P³aszczowina reglowa górna (choczañska) miêdzy Dolin¹ Lejow¹ a Dolin¹ Chocho³owsk¹ w Tatrach

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 P³aszczowina reglowa górna (choczañska) miêdzy Dolin¹ Lejow¹ a Dolin¹ Chocho³owsk¹ w Tatrach El bieta GaŸdzicka, Andrzej GaŸdzicki 2, Karolina Filipczak 3, Alfred Uchman 3 E. GaŸdzicka A. GaŸdzicki K. Filipczak A. Uchman Upper Sub-Tatric (Choè) Nappe between the Lejowa and Chocho³owska valleys in the Tatra Mountains. Prz. Geol., 5: 5 3. Abstract.Thestudied area contains the Middle to Upper Triassic successions of the Hronicum domain (Choè Nappe), forming at least three tectonic units. From the bottom to the top, they include: the Furkaska, the Siwa Woda and the Koryciska thrust slices. Sedimentary successions of these units differ in details, but generally they contain: the Ramsau Dolomite (Middle Anisian), Reifling Limestone interfingering with the Partnach Beds (uppermost Anisian-Ladinian), Wetterstein Dolomite (Ladinian-Lower Carnian), Hauptdolomite (Upper Carnian-Norian) and grey fossiliferous limestones of the Norovica Formation (uppermost Norian-Rhaetian). Between the Furkaska and the Siwa Woda thrust slices, calcareous and siliciclastic deposits of the Krí na Nappe representing the Fatra and the Kopieniec formations (Rhaetian-Sinemurian) are sandwiched. Thus, within the Triassic successions of the Choè Nappe on the eastern slope of Cisowa Turnia (Lejowa Valley), a new tectonic unit Pod Cisow¹ was proposed, which originated from Krí na domain. Keywords: stratigraphy, tectonics, Triassic, Jurassic, Choè Nappe, Tatra Mts. W polskich Tatrach p³aszczowina reglowa górna (choczañska) zajmuje stosunkowo niewielki obszar na zachód od Doliny Lejowej oraz w rejonie Doliny Koœcieliskiej, gdzie wystêpuje w kilku izolowanych fragmentach (ryc. ). Pomimo ograniczonego zasiêgu tej jednostki jej interpretacja strukturalna wci¹ budzi wiele kontrowersji. Powodem s¹ liczne komplikacje tektoniczne oraz wykszta³cenie facjalne tworz¹cych j¹ serii osadowych. Z jednej strony podobieñstwo litologiczne niektórych ogniw (np. dolomitów œrodkowego i górnego triasu), z drugiej zaœ zró nicowanie facjalne równowiekowych sekwencji powodowa³y znaczne ró nice w interpretacji, które s¹ widoczne w opublikowanych dotychczas artyku³ach i mapach (Guzik & Guzik, 95; Guzik i in., 95; Kotañski, 93; Bac-Moszaszwili i in., 99; GaŸdzicki & Michalík, 90). Dodatkowym utrudnieniem s¹ liczne luki lub ca³kowity brak dokumentacji bio-, magneto- lub chronostratygraficznej niektórych sukcesji osadowych. Brak jest tak e szczegó³owych analiz strukturalnych, mimo e historia badañ sukcesji choczañskich w Tatrach ma d³ug¹, ponad stuletni¹ tradycjê (m.in. Štur, ; Uhlig, 903; Matéjka, 92; Andrusov, 93a, b; Guzik, 959; Zawidzka, 92; GaŸdzicki, 9; Michalík ZAKOPANE POLSKA POLAND 0 5km paleogeñska pokrywa osadowa Paleogene sedimentary cover allochton wierchowy High-Tatric allochthon jednostka reglowa górna (choczañska) Upper Sub-Tatric (Choè) Unit autochton wierchowy High-Tatric autochthon jednostka reglowa dolna (kri niañska) Lower Sub-Tatric (Kri na) Unit pod³o e krystaliczne crystalline basement nasuniêcia overthrusts Ryc.. Lokalizacja terenu badañ (na podstawie Bac-Moszaszwili i in., 99) Fig.. Location of the study area (based on Bac-Moszaszwili et al., 99) Pañstwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-95 Warszawa; elzbieta.gazdzicka@pgi.gov.pl 2 Instytut Paleobiologii PAN, ul. Twarda 5/53, 00- Warszawa; gazdzick@twarda.pan.pl 3 Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloñski, ul. Oleandry 2A, 30-03 Kraków; alfred.uchman@uj.edu.pl 5

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 & GaŸdzicki, 93; Kotañski, 95a, b; Iwanow & Wieczorek, 9; Uchman, 9, 993; Mello & Wieczorek, 993; Szulc i in., 2004). Na zachód od Doliny Lejowej p³aszczowinê reglow¹ górn¹ (choczañsk¹) tworz¹ elementy strukturalne o charakterze ³usek, obejmuj¹ce sekwencje osadowe œrodkowego i górnego triasu. Guzik (959) wyró ni³ tu jednostkê Furkaski, spoczywaj¹c¹ na sukcesji kredowej p³aszczowiny reglowej dolnej (kri niañskiej), oraz nadleg³¹ jednostkê Korycisk. Kotañski (93) uzna³, e kompleks osadowy wystêpuj¹cy na wschód od Doliny Chocho³owskiej reprezentuje odrêbny element tektoniczny o charakterze p³aszczowiny cz¹stkowej, który nazwa³ jednostk¹ Siwej Wody. Uwa a³ on, e jest to najni sza z jednostek choczañskich, nasuniêta bezpoœrednio na kredow¹ sukcesjê kri - niañskiej jednostki Bobrowca. Na niej spoczywa jednostka Furkaski, oddzielona po³ogim nasuniêciem przebiegaj¹cym po wschodniej stronie Doliny Chocho³owskiej, a najwy - sze po³o enie ma jednostka Korycisk (Kotañski, 95a). Autor ten postulowa³ tak e, aby zbudowan¹ z dolomitów z Wetterstein jednostkê Korycisk wraz fragmentem jednostki Furkaski, obejmuj¹cym warstwy z Partnach, podnieœæ do rangi trzeciej, najwy szej p³aszczowiny reglowej. Zdaniem Kotañskiego (94, 95a, b) za tak¹ interpretacj¹ mia³y przemawiaæ wzglêdy facjalne, tj. pochodzenie tych sekwencji osadowych z basenu sedymentacyjnego p³ytszego ni basen choczañski oraz sk³ad taksonomiczny zespo³ów skamienia³oœci. Pomys³ wyró nienia trzeciej, najwy szej p³aszczowiny reglowej, zwanej stra owsk¹, spotka³ siê z krytyk¹ innych autorów (Michalík & GaŸdzicki, 90; GaŸdzicki & Michalík, 95; Mahe¾, 9; Mello & Wieczorek, 993). Nie wyró niaj¹ jej równie na mapach geolodzy s³owaccy, przyjmuj¹c pochodzenie zarówno dolomitów z Wetterstein, jak i g³êbszych sekwencji basenowych (wapienie z Reifling, warstwy z Partnach) z jednej domeny facjalnej, jak¹ by³ zró nicowany batymetrycznie basen Hronicum (Nemèok i in., 994). Pogl¹d ten zosta³ przyjêty tak e w niniejszej publikacji. Badania geologiczne prowadzone w ramach przygotowañ do nowej edycji Szczegó³owej mapy geologicznej Tatr w skali : 0 000 (SMGT) (arkusz Kiry GaŸdzicka i in., 200) oraz inne badania geologiczne w omawianym rejonie przynios³y nowe rezultaty. Dane te pozwalaj¹ na uœciœlon¹ lub now¹ interpretacjê litostratygrafii i tektoniki jednostek choczañskich wystêpuj¹cych w polskich Tatrach na zachód od Doliny Lejowej. Lito- i biostratygrafia Na badanym obszarze wystêpowania p³aszczowiny reglowej górnej (choczañskiej) wyró niono trzy jednostki tektoniczne. Najni sze po³o enie strukturalne zajmuje ³uska Furkaski, na niej spoczywa ³uska Siwej Wody, natomiast najwy szym elementem jest ³uska Korycisk (GaŸdzicka i in., 200). Charakteryzuj¹ je nieco odmienne sukcesje osadowe (ryc. 2), co jest spowodowane ich pochodzeniem z ró nych stref batymetrycznych i facjalnych basenu sedymentacyjnego (serie Czarnego Wagu i Bia³ego Wagu Mahe¾, 9; Kovaè & Havrila, 99), a tak e redukcj¹ tektoniczn¹ niektórych ogniw. Seria Czarnego Wagu powsta³a w p³ytszej strefie basenu, na rozleg³ej platformie wêglanowej i obejmuje: dolomity i wapienie z Gutenstein, dolomity z Ramsau oraz charakterystyczny kompleks utworów rafowych i lagunowych, wyró niany jako wapienie i dolomity z Wetterstein (Lexa i in., 2000). W serii Bia³ego Wagu, ponad formacj¹ z Gutenstein wystêpuje niewielkiej mi¹ szoœci sekwencja u³awiconych, szarych dolomitów z Ramsau. Powy ej formacji z Ramsau wystêpuje seria drobno³awicowych, szarych wapieni mikrytowych, o cechach g³êbokowodnych (wapienie z Reifling), które obocznie mog¹ byæ zast¹pione przez pakiet wapieni bulastych, czerwonawych (wapienie ze Schreyeralm). Sekwencje wêglanowe przechodz¹ ku górze w ciemne osady mu³owcowo-margliste z ³awicami wapieni o genezie sp³ywowej, wyró niane jako warstwy z Partnach. Najwy sze ogniwo serii Bia³ego Wagu stanowi¹ silikoklastyczne warstwy z Lunz, reprezentuj¹ce karnik górny (jul tuwal). W noryku nast¹pi³o ujednolicenie facjalne osadów na ca³ym obszarze basenu Hronicum. Utworzy³y siê wówczas du ej mi¹ szoœci serie wêglanowe, reprezentowane obecnie przez sekwencje szarych, u³awiconych dolomitów z wk³adkami ³upków ilastych (dolomit g³ówny). Najwy sze ogniwo triasu choczañskiego stanowi formacja norowicka, obejmuj¹ca wapienie organodetrytyczne, organogeniczne i oolitowe (noryk górny retyk). Dolomity z Ramsau. W polskiej czêœci Tatr najstarszymi utworami p³aszczowiny reglowej górnej (choczañskiej) s¹ dolomity z Ramsau sensu lato, wystêpuj¹ce w ³uskach Furkaski i Siwej Wody oraz podrzêdnie w ³usce Korycisk. Sukcesja ta jest stosunkowo s³abo poznana i wymaga dalszych badañ porównawczych z dolomitami z Ramsau w Pó³nocnych Alpach Wapiennych. W Polsce s¹ to szare dolomity, g³ównie œrednio³awicowe, z nieci¹g³ymi litosomami brekcji o maksymalnej mi¹ szoœci do 0 m. Brekcje te tworz¹ ska³ki w pobli u strefy nasuniêcia p³aszczowiny choczañskiej, pomiêdzy granic¹ pañstwa a Dolin¹ Lejow¹. W stropowej czêœci sukcesji dolomity s¹ wyraÿnie u³awicone, maj¹ ciemnoszar¹ lub brunatn¹ barwê i zawieraj¹ czarne rogowce. Jak wynika z intersekcji, ich mi¹ - szoœæ w ³usce Furkaski wynosi nie wiêcej ni 50 m, a w ³usce Korycisk kilkanaœcie metrów. Choæ jak dot¹d nie stwierdzono w nich diagnostycznych skamienia³oœci, perspektywiczne wydaj¹ siê dolomity z górnej strefy Kozinieckiego lebu (³uska Siwej Wody), zawieraj¹ce zespo³y sklerytów holoturii podobne do opisanych przez Zawidzk¹ (9) z anizyjskich wapieni z Reifling. W profilu tym, podobnie jak w Wielkich Koryciskach, wœród ³awic dolomitów wystêpuj¹ warstwy tufitów, co zaprzecza pogl¹dom o wystêpowaniu po wschodniej stronie Doliny Chocho³owskiej wy³¹cznie dolomitów górnego triasu (Kotañski, 93). Badania mikropaleontologiczne oraz analizy tufitów s¹ obecnie prowadzone w Pañstwowym Instytucie Geologicznym. Dolomity z Ramsau prawdopodobnie reprezentuj¹ œrodkowy anizyk, jak wynika z ich wystêpowania bezpoœrednio pod udokumentowanymi faunistycznie wapieniami z Reifling na po³udniowym zboczu doliny Wielkie Koryciska. Na wschód od Doliny Chocho³owskiej, bezpoœrednio nad tymi utworami zalega dolomit g³ówny. Brak tu wapieni z Reifling i warstw z Partnach, lecz ma³a liczba ods³oniêæ nie pozwala na rozstrzygniêcie, czy jest to efekt redukcji tektonicznych, czy zmian facjalnych. Wapienie z Reifling. Ska³y te wystêpuj¹ w ³usce Furkaski na pó³nocnym stoku Tyra³owej Czuby, tote wczeœniej by³y nazywane wapieniami z Tyra³ówki (Kotañski, 95a). S¹ to szare, cienko- i œrednio³awicowe mikrytowe wapienie bulaste o mi¹ szoœci 40 55 m. Lokalnie s¹ zsylifikowane i zawieraj¹ czarne rogowce. Utwory te doczeka³y siê licznych badañ ze wzglêdu na bogaty zespó³ sk³adników pochodzenia organicznego. Wystêpuj¹ w nich m.in. trochity liliowców, cienkoskorupowe ma³ e ( filamenty ), radiolarie, otwornice, ma³ oraczki, skleryty strzykw, a tak e 5

