SYSTEM ZARZĄDZANIA BAZA DANYCH TOPOGRAFICZNYCH Dariusz Gotlib elementy koncepcji i technologii Jerzy Zieliński plany GUGiK Jachranka, 8 grudzień 2009
STOSOWANE POJĘCIA I SKRÓTY BDT = TBD = BDOT SZBDT=SZTBD=SZBDOT Definicja z Wytycznych technicznych Baza Danych Topograficznych (TBD): Pod pojęciem System informatyczny zarządzania TBD rozumie się zespół oprogramowania i sprzętu pozwalający na sprawne i zgodne z odpowiednimi wytycznymi zarządzanie zasobem TBD w tym m.in. - kontrolę przyjmowanych do zasobu danych, - udostępnianie danych, - dostarczanie mechanizmów poprawnej aktualizacji danych, - zapewnienie bezpieczeństwa danych - wizualizację - podstawowe analizy danych
SCHEMAT PRZEPŁYWU DANYCH BDT
DOKUMENTACJA SYSTEMU INFORMATYCZNEGO ZARZĄDZANIA BDT
DOKUMENTACJA SYSTEMU INFORMATYCZNEGO ZARZĄDZANIA BDT
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT elementy koncepcji
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE 1. Utworzenie Systemu Zarządzania Bazą Danych Topograficznych (SZBDT) jest niezbędnym krokiem w programie budowy Bazy Danych Topograficznych w Polsce. Podstawową rolą SZBDT jest zapewnienie sprawnej obsługi zasobu danych topograficznych przede wszystkim w aspekcie przyjmowania danych do zasobu oraz jego udostępniania użytkownikom. 2. SZBDT w żadnym przypadku nie należy utożsamiać z system GIS służącym np. wspomaganiu zarządzania województwem, regionem czy miastem. SZBDT ma na celu jedynie udostępnianie wybranych danych do tego typu systemów. 3. SZBDT z przedstawionej koncepcji nie jest jedynym systemem, który powinien zostać zbudowany w ramach programu budowy BDT w Polsce. Jako oddzielny w sensie logicznym system (mogący być ściśle powiązany w sensie fizycznym, technologicznym) należy traktować m.in.: - System Produkcji Map Topograficznych - System Kontroli Danych BDT
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE 4. Przyjmuje się, że ciężar realizacji większości zadań związanych z udostępnianiem danych topograficznych i ich kompilowaniem koncentruje się na poziomie wojewódzkich ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. 5. Jednocześnie poprzez przeprowadzanie przyjmowania danych na poziomie Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej dąży się do ujednolicenia i utrzymania spójności bazy danych w skali całego kraju. Daje to dodatkową możliwość udostępniania danych o zasięgu przestrzennym wykraczającym poza pojedyncze województwa dla zainteresowanych takimi danymi użytkowników oraz możliwość spójnej kontroli danych i łatwość wprowadzania modyfikacji zawartości bazy w trakcie jej rozwoju.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE 6. SZBDT będzie funkcjonował na dwóch, wzajemnie ze sobą powiązanych, szczeblach: na szczeblu centralnym w strukturze organizacyjnej Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK): SZBDT-C na szczeblu wojewódzkim w strukturze Wojewódzkich Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (WODGiK): SZBDT -L
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE 6a Na szczeblu centralnym rolą systemu będzie gromadzenie danych, napływających w wyniku opracowań BDT, zarówno nowych jak i aktualizujących. Bezpośrednim i jedynym źródłem danych SZBDT na tym szczeblu będzie System Kontroli Danych BDT. Dane, pochodzące z Systemu Kontroli Danych, będą posiadały certyfikat pozytywnego przejścia procedur kontrolnych oraz będą posiadały uzgodnione styki z danymi istniejącymi już w zasobie BDT. Budowana w ten sposób baza centralna zasobu BDT będzie źródłem danych dla szczebla wojewódzkiego SZBDT, a także dla Klientów zainteresowanych danymi o zasięgu ogólnopolskim. Przewiduje się możliwość korzystania z replik centralnej bazy danych topograficznych przez potencjalnych, ważnych partnerów służby geodezyjnej i kartograficznej (np. Zarząd Geografii Wojskowej, ARiMR, PSE itp.). Uwzględniono również możliwość dostępu do danych poprzez Internet.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE 6b Na szczeblu wojewódzkim rolą systemu będzie przede wszystkim udostępnianie danych Klientom. W koncepcji uwzględniono możliwość szerokiego operowanie danymi Bazy Danych Topograficznych w zakresie wynikającym z przepisów prawa geodezyjnego.
