwoju uzależnienia od Internetu i konsekwencje................................ 51 4.3. Cechy osób podatnych na uzależnienie od Internetu i e-czynności.................................. 53 Rozdział 5 Pomiar uzależnienia od Internetu i e-czynności metody i statystyki....................................... 55 5.1. Skale do pomiaru uzależnienia od Internetu i e-czynności.................................. 55 5.2. Zakres uzależnienia od Internetu i e-czynności dane statystyczne............................. 57 Część III Moja Aktywność w Internecie (MAWI) kwestionariusz do pomiaru zagrożenia uzależnieniem od Internetu i e-czynności Rozdział 6 Podstawy teoretyczne i empiryczne Kwestionariusza MAWI, etapy prac oraz założenia............................ 67 6.1. Definicja zagrożenia uzależnieniem od Internetu i e-czynności.................................. 67 6.2. Etapy prac nad Kwestionariuszem MAWI........... 69 6.3. Założenia leżące u podstaw opracowania i stosowania Kwestionariusza MAWI......................... 77 Rozdział 7 Kwestionariusz MAWI: struktura, wskaźniki zagrożenia e-uzależnieniem i własności psychometryczne........... 81 7.1. Struktura Kwestionariusza MAWI rodzaje testowanych pytań........................................ 81 7.2. Wskaźniki zagrożenia uzależnieniem od Internetu i e-czynności.................................. 82
7.2.1. Zmiana intensywności korzystania z Internetu w stosunku do poprzedniego roku (Wskaźnik I)............................. 83 7.2.2. Pięć faz rozwoju zagrożenia e-uzależnieniem (Wskaźniki II Faz I V) oraz Sumaryczny Wskaźnik Zagrożenia e-uzależnieniem SWZ (Wskaźnik III)........................... 84 7.2.2.1. Założenia......................... 85 7.2.2.2. Pomiar faz rozwoju zagrożenia e-uzależnieniem................... 86 7.2.2.3. Obliczanie wartości wskaźników....... 88 7.2.2.4. Normalizacja i interpretacja wyników... 90 7.2.2.5. Empiryczne wartości wskaźników faz oraz Sumarycznego Wskaźnika Zagrożenia e-uzależnieniem poziom i charakterystyka zagrożenia wśród polskiej młodzieży... 92 7.2.3. Rodzaj i częstość aktywności w Internecie (Wskaźniki IV)........................... 98 7.2.4. Konsekwencje e-uzależnienia (Faza VI, Wskaźnik V)............................. 102 7.2.4.1. Konsekwencje finansowe (zaangażowanie finansowe w Internecie).............. 103 7.2.4.2. Konsekwencje społeczne (samopoczucie w klasie).......................... 104 7.2.4.3. Konsekwencje szkolne (wyniki w nauce).......................... 105 7.2.4.4. Konsekwencje zdrowotne............ 108 7.3. Wskaźniki determinant zagrożenia e-uzależnieniem (Wskaźniki VI)................................ 112 7.4. Rzetelność Kwestionariusza MAWI................ 117 7.4.1. Rzetelność skal służących do określenia wartości Wskaźników II i III....................... 117 7.4.2. Stałość (stabilność bezwzględna) pozostałych wskaźników zagrożenia e-uzależnieniem....... 119 7.5. Trafność Kwestionariusza MAWI................. 120 7.5.1. Kryterialna trafność diagnostyczna skal służących do określenia wartości Wskaźników II i III..... 121
7.5.2. Kryterialna trafność diagnostyczna pozostałych wskaźników zagrożenia e-uzależnieniem....... 122 Rozdział 8 Realizacja badania z wykorzystaniem Kwestionariusza MAWI.......................................... 124 8.1. Instrukcje do badania........................... 124 8.2. Procedura obliczania wyników.................... 125 Zakończenie..................................... 131 Bibliografia...................................... 134 Aneks........................................... 152