Szkolenie wstępne ogólne. InstruktaŜ ogólny w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

Szkolenie wstępne ogólne InstruktaŜ ogólny w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

Istota bezpieczeństwa i higieny pracy Pojęcie bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp) określa stan warunków i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony zdrowia i Ŝycia przed zagroŝeniami występującymi w środowisku pracy. Cele BHP: zmniejszenie ogólnej liczby wypadków przy pracy, zapewnienie właściwego stosowania środków ochrony indywidualnej, przeprowadzanie okresowych inspekcji bezpieczeństwa na stanowiskach pracy, motywowanie pracowników do bezpiecznej pracy. luty 2008 r. 2

Zakres obowiązków i uprawnień pracodawcy w zakresie BHP Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Do jego obowiązków naleŝy ochrona zdrowia i Ŝycia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Pracodawca jest obowiązany: organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy, znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciąŝących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy luty 2008 r. 3

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP W razie, gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują prace pracownicy zatrudnieni przez róŝnych pracodawców, pracodawcy Ci mają obowiązek: współpracować ze sobą, wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu, ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagroŝeń dla zdrowia lub Ŝycia pracowników. Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom. luty 2008 r. 4

Prawa i obowiązki pracowników w zakresie BHP Podstawowym obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przez przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy naleŝy rozumieć przepisy zawarte w samym dziale dziesiątym kodeksu pracy, jak teŝ przepisy szczegółowe zamieszczone w aktach prawnych wydanych na podstawie art. 237 15 Kodeksu pracy, bądź teŝ nadal obowiązujące przepisy bhp zawarte w aktach wydanych wcześniej na podstawie art. 208 Kodeksu pracy, ustawy o bezpieczeństwie i higienie pracy z 1965 r. i przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy zamieszczone w innych aktach prawnych z uwzględnieniem zmian wynikających ze znowelizowanego kodeksu pracy. Przez zasady bezpieczeństwa i higieny pracy naleŝy rozumieć zasady pozaprawne, wynikające z techniki i doświadczenia Ŝyciowego, których przestrzeganie zapewnia faktyczne bezpieczeństwo i higienę pracy. luty 2008 r. 5

Pracownik jest obowiązany: znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktaŝu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym, wykonywać prace w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełoŝonych, dbać o naleŝyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy, stosować środki ochrony zbiorowej, a takŝe uŝywać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieŝy i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem, poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich, niezwłocznie zawiadomić przełoŝonego o zauwaŝonym w zakładzie pracy wypadku albo zagroŝeniu Ŝycia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a takŝe inne osoby znajdujące się w rejonie zagroŝenia, o groŝącym im niebezpieczeństwie, współdziałać z pracodawcą i przełoŝonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. luty 2008 r. 6

Prawa i obowiązki pracowników w zakresie BHP Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, gdy: warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagroŝenie dla zdrowia lub Ŝycia pracownika, wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagroŝenia, jeŝeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagroŝenia dla zdrowia lub Ŝycia pracownika bądź innych osób. O kaŝdym z wymienionych przypadków pracownik powinien zawiadomić niezwłocznie przełoŝonego. luty 2008 r. 7

Prawa i obowiązki pracowników w zakresie BHP Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana: organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŝenia technicznego, a takŝe o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. luty 2008 r. 8

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy Rodzaje odpowiedzialności za naruszenie przepisów o ochronie pracy: odpowiedzialność porządkowa, odpowiedzialność wykroczeniowa, odpowiedzialność karna. luty 2008 r. 9

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów lub zasad BHP Pojęcie odpowiedzialności porządkowej obejmuje odpowiedzialność pracownika za nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bhp i przeciwpoŝarowych, a takŝe przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności. Za wymienione wykroczenia pracodawca moŝe ukarać pracownika upomnieniem, naganą, bądź w raŝących przypadkach zastosować karę pienięŝną, której wysokość reguluje Kodeks pracy. luty 2008 r. 10

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy Pojęcie odpowiedzialności wykroczeniowej obejmuje odpowiedzialność pracodawcy bądź osoby działającej w jego imieniu za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Odpowiedzialność ta dotyczy wszelkich spraw związanych z dokumentowaniem stosunku pracy, wypłacaniem wynagrodzeń i udzielaniem urlopów oraz przestrzeganiem przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Za wykroczenia popełnione w wymienionych obszarach pracodawca podlega karze grzywny. Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera Dział Trzynasty Kodeksu pracy Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. luty 2008 r. 11

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy Pojęcie odpowiedzialności karnej dotyczy osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i higienę pracy, która nie dopełniła swoich obowiązków, co naraziło pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty Ŝycia lub cięŝkiego uszczerbku na zdrowiu. Za wskazane wykroczenia osoba taka moŝe zostać ukarana pozbawieniem wolności, ograniczeniem wolności lub grzywną, stosownie do przepisów Kodeksu karnego. luty 2008 r. 12

Zasady poruszania się po torach kolejowych i drogach publicznych Przy przechodzeniu przez tory zastawione pojazdami kolejowymi naleŝy korzystać z pomostów hamulcowych, przerw między stojącymi pojazdami, o ile odległość między nimi wynosi co najmniej 20 m lub obejść stojące pojazdy kolejowe przechodząc przez tor w odległości co najmniej 10 m od ostatniego pojazdu. Nie wolno przechodzić przez tory przed nadjeŝdŝającym pociągiem lub pojazdami kolejowymi, jak równieŝ bezpośrednio za przejeŝdŝającym pociągiem lub pojazdami kolejowymi. Nie wolno przechodzić pod pojazdami kolejowymi oraz po ich zderzakach i sprzęgach. Nie wolno przebywać na międzytorzu w czasie przejazdu pociągów po obu torach, jeŝeli odległość między osiami tych torów jest mniejsza niŝ 5 m. luty 2008 r. 13