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT ARCHITEKTURA Przedstawiona w dalszej części koncepcji architektura systemu jest architekturą, w której spójność bazy danych zapewniana jest na poziomie centralnym, natomiast ciężar przetwarzania, kompilacji z innymi danymi, udostępniania i inicjatywa aktualizacji danych jest realizowana na poziomie wojewódzkim. Przedstawiona architektura zapewnia łatwy dostęp do danych dla dowolnych regionów ze względu na istnienie centralnego systemu integracji danych. Na poziomie wojewódzkim podejmowane będą inicjatywy w zakresie pokrycia danymi TBD określonych terytoriów województwa lub uruchomienia procesów aktualizacji. Pozyskane lub zaktualizowane dane powinny trafić w celu integracji na poziom centralny i wrócić po zakończeniu tego procesu z powrotem do województw.
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT ARCHITEKTURA
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - otoczenie
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje Funkcjonalność SZBDT na poziomie centralnym Wizualizacja danych Udostępnianie danych Import danych Obsługa metadanych Eksport danych Zarządzanie aktualizacją Funkcjonalność SZBDT-C Użytkownik SZBDT-C Pomoc użytkownika Bezpieczeństwo danych Utrzymanie słowników Realizacja zapytań Sprawozdawczość
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje Funkcjonalność SZBDT na poziomie lokalnym Import danych Wizualizacja danych Udostępnianie danych Eksport danych Obsługa metadanych Funkcjonalność SZBDT-L Zarządzanie aktualizacją Użytkownik SZBDT-L Pomoc użytkownika Bezpieczeństwo danych Sprawozdawczość Realizacja zapytań
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT - funkcje
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA BDT
SYSTEM INFORMATYCZNY BDT proces aktualizacji danych Zarządzanie procesem aktualizacji Decyzja o aktualizacji Weryfikacja decyzji Ceryfikacja danych Decyzja o przyjęciu danych TAK TAK Wprowadzanie danych do zasobu Ograniczenie przestrzenne zbioru danych Czy na danym obszarze są prowadzone inne procesy aktualizacyjne? Zarządzanie metadanymi Zarządzanie identyfikatorami obiektów (ID) System Kontroli Danych Czy dane poprawne? NIE NIE Eksport danych zasobu BDT Odbiór zaktualizowanych danych Decyzja o odrzuceniu danych Przyjęcie zbiorów danych Proces aktualizacji Przekazanie zaktualizowanych danych
OTOCZENIE SYSTEMU INFORMATYCZNEGO BDT w WODGiK SZBDT nie jest systemem zarządzania zasobem ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej (ODGiK). Przez system zarządzania zasobem ODGiK rozumie się wszystkie systemy wspomagające prowadzenie ośrodka dokumentacji geodezyjnej, w tym ewidencjonowanie dokumentacji i materiałów, systemy informacji dla klientów o stanie zasobu geodezyjno-kartograficznego i cenach produktów, systemy zarządzania zamówieniami klientów, systemy zarządzania wydawaniem produktów, systemy księgowe itd. SZBDT powinien dostarczać niezbędne informacje do systemów zarządzania zasobem ODGiK np. metadane opisujące stan zasobu, wykaz wydań i przyjęć danych, informacje o miejscu przechowywania materiałów wejściowych do BDT, statystyki danych mogące być podstawą do kalkulacji cen itp. Natomiast systemy wspomagające SZBDT powinny stanowić źródło informacji dla SZBDT w zakresie identyfikatora dokumentacji znajdującej się w zasobie o zakwalifikowaniu ich do odpowiedniego poziomu zasobu, grupy asortymentowej i funkcjonalnej, numeru ewidencyjnego oraz nadanej klauzuli tajności.
SYSTEMU INFORMATYCZNY BDT - oprogramowanie Tworzenie SZBDT może być realizowane za pomocą różnych platform systemowych i aplikacyjnych. Tworzone oprogramowanie powinno jednak spełniać określone standardy. Standaryzacji powinny podlegać przede wszystkim funkcje obligatoryjne, które powinny być realizowane przez oprogramowanie. W szczególności dotyczy to procedur pozyskiwania danych, ich kontroli, a następnie udostępniania danych klientom. Oprogramowanie powinno zapewnić przyjmowanie i wydawanie danych zgodnie ze standardami zdefiniowanymi przez Wytyczne Techniczne BDT. Dotyczy to w szczególności wydawania danych do aktualizacji i przyjmowania danych zaktualizowanych, utrzymywania spójności identyfikatorów obiektów i struktury bazy danych oraz obsługi wybranej grupy formatów danych (GML oraz standardy GIS/CAD, SWDE, SWING). Należy zwrócić również szczególną uwagę na możliwość połączenia prac nad budową oprogramowania dla SZBDT przez grupy ośrodków wojewódzkich decydujących się na stosowanie tej samej podstawowej platformy bazodanowej, w tym platformy GIS. Może to istotnie ograniczyć koszty wdrożenia SZBDT w Polsce. Należy też skoordynować powstawanie poszczególnych modułów systemu na poziomie wojewódzkim i poziomie centralnym.