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 palinomorfy (Zawidzka, 9; GaŸdzicki & Zawidzka, 93; Fja³kowska & Uchman, 993; Ruckwied i in., 2004; Szulc i in., 2004). Grup¹ o znaczeniu stratygraficznym s¹ konodonty, które wskazuj¹ na interwa³ czasowy obejmuj¹cy górny anizyk i dolny ladyn (Zawidzka, 92; Mello i in., 993; Brühwiler i in., 200). Sedymentacja wapieni z Reifling by³a zwi¹zana ze œrodowiskiem basenowym, ale palinofacje i redeponowane bioklasty wskazuj¹ na pochodzenie materia³u ze œrodowiska p³ytkomorskiego (Ruckwied i in., 2004; Szulc i in., 2004). Warstwy z Partnach. Warstwy z Partnach wystêpuj¹ jako kilkumetrowej mi¹ szoœci prze³awicenia osadów silikoklastycznych w obrêbie wapieni z Reifling. Ich sumaryczna mi¹ szoœæ nie przekracza 0 m. S¹ to oliwkowoszare mu³owce margliste i margle z uwêglonym detrytusem roœlinnym. Zawieraj¹ liczne skamienia³oœci, wœród których opisano: amonity, ³odziki, ma³ e, otwornice, ma³ oraczki, holoturie, 90 [mln lat] [ma] 95 200 205 20 25 220 dolna jura Lower Jurassic górny trias Upper Triassic 9, synemur Sinemurian 9,5 hetang Hettangian 99, retyk Rhaetian 203, 2,5 ig³y g¹bek, krynoidy i fragmenty je owców (GaŸdzicki & Zawidzka, 93; Kotañski, 93, 94; Alexandrowicz & Szewczyk, 9; Mello i in., 993). Znaleziono w nich te szcz¹tki p³aza tarczog³owego (Kotañski, 99; Maryañska & Shishkin, 99). W ods³oniêciach w dolinie Wielkich Korycisk widaæ jedynie skraj litosomu warstw z Partnach, zazêbiaj¹cy siê z wapieniami z Reifling. Zasadniczy litosom, prawdopodobnie m³odszy (w Alpach siêga do dolnego karniku), jest zredukowany tektonicznie lub znajduje siê pod nasuniêciem jednostki Korycisk. Nie mo na te wykluczyæ, e nie by³ on nigdy rozwiniêty na obszarze analizowanego basenu sedymentacyjnego. Wed³ug Szulca i in. (2004) wapienie z Reifling wraz z warstwami z Partnach przechodz¹ w dolomity z Wetterstein, a w obrêbie interwa³u przejœciowego (kilka metrów), wystêpuj¹ ju ladyñskie sporomorfy i tufity, których wiek radiometryczny okreœlono na 5 mln lat (Wolska i in., 2002). Wartoœci te odnosz¹ siê jednak do epizodu hydrotermalnego podgrzania tego kompleksu skalnego karnik Carnian noryk Norian ³uska Furkaski Furkaska Thrust Slice ³uska Siwej Wody Siwa Woda Thrust Slice ³uska Korycisk Koryciska Thrust Slice ogniwo wapienia mojtiñskiego Mojtin Limestone Member m ogniwo wapienia z Siwej Wody Siwa Woda Limestone Member 2 3 m wapienie dolne Lower Limestone <2 m 225 22,0 230 235 240 œrodkowy trias Middle Triassic ladyn Ladinian 23,0 anizyk Anisian?? w-wy z Partnach Partnach Beds 5-0 m? dolomity z Ramsau Ramsau Dolomite?<50 m dolomity z Ramsau Ramsau Dolomite?<0 m 245 245,0 u³awicone dolomity bedded dolomites wapienie gruz³owe nodular limestones mu³owce margliste i margle marly mudstones and marlstones œciêcie tektoniczne tectonic truncation masywne dolomity massive dolomites brekcje dolomityczne dolomitic breccias wapienie krynoidowe crinoidal limestones œciêcie erozyjne erosional truncation Ryc. 2. Stratygrafia choczañskich ³usek Furkaski, Siwej Wody i Korycisk Fig. 2. Stratigraphy of the Furkaska, Siwa Woda and Koryciska thrust slices belonging to the Choè Nappe 5

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 w fazie g³êbokiego pogr¹ enia. W niniejszej publikacji przyjmuje siê tektoniczny kontakt sukcesji Reifling-Partnach (³uska Furkaski) z dolomitami z Wetterstein (³uska Korycisk). Dolomity z Wetterstein. Dolomity z Wetterstein, zwane tradycyjnie dolomitem choczañskim, wystêpuj¹ jedynie w ³usce Korycisk. S¹ to masywne dolomity o mi¹ szoœci rzêdu 50 250 m, tworz¹ce charakterystyczne ska³ki (np. na pó³nocnych zboczach doliny Wielkie Koryciska lub szczyty Siwiañskich Turni). Ich górna czêœæ zosta³a œciêta przez erozjê paleogeñsk¹ lub póÿniejsz¹, tote pierwotna mi¹ szoœæ mog³a byæ znacznie wiêksza. S¹ to masywne, nieu³awicone dolomity, miejscami tak e wapienie, o jasnych barwach, maj¹ce cechy utworów rafowych czy biohermalnych. Dominuj¹cymi odmianami s¹: dolobiosparyty, dolointrasparyty oraz dolobiopelsparyty. W niektórych partiach mo na rozpoznaæ ooidy i struktury glonowo-mikrobialne (ewinosponginowe), stromatolity oraz brekcje diagenetyczne i osadowe, w tym brekcje zwi¹zane z caliche (Iwanow & Wieczorek, 9). Dolomity zawieraj¹ zró nicowane zespo³y organiczne. W dolnej czêœci wystêpuj¹ typowe skamienia³oœci organizmów rafowych g¹bek i korali oraz glony wapienne o masywnych plechach (Solenoporaceae, Corallinaceae). Towarzysz¹ im pozosta³oœci ma³ y, œlimaków, amonitów, liliowców, otwornic i ma³ oraczków, a tak e onkoidy i struktury stromatolitowe (Kotañski, 93, 94; Szulc i in., 2004). W czêœci stropowej natomiast stwierdzono zespo³y glonów z grupy zielenic wskazuj¹ce na œrodowisko lagunowe. Na podstawie sk³adu taksonomicznego, obejmuj¹cego takie gatunki jak: Diplopora annulata, Teutloporella herculea, Teutloporella tenuis, Macroporella sp., Acicularia sp., Kotañski (93) okreœli³ pozycjê stratygraficzn¹ dolomitów z Wetterstein jako ladyn górny. W Pó³nocnych Alpach Wapiennych oraz na S³owacji, jak te w nowej edycji SMGT (arkusz Kiry GaŸdzicka i in., 200), wiek formacji z Wetterstein przyjêto w przedziale: ladyn górny karnik (fasan górny tuwal dolny). Sedymentacja sekwencji dolomitów z Wetterstein by³a