138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające zdolność odtwarzania w stosunkowo 2. Stałe zasoby przyrody krótkim czasie 3. Odnawialne B. Zasoby, których proces powstawania trwa miliony lat zasoby przyrody C. Użyteczne składniki środowiska przyrodniczego, które 4. Nieodnawialne można wykorzystać w gospodarce zasoby przyrody 1. 2. 3. 4. D. Zasoby, które tworzą ekosystemy pozwalające na utrzymanie stanu równowagi ekologicznej E. Zasoby, które mimo ich ciągłej eksploatacji pozostają niezmienne Zadanie 2 (0 4 p.) W odpowiednie miejsca tabeli wpisz te nazwy metod eksploatacji surowców mineralnych, które powodują wymienione skutki. Lp. Metody eksploatacji Skutki eksploatacji 1. Tąpnięcia i zawały 2. b)... Niszczenie pokrywy glebowej 3. b)... Powstanie leja depresyjnego 4. Wyrobiska o głębokości kilkuset metrów Zadanie 3 (0 4 p.) Podkreśl zdania informujące o działaniach gospodarczych zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju. a) Ograniczenie eksploatacji zasobów w celu zachowania zdolności samoregulacji przyrody. b) Intensywne korzystanie z zasobów odnawialnych w celu skrócenia tempa ich odtwarzalności.
SPRAWDZIANY LEKCJI 139 c) Wielokrotne wykorzystywanie tych samych zasobów przyrody. d) Odzyskiwanie surowców z odpadów przemysłowych. e) Pozyskiwanie zasobów przyrody w ilościach niezbędnych dla rozwijającej się gospodarki. f) Stosowanie tzw. zamkniętego obiegu zasobów przyrody. Zadanie 4 (0 4 p.) Podaj numery, którymi na mapie oznaczono obszary: a) nadmiaru wody słodkiej powstałego w wyniku dużej rocznej sumy opadów atmosferycznych b) nadmiaru wody słodkiej spowodowanego utrudnionym odpływem c) deficytu wody słodkiej spowodowanego minimalnymi opadami i dużym parowaniem d) deficytu wody słodkiej spowodowanego położeniem terenu w tzw. cieniu opadowym
140 SPRAWDZIANY LEKCJI Zadanie 5 (0 4 p.) Znajdź i podkreśl cztery błędy zamieszczone w tekście. Około 50% ludności świata posiada stały dostęp do wody pitnej, podczas gdy druga połowa zamieszkuje tereny dotknięte niedoborem wody. Największy deficyt wody pitnej występuje w Afryce na obszarach nad Zatoką Gwinejską. Problemem jest również niska jakość wody pitnej, zanieczyszczanej m.in. nawozami sztucznymi i odpadami przemysłowymi. Skażeniu w największym stopniu podlegają wody głębinowe. Zadanie 6 (0 4 p.) Ustal prawidłową kolejność przyczyn i skutków przyspieszających globalne ocieplenie klimatu, wpisując w odpowiednie miejsca schematu właściwe litery. a) Przyspieszone topnienie wieloletniej zmarzliny. b) Przyspieszenie globalnego ocieplenia. c) Wzrost temperatury wód Oceanu Arktycznego. d) Uwalnianie metanu z topniejącej zmarzliny. e) Emisja uwolnionego metanu do atmosfery. f) Podgrzanie północnych obszarów kontynentów. Zadanie 7 (0 1 p.) Podkreśl przyczynę, która nie powoduje wzrostu globalnego ocieplenia klimatu. a) Wzrost w atmosferze stężenia podtlenków azotu. b) Wzrost w atmosferze stężenia dwutlenku węgla. c) Wzrost w atmosferze stężenia freonów. d) Wzrost w atmosferze stężenia dwutlenku siarki. Zadanie 8 (0 3 p.) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli wymienione niżej skutki globalnego ocieplenia klimatu. Skutki globalnego ocieplenia przyrodnicze gospodarczo-społeczne polityczne 1. Międzynarodowe spory o dostęp do złóż surowców w Arktyce. 2. Nasilenie anomalii pogodowych. 3. Zwiększenie obszaru połowów na Oceanie Arktycznym. 4. Podniesienie poziomu wód oceanu światowego. 5. Rozprzestrzenianie się chorób tropikalnych. 6. Zagrożenie zatopieniem niektórych państw wyspiarskich.
SPRAWDZIANY LEKCJI 141 Zadanie 9 (0 4 p.) Przeczytaj uważnie poniższe zdania, a następnie przy zdaniu prawdziwym wstaw literę P, a przy błędnym B. a) Najbardziej narażone na erozję są gleby utworzone na lessach i piaskach. b) Intensywność opadów atmosferycznych nie wpływa na erozję wodną gleb. c) Wraz ze wzrostem nachylenia stoku wzrasta narażenie gleb na erozję. d) Orka wstęgowa przyczynia się do wzrostu erozji wodnej gleb. Zadanie 10 (0 4 p.) Przyporządkuj każdej przyczynie jeden wywołany przez nią skutek. 1. Sztuczne nawadnianie gleb na A. Niszczenie mikroorganizmów obszarach suchych glebowych 2. Kwaśne deszcze B. Pustynnienie gleb 3. Emisja związków chemicznych C. Wzrost zasolenia gleb z hut metali nieżelaznych D. Wzrost stężenia w glebach metali 4. Nadmierne wypasanie ciężkich pastwisk 1. 2. 3. 4.