Zasady poruszania się po torach kolejowych i drogach publicznych NaleŜy unikać chodzenia po rozjazdach, a szczególnie przy ich scentralizowanym nastawianiu. W przypadku koniecznej potrzeby przejścia przez rozjazd nie stawiać stopy na główkach szyn, pomiędzy iglicą i opornicą, ani na innych ruchomych częściach rozjazdu i napędu. Zabrania się chodzenia po hamulcach torowych i innych urządzeniach będących częścią automatycznego sterowania rozrządzaniem. Nie wolno przechodzić między torem kolejowym, po którym dokonywane są manewry, a rampami, magazynami, wagami itp. obiektami przylegającymi do tego toru. Nie wolno stać lub chodzić po materiałach zgromadzonych na międzytorzach do wymiany nawierzchni względnie budowy urządzeń oraz po materiałach i przedmiotach pozostałych po dokonywanych robotach, jak równieŝ po kopcach śniegu, lodu, piasku, Ŝwiru, kamieni itp. NaleŜy zachować szczególną ostroŝność w miejscach robót z uwagi na moŝliwość występowania niezabezpieczonych wykopów ziemnych. W razie potrzeby przeniesienia materiałów, przedmiotów, cięŝar przypadający na jedną osobę oraz odległość przemieszczania nie mogą przekraczać norm określonych odrębnymi przepisami BHP. luty 2008 r. 14

Zasady poruszania się po torach kolejowych i drogach publicznych Poruszanie się po torach kolejowych zelektryfikowanych wymaga zachowania szczególnej ostroŝności JeŜeli pojazdy kolejowe znajdują się na torze, nad którym zawieszona jest sieć jezdna, nie wolno wchodzić ani przebywać na pojazdach kolejowych, a takŝe na przewoŝonych na wagonach odkrytych ładunkach, jeŝeli wysokość ładunku jest większa niŝ 1 m licząc od podłogi wagonu. Nie wolno przechodzić przez pomosty hamulcowe, ani przebywać na nich, o ile pomost jest wyniesiony wyŝej niŝ 1 m od poziomu podłogi pojazdu kolejowego, a takŝe wchodzić na drabinki pojazdów kolejowych. Zabrania się dotykania elementów sieci trakcyjnej, jak równieŝ zbliŝania do niej na odległość mniejszą niŝ 1,5 m części ciała, narzędzi i wszelkiego rodzaju przedmiotów. Zabrania się dotykania połączeń elektrycznych (kabli, linek, łączników) sieci powrotnej oraz urządzeń elektrycznego ogrzewania pojazdów. luty 2008 r. 15

Zasady poruszania się po torach kolejowych i drogach publicznych Nie wolno wchodzić na konstrukcje wsporcze sieci jezdnej (słupy, bramki), na których zawieszone są przewody trakcyjne i elektroenergetyczne. W razie zauwaŝenia zerwanych przewodów sieci trakcyjnej oraz przewodów linii elektroenergetycznych nie wolno zbliŝać się do nich na odległość mniejszą niŝ 10 m. Analogicznie, w przypadku zerwanych połączeń elektrycznych (linki) sieci powrotnej. O zauwaŝonej awarii sieci naleŝy powiadomić dyŝurnego ruchu oraz dyspozytora zasilania elektroenergetycznego luty 2008 r. 16

Zasady poruszania się po torach kolejowych i drogach publicznych Zasady poruszania się po drogach publicznych określa Ustawa z dnia 20czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz.908 z późn. zm.). Zgodnie z treścią wybranych artykułów Działu II Ruch drogowy tej ustawy: Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani zachować ostroŝność i unikać wszelkiego działania, które mogłoby spowodować zagroŝenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnałów świetlnych oraz znaków drogowych. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się. luty 2008 r. 17

Podstawowe sygnały, które powinien znać kaŝdy pracownik przebywający na terenie kolejowym Sygnał STÓJ dawany ręcznie: dzienny: przez zataczanie okręgu rozwiniętą chorągiewką lub jakimkolwiek innym przedmiotem lub ręką, nocny: przez zataczanie okręgu ręczną latarką ze światłem białym lub czerwonym, albo jakimkolwiek innym, świecącym przedmiotem. luty 2008 r. 18

Podstawowe sygnały, które powinien znać kaŝdy pracownik przebywający na terenie kolejowym Sygnał STÓJ dawany ręcznie stosuje się jeŝeli: nagle zajdzie potrzeba zatrzymania pociągu, przy nadjeŝdŝającym lub przejeŝdŝającym pociągu zauwaŝy się niewłaściwość, która przy dalszej jeździe mogłaby zagraŝać bezpieczeństwu ruchu lub spowodować straty materialne, na torze znajdują się ludzie lub większe zwierzęta, którym grozi niebezpieczeństwo przejechania. luty 2008 r. 19

Podstawowe sygnały, które powinien znać kaŝdy pracownik przebywający na terenie kolejowym Sygnał STÓJ dawany trąbką lub gwizdawką ustną Trzy krótkie (,, ), szybko po sobie następujące tony, kilkakrotnie powtórzone. Sygnały dawane ręcznie, gwizdawką lub trąbką naleŝy powtarzać tak długo, aŝ druŝyna trakcyjna zastosuje się do nich. Na dany sygnał Stój naleŝy uŝyć wszelkich dozwolonych środków, aŝeby pociąg lub manewrujący tabor zatrzymać luty 2008 r. 20