zwi¹zana ze œrodowiskiem platformy wêglanowej (Kotañski, 95a). Pocz¹tkowe stadium to prawdopodobnie sk³on platfomy, na którym rozwinê³y siê rafy i biohermy, natomiast wy sze fragmenty tego kompleksu, w których dominuj¹ szcz¹tki zielenic, wskazuj¹ na œrodowisko sublitoralne lub p³ytkiej laguny (Szulc i in., 2004). Ryc. 3. Ods³oniêcie najwy szego triasu formacji norowiskiej w tzw. rowie grzbietowym w Ma³ej Suchej Dolinie Fig. 3. Outcrop of the uppermost Triassic of the Norovica Formation in the so-called ridge trough in the Ma³a Sucha Valley Dolomit g³ówny (Hauptdolomit) wystêpuje w ³uskach Furkaski i Siwej Wody. Sukcesjê tworz¹ szare, œrednioi grubo³awicowe dolomity z prze³awiceniami ciemnoszarych ³upków ilastych. S¹ to dolomikryty i dolosparyty, nie zawieraj¹ce szcz¹tków pochodzenia organicznego. Ich mi¹ - szoœæ (wynikaj¹ca z intersekcji) wynosi 00 200 m. Na stokach Cisowej Turni, na zachodnim zboczu Doliny Lejowej wœród dolomitów wystêpuj¹ regularne prze³awicenia ciemnych ³upków ilastych o mi¹ szoœci do kilkudziesiêciu centymetrów, œwiadcz¹ce o rytmicznie zmieniaj¹cych siê warunkach sedymentacji. W ³upkach, podobnie jak w dolomitach, nie znaleziono makro- ani mikroskamienia³oœci. Dla tych sekwencji charakterystyczna jest jednak zawartoœæ bituminów. Pozycjê stratygraficzn¹ dolomitu g³ównego okreœlono jako karnik noryk, poniewa wystêpuje on bezpoœrednio pod dobrze udokumentowanymi faunistycznie wapieniami retyku. W Pó³nocnych Alpach Wapiennych, gdzie mi¹ szoœæ dolomitu g³ównego przekracza 2000 m, wyró niono trzy ogniwa. Prze³awicenia ³upków wystêpuj¹ g³ównie w ogniwie œrodkowym, a bitumiczne laminity algowe na pograniczu œrodkowego i górnego (Tollmann, 9). Formacja norowicka. Utwory tej formacji ods³aniaj¹ siê u podnó a Siwiañskich Turni w Dolinie Chocho- ³owskiej (GaŸdzicki, 9), w Dolinie Lejowej (GaŸdzicki & Michalík, 90), na zboczach Cisowej Turni, w grzbiecie oddzielaj¹cym Koziniecki leb od Wielkiej Suchej Doliny, na wschodnich zboczach Ma³ej Suchej Doliny (m.in. w tzw. rowie grzbietowym) (ryc. 3). Wystêpuj¹ one zarówno w ³usce Furkaski, jak i Siwej Wody. S¹ to jasnoszare, zwiêz³e wapienie mikrytowe i organodetrytyczne. Ich mi¹ szoœæ nie przekracza 20 m. W hipostratotypowym profilu pod Siwiañskimi Turniami (³uska Siwej Wody) wyró niono trzy ogniwa: wapienie dolne (do 2 m), wapienie z Siwej Wody (2 3 m) oraz wapienie mojtiñskie ( 5 m) (GaŸdzicki & Michalík, 90). Wapienie dolne to mikryty z nielicznymi, pokruszonymi szcz¹tkami ma³ ów, œlimaków i pojedynczymi otwornicami Glomospira. Wapienie z Siwej Wody to nieco piaszczyste biopelsparyty z detrytusem krynoidowym oraz otwornicami: Glomospira, Glomospirella, Trochammina, Agathammina i Nodosaria. Sporadycznie wystêpuj¹ tutaj glony Aciculella. Ogniwo to zawiera równie najm³odsze, ostatnie w zapisie paleontologicznym konodonty Misikella posthernsteini (ryc. 4A). Najbardziej mi¹ sz¹ czêœæ formacji stanowi ogniwo wapieni mojtiñskich. S¹ to krynoidowo-ramienionogowe biosparyty z ooidami, intraklastami, otwornicami (Involutinidae), koralami (Phacelostylophyllum robustum (ryc. 4B), Chondrocoenia schafhaeutli) (por. Roniewicz, 94), ramienionogami (Rhaetina gregaria) i ma³ ami (Rhaetavicula contorta, Placunopsis alpina, Atreta intusstriata). Otwornice z rodziny Involutinidae s¹ reprezentowane przez Triasina hantkeni (ryc. 4C) oraz Aulotortus friedli, A. tenuis, A. tumidus i Auloconus permodiscoides. Obecnoœæ wskaÿnikowych kono- 59

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 dontów i otwornic jednoznacznie okreœla wiek wapieni z Siwej Wody i wapieni mojtiñskich jako retyk (GaŸdzicki 94, 9, 93; GaŸdzicki i in., 99). Wapienie dolne mog¹ obejmowaæ tak e najwy szy noryk (sewat). W profilu ³uski Siwej Wody (Ma³a Sucha Dolina), w wapieniach stwierdzono zespo³y dobrze zachowanych korali, zawieraj¹ce m.in.: Phacelostylophyllum robustum, Chondrocoenia schafhaeutli, Retiophyllia paraclathrata (zidentyfikowane przez E. Roniewicz), którym towarzysz¹ liczne trochity liliowców i otwornice. Najciekawsze jednak wydaje siê znalezienie konodontów wskaÿnikowych dla póÿnego triasu (noryku retyku), niezmiernie rzadko wystêpuj¹cych w ca³ej prowincji Tetydy (obecnie w opracowaniu przez A. GaŸdzickiego). Górna granica formacji norowickiej, zarówno w ³usce Furkaski, jak i ³usce Siwej Ryc. 4. Skamienia³oœci przewodnie formacji norowickiej (retyk) jednostka reglowa górna (choczañska): A konodonty Misikella posthernsteini Kozur & Mock, Dolina Chocho³owska (Siwiañskie Turnie); B korale Phacelostylophyllum robustum Roniewicz, Koziniecki leb; C otwornice Triasina hantkeni Majzon, Dolina Lejowa Fig. 4. Index fossils of the Norovica Formation Upper Sub-Tatric (Choè) Unit: A conodonts Misikella posthernsteini Kozur & Mock; Chocho³owska Valley (Siwiañskie Turnie); B corals Phacelostylophyllum robustum Roniewicz, Koziniecki Gully; C foraminifers Triasina hantkeni Majzon; Lejowa Valley A B C Wody, ma charakter tektoniczny lub erozyjny. W polskich Tatrach, w p³aszczowinie choczañskiej brak jest sedymentacyjnego kontaktu sukcesji póÿnego triasu z seriami osadowymi jury dolnej. Problem utworów jury dolnej w rejonie Cisowej Turni Na zachodnich zboczach Doliny Lejowej, pod Cisow¹ Turni¹ (trzeci leb od wylotu doliny), na niewielkim