WYMAGANIA DLA SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE wymagania podstawowe 1) Podział kompetencji pomiędzy poszczególnymi elementami służby G-K wynika z Prawa Geodezyjnego i Kartograficznego. Podział ten (w kontekście funkcji Systemu) opisuje dokument... 2) Projektowany System musi zapewnić spełnienie wymogów formalnych i organizacyjnych w zakresie dostępu do systemu z poszczególnych poziomów służby G-K w zakresie przewidzianym przepisami prawa, głównie w aspekcie aktualizacji danych, ich udostępniania i pobierania opłat z tego tytułu. Nie oznacza to konieczności fizycznego podziału baz danych w ramach poszczególnych komponentów systemu (baza centralna, wojewódzka, powiatowa). Fizyczny podział powinien wynikać z najlepszych możliwych do zastosowania obecnie i w przyszłości rozwiązań technologicznych. Kwestia praw i obowiązków w zakresie edycji danych, odpowiedzialności oraz rozliczeń powinna być rozwiązywania na innym poziomie logiki Systemu i wynika z zapisów dokumentu... Zaleca się zastosowanie rozwiązania, które przy obecnym stopniu rozwoju technologii zapewni spójne całościowe widzenie bazy danych poszczególnych komponentów Systemu przez wszystkich uprawnionych użytkowników na każdym poziomie służby G-K, zapewni wymagane poziomy wydajnościowe oraz umożliwi w przypadku pojawienia się lepszych rozwiązań w przyszłości na jego zastąpienie bez konieczności przebudowy logiki całego systemu (np. zmiana podejścia z systemu rozproszonej bazy danych na system centralny lub odwrotnie).
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE wymagania podstawowe 3) System powinien być tak zbudowany, aby zakres dostępu do baz danych był regulowany odpowiednimi uprawnieniami, i mógł być prowadzony w razie potrzeby i podstaw formalnych w dowolnej komórce na poziomie centralnym, wojewódzkim lub powiatowym według tych samych procedur. 4) Możliwe jest stosowanie odmiennych technologii i odmiennego oprogramowania aplikacyjnego dla poszczególnych komponentów systemu (TBD, PRG, PRNG itd.) pod warunkiem spełnienia minimalnych zdefiniowanych wymogów funkcjonalnych w szczególności struktury danych wejściowych i wyjściowych oraz interfejsów przyjmowania i udostępniania danych. 5) Możliwe jest stosowanie odmiennych technologii i odmiennego oprogramowania aplikacyjnego w ramach poszczególnych poziomów kompetencyjnych systemu (poziom powiatowy, wojewódzki czy centralny) pod warunkiem spełnienia zdefiniowanych wymogów w zakresie minimalnego zestawu funkcji realizowanych przez poszczególne komponenty (w szczególności struktury danych wejściowych i wyjściowych oraz interfejsów przyjmowania i udostępniania danych).
SZBDT W KONTEKŚCIE BUDOWY IIP W POLSCE wymagania podstawowe 6) Dane powinny być widoczne w systemie dla Użytkownika jak jedna spójna baza danych bez względu na to, do którego węzła poszczególne komponenty przypisane są w sensie organizacyjnym, wynikającym z Prawa Geodezyjnego i Kartograficznego. Ograniczenie zasięgu przestrzennego może wynikać z ograniczenia praw dostępu dla poszczególnych użytkowników oraz z ograniczenia kompetencji danego węzła SDI. 7) Poszczególne podsystemy muszą mieć wbudowane mechanizmy i dostępne dwustronne interfejsy OGC (WMS, WFS lub WCS), zależnie od szczegółowych ustaleń projektowych uwzględniających ich potrzeby i specyfikę. 8) Poszczególne podsystemy muszą mieć mechanizm generowania i edycji metadanych właściwych dla danego komponentu zgodnie z Polskim Profilem Metadanych (opartym na standardach ISO19115 i 19139) i przekazywania ich do serwera katalogowego Geoportalu. Geoportal umożliwi przeglądanie i przeszukiwanie zawartości serwisu katalogowego oraz zapewni moźliwość automatycznego wyświetlenia dostępnych on-line zbiorów danych, równiżż w przypadku różnych układów współrzędnych.
Co dalej z systemem zarządzania bazą danych topograficznych?
Jerzy Zieliński, GUGiK...