Podstawowe sygnały, które powinien znać kaŝdy pracownik przebywający na terenie kolejowym Sygnał ALARM : dwa białe światła migające na czole lokomotywy i jednocześnie jeden długi i trzy krótkie dźwięki syreny lub gwizdawki lokomotywy, powtarzane kilkakrotnie, jeden długi i trzy krótkie dźwięki ( ) syreny warsztatowej, gwizdawki lub syreny lokomotywy, trąbki, gwizdawki ustnej lub dzwonka aparatu telefonicznego, powtarzane kilkakrotnie Sygnały alarmowe Alarm podawane są w celu powiadomienia pracowników kolejowych o istniejącym lub moŝliwym zagroŝeniu bezpieczeństwa ruchu, bezpieczeństwa osobistego pracowników, osób trzecich lub całości mienia kolejowego. Sygnał alarmowy naleŝy podawać do czasu ustalenia, Ŝe nie ma przeszkody do jazdy po sąsiednich torach, bądź do czasu przepisowego osłonięcia przeszkody luty 2008 r. 21

Podstawowe sygnały, które powinien znać kaŝdy pracownik przebywający na terenie kolejowym Sygnał POśAR Jeden długi i dwa krótkie dźwięki ( )syreny warsztatowej, gwizdawki lub syreny lokomotywy, gwizdawki kotła parowego, syreny alarmowej, trąbki sygnałowej lub gwizdawki ustnej, powtarzane kilkakrotnie. Sygnał PoŜar daje się w celu powiadomienia straŝy poŝarnej i pracowników kolejowych o powstaniu poŝaru na terenie kolejowym. Pracownik kolejowy, który dostrzegł poŝar, powinien rozpocząć podawanie sygnału PoŜar i powiadomić straŝ poŝarną. Numery telefonów alarmowych: międzynarodowy 112 Pogotowie ratunkowe 999 StraŜ poŝarna 998 Policja 997 luty 2008 r. 22

Bezpieczeństwo pracy przy przenoszeniu cięŝarów Organizacja ręcznych prac transportowych, w tym stosowane metody pracy powinny zapewnić w szczególności: ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek, wyeliminowanie nadmiernego obciąŝenia układu mięśniowoszkieletowego pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa, związanego z rytmem pracy wymuszonym procesem pracy, ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów, uwzględnienie wymagań ergonomii. luty 2008 r. 23

Bezpieczeństwo pracy przy przenoszeniu cięŝarów Przenoszenie cięŝarów wymaga zachowania następujących zasad bezpieczeństwa: przemieszczane przedmioty naleŝy przenosić jak najbliŝej ciała,z przedmiot przemieszczany ręcznie nie powinien ograniczać pola widzenia pracownika, naleŝy zapewnić wystarczającą przestrzeń umoŝliwiającą zachowanie prawidłowej pozycji ciała pracownika podczas pracy, powierzchnia, po której są przemieszczane ręcznie przedmioty, powinna być równa, stabilna i nieśliska, ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów luty 2008 r. 24

Bezpieczeństwo pracy przy przenoszeniu cięŝarów Ręczne przemieszczanie przedmiotów powinno być wykluczone, jeŝeli: czynności te mogą być wykonywane tylko za pomocą skrętu tułowia, istnieje moŝliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu, ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji, pochylenie tułowia pracownika przekracza 45. luty 2008 r. 25

Ręczne prace transportowe: wymagają duŝego wysiłku fizycznego, stwarzają powaŝne zagroŝenia, powodują liczne wypadki przy pracy. Podczas wykonywania ręcznych prac transportowych najbardziej naraŝonymi na urazy częściami ludzkiego ciała są: kręgosłup, ramiona, nadgarstki, stopy i dłonie luty 2008 r. 26

Organizacja transportu ręcznego wymaga zastosowania metod, które powinny: wyeliminowania nadmiernego obciąŝenia układu mięśniowoszkieletowego, ograniczyć długotrwały wysiłek (naleŝy stosować przerwy w pracy na odpoczynek), ograniczyć do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów, uwzględnić wymagania ergonomii, eliminować ryzyko urazów i wykluczać przemieszczanie przedmiotów, jeŝeli: luty 2008 r. 27

Organizacja transportu ręcznego przemieszczanie to moŝe być wykonywane tylko za pomocą skrętu tułowia pracownika, Istnieje moŝliwość wystąpienia nagłych ruchów przemieszczanego przedmiotu ciało pracownika znajduje się w niestabilnej pozycji, pochylenie tułowia pracownika przekracza 45 0 luty 2008 r. 28

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku luty 2008 r. 29

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku Kobiety, podnosząc ładunek, powinny: przyklęknąć na jedno kolano tak, Ŝeby jak najściślej przylegało ono do ładunku, przy czym stopa drugiej nogi powinna znajdować się ok. 30 cm od ładunku, uchwycić z obu stron ładunek w taki sposób, Ŝeby nie wysunął się z rąk, podnosić ładunek przez prostowanie nóg, przy czym grzbiet powinien być cały czas wyprostowany. luty 2008 r. 30