obszarze wystêpuj¹ s³abo ods³oniête lub widoczne w zwietrzelinie piaskowce i mu³owce zaliczane do jury dolnej. Dotychczas by³y one traktowane jako element sukcesji osadowej p³aszczowiny choczañskiej (Guzik i in., 95; Uchman, 2004). Ich mi¹ szoœæ zosta³a oceniona na 2 m. Ods³oniêta œrodkowa czêœæ tych utworów (ryc. 5) ujawnia cienko- i œrednio³awicowe piaskowce kwarcowe prze³awicone z szarymi mu³owcami. W blokach s¹ widoczne grube ³awice piaskowców (do 40 cm mi¹ szoœci) z bioklastami ma³ y. W ich s¹siedztwie wystêpuj¹ bloki ciemnych wapieni z ramienionogiem Rhaetina gregaria, reprezentuj¹ce retyk. Nowe ods³oniêcia utworów dolnej jury stwierdzono na zboczu Doliny Lejowej pod Cisow¹ Turni¹, w pierwszym lebie od ujœcia doliny (ryc. ). Pomiêdzy choczañskimi dolomitami triasowymi a zlepieñcem eoceñskim wystêpuje sukcesja osadowa, na któr¹ sk³adaj¹ siê ciemnoszare wapienie organodetrytyczne z prze³awiceniami ciemnych ³upków ilastych oraz kompleks silikoklastyczny, obejmuj¹cy ciemnoszare mu³owce i cienkie ³awice piaskowców kwarcowych o spoiwie ilasto- elazistym, ze skamienia³oœci¹ œladow¹? Planolites, le ¹ce nad wapieniami. Wapienie zawieraj¹ liczne skamienia³oœci: ramienionogi (Rhaetina gregaria, R. pyriformis), fragmenty liliowców, korale, ma³ e, œlimaki, a tak e otwornice i glony wapienne. Jedna z ³awic zawiera te muszle gruboskorupowych ma³ y z rodziny Megalodontidae, charakterystyczne dla formacji fatrzañskiej (GaŸdzicki, 94). Na podstawie zespo³u otwornic bentosowych okreœlono pozycjê stratygraficzn¹ tych utworów jako retyk. W centralnych Karpatach Zachodnich formacje fatrzañska i kopieniecka obejmuj¹ serie triasu górnego i najni szej jury, w których wyró niono trzy poziomy otwornicowe: poziom œcieœniony Triasina oberhauseri (noryk), poziom zespo³owy Glomospirella friedli i Triasina hantkeni (retyk) oraz poziom zespo³owy Ophthalmidium leischneri i O. walfordi (hettang?synemur) (GaŸdzicki, 93). W Dolinie Lejowej podobna sukcesja osadowa wystêpuje w jednostce reglowej dolnej (kri niañskiej), na pó³nocno- -wschodnich zboczach Diabliñca, Wierchu Kuca i Wierchu Spalenisko, gdzie osi¹ga mi¹ szoœæ rzêdu 0 m. W ciemnoszarych, bezwapnistych mu³owcach prze- ³awiconych z piaskowcami kwarcowymi, wystêpuj¹cych powy ej sukcesji wieku retyckiego, stwierdzono zró nicowane taksonomicznie zespo³y palinomorf. Badania palinologiczne zosta³y wykonane przez M. Waksmundzk¹ z Pañstwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. W najni szej czêœci profilu, w pobli u kontaktu z wapieniami retyku, stwierdzono wystêpowanie: Platysaccus papilionis, Dictyophillites mortoni, Trachysaccus fuscus, Podocarpidites nitidus, Ovalipollis ovalis i Chordasporites platysaccus. W wy szych warstwach spektrum jest nieco ubo sze, lecz pojawiaj¹ siê inne gatunki, w tym: Leptolepidites reissingeri, Triancoraesporites communis. Sk³ad taksonomiczny zespo³ów palinomorf potwierdzi³ wczesnojurajski wiek osadów. Bogate spektrum palinologiczne mikrospory (tak e w tetradach), ziarna py³ku oraz tkanki roœlinne wskazuje na p³ytkomorskie œrodowisko sedymentacji, które mo na okreœliæ jako przybrze e. Na tej podstawie 0

200 [cm] 50 00 50 0? Ryc. 5. Profl formacji kopienieckiej na wschodnim stoku Cisowej Turni Fig. 5. Section of the Kopieniec Formation on the eastern slope of Cisowa Turnia Mt. mu³owce mudstones piaskowce sandstones laminacja riplemarkowa ripple-cross lamination zas³oniêta czêœæ profilu covered part of section omawian¹ sukcesjê zaliczono do formacji kopienieckiej (dawne warstwy gresteñskie), w p³aszczowinie reglowej dolnej (kri niañskiej) reprezentuj¹cej hetang synemur dolny (por. GaŸdzicki i in., 200). Utwory takie nie wystêpuj¹ nigdzie w p³aszczowinach pochodz¹cych z obszaru Hronicum (tj. choczañskich), zarówno w Tatrach, jak i w innych masywach centralnych Karpat Zachodnich. Nowy obraz kartograficzny Na arkuszu Kiry najnowszej edycji SMGT (GaŸdzicka i in., 200) przedstawiono interpretacjê strukturaln¹ obszaru po³o onego miêdzy dolinami Lejow¹ a Chocho³owsk¹, uwzglêdniaj¹c¹ zarówno wyniki badañ opublikowanych od czasu poprzedniego wydania mapy (Guzik & Guzik, 95; Guzik i in., 95), jak i wykonanych w ostatnich latach dla potrzeb kartografii. Na badanym obszarze wyró niono trzy jednostki tektoniczne: ³uskê Furkaski, ³uskê Siwej Wody oraz ³uskê Korycisk. W nowym ujêciu ³uska Siwej Wody jest czêœci¹ dawnej jednostki Siwej Wody o charakterze p³aszczowiny cz¹stkowej. Pozosta³a dolna czêœæ dawnej jednostki Siwej Wody zosta³a zaliczona do ³uski Furkaski (ryc. ). Najni sze po³o enie w p³aszczowinie reglowej dolnej (choczañskiej) zajmuje ³uska Furkaski, która œcina p³aszczowinê cz¹stkow¹ Bobrowca. Tworzy j¹ g³ównie sukcesja triasu œrodkowego: dolomity z Ramsau, wapienie z Reifling i warstwy z Partnach, wystêpuj¹ce przede wszystkim na zachód od Doliny Chocho³owskiej. Na wschód od Doliny Chocho³owskiej kontynuuje siê ona w stronê Doliny Lejowej, lecz powy ej dolomitów z Ramsau wystêpuje dolomit g³ówny. Brak wapieni z Reifling i warstw z Partnach w tym rejonie pozostaje problemem nierozwi¹zanym (por. rozdzia³: Litostratygrafia). Na ³uskê Furkaski nasuniêta jest ³uska Siwej Wody, zbudowana g³ównie z serii triasu górnego dolomitu g³ównego i formacji norowickiej. W³¹czono do niej tak e pakiet