142 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa II Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Odnawialne A. Zasoby mające zdolność odtwarzania w stosunkowo zasoby przyrody krótkim czasie 2. Zasoby przyrody B. Zasoby, których proces powstawania trwa miliony lat 3. Nieodnawialne C. Użyteczne składniki środowiska przyrodniczego, które zasoby przyrody można wykorzystać w gospodarce 4. Stałe zasoby przyrody D. Zasoby, które tworzą ekosystemy pozwalające na utrzymanie stanu równowagi ekologicznej E. Zasoby, które mimo ich ciągłej eksploatacji, pozostają niezmienne 1. 2. 3. 4. Zadanie 2 (0 4 p.) W odpowiednie miejsca tabeli wpisz nazwy metod eksploatacji surowców mineralnych, które powodują wymienione skutki. Lp. Skutki eksploatacji Metody eksploatacji 1. b)... Powstanie leja depresyjnego 2. Tąpnięcia i zawały 3. Wyrobiska o głębokości kilkuset metrów 4. b)... Niszczenie pokrywy glebowej Zadanie 3 (0 4 p.) Podkreśl zdania informujące o działaniach gospodarczych zgodnych z zasadami rozwoju zrównoważonego. a) Stosowanie tzw. zamkniętego obiegu zasobów przyrody. b) Odzyskiwanie surowców z odpadów przemysłowych.
SPRAWDZIANY LEKCJI 143 c) Ograniczenie eksploatacji zasobów w celu zachowania zdolności samoregulacji przyrody. d) Intensywne korzystanie z zasobów odnawialnych w celu skrócenia tempa ich odtwarzalności. e) Wielokrotne wykorzystywanie tych samych zasobów przyrody. f) Pozyskiwanie zasobów przyrody w ilościach niezbędnych dla rozwijającej się gospodarki. Zadanie 4 (0 4 p.) Podaj numery, którymi na mapie oznaczono obszary: a) nadmiaru wody słodkiej powstałego w wyniku dużej rocznej sumy opadów atmosferycznych b) nadmiaru wody słodkiej spowodowanego utrudnionym odpływem c) deficytu wody słodkiej spowodowanego minimalnymi opadami i dużym parowaniem d) deficytu wody słodkiej spowodowanego położeniem terenu w tzw. cieniu opadowym
144 SPRAWDZIANY LEKCJI Zadanie 5 (0 4 p.) Znajdź i podkreśl cztery błędy zamieszczone w poniższym teście. Jedynie około 10% ludności świata posiada stały dostęp do wody pitnej, podczas gdy ponad 80% zamieszkuje tereny dotknięte niedoborem wody. Największy deficyt wody występuje w Afryce na obszarach nad Morzem Śródziemnym. Problemem jest również niska jakość wody pitnej, zanieczyszczanej m.in. nawozami sztucznymi i odpadami przemysłowymi. Skażeniu w największym stopniu podlegają wody głębinowe. Zadanie 6 (0 4 p.) Ustal prawidłową kolejność przyczyn i skutków przyspieszających globalne ocieplenie klimatu, wpisując w odpowiednie miejsca schematu właściwe litery. a) Emisja uwolnionego metanu do atmosfery. b) Podgrzanie północnych obszarów kontynentów. c) Wzrost temperatury wód Oceanu Arktycznego. d) Uwalnianie metanu z topniejącej zmarzliny. e) Przyspieszenie globalnego ocieplenia. f) Przyspieszone topnienie wieloletniej zmarzliny. Zadanie 7 (0 1 p.) Podkreśl przyczynę, która nie powoduje wzrostu globalnego ocieplenia klimatu. a) Wzrost w atmosferze stężenia podtlenków azotu. b) Wzrost w atmosferze stężenia dwutlenku siarki. c) Wzrost w atmosferze stężenia freonów. d) Wzrost w atmosferze stężenia dwutlenku węgla. Zadanie 8 (0 3 p.) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli wymienione niżej skutki globalnego ocieplenia klimatu. Skutki globalnego ocieplenia przyrodnicze gospodarczo-społeczne polityczne 1. Podniesienie poziomu wód oceanu światowego. 2. Zwiększenie obszaru połowów na Oceanie Arktycznym. 3. Zagrożenie zatopieniem niektórych państw wyspiarskich. 4. Międzynarodowe spory o dostęp do złóż surowców w Arktyce. 5. Nasilenie anomalii pogodowych. 6. Rozprzestrzenianie się chorób tropikalnych.
SPRAWDZIANY LEKCJI 145 Zadanie 9 (0 4 p.) Przeczytaj uważnie poniższe zdania, a następnie przy zdaniu prawdziwym wstaw literę P, a przy błędnym B. a) Wraz ze wzrostem przesuszenia wzrasta erozja eoliczna gleb. b) Stosowanie orki wstęgowej powoduje wzrost erozji wodnej gleb. c) Luźno rosnące rośliny bardziej chronią glebę przed erozją niż zwarta pokrywa roślinna. d) Najbardziej na erozję narażone są gleby położone na stokach o dużym nachyleniu. Zadanie 10 (0 4 p.) Każdej przyczynie przyporządkuj jeden wywołany przez nią skutek. 1. Emisja związków chemicznych A. Niszczenie mikroorganizmów z hut metali nieżelaznych glebowych 2. Sztuczne nawadnianie gleb na B. Pustynnienie gleb suchych obszarach C. Wzrost zasolenia gleb 3. Nadmierne wypasanie D. Wzrost stężenia w glebach metali pastwisk ciężkich 4. Kwaśne deszcze 1. 2. 3. 4.