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku MęŜczyźni, podnosząc ładunek, powinni: podejść jak najbliŝej do ładunku i jeŝeli jest to moŝliwe, okraczyć go, przy czym stopy powinny być lekko rozwarte, przykucnąć obok podnoszonego cięŝaru, wyprostować grzbiet i mocno uchwycić ładunek, tak aby nie wysunął się z rąk, podnosić ładunek przez prostowanie nóg, trzymając go jak najbliŝej tułowia, przy czym grzbiet powinien być cały czas wyprostowany. luty 2008 r. 31

Prawidłowe usytuowanie ciała i ładunku luty 2008 r. 32

Normy dźwigania dla męŝczyzn (praca stała) luty 2008 r. 33

Normy dźwigania dla męŝczyzn (praca stała) luty 2008 r. 34

Normy dźwigania dla męŝczyzn (praca dorywcza) luty 2008 r. 35

Ręczne prace transportowe - męŝczyźni (praca stała) luty 2008 r. 36

Ręczne prace transportowemęŝczyźni (praca dorywcza) luty 2008 r. 37

Ręczne prace transportowe - męŝczyźni luty 2008 r. 38

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków Przez pracę dorywczą naleŝy rozumieć ręczne przemieszczanie przedmiotów nie częściej niŝ 4 razy na godzinę, jeŝeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę. luty 2008 r. 39

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków przez kobiety w ciąŝy (praca dorywcza) luty 2008 r. 40

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków przez kobiety w ciąŝy (praca stała) luty 2008 r. 41

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków przez kobiety (praca stała) luty 2008 r. 42

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków przez kobiety- (praca dorywcza) luty 2008 r. 43

Normy dźwigania i przenoszenia ładunków przez kobiety- (praca stała) luty 2008 r. 44

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy Czynniki zagroŝeń występujących w środowisku pracy moŝna podzielić następująco: czynniki biologiczne czynniki fizyczne czynniki mechaniczne pyły czynniki chemiczne luty 2008 r. 45

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy czynniki mechaniczne W tym wypadku zagroŝenie stanowi mechaniczne działaniami maszyn lub ich części, jak równieŝ wynikające z poślizgnięcia, potknięcia lub upadku. pyły W przypadku wystąpienia zagroŝenia pyłem mówimy o działaniu draŝniącym, alergizującym, zwłókniającym lub rakotwórczym. luty 2008 r. 46

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy Do grupy czynników biologicznych zaliczamy mikro i makroorganizmy oraz substancje przez nie wytwarzane, które mogą wywierać szkodliwy wpływ na ludzki organizm. Mogą mieć one działanie zakaźne, draŝniące, uczulające, toksyczne i rakotwórcze. Dla przykładu w nowoczesnych budynkach biurowych często wykorzystywane są systemy klimatyzacyjne, które w przypadku braku właściwej kontroli i działań serwisowych, mogą być znakomitym miejscem rozwoju dla mikroorganizmów chorobotwórczych luty 2008 r. 47

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy Czynniki fizyczne Grupa ta obejmuje bardzo róŝnorodne czynniki. W pracy biurowej moŝna się spotkać z następującymi: hałas-uciąŝliwy niewywołujący trwałych zmian w organizmie lub szkodliwy wywołujący te zmiany; dokuczliwy hałas moŝe dotyczyć zakresu częstotliwości fal słyszalnych lub moŝe równieŝ być wywołany ultra-lub ultradźwiękami drgania mechaniczne- mające wpływa na układ nerwowy promieniowanie elektromagnetyczne- widzialne wpływające przede wszystkim na narząd wzroku oraz niewidzialne (nadfiolet i podczerwień) mające równieŝ np. na skórę prąd elektryczny- niebezpieczeństwo poraŝenia lub poŝaru luty 2008 r. 48

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy Czynniki chemiczne ZagroŜenie czynnikami chemicznymi dotyczy przede wszystkim substancji toksycznych w postaci par, cieczy lub ciał stałych. Są one przede wszystkim wchłaniane przez drogi oddechowe, skórę lub przewód pokarmowy. Jak juŝ wcześniej wspomniano pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności pracodawca jest obowiązany zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagroŝeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciąŝliwości - z uwzględnieniem moŝliwości psychofizycznych pracowników oraz zapewnić likwidację zagroŝeń dla zdrowia i Ŝycia Pracowników głównie przez stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji nie powodujących takich zagroŝeń. JeŜeli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja zagroŝeń nie jest moŝliwa, naleŝy stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające wpływ tych zagroŝeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. Pracodawca powinien zapewnić pracownikom informacje o istniejących zagroŝeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania. luty 2008 r. 49

Ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy Pracodawca jest obowiązany zapewnić systematyczne kontrole stanu bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz ustalić sposoby rejestracji nieprawidłowości i metody ich usuwania. Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące: stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagroŝeniami wypadkowymi lub zagroŝeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy. Instrukcje, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które naleŝy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagroŝenia dla Ŝycia lub zdrowia pracowników. luty 2008 r. 50

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia Pracodawca jest obowiązany: przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki badań i pomiarów, udostępniać wyniki badań i pomiarów pracownikom. luty 2008 r. 51

Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia Zgodnie z treścią art. 227 1 Kodeksu pracy badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rakotwórczych lub mutagennych, występujących w środowisku pracy, przeprowadza się co najmniej: raz na trzy miesiące przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stęŝenia lub natęŝenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyŝej 0,5 wartości dopuszczalnej, raz na sześć miesięcy przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stęŝenia lub natęŝenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyŝej 0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej, raz w roku przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stęŝenia lub natęŝenia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego niŝ rakotwórczy lub mutagenny, powyŝej 0,5 wartości dopuszczalnej, raz na dwa lata przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stęŝenia lub natęŝenia czynnika szkodliwego dla zdrowia, innego niŝ rakotwórczy lub mutagenny, powyŝej 0,1 do 0,5 wartości dopuszczalnej. Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy, wykonywane są przez uprawnione do tego laboratoria. luty 2008 r. 52