dolomitów z Ramsau, wystêpuj¹cych miêdzy Dolin¹ Chocho³owsk¹ a Wielk¹ Such¹ Dolin¹. Najwy szym elementem strukturalnym jest ³uska Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 Korycisk, utworzona z potê nego kompleksu dolomitów z Wetterstein. Wystêpuje ona g³ównie na zachodnim zboczu Doliny Chocho³owskiej, lecz zachowa³a siê tak e w postaci czapek tektonicznych na Cisowej Turni i na wschodnim zboczu Doliny Chocho³owskiej naprzeciwko Wielkich Korycisk i u wylotu Wielkiej Suchej Doliny. Dolomit z Wetterstein w czasie fa³dowañ zosta³ odk³uty i nasun¹³ siê niezale nie od pozosta³ych sekwencji choczañskich, porywaj¹c w czêœci sp¹gowej niewielkie fragmenty dolomitów z Ramsau, które mo na obserwowaæ pod Siwiañskimi Turniami i na zachodnim zboczu Cisowej Turni. Kovaè i Havrila (99) podobnie zinterpretowali budowê strukturaln¹ p³aszczowiny choczañskiej w innych masywach centralnych Karpat Zachodnich (w Ma³ej Fatrze, Niskich Tatrach i Choczañskich Wierchach). Autorzy ci uwa aj¹, e podczas transportu tektonicznego sukcesje platformowe i basenowe Hronicum (m.in. Czarnego i Bia³ego Wagu) uleg³y dezintegracji i dziœ tworz¹ p³aszczowiny cz¹stkowe. Cisowa Turnia to obszar o bardzo skomplikowanej budowie tektonicznej. U jej podnó a w Dolinie Lejowej przebiega nasuniêcie p³aszczowiny reglowej górnej (choczañskiej), spod którego w po³udniowej czêœci ukazuje siê kreda dolna berias w facji biancone, reprezentuj¹cy formacjê z Oœnicy (Pszczó³kowski, 99; Grabowski & Pszczó³kowski, 200). Po³udniowo-wschodnie zbocze Cisowej Turni, zbudowane z dolomitu g³ównego, Guzik (959) zaliczy³ do jednostki Furkaski, natomiast Kotañski (93) do jednostki Siwej Wody. Na dolomitach zalegaj¹ wapienie formacji norowickiej. Z ogniwa wapieni mojtiñskich, nale- ¹cych do tej formacji, jest zbudowany rz¹d ska³ek w po³owie wschodniego zbocza, a szczyt Cisowej Turni z jasnych, grubo³awicowych dolomitów z Wetterstein, tworz¹cych czapkê tektoniczn¹ ³uski Korycisk. Na wschodnim zboczu Cisowej Turni wystêpuje te sukcesja osadowa reprezentuj¹ca formacje fatrzañsk¹ i kopienieck¹, pochodz¹ce z obszaru Fatricum (p³aszczowina reglowa dolna). Sekwencje te stanowi¹ niezale ny element strukturalny ³uskê kri niañsk¹ zaklinowan¹ pomiêdzy choczañskimi ³uskami Furkaski Ryc.. Ods³oniêcie mu³owców formacji kopienieckiej w lebie pod Cisow¹ Turni¹ Fig.. Outcrop of the Kopieniec Formation in a gully below Cisowa Turnia Mt.

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 3 4 0 5 a l i n D o 9 2 2 4 4 5 5 0 2 Pc c S u c h a 0 S SW K 9 Cisowa Turnia 2,0 Pc 2 P Pc M k F T A T R Z A Ñ S K5 I Lejowy Poto a a ³ P N 3 4 4 00 m Serie posttektogeniczne: Posttectogenic series: P³aszczowina kri niañska: Kri na Nappe: wiry, piaski, mu³ki den dolinnych, gliny z rumoszem (koluwia), holocen aluvial gravels, sands, silt, colluvial clays, Holocene wapienie organodetrytyczne z ma³ ami i ramienionogami, ³upki (f. fatrzañska), retyk organodetrital limestones with bivalves and brachiopods, shales (Fatra Fm.), Rhaetian 2 wiry i piaski fluwioglacjalne, plejstocen fluvioglacial gravels and sands, Pleistocene 2 ³upki mu³owcowe, piaskowce kwarcowe, wapienie organodetrytyczne (f. kopieniecka), hetang synemur dolny shales, quartz sandstones, organodetrital limestones (Kopieniec Fm.), Hettangian Lower Sinemurian 3 flisz z przewag¹ ³upków ilastych (w. zakopiañskie dolne), oligocen dolny flysch mostly claystones (Zakopane Fm.), Lower Oligocene 4 wapienie organodetrytyczne, numulitowe, eocen œrodkowy nummulitic organodetrital limestone, Middle Eocene 3 5 piaskowce dolomityczne, eocen œrodkowy dolomitic sandstone, Middle Eocene margle i wapienie plamiste z amonitami, (f. margli z So³tysiej), wapienie z belemnitami (og. wapieni z Poœredniej Kopki), spongiolity jasnoszare (og. spongiolitów ze Œwiñskiej Turni), synemur pliensbach górny spotty marlstones and limestones with ammonites (So³tysia Marls Fm.), limestones with belemnites (Poœrednia Kopka Limestone Mb.), grey spongiolites (Œwiñska Turnia Spongiolite Mb.), Sinemurian Upper Pliensbachian zlepieñce szare, eocen œrodkowy grey conglomerates, Middle Eocene 4 wapienie krynoidowe, jasnoszare (og. enkrynitów z D³ugiej), wapienie rudonoœne z manganem (og. wapieni rudonoœnych z Bani), wapienie bulaste, czerwone, z amonitami, onkoidami, wapienie krynoidowe z Bositra (og. wapieni z Klinów), (f. wapieni z Hucisk), toark aalen light-grey crinoidal limestones (D³uga Encrinite Mb.), ore-bearing, manganese limestones (Banie ore-bearing Limestone Mb.), red, nodular limestones with ammonites, oncoids, crinoidal limestones with Bositra (Kliny Limestone Mb.) (Huciska Limestone Fm.), Toarcian Aalenian 5 radiolaryty, wapienie z radiolarytami i rogowcami, czerwone, szare, zielone, bajos oksford red, grey and green radiolarites, limestones with cherts, Bajocian Oxfordian wapienie bulaste, ciemnoczerwone z Saccocoma i Globochaete alpina, wapienie mikrytowe, jasnoszare, margle, ³upki margliste (f. jaseniñska), kimeryd tyton dark-red nodular limestones with Saccocoma and Globochaete alpina, light-grey micritic limestones, marlstones, marly shales (Jasenina Fm.), Kimmeridgian Tithonian P³aszczowina choczañska: Choè Nappe: wapienie organodetrytyczne z krynoidami i mikrofaun¹, szare (f. norowicka), retyk grey organodetrital limestone with crinoids and microfossils, (Norovica Fm.), Rhaetian dolomity szare z prze³awiceniami ³upków czarnych (dolomit g³ówny), karnik noryk grey dolomites with shales intercalations (Hauptdolomit), Carnian Norian 9 dolomity bry³owe, jasnoszare, brekcje dolomityczne (f. z Wetterstein), ladyn górny karnik dolny massive light-grey dolomites, breccias (Wetterstein Fm.), Upper Ladinian Lower Carnian wapienie mikrytowe z Calpionella i Crassicollaria, bia³e, jasnoszare, (f. oœnicka), berias white, light-grey micritic limestones with Calpionella and Crassicollaria (Oœnica Fm.), Berriasian dolomity œrednio- i cienko³awicowe, szare i ciemnoszare z rogowcami (f. z Ramsau), anizyk dark-grey, medium- and thin-bedded dolomites with cherts (Ramsau Fm.), Anisian margle, wapienie margliste z amonitami, piaskowce, wapienie grubo³awicowe (f. margli z Koœcieliskiej), walan yn alb marlstones and marly limestones with ammonites, sandstones, thick-bedded limestones (Koœcieliska Marlstone Fm.), Valanginian Albian 0 nasuniêcie p³aszczowiny choczañskiej Choè Nappe overthrust nasuniêcia drobnych ³usek kri niañskich Kri na thrust slices boundaries nasuniêcia ³usek choczañskich Choè thrust slices boundaries uskok fault F ³uska Furkaski Furkaska thrust slice K ³uska Korycisk Koryciska thrust slice SW ³uska Siwej Wody Siwa Woda thrust slice PC ³uska Pod Cisow¹ Pod Cisow¹ thrust slice Ryc.. Mapa geologiczna obszaru badañ (na podstawie GaŸdzickiej i in., 200). Lokalizacja zob. ryc. Fig.. Geological map of the study area (based on GaŸdzicka et al., 200). For location see Fig. 2 5 3 3

Przegl¹d Geologiczny, vol. 5, nr, 2009 i Siwej Wody (porwak tektoniczny z obszaru kri niañskiego), dla której zaproponowano nazwê ³uska Pod Cisow¹ (ryc. ). Nie jest to w Tatrach sytuacja odosobniona. Na przyk³ad pochodz¹ca z obszaru wierchowego ska³ka NiedŸwiedŸ jest zaklinowana w utworach reglowych miêdzy Dolin¹ Miêtusi¹ i Dolin¹ Ma³ej ¹ki (Zawidzka, 9). W grzbiecie Cisowej Turni, na pó³noc od ska³ki z dolomitów Wetterstein, jak te na zachodnim zboczu ukazuj¹ siê szare wapienie formacji norowickiej nale ¹ce do ³uski Siwej Wody. Skomplikowana budowa tektoniczna tego obszaru sprawia, e na ma³ej przestrzeni wystêpuj¹ obok siebie serie wieku retyckiego reprezentuj¹ce obie p³aszczowiny reglowe: kri niañsk¹ i choczañsk¹, pochodz¹ce z dwóch ró nych stref facjalnych: Fatricum i Hronicum. Literatura ALEXANDROWICZ S.W. & SZEWCZYK E. 9 Otwornice margli anizyku jednostki Furkaski w Tatrach Zachodnich. Biul. Inst. Geol., 33: 23 39. ANDRUSOV D. 93a Subdivison des nappes subtatriques sur la versant nord de la Haute Tatra. Bull. Ass. Russe rech. Sci. Prague, 4 (9), 23: 25 34. ANDRUSOV D. 93b Subtatranské pøíkrovy zapadnich Karpat. Carpathica, : 3 50. BAC-MOSZASZWILI M., BURCHARDT J., G AZEK J., IWANOW A., JAROSZEWSKI W., KOTAÑSKI Z., LEFELD J., MASTELLA L., OZIMKOWSKI W., RONIEWICZ P., SKUPIÑSKI A. & WESTWALE- WICZ-MOGILSKA E. 99 Mapa geologiczna Tatr Polskich, : 30 000. Wyd. Geol. Warszawa. BRÜHWILER T., HOCHULI P. A., MUNDIL R., SCHATZ W. & BRACK P. 200 Bio- and chronostratigraphy of the Middle Triassic Reifling Formation of the westernmost Northern Calcareous Alps. Swiss J. Geosci., 00: 443 455. FIJA KOWSKA A. & UCHMAN A. 993 Nowe dane do palinologii triasu Tatr Polskich. Prz. Geol., 4: 33 35. GA DZICKA E., BAC-MOSZASZWILI M., ZIMNAL Z., MARCI- NIEC P, NESCIERUK P., PIOTROWSKA K. & WASILUK R. 200 Szczegó³owa mapa geologiczna Tatr, : 0 000. Arkusz Kiry. Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa. GA DZICKI A. 94 Rhaetian microfacies, stratigraphy and facies development in the Tatra Mts. Acta Geol. Pol., 24: 9. GA DZICKI A. 9 Conodonts of the genus Misikella Kozur and Mock, 94 from the Rhaetian of the Tatra Mts (West Carpathians). Acta Palaeont. Pol., 23: 34 350. GA DZICKI A. 93 Foraminifers and biostratigraphy of Upper Triassic and Lower Jurassic of the Slovakian and Polish Carpathians. Palaeont. Polon., 44: 09 9. GA DZICKI A. & MICHALÍK J. 90 Uppermost Triassic sequence of the Choè nappe (Hronic) in the West Carpathians of Slovakia and Poland. Acta Geol. Pol., 30:. GA DZICKI A. & MICHALÍK J. 95 OdpowiedŸ na artyku³ Z. Kotañskiego Jeszcze raz o p³aszczowinie stra owskiej w Tatrach. Prz. Geol., 33: 2. GA DZICKI A., MICHALÍK J., PLANDEROVÁ E. & SÝKORA M. 99 An Upper Triassic Lower Jurassic sequence in the Krí na nappe (West Tatra Mts, West Carpathians, Czechoslovakia). Západne Karpáty, Sér. Geol., 5: 9 4. GA DZICKI A., WAKSMUNDZKA M. & HO DA-MICHALSKA A. 200 Rhaetian/Hettangian palynomorphs of the Tatra Mountains (West Carpathians). Vol. Jur., 4: 20 2. GA DZICKI A. & ZAWIDZKA K. 93 Triassic foraminifer assemblages in the Choè nappe of the Tatra Mts. Acta Geol. Pol., 23: 43 490. GRABOWSKI J. & PSZCZÓ KOWSKI A. 200 Górny tyton i berias w p³aszczowinie reglowej dolnej Tatr Zachodnich w œwietle danych lito-, bio- i magnetostratygraficznych. Prz. Geol., 54: 0. GUZIK K. 959 Przewodnie rysy stratygrafii triasu serii reglowej górnej (choczañskiej) w Tatrach Zachodnich. Biul. Inst. Geol. 49:3. GUZIK K. & GUZIK S. 95 Mapa geologiczna Tatr Polskich, : 0 000. Arkusz Furkaska. Instytut Geologiczny, Warszawa. GUZIK K., GUZIK S. & SOKO OWSKI S. 95 Mapa geologiczna Tatr Polskich, :0000. Arkusz