Profilaktyczna opieka lekarska Badania lekarskie WyróŜnić naleŝy trzy podstawowe rodzaje badań lekarskich: badania wstępne badania okresowe badania kontrolne luty 2008 r. 53

Profilaktyczna opieka lekarska Wstępnym badaniom lekarskim podlegają: osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciąŝliwe. Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą luty 2008 r. 54

Profilaktyczna opieka lekarska Okresowym badaniom podlegają wszyscy pracownicy niezaleŝnie od rodzaju wykonywanej pracy. Częstotliwość badań okresowych określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.). Częstotliwość badań jest uzaleŝniona od rodzaju czynnika szkodliwego. W przypadku pracy bez określonego czynnika naraŝenia częstotliwość badań okresowych została określona raz na 5 lat. luty 2008 r. 55

Profilaktyczna opieka lekarska W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłuŝej niŝ 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę moŝliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu naleŝności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróŝach słuŝbowych. Pracodawca nie moŝe dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. luty 2008 r. 56

Ochrona przeciwpoŝarowa Przyczyny powstawania poŝarów mogą być róŝne. Bardzo często są uzaleŝnione od działania człowieka i wynikają z niedbalstwa, nieostroŝności i lekcewaŝenia przepisów przeciwpoŝarowych. Najczęściej spotykane przyczyny powstawania źródeł poŝarów to: nieostroŝność przy posługiwaniu się otwartym ogniem (papierosy, ognisko, lampy naftowe), nieostroŝność przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi, nieostroŝność przy prowadzeniu prac poŝarowo niebezpiecznych (np. wykonywanie prac remontowo-budowlanych z uŝyciem ognia w pobliŝu materiałów palnych), wady urządzeń i instalacji elektrycznych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja, wady elektrycznych urządzeń ogrzewczych oraz ich nieprawidłowa eksploatacja, luty 2008 r. 57

Przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się poŝarów wady oraz nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe, ciekłe i gazowe, wady urządzeń mechanicznych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja (np. pozostawianie pracujących urządzeń bez opieki i fachowego nadzoru), nieprawidłowe magazynowanie substancji niebezpiecznych, wady procesów oraz nieprzestrzeganie reŝimów technologicznych, samozapalenie się materiałów, wyładowania elektryczności, podpalenia. luty 2008 r. 58

Przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się poŝarów Do czynników mających istotny wpływ na rozprzestrzenianie się poŝaru zaliczyć moŝna: zwartą zabudowę oraz występowanie palnych elementów w budynku lub instalacji, brak urządzeń przeciwpoŝarowych w tym stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych, urządzeń wczesnego wykrywania poŝarów, urządzeń oddymiających, niewłaściwe składowanie materiałów oraz brak porządku i czystości dotyczy to zagęszczenia magazynowych materiałów w obiekcie, a w tym składowania go na drogach komunikacyjnych, przy ścianach na zewnątrz itp., brak sprzętu i środków gaśniczych, nieumiejętność uŝycia podręcznego sprzętu gaśniczego (np. uŝycie niewłaściwej gaśnicy), brak środków alarmowania i łączności, niewłaściwe prowadzenie akcji gaśniczej brak współpracy, podporządkowania, panikę, niesprzyjające warunki atmosferyczne (suszę, wiatr, mróz). luty 2008 r. 59

Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej Do obowiązków kaŝdego pracownika naleŝy przestrzeganie przepisów ochrony przeciwpoŝarowej. luty 2008 r. 60

Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej W szczególności pracownik powinien: uczestniczyć w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej, zapoznać się z instrukcjami bezpieczeństwa poŝarowego, zapobiegać powstawaniu czynników wywołujących poŝary, znać zasady alarmowania i postępowania na wypadek poŝaru, znać miejsce rozmieszczenia, przeznaczenie oraz obsługę podręcznego sprzętu gaśniczego, znać zasady gaszenia poŝarów w zarodku przy uŝyciu podręcznego sprzętu gaśniczego, znać zasady prowadzenia ewakuacji luty 2008 r. 61

Obowiązki pracowników w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej Do obowiązków pracownika naleŝy takŝe: poinformowanie bezpośredniego przełoŝonego w przypadku wystąpienia zagroŝenia poŝarowego lub utrudnień w ewakuacji, niezwłocznie zaalarmowanie innych pracowników i straŝ poŝarną w przypadku wystąpienia poŝaru luty 2008 r. 62

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej Właściciele i uŝytkownicy budynków maja obowiązek ustalić i umieścić w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek poŝaru wraz z wykazem telefonów alarmowych. Powinny być równieŝ oznakowane: drogi, wyjścia i kierunki ewakuacji, miejsca usytuowania urządzeń alarmowych przeciwpoŝarowych (ręcznych przycisków poŝarowych), lokalizacje przeciwpoŝarowego wyłącznika prądu elektrycznego, miejsca, w których znajduje się podręczny sprzęt gaśniczy oraz hydranty. luty 2008 r. 63

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej W przypadku powstania poŝaru pracownik zobowiązany jest, zachowując spokój i nie dopuszczając do paniki, zaalarmować współpracowników, naciskając ręczny sygnalizator poŝaru, a następnie zaalarmować straŝ poŝarną. 998 numer alarmowy dla telefonów stacjonarnych 112 numer alarmowy dla telefonów komórkowych luty 2008 r. 64

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej Po uzyskaniu połączenia ze straŝą poŝarną NaleŜy zgłosić: co się pali (rodzaj pomieszczenia lub jaki budynek) gdzie się pali (adres, czy w obiekcie znajdują się ludzie, jakie obiekty są w sąsiedztwie i czy są zagroŝone) kto zgłasza luty 2008 r. 65

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej Równolegle z alarmowaniem straŝy poŝarnej naleŝy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego znajdującego się w budynku, o ile nie zagraŝa to zdrowiu i Ŝyciu osoby podejmującej próbę gaszenia poŝaru. luty 2008 r. 66

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej KaŜda osoba biorąca udział w akcji ratowniczo-gaśniczej powinna: w pierwszej kolejności przystąpić do ratowania ludzi, przeprowadzając ewakuację z zagroŝonych pomieszczeń, wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do strefy poŝaru pozamykać drzwi oddzielające pomieszczenia objęte poŝarem od pomieszczeń sąsiednich, zlikwidować drogi rozszerzania się poŝaru przez odcięcie powietrza podsycającego palenie, wyłączyć instalacje transportowe i grzewcze, zamknąć zawory gazowe, przy pomocy podręcznego sprzętu podjąć działania gaśnicze luty 2008 r. 67

Podstawowe procedury ochrony przeciwpoŝarowej luty 2008 r. 68

Oznaczenia graficzne hydrant wewnętrzny kierunek do wyjścia drogi ewakuacyjnej hydrant zewnętrzny gaśnica luty 2008 r. 69

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Podręczny sprzęt gaśniczy przeznaczony jest do gaszenia poŝarów w pierwszej fazie ich powstawania. Do podręcznego sprzętu gaśniczego zalicza się: wszelkiego rodzaju gaśnice (pianowe, proszkowe, śniegowe), małe agregaty gaśnicze (do 25 kg środka gaśniczego), koce gaśnicze. luty 2008 r. 70

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Grupy poŝarów według rodzaju palącego się materiału i sposobu jego spalania: A B C D F poŝary ciał stałych pochodzenia organicznego, przy spalaniu których występuje zjawisko spalania Ŝarowego (np. drewna, papieru, tkanin), poŝary cieczy palnych i substancji stałych topiących się pod wpływem temperatury (benzyna, alkohol, oleje, tłuszcze, lakiery), poŝary gazów palnych (np. propanu, acetylenu, gazu ziemnego), poŝary metali (magnez, sód, uran, itd.), poŝary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych. W zaleŝności od grupy poŝaru stosuje się odpowiednie środki gaśnicze. luty 2008 r. 71

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Gaśnice pianowe (agregaty pianowe) Zastosowanie poŝary grupy A, B. Zalety: tworzy powłokę odcinającą wydzielanie par palnych cieczy i uniemoŝliwia ponowne zapalenie, moŝe być uŝyta do gaszenia urządzeń elektrycznych, jeŝeli posiadają informacje o dopuszczeniu. Przeciwwskazania: Nie naleŝy gasić przy jej uŝyciu ciał reagujących z wodą, palących się w postaci Ŝaru w wysokich temperaturach oraz instalacji i urządzeń elektrycznych pod napięciem. luty 2008 r. 72

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Gaśnice śniegowe (agregaty śniegowe) Zastosowanie poŝary grupy B i C oraz urządzenia i instalacje pod napięciem do 1 kv. Zalety: nie pozostawia śladów po uŝyciu, stosuje się do gaszenia urządzeń pod napięciem. Przeciwwskazania: Nie naleŝy gasić przy jej uŝyciu palących się ludzi, silnie rozgrzanych elementów konstrukcji urządzeń oraz poŝarów siarki, węgla i metali lekkich. luty 2008 r. 73

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Gaśnice proszkowe (agregaty proszkowe) Zastosowanie: proszki fosforanowe gaszą poŝary grupy A, B, C, proszki węglowanowe gaszą poŝary grupy B, C, urządzenia elektryczne pod napięciem do 1 kv, poŝary grupy D (proszek D). Zalety: nietoksyczność, neutralność, moŝliwość gaszenia urządzeń elektrycznych oraz poŝarów gazów, tworzenie warstwy izolacyjnej przed ogniem. Przeciwwskazania: Nie moŝna gasić przy jej uŝyciu aparatury i urządzeń precyzyjnych, poniewaŝ proszek moŝe spowodować zatarcie elementów ruchomych. luty 2008 r. 74

Rodzaje podręcznego sprzętu gaśniczego oraz zakres stosowania środków gaśniczych Przy rozmieszczaniu podręcznego sprzętu gaśniczego naleŝy przestrzegać następujących zasad: sprzęt powinien być umieszczony w miejscach łatwo dostępnych i widocznych przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach, na korytarzach; w pomieszczeniach przy wyjściach na zewnątrz, w budynkach wielokondygnacyjnych sprzęt umieszcza się w tych samych miejscach na kaŝdej kondygnacji, jeśli jest taka moŝliwość, miejsca wyznaczone na sprzęt naleŝy oznakować zgodnie z Polską Normą PN-92/N- 01256/01, do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości, co najmniej 1m, sprzęt naleŝy umieszczać w miejscach nie naraŝonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki, miejsca silnie nasłonecznione), odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niŝ 30 m. luty 2008 r. 75

Metody gaszenia poŝarów Gaszenie poŝaru w zarodku, naleŝy rozpocząć przede wszystkim od zebrania odpowiedniej ilości przenośnego sprzętu gaśniczego. Po ostroŝnym otwarciu drzwi do pomieszczenia, w którym wybuchł poŝar, naleŝy przystąpić do gaszenia, uŝywając zebranego sprzętu jednocześnie przez kilka osób uczestniczących w akcji. Podczas gaszenia, w miarę moŝliwości, naleŝy ustawiać się plecami do kierunku wiatru, pamiętając zawsze o drodze odwrotu. Gaśnicę naleŝy trzymać pionowo i gasić strumieniem skierowanym od dołu do góry. Strumień gaśniczy powinien być kierowany w taki sposób, aby rozpocząć od czoła palącego się materiału. NaleŜy starać się dotrzeć moŝliwie blisko źródła ognia i atakować Ŝar a nie płomienie. Nie wolno pozostawiać palących się lub niedogaszonych przedmiotów. Posuwać się dalej moŝna tylko wtedy, kiedy ugasi się najbliŝsze otoczenie luty 2008 r. 76

Uruchamianie gaśnicy: Metody gaszenia poŝarów Gaśnica pianowa po dostarczeniu gaśnicy w pobliŝe poŝaru zerwij plombę zabezpieczającą, wciśnij zbijak i kieruj strumień piany w ognisko poŝaru. Działanie gaśnicy moŝna w kaŝdej chwili przerwać przez zwolnienie dźwigni prądowniczki. Gaśnica proszkowa po dostarczeniu gaśnicy w pobliŝe poŝaru zerwij plombę zabezpieczającą i zawleczkę blokującą, uruchom dźwignię lub zbijak i kieruj strumień proszku w ognisko poŝaru. Działanie gaśnicy moŝna w kaŝdej chwili przerwać przez zwolnienie dźwigni uruchamiającej lub dźwigni prądowniczki. Gaśnica śniegowa po dostarczeniu gaśnicy w pobliŝe poŝaru zerwij plombę zabezpieczającą, uruchom zawór i kieruj strumień dwutlenku węgla na ognisko poŝaru. Działanie gaśnicze moŝna przerwać poprzez zamknięcie zaworu. ZAPAMIĘTAJ! W czasie działania gaśnicy naleŝy ją trzymać w pionie i tylko za uchwyty. luty 2008 r. 77

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń i budynków W przypadku powstania poŝaru lub innego zagroŝenia dla Ŝycia i zdrowia ludzkiego, jeŝeli nie jest moŝliwe opanowanie go w zarodku, naleŝy przeprowadzić ewakuację ludzi z zagroŝonego rejonu. Ewakuację z budynku naleŝy podjąć po ocenie przez kierującego akcją ratowniczą (zarządzającego obiektem), czy rzeczywiście istnieje taka potrzeba. Podstawowym obowiązkiem wszystkich osób przebywających w budynku w przypadku powstania zagroŝenia, jest współpraca oraz bezwzględne podporządkowanie się poleceniom kierującego akcją ratowniczą, który do czasu przybycia jednostek Państwowej StraŜy PoŜarnej musi zorganizować ewakuację ludzi i mienia. Osoby nie biorące udziału w akcji ratowniczej powinny ewakuować się najkrótszą oznakowaną drogą ewakuacyjną poza strefę objętą poŝarem lub na zewnątrz budynku. luty 2008 r. 78

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń i budynków Kolejność ewakuacji uzaleŝniona jest od rodzaju i rozmiaru zagroŝenia poŝarowego, a takŝe od tego, w którym pomieszczeniu powstał poŝar i w którym kierunku się rozprzestrzenia. W pierwszej kolejności ratuje się zagroŝone Ŝycie ludzkie, a dopiero później mienie, o ile pozwolą na to warunki i rozwój sytuacji. Ewakuację rozpoczyna się od tych pomieszczeń (lub stref), w których powstał poŝar lub które znajdują się na drodze rozprzestrzeniania się ognia. Ewakuacja wszystkich osób i mienia powinna odbywać się przez najbliŝsze wyjście ewakuacyjne nie objęte ogniem, prowadzące na przestrzeń otwartą (do bezpiecznego miejsca). NaleŜy pamiętać, Ŝe w czasie ewakuacji nie wolno korzystać z windy ewakuację z wyŝszych kondygnacji naleŝy prowadzić klatkami schodowymi luty 2008 r. 79

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń i budynków W trakcie przeprowadzania ewakuacji naleŝy pamiętać o tym, aby: wyłączyć dopływ prądu do pomieszczeń i stref objętych poŝarem, usunąć z zasięgu ognia wszelkie materiały palne, zachować spokój i opanowanie, aby nie doprowadzić do groźnej w skutkach paniki wśród osób przebywających w budynku, rozpocząć ewakuację od pomieszczeń, kondygnacji, budynków, w których powstał poŝar lub które znajdują się na kierunku rozprzestrzeniania się ognia, a następnie pomieszczeń sąsiednich, kondygnacji wyŝszych i niŝszych oraz pomieszczeń i kondygnacji, z których wyjście lub dotarcie do bezpiecznych dróg ewakuacji moŝe zostać odcięte przez poŝar lub zadymienie, dąŝyć do tego, aby wśród ewakuowanych w pierwszej kolejności były osoby o ograniczonej z róŝnych względów zdolności poruszania się, a dopiero potem osoby, które mogą poruszać się o własnych siłach. luty 2008 r. 80

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń i budynków Zasady poruszania się w warunkach ewakuacji: NaleŜy kierować się na poziome drogi ewakuacyjne (korytarze), a następnie zgodnie z kierunkami określonymi przez znajdujące się na ścianach i drzwiach budynków znaki ewakuacyjne prowadzące poza obszar zagroŝony. Przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych naleŝy poruszać się w pozycji pochylonej, starając się trzymać głowę jak najniŝej, ze względu na niŝszą temperaturę i mniejsze zadymienie w dolnych partiach pomieszczeń i korytarzy. Usta i drogi oddechowe naleŝy w miarę moŝliwości zasłaniać chustką zmoczoną w wodzie sposób ten ułatwia oddychanie. Podczas ruchu przez mocno zadymione odcinki dróg ewakuacyjnych naleŝy poruszać się wzdłuŝ ścian, by nie stracić orientacji, co do kierunku ruchu. luty 2008 r. 81

Ewakuacja ludzi z pomieszczeń i budynków Po zakończeniu ewakuacji osób naleŝy sprawdzić, czy wszyscy opuścili poszczególne pomieszczenia w przypadku niezgodności stanu osobowego i podejrzenia, Ŝe ktoś pozostał w zagroŝonej strefie, naleŝy natychmiast fakt ten zgłosić jednostkom ratowniczym przybyłym na miejsce akcji i przeprowadzić ponowne sprawdzenie pomieszczeń w budynku. luty 2008 r. 82

Postępowanie w razie zaistnienia wypadku Obowiązki poszkodowanego Obowiązkiem poszkodowanego, jeŝeli stan zdrowia mu na to pozwala, jest niezwłoczne zawiadomienie o wypadku. Zawiadomienie o wypadku naleŝy zgłosić do bezpośredniego przełoŝonego, a jeśli to niemoŝliwe-do pracownika słuŝby BHP lub kadr (lub zgodnie z obowiązującą procedurą, jeśli jest opracowana w zakładzie). Następnie okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę w zaleŝności od skutków wypadku. luty 2008 r. 83

Obowiązki świadka wypadku KaŜdy pracownik będący świadkiem wypadku jest zobowiązany: udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy przedlekarskiej (nie udzielenie tej pomocy jest objęte karą do 3 lat pozbawienia wolności), zawiadomić przełoŝonego o zauwaŝonym w zakładzie pracy wypadku albo zagroŝeniu zdrowia lub Ŝycia ludzkiego, zabezpieczyć miejsce wypadku oraz pozostawić informację o zagroŝeniu na miejscu wypadku luty 2008 r. 84

Obowiązki świadka wypadku Art. 162 Kodeksu Karnego 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w połoŝeniu groŝącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty Ŝycia albo cięŝkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez naraŝenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŝkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których moŝliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. luty 2008 r. 85

Obowiązki świadka wypadku Wiele osób nie wie jak się zachować w takiej sytuacji, poniewaŝ nie posiada wystarczającej wiedzy w tym zakresie. Wiele osób posiada wiedzę teoretyczną, ale mimo to obawia się udzielić pomocy, poniewaŝ sądzi, Ŝe jeśli poszkodowany nie przeŝyje, poniosą odpowiedzialność karną. Jednak kaŝdy pracownik, który zauwaŝył wypadek, ma obowiązek natychmiast udzielić pomocy poszkodowanym. luty 2008 r. 86

System pierwszej pomocy obowiązujący w zakładzie pracy Przebieg udzielania pomocy poszkodowanym w wyniku wypadków lub nagłych zachorowań jest określany mianem łańcucha ratunku i obejmuje udzielanie pomocy od pierwszych chwil po wypadku aŝ do momentu udzielenia pomocy najbardziej kwalifikowanej, czyli pomocy lekarskiej. luty 2008 r. 87

System pierwszej pomocy obowiązujący w zakładzie pracy Pierwszą pomoc stanowią trzy pierwsze ogniwa łańcucha ratunku. Do czynności doraźnych zalicza się te, które bezpośrednio ratują Ŝycie. Doraźnej pomocy wymaga poszkodowany, u którego zaburzenia waŝnych Ŝyciowo funkcji ciała (oddychania i krąŝenia krwi) juŝ wystąpiły lub mogą wystąpić w najbliŝszym czasie. luty 2008 r. 88

System pierwszej pomocy obowiązujący w zakładzie pracy Drugim ogniwem łańcucha ratunku jest wezwanie pomocy. Jeśli stan poszkodowanego jest powaŝny, naleŝy jak najszybciej wezwać słuŝby medyczne lub bezpośrednio po wypadku powiadomić o nim odpowiednie osoby, np. przełoŝonego. Właściwa pierwsza pomoc to asysta lub początkowe leczenie poszkodowanych, którzy wymagają pomocy na miejscu wypadku, obejmujące opatrzenie ran, złamań i zwichnięć oraz innych uszkodzeń ciała luty 2008 r. 89

Pierwsza pomoc przedlekarska Sztuczne oddychanie metodą usta-usta. Nos szczelnie zaciśnięty luty 2008 r. 90

Pierwsza pomoc przedlekarska Ucisk wywiera się prostopadle do klatki piersiowej, wyprostowanymi ramionami. Palce odgięte ku górze. luty 2008 r. 91

Pierwsza pomoc przedlekarska Punkt uciskania przy masaŝu serca luty 2008 r. 92

Pierwsza pomoc luty 2008 r. 93

Dziękuję za uwagę.