Hruby Regiel. Instytut Geologiczny, Warszawa. IWANOW A. & WIECZOREK J. 9 Problem najwy szych jednostek tektonicznych w Tatrach. Prz. Geol., 35: 525 52. KOTAÑSKI Z. 93 Upper and middle subtatric nappes in the Tatra Mts. Bull. Acad. Pol. Sci., Sér. Sci. Terre, 2: 5 3. KOTAÑSKI Z. 94 Ammonites, nautiloids and daonelles from the upper subtatric Triassic in the Tatra Mts. Rocz. Pol. Tow. Geol., 43: 439 45. KOTAÑSKI Z. 95a Jeszcze raz o p³aszczowinie stra owskiej w Tatrach. Cz. I. Prz. Geol., 33: 54 553. KOTAÑSKI Z. 95b Jeszcze raz o p³aszczowinie stra owskiej w Tatrach. Cz. II. Prz. Geol., 33: 2 2. KOTAÑSKI Z. 99 History of discovery and age of labyrintodont remains in the Tatra Mts, Poland. Pr. Muz. Ziemi, 43: 4 52. KOVAÈ P. & HAVRILA M. 99 Inner structure of Hronicum. Slovak Geol. Mag., 4: 25 20. LEXA J., BEZAK V., ELEÈKO M., MELLO J., POLÁK M., POTFAJ M. & VOZAR J. (eds.) 2000 Geological map of Western Carpathians and adjacent areas, : 500 000. Geological Survey of Slovak Republic, Bratislava. MAHEL M. 9 Choèské pohorie. [W:] Mahel M. (ed.) Geologická stavba ès. Karpát. Paleoalpínske jednotky. Veda, Bratislava: 39 39. MARYAÑSKA T. & SHISHKIN M. 99 New cyclotosaurid (Amphibia: Temnospondyli) from the Middle Triassic of Poland and some problems of interrelationships of capitosauroids. Pr. Muz. Ziemi, 43: 53 3. MATÉJKA A. 92 Geologické studie z okolí Ru omberka na Slovensku. Sbor. St. Geol. Úst. Ès. Republ., : 529. MELLO J., FILO I., KOVAÈ P., HAVRILA M., HÓK J., SIRÁÒOVÁ Z., ECOVÁ K., POTFAJ M., PEVNÝ J. & SAMUEL O. 993 Choèské Vrchy. [W:] Gross P. i in. (red.) Geológia ju nej a východnej Oravy. Geologický ústav Dionýza Štúra, Bratislava. MELLO J. & WIECZOREK J. 993 Choèský príkrov (Hronicum). [W:] Nemèok J. (red.) Vysvetlivky ku gologickej mape Tatier, : 50 000. Geologický Ústav Dionýza Štúra, Bratislava: 50 5. MICHALÍK J. & GA DZICKI A. 90 Czy w Tatrach jest p³aszczowina stra owska? Prz. Geol., 2: 9. MICHALÍK J. & GA DZICKI A. 93 Stratigraphic and environmental correlations in the Fatra and Norovica Formation (Upper Triassic, Western Carpathians). Schrift. Erdwiss. Komm., 5: 2 2. NEMÈOK J, BEZÁK V., BIELY A., GOREK A, GROSS P., HALOUZKA R., JANÁK M., KAHAN Š., KOTAÑSKI Z., LEFELD J., MELLO J., REICHWALDER P., R CZKOWSKI W., RONIEWICZ P., RYKA W., WIECZOREK J. & ZELMAN J. 994 Geologická mapa Tatier, : 50 000. Geologický ústav Dionýza Štúra, Bratislava. PSZCZÓ KOWSKI A. 99 Calpionellid stratigraphy of the Tithonian-Berriasian pelagic limestones in the Tatra Mts. (Western Carpathians). Stud. Geol. Pol., 09: 03 30. RONIEWICZ E. 94 Rhaetian corals of the Tatra Mts. Acta Geol. Pol., 24: 9. RUCKWIED K., GÖTZ A.E. & SZULC J. 2004 Palynofacies patterns of Middle Triassic carbonate series of the Hronicum Basin (Tatra Mts., S Poland): clue to reconstruction of eustatic history. [In:] Kêdzierski M., Leszczyñski S. & Uchman A. (red.) Geologia Tatr. Ponadregionalny kontekst sedymentologiczny. Polska Konferencja Sedymentologiczna. VIII Krajowe Spotkanie Sedymentologów. Zakopane, 2 24.0.2004. Polskie Towarzystwo Geologiczne, Kraków:. ŠTUR D. Bericht über die geologische Aufnahme im oberen Waag- und Granthale. Jb. Geol. Reichsanst. (Wien), : 33 42. SZULC J., GÖTZ A., KURC G. & RUCKVIED K. 2004 Batymetria i ewolucja basenu Hronicum w triasie œrodkowym na przyk³adzie profilu Wielkich i Ma³ych Korycisk (Tatry Polskie). [W:] Kêdzierski M., Leszczyñski S. & Uchman A. (red.) Geologia Tatr. Ponadregionalny kontekst sedymenologiczny. Polska Konferencja Sedymentologiczna. VIII Krajowe Spotkanie Sedymentologów. Zakopane, 2 24.0.2004. Polskie Towarzystwo Geologiczne, Kraków: 55 3. TOLLMANN A. 9 Analyse des klassischen nordalpinen Mesozoikums. Stratigraphy, Fauna und Fazies der Nördlichen Kalkalpen. Deuticke, Wien. UCHMAN A. 9 Red limestones the youngest lithological unit of the Choè Nappe, Tatra Mts. Ann. Soc. Geol. Pol., 5: 2 2. UCHMAN A. 993 Lower Jurassic carbonate sedimentation controlled by tilted blocks in the Choè Unit in the Tatra Mts., Poland. Zentralbl. Geol. Paläont.,, -: 5 3. UCHMAN A. 2004 Tatry, ich ska³y osadowe i badania sedymentologiczne. [W:] Kêdzierski M., Leszczyñski S. & Uchman A. (red.) Geologia Tatr: ponadregionalny kontekst sedymenologiczny, Polska Konferencja Sedymentologiczna, VIII Krajowe Spotkanie Sedymentologów. Zakopane, 2 24.0.2004. Polskie Towarzystwo Geologiczne, Kraków: 5 2. UHLIG V. 903 Bau und Bild der Karpathen. [In:] Bau und Bild Österreich. Wien. WOLSKA A., SZULC J. & KOSZOWSKA E. 2002 K/Ar dating of the Middle Triassic tuffas from the Central Carpathians and its paleotectonic context. [In:] Paleogeographical, paleoecological, paleoclimatical development of Central Europe, Czech and Slovakian Paleontological Seminary, ESSEWECA/EEDEN Workshop, International Visegrad Fund Paleoclimate Workshop, Abstract Book, 5 th June, 2002, Bratislava. Institute of Geology, Slovak Academy of Science, Bratislava: 3 4. ZAWIDZKA K. 9 Budowa geologiczna rejonu Prze³êczy Sywarowej w Tatrach Zachodnich. Acta Geol. Pol., : 23 5. ZAWIDZKA K. 9 Triassic holothurian sclerites from Tatra Mountains. Acta Palaeont. Pol., : 429 450. ZAWIDZKA K. 92 Stratigraphic position of the Furkaska limestones (Choè nappe), the Tatra Mts. Acta Geol. Pol., 22: 